Search

Plants grown in natural or agricultural environments are frequently exposed to abiotic stress and their combinations. Research on plant stress resilience usually focusses on single environmental stressors mostly imposed at a lethal severity. However, plant responses to sublethal abiotic stress combinations are often distinct from either stress applied in isolation. Investigating acclimation strategies mediating relevant stress combinations is therefore essential. In this thesis we studied the morphological, physiological, and molecular mechanisms underlying the acclimation responses of the model plant Arabidopsis thaliana to combined or sequential abiotic stresses. We focused on i) combined high temperature and drought and ii) flooding followed by drought, both of which are relevant in natural and agricultural settings and have already - and will further - increase in frequency due to climate change. We uncovered the unique phenotypic and molecular signatures of plant responses to combinatorial stresses in comparison with the corresponding single stresses and identified key molecular processes and putative candidate regulators mediating the acclimation responses. These putative regulators were further validated for their functions in plant growth, development, and physiology under combined or sequential stresses. Additionally, we described a novel role for the transcription factor GOLDEN2-LIKE 2 in thermomorphogenesis. The results presented in this thesis provide a comprehensive understanding of plant acclimation mechanisms to complex environmental challenges, which can potentially contribute to the development of climate change-resilient field crops.

Earth’s human population continues to grow, and the demand for food and supplies is increasing as well. These increasing demands lead to a further intensification of agricultural activities, overgrazing, and deforestation. These, and other factors, contribute to the degradation of the physical structure and functionality of soil. In addition, climate change is intensifying extreme hydrological events, resulting in floods and more severe droughts. The proper functioning of soil is critical to sustaining the delivery of vital ecosystem services of both natural and agronomic ecosystems. Soil structure and function are highly dependent upon the stability of aggregates. The stability of soil aggregates refers to the ability to keep intact when exposed to different stresses. The research presented in this thesis seeks to examine the potential of microbial amendments as a strategy for improving soil structure and function under drought. We isolated and identified a collection of bacteria and fungi from a drought experimental field and utilized them in a series of experiments. In Chapter 2, a trait-based approach, relying on laboratory plate experiments, was used to select 24 bacterial strains that represented a range of predicted abilities to influence soil aggregations. These strains were inoculated individually in soil sterile microcosms under two moisture regimes (-0.03 and -0.96 MPa), considered optimal and close to permanent wilting points for plants, respectively. After 8 weeks of incubation, we found that bacteria improved aggregation better at high moisture, and bacterial traits provided a little predictive power to explain impacts on soil properties. Taxonomic affiliation had, however, a higher correlation to aggregation. In Chapter 3, we selected 29 fungal strains with higher abundance in drought field plots and taxonomy relevance to agriculture and inoculated them into soils using the same soil microcosm and moisture conditions as in the previous chapter. Fungal

Voor dit eerste webinar werken we samen met het Klimaatverbond Nederland, een vereniging die focust op kennisdeling tussen lokale overheden op het vlak van klimaatadaptatie en -mitigatie. Hitte en droogte staan daarbij centraal, net als mogelijkheden op het vlak van participatie. Jan Engels en Margo Meeuwissen zullen u tijdens dit webinar meer vertellen over de impact van ‘water en bodem sturend in ruimtelijke ordening’. Daarbij gaan zij in op de uitgangspunten van het Klimaatverbond en de enorme uitdagingen waar u de komende jaren voor komt te staan, maar ook de kansen die dit biedt. Daarbij wordt verwezen naar een aantal voorbeelden uit de regio.

We krijgen te maken met steeds grotere weersextremen en dat vraagt om een andere manier van omgaan met water. Ook in Twente betekent dit dat water- en bodemsystemen centraal gesteld moeten worden als het gaat om integrale gebieds(her)ontwikkeling, maar ook in het dagelijks beheer. Tijdens dit webinar vertelt Inge Hoekstra, landschapsarchitect bij bureau Land-id u meer over “Twente op waterbasis”, een onderzoek naar een klimaatrobuust watersysteem in Twente en de mogelijkheden die er zijn om dit te combineren met andere grote opgaven in het landelijk gebied. Daarna is het woord aan Rik Meijer, beleidsadviseur klimaatadaptatie van de gemeente Enschede. Hij gaat in op de impact van wateroverlast, droogte en hitte en hoe de gemeente daarmee omgaat. Hoe kunnen we water vasthouden en laten infiltreren in een omgeving die is ingericht op zo snel mogelijk afvoeren? Dat vraagt om een andere manier van denken. Dit en meer hoort u tijdens dit webinar.

