Search

Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilediği literatürde birçok çalışma ile ispatlanan bir konudur. Sermaye yetersizliği sorunu olan ülkeler bu sorunlarını ucuz emek ve gevşek vergi politikaları ile yabancı firmaları kendilerine çekmeye çalışmaktadırlar. Ancak 1980'li yılardan itibaren gündeme gelmeye başlayan çevre kirliliği sorunu günümüzde bir hayli önemli bir konu halini almıştır. Özellikle gelişmiş ülkeler çevre düzenlemeleri ve politikaları ile çevresel kirliliği önlemeye çalışmaktadırlar. Söz konusu bu çevre düzenlemeleri ve politikaları firmaların maliyetini artırmakta ve dolayısı ile firmaları daha ucuz bir üretim fırsatı aramaya itmiştir. Gelişmekte olan ülkeler ise ekonomik büyümeyi sağlayabilmek adına yabancı yatırımcıları ülkelerine çekmeye çalışmaktadırlar. Gelişmekte olan ülkeler çevre düzenlemeleri ve politikalarını gevşek tutarak yabancı yatırımcı çekme rekabetinde avantaj sağlamaya çalışmaktadırlar. Özetle yetersiz sermaye birikimine sahip bir ülke çevreyi kirletip doğal kaynakları yok etmek pahasına ekonomik büyüme amacı ile ülkeye yabancı yatırımcı çekmeye çalışmaktadır.Yapılan bu tezin konusu yabancı sermayenin en önemli pozitif ve negatif etkilerini, büyüme ve çevre kirliliği ile ilişkisini ele almaktadır. Ancak yabancı sermayenin ne çeşit bir yatırım yaptığı çevre kirliliği üstünde büyük önem arz etmektedir. Bu nedenden dolayı çalışma sıfırdan yapılan bir yatırım ve hali hazırda olan bir yatırımın sadece el değiştirmesini ayırmak adına yabancı yatırımları yeşil alan ve kahverengi alan yatırımları olarak ele almaktadır.Yapılan ampirik çalışma Türkiye Cumhuriyetinin 1990-2016 yılarını kapsamaktadır. Çevre kirliliği göstergesi olarak karbon dioksit emisyonu, yabancı yatırım göstergesi olarak doğrudan yabancı yatırım (DYY), yeşil alan ve kahverengi alan ve ekonomik büyüme göstergesi olarak Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) verilerini kullanmaktadır. Veriler Dünya Bankası ve OECD'den sağlanmıştır.Çalışmada doğrudan yabancı yatırım, yeşil alan ve kahverengi alan yatırımlarının karbon emisyonuna etkilerini ayrı ayrı incelemek adına üç farklı VAR modeli kullanmıştır.Anahtar kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Yşil Alan Yatırımları, Kahverengi Alan Yatırımları, Ekonomik Büyüme, Karbondioksit Emisyonu. As it is evident in the literature, foreign direct investment has a positive impact on economic growth. Countries with capital lack problems are trying to attract foreign firms with cheap labor and loose tax policies. However, the problem of environmental pollution that has emerged since the 1980s has become a very important issue today. Especially developed countries are trying to prevent environmental pollution with environmental regulations and policies. These environmental regulations and policies have increased the cost of firms and therefore forced companies to look for a cheaper production opportunity. Developing countries are trying to attract foreign investors to their countries in order to achieve economic growth. Developing countries are trying to gain advantage in competition of attracting foreign investors by keeping their environmental regulations and policies loose. In summary, a country with insufficient capital accumulation tries to attract foreign investors to the country with the aim of economic growth at the expense of polluting the environment and destroying natural resources.The subject of this thesis is the relationship between foreign capital and its positive and negative effects, growth and environmental pollution. However, the kind of investments made by foreign investors are of great importance as they may cause environmental pollution. For this reason, the study considers foreign investments as greenfield and brownfield investments in order to distinguish between an investment made from scratch and the exchange of an existing investment only.The empirical study covers the years 1990-2016 for Republic of Turkey. The carbon dioxide emission ise used as an indicator of environmental pollution, foreign direct investment (FDI) as an indicator of foreign investment, greenfield and brownfield investments and Gross Domestic Product (GDP) as an indicator of economic growth. Data used in the empirical study were provided by the World Bank and OECD.In this study, three different VAR models were used to investigate the effects of foreign direct investment, greenfield and brownfield investments on carbon emission separately.Keywords:Foreign Direct Investments, Greenfield Investments, Brownfield Investments, Economic Growth, Carbon Dioxide Emission. 115

Thesis (Master)--Izmir Institute of Technology, Mechanical Engineering, Izmir, 2019, Includes bibliographical references (leaves: 59-61), Text in English; Abstract: Turkish and English, In this study, performance of a domestic gas burner from a gas cooktop will be evaluated. Compared to the induction and radiant cooktops, gas cooktops are less efficient, and they cause indoor air pollution. Air pollution is a global hot topic and fossil fuels are one of the biggest sources of it. Natural gas is widely used throughout the world and with this wide usage, gas cooktops are still preferred since it is also cheaper than electricity in some countries. Even though air pollution is a hot topic, the lack of indoor air quality regulations makes pollutant emissions from gas sources dangerous to human health. Even if a small improvement in efficiency or pollutant emission rate is performed, it will lead to a large impact on the global natural gas consumption or global air pollution. The aim of this study is to see effects of changing loading height on domestic gas burners. To make observations, experimental studies, which will be supported by numerical studies, will be performed according to requirements of European Norm., Bu çalışmada, setüstü ocaklarda kullanılan ev tipi bir gaz brulörünün performansı incelenecektir. İndüksiyon ve radyant setüstü ocaklar ile kıyaslandığında, gazlı setüstü ocaklar daha az verimlidir ve iç hava kirliliğine sebep olur. Hava kirliliği dünya çapında gündemde olan bir konu ve fosil yakıtlar bunun en önemli sebeplerinden biri. Doğal gaz dünyada geniş çapta kullanılıyor ve yaygın kullanımla birlikte elektriğe göre bazı ülkelerde daha ucuz olması, gazlı ocakları da hâlâ tercih sebebi yapıyor. Hava kirliliğinin dünya çapında gündem konusu olmasına rağmen, iç hava kalitesi ile ilgili düzenlemelerin eksikliği, atık çevre kirletici maddelerin insan sağlığına zarar verme riskini beraberinde getiriyor. Bu sebeple, gazlı ocakların verimliliğinde veya atık çevre kirletici madde salınım oranında küçük bir iyileştirme bile yapılsa, küresel doğal gaz kullanımına veya küresel hava kirliliğine olumlu yönde büyük bir etkisi olacaktır. Bu çalışmanın amacı, değişik tencere yükleme yüksekliklerinin, ev tipi bir gaz brulöründeki etkilerini görmektir. İncelemeleri yapmak için, Avrupa Normu’na uygun şekilde, sayısal çalışmalarla desteklenecek olan, deneysel çalışmalar yapılacaktır.

Sanayi Devriminden bu yana iktisadi faaliyetlerin artması ile birlikte iklim değişikliği sorunu önemli bir yer almaya başlamıştır. İklim değişikliğinin en büyük sebebi olarak insan kaynaklı sera gazı salımları görülmektedir. Özellikle 1990'lı yıllardan itibaren iklim değişikliği sorunu iktisat literatüründe önem kazanmıştır. İklim değişikliği sorunu ile mücadele etmek amacıyla bu insan kaynaklı sera gazı salımlarının nedenlerini ve belirleyicilerini bulmak önemlidir. Bu çalışmada Türkiye' de İmalat Sanayinin sera gazı salımlarının belirleyici faktörlerini bulmak adına 2003-2016 ve 2009-2016 yılları için iki farklı panel veri setleri oluşturulmuş ve panel veri analizi yapılmıştır. Analizin sonucunda üretim değerinin, kapasite kullanımının, sermaye yoğunluğunun, orta- düşük seviye teknolojide üretimin emisyon değerlerini arttırıcı yönde etkileri olduğu, çevre vergisinin, verimliliğin ve Ar- Ge harcamalarının emisyonu azaltıcı yönde etkileri olduğu görülmüştür. Ever since the onset of the first Industrial Revolution in the United Kingdom, the world has experienced a rapid change in climate, and the surface and ocean temperatures have been increasing at unprecedented levels. The climate change, which has been predominantly caused by anthropogenic greenhouse gas emissions, has been receiving increasing attention from the major international institutions related to economic development from the beginning of the 1990s. There is a widespread consensus among the economics literature that the GHG emissions are the primary cause of the increase in global average temperatures. Considering the close relation between industrial activities and the GHG emissions, determining the causes of emissions is required in order to form policies to tackle climate change. Determining the causes of the GHG emissions for the Turkish manufacturing industry, therefore, can assist the Turkish government for forming effective policies in order to attain its sustainable development goals. This study makes two-panel data estimations for the periods of 2003-2016 and 2009-2016 in order to determine the causes of GHG emissions for the Turkish manufacturing industry. The results indicate that production value, capacity usage, capital intensity, and operating at medium-low technology levels increase the total emission levels, while environmental taxes, productivity, and R&D expenditures reduce GHG emissions. The results point out that taxing sectors with high emission levels and subsidizing R&D expenditures with the tax revenues can be an effective means to decrease greenhouse gas emissions generated by the manufacturing industry of Turkey. 76

Bu tez, enerji, CO2 ekonomisi ve gelir yakınsama konularında üç makale sunmaktadır. İlk makale,Solovyen büyüme teorisini kullanarak bir karbon emisyonu yakınsama denklemini türetir veAnnex I ülkelerinin verilerini kullanarak ampirik denklemi test eder. Bu nedenle, çalışma,uygulanan karbon emisyonu azaltma politikaları çerçevesinde bu politikaların karbon emisyonuyakınsaması açısından başarısını ölçmektedir. Sistem GMM tahminleri, Annex I ülkeleri arasındakoşulsuz ve koşullu karbon emisyonlarının yakınlaşmasının varlığını kuvvetle ortayakoymaktadır. İkinci çalışma, Solovyen gelir yakınsama denklemini genişleterek bir enerjiyoğunluğu yakınsama denklemi geliştirir. OECD ülkeleri için test edilen bu denklem sonucundaSistem GMM tahminleri, OECD ülkeleri arasında enerji yoğunluğunun koşulsuz ve koşulluyakınsamasının varlığını kuvvetle ortaya koymaktadır. Çevresel Kuznets eğrisi hipotezi, ülkelerinkalkınma süreçlerinin başlangıcında karbon emisyonlarının daha yüksek olduğunu, ancak belli birkalkınma eşiğini aştıktan sonra karbon emisyonlarının azalacağını savunur. Bu tezin üçüncüçalışması, OECD ülkeleri için çevresel Kuznets eğrisi hipotezini incelemektedir. ARDLyaklaşımı, Danimarka, Güney Kore, Fransa ve İsrail için çevresel Kuznets eğrisi hipotezininvarlığını ortaya koymaktadır. This thesis presents three articles on energy, CO2 economics, and income convergence. The firstessay derives a carbon emission convergence equation by using the Solovian growth theory andtests the empirical equation by using data of Annex I countries. Hence, the study checks the extentof the success of the carbon emission reduction policies implemented within the framework interms of CO2 emission convergence. System GMM estimations strongly suggest the existence ofunconditional and conditional convergence of carbon emissions among Annex I countries. Thesecond essay develops an energy intensity convergence equation by extending the Solovianincome convergence equation, which is tested for OECD countries. System GMM estimationsstrongly suggest the existence of unconditional and conditional convergence of energy intensityamong the OECD countries. The environmental Kuznets curve hypothesis argues that carbonemissions are higher at the beginning of countries' development processes, but, after exceeding acertain development threshold, carbon emissions then decrease. The third essay of this thesisexamines the environmental Kuznets curve hypothesis for OECD countries. The ARDL approachemployed confirms the existence of the environmental Kuznets curve hypothesis for Denmark,South Korea, France, and Israel. 103

Bu tez çalışmasında, birim GDP üretmek için tüketilen enerji miktarı (enerji yoğunluğu) ile yine birim GDP üretimi nedeniyle salınan CO2 miktarı (karbon yoğunluğu) arasındaki uzun dönemli ilişki, Türkiye için 1985-2015 dönemi yıllık veri seti kullanılarak, iki aşamalı Engle-Granger koentegrasyon (eş-bütünleşme) sınaması ve Hata Düzeltme Modeli çerçevesinde araştırılmıştır. Araştırmanın sonucunda Engle-Granger koentegrasyon analizi göstermiştir ki, enerji yoğunluğu ile karbon yoğunluğu değişkenleri arasında uzun dönemli ve pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Hata düzeltme modeli analizi ise, enerji tüketiminden CO2 salımına doğru, tek yönlü Granger nedensellik bulunduğunu göstermektedir. Sonuçlara göre, enerji yoğunluğu azaldığında, karbon yoğunluğu da azalmaktadır. Birim GDP üretimi, daha az enerji tüketilerek gerçekleştirildiğinde, aynı ekonomik büyüme seviyesinde daha az CO2 salımı yapılmaktadır. Üretim süreçlerinde daha çevreci teknolojilerin kullanılması veya ekonominin temel üretim faaliyet türünün ağırlıklı olarak imalat sektöründen, hizmetler sektörüne kayması gibi etmenler, üretim için ihtiyaç duyulan enerji miktarını azaltır. Başka bir ifadeyle, ekonomik büyümenin daha az enerji tüketimi ile sağlanması, daha az CO2 salımı yapılması anlamına gelmektedir. In this thesis study, the long-term relationship between the amount of energy consumed per unit of GDP (energy intensity) and the amount of CO2 emission per unit of GDP (carbon intensity) was investigated in the framework of two-step Engle-Granger co-integration test and Error Correction Model by using annual data set of 1985-2015 period for Turkey. The analysis results of Engle-Granger co-integration showed that there is a long-term and positive relationship between energy intensity and carbon intensity variables. Also, unidirectional Granger causality from energy consumption to carbon emission was determined according to the error correction model analysis. Hereunder, while the energy intensity is reduced, the carbon intensity decreases. When per unit of GDP production is carried out with the less energy consumption, the less CO2 is released at the same economic growth level. Factors such as the use of more environment-friendly technologies in production processes or the shift of the main production activity from the manufacturing sector to the services sector, reduce the amount of energy needed for production. In other words, economic growth by using less energy consumption means less CO2 emissions. 71

Bu çalışmada, Türkiye için Karbondioksit Emisyonu, İktisadi Büyüme ve Enerji Talebi ilişkisinin analizi Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi Yaklaşımına göre yapılmıştır. 1970-2013 dönemini kapsayan bu çalışmada, veriler yıllık seriler olup Dünya Bankası'ndan elde edilmiştir. Bu çalışmada kullanılan değişkenler, Karbondioksit Emisyonu, Kişi Başına Düşen Milli Gelir ve Enerji Tüketimi değişkenleridir. İlk olarak serilere ADF, PP Birim Kök Testleri, KPSS Durağanlık Testi ve Lee – Strazicich Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri uygulanmıştır. Bu serilerin, ortalamalarında ve trendlerinde iki kırılma ile durağan oldukları tespit edilmiştir. Değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığını tespit etmek amacıyla Sınır Testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, Türkiye için Çevresel Kuznets Hipotezinin geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. In this thesis, the relationship between Carbon dioxide emission, Economic Growth and Energy demand for Turkey is analysed based on Environmental Kuznets Curve Hypothesis approach. The analysis covers the period 1970-2013 and uses annual data obtained from World Bank for Carbon dioxide emission, GDP per capita and Energy consumption variables. As a first step, the ADF unit root test, PP unit root test, KPSS stationarity test and Lee – Strazicich unit root test with two structural breaks are applied in the analysis. It is concluded that the variables are stationary with two structural breaks in their constant and trend. For cointegration relationship between the variables, the Bounds test is applied. The results show that Environmental Kuznets Curve Hypothesis is not valid for Turkey. 82

