Search

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. el-Hidâye, Merginânî’nin “Bidâyetu’l-Mubtedî” adlı eserinin şerhi olarak yazılmış bir eserdir. Bu çalışmada temizlik, ibâdet ve nikâh konularında İmâm Muhammed’in İmâm Ebû Hanîfe ve İmâm Ebû Yûsuf karşısında tek kaldığı görüşler ele alınmıştır.İmâm Muhammed, bir konuda karar verirken müctehidin ictihâdında yanılabileceğini kabul ederek farklı bir delille karşılaştırılınca o hükmün değiştirilebileceğini söylemiştir. O, bütün problemlerde her zaman nasların lafzıyla çözüme gidilmeyeceğini bildiği için lafzî kuralların yanında aklî prensipleri de dikkate alarak çözüme gitmiştir. Ebû Hanîfe’nin öğrencilerine sağlamış olduğu serbest tartışma ortamı onların görüşlerini daha rahat söylemelerine vesile olmuş böylece de ictihâd seviyesine çıkabilmişlerdir. Ve onların bazı konulardaki görüşleri zaman içerisinde müftâ bih görüş olarak uygulamaya konulmuştur.Bu çalışmanın amaçlarından biri, mezhep içi müftâ bih olan veya olmayan görüşlerle diğer mezhepleri de karşılaştırarak ihtiyaç anında İmâm A’zâm dışında cumhûrla örtüşen mezhep içi ictihâtların da tercîh edilebileceğine kapı aralamaktır. al-Hidaya is a work written as an annotation of Merginânî's work "Bidaye AlMubtedi". In this study, the views of İmâm Muhammad on hygiene, worship and marriage, on which he stands alone against İmâm Abu Hanifa and İmâm Abu Yûsuf, were examined.İmâm Muhammad acknowledged that the mujtahid might be mistaken in his jurisprudence while making a decision on a matter, and said that the provision could be changed when compared to a different evidence. Since he knows that not all the problems are solved with the verses, he implied solutions taking into account the principles of reason as well as the rules of verses. The free discussion environment provided by Abu Hanifa to his students caused them to say their opinions more comfortably and thus they were able to reach the level of ijtihad (interpretation of verses). And their opinions on some issues have been put into practice as fatwa judgments over time.One of the aims of this study is to compare fatwa and non-fatwa judgements with other sects and to open the door to the option in which sectarian case-laws, which coincide with the public, except for İmâm A’zâm's, may also be preferred when needed.