Binnen de regio Gelderland/Utrecht zijn hitte, droogte en bodemverzuring belangrijke thema’s. Bodemverzuring is vooral een groot thema op locaties met zandgronden, welke juist binnen deze provincies te vinden zijn. Zowel bodemverzuring als droogte kunnen grote negatieve gevolgen hebben voor de biodiversiteit in een regio. De centrale vraag deze ochtend: Hoe ga je om met hitte en bodemverzuring in een landelijke of stedelijke context?

As a result of ongoing climate change, urban environments are put under increasing pressure from extreme weather events. Insufficient research is being done into the modeling of urban drought resilience. Most urban drought resilience and water network optimization models are designed for city-scale demand with regional water supply networks and vegetation water demand models generally address agricultural systems. This research addresses this gap by developing a neighborhood-scale digital representation of the Bajeskwartier water system to assess drought resilience while incorporating the local vegetation water demand. Starting with a system thinking perspective, the interconnections of soil moisture processes in the local water systems provide the base of the model. By incorporating scenario analyses on climate change projections and vegetation types, the water demand and drought sensitivity patterns become clear. Furthermore, the implementation of an optimization solver to assess a rainwater capture, storage, and irrigation system results in a robust water system. The system proves to have sufficient capacity to prevent drought stress in a 1-in-30-year drought. This research not only contributes to enhancing urban drought resilience within the Bajeskwartier but also provides a valuable foundation for future studies in similar urban contexts. It emphasizes the importance of considering local vegetation water demand and climate change scenarios in urban water system modeling, highlighting the need for tailored approaches to address evolving climate-induced challenges in urban environments.

In dit onderzoek is onderzocht welke aanvullingen in het waterschaarstebeleid ervoor kunnen zorgen dat de beleidsontwikkelingen in Nederland aansluiten op de optredende verandering tot en met 2050. Hierbij is enerzijds in kaart gebracht hoe het beleid, met betrekking tot waterschaarste, zich heeft ontwikkeld van de Eerste Nota Waterhuishouding tot op heden. Anderzijds is aan de hand van drie casusgebieden onderzocht welke veranderingen er optreden in de waterbalans van Nederland tot en met 2050. Tot slot zijn deze onderdelen samengebracht om te komen tot het inzicht in hoeverre de ontwikkelingen in het beleid aansluiten op de veranderingen die optreden tot en met 2050 en welke aanvulling hier wenselijk zijn., Water Management, Water Resources Engineering

Bomen in steden zuchten onder hete zomers, lange periodes van droogte en extreme stortbuien. Het onderzoeksteam van Marc Ravesloot, senior onderzoeker agrosysteemkunde, gaat op grote schaal planten testen en classificeren. Het einddoel: een lijst met klimaatbomen die tolerant zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Zo kunnen kwekers en gemeenten de juiste boom op de juiste plek zetten in een hetere, drogere toekomst.

Tijdens deze module gaan we werken aan kennis, gedrag en vaardigheden die helpen om de studenten meer inzicht en tools te geven om échte veranderingen in gang te kunnen zetten en zo een positieve bijdrage te kunnen leveren. De leeruitkomst van deze module is dan ook: De student is in staat om een positieve bijdrage te leveren aan regulering van water.

Tijdens deze module gaan we werken aan kennis, gedrag en vaardigheden die helpen om de studenten meer inzicht en tools te geven om échte veranderingen in gang te kunnen zetten en zo een positieve bijdrage te kunnen leveren. De leeruitkomst van deze module is dan ook: De lerende is in staat om een positieve bijdrage te leveren aan regulering van water.

Tijdens deze module gaan we werken aan kennis, gedrag en vaardigheden die helpen om je meer inzicht en tools te geven om échte veranderingen in gang te kunnen zetten en zo een positieve bijdrage te kunnen leveren. De leeruitkomst van deze module is dan ook: Je bent in staat om een positieve bijdrage te leveren aan regulering van water.

This study explores approaches to increase the ability of our cities to cope with weather extremes. Creating a city that can accommodate the changes in our weather pattern, while keeping the changes in our climate visible. It seeks to answer the question how to make public space more flexible to accommodate weather extremes and changing needs. It aims to examine and address changing weather patterns, the resilience of cities against extreme weather such as drought and heavy rainfall, as well as aligning climate adaptation measures with other spatial needs.

Het KNMI presenteert vier nieuwe scenario’s voor klimaatverandering in Nederland inclusief Caribisch Nederland rond 2050 en 2100. De KNMI’23-klimaatscenario’s zijn gebaseerd op de laatste inzichten en vervangen de klimaatscenario’s uit 2014. Voor zeespiegelstijging is gebruik gemaakt van de nieuwe inzichten van het IPCC over het mogelijk versneld afkalven van de Antarctische IJskap. In KNMI’23 is de droogteproblematiek in Nederland en omgeving beter in kaart gebracht en zijn de veranderingen in neerslagextremen in zomerbuien beter onderbouwd. Verder zijn de schattingen van de wereldwijde temperatuurstijging voor een bepaalde toename van broeikasgassen nauwkeuriger. Net als na 2014 kunnen de nieuwe klimaatscenario’s worden gebruikt om de effecten op verschillende sectoren door te rekenen. Hiermee worden de risicoanalyses uit de Nationale Adaptatie Strategie geactualiseerd. Ook worden de Deltascenario’s van het Deltaprogramma gebaseerd op de combinatie van de KNMI’23-klimaatscenario’s en de sociaaleconomische scenario’s voor Nederland van het PBL (de WLO-scenario’s). De klimaatscenario’s voor Caribisch Nederland dienen als uitgangspunt voor adaptatiebeleid voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES-eilanden).

Het landelijk gebied in Laag Nederland staat voor een aantal grote uitdagingen. Welke invloed hebben de gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme buien, langdurige droogte en zeespiegelstijging? Hoe blijven bedrijven economisch gezond en hoe houden we natuurgebieden in stand in het perspectief van een veranderend klimaat? Agrarische ondernemers, natuurbeheerders en overheden hebben behoefte aan een ontwikkelingsperspectief voor de langere termijn. In het project ‘Klimaat- en waterrobuust Laag Nederland van nu naar 2050’ (LN2050) werken agrariërs en andere gebruikers van het landelijk gebied, overheden en kennisinstellingen aan een toekomstbestendig perspectief voor de middellange en langere termijn (2050-2100). In drie voorbeeldgebieden, waaronder Schouwen-Duiveland, werken projectpartners aan maatregelen, verdienmodellen en adaptatiepaden om het bodem- en watersysteem weerbaar te maken tegen de opgaven waar het landelijk gebied van Laag Nederland voor staat. Het aanzien van Schouwen-Duiveland is vanaf de tweede helft van de 20e eeuw ingrijpend veranderd als gevolg van landschappelijke herinrichting na de Watersnood van 1953. Grote delen van het eiland kennen tegenwoordig een functioneel landschap, ingericht naar de wensen van de belangrijkste landgebruiker ter plaatse. De afgelopen decennia komen steeds meer knelpunten en opgaven van dit functionele landschap naar voren. De combinatie met de belangrijkste autonome ontwikkeling, klimaatverandering, zorgt ervoor dat het bodem- en watersysteem steeds meer onder druk komt te staan. De belangrijkste gebruikers van het landschap van Schouwen-Duiveland zijn landbouw, natuur en recreatie/toerisme. Hieronder worden voor de verschillende sectoren een aantal knelpunten en opgaven genoemd binnen de drie belangrijkste klimaateffecten op het bodem- en watersysteem: wateroverlast, droogte en verzilting. De effecten en opgaven zijn tevens in kaart gebracht aan het eind van deze synthese., Het aanzien van Schouwen-Duiveland is vanaf de tweede helft van de 20e eeuw ingrijpend veranderd als gevolg van landschappelijke herinrichting na de Watersnood van 1953. Grote delen van het eiland kennen tegenwoordig een functioneel landschap, ingericht naar de wensen van de belangrijkste landgebruiker ter plaatse. De afgelopen decennia komen steeds meer knelpunten en opgaven van dit functionele landschap naar voren. De combinatie met de belangrijkste autonome ontwikkeling, klimaatverandering, zorgt ervoor dat het bodem- en watersysteem steeds meer onder druk komt te staan. De belangrijkste gebruikers van het landschap van Schouwen-Duiveland zijn landbouw, natuur en recreatie/toerisme. Hieronder worden voor de verschillende sectoren een aantal knelpunten en opgaven genoemd binnen de drie belangrijkste klimaateffecten op het bodem- en watersysteem: wateroverlast, droogte en verzilting. De effecten en opgaven zijn tevens in kaart gebracht aan het eind van deze synthese.