Günümüzde aşırı kentleşme, sanayi faaliyetlerinin artması ve nüfusun büyümesine bağlı olarak gerçekleşen fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma ve tüketim alışkanlıklarının artması doğada ve kentsel alanlarda yaşam döngüsü olumsuz etkilemiştir. Özellikle bu açıdan önemli bir sorun potansiyeli taşıyan metropoliten alanlarda etkili çözümlerin üretilmesi için doğru sorun tespiti yapılması ve kentsel alana ilişkin verilen kararların iklim değişikliği üzerindeki etkisinin sorgulanması gerekmektedir.Bu çalışma kapsamında arazi kullanım kararlarının enerji ve yakıt tüketimine bağlı olarak karbon salımı üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Çalışma gerçekleştirilirken ilk olarak iklim değişikliği ve karbon ayakizi konularına değinilmiş olup, bu konularda uluslararası alanda yapılmış olan çalışmalardan bahsedilmektedir. Sonrasında ise Türkiye'nin bu süreçte izlemiş olduğu tutum ve karbon salımı konusunda diğer ülkeler arasındaki konumu hakkında bilgi verilmektedir. Yine karbon salımına yönelik olarak çalışma alanı olarak belirlenmiş olan İstanbul'a ilişkin yapılmış araştırmalara yer verilmiştir. Sonrasında karbon salımın hesaplanması konusunda uluslararası alanda hazırlanmış yöntemler açıklanmıştır. İstanbul'un karbon salımı üzerinde etkili olabilecek demografik, mekânsal ve enerji kullanımına ilişkin veriler değerlendirilmiştir. Enerji ve yakıt tüketim değerleri ile arazi kullanım verileri arasında ilişki kurulmuş olup, böylece gelecekte verilecek olan arazi kullanım kararlarının karbon salımı açısından değerlendirilmesi yapılabilecek aynı zamanda mevcut durumun analizi yapılarak ilgili kentsel bölgelere özgü önlemlerin alınmasını olanak sağlanacaktır.İstanbul metropoliten alanı için gerçekleştirilen bu çalışma sonucunda arazi kullanım fonksiyonları (konut, ticaret ve sanayi) arasında konut alanlarının enerji ile yakıt tüketimi (doğalgaz ve elektrik tüketimi) bakımından toplam karbon salımlarının en yüksek olduğu tespit edilmiştir. İlçe bazlı olarak konut alanlarında karbon salım değerleri incelendiğinde de nüfus büyüklüğü, yapı sayısı ve toplam inşaat alanı bakımından öne çıkan Esenyurt, Küçükcemece ve Bağcılar ilçelerinin karbon salım değerlerinin de yüksek olduğu; ticaret alanlarında ise doğalgazdan kaynaklı karbon salımı Bakırköy, Beşiktaş ve Beyoğlu ilçelerinde, elektrikte kaynaklı karbon salımının ise Şişli ilçesinin en yüksek olduğu; sanayi alanlarında da Esenyurt, Silivri ve Arnavutköy ilçelerinin karbon salım değeri bakımından öne çıktığı tespit edilmiştir. Ayrıca inşaat alan büyüklüğü başına düşen karbon salım dağılımı ile ilçelerin toplam karbon salımlarının farklılık gösterdiği belirlenmiştir. The need for people to live together as a social being led to the formation of cities. Urbanization is defined as the increase in the number of cities resulting from the reflection of economic developments to the space and consequently social processes such as organization, division of labor and specialization in society. According to the statement of the United Nations, 55% of the world's population lives in cities and it is estimated that this ratio will reach 68% in 2050.Today, excessive urbanization, increasing industrial activities and increasing fossil fuel usage, deforestation and increasing consumption habits due to population growth have negatively affected the life cycle in nature and urban areas. As a result of this situation, unusual climate events such as sudden heat changes, rainfall, flood, hose increase, droughts are seen in different regions and vegetation and animal species disappear. According to the work done by IPCC due to the increase in temperature, it is proved with the statistics that this change in nature will upset the ecological system, changes in urban areas will be experienced, migrations will be seen, diseases will increase, droughts and scarcity due to this may also occur. Especially, correct problem detection should be done in this respect in order to produce effective solutions in metropolitan areas with a potential problem .Considering the impact of cities on carbon emissions, every decision to be made in urban planning is important. For this reason, carbon emissions in urban areas should be monitored continuously and the current situation should be evaluated and prevented carbon emissions should be taken into consideration while the possible impact of future decisions on carbon emissions should be taken into consideration. When the decisions taken in the field of urbanism to prevent carbon emissions are examined, it is seen that proposals for increasing the use of renewable energy and increasing pedestrian and bicycle rides are generally developed. However, thanks to the opportunities provided by the technology, it is possible to measure the carbon emission value of any decision made in the urban area. By taking into account the carbon emission value produced by each building, it can intervene to take the necessary mitigation measures.In this study, the effects of land use decisions on carbon emission due to energy and fuel consumption were evaluated. Climate change and carbon footprint issues are mentioned in the first part of the study. While giving definitions of these concepts, other gases which have greenhouse gas properties besides carbon dioxide and the reasons of formation of these gases have been examined.Afterwards relating to carbon emissions; international studies on these issues are mentioned. After that, information is given about attitude of Turkey in this process to be followed and the position between the other countries in the field of carbon emissions. Also, researches about Istanbul which is designated as the study area for carbon emission, has been included. Later, prepared methods for calculating carbon emission in internationally area are explained. Then, the factors affecting the structure and urban scale which are effective in energy consumption and carbon emission were examined. Position, direction, height, window dimensions, etc. of structures many issues affect energy consumption. In urban areas, issues such as the way the buildings meet, sunbathing and shading times, access times related to land use functions have an effect on carbon emission. In this part, the national greenhouse gas inventory IPCC guide and the global protocol for community scale greenhouse gas emission inventory, which constitute the numerical basis of the study, are evaluated.The datas on demographic, spatial and energy use that might have an impact on carbon emission of Istanbul were evaluated. The relationship between energy and fuel consumption values and land use data has been established, so that future land use decisions can be evaluated in terms of carbon emissions, at the same time, it will be possible to analyze the current situation and take measures specific to the relevant urban regions.In this study conducted for the Istanbul metropolitan area, it is shown that the population increased approximately sevenfold from 1965 to 2018 and reached 15 million today. The average household size has been on a steady downward trend since 2009. When the number of people living in households is compared in 2000 and 2015, it is seen that single, double and triple households have increased and the number of living together has been decreasing. The districts with the highest population size are Esenyurt, Küçükcekmece and Bağcılar.If we evaluate the spatial characteristics of Istanbul; It has been determined that housing areas have the highest share among the land use functions throughout the province, morever respectively followed by trade-housing, trade and industrial areas. The residential areas are mostly concentrated in Silivri, the commercial areas are in Fatih, the industrial areas are in Esenyurt and the residential and commercial areas are in the district of Ümraniye. There are predominantly 1-2-3 storey buildings throughout the province. The city's buildings with 15 or more floors are concentrated especially in Ataşehir district and the number of floors decreases as you move towards the walls. The structures are generally in good condition. Esenyurt, Ümarniye and pendik districts stand out in terms of construction area size.The energy consumption of the district of Istanbul was evaluated based on natural gas and electricity consumption. Istanbul is a prominent province in terms of electricity and natural gas consumption due to its population size. The distribution of data on the province at the district level is important. In this study, data on energy consumption at district scale were obtained only in relation to the European side.If we are to evaluate energy consumption depending on the value of carbon emission results; ıt was found to be the highest carbon emissions in housing among land use functions (housing, trade and industry) in terms of energy consumption (natural gas and electricity consumption).This result was influenced by the dominance of residential areas throughout the province. When the carbon emission values of residential areas are examined on a district basis, it is observed that the carbon emission values of Esenyurt, Küçükcemece and Bağcılar districts which are prominent in terms of population size, number of buildings and total construction area are also high; In terms of trade, carbon emission from natural gas is the highest in Bakırköy, Beşiktaş and Beyoğlu districts, while carbon emission from electricity is the highest in Şişli district; It has been determined that Esenyurt, Silivri and Arnavutköy districts come into prominence in terms of carbon emission value in industrial areas. As stated in the literature section of the study, many factors such as location, form, volume, number of floors, window size, shading and sunshine times affect the energy consumption.Within the scope of the thesis, the results of the analyzes carried out at provincial and district scale are presented. Although research conducted on a district and provincial basis gives close to realistic results, it can give an idea about the production and implementation of the top plan decisions. Detailed analyzes on the basis of energy consumption values on the basis of buildings and studies to develop plan decisions at the neighborhood scale are also recommended. 105

Bilim adamları, iklim değişikliği ve küresel ısınmanın temel nedeninin artan salınımı olduğu konusunda hemfikirdirler. Bu doğrultuda, çevre ekonomisi literatüründe karbon emisyonunun belirleyicileri üzerine odaklanan birçok çalışma bulunmaktadır. Global olarak artan kentleşme oranları, araştırmacıları, kentleşme ile çevre arasında bir ilişki olup olmadığını araştırmaya itmiştir. Bu nedenle, yakın zamanda konu üzerine yapılan çalışmalar modele kentleşmeyi açıklayıcı bir değişken olarak dahil etmiştir. Bu iki değişken arasındaki ilişki gelişmekte olan ülkeler özelinde çok çalışılmış olmasına rağmen, söz konusu ilişkinin gelir seviyesine göre farklılaşıp farklılaşmadığı hususunda yeterli çalışma mevcut değildir. Bu bilgiden yola çıkarak çalışmanın amacı, 1990-2016 döneminde kentleşmenin karbon emisyonu üzerindeki etkisini dört farklı gelir grubu altında sınıflandırılan ülkeler özelinde incelemektedir. Bu amaçla, yatay kesit bağımlılığına duyarlı panel zaman serilerindeki heterojen eğim katsayılarını tahmin etmek için son dönemlerde geliştirilmiş Ortalama Grup (MG) tahmincilerinden faydalanılmıştır. Ampirik bulgular kentleşmenin (i) düşük gelirli ülkelerde karbon emisyonunu etkilemediğini, (ii) düşük-orta ve yüksek-orta gelirli ülkelerde karbon emisyonunu pozitif etkilediğini ve (iii) yüksek gelirli ülkelerde karbon emisyonunu negatif etkilediğini göstermektedir. Bulgular, kentleşme-karbon emisyonu ilişkisinin gelir seviyesine göre farklılık gösterdiğine işaret etmektedir. Scholars are in broad consensus that the underlying reason of climate change and global warming is increasing volume of greenhouse gas emissions. In this respect, environmental economics literature has provided a great number of studies investigating the determinants of carbon emissions. Rising urbanization rates across the globe led researchers to examine whether there is an association between urbanization and environment. Therefore, recent studies on this issue have adopted urbanization into the model as explanatory variable. Although the relationship between these two variables are well-documented in the case of developing economies, we still do not know much how it looks like across the countries with respect to different income levels. Given this information, the aim of this study is to investigate the impact of urbanization on carbon emissions over the period 1990-2016 in four different group of countries categorized by income levels. To this end, recently developed mean group (MG) estimators robust to cross-section dependence are utilized in order to estimate the heterogeneous slope coefficients in panel time series. Empirical results indicate that urbanization (i) does not affect emissions in low income countries, (ii) increases emissions in low-middle and high-middle income countries, and (iii) decreases emissions in high income countries. These findings indicate that urbanization-emissions nexus can be volatile across the countries by different income levels. 97

Bu çalışmada, Türkiye'deki çevre politikaları çevresel olarak genişletilmiş girdi-çıktı analizi (ÇGGÇA) kullanan bir yaklaşımla incelenmiştir. Bu amaçla, Türkiye'nin yurtiçi ve ithalat girdi-çıktı tabloları ve ürün gruplarına göre yurtiçi üretim ve ithalat değerlerinden hesaplanan farklı ağırlıklar yardımıyla sektörel ayrıştırılması yapılan ülke girdi-çıktı tablosu ve bu ayrıştırılmış tabloya göre sektörel ayarlanması yapılan hava emisyon hesapları kullanılarak Türkiye'nin nihai tüketim, yatırım (gayrisafi sermaye oluşumu), ihracat ve ithalat bileşenleri için de ayrı ayrı olmak üzere toplam tüketim temelli emisyon envanteri (TTE) oluşturulmuştur. İlk olarak, tüketim temelli emisyon envanterindeki tüm değerlerin toplamına eşit olan Türkiye'nin emisyon sorumluluğu hesaplanıp ülkenin toplam emisyonlarıyla karşılaştırılmış, Türkiye'nin emisyon sorumluluğunun toplam emisyonlarından %2,4 oranında daha yüksek olduğu bulunmuştur. İkinci olarak, hava emisyon hesapları ve hesaplanan emisyon envanterleri kullanılarak kritik ürün grupları belirlenmiş ve Türkiye'nin Niyet Edilen Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkı (NUBK) dokümanı her bir kritik ürün grubu için incelenmiştir. Bu dokümanın, çoğu emisyon kaynaklarını dikkate almasına rağmen Türkiye'nin 2012 yılındaki en büyük endüstrisi ve tüketim temelli emisyonlarda en büyük paya sahip olan inşaat sektörünü ve onun üretim zincirlerinde önemli payı olan diğer metalik olmayan mineral ürünleri imalatı ürünlerini içermediği bulunmuştur. In this study, the environmental policies in Turkey are examined with an approach that employs an environmentally extended input-output analysis (EEIOA). To this end, Turkey's consumption-based emission inventory (CBI) with a decomposition of final demand components that are final consumption, investment (gross capital formation), exports and imports is created using Turkey's input-output table that is disaggregated with the help of its domestic and import decompositions and different weights calculated from Turkey's domestic outputs and imports by product group and air emission accounts that is adjusted to the disaggregated table. Firstly, Turkey's emission responsibility which equals to the sum of the elements of the consumption-based inventory is calculated and compared with its total emissions and it is found that Turkey's emissions responsibility is 2,4% larger than its own production-based emissions. Then, some critical product groups are determined with the help of both air emission accounts and calculated consumption-based inventories and the implications of Turkey's Intended Nationally Determined Contribution (INDC) is examined for each critical product group. It is found that although Turkey's INDC considers many important emission sources that contribute a large part of its total emissions, it misses the products of manufacture of other non-metallic minerals that have an important share in the supply chains of construction sector, the largest industry and the one that is the largest in Turkey's CBI in 2012. 59

Küreselleşme süreci, sermayenin uluslararası serbestliğe sahip olmasına yol açmıştır. Sürdürülebilir ekonomik büyüme hedeflerine ulaşmak isteyen ve yeni yatırımları finanse etmeye çalışan ülkeler, sermayenin serbest hale geldiği bu ortamda uluslararası şirketler aracılığı ile yapılan DYY'leri çekmeye çalışmaktadır. Sanayileşme konusunda gelişmiş ülkeleri yakalamak için hızla büyümek zorunda kalan gelişmekte olan ülkeler için, DYY'ler çok daha önemli bir yere sahiptir. Sanayileşme ve ekonomik büyüme faaliyetleri sonucunda oluşan CO2 emisyonu ve çevreye verilen zararın sorumlusu olan gelişmiş ülkelerde, uluslararası sözleşmeler gereği sıkı çevre politikası uygulanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde uluslararası şirketlerin, kirli endüstrilerini DYY yoluyla gelişmekte olan ülkelere yönlendirdiği göze çarpmaktadır. Literatürde bu konuda yapılan uygulamalı çalışmalar, Kirlilik Sığınağı Hipotezi üzerine kurulmuştur.Bu çalışmada, Türkiye'ye gelen DYY akımlarının CO2 emisyonu ve ekonomik büyüme ile olan ilişkisi araştırılmıştır. Türkiye'de CO2 emisyonu, DYY ve GSYİH arasında karşılıklı nedensellik ilişkisinin olduğu yönünde kurulan hipotez, 1980-2017 dönemi verileri kullanılarak Granger Nedensellik testi yöntemiyle incelenmiştir. Analiz sonucunda değişkenler arasında karşılıklı nedensellik bulunamamış fakat, DYY ve GSYİH'dan CO2 emisyonuna doğru tek yönlü bir nedensellik olduğu belirlenmiştir. Ayrıca GSYİH'nın da DYY'nin nedeni olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, Kirlilik Sığınağı Hipotezini doğrular niteliktedir. Bu bilgiler ışığında, Türkiye'ye gelen DYY'nin ve ekonomik büyümeye bağlı olarak gerçekleşen üretim artışının, ülkede CO2 emisyonlarını arttırdığı ve çevreye zarar verdiği görülmektedir. Türkiye son yıllarda CO2 emisyonlarını azaltmak için çevreyle uyumlu olan yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmekle birlikte, henüz istenilen seviyeye ulaşmadığı söylenilebilir. Globalization process has led to the international freedom of capital. Countries seeking to achieve sustainable economic growth targets and trying to finance new investments tries to attract FDI's through international companies in this environment where capital becomes free. For developing countries that have to grow rapidly in order to catch up with developed countries in industrialization, FDIs have a more important place.In the developed countries which are responsible for CO2 emissions and damage to the environment resulting from industrialization and economic growth activities implements strict environmental policy by international contracts. In developed countries it is noteworthy that international companies are driving their dirty industries to developing countries through FDI.In the literature, the applied studies on this subject are based on the Pollution Haven Hypothesis. In this study, the relationship between CO2 emissions, economic growth and incoming FDI flows to Turkey, was investigated. The hypothesis established that there is a mutual causality relationship between CO2 emissions, FDI and GDP in Turkey, was investigated by Granger Causality Test using data from the period 1980-2017. As a result of the analysis, there was no mutual causality between the variables however, there is a unidirectional causality from FDI and GDP to CO2 emissions. It was also determined that GDP is the cause of FDI. The obtained findings confirm the Pollution Haven Hypothesis. In the light of this information, it is seen that the production growth due to FDI coming to Turkey and economic growth, increases CO2 emissions in the country and damages the environment. Although Turkey is turning to environmentally friendly renewable energy sources to reduce CO2 emissions in recent years, it can be said that it has not reached the desired level yet. 124

Çevre kirliliği, sera gazları salınımının artışına bağlı küresel ısınma ve sonucunda oluşan iklimsel problemler çağımızın en önemli sorunlarından bir tanesidir. Bu sorunlar ile ilgili bazı yaklaşımlar tedarik zinciri içerisindeki faaliyetlere de yansımaktadır. Enerjinin daha verimli kullanılması, daha az enerji tüketen araç ve ekipmanların kullanılması, enerji tüketimi bakımından daha etkin tesislerin kurulması, yenilenebilir enerji kaynağı olan güneş ve rüzgar enerjisi ile çalışan tesisler kurulması bu yaklaşımlara örnek olarak gösterilebilir. Çatılarında güneş enerjisi panelleri ile elektrik üreten, solar depo olarak tanımlanan yeşil depolar çevreci yaklaşım açısından yaratıcı çözümlerden birisidir. Solar depo, sadece sürdürülebilir lojistik açısından bir katkı olmayıp; bunun yanında karbon salınımını azaltan, enerji maliyetlerini düşüren çevreye duyarlı yeşil lojistik kapsamında yeni bir yaklaşımdır. Depo yeri seçimi, nicel ve nitel kriterlerin birlikte değerlendirilmeye alınması gereken çok amaçlı karar verme problemidir. Depo yeri seçiminde literatürde pek çok kriter bulunmaktadır ve bu kriterler Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) modellerinde kullanılmıştır. Solar depo yeri seçim kararlarında yeni ÇKKV modelleri oluşturabilmek için bu modellere hangi solar kriterlerin ekleneceğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu tez çalışmasının amacı, depo çatılarında güneş panelleri ile elektrik üretimi yapan solar depolar için solar kriterleri ve önem derecelerini belirlemek, bu solar kriterleri literatürdeki depo yeri seçim kriterleri ile birleştirerek, depo yeri seçim kararlarını ne şekilde etkilediğini incelemektir. Yeşil lojistik kapsamında karbon salınımını azaltan, solar depo yeri seçim kriterleri ve önem dereceleri belirlenmiş ve Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), Analitik Ağ Süreci (AAS) ve TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemleri kullanılarak yer alternatifleri arasından seçim yapılmıştır. Uygulamanın ilk bölümünde AHS yöntemini ile solar depo yeri seçiminde solar kriterler kendi aralarında karşılaştırarak önem dereceleri belirlenmiştir. Önem dereceleri toplamda %67 ağırlığa sahip olan ilk üç kriter, uygulamanın ikinci bölümünde literatürdeki mevcut depo yeri seçim kriterlerine ilave edilerek `Yeşil Lojistikte Depo Yeri Seçim` kriterleri ve kriterlerin önem derecelerini AAS yöntemi kullanılarak belirlenmiştir.Son bölümde ise, ikinci bölümde belirlenmiş olan `Yeşil Lojistikte Depo Yeri Seçim` kriterleri ve önem dereceleri TOPSIS yönteminde karar matrisini oluşturan kriterler ve kriterlerin ağırlıkları olarak tanımlanmış ve TOPSIS yöntemi kullanılarak beş il alternatifi arasından solar depo yeri seçimi yapılmıştır.Yer alternatiflerinin seçim önceliği sıralaması en yüksek puan ile İzmir 0,61; sonrasında sırası ile İstanbul 0,58; Adana 0,51; Ankara 0,46 ve Samsun 0,36 olarak belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV),Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), Analitik Ağ Süreci (AAS), TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution), Yeşil Lojistikte Depo Yeri Seçimi, Karbon Salımı Azaltılması, Yenilenebilir Enerji, Solar Depo. Environmental pollution and global warming that occur due to the increase of greenhouse gas emissions. As a result, climatic problems arise which happen to be one of the most important problems of our time. Some approaches to these problems are also reflected in the activities within the supply chain. Examples of these approaches include the use of energy more efficiently, the use of less energy-consuming vehicles and equipment, the establishment of more efficient facilities for energy consumption and the establishment of solar and wind energy facilities as a renewable energy source. One of the creative solutions in terms of the environmentalist approach is the green warehouse which is defined as a solar warehouse that generates electricity by solar energy panels on the roof tops. The solar warehouse is a new approach not only in terms of sustainable logistics but also in environmentally sensitive green logistics that reduce carbon emissions and lowers energy costs.Warehouse location selection is a multi criteria decision making problem in which quantitative and qualitative criteria must be evaluated together. There are many criteria in the literature for the selection of warehouse location and these criteria are used in Multi Criteria Decision Making (MCDM) models. It is necessary to determine which solar criteria should be added to these models in order to be able to create new MCDM models in solar warehouse location selection decisions.The purpose of this thesis study is to determine solar criteria and importance ratings for solar warehouses that generate electricity with solar panels on roof tops and to examine how these solar criteria affect warehouse location selection decisions by combining them with warehouse location selection criteria in the literature. Within the scope of green logistics, location selection criteria of solar warehouse which reduce carbon emissions and importance ratings of criteria are determined by using the Analytical Hierarchy Process (AHP), Analytical Network Process (ANP) and Techniques for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) methods.In the first part of the application, the solar criteria should be compared among each other to determine their importance for selecting the solar warehouse location by using AHP method.The first three criteria, which have a weight of 67% in total, were added to the existing warehouse location selection criteria in the literature in the second part of the application and the criteria of `Warehouse Location Selection For Green Logistics` and importance of criteria were determined by using ANP method.In the last part, the criteria of `Warehouse Location Selection For Green Logistics` and importance rating were defined as the weights of the criterion and criteria forming the decision matrix in the TOPSIS method and the solar warehouse location was selected from the five province alternatives by using the TOPSIS method.The order of preference of province alternatives is defined as follows; the highest in İzmir with 0.61; second highest Istanbul with 0.58; Adana with 0.51; Ankara with 0.46 and Samsun with 0.36. Keywords: Multi Criteria Decision Making (MCDM), Analytic Hierarchy Process (AHP), Analytic Networking Process (ANP), Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS), Warehouse Location Decision For Green Logistics, Carbon Emission Reduction, Renewable Energy, Solar Warehouse. 289

Karbon emisyonu yıldan yıla hızlıca artmaya devam etmektedir. ICAO verilerine göre küresel karbon emisyonunun %2'si havacılık sektörü kaynaklı olup ve bu oran her yıl %3-%4 oranında artmaya devam edecektir. Avrupa Komisyonu bu artışın önüne geçmek için uçuş operasyonlarını daha maliyetli hale getirmek fakat karbon salınımını aynı oranda azaltmak için çeşitli düzenlemeler yapmıştır. Çünkü karbon salınımı yakıt tüketimiyle doğru orantılıdır. Bu düzenlemeler çerçevesinden bakılacak olursa; Türk Hava Yolları uçuş operayonlarının %30'unu Avrupa'ya yaptığı için bu düzenlemelerden etkilenen havayolu şirketlerinden biri haline gelmiştir. Bu yüksek lisans tezi hangi faktörlerin yakıt tüketimini ve karbon salınımını etkilediğini göstermeyi amaçlamaktadır. Uçağın koltuk kapasitesi, seyir mesafesi, doluluk oranı, uçağın ortalama yaşı, rötar süresi ve yakıt fiyatları bu tezin hazırlanması sürecinde yapılacak olan çalışmalarda birer değişken olarak kullanılacak olup tezin sonucunda ise bu değişkenlere bağlı olarak yakıt tüketimi ve yakıt tüketimine bağlı olarak karbon salınımı ne oranda etkilenmektedir, sorularının cevapları görülecektir. Global carbon emission expands rapidly year by year. ICAO claims that the CO₂ emissions from aviation account for 2% of the global greenhouse emissions and it is expected to grow around 3-4 percent per year (ICAO, 2016). The emissions from aviation have been excluded from climate therefore European Commission have a regulation to cut down on carbon emissions by requiring airlines to buy permits to operate from/to any European Union airport. This regulation will increase the cost of operation for airlines, hence it is important to assess the amount of emissions for airlines. Clearly the amount of emissions depends on the fuel consumptions of airlines. Given the fact that Turkish Airlines having around 30 percent of its operations to Europe is one of the airline which will be affected by this scheme. This dissertation aims at determining the factors which affects fuel consumption, hence, carbon emissions of Turkish Airlines. The available ton miles of capacity, the average seat capacity of aircraft, average stage length, the average load factor, the average vintage of aircraft, the flight delay duration and the annual fuel price are used as variables in the regression analysis. The consequences show how carbon emission depends on fuel usage and also how the variables affect the carbon emission rate. 50

Bu tezde 1960-2014 yılları arasında Türkiye'nin yakalamış olduğu ekonomik büyümeve uluslararası ticaretin karbondioksit emisyonları üzerindeki etkisi incelenmiştir.Ampirik analizden önce literatürde bu konuda yer alan çalışmalar gözden geçirilmiştir.Karbondioksit emisyonlarının artışını incelemek için yapısal kırılmalı ARDL modelive değişkenler arasındaki nedenselliği belirlemek için Toda Yamamoto testi kullanılmıştır.Modellerden alınan sonuçlar ekonomik büyüme, uluslararası ticaret ve karbondioksitemisyonları arasında uzun vadeli bir ilişki yani eş bütünleşme olduğunu göstermektedir.Dolayısıyla, Türkiye'de enerji verimliliği açısından gelişmeler olsa da mevcut politikalarınkarbondioksit emisyonlarındaki artışı önlemek adına yetersiz olduğu görülmüştür. In this thesis, I examine the effects of economic growth and trade openness on carbondioxide emissions in Turkey for the period 1960-2014. Before the empirical analysis,there is an overview about the recent literature in this nexus. I try to analyze the growthof the carbon dioxide emissions in Turkey by conducting an Autoregressive distributedlags (ARDL) model with a structural break. I apply Toda Yamamoto procedure ofGranger causality to test the direction of causality among variables. Estimated modelsshow that there is a long run relationship, thus a cointegration, between economicgrowth, trade openness and carbon dioxide emissions in Turkey. Although there areimprovements in terms of energy efficiency, current policy measures are not enoughto mitigate the increase in carbon dioxide emissions over the years. 49

Hem endüstriyel tüketim hem de bireysel tüketimlerle gelecek nesillerin gereksinimlerinin bugünden tüketilmesi, ekonomik büyümenin sınırsız olamayacağı savının ortaya atılmasıyla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma kavramlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Çalışmada sürdürülebilir kalkınmanın temel unsurlarından biri olan çevresel sürdürülebilirlik üzerine yoğunlaşılmaktadır. Çevresel sürdürülebilirlikte işletmeler; tüketilen doğal kaynakların gelecek nesiller için devamlılığının sağlanması açısından sürdürülebilir maliyetlerle karşı karşıya kalmaktadırlar. Sürdürülebilir maliyetler içinde ise en önemlilerinin başında karbon maliyetleri gelmektedir. Sanayi devrimiyle artan insan kaynaklı sera gazı salınımlarının küresel ısınmaya ve sonucunda iklim değişikliğine neden olacağının anlaşılmasıyla, Birleşmiş Milletler çatısında bir araya gelen devletler ve sivil toplum kuruluşları salınımlarının neden olacağı negatif dışsallıkların azaltılması için bir takım anlaşmalar ve projeler geliştirmiştir. Bu anlaşmalar sonucu ticarete konu olabilen yeni bir ürün ortaya çıkmış ve karbon piyasası olarak adlandırılan uygulamalarla zorunlu ve gönüllü karbon ticareti gündeme gelmiştir. Çalışmanın amacı; sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde işletmelerin karşılaşabileceği karbon maliyetlerinin işletme kararlarındaki etkisinin değerlendirilmesidir. Bu amaçla; çalışmada karbon salınımının en çok gerçekleştiği çimento sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin ulusal salınım ticaretinin uygulanması durumunda karşılaşabileceği beş karbon maliyeti azaltım senaryosu tasarlanarak, karşılaşacağı maliyetler ve karbon azaltımına bağlı elde edecekleri gelirler karşılaştırılmaktadır. Karbon salınımı ve yaratacağı maliyetler açısından değerlendirilen işletme, getirilen yasa ve standartlar, karbon piyasası araçları, üretim sürecindeki alternatif hammadde ve yakıt uygulamaları, karbon azaltım teknolojileri ve temiz enerji üretimi konuları dikkate alınarak incelenmekte ve kararlarını etkileyecek noktalara dikkat çekilmektedir. Consumption of the needs of future generations with both industrial consumption and individual consumption has led to the emergence of sustainability and sustainable development concepts by arguing that economic growth can not be unlimited.The study is focusing on environmental sustainability, which is one of the main pillars of sustainable development. In environmental sustainability; for future generations, the enterprises encounter sustainable costs in terms of ensuring the continuity of the consumed natural resources. The carbon costs are amongst the most important components of sustainable costs. After the industrial revolution where the understanding of global warming and climate change is increased by the anthropogenic greenhouse gas emissions, governmental and non-governmental organizations came together under the United Nations, in order to reduce the negative externalities caused by their emissions, have developed a number of agreements and projects. As a result of these agreements, a new commodity occured that can be traded, so mandatory and voluntary carbon trading has begun as an item to be used in carbon market.The aim of the study is assesing the impact of carbon costs on business decisions that businesses may encounter in the context of sustainable development. For this purpose; a case study in cement industry, which is one of the major emitter sector, designed. Five carbon cost reduction scenarios regarding the formation of a national emission trade system are designed to compare the possible costs and revenues related to carbon emissions mitigation. The business evaluated in the context of carbon emissions and regarding costs is assesed under the concepts of laws and standards, carbon market instruments, alternative raw materials and fuel consuption, carbon reduction technologies and clean energy production, and issues that can affect related decisions are considered. 324

Bu çalışma Dietz ve Rose (1994) tarafından geliştirilen STIRPAT yaklaşımı kullanılarak Türkiye için 1960-2014 verileri kullanılarak karbon dioksit (CO2) emisyonu belirleyicilerini tespit etmeyi amaçlamıştır. Ele alınan yaklaşım insan kaynaklı faktörlerin (nüfus, refah düzeyi ve teknoloji) yanı sıra enerji tüketiminin de CO2 emisyonları üzerindeki etkisine odaklanmaktadır ve bunun yanında çevresel Kuznets eğrisi (ÇKE) hipotezinin geçerliliğini de sınayabilmektedir. Çalışmanın ampirik kısmında doğrusal olmayan otoregresif dağıtılmış gecikme (NARDL) modeli kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; uzun dönemde milli gelirdeki pozitif değişmeler (LMG+ ) CO2 emisyonunda artışa, negatif değişmeler (LMG-) ise azalışa yol açarken, kısa dönemde sadece LMG+ CO2 emisyonunda artışa sebep olmaktadır. Ayrıca enerji tüketimi ve nüfus artışı ise CO2 emisyonunu arttırmaktadır. Sonuçlar Türkiye açısından STIRPAT yaklaşımının gerek uzun dönem için gerekse de kısa dönem için geçerli olduğunu, ancak, milli gelir ve enerji tüketiminin doğrusal olmamasının ÇKE hipotezini geçersiz kıldığını göstermektedir. This study aims to locate the determinants of carbon dioxide (CO2) emissions for Turkish data over the period 1960-2014 via STIRPAT approach developed by Dietz and Rose (1994). This approach focuses on the effects of human induced factors (population, affluence and technology) as well as energy consumption on CO2 emissions and in addition to that, can test the validity of environmental Kuznets curve (EKC) hypothesis. In the empirical part of the study, nonlinear autoregressive distributed lagged (NARDL) model is used. According to the findings about the long term relationship, positive changes in national income (LMG+) have positive influence while negative changes (LMG-) have negative influence on CO2 emissions, however, in the short term, only LMG+ has a positive and significant influence on CO2 emissions. Additionally, increase in energy consumption and population growth have significant impact on CO2 emissions. The results suggest that both long term and short term approach of STIRPAT model is valid for Turkey while the EKC hypothesis is not valid in correspondence with the nonlinearities in national income and energy consumption. 191

Odun bazlı levha endüstrisinde, karbon ve enerji ayak izine yönelik araştırmalar, küresel ısınmanın ve iklim değişikliğinin giderek büyük bir öneme sahip olması nedeniyle, gelişmiş ülkeler başta olmak üzere tüm dünyada yoğun olarak çalışılmaktadır. Ancak Türkiye'de önemli endüstriler arasında yer alan bu endüstride, çevreye verilen emisyonların oldukça fazla olmasına rağmen, karbon ve enerji ayak izleri hakkında herhangi kapsamlı bir çalışmanın bulunmayışı bizi bu çalışmayı yapmaya sevk etmiştir.Yapılan pek çok faaliyet sonucu (nakliyat, üretim vb) etrafa metan (CH4), karbon dioksit (CO2), nitröz oksit (diazot monoksit) (N2O) gibi sera gazları (SG) verilmektedir. Bu gazlardan en önemlisi CO2 gazıdır. Bu çalışmada ülkemizin önde gelen levha üretimi- yongalevha (YL) ve orta yoğunluklu liflevha (OYLL)- yapan bir fabrikası pilot tesis olarak ele alınmış ve üretim esnasında etrafa emisyon veren tüm prosesler karbon ve enerji ayak izleri açısından irdelenmiştir. Elde edilen veriler, karbon ve enerji ayak izlerinin belirlenmesi amacıyla, çevre odaklı üretime katkı sağlayacak şekilde, uluslararası geçerliliği olan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (Intergovermental Panel on Climate Change- IPCC) 2006 hesaplama kılavuzundaki metodlardan uygun olanlardan biri ile (Tier 1, 2 veya 3 metodu) değerlendirilmiştir. Yapılan bu çalışma sırasında, her bir proses için ayrı ayrı ayak izleri (karbon ve enerji) değerleri hesaplanmıştır. Bulunan değerler, proses/makina açısından değerlendirilerek Pareto analiz metodunun uygulanması sonucunda Pareto diyagramları oluşturulmuştur. Pareto analiz değerlendirmesi sonucunda, fazla emisyon veren prosesler belirlenmiştir.Sonuç olarak emisyon değerlerini azaltmak amacıyla senaryolar geliştirilmiştir ve çevre odaklı üretime katkı sağlayacak şekilde önerilerde bulunulmuştur. There are many researches have being studied all of the countries, mainly developed ones, concerning with carbon and energy footprint because of the greatest interest of global warming and climate change have become an important interest throughout the world. However, the minority of the investigations about carbon and energy footprint in panel based industry in Turkey was motivated us to study in this industry because of it is among the most important industries in our country and also emisions are quite a lot in this industry.Green house gases (CH4, CO2, N2O etc.) are released around at the end of many activities. CO2 is the most important gas all among of green house gases (GHGs). In this thesis, it was studied carbon and energy footprints of all the proccesses which caused of releasing emissions in one of the most significant wood-based panel industry in Turkey. Carbon footprint calculated with Tier methods (Tier 1, 2 or 3) for wood-based panel industry' products (Particle board (PB) and Medium Density Fiberboard (MDF)) in International Panel on Climate Change (IPCC) Calculation Guide 2006. Besides, energy footprints calculated according to consuming amounts of energy. The datas were evaluated with the help of Pareto analysis method and carbon and energy footprint' problems determined by drawing Pareto graphs. According to Pareto graphs, it was determined the procceses which were causing to emit high emisions and then developed some scenarios to reduce of emisions. As a conclusion it was suggested to contribute environmental oriented production in this factory. 208

Bu tez çalışması, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hanehalkının fayda fonksiyonunda atmosferik karbon dioksit konsantrasyonunun göreceli negatif faydasını ve ABD enerji sektörünü içinde barındıran bir çevresel dinamik stokastik genel denge (DSGE) modeli oluşturmuştur. Böylece hanehalkları, enerji tüketimi kaynaklı CO2 emisyonunun sebep olduğu çevresel bozulmanın olumsuz etkilerini de dikkate alarak, toplam üretimin bir girdisi olan enerji talebi üzerindeki karar süreçlerini optimize ederler. Çevresel DSGE modeli, yenilenebilir enerji tüketiminin ABD CO2 emisyonu ve küresel atmosferik CO2 konsantrasyonu üzerindeki etkilerini incelemiştir. Bayesian parametre tahminleri kullanılarak oluşturulan simülasyon sonuçlarına göre (i) yenilenebilir enerji üretiminin ABD enerji sektöründe yeterli ikame gücüne sahip olduğu, (ii) pozitif fosil enerji maliyet şoklarının etkilerinin sınırlı olduğu; (iii) ABD'deki fosil bazlı enerji üretiminin neredeyse tamamen döngüsel olduğu ve (iv) ABD toplam enerji sektöründeki oranı düşük olmasına rağmen, yenilenebilir enerji tüketiminin emisyon azaltma gücünün uzun vadede yeterli ve kalıcı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ABD'nin yenilenebilir enerji üretimi ve yatırımı vergi indirimlerinin ve ABD enerji sektöründeki yenilenebilir enerji maliyet rekabet gücünü arttıracak proje sübvansiyonlarının devamını ve sürekliliğini önermektedir. Öte yandan bu tez, emisyon azaltma politikalarının marjinal maliyetinin yüksek çevresel bozulma seviyelerinde daha yüksek olacağından, politika yapıcıların küresel enerji arzında yenilenebilir enerjiye dönüşümün daha hızlı olması gerektiğini öngörmektedir. Anahtar Kelimeler:Çevresel DSGE, Bayesian simülasyon, enerji, rüzgar, güneş, biokütle This dissertation formulates an environmental dynamic stochastic general equilibrium (DSGE) model with a relative disutility of atmospheric carbon dioxide (CO2) concentration in the United States' (US) households' utility function and a disaggregated energy production sector in US. Thus, households optimize the decision-making processes on the energy demand, which is an input of total production, taking into account the negative effects of environmental degradation caused by energy-related CO2 emissions. This environmental DSGE model examined the effects of renewable energy consumption on US CO2 emissions and global atmospheric CO2 concentration.According to the simulation results using Bayesian parameter estimates, (i) that renewable energy production has sufficient substitute power in the US energy sector; (ii) the effects of positive fossil energy cost shocks are limited; (iii) Fossil-based energy production in the US is almost completely procyclical and (iv) although the share of renewable energy consumption in the US total energy sector is low, its emission reduction power has been found to be permanent and sufficient in the long-run. This work suggests the continuation of the US renewable energy production and investment tax credits and the project subsidies for the renewable energy production innovations and progress increasing the renewable energy cost competitiveness in the US energy sector. On the other hand, this dissertation warns policy makers about the duration of renewable transformation in global energy supply since the marginal cost of emission reduction policies must be higher during the upper environmental degradation levels. Key words: Environmental DSGE, Bayesian simulation, energy, wind, solar, biomass 210

Zaman serilerinde durağanlığın belirlenmesi amacıyla birçok test kullanılmaktadır. Çalışmada klasik birim kök testleri ve doğrusal olmayan birim kök testleri ayrıntılı olarak incelenmiştir.Karbon emisyonu, ülkelerin gelişmiş düzeylerini araştırmada önemli bir kriterdir. Bu bağlamda, E7 ülkeleri için karbon emisyonu ve ekonomik büyüme arasındaki yakınsama ilişkisinin analizi amaçlanmıştır. Uygulamada ele alınan değişkenler öncelikle yapısal kırılmanın dikkate alınmadığı klasik birim kök testleri ile, daha sonra serilerin trend fonksiyonunda meydana gelebilecek kırılma veya kırılmaların etkisini araştırmaya yönelik birim kök testleri ile analiz edilmiştir. Yapılan analizlerle E7 ülkeleri arasında yakınsama olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Many test are used to determine the stability of the time series. In this study, unit root tests and non-linear unit root tests are investigated.Carbon emission is a significant criterion which is used to investigate the development levels of the countries. In this context, convergence relation between the carbon emission of the E-7 countries and their economic growth is analyzed. Variables used in the applications will be analyzed; first with the unit root tests developed in case there is no structural breakings; then, with the unit root tests developed in case there is structural breakings due to trend functions of the series. In the analysis, we conclude that there is no convergence between the E-7 countries. 93

1990'lı yıllarda en çok tartışılan konuların başında gelen dış ticaret ve çevre arasındaki çelişkili ilişki günümüzde hala birçok araştırmanın konusu olmaya devam etmektedir. Yaşanılan çevresel sorunlarda dış ticarette dâhil tüm ekonomik faaliyetlerin önemli bir rolü vardır. Dış ticaretin serbestleşmesi ile ülkelerin ekonomik büyümeleri artmakta bu sebeple çevre kirliliği de artmaktadır. Havadaki karbondioksit emisyonunun giderek yükselmesi; küresel ısınmanın artmasına, biyolojik çeşitliliğin ve doğal kaynakların azalmasına sebep olmaktadır. Çevre sorununa neden olan ülkelerin başında OECD ülkeleri gelmektedir. Günümüzde sanayileşmiş OECD ülkelerinde çevre farkındalığı artmakta ve uluslararası çevre sözleşmelerine taraf olmaktadırlar. Bu nedenle OECD ülkelerinde çevre sorununa neden olan faaliyetlerin azaltılması ve çevre dostu teknolojilerin yaygın kullanılması hedeflenmektedir. Bu durumda da ülkelerin üretici tarafı, ek bir maliyete maruz kalmaktadır.Bu çalışmada dış ticaretin serbestleşmesi ile kirletici potansiyele sahip yatırımcıların rekabet avantajı elde etmek için gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru kayacağını ve uygulanan çevre politikaları ve performanslarının arttıkça doğrudan yabancı yatırımları negatif yönde etkileyeceğini ifade eden kirlilik cennetleri hipotezinin öngörüleri 27 OECD ülkesi için test edilmiştir. Çalışma 2002-2012 dönemini kapsayan doğrudan yabancı yatırımları etkileyen GSYİH büyüme rakamları, çevrenin sürdürülebilirliği, niteliği ve performansını niteleyen endeks verileri yıllık olarak panel veri analizi ile test edilmiştir. 27 OECD ülkesinde test edilen kirlilik cennetleri hipotezi elde edilen bulgulara göre reddedilmiştir. Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Çevresel Performans Endeksi, Çevre Politikalarının Sıkılığı Endeksi, Kirlilik Cennetleri Hipotezi, Panel Veri Analizi. Contradictory relationship between external trade and enviroment has continues to be subject of many research since 1990. All economic activities including external trade play a role in the formation of environmantal problems. With liberalization of foreign trade, economical growth of countries is increasing. Thus, environmental pollution is increasing day to day.Increasing emissions of carbon dioxide in air cause increasing global warming, decreasing biodiversty and natural resources. OECD countries are at the top of the countries that cause environmental problems. In today's industrialized OECD countries' enviromental awareness goes up and they accept international environmental commitments. For this reason, it is aimed to reduce the activities causing environmental problems in OECD countries and to use environmentally friendly technologies widely. In the case too, the producer side of country is exposed to an additional cost.In this study, pollution haven hypothesis which expresses that foreign investors will move towards developing countries for competitive advantage and that as the environmental policies and performances applied increase, direct foreign investments will affect the negative direction is tested for 27 OECD countries. Study GDP growth figures affecting foreign directinvestments coveringthe period 2002-2012, annual index data qualifying the sustainability, quality and performance of the region were tested by panel data analysis. The pollution haven hypothesis tested in 27 OECD countries was rejected according to the findings obtained.Key words: Direct Foreign Investments, Environmental Performance Index, Environmental Policies Stringency Index, Pollution Haven Hypothesis, Panel Data Analysis. 80

Günümüzde işletmelerin çevresel performanslarının sürdürülebilirlik düzeylerinin takip edilmesi ve raporlaması konuları önem arz etmektedir. Özellikle çevresel sorunların etkisiyle oluşan küresel ısınma ve iklim değişiklikleri karşısında yayınlanan karbon ayak izi raporları yaygınlaşmış ve sürdürülebilir çevre bağlamında, işletmelerin karbon salınımlarının takip edilmesi, kayıt altına alınması ve raporlanması gereksinimi doğmuştur. Bu noktada sürdürülebilir bir çevrenin en önemli aktörlerinden biri olarak kabul edilen çevresel muhasebe kavramı devreye girmektedir. Zira çevresel muhasebe fonksiyonlarıyla karbon salınımları takip edilebilmekte ve karbon maliyetleri hesaplanıp raporlanabilmektedir. Ancak, karbon muhasebesi ve karbon maliyetleri konusundaki çalışmalar sürdürülebilirlik bağlamından daha çok, karbon ticaretine ilişkin konular üzerine odaklanmıştır. Çalışmada literatürdeki bu boşluğun doldurulması amaçlanmış ve bu amaç doğrultusunda çevresel maliyetler çerçevesinde karbon maliyetlerinin incelenmesi ve sürdürülebilir çevre açısından değerlendirilmesi konuları incelenmiştir. Ayrıca karbon salınımlarına dayalı finansal işlemlerin muhasebe sisteminde meydana getireceği değişiklikler de çalışma kapsamında genel hatlarıyla ele alınmıştır.Anahtar Kelimler: Çevre, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Çevre, Çevresel Muhasebe,Karbon Maliyetleri Nowadays, the monitoring and reporting of the sustainability levels of the environmental performances of the enterprises are important. The carbon footprint reports published in response to global warming and climate changes, especially caused by environmental problems, have become widespread and the need to track, record and report on carbon emissions of enterprises in the context of sustainable environment. At this point, the concept of environmental accounting, which is regarded as one of the most important actors of a sustainable environment, comes into play. Because environmental accounting functions can track carbon emissions and carbon costs can be calculated and reported. However, studies on carbon accounting and carbon costs have focused more on carbon trade issues than on sustainability. It was aimed to fill this gap in the literature in the study and the examination of carbon costs in terms of environmental costs and the evaluation of the sustainable environment were examined for this purpose. In addition, the changes that the financial transactions based on carbon emissions which will bring about in the accounting system are also considered in the scope of the study.Key Words: Environment, Sustainability, Sustainable Environment, Environmental Accounting, Carbon Costs 135

İnsan etkinlikleri sonucunda açığa çıkan sera gazları atmosferde birikerek küresel ısınmaya neden olmuştur. Temiz Kalkınma Mekanizması (TKM), küresel ısınmaya çözüm olarak Kyoto Protokolün'de kabul edilen Esneklik Mekanizmalarından biridir. Proje temelli bu mekanizmanın iki amacı vardır. Birinci amacı sera gazı salım azaltım hedefi olan gelişmiş ülkelerin bu hedeflerine düşük maliyetle ulaşmalarını sağlamak, ikinci amacı ise projelerin uygulandığı gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir kalkınmaya destek olmaktır. Proje sonunda elde edilen sertifikalar da karbon piyasalarında alıp satılmaktadır. Zorunlu karbon piyasalarında uygulanan TKM projeleri üzerine yapılan araştırmalar, bu projelerin insan hakları ihlallerine neden olduğunu göstermiştir. İnsan hakları ihlallerini engellemenin bir yolu olan paydaş katılımının, TKM projelerinde uygulanması zorunludur. Bu tezde, 2015 Paris Anlaşması ile dünya çapında yaygınlaşması beklenen TKM projelerinin hem dünyada hem de Türkiye'de amaçlarına ulaşıp ulaşmadığı ve özellikle paydaş katılımı süreçlerinin güçlü ve zayıf yönleri sorgulanmıştır. Dünyada, zorunlu karbon piyasaları için uygulanan TKM projeleri üzerinde yapılan araştırmalar, TKM'nin sera gazı salım azaltımı, sürdürülebilir kalkınma, teknoloji transferi gibi temel amaçlarına ulaşamadığını göstermiştir. Paydaş katılımı süreçlerinin kurallara uygun işlediği fakat katılımın sürece olan etkisinin çok az olduğu görülmüştür. Gönüllü karbon piyasaları için sertifikalar üreten Türkiye'deki projeler üzerine yapılan araştırmanın sonuçları da dünyada ki araştırmayla paralel çıktılar üretmiştir. Bir öğrenme süreci olan paydaş katılımının zayıf yönlerinin tespit edilerek geliştirilmesi, sürece dâhil olan herkesin yararınadır, çünkü paydaş katılımı iyi yönetişimin önemli bir bileşenidir. Accumulation of greenhouse gasses in the atmosphere as a result of human activities cause global warming. Clean Development Mechanism (CDM) is one of the Flexibility Mechanism defined in the Kyoto Protocol, is provided as a solution for the global warming. CDM is a project based mechanism that is intended to meet two main objectives. First objective is to assist developed countries in achieving compliance with their quantified emission reduction commitments with lower cost and second objective is to assist developing countries in achieving sustainable development. Certified Emission Reduction (CER) units from CDM emission reduction projects is traded in the carbon market. According to research on CDM projects in the legally binding carbon market shows that CDM projects cause human rights violations. Stakeholder participation that is one of the way to prevent human rights violations, is compulsory for the CDM projects. The aim of the study is to reveal whether CDM, that is expected to be widespread in the world according to Paris Aggrement 2015, accomplishes its own objectives both in the world and in Turkey and especially to examine strengths and weaknesses of the stakeholder participation processes in the CDM projects.According to studies on CDM projects in the compliance carbon market shows that CDM projects could not reach their goals which are greenhouse gases reduction, sustainable development and technology transfer. Stakeholder participation procedure works according to the rules however it's effect on the process is very little. Results of the studies on CDM projects in Turkey which produce CER units for voluntary carbon market, generates similar outputs to results of the studies in the world. Understanding and improving of weaknesses of stakeholder participation, that is a kind of learning process, is good for all because stakeholder participation is an important component of good governance. 224

Son otuz yıldır gündemde olan küresel ısınma problemi, dünyamız bakımından son derece önemli olup, bunun sera gazları ile ilişkisi çok iyi bilinmektedir. Bu gazlardan etkilisi en baskın olan karbondioksit, hemen hemen tüm endüstriyel faaliyetlerden atmosfere salınmaktadır. Bu emisyonlar büyük oranda fosil yakıtlardan üretilen enerjinin tüketiminden kaynaklanmaktadırlar. Ayrıca, endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan su tüketiminin de, dünyanın sınırlı tatlı su kaynaklarının verimli kullanılabilmesi bakımından dikkatle izlenmesi gerekmektedir. Bu sebeplerle, endüstriyel üretim faaliyetlerinde karbon, su ve enerji ayak izlerinin belirlenmesi ve bunların minimize edilmesi için gerekli çabanın gösterilmesi son derece önemli ve gereklidir. Bu çalışmada, bir kumaş üretim tesisindeki iş süreçlerinin herbiri için karbon, su ve enerji ayak izi değerleri hesaplanıp, bu değerlere bir istatistiksel proses kontrol tekniği olan pareto analizi uygulanmıştır. Pareto analizi ile üretim süreçlerindeki temel problemler tanımlanıp, problemlerin sebepleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, istatistiksel çalışmaya bir iç giyim firması da dahil edilmiş ve pareto analizi ile süreçlerdeki ayak izlerinin azaltılmasına yönelik öneriler getirilmiştir. Bu kapsamda, karbon, su ve enerji ayak izleri verilerinden faydalanılarak, kalite evi, iş süreçlerinin kalite fonksiyonu ve çevre odaklı üretime katılım değerlendirilmiştir. Global warming within the last thirty years is an important problem for the world and its relationship with the greenhouse gases is well known. Almost all the industrial activities release carbon dioxide, the most dominant one, into the atmosphere. These emissions are mainly the results of consumption of energy produced from fossil fuels. In addition, water consumption related to industrial activities should also be followed carefully for efficient use of limited fresh water resources of the World. For these reasons, determining carbon, water, and energy footprints in industrial production activities and trying to minimize them by necessary attempt is very important.In this study, carbon, water, and energy footprint values for each of the production processes have been calculated and Pareto analysis, which is a statistical process control technique, was applied to these values. With the Pareto analysis, main problems related to the production processes have been defined and their reasons have been searched. In addition, an underwear company was included in the statistical analysis and suggestions for reducing footprints within the production processes have been developed. In this context, quality house, quality function deployment of processes and participation to environmentally oriented production have been evaluated by using carbon, water, and energy footprint data. 214

Türkiye, iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarında tarihsel sorumluluğu düşük ancak toplam sera gazı emisyonları hızla artan bir ülke durumundadır. Bu nedenle sera gazı emisyonlarının ana sürükleyicileri olan fosil yakıt kullanımının ve endüstriyel süreçlerin kontrol altına alınması ve uluslararası iklim politikalarına katkıda bulunulması gerekmektedir. Son yıllarda emisyon azaltımı için kullanılan en etkili ve önemli araçlar karbon vergisi ve emisyon ticareti uygulamasıdır. Özellikle uluslararası literatürde bu konu ile ilgili önemli sayıda çalışma yapılmış olmasına rağmen Türkiye'de halen bu konu ile ilgili yeterli araştırma yoktur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 10. Kalkınma Planında öngörülen ekonomik büyüme hedefi ve Paris Konferans'ında taahhüt edilen karbondioksit salınım hedefi ile uyumlu bir politika önerisi paketi geliştirmektir. Bu politika önerisi ile bir yandan karbondioksit salınımları azaltılırken ekonomideki küçülmenin en aza indirilmesi amaçlanmaktadır. Politika önerisi, salınım azaltımı için karbon vergisini bir politika aracı olarak belirlemekte ve bu verginin alternatif olarak tüm kirleten endüstrilere veya seçilmiş en kirli üç endüstriye uygulanmasını öngörmektedir. Bu ikisini tamamlayıcı olarak da elektrik üretiminde kullanılan doğalgazın biyo-yakıtlar ile ikame edilmesi diğer bir alternatif olarak önerilmektedir. Çevresel hedef tutturulurken elde edilen karbon vergisi geliri ise ekonomik daralmayı önlemek amacıyla ekonomiye geri enjekte edilmektedir. Bu enjeksiyon ise ya hanehalkları veya firmalar üzerinden yapılmakta ve ekonomide büyüme sağlanmaktadır. Bulgular karbon vergisi uygulamasının toplam sera gazı emisyonlarını azaltmakta etkili olduğu ama tüm endüstrilere uygulanmasındansa seçilmiş en kirli endüstriler üzerine uygulanmasının daha düşük bir ekonomik küçülme yaratacağı yönündedir. Ayrıca enerji tüketiminde biyo-yakıtlara yönelmek de kısa vadede hem çevresel hem ekonomik pozitif getiriler üretecektir. Sera gazı emisyonlarının azaltımı için uygulanan karbon vergisinden toplanan kaynağın ekonomiye, firmalara bir transfer olarak geri döndürülmesinin ise hanehalklarına verilecek transfere göre daha etkili olacağı tespit edilmiştir. Turkey is a country with lower historical responsibility in greenhouse gas emissions that cause global climate change however her total emission growth rate is quite high. For this reason, use of fossil fuels and industrial processes which are the main factors behind greenhouse gas emissions should be controlled and contribution should be given to international policies implemented for the same purpose. In recent years, the most efficient policies used to reduce emissions are carbon taxing and emission trade. There have been many academic works in the international literature that focus on the issue however especially in Turkey this literature is quite limited and insufficient. This study aims at developing a policy package that is in line with the economic growth targeted in the 10th Development Plan of Turkey and with greenhouse gas emission reduction commitment given in Paris Conference. With this policy package it is aimed to reduce greenhouse gas emissions while minimizing the economic contraction. Policy package suggests carbon taxing as a policy instrument to reduce emissions and this tax is either applied on all industries depending on their emission share or on the most polluting three industries. To complement this, natural gas used in electricity production is partly substituted with bio-fuels as an alternative mode for reaching the policy goals. Carbon tax collected to reach environmental goal is reinjected in the economy to create growth. This injection is made either through households or firms. Findings suggest that carbon tax policy is an efficient instrument to reach the goal however the economic contraction would be lower if the tax is applied on the selected most polluting three industries rather than on all industries depending on their share in total emissions. In addition, energy substitution with bio-fuels would create both environmental and economic positive impacts. The financial resources obtained through carbon taxing would be more efficient in creating economic growth if these are injected to the economy through firms rather than households. 176

Dünya popülasyonundaki hızlı artış, teknolojik gelişmelerin sanayileşmeye pozitif katkısı, kaynaklara olan talebi de arttırmıştır. Faktörlerin bu ihtiyaçların karşılanması esnasındaki aşırı ve de bilinçsiz kullanımı, insanoğlunu, geçmişten günümüze kadarki en ciddi problemlerinden biri olan iklim değişikliği problemiyle yüzleşmesine neden olmuştur. Her ne kadar doğal nedenlerle ilintili iklim değişmeleri yaşansa da, insanların kısıtlı doğal kaynaklara olan talebinin artması, iklim değişikliğine insan etkilerinin gözle görülür şekilde katkısı olduğunu özellikle de 19.yüzyılın ortalarıyla beraber kanıtlar niteliktedir. Nitekim, insanın tarih sahnesine çıkışından, Sanayi Devrimi'ne, Sanayi Devrimi'nden günümüze kadar süren dönemde, hem yeryüzünün büyük buzul dağları ve buzullarla kaplandığı ''buzul dönemi''ne hem de buzulların gerilediği buzullar arası dönemden, bugüne kadar ki döneme dek yaşamış doğal ve beşeri çevreye büyük ölçüde zarar verdiği görülmüştür. Küresel ısınma ve iklim değişikliği, atmosferdeki gaz bileşenlerinin yapısını değiştirmiş ve ülkelerin problemi küresel ölçekte değerlendirmeye götürmelerini sağlamıştır. Önce Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçevesi Sözleşmesi (BMİDÇS), daha sonra Kyoto Protokolü ile birlikte ilk adımlar atılmış, son olarak da Paris Görüşmeleri ile bu süreç devam etmiştir. Ne var ki Amerika Birleşik Devletleri Paris İklim Görüşmeleri'nden de kendi çıkarlarına zarar vereceğini düşündükleri için çekileceklerini açıklamıştır. Anlaşmanın Çin ve Hindistan gibi ülkelere daha fazla taviz vermesi ve Amerika'nın refahını diğer ülkelere dağıtacağı düşüncesi ile bu tavrını açıklayan Amerika, aynı zamanda da Çin'in gelişen ekonomisi ve Avrupa Birliği üye ülkelerinin temiz çevre piyasasına yönelmesi sonucu avantaj elde edip, piyasadaki yerinden olmak istememesi ile de iklim görüşmelerine farklı bir boyut getirmiştir.Ayrıca ülkelerin dış ticaretlerini yakından ilgilendiren milli sorumluluklar, ilgili ülkelere belirtililerek karbon emisyon seviyelerinde azaltım yapılması istenmiştir. Ülkelerin sanayileşme kalkınmalarını, ekonomik büyüme ve kalkınmalarını etkileyecek düzeyde olan ve uluslararası ticareti hem doğrudan hem de dolaylı bir şekilde etkide bulunan bu evrensel düzenlemeler, pratikteki evrensel işbirliğini zorlaştırmıştır.Çalışma giriş ve sonuç bölümleri ile birlikte altı bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, problemin konusu ve amacı, yöntemi ve planından oluşan girişten oluşmaktadır. İkinci bölümde ise küresel iklim değişikliği ve sera etkisi ile küresel iklim değişikliğinin geçmişten günümüze gösterdiği tarihsel değişiklikler ve sera etkisi ele alınmıştır. Üçüncü bölümde küresel iklim değişikliği konusunda atılan uluslararası adımlar incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise Amerika, Çin, Avrupa Birliği ve Türkiye'nin iklim değişikliği konusuna yaklaşımlarına değinilmiş aynı zamanda iklim değişikliğinin ekonomik değişkenlere olan etkisinden bahsedilmiştir. Beşinci bölümde öncelikle, literatür araştırması ve ekonometrik metodoloji ile başlanırken, karbon emisyonu ve uluslararası ticaret ilişkisini OECD ülkeleri için dinamik panel veri analizi kullanılarak test edilmesi yer almaktadır. Beşinci bölümün bir diğer yarısında ise karbon emisyonu ve dış ticaret ilişkisinin , Türkiye için örneği sunulmaktadır. Son olarak altıncı bölümde ise ampirik sonuçlar değerlendirilmektedir. Bu kapsamda karbon emisyonları ve uluslararası ticaret ilişkisinin arasındaki ilişkiyi incelemek, çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. İlk önce dinamik panel veri yöntemi ve GMM kullanılarak 33 OECD ülkesi için 2000-2013 yılları arası verileriyle karbon emisyonu ve uluslararası ticaret ile ilişkisi incelenmiştir. Uygulama sonucunda ithalat değişkeni ve karbon emisyonu arasındaki ilişki pozitif ve anlamlı çıkarken, ihracat ile karbon emisyonu arasındaki ilişki negatif ve de anlamlı çıkmıştır. Daha sonrasında Türkiye için karbon emisyonu ve uluslararası ticaret ilişkisinin uzun dönemli varlığını ARDL yaklaşımı ile tespit edilmek amaçlanmıştır. ARDL içinse Türkiye'nin 1960 ile 2013 yılları arasındaki karbon emisyonu, ithalat, ihracat ve ağır sanayi ürünleri değişkenleri kullanılarak ilişki incelenmiştir. Çıkan %1 ile %5 arasındaki F değeri sonucu ise, Türkiye'nin protokol yükümlülüklerinin az olması ve geç kabul edilmesi sebebiyle ticaret değişkenleri ve karbon emisyonu arasındaki ilişkiye dönük kesin bir şey söylenemeyeceğini göstermekdir.Anahtar kelimeler: Karbon Emisyonu, Uluslararası Ticaret, GMM, ARDL The rapid increase in the world population and the tecnological developments' positive contribution to industrialization has increased demand for resources. The excessive and unconscious use of the factors to meet these needs has confronted mankind with the pronlem of climate change which is the of the most serious problems of the past. Global warming and climate change have changed the structure of gas components in the atmosphere and have allowed countries to take the problem to the global perspective. First the United Nations Framework Convention on Climate Change, then the Kyoto Protocol, took the first steps, and finally the Paris Negotiations continued. However, the United States has announced that they will withdraw from the Climate Talks in Paris because they think they will harm their interests. The United States, explaining this attitude with the concession more concessions to countires such as China and India and the ideo of distributing American prosperity to other countries, also concluded that China's developing economy and European Union member countries', has also brought a different dimension to climate negotiations. Although there are climate changes related to natural causes, it is evident that people's increased demand for limited natural resources is a visible contribution of human influences to climate change, especially in the mid-19th century. Indeed, from the beginning of the human history to the Industrial Revolution, from the Industrial Revolution to the present day, the Earth has lived through the glacial period, which is covered by the great glacial mountains and glaciers also these periods are effected by human activity.The national responsibilities closely related to the foreing trade of the countries, have been requested to be reduced to carbon emission levels by stating the relevant countries. These universal arrangements, which are influential in the industrialization developments of countries, economic growth and development and which directly and indirectly affect international trade, have made it difficult for universal co-operation in practice.It consists of six chapters with introduction and concluison sections in the study. The first part consists of the introduction of the subject and the purpose, method and plan of the problem. In the second part, global climate change and greenhouse effect and historical changes and global warming effect of global climate change are discussed. In the third chapter, the international steps taken in relation to global climate change have been examined. In the fourth chapter, the approaches of the United States, China, European Union and Turkey to climate change are mentioned and the effects of climage change on economic variables are metioned.. The fifth chapters begins with the literature review and econometric methodology, starting with carbon emissions and international trade relations using dynamic panel data analysis for OECD countries. In the second half, carbon emissions and trade relations are made for Turkey. Finally, in the sixth chapter, empirical results are evaluated.In this context, the study of the relationship between carbon emissions and international trade relations has been the aim of the study. Using the dynmaic paned data method and GMM, the relationship between carbon emissions and international trade was examined for 33 OECD countries between 2000-2013. As a result of the application, the relationship between import variable and carbon emission is positive and meaningful,while the relation between export and carbon emissions is negative and meanigful. After that, it was aimed to determine the long-term existence of carbon emissions and international trade relations for Turkey by using the ARDL approach. For the ARDL, the relationship between Turkey's 1960 and 2013 carbon emissions, mports, exports and heavy industrial product varieties has examined. The outcome gives us a percantage which is %1 to %5 for the result tells that Turkey wont be able to say anything definite about the relationship between the variables of trade and and carbon emissions because protocol obligations are low amd are accepted late.Keywords: Carbon Emissions, International Trade, GMM. ARDL 129

Bu çalışmanın asıl amacı 1974 ile 2014 yılları arası dönem için Türkiye'de Çevresel Kuznets Eğrisi'nin (ÇKE) geçerliliğini karbondioksit (CO2) emisyonunun alt sektörleri itibariyle analiz etmektir. Çalışmamızda gecikmesi dağıtılmış otoregresif (ARDL) yöntemi uygulanılmıştır. Elde ettiğimiz sonuçlar CO2 toplam emisyonu için uzun ve kısa dönemde Türkiye'de ÇKE ilişkisini doğrulamakta olup alt sektörlerden sadece gaz yakıt tüketimi sonucu oluşan CO2 emisyonunda ÇKE doğrulanmıştır. Alt sektörler itibari ile yaptığımız analizlerde uzun dönem ilişkisine rastlanılmamış sadece kısa dönem ilişkisi belirlenmiştir. Türkiye'de kişi başı CO2 emisyonuna dolayısıyla çevre kirliliğine en çok sebep olan değişkenin uzun ve kısa dönemde enerji tüketimi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra finansal gelişmişlik CO2 emisyonunu uzun vadede azaltmaktadır. ARDL yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmaya göre; Türkiye'de finansal gelişmişliğin artırılması, gelirin dolayısıyla ekonomik büyümenin artırılması uzun vadede ülkemizin faydasına olacaktır. Enerji tüketimi, ticaret oranı ve GDP'nin alt sektörlerden sadece üç tanesinde aynı olduğu belirlenmiştir. Kısa dönem uygulamalar sonucunda dikkat çeken durumlardan birisi gelir olmuştur. GSYİH olarak verdiğimiz bu değişken kısa dönemde gaz yakıt tüketiminden kaynaklanan CO2 emisyonunu ters yönde etkilemektedir. Yani GSYİH % 1 artarsa eğer gaz yakıt tüketiminden kaynaklanan CO2 emisyonu % 0.2 oranında azalacaktır. Diğer alt sektörlerin tamamında GSYİH aynı yönlü ve kirliliği artırıcı bir etkiye sahiptir. Diğer bir dikkat çeken unsur ise enerji tüketimi ile alakalıdır. Enerji tüketimi gaz yakıt tüketiminden oluşan karbon emisyonu ve elektrik ve ısı üretiminden kaynaklanan karbon emisyonunda pozitif yönlü bir ilişkiye işaret etmektedir. Ancak diğer alt sektörlerin tamamında enerji tüketiminin katsayısı negatif ve ters yönlü bir ilişkiye işaret etmektedir. Son olarak dikkat çeken diğer belirti ticaret oranının katsayısında gözlemlenmiştir. Ulaşımdan kaynaklanan karbon emisyonu hariç diğer alt sektörlerin tamamında pozitif ve aynı yönlü bir ilişkiyi gösteren ticaret oranı sadece ulaşımdan kaynaklanan karbon emisyonu ile negatif katsayıya ve ters yönlü bir ilişkiye işaret etmektedir. Uygulamamızın Türkiye üzerine yapılan en kapsamlı ve en özgün çalışma olduğuna inanmaktayız. ÇKE literatürüne Türkiye için özgün bir çalışma katmış olmayı temenni ederiz. The main purpose of this study is to analyze the validity of the Environmental Kuznets Curve (EKC) in terms of the sub-sectors of carbon dioxide (CO2) emissions in Turkey for the period 1974 to 2014. In our study, the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) method was applied. The results we obtained confirm the long-term and short-term EKC relationship in Turkey for total CO2 emissions and among the sub-sectorsonly the CO2 emissions resulting from gaseous fuel consumption have confirmed the EKC. In the analyzes we conducted for the sub-sectors we did not find a long-term relationship, only the short-term relationship was determined. It is found that the energy consumption is the most common cause of CO2 emissions per capita and hence the environmental pollution in Turkey in the long-term and the short-term. In addition, financial development reduces the CO2 emissions in the long run.According to the study performed by the ARDL method; increasing financial development and increasing income and therefore economic growth in Turkey will benefit the country in the long run.It is determined that energy consumption, trade rate and GDP are the same for only three of the sub-sectors. As a result of short-term implementations, one of the remarkable cases appears to be the income. This variable, described as GDP, inversely affects the CO2 emissions from gasoline consumption in the short term. So, if the GDP increases by 1%, CO2 emissions from gas fuel consumption will decrease by 0.2%. In all of the other sub-sectors, GDP has the same sign and bears a pollution-enhancing effect. Another notable element is related to energy consumption. Energy consumption points to a positive relationship with carbon emissions from gaseous fuel consumption and carbon emissions from electricity and heat generation. However, in all of the other sub-sectors, the coefficient of energy consumption indicates a negative and adverse relationship. Finally, the other noticeable symptom was observed in the coefficient of trade ratio. The trade rate, which shows a positive and uni-directional relationship in all of the other sub-sectors except for carbon emissions from transport, exhibites a negative correlation and inverse relationship with carbon emissions from transportation. We believe that our application is the most comprehensive and original work done on Turkey. We hope to have contributed an original work to the EKC literature for Turkey. 102

Çevre üretim süreçlerinin temel girdisi konumundadır. Aynı zamanda üretim süreçlerinden etkilenmektedir. 1990'lı yıllardan itibaren Çevrede meydana gelen tahribat çevre ekonomi ilişkisinin sorgulanmasına neden olmuştur. Bu ilişkiyi inceleyen pek çok çalışma yapılmıştır. 1990'lı yıllardan itibaren yapılan çalışmalarda ekonomik büyüme oranları ile kirlilik ilişkisinin Çevresel Kuznets Eğrisi çerçevesinde ele alındığı görülmektedir.Literatürdeki diğer çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada, çevre ve ekonomi ilişkisi ekonomik büyümeye ilave olarak ülkelerin küresel rekabet güçleri eklenerek açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada VAR modeli ve Granger nedensellik testleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Etki-Tepki fonksiyonu analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Ekonometrik analiz, kirliliği açıklamada en çok kullanılan değişken olan karbondioksit emisyonları, büyüme oranları ve küresel rekabet endeksi verileri kullanılarak yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin yönü ve boyutu ülke gruplarına göre karşılaştırılmalı olarak ortaya konmaya çalışılmıştır. İlişkilerin gelişmişlik düzeyine göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. The environment is the primary input of production processes. It is also influenced by the production process. Since the 1990s, the destruction of the environment has caused the question of the relationship between environment and economy. Many studies have been conducted about this relationship. Since those years, economic growth rate and the pollution level relation are dealt with in the context of Environmental Kuznets Curve.Departing from previous studies in the literature, in this study, the relationship between environment and economy has been tried to be explained by adding global competitiveness. VAR model and Granger non-causality analysis were used in this study. The results obtained were evaluated using Impulse-Response function analyzes. The econometric analysis was employed using data on growth, global competition index and carbon dioxide emissions which are the most frequently used variables in explaining pollution. The direction and the dimension of the relationship between the variables were tried to be comparatively executed as country clasificatitions. It has been achieved that the relations are different according to the level of development. 140

Başta karbondioksit ve metan olmak üzere çeşitli gazların atmosferdeki oranının artması, yeryüzüne ulaşan güneş ışınlarının atmosferde tutulmasına yol açarken atmosferik ısının artmasına ve iklimsel değişimlere yol açmaktadır. Yarattığı sera etkisi nedeni ile sera gazı olarak adlandırılan bu gazlar Sanayi Devrimi'nden itibaren önemli bir artış göstermiştir. İnsan sağlığı üzerinde olumsuz etkilerinin yanında doğal çevre üzerinde de yıkıcı etkileri olan ve iklim değişikliğine yol açan sera gazlarının artmasındaki ana faktör insan refahının temelini oluşturan ekonomik faaliyetlerdir.Ekonominin dinamik gücü olan imalat sanayi gelişmekte olan ülkeler için büyük öneme sahiptir. İmalat sanayinde kullanılan fosil enerji kaynakları nedeni ile yeryüzünde sera gazı emisyonları artmaktadır. Kirletici emisyonlar çevreye ve insan sağlığına zarar vererek tüm dünyayı tehdit etmektedir. Bu çalışmada imalat sanayi üretimi ve sera gazı emisyonları arasındaki ilişki 1998-2014 yılları verileri kullanılarak ARDL modeli ile incelenmiştir. Türkiye'de imalat sanayi için Çevresel Kuznets Eğrisi hipotezinin geçerliliği test edilmiştir.Çalışmada elde edilen bulgulara göre, uzun dönemde ÇKE hipotezinin Türkiye için geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasında N şeklinde bir ilişki olduğu saptanmıştır. The increase in the atmospheric proportion of various gases, especially carbon dioxide and methane, leads to the keeping of the sun rays reaching the earth in the asmosphere, leading to increased atmospheric heat and climatic changes. These gases, which are called as greenhouse gas due to the effect of greenhouse created by them, have shown a significant increase since the Industrial Revolution. In addition to adverse effect on human health, the main factor in increasing greenhouse gases, which have devastating effects on the natural environment and cause climate change, are the economic activities underlying human well-being.The manufactuing industry, which is the dynamic power of the economy, has great prospects for developing countries. Greenhouse gas emissions on the ground are increasing due to the fossil energy sources used in manufacturing industry. Pollutant emissions threaten the whole world by harming the environment and human health. In this study, the relationship between manufacturing industry production and greenhouse gas emissions was examined by ARDL model using 1998-2014 data. The validity of the Environmental Kuznets Curve hypothesis was tested for manufacturing industry in Turkey.According to the findings obtained in the study, it was concluded that the EKC hypothesis is not valid for Turkey in the long term. It was found that there is a N-shaped relationship between the variables. 106

Bu çalışmada, verilerine ulaşılan 34 OECD ülkesinde, karbon salınımı, enerji kullanımı, büyüme, nüfus artışı, kişi başına düşen milli gelir ve yenilenebilir enerji tüketimi arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki Panel ARDL modeli ile incelenmiştir. Ayrıca bu çalışmada, Türkiye için de kısa dönemli bir tahmin yapılmıştır. Veri seti olarak 1990-2012 dönemi arasındaki yıllık veriler kullanılmıştır.Çalışmada, OECD ülkelerinde uzun dönemde; büyüme ile CO2 arasında aynı yönlü, nüfus artışı ile CO2 ve yenilenebilir enerji tüketimi ile CO2 arasında ters yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Kısa dönemde ise, nüfus artışı ile CO2 ve enerji kullanımı ile CO2 arasında aynı yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.Bu çalışmada, Türkiye'de kısa dönemde; enerji kullanımı ile CO2 ve KBMG ile CO2 arasında aynı yönlü, büyüme ile CO2 ve yenilenebilir enerji tüketimi ile CO2 arasında ters yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. In this study, the short-term and long-term relationship between carbon emissions, energy use, growth, population growth, per capita income and renewable energy consumption in the 34 OECD countries reached to the data was analyzed using the panel ARDL model. Also in this study, a sort-term estimation has been made for Turkey. The annual data between 1990 and 2012 has been used as the data set.In the study, long-term in OECD countries; there is a negative correlation between population growth and CO2 and renewable energy consumption and CO2, the same direction between growth and CO2. In the short term, similar relationship has been found between population growth and CO2 and energy use and CO2. This study, short-term in Turkey; the same direction between energy use and CO2 and per capita income and CO2 has been found to be the opposite relationship between growth and CO2 and renewable energy consumption and CO2. 84

Ekonomik ve sosyal hayatın vazgeçilmez bir parçası olan enerji kaynaklarının etkin, verimli ve çevreye duyarlı bir şekilde kullanılması sürdürülebilir ekonomik büyüme açısından önem kazanmaktadır. Çalışmada nüfus, coğrafi alan, piyasa büyüklüğü ve ekonomik büyüme hızları açısından benzer niteliklere sahip BRICT ülkelerinde yenilenebilir enerji tüketimi, karbon emisyonları, kentleşme, petrol fiyatları ve kişi başına düşen reel gayrisafi yurtiçi hasıla arasındaki etkileşim Panel VAR analizi ile ortaya konulmaya çalışılarak politika karar vericilerine ekonomik büyüme hedeflerinde başarıya ulaşabilmeleri için uygun politikalar önermek amaçlanmıştır. 1990-2015 dönemine ait Dünya Bankası Ekonomik Göstergeler Veritabanından alınan yıllık verilerle yapılan Dumitrescu Hurlin panel nedensellik testi sonucunda gayrisafi yurtiçi hasıla'dan kentleşmeye, yenilenebilir enerjiye, petrol fiyatlarına ve karbon emisyonlarına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Yenilenebilir Enerji, Petrol Fiyatları, Ekonomik Büyüme, CO2 Emisyonu, Kentleşme. Effective, productive and nature friendly usage of energy resources, as essential of social and economic life, come into prominence in terms of economical growth. The proposal to political actors of this study is about the interaction of renewable energy consumption, carbon emission, urbanization, oil price and GDP per capita of BRICT countries which have similiar composition of geographical size, market share and growth trend by Panel VAR analysis. The result of this analysis through World Bank's Economic Indicator Database by Dumitrescu Hurlin Test shows that there is an one way causation into renewable energy consumption, carbon emission, urbanization, oil price and GDP per capita in the period of 1990-2015.Keywords: Renewable Energy, Oil Prices, Economic Growth, CO2 Emission, Urbanization. 119

Bu yüksek lisans tezi, çok taraflı bir serbest ticaret anlaşması sonrasında uluslararası ticaretin hacmindeki ve karbon dioksit içeriğindeki değişimleri incelemektedir. Çalışmanın odak noktası Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA)'nın Amerika Birleşik Devletleri'nin ithalatı üzerindeki etkisi ve A.B.D.'nin önemli ticaret ortakları ile yaptığı ithalatın karbon dioksit içeriği olarak belirlenmiştir. Amerika Birleşik Devletleri imalat sanayii bazlı karbon dioksit emisyonlarının azalışından yola çıkılarak, A.B.D.'nin iki yönlü ithalat hacmi ve ticaretin karbon dioksit içeriği NAFTA sonrası dönem için analiz edilmiştir. Bu ilişki, uluslarası ticaretin panel Çekim Modeli çerçevesinde test edilmiştir. En büyük A.B.D. ithalat ortakları NAFTA üyeliklerine göre ikiye ayrılmıştır. NAFTA sonrası dönemi, yani 1995-2010 yıllarını, kapsamakta olan bu çalışma sektörel düzeyde gerçekleştirilmiş olup, A.B.D.'nin en büyük ithalat partnerleri ile arasında gerçekleştirdiği ithalatın hacmi ve karbon dioksit miktarı gözlemlenmiştir. Bu ampirik analiz sonucunda NAFTA sonrası dönemde, A.B.D.'nin NAFTA ülkeleri ile ticaretinin ve ticaretin karbon dioksit içeriğinin diğer ortaklarına kıyasla daha çok olduğu sonucuna ulaşılmıştır. This thesis examines the changes in the carbon dioxide content of international trade following a multilateral free trade agreement. In this study, the focus is centered on the effects of the North American Free Trade Agreement on the U.S. import flows and the carbon dioxide content of U.S. imports with its major trade partners. In the light of the recent decline in the carbon dioxide emissions generated by the U.S. manufacturing industry, we analyze the value and the carbon content of the U.S. imports from its NAFTA and non-NAFTA importing partners for the implementation period of NAFTA. Using a gravity model of international trade, U.S. imports and carbon dioxide content of U.S. imports are examined for the post-NAFTA period, i.e. 1995-2010, within a panel data framework. With the sectoral trade data and input-output analysis, the direct and indirect carbon dioxide content of trade is computed for the disaggregated imports of U.S. from its NAFTA and non-NAFTA trade partners. The carbon dioxide content of imports is calculated by using the sectoral data of direct carbon dioxide emission coefficients, Leontief inverse matrices and real trade data at a sectoral level. The estimation results indicate that, both the value and the carbon dioxide content of the U.S. imports from NAFTA partners are significantly greater compared to the value and the carbon dioxide content of the U.S. imports from other major non-NAFTA U.S. importing partners within the period 1995-2010. 119

Bu çalışmada STIRPAT modeli aracılığıyla CO2 emisyonun artmasında rol oynayan insan kaynaklı faktörlerin yanı sıra demokrasi düzeyi ve finansal açıklığın emisyon dağılımı üzerindeki etkilerini incelemektedir. Çalışmada 1980-2015 yıllarını kapsayan 165 ülke verisinin ele alındığı panel veri seti kullanılmaktadır. Küresel CO2 emisyon dağılımı heterojen yapıya sahip olduğu için klasik regresyon teknikleri yerine kantil regresyon yöntemi kullanılmaktadır. Gecikmeli bağımlı değişkenin etkisi Galvao (2009) tarafından geliştirilen dinamik panel kantil regresyon modeli ile incelenmektedir. Nüfus, ekonomik büyüme, endüstriyel faaliyetler ve demokrasinin düşük ve yüksek emisyon düzeylerinde farklı etkileri olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Finansal açıklığın emisyon dağılımı üzerinde etkisi anlamsızdır. This study examines the effects of anthropogenic factors through STIRPAT model as well as democracy and financial openness which play a role in increasing on CO2 emissions.The study uses a panel data set of data 165 countries from over the period 1980-2015.Instead of classical regression techniques, quantile regression is used because the global CO2 emission distribution is heterogeneous.The effect of the lagged dependent variable is examined by Galvao (2009) who developed the dynamic panel quantile regression model. It has been found that population size, economic growth, industrial activities and democracy have different effects at low and high emission levels.The effect of the financial openness is not significant on the emission distribution. 233

Bugün iklim değişikliği toplumdaki her bireyin ilgisini çeken çok önemli bir kü-resel tehdit olarak gündemde yer almaktadır. Çevre sorunları içinde en önemlisi iklim değişikliği olgusu ve buna bağlı olarak gezegenimizin yüzey ısısının artmakta olmasıdır. Sanayi devriminden bu yana ısının ortalama 1.5 ile 2 derece arasında arttığı tahmin edilmektedir. İklim değişikliğinin olumsuz etkileri hayatımızın her alanını doğrudan etkilemektedir. Bu amaç doğrultusunda, tez çalışması kapsamında, iklim değişikliğinin etkilerine karşı oldukça duyarlı olan ülkemizde bilinç konusundaki ihtiyaçların ve eksikliklerin belirlenmesinin önemi göz önüne alınıp toplumdaki bilinç ve farkındalık düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu konunun seçilmesindeki sebep, günümüzde en büyük sorunlardan biri olan küresel ısınmanın günden güne artmasıdır. Bu amaçla; İzmir'de bireysel düzeyde kapasite saptama ve geliştirmeye yönelik bir çalışma gerçek-leştirilmiştir., Today climate change is on the agenda as a very important global threat attrac-ting every individual in society. The most important environmental problem is the oc-currence of climate change, which in turn increases the surface temperature of our pla-net. Since the industrial revolution, it is estimated that the average temperature increases between 1.5 and 2 degrees. The negative effects of climate change are directly affecting every aspect of our lives. For this purpose, in the scope of the thesis study, it is aimed to determine the level of consciousness and awareness in the society considering the im-portance of determining the needs and deficiencies of consciousness in our country which is very sensitive to the effects of climate change. The reason for the election of this subject is the increase in global warming, which is one of the biggest problems to-day. For this purpose; A study was conducted to determine and develop capacity at the individual level in İzmir.

Çevresel sorunlar arasında önceliği küresel ısınma almaktadır. Küresel ısınmaya neden olan en önemli etken ise atmosferde CO2 gibi sera etkisi yaratan gazların emisyon miktarlarındaki artıştan kaynaklanmaktadır. İklim değişikliği ile mücadelede ve küresel ısınmanın olumsuz etkilerini önlemede en önemli yöntem ise CO2 emisyon oranlarının azaltılmasıdır. Emisyon oranlarının azaltılması için uluslar arası büyük bir çaba gösterilmiştir. Bu çabalardan en önemlisi emisyon miktarını belli bir oranda azaltmayı taahhüt eden Kyoto Protokolüdür. Elektrik enerjisinin üretimi aşamasında kullanılan kömür, petrol, doğal gaz gibi fosil yakıtlar CO2 emisyonuna yol açarak çevre kirliliğine neden olmaktadır. Enerji tüketimi arttıkça CO2 emisyonu da giderek artmaktadır.Bu çalışmanın amacı, CO2 emisyonunu etkileyen unsurların uzun dönemli ilişkisinin ARDL (Autoregresive Distribute Log) yaklaşımı kullanılarak analiz edilmesidir. CO2 emisyonunu etkileyen unsurlar ise imalat sanayi, diğer sektör, elektrik ve ısı, ulaşım, konut, fosil yakıtlar, gaz yakıtlar, sıvı yakıtlar ve katı yakıtlardır. CO2 emisyonunu etkileyen bu unsurların CO2 emisyonunda %1 birimlik artış meydana geldiği zaman toplam CO2 emisyonunu pozitif yönde etkilediği sonucu elde edilmiştir. Fakat yalnızca diğer sektör odaklı CO2 emisyonunda meydana gelen %1 birimlik artış toplam emisyon miktarını negatif olarak etkilediği sonucu elde edilmiştir. Among environmental problems, priority is global warming. The most important cause of global warming is caused by the increase in the emission amounts of the gases that cause greenhouse effect such as CO2 in the atmosphere. The most important method to combat climate change and to prevent the negative effects of global warming is to reduce CO2 emission rates. A major international effort has been made to reduce emission rates. The most important of these efforts is the Kyoto Protocol, which pledges to reduce emissions in a certain way. Fossil fuels such as coal, oil and natural gas used in the production phase of electricity energy cause environmental pollution by causing CO2 emissions. As energy consumption increases, CO2 emissions are also increasing.The purpose of this study is to analyze the long-term relationship of the elements affecting CO2 emissions using the ARDL (Autoregresive Distribute Log) approach. Factors that affect CO2 emissions are manufacturing industry, other sectors, electricity and heat, transportation, housing, fossil fuels, gas fuels, liquid fuels and solid fuels. The result is that when these factors affecting CO2 emissions have a 1% increase in CO2 emissions, they affect total CO2 emissions positively. However, only 1% increase in CO2 emissions from other sector-focused CO2 emissions resulted in a negative effect on total emissions. 129

Küreselleşmenin etkisiyle günümüzde ekonomik büyüme ülkeler için önemli hale gelmiştir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin karşılaştığı önemli sorunlardan birisi sermaye yetersizliğidir. Sermaye ihtiyacı, ülkeleri doğrudan yabancı yatırımlardan yararlanma yoluna itmiştir. Dolayısıyla gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler doğrudan yabancı yatırımları kendi ülkelerine çekebilmek için yoğun çaba göstermektedirler. Çünkü doğrudan yabancı yatırımların sermaye ihtiyacını karşılamanın yanında ev sahibi ülkelere yeni teknoloji getirmesi, yönetsel beceri kazandırması ve istihdam sağlaması gibi pozitif etkileri vardır. Ancak ülkelerin büyüme arzusu ile gerçekleştirmiş oldukları üretim ve doğrudan yabancı yatırımları ülkelerine çekebilmek için uyguladığı politikalar dünya genelinde karbondioksit salınımını artırmaktadır. Artan karbondioksit çevresel bozulmaya yol açmaktadır.Bu çalışmada BRICS ve MINT ülkeleri 1997-2013 dönemleri için doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyüme ve karbondioksit emisyonu eşbütünleşme ilişkisi incelenmiştir. Değişkenler arasında ki eşbütünleşme ilişkisi incelenirken Pedroni ve Kao eşbütünleşme testleri kullanılmıştı.Çalışmada yapılan test sonuçlarına göre doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli birlikte hareket ettikleri bulgularına ulaşılmıştır ayrıca doğrudan yabancı yatırımlar ve karbondioksit emisyonu arasında da benzer bulgular elde edilmiştir öte yandan ekonomik büyüme ve karbondioksit emisyonu arasında iki test istatistiğine göre de eşbütünleşme tespit edilememiştir.Anahtar Kelimeler: Doğrudan yabancı yatırımlar, Ekonomik Büyüme, Karbondioksit Emisyonu Economic growth has become important for countries with the impact of globalization today. Capital inadequacy is one of the major problems facing developing countries. Capital requirements have driven countries to benefit from foreign direct investments. Therefore, developed and developing countries are working hard to attract foreign direct investments to their countries. Because direct foreign investment meets capital needs, there are positive effects on host countries such as bringing in new technology, gaining managerial skills, and providing employment. But the policies that countries have applied in order to attract production and foreign direct investment to their countries, with the desire for growth, increase the release of carbon dioxide around the world. Increasing carbon dioxide leads to environmental degradation.In this study, the relationship between foreign direct investment, economic growth and cointegration of carbon dioxide emissions was examined for BRICS and MINT countries during the period 1997-2013. The cointegration relationship between the variables was examined, and the Pedroni and Kao cointegration tests were used.According to the test results in the study, it has been found the datas that they have long been moving together between foreign direct investments and economic growth. Also similar findings were found between foreign direct investments and carbon dioxide emissions. On the other hand, cointegration could not be detected also according to two tests statistically between economic growth and carbon dioxide emissions.Key Words: Foreign Direct Investment, Economic Growth, Carbon Dioxide Emission 133

Vergilendirme Devletin yerine getirmekle sorumlu olduğu hizmetlerin finansmanını sağlamak için uygulanmaktadır. Ayrıca mükelleflerin yapacakları tercihlerde teşvik veya vazgeçirme görevini üstlenmektedir. Türkiye'de Motorlu Taşıtlar Vergisi uygulamasında sadece araçların motor hacimleri ve yaşları dikkate alınmaktadır. Dolayısıyla mükelleflerin mali güçleri ve çevreye yapılan karbondioksit salınımı vergilendirmede göz önünde bulundurulmamaktadır. Bu durum uygulamanın anayasada belirtilen vergilendirmede adalet ve çevrenin korunumu ilkelerine uygun olmadığını göstermektedir.Bu çalışmada Vergi sisteminin bir parçası olan Motorlu Taşıtlar Vergisi Adalet, Çevre korunumu ve Maliye gelirleri ilkeleri dikkate alınarak incelenmiş ve mevcut motorlu taşıtlar vergisi uygulamasına alternatif olarak araç fiyat aralığına dayalı motorlu taşıtlar vergisi, araç fiyat yüzdesine endeksli motorlu taşıtlar vergisi ve karbondioksit salınımına dayalı motorlu taşıtlar vergisi sistemleri geliştirilmiştir. Önerilen alternatifler için yapılan talep simülasyonları ile alternatif motorlu taşıtlar vergisi uygulamalarının karbondioksit salınımına, motorlu taşıtlar vergisi ile elde edilen maliye gelirlerine ve vergi adaletin tesisine etkileri analiz edilmiştir.Elde edilen simülasyon sonuçlarına göre araç fiyat aralığına dayalı alternatif motorlu taşıtlar vergisi sistemi mevcut motorlu taşıtlar vergisi sistemine göre toplam karbondioksit salınımını azaltmasına rağmen vergi adaletinin tesisinde çok başarılı olmadığı görülmüştür. Araç fiyat yüzdesine endeksli alternatif MTV sistemi ise mevcut MTV sistemine göre maliyenin motorlu taşıtlar vergisinden elde ettiği gelirleri düşürmeden, karbondioksit salınımında ve vergi adaletinin tesisinde gözle görülür iyileştirmeler sağlayabildiği saptanmıştır. Karbondioksit salınımına dayalı olarak geliştirilen motorlu taşıtlar vergisi alternatifi ise karbondioksit salınımını belirgin ölçüde azaltmak için vergi oranlarını pratikte mümkün olamayacak kadar arttırmak gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Taxation is applied to finance the public services that the State is liable to perform. Also, it fulfills the role of incentives and deterrents for the choices taxpayers make. The only criteria applied in the Motor Vehicles Tax in Turkey are the engine size and the age of the vehicles. Therefore, the financial power of the taxpayer and carbon dioxide emission into the environment are not taken into account in the taxation process. This situation shows that the current practice is not in accordance with the principles of equity and protection of environment stated in the constitution.In this study, Motor Vehicles Tax as part of the Tax system will be examined with particular focus on the principles of Taxation Equity, Protection of the Environment and Treasury Incomes, and alternative Motor Vehicles Tax systems such as Motor Vehicles Tax based on price range, Motor Vehicles Tax based on price percentage and Motor Vehicles Tax based on carbon dioxide emission have been developed. With the demand simulations for the proposed alternatives, the effects of the alternative motor vehicle tax implementations on carbon dioxide emission, financial income through motor vehicle tax and establishment of tax equity have been analyzed.It is then observed that, according to the simulation results, while an alternative motor vehicle tax system based on vehicle price range efficiently reduces carbon dioxide emission, it's not particularly successful in constituting the tax equity. As for the alternative motor vehicle tax system that is based on vehicle price percentage, it is noted that this system is capable of yielding discernable improvements on carbon dioxide emission and constituting tax equity without reducing the tax revenue from the motor vehicles tax. On the other hand, the other simulations for the alternative motor vehicles tax which is based on carbon dioxide emission shows that it is required the tax rates to be raised to practically impossible levels to achieve a considerable reduction in carbon dioxide emission. 68

Bu tezde, üç oyuncu arasındaki karbon salınımlarının düzenlenmesi, tekrarlı bir oyun olarak modellenmektedir. Karbon emisyonu sağlayan iki ülkeyi ve ülkeler üzerinde cezalar empoze ederek karbon emisyon seviyesinin kontrolünden sorumlu olan bağımsız bir regülatörü, bu stratejik ilişkide faal olan oyuncular olarak tanımlıyoruz. Bu çalışmamızda, sıfır-determinantlı stratejileri kullanan regülatör, ülkelerin beklenen kazançları arasında doğrusal bir ilişki kurmak ve elde etmek için tek taraflı bir avantaj kazanır. Regülatör, sosyal bir planlayıcı olarak, uzun vadeli kazancını sabit bir değere ayarlayabilir. Analizimize, regülatör için en iyi sıfır-determinantlı kazancı veren optimal sıfır-determinantlı stratejiyi bulmak için bir yöntem önererek devam etmekteyiz. Ayrıca, regülatöre basit bir sıfır-determinantlı stratejiyi kolayca belirlemesi ve optimal bir sıfır-determinant kazancı elde etmesini sağlaması amacıyla ülkeler için kolay anlaşılır ve sade bir maliyet yapısı önermekteyiz.Anahtar Kelimeler: Sıfır-determinantlı stratejiler, Karbon salımmı, Tekrarlı oyunlar In this thesis, the regulation of carbon emissions between three players is modeled as an iterated game. We let the participants be two countries providing carbon emissions and an independent regulator responsible for controlling the carbon emission levels by imposing punishments on countries. In our setting, using a zero-determinant (ZD) strategy, the regulator gains a unilateral advantage to enforce a linear relation between the expected payoffs of countries. The regulator can also set his long-run payoff to a fixed value as a social planner. We continue our analysis by proposing a method to find the optimal ZD strategy for the regulator. Furthermore, we propose an intuitive and simple cost structure for the countries in order to enable the regulator to employ an uncomplicated ZD strategy and attain a maximal ZD payoff.Keywords: Zero-determinant strategies, Carbon emissions, Iterated games 45

Enerji, 19. yy'dan sonra üretim ve tüketim faaliyetlerinin önemli ve zorunlu bir girdisi haline gelmiştir. Aynı zamanda ülke ekonomileri için büyümenin belirleyicisi olan enerji ekomik büyümeninde temel kaynağıdır. Ekonomik büyüme, enerji tüketimi ve karbon emisyonu arasındaki ilişki hem gelişmiş hemde gelişmekte olan ekonomiler için çokça incelenen bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada kişi başı GSYİH, kişi başı enerji tüketimi ve kişi başı karbon emisyonu arasındaki ilişki gelişmekte olan ülkeler grubunda yer alan Türkiye için analiz edilmiştir. Veri seti yıllık olarak elde edilmiş olup 1961-2014 dönemlerini kapsamaktadır. Verileri analize uygun hale getirmek için öncelikle zaman serilerinde uygulanan durağanlık testlerinden ADF ve PP testleri yapılmıştır. Eşbütünleşme sonucunda VEC modeli kurulmuştur. Sonrasında Granger nedensellik analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda kişi başı GSYİH'dan kişi başına enerji tüketimine doğru tek yönlü ve kişi başı enerji kullanımından kişi başı karbon emisyonuna doğru tek yönlü bir nedensellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır. After the 19th century, energy has become an important and indispensable input to production and consumption activities. At the same time determinant of growth for the national economy is the main source of energy field of economic growth. The relationship between economic growth and energy consumption has become a topic widely studied in not only developed but also emerging economies. In this study, the relationship among GDP per capita, carbon emission per capita and energy consumption per capita was analyzed for Turkey which country is located in developing countries. The data set obtained annually covers the 1961-2014 period. Firstly ADF and PP tests are conducted time series, to make the data suitable for analysis of the stationary test. After them, VEC model is used on the cointegration. Afterwards, Granger causality analysis is done. Analysis showed that there is a one direction relation from GDP per capita to energy consumption per capita and there is an one direction relation from energy consumption per capita to carbon emission per capita. In other words, GDP per capita is a granger cause of energy consumption per capita, energy consumption is a granger cause of carbon emission per capita 178

Bu çalışmada, ilk olarak Türkiye'nin iklim değişikliğine karşı tutumu ve yeni bir piyasa olan karbon ticaretine yaklaşımını inceleyebilmek için, röportaj yöntemi kullanılarak betimsel analiz yapılmıştır. Sonrasında ise Kyoto Protokolü'nü imzalayan ülkeler için 1984-2004 ve 2005-2011 tarihleri arasında kişi başına CO2 emisyonları ve reel kişi başına GSYİH arasındaki ilişki panel DOLS yöntemiyle analiz edilmiştir. Betimsel analiz sonucunda, iklim değişikliğinin kişilerin, ülkelerin tüketim alışkanlıkları ve hayata bakış açıları ile alâkalı olduğu anlaşılmıştır. İnsanlar somut olarak iklim değişikliğinin etkileriyle karşılaştıkça farkındalık sağlanacak ve iklim değişikliğini önlemek için ulusal ve uluslararası çabalar artacaktır. Ekonometrik uygulamaların sonucunda, CO2 ve gelir arasında eşbütünleşme ilişkisi ve bağımsız değişken lnG'nin, bağımlı değişken lnC üzerinde pozitif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. In this paper, the firstly descriptive analysis was made to see Turkey's attitude related to climate change and was examined the approach new market carbon trading using the interview method. Then, 1984-2004 and 2005-2011 periods, relationship between per capita CO2 emissions and per capita Gross Domestic Products of Kyoto Protocol included countries are analyzed by panel DOLS. According to the results of the descriptive analysis, awareness people's will increase while the impact climate change's has increased, too. As a result of econometrics analyse, independent lnG effects dependent lnC positively. 104

Bu tez küresel düzeyde kişi başına düşen gelir ve çevresel bozulma arasındaki ilişkiyi yıllık karbondioksit (CO2) ve sülfür dioksit (SO2) emisyon verilerini kullanarak araştırmıştır. Temel amaç çevresel Kuznets eğrisini (ÇKE) iki farklı çevresel kalite indikatörü için tahmin etmek ve tahmin edilen ilişkinin ters U ve N hipotezleriyle uyumlu olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu ampirik araştırma kapsamında, birinci ekonometrik model küresel ısınma için temsili olan karbondioksit emisyonlarını ve ikinci ekonometrik model hava kirliliği için temsili olan sülfür dioksit emisyonlarını bağımlı değişken, gelir, gelirin karesi, gelirin küpü, enerji verimliliği, endüstri, kömür ve alternatif (fosil olmayan) kaynaklardan yapılan elektrik üretimi ve iki farklı demokrasi endeksini regresör olarak ele almaktadır. Bu tezde, birinci ekonometrik model 119 ülke için 1990-2011, ikinci ekonometrik model ise 118 ülke için 1990-2005 dönemi için tahmin edilmiştir. İki ekonometrik model çoğunlukla geçmiş statik çevresel Kuznets eğrisi panel tahmin denklemlerinde tercih edilen sabit/rassal etkiler tahmincisinin yanısıra birikmiş çevresel kalite değişikliklerini yakalamak amacıyla sistem genelleştirilmiş momentler yöntemi (GMY) tahmincisini de kullanmıştır. Bu ampirik sonuçlara göre, çevresel Kuznets eğrisi kirleticilerin tipine göre değişmektedir. Daha belirgin olarak, küresel kirleticiler U ve ters N çevresel Kuznets eğrisini sergilemektedirler. Diğer yandan yerel kirleticiler genellikle `konvensiyonel` çevresel Kuznets eğrisini izlemektedir. Dolayısıyla, çevresel politikanın farklı karakteristikteki küresel ve yerel emisyonları göz önünde bulundurması gerektiği sonucuna varılmıştır. This thesis investigated the relationship between per capita income and environmental degradation at the global level, using annual data on carbon dioxide (CO2) and sulfur dioxide (SO2) emissions. The specific objective was to estimate the environmental Kuznets curve (EKC) for two indicators of environmental quality and to establish whether the estimated relationships conform to the inverted U-shape and N-shape hypothesis. For the empirical investigation, the first econometric model was constructed for carbon dioxide emissions as a proxy for global warming and the second econometric model was constructed for sulfur dioxide emissions as a proxy for air pollution. Income, the square of income, the cube of income, energy efficiency, industry, coal and alternative (non-fossil) sources of electricity production as well as two different indexes of democracy were used as regressors in both models. In this thesis, the first econometric model was estimated for 119 nations from 1990 to 2011, while the second econometric model was estimated for 118 nations from 1990 to 2005. Both econometric models used the system Generalized Method of Moments (GMM) estimator in order to grasp cumulative environmental quality changes. Fixed/random effects estimators which are commonly preferred in previous panel estimations of static environmental Kuznets curve equations were also reported. The empirical results showed that the environmental Kuznets curve relationship differed depending on the type of the pollutants. More specifically, global pollutants exhibited the U-shaped and the inverted N-shaped environmental Kuznets curve, whereas local pollutants generally followed the `conventional` environmental Kuznets curve. Thus, it was concluded that environmental policy should consider the different characteristics of global and local pollutants. 202

Yenilenebilir enerji, enerji bağlılığı ve iklim değişikliği üzerine olan ekonomik ve sosyal kaygılar ile beraber enerji yönetimi ve tüketimi alanlarında merkez konumda yer almaktadır. G7 ve BRİCT ülkelerinde 1990-2013 dönemini kapsayan bu çalışma yenilenebilir enerji tüketimi üzerine bir veri çalışması sunmaktadır. Dinamik OLS sonuçları, G7 ve BRICT ülkeleri için petrol fiyatlarının enerji tüketimini olumlu yönde etkilemekte olduğunu göstermektedir. Ancak BRICT ülkeleri için gayri safi yurtiçi hasıla ve yenilenebilir enerji tüketimi arasında gözlenen pozitif ilişki G7 ülkelerinde gözlenmemektedir. Diğer yandan BRICT ülkeleri için karbon emisyonu ve yenilenebilir enerji tüketimi arasında anlamlı bir korelasyon gözlemlenmese de pozitif bir korelasyon G7 ülkeleri için mevcuttur. Tahminlerin ülkeler için farklılık teşkil etmesi, yurt içi faktörler ve görünümlerin hesaba alınmasının gerekliliğine işaret etmektedir. Economic and social concern on energy dependence and climate change is making renewable energy the central theme of decision-making in energy policies and consumption. This thesis brings forward and builds an empirical model of renewable energy consumption in G7 and BRICT countries over the period 1990-2013. Results of our analysis show that both in G7 and BRICT countries, increases in oil prices have positive effect on renewable energy consumption. However, GDP per capita and renewable consumption are negatively related in G7 countries, but positively related in BRICT countries. For BRICT countries, on the other hand, estimates found no significant relationship between carbon emissions and renewable consumption, yet a positive relation is observed for G7 countries. As the estimates differ across countries, it might be helpful to account domestic factors. 114

Rüzgar Enerji Sistemlerinin (RES), diğer güç sistemlerine bağlantılarında, güç sisteminin kapasitesinin artması dolayısıyla güç akış analizinde kullanılan geleneksel optimizasyon teknikleri, verim ve etkinliklerini kaybetmektedir. Bu amaçla bu tezde, RES bağlantısı olan ve olmayan örnek güç sistemleri üzerinde, yakıt maliyeti, emisyon oranları ve algoritma zamanı gibi güç akış analizini belirleyen parametreler, yeniden tasarlanan Genetik-Öğretme Öğrenme Tabanlı Optimizasyon (G-ÖÖTO) adlı modern bir hibrit algoritma ile incelenerek, optimize edilmiştir.Tezde, 40 adet farklı termal enerji kaynağından oluşan Tayvan Termal Güç Sistemi (TTGS), 8 baralı termal güç sistemi ve yeni oluşturulan 19 baralı termal-rüzgâr güç sistemleri güç akışı yönünden analiz edilmiştir. Analizlerde, literatürde geçen, geleneksel Genetik Algoritma (GA), geleneksel Öğrenme-Öğretme Tabanlı Optimizasyon (ÖÖTO) Algoritması ve yeni önerilen Genetik ve ÖÖTO algoritmalarının üstün yönleri bir araya getirilerek oluşturulan G-ÖÖTO algoritma karşılaştırılmalı olarak incelenmiştir. Bunların yanında, güç sistemlerinin yüklenme katsayıları değiştirilerek çeşitli senaryolar da denenmiştir.Bu çalışma, çok sayıda rüzgâr barasının bağlı olduğu ana baraların enterkonnekte sisteme eklenmesiyle, güç sisteminin verimini arttırmakta kullanılabileceğini ispatlamıştır. Ayrıca, geliştirilen hibrit G-ÖÖTO algoritmasıyla bu sistemler için etkin bir optimizasyon algoritması olduğu, yapılan simülasyon çalışmalarıyla doğrulanmıştır.Anahtar kelimeler: Geleneksel Güç Sistemi, Rüzgâr-Termal Güç Sistemi, OptimumGüç Akış Analizi, Genetik-Öğretme Öğrenme Tabanlı Optimizasyon Algoritması, Yakıt Maliyeti, Algoritma Çalışma Zamanı, CO2 salınımı Conventional optimization techniques used in a power flow analysis have been losing their efficiency because of the increasing capacity of power systems in connections of the Wind Energy Systems (WES) into other power systems. For this purpose, in this thesis, the parameters which determines the power flow analysis such as fuel cost, emission rates and algorithm run time were analyzed and optimised by a redesigned hybrid Genetic-Teaching Learning Based Optimization (G-TLBO) Algorithm on the sample power systems with and without wind energy.In the thesis, Taiwan thermal power system (TTPS) which was composed of 40 different thermal energy sources, 8 bus thermal power system and 19 bus thermal-wind power systems proposed here newly were analyzed in terms of the power flow analysis. In the analyses, conventional Genetic and Teaching-Learning Optimization (TLBO) algorithms studied in literature were researched comparatively with the G-TLBO algorithm which was proposed first here and was composed by taking the outstanding properties of conventional Genetic and TLBO algorithms. According to literature researches, conventional Genetic Algorithms (GAs), conventional Teaching Learning Based Optimization (TLBOs) and recently new recommended GAs and TLBOs were inspected in detail. Lastly, a new G-TLBO algorithm was suggested. The superior aspects of last algorithms were combined in the new suggested G-TLBO algorithm. The results of it were comparatively presented in the thesis.The study shows that the addition of wind buses which are composed of many windbuses into interconnected system could be used to increase the power systemefficiency and developed hybrid G-TLBO algorithm is an effective optimizationalgorithm that could be used in conventional and wind-thermal power systems.Key Words: Conventional Power System, Wind-Thermal Power System, OptimumPower Flow Analysis, Genetic-Teaching Learning Based OptimizationAlgorithm, Fuel Cost, Algorithm Run Time, CO2 Emission 137

AB Emisyon Ticareti Sistemi sadece AB'nin temel iklim politikasi değil aynı zamanda ilk çokuluslu emisyon üst sınırı ve ticareti sistemidir. Ancak bu politikanın etkinliği konusunda pek çok eleştiri mevcuttur. Bu çalışma sentetik kontrol metodunu kullanarak 2005-2014 dönemi boyunca AB Emisyon Ticareti Sistemi (AB ETS)'nin carbon dioxide salımının azaltılması açısından etkinliğini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Sentetik kontrol metodu veriye dayalı bir teknik kullanarak karşilaştırmalı vaka analizi çalışmalarında yanlış karşılaştırma vakası seçiminden kaynaklanabilecek potansiyel yanılmayı engeller. Bu çalışma ilk olarak AB ETS'nin olmadığı durumdaki AB-15 ülkelerinin ortalama kişi başına düşen carbon dioxide salımlarının ne olabileceğini hesaplamaktadır. Bu karşıolgusal senaryo Japonya, İsrail ve ABD'nin kişi başına düşen carbon dioxide salımı değerinin ağırlıklı kombinasyonuyla oluşturulmuştur. Gerçek ve karşıolgusal senaryo arasında kişi başına düşen carbon dioxide miktarı farkı AB ETS kaynaklı carbon dioxide salımının miktarını verir. Sonuçlar AB ETS'nin ilk iki yılındaki salım miktarının, sentetik karşılığındakinden kısmen daha fazla olduğunu göstermiştir. AB ETS kaynaklı salım azalmasında iniş çıkışlar olmasına rağmen 2007-2014 yılları arasında gözlemlenen salım miktarı politikanın yokluğunda salınabilecek emisyon miktarından daha azdır.Anahtar Kelimeler: AB emisyon ticareti sistemi, iklim politikası, politika değerlendirmesi,sentetik kontrol method The EU Emissions Trading System (EU ETS) is not only the key climate change policy of the EU but also the first multinational cap-and-trade system. However, there are many critics on the effectiveness of the scheme. This study aims to evaluate the effectiveness of the EU ETS in terms of carbon dioxide emissions abatement during the 2005-2014 period using the synthetic control method. The synthetic control method eliminates the potential bias that can be caused by wrong comparison case selection for comparative case studies by using a data-driven procedure. The study firstly estimates per capita carbon dioxide emissions scenario in the absence of the EU-ETS for the EU-15 average. This counterfactual scenario is reproduced with weighted combination of per capita carbon dioxide emissions values of Japan, Israel and the United States. The difference in per capita carbon dioxide emissions between the actual and the counterfactual EU-15 gives the emissions reduction led by the EU ETS. The results show that the emissions during the first two years of the EU ETS are slightly higher than its synthetic counterpart. Although there are ups and downs in the emissions abatement led by the EU ETS, the observed emissions are lower than the amount that would have been in the absence of the policy between 2007 and 2014.Keywords: the EU ETS, climate policy, policy evaluation, synthetic control method 75

Enerji ve çevresel verimlilik kavramları üretim süreci esnasında çok az ya da hiç kirlilik açığa çıkmamasını sağlayarak verimliliği yeniden tanımlar ve sürdürülebilir bir geleceğe erişimi sağlar. Konuyla ilgili literatür ülkelerin çevresel verimlilik ve performans ölçümlerinin sağlanması konusunda yeterli değildir.Bu çalışma, elektrik enerjisi üretiminde enerji ve CO2 salımı performansını üretim verimliliği açısından modeller. Bu çalışmada radyal olmayan mesafe fonksiyonu kullanılmış; enerji, çevre ve enerji-çevre performans indisleri 112 ülke için ve 1988-2011 periyotlarını kapsayacak şekilde oluşturulmuştur. Model IEA 2013 datasını kullanarak GAMS 23.5 programında çözülmüştür. Ülkeler, ilk etapta birleşik ısı ve güç üretim (CHP) teknolojisini kullanımlarına göre gruplanmış ve en iyi üretim sınır eğrisi oluşturulmuştur. İkinci grup ise G20 ülkelerinden oluşmakta olup, bu gruplama dünyadaki 20 majör ülkenin enerji, çevre ve enerji-çevre performanslarının karşılaştırılmasını sağlamaktadır. Son grup ise Türkiye'nin de içinde bulunduğu Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) Ek I ülkelerinden oluşmaktadır. Data setteki en son yıl olan 2011 yılı için tüm performans indislerinde en iyi performans gösteren ülkeler şunlardır: CHP teknolojisini kullanan ülkeler arasında İsviçre ve İsveç; CHP teknolojisini kullanmayan ülkeler arasında Brezilya; G20 ülkeleri arasında Brezilya ve İngiltere; Ek I ülkeleri arasında ise Beyaz Rusya ve Slovak Cumhuriyeti. Literatürle uyumlu olarak Türkiye, kirliliğe sebep olan ana ülkelere göre daha iyi enerji ve çevresel performans sergilemiş olup, Ek I örneklem ülkeleri arasında ise medyanda yer almaktadır.Anahtar Kelimeler: Enerji Verimliliği, Çevresel Verimlilik, CO2 Salım Performansı, Elektrik Üretimi, Yönsel Mesafe Fonksiyonu, Veri Zarflama Analizi The concepts of energy and environmental efficiency, with creating less or no pollution in production processes, help to redefine efficiency in general and serve to attain a sustainable future. The relevant literature is underprovided in analyzing environmental efficiency and thus performance measures for countries over time.This study models energy and CO2 emission performance in electricity generation from the production efficiency point of view. It uses a non-radial directional distance function and constructs energy, environmental and energy-environmental performance indices for 112 countries over the period of 1988-2011. The models are run in GAMS 23.5 with IEA data 2013. The countries are grouped firstly with respect to their use of combined heat and power (CHP) technology to construct best practice frontier. The second group is G20 countries, which allows investigation of the tradeoffs amongst energy and environmental performances of top 20 countries in the world. The last group is UNFCCC Annex I countries, consisting of Turkey. The study shows that the majority of the countries still have room for improvement for energy and the environment. For the most current year in the dataset, 2011, for all the indices, the following countries are the best performers; Switzerland and Sweden in the group of countries with CHP technology, Brazil for the non-CHP countries, Brazil and United Kingdom among G20 countries, and Belarus and Slovak Republic in Annex I. Consistent with the literature, Turkey has better energy and environmental performance compared to the major polluters as it performs around the medians of sample countries in UNFCCC Annex I.Keywords: Energy efficiency, Environmental efficiency, CO2 emission performance, Electricity Generation, Directional distance function, Data envelopment analysis. 108

Sera gazı emisyon miktarları arttıkça iklim değişikliğindeki etkisi daha belirgin hale gelmeye başlamıştır. Bu durum NASA tarafından yapılan mol oranı cinsinden CO2 ölçümleriyle kanıtlanmıştır. 1950 senesinden sonra sanayi devrimiyle birlikte havadaki CO2 miktarı sürekli artış göstermiştir. Atmosferdeki CO2 miktarı yıllar içerisinde ivmeli bir artış göstermiştir. 2014 senesi itibari ile CO2 emisyon miktarı 398.78 ppm seviyesine yükselmiştir. Bu durum araştırmacıları hem gündelik faaliyetlerin hem de sanayi faaliyetlerinin karbon ayakizini tahminleme çalışmalarına yöneltmiştir. Karbon emisyon miktarının ölçülmesi ile ilgili bir çok girişim bulunmaktadır. Bunun başlıca sebebi; karbon ayakizi ölçümünün aynı zamanda ekonomik, sosyal ve çevresel boyutları göz önünde bulundurarak optimal bir yaşam tarzı bulma yolu olarak değerlendirilebilecek olan sürdürülebilirlik içinde önemli bir parametre olmasıdır. Bu tezin amacı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi için toplam karbon ayakizini hesaplamaktır. Ulaşım, elektrik kullanımı, doğal gaz kullanımı, yemek tüketimi gibi karbon salan faaliyetler 2000-2014 seneleri arasında incelenmiştir. Ormanlık alanlar CO2 dengeleyici faaliyetler olarak değerlendirilmiştir ve 2007 senesine kadar 57.415,72 ton CO2 emilmiştir. Tezin başlangıcında, Eymir Gölü CO2 dengeleyici faaliyetler arasında değerlendirilmiş ancak araştırmalar gölün CO2 dengeleyici faaliyetler arasında yer almadığını göstermiştir. Temel karbon dioksit emisyon kaynağının 14 sene içerisinde doğal gaz tüketiminden ulaşım aktivitelerine kaydığı gözlemlenmiştir. Araştırmalar bunun ana sebebinin ısıtma sistemindeki enerji tasarrufu çalışmaları olduğunu göstermiştir. 2014 senesi için elektrik tüketimi, ulaşım, doğal gaz tüketimi ve beslenme ile alakalı tüketimlerin karbon dioksit emisyonuna katkısı sırasıyla; %40, %31, %25 ve %4'dür2014 senesi Ankara ODTÜ Kampüsünde, seçilen emisyon kaynakları kullanılarak kişi başı 1815,96 kg CO2 ve metrekareye 91,67 kg CO2 düştüğü hesaplanmıştır. Bazı verilerdeki belirsizliklerin etkisini görmek üzere Monte Carlo Simulasyonu uygulanmıştır. Sonuçlara göre 2014 senesi için %10 olasılıkla 50.142.789,54 kg CO2, %50 olasılıkla 53.718.530,31 kg CO2 emisyonu atmosfere salınmıştır. En iyi ihtimalle %90 olasılıkla ODTÜ Ankara Kampusünden salınan emisyon miktarı toplam 56.036.497,75 kg'dir. As the amount of the greenhouse gas emission increases, its effect on climate change becomes accordingly important. This fact is proved by the measurements conducted by NASA in terms of mole fraction of CO2. After 1950's due to rapid rise in industrial activity of post-industrial revolution period, CO2 amount in the air increased constantly. Atmospheric concentration of CO2 increases at an accelerating rate. In year 2014, the CO2 emission value had reached 398.78 ppm. This increase led the investigators to estimate the carbon footprint of daily activities as well as industrial activities. There are many initiatives dealing with the estimation of the carbon footprint due to its critical role in the sustainability which is a way of finding optimal solution for living by considering all economic, social, and environmental aspects of life. Measurement and analysis of carbon footprint is not a new topic however, the methodology and systematic approach is necessary within today's context. The aim of this thesis is to estimate total carbon footprint of the Middle East Technical University Campus Area in Ankara, consisting of man-made university facilities together with artificial forest and a natural lake. Several carbon emitting activities such as transportation, use of electricity, use of natural gas, food consumption are investigated using 14 years data (2000-2014). METU Forest treated as sink of carbon dioxide and 57.415,72 tons of CO2 is absorbed until 2007. Although, in the beginning of the thesis, Lake Eymir also assumed as a sink, the research showed that, it is not. It is seen that the major carbon dioxide emission source in 14 years shifts from natural gas consumption to transportation related activities. Investigations show that the main reason is the energy savings activities in the heating system. In 2014, carbon dioxide emission shares of electricity consumption, transportation related activities, natural gas consumption for heating, and nutritional needs are 40%, 31%, 25% and 4% respectively.In year 2014, 1815,96 kg CO2 / capita and 91,67 kg CO2 / m2 is calculated at METU Campus in Ankara as the result of deterministic approach. In order to account for the uncertainty in some of the variables the Monte Carlo Simulation was performed. Results show that with 10% probability 50.142.789,54 kg CO2, 50% probability 53.718.530,31 kg CO2 is emitted to the atmosphere in year 2014. Most likely with 90% probability the total CO2 56.036.497,75 kg of CO2 is emitted to the atmosphere by METU Campus Ankara Facility. 142

Küreselleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte ülkeler arsındaki sınırlar ortadan kalkmış ve DYY dünyanın bir ucundan öteki ucuna akmaya başlamıştır. Sıkı çevresel düzenlemelerin yokluğu gibi nedenlerden ötürü kirli endüstrilerin gelişmiş ülkelerden, gelişmekte olan ülkelere doğru kayması ve gelişmekte olan ülkelerde kirlilik emisyonlarının artması söz konusu olmuştur. Literatürde bu durum `kirlilik sığınağı hipotezi` olarak belirtilmiştir.Bu çalışmanın amacı Türkiye'de DYY ve CO2 emisyonu arasındaki ilişkileri belirlemektir. Bu çalışmada Engle-Granger Eşbütünleşme testi ve Toda ve Yamamoto Nedensellik testi kullanılarak, CO2 emisyonu ve DYY arasındaki ilişki 1974-2010 dönemi için yıllık verilerle incenmiştir. Eşbütünleşme testinden elde edilen sonuçlar CO2 emisyonu ve DYY'ın eşbütünleşik olduğunu göstermiştir. Ayrıca Hata Düzeltme modeli ve Toda ve Yamamoto nedensellik test sonuçları DYY ve CO2 emisyonu arasında çift yönlü bir nedensellik olduğunu göstermektedir. Amprik çalışmadan elde edilen sonuçlar Türkiye için Kirlilik Sığınağı Hipotezinin geçerli olduğunu göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Sermaye, Eşbütünleşme, Nedensellik, Kirlilik Sığınağı Hipotezi With wide speared globalization borders between countries have been broken up and FDI began to from one country to another country. For reasons such as lack of strict environmental regulations the dirty industries flows from developed countries into developing counties and the shift towards pollution emissions in developing countries has been raised. In the literature, this is defined as `pollution haven hypothesis`.The aim of this study is to determine relations between FDI and CO2 emissions in Turkey. This study examines the relationship between CO2 emissions and FDI using the Engle-Granger cointegration test and Toda and Yamamoto causality test with annual data for 1974-2010. The results obtained from cointegration test indicate that CO2 emissions and FDI are cointegrated. Moreover, the results of Error Correction model and Toda and Yamamoto causality test reveal that there is a bidirectional causality between CO2 emissions and FDI. The significance of these emprical results is that pollution haven hypothesis is valid for Turkey.Key Words: Foreign Direct Investment, Cointegration, Causality, Pollution Haven Hypothesis 128

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kayıt no: 384188, Sürdürülebilir kalkınma, bugünkü toplulukların ihtiyacı olan ekonomik gelişmenin gelecekte dünya üzerinde yaşayacak olan toplulukların ihtiyaçlarını karşılamada engel oluşturmayacak şekilde olmasını gerektirmektedir. Geleneksel enerji üretim ve tüketim alışkanlıklarının çevre ve doğal kaynaklar üzerinde yerel, bölgesel ve küresel ölçekte olumsuz etkilere neden olduğu bilinmektedir. Fosil yakıtların kullanımına bağlı olarak başta karbondioksit olmak üzere sera etkisi yaratan gazların atmosferde hızla artması insanlığın karbon ayak izini arttırmakta ve Türkiye'nin de aralarında bulunduğu gelişmiş ve gelişmekte olan bir çok ülkede ekolojik açık sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'nin karbon ayak izini azaltmaya yönelik yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmesinin ne derece gerekli olduğuna vurgu yapılmıştır. Temiz enerji üretim ve tüketiminin yaratacağı pozitif etkilerin çevresel, sosyal ve ekonomik yönleri sürdürülebilirlik yolunda büyük değer kazanmaktadır. Bu doğrultuda enerji kaynaklarından gerçekleştirilen enerji üretiminin yüksek verim ve temiz teknolojilerle gerçekleştirilmesi, fosil yakıtların yerine çevre dostu yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasının teşvik edilmesi günümüzün en önemli hedefleri arasında yer almaktadır.

Tezin amacı, yeni bir uluslararası oluşum olan MIST ülkelerinde (Meksika, Endonezya, Güney Kore ve Türkiye), karbon emisyonu ve enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisinin test edilmesidir. Bu amaçla, MIST ülkelerinin her biri için, 1971-2010 dönemi için, kişi başına düşen karbondioksit emisyonu, enerji tüketimi ve Gayrisafi Yurt İçi Hasıla yıllık verilerine, önce Birim kök testi, daha sonra Johansen Eşbütünleşme testi ve son olarak da Granger Nedensellik Testi yapılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, MIST ülkelerinde ekonomik büyümeden karbon emisyonu ve enerji tüketimine doğru tek yönlü bir nedensellik olduğu bulgusu elde edilmiştir. Ters yönlü, yani karbon emisyonu ve enerji tüketiminden ekonomik büyümeye doğru bir nedensellik eğilimi ortaya çıkmamıştır. Diğer bir deyişle ekonomik büyümedeki değişimler karbon emisyonu ve enerji tüketimindeki değişimlerden önce gelmektedir. The aim of this study is to test whether there is any kind of causality between carbon emissions- energy consumption and economic growth in MIST countries (Mexico, Indonesia, South Korea and Turkey). With this target in mind, carbon emission, energy consumption, gross domestic product data has been calculated in line with Unit Root test, Johansen Cointegration test and Granger Causality Test results between the years of 1971-2010. According to the results, it has revealed that there is a one-way causality from economic growth to carbon emissions and energy consumption. However, no causality has been seen from carbon emissions and energy consumption to economic growth. In other words, changes in economic growth predate the changes in carbon emissions and energy consumption. 146

Son yıllarda havacılık sektörünün bağlantı noktaları olan havalimanlarının, bulundukları bölgelerin sosyo-ekonomik gelişimlerine katkıları yadsınamaz. Havalimanı işletmelerinde gerçekleşen faaliyetler sonucu bu olumlu katkıların yanında çevresel boyutta olumsuz etkiler de gözlenmektedir. Gürültü, hava ve su kirliliği gibi etmenlerin kontrol altına alınması amacıyla ulusal ve uluslararası çeşitli uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada, özellikle havacılık kaynaklı karbon emisyonlarının yönetimi ve azaltılmasında ciddi katkısı olacak uygulamalardan olan Yeşil Havaalanları hakkında bilgi verilmiş ve bu projenin hem havalimanı işletmeleri hem de çevre açısından sağlayacağı faydaların önemi üzerinde durulmuştur. Bu amaçla yapılmış uluslararası ve ulusal faaliyetler ve hazırlanmış standartlar hakkında bilgi toplanmıştır. Yeşil Kuruluş ve Yeşil Havaalanı unvanlarının işletmeler tarafından alınabilmesi için sektörel kriterler üzerinden hedefler doğrultusunda metrikler tanımlanmıştır. Çalışmanın son kısmında, 2013 yılında, Türkiye'deki belli başlı havalimanlarında oluşan karbon emisyonu ısınma, elektrik, jeneratör kullanımından dolayı oluşan, motorlu araçların kullanımından dolayı oluşan, uçak ve yedek güç ünitesinin kullanımından dolayı oluşan değerler olmak üzere üç ayrı gruba ayrılmış ve bağımlı değişken olarak tanımlanmıştır. Yine aynı yıla ait olan ve bağımsız değişkenler olarak tanımlanan yolcu sayısı, yük miktarı, uçak sayısı ve terminal alanı değerleriyle doğrusal olmayan regresyon modeli kullanılarak bu değerlerin değişimi tahmin edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ısınma, elektrik, jeneratör kullanımından dolayı oluşan sera gazı emisyonu değeri, tanımlanan bağımsız değişkenler ve doğrusal olmayan regresyon denklemi ile %92,7 oranında açıklanmıştır. Aynı yöntemle motorlu araç kullanımından dolayı oluşan sera gazı emisyonunun %98 oranında, uçak ve yedek güç ünitesi kullanımından dolayı oluşan sera gazı emisyonunun %100 oranında açıklandığı görülmüştür. In recent years, although the socio-economic contribution to the region cannot be denied, the airports, the junction point of aviation sector, cause adverse environmental impact because of the operational facilities. There are a variety of practices in order to control noise, air and water pollution. This study provides information about `green airport` notion which is an important practice in managing and reduction of the aviation related carbon emission and focuses on the importance of this practices for both the airport operators and environment. For these purposes; information about national and international standards and meetings is gathered. Metrics to be a Green Company or a Green Airport are defined based on targets which are designed by the sector criteria. At the last part of this study, carbon emission data of 2013 are collected from the main airports. This data is divided into three categories; first category is composed of heating, electricity and power plants, second is motor vehicle based and the last includes aircraft and auxiliary power unit based. These categories are determined as dependent variable. Independent variables are passenger number, freight, the number of aircraft and terminal area. The variation of dependent variables with independent variables is estimated by using nonlinear regression model. According to the results, greenhouse gas emission is predicted with 92,7 % coefficent of determination value by using the independent variables and the nonlinear regression equation for heating, electricity and power plants. Greenhouse gas emission for motor vehicles is predicted with 98 % coefficent of determination value and greenhouse gas emission for aircraft and auxilary power unit is predicted with 100 % coefficent of determination value by using the same method. 91

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Instıtute of Science and Technology, 2015, Şüphesiz son yılların en popüler gündem maddelerinden biri olan küresel ısınma ve iklim değişikliği yeryüzündeki yaşamı tehdit eden en büyük tehlikelerden biridir. İklim değişikliğine ve küresel ısınmaya neden olan sera gazı emisyonlarının minimize edilmesi ve bilimsel araştırmaların sonuçlarına göre önleyici tedbirlerin ivedilikle alınması gerekmektedir. Bu önlemlerden global olan en büyük başarı Kyoto Protokolü ile sağlanmıştır. Bu protokol ile emisyon salımlarından sorumlu ülkelerin karbon salımlarını minimize etmesi gerektiği, karbon salımlarını hesaplamak için ülkelere emisyon salım kotaları getirildiği belirtilmiştir. Bu kotaları aşmamak için seragazı emisyonlarına neden olan emisyonların karbon ayakizi hesabının yapılması ve seragazı envanterlerinin oluşturulması ve bu kotaların altında kalacak çalışmaların gerektiği vurgulanmıştır. Bundan dolayı da protokole taraf ülkeler, sektörlere karbon ayakizi hesaplamalarına gereken önemi vermesi gerektiği vurgulanmıştır. Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür. Toplam sera gazı emisyon miktarının birim karbondioksit eşdeğeri cinsinden ifade edilmesi ile karbon ayak izi belirlemesi yapılmaktadır. IPCC, GHG Protokol, UNFCCC, ISO 14064 standardı bu konuda ülkelere, işletmelere, üreticilere ve tüketicilere vb. yol gösterici olmaktadır. Alınacak önlemler ve yapılacak değişiklikler enerji kullanımında öngörülecek verimlilik çalışmaları öncelikle sürdürülebilir karbon yönetimini gerektirecektir. Sürdürülebilir bir karbon yönetimi sorumlulukların ve idari yapılanmanın kurumsal iklim değişikliği yönetimi yaklaşımı ile belirlenmesini gerektirmektedir. Şirketler ve kuruluşlar, karbon yönetim stratejisini geliştirirken mevcut yönetim sistemini idari yapılanma, veri toplama, raporlama ve paydaşları bilgilendirme boyutlarını dikkate almak kaydı ile iyi analiz ederek karbon yönetimine ilişkin öğeleri sistemine entegre etmeli ve iç hesaplama ve izleme yöntemlerini saptayarak zaman ve maliyet kazancı sağlayacaktır. Bu çalışma ile ülkemizde, dünyada ve birçok avrupa ülkesinde karbon ayak izi konusundaki yaklaşımları, farklılık gösteren işletmelerdeki metodoloji seçimleri hesaplamaları ve sonuçları incelenmiştir. Seçilen bir atık kabul tesisinde gemilerden atık alınmasını, atığın bertarafına kadar olan süreci incelenmiş, proses çalışması yapılmış, elde edilen veriler doğrultusunda tesise ait sera gazı emisyon envanteri çıkarılmıştır. Sera gazı envanterine yönelik işletmeden kaynaklanan karbon salımlarını azaltmak için çeşitli senaryolar öngörülmüştür. Bu senaryolar sonucunda sera gazı emisyon değerleri IPCC verilerine göre hesaplanmış ve maliyet analizleri çıkarılmıştır., Greenhouse gases are those that can absorb and emit radiation within the thermal infrared range. This process is the fundamental cause of the greenhouse effect. In order, the most abundant greenhouse gases in Earth's atmosphere are: water vapor, carbon dioxide (CO2), methane (CH4), nitrous oxide (N2O), ozone (O3) and CFCs. Greenhouse gases greatly affect the temperature of the Earth. Since 1750, the burning of fossil fuels and extensive clearing of native forests has contributed to a 40% increase in the atmospheric concentration of carbon dioxide, from 280 ppm in 1750 to 392.6 ppm in 2012. Anthropogenic carbon dioxide (CO2) emissions (i.e., emissions produced by human activities) come from combustion of carbon-based fuels, principally wood, coal, oil, and natural gas. Greenhouse gases can be emitted through transport, land clearance, production and consumption of food, fuels, manufactured goods, materials, wood, roads, buildings, and services. For simplicity of reporting, it is often expressed in terms of the amount of carbon dioxide, or its equivalent of other greenhouse gases, emitted. Once the size of a carbon footprint is known, a strategy can be devised to reduce it, e.g. by technological developments, better process and product management, carbon capture, consumption strategies, carbon offsetting and others. The most effective way to decrease a carbon footprint is to either decrease the amount of energy needed for production or to decrease the dependence on carbon emitting fuels. Global warming and climate change, one of the most popular agenda topics at recent years, is one of the biggest dangers that threaten life on earth. It is required to minimize greenhouse gas emissions that cause global warming and climate change and to take preventive measures according to results of scientific research urgently. Because climate change has become an irrepressible problem, extensive studies have been initiated under the guidance of United Nations (UN) and international organizations since the end of 1980s. As a result of these studies and together with ''United Nations Climate Change Framework Convention'', Kyoto Protocol was signed in 1997. Kyoto Protocol aims to reduce six greenhouse gases including carbon dioxide, methane, nitrous oxide, hydrofluorocarbons, perfluorocarbons, and sulphur hexafluoride. The issue which is principally addressed in Kyoto Protocol is making necessary legal regulations in order to motive institutions and organizations to reduce human-driven greenhouse gas emissions. Energy sector, compared to other sectors, occupies an important place in greenhouse gas emission. Because of this, the countries that signed the Kyoto Protocol have made their studies, environmental and energy policies concentrated on minimizing environmental pollution, further to that on for minimizing environmental impacts. On a global scale, the greatest success has been achieved by Kyoto Protocol. This protocol, which is the most important step, aims at reducing the number of gas generators by forcing them to pay a price as such in polluter pays principle. With this protocol, it has been stated that the countries which are responsible for emissions need to minimize carbon emissions and that emission quotas have been set for the countries to calculate carbon emissions. It is emphasized that carbon footprint calculation of emissions which cause greenhouse gas emissions need to be done not to exceed these quotas and greenhouse gas inventories need to be created. It is also stressed that there should be studies which will be below these quotas. Consequently, it is emphasized contracting party countries require to calculate carbon footprint of the sectors and give due importance to create greenhouse gas emission inventories. Carbon footprint, measured in the unit of carbon dioxide, is a measure of the damage that is caused by human activities in terms of the amount of greenhouse gases produced. Determination of the carbon footprint is performed by denominating total greenhouse gas emission amount in the unit carbon dioxide equivalent. IPCC, GHG, Protocol, UNFCCC and ISO 14064 are guides used for calculation of carbon footprint for the countries, facilities, manufacturers, consumers etc. Sustainable carbon management requires responsibilities and administrative structure which determine with corporate climate change management approach. Countries existing management system when developing the administrative structure of carbon management strategy, data collection, reporting and takes into account the size of informing stakeholders. This situation should integrate better analyze the elements of the system related to carbon management and internal calculations and provide time and money by detecting tracking method. In this study, carbon footprint of a port reception facility for ship generated waste was determined. First, process units of the reception facility have been investigated. Main units include waste collecting (bilge water, sludge, waste oil, wastewater, solid waste), storing, processing and disposal. Then, carbon footprint was calculated for the facility by using IPCC guidelines. The sources of carbon emissions are electricity consumption, heating oil consumption used in the boilers, fuel consumption of the cranes and forklifts, fuel consumption of waste reception vessels and water consumption in the facility. Finally, different scenarios have been proposed to minimize the emissions caused by the facility. In addition, cost analysis of these scenarios have been done. Total amount of greenhouse gas emissions of the facility was 3217 tonnes of CO2 in 2013. 46% of this total amount was from the fuel used for waste reception vessels; 39% was from electricity consumption; 7% was from heating oil consumption used in the boilers; 6% was from water consumption; 2% was from fuel consumption of company cars and less than 1% was from fuel consumption of the cranes and forklifts. The scenarios, which have been proposed to minimize emissions from the facility, include installation of a pyrolysis unit in order to produce marine fuels; addition of DAF and NF-UF membrane system to the wastewater treatment unit; replacing natural gas instead of heating oil in the boilers; switching to led diodes, changing the fuel of company cars or replacing them with electric cars; buying carbon credit and afforesting. Installation a pyrolysis unit would decrease the total greenhouse gas emissions 100%. Addition of NF-UF system to the wastewater treatment unit would reduce the total emissions at the rate of 10%. Use of natural gas in the boilers and replacement of company cars with electric ones would decrease total greenhouse gas emissions 2% and 1%, respectively. Buying carbon credit and afforesting would zero the greenhouse gas emissions. By using these alternatives, it is possible to neutralize the greenhouse gas emissions caused by the facility., Yüksek Lisans, M.Sc.