“İbn Rüşd’ün Bidayetü’l-Müctehid Nihâyetü’l-Muktesıd Adlı Eserinde Ebû Yusuf, İmam Muhammed ve İmam Züfer’e Nispet Edilen Görüşler ve Bunların Hanefi Mezhebi Açısından Değerlendirilmesi” adlı tezimiz giriş ile dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde İbn Rüşd, Bidâyetü’l-Müctehid, Ebû Yûsuf, İmam Muhammed ve Züfer b. Hüzeyl hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Bidâyetü’l-müctehid’de bulunan ibâdât bölümüyle alakalı, ikinci bölümde nikâh ve boşama bölümüyle alakalı, üçüncü bölümde alış veriş bölümüyle alakalı, dördünce bölümde ukûbât bölümüyle alakalı Ebû Yûsuf, İmam Muhammed ve Züfer’e ait olan görüşler tahkik edilmiştir. Tezimizde Ebû Yûsuf, İmam Muhammed ve Züfer’e ait yetmiş altı görüş tahkik edilmiş ve bu görüşlerden dört tanesinin İbn Rüşd tarafından yanlış nakledildiği sonucuna ulaşılmıştır.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Hanefi mezhebinin tedvininde en büyük rolü oynayan İmam Muhammed b. el-Hasan eş-Şeybani (ö.189/805) dir. İmam Muhammed, Irak fıkhını öğrenmekle kalmamış, Medine'ye de gitmiş ve İmam Malik'ten hadis ve Hicaz fıkhını da tahsil etmiştir. Kadılık görevinde de bulunan İmam Muhammed'in Hanefi ekolünün görüşlerini gelecek nesillere aktaran eserleri iki sınıfa ayrılır:1) Kendisinden güvenilir kişilerce rivayet edilen ve ?Zahir-i Rivaye? veya ?Mesailu'l-Usul? diye anılan eserleri. Bunlar: el-Asl (el-Mebsut), el-Cami'u'l-Kebir, el-Cami'u's-Sağir, es-Siyeru'l-Kebir, es-Siyeru's-Sağir ve ez-Ziyadat adlı eserlerdir.2) Daha az güvenilir yollarla nakledilen ve ?Gayr-i Zahir-i Rivaye? veya ?Mesailu'n-Nevadir? diye bilinen eserleri. Bunlar da: el-Keysaniyat, er-Rakkiyyat, el-Haruniyyat, el-Cürcaniyyat ve Ziyadatu'z-Ziyadat adlı eserleridir.El-Hâkim eş-Şehid diye anılan Ebu'l-Fazl el-Mervezi (ö.334/945), İmam Muhammed'in ?Zahir-i Rivaye? olarak bilinen bu altı kitabını el-Kâfi adı altında bir araya getirmiştir.Bu çalışmada Hanefi mezhebinin temel kaynaklarından biri sayılan el-Kâfi adlı eserin Nikâh bölümünün metni yazmalara dayanılarak ortaya konulmaya çalışıldı Tenkitli metin neşri yapmak için bu eseri seçmemizin sebebi bu eserin Hanefi mezhebinin kaynakları arasında önemli bir yerinin olmasıdır. Eserin tamamının edisyon kritiğini yapmak bu çalışmada mümkün olmadığından nikâh bölümünün tenkitli neşriyle yetinilmiştir.Çalışma iki ana kısımdan oluşmakta olup birinci kısımda Hanefi kurucu metinleri ve kişileri ile İmam Muhammed ve el-Mervezi'nin biyografileri hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca İmam Muhammed'in en önemli eseri olan al-Asl ile el-Kâfi arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Arapça olan ikinci kısım ise bazı İstanbul yazmalarına dayanılarak yapılmış bir tenkitli neşir çalışmasıdır. Imam Muhammad b. al-Hasan ash-Shaybani (d.189/805) played the the most important role in composing the legal materials that constituted the basis of the Hanafı school of law. He travelled for the purpose of knowledge to Hijaz which was another centre of learning in Islamic lands and received knowledge from Imam Malik the founder of the Maliki school. The books of Imam Muhammed, which transferred the opinions of Abu Hanifa and his disciples to the future generations, are two types:1) The well-known ones which were transmitted through reliable channels, called " Zahir ar-Riwaya or Masa?il al-Usul". These are: al-Asl (al-Mabsut), al-Jami? al-Kabir, al-Jami? as-Saghir, as-Siyar al-Kabir, as-Siyar a s-Saghir, az-Ziyadat.2) The less known books are called Gayr Zahir ar Riwaya? or ?Masa?il an-Neawadir". Some of them are: al-Kaysaniyyat, ar-Raqqiyyat, al-Haruniyyat, al-Jurjaniyyat, Ziyadat az-Ziyadat.Abu a-Fadl al-Marwazi (d.334/945) better known as al-Hâkim ash-Shahid, summarized and arranged ın a systematic way the writings of Imam Muhammed in his al-Kâfi or al-Mukhtasar.Al-Kâfi being such an important book for the history of Hanafi school of law has not been edited; in this study the Book of Marriage of al-Kafi by al-Marwazi is edited using mostly Istanbul manuscripts. The study comprises of two parts: Introduction and critical edition. The Introduction part includes the biographies of Imam Muhammad and al-Marwazi, information about the founding figures and fundamental texts of the Hanafi school in the century or so preceeding al-Marwazi and a comparison of al-Asl of Imam Muhammad which was the largest of his writings and al-Kâfi. The critical edition part is based on five manuscripts.

Bu Makalede, Hollandalı hukukçu Grotius’un kaleme aldığı eserlerin en önemlisi sayılan “Savaş ve Barış Hukuku”nda onun İslam hukuku müdevvenatından gerek kavram gerekse muhteva olarak istifade ettiği vurgulanmaktadır. Bilhassa İmam Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî’nin “es-Siyeru’l-kebîr” adlı eseriyle pek çok benzer yönlerinin bulunması yazarı sözü edilen kanaate ulaştırmaktadır.