Beleid - De landelijke maatlat is de basis voor het klimaatadaptief bouwen, waaraan voldaan moet worden om toekomstbestendig te ontwikkelen.

De droge zomer van 2018 zorgde in de gemeente Leeuwarden voor schade aan groen en wegen. De gemeente ontving schademeldingen en wilde weten wat de risico’s van droogte door klimaatverandering zijn. BZ I&M heeft een interdisciplinaire aanpak opgesteld. Met de vakspecialisten van de gemeente is gekeken wanneer schade ontstaat. BZ Ingenieurs & Managers heeft bepaald hoeveel de grondwaterstand daalt als gevolg van het KNMI-klimaatscenario WH. Het risico op schade is op wijkniveau in beeld gebracht. Met een beter onderbouwde inschatting, blijkt de schade door droogte slechts ongeveer 10 procent van wat op basis van de Klimaatschadeschatter was ingeschat.

Drought is a current problem in North-Brabant and might become more severe by climate change. Water board ‘The Dommel’, managing the drainage basin of the Dommel brook, aims for a future proof water system by 2050. At the same time, the urbanization agenda for North-Brabant anticipates a growing need for houses in the near and far future. A switch to local, biobased construction could ecologically justify the current and future housing assignment, and potentially boost the local landscape with a more local oriented architecture as by-catch. This thesis combines both challenges by answering the question: ‘What spatial framework for the drainage basin of the Dommel supports the move towards a future proof water system that simultaneously provides local, natural construction materials for the future building program?’

Grote delen van de wereld hebben of krijgen mede door klimaatverandering in toenemende mate te maken met waterschaarsterisico’s. Ook Europa en Nederland zullen de dans niet ontspringen en zulle adequaat adaptatiebeleid moeten ontwikkelen en uitvoeren. Daarnaast zijn er binnen de EU en Nederland vergaande ambities om in 2050 een volledig circulaire economie tot stand te hebben gebracht. Eén van de strategieën om deze risico’s te lijf te gaan en bij te dragen aan de verwezenlijking van deze ambities is het hergebruik van (stedelijk) afvalwater. In dit artikel bespreken wij het Europeesrechtelijke kader en de implementatie daarvan in Nederland voor hergebruik van stedelijk afvalwater, met bijzondere aandacht voor Verordening 2020/741 inzake minimumeisen voor hergebruik van water die per 26 juni 2023 van kracht zal zijn. Vervolgens onderwerpen wij de ontwikkelingen in dit verband aan een discussie, waarbij we ingaan op de vraag of naar verwachting inderdaad grootschalig gebruik zal worden gemaakt van de mogelijkheden die de Verordening biedt en welke volgende ontwikkelingen te verwachten zijn.

De bodem in het noorden van Ghana wordt ernstig bedreigd. Niet alleen door droogte, maar de laatste jaren zeker ook door overstromingen. Hierdoor komt de voedselzekerheid onder steeds grotere druk te staan. In hoeverre kan de bodem deze bedreigingen weerstaan en wat kunnen we doen om deze bedreigingen aan te pakken. Een kijkje in de wereld van de samenwerking tussen een Ghanese en een Nederlandse NGO.

Een boom in de stad … Eigenlijk is dat een beetje zoals een vis op het droge. In een bos zijn bomen omgeven door andere planten. Van kleine kruiden tot waanzinnige woudreuzen. Het is er fris en koel, met hun wortels kunnen ze onbelemmerd wroeten in de bodem en hun takken kunnen ze ongehinderd naar het licht toe laten groeien. Het water kan onverstoord de bodem infiltreren en de bodemorganismen zetten hun blaadjes terug om in voedingsstoffen. Het bos zorgt voor hen en zij zorgen voor het bos.

Kennis - Hitte en hittestress, vaak in combinatie met droogte, krijgen steeds meer aandacht omdat we de gevolgen sinds een aantal jaren bijna elke zomer ondervinden. Met deze inspiratiekaart wordt gekeken naar wat de toenemende hitte veroorzaakt, worden de gevolgen van hitte besproken en wordt in gegaan op de maatregelen die genomen kunnen worden tegen deze gevolgen. Hitte wordt door de ene persoon anders ervaren dan de andere. Hoe heet wordt het bij jullie op school en wat voor ideeën hebben je leerlingen om hittestress te voorkomen?

In de overstromingsgevoelige regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (A5H) moeten we ons aanpassen aan grotere weersextremen: extreme neerslag, extreme hitte en langdurige droogte. Ons aanpassen aan klimaatverandering is een transitie, een veranderkundige opgave met een procesmatig karakter. Het betreft hier een herhalend proces waarbij telkens de stappen weten, willen en werken doorlopen wordt met als doel om in 2050 klimaatbestendig te zijn. In deze Uitvoeringsagenda geven we aan welke acties en projecten we (in eerste instantie) tot 2027 gaan uitvoeren om stappen te maken in klimaatadaptatie. En hoe we monitoren of we op de goede weg zitten. Aan de hand hiervan stellen we elk jaar een Uitvoeringsplan op waarin de projecten en maatregelen staan die we dat jaar als regio oppakken. Eenzelfde soort werkwijze doorlopen de gemeenten op lokaal niveau.

Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie Klimaatverandering zorgt voor druk op het stedelijk watersysteem. Hitte, wateroverlast en droogte hebben effecten op de (ecologische) kwaliteit van het oppervlaktewater. Ook maatregelen die we nemen om de effecten van klimaatverandering op ons stedelijk gebied tegen te gaan (klimaatadaptatiemaatregelen), kunnen de kwaliteit van het water beïnvloeden. Met dit document krijgt u inzicht in deze effecten, en de maatregelen die genomen kunnen worden om negatieve effecten te beperken. Indicatoren aan de hand waarvan de stedelijke waterkwaliteit kan worden gekenmerkt betreffen verontreiniging, doorstroming, watertemperatuur, zuurstofgehalte, zoutgehalte en verontreiniging. Per indicator zijn onderliggende stuurvariabelen gedefinieerd en is de kwetsbaarheid van het stedelijk water aangeven. In deze handreiking zijn mogelijke effecten van klimaatverandering en klimaatadaptatiemaatregelen op de waterkwaliteit (via de stuurvariabelen) in beeld gebracht. Ten slotte zijn (clusters van) waterkwaliteitsmaatregelen benoemd, waarmee een negatief effect op de waterkwaliteit kan worden tegengegaan.

Beleid - Het achterliggende bouwstenenrapport bij de Landelijke maatlat voor een groene, klimaatadaptieve gebouwde omgeving.

De gemeentelijke watertaken houden niet op bij de afvoer van afvalwater via het riool. Ook maatregelen om wateroverlast of verdroging tegen te gaan, horen er bijvoorbeeld bij. De nieuwe modelverordening Riool- en waterzorgheffing doet recht aan deze brede taken. Waarin verschilt deze modelverordening van haar voorganger en wat betekent dit voor gemeenten?

“Hoe láng wordt jullie verhaal eigenlijk?”, vraagt Loes Kreemers na anderhalf uur samen met Reint Jan Renes bevlogen te vertellen over hun onderzoek en persoonlijke drijfveren. Tijdens een zomer van wederom hoge temperaturen en droogte, ontmoeten we de beide onderzoekers bij de Hogeschool van Amsterdam. Een gesprek over intrinsieke motivatie, het belang van gedragswetenschappen bij grote transities en de balans tussen frictie en verbinding.

Hoofddoel van dit onderzoek is het geven van handvatten voor (groen)medewerkers van gemeenten om enerzijds het gesprek aan te gaan met andere disciplines over de droogtebestendige inrichting van bestaand en nieuw groen en anderzijds te kunnen bepalen welke maatregelen effect hebben op het droogtebestendiger maken van het groen. En daarmee dus leidend tot een duurzame en toekomstgerichte leefomgeving. Deze praktische handvatten zijn vormgegeven in de handreiking Droogte en Groen. Dit rapport is het achtergronddocument met de toelichtingen op de gemaakte keuzes. Deze studie is een vervolg op de studie NKWK Droogte 2021. Vanuit de studie uit 2021 vormen de opzet van de wijktypen en handelingsperspectieven het startpunt. De wijktypen zijn niet aangepast. De handelingsperspectieven zijn, daar waar nodig, aangepast zodat ze beter aansluiten bij de praktijk. In dit rapport staan ook 6 praatplaten.

Sinds 2019 is het meetnet nachtvlinders een pilot-onderdeel van het Netwerk Ecologische monitoring. Net als bij dagvlinders willen we jullie regelmatig op de hoogte brengen van bevindingen uit dit meetnet. In deze eerste bijdrage focussen we ons op de soorten waarvan de rupsen leven van kruiden en kijken we naar de effecten van de droogte van afgelopen jaren.

De laatste jaren hebben we vaak te maken met droogte. Met alle gevolgen van dien voor gras en gewas. Je weet nooit precies wanneer wat nodig is, maar met deze adviezen kun je op voorhand inspelen op een droge situatie. Want als je zorgt voor een vitale bodem en een vitaal gewas met goede beworteling en een regelmatige groei dan ben je zo goed mogelijk voorbereid en kun je jouw gras/gewassen het best door droogte heen krijgen. En zorg je dat de aanwezige stikstof zo efficiënt mogelijk wordt benut. Zo heb je dus met de minste verliezen te maken. Deze brochure is daarom ingedeeld in de vier belangrijke aandachtspunten: Bodem, Water, Gewas en Bemesting.

Hittestress is net als droogte en wateroverlast een belangrijke uitdaging in klimaatadaptatie. Onderzoek met publieke en particuliere partijen, door vijf hogescholen in tien wijken, heeft geresulteerd in nieuwe kennis over meten, beleven en doen ten aanzien van klimaatadaptie in de wijk. Zo blijkt ook uit dit onderzoek dat het hitte-eilandeffect ongeveer met 0,5 graden afneemt wanneer er 10 procent meer groen wordt gerealiseerd. Klimaatadaptatie blijkt nog beperkt te leven onder inwoners en er is nog weinig bereidheid om zelf initiatief te nemen. Toch eindigde dit onderzoek met honderden concrete oplossingen.

We hebben steeds vaker te maken met extreme weersomstandigheden. De maatschappelijke opgave om steden leefbaar te houden, betekent dan ook dat we deze moeten aanpassen aan het veranderende klimaat. Een manier om dat te doen, is met groen. Het werkt verkoelend, vermindert wateroverlast en verhoogt daarnaast de infiltratiecapaciteit, wat ook droogte tegengaat.

Door de wereldwijde verandering van het klimaat zijn er vaker lange droge periodes in het voorjaar of de zomer en veranderen de neerslagfrequentie en -hoeveelheid. Daarom is het nodig om sterke soorten en variëteiten te planten, die zich vooral in stedelijk gebied sneller kunnen aanpassen aan deze veranderingen. Boomkwekerij Ebben, Boomkwekerij Udenhout en Boomkwekerij Huverba stelden elk een top tien van 'klimaatknallers' samen.

Droogte in de stad en waterbesparing door gedragsverandering vormen in de watersector steeds belangrijker thema’s. In de zomer van 2021 is in Eindhoven een pilot opgezet om real-time sproeiadvies voor stadstuinen beschikbaar te maken. Dit gebeurde op basis van een netwerk van metingen van de vochtigheid van tuinbodems door burgers zelf. De pilot heeft belangrijke lessen opgeleverd voor het inpassen van citizen science-metingen in wateronderzoek. Daarnaast laat het onderzoek zien dat de combinatie van een monitoringsnetwerk en een sproeiadvies veel kan bijdragen aan waterbesparing door burgers en beter begrip van droogte in de stad.

Het klein geaderd witje en het klein koolwitje horen tot onze algemeenste dagvlinders. Als popoverwinteraars zijn ze bij de eerste vlinders die in het voorjaar verschijnen, en ze vliegen door tot in de herfst in meerdere generaties. Waarin verschillen ze?

