Search

İkinci Meşrutiyet dönemi yayınlarında Osmanlı nüfusunun genel olarak azaldığı, ilk evlenme yaşının yükseldiği, evliliklerin oransal olarak düştüğü ve aile yapısının bozulmaya başladığı yönünde bir gündem söz konusudur. Bu gündemin ortaya koyduğu endişeler, İttihat ve Terakki hükümetinin nüfus ve aile politikasının şekillenmesinde önemli rol oynamış, evlilik üzerinde tartışılan bir kamu meselesine dönüşmüştür. Yusuf Cemil Bey, 1911 yılında evliliği ve aile kurmayı kolaylaştırmak amacıyla İstanbul Çemberlitaş’ta Teshil-