De bereidheid om hittestress aan te pakken is bij steeds meer gemeenten aanwezig. Sommige effecten van droogte in de stad zijn goed zichtbaar, zoals het vergelen van gras, maar veel andere effecten zijn minder zichtbaar. Effecten van droogte kunnen ook bijdragen aan hittestress en leiden tot andere vormen van schade. Klimaatadaptatie zou daarom niet alleen wateroverlast en hittestress, maar ook droogte in de stad moeten adresseren. In het kader van het Deltaprogramma en klimaatprogramma’s is veel informatie verzameld, gegenereerd en gebundeld over droogte en hitte in stedelijk gebied. Dit Deltafact geeft hiervan een overzicht.

De bodem in het noorden van Ghana wordt ernstig bedreigd. Niet alleen door droogte, maar de laatste jaren zeker ook door overstromingen. Hierdoor komt de voedselzekerheid onder steeds grotere druk te staan. In hoeverre kan de bodem deze bedreigingen weerstaan en wat kunnen we doen om deze bedreigingen aan te pakken. Een kijkje in de wereld van de samenwerking tussen een Ghanese en een Nederlandse NGO.

Het tuinecosysteem in Vlaanderen beslaat 12,5 procent van het oppervlak, en biedt daardoor een behoorlijk potentieel voor klimaatadaptatie. Maar hoe zorgen we ervoor dat onze tuinen een verkoelende plek blijven tijdens een hittegolf? En hoe wapenen we onze tuinen, maar ook onze parken, akkers en natuurgebieden, beter tegen de droogte? Het citizen science project “CurieuzeNeuzen in de Tuin” tracht deze vragen te beantwoorden door de hitte en droogte zeer gedetailleerd in kaart te brengen. Het project rolde daartoe een uitgebreid microklimaatnetwerk uit over heel Vlaanderen, waarbij 4400 burgerwetenschappers een slimme bodemsensor in hun tuin plaatsten. De datatransmissie gebeurde via het Internet-of-Things.

In het oosten van Duitsland wordt agroforestry ingezet tegen droogte en om de bodem te verbeteren. Wat kunnen we van deze bedrijven leren en hier toepassen?

In deze inspiratiekaartworden de processen die leiden tot droogtesituaties behandeld, wordt gekeken naar de gevolgen van droogte en wordt het handelingsperspectief bestudeerd: de mogelijkheden die er zijn om deze gevolgen van droogte te beperken. Ook wordt gekeken naar de gevolgen voor verschillende gebruikers, inclusief de gevolgen voor leerlingen als inwoners! Niet alle gevolgen zijn overal in Nederland van toepassing, want droogte heeft voor verschillende bodemtypes uiteenlopende gevolgen. Maar het gebied van waterschap Amstel, Gooi en Vecht is heel gevarieerd, hier komen alle gevolgen wel op minstens één locatie voor. En ook de oplossingen zijn niet overal en door iedereen in te zetten. Wat denken jouw leerlingen dat we kunnen en moeten doen om de gevolgen van droogte tegen te gaan?

Bij klimaatverandering gaat het vaak over de gevolgen van droogte en extreme wateroverlast. Met de toename van zomerse en tropische dagen is hittestress echter een serieus en urgent probleem zowel in het buitengebied als in de stad. Wanneer we ons hierop niet voorbereiden, dan heeft dit invloed op de gezondheid van mensen, de leefbaarheid van buurten, comfort in woningen en gebouwen, op de arbeidsproductiviteit en leidt het uiteindelijk tot economische schade. Reden voor provincie Gelderland om tijdens de Week van de Hitte van 14 t/m 17 juni 2021 extra aandacht te vragen voor dit onderwerp.

Steden worden warmer en droger. Maar hebben ook te kampen met hoosbuien. Bomen en planten helpen bij het reduceren van deze uitdagingen. Maurice Wubben praat in deze podcast met Jelle Hiemsta (Wageningen University and Research) en Brenda Swinkels (Van den Berk Boomkwekerijen) over de klimaateffecten van bomen in de stad. Zowel vanuit wetenschappelijk opzicht als vanuit de dagelijkse praktijk informeren zij over welke bomen en beplanting je hoe het beste kunt toepassen om steden meer klimaatbestendig te maken en te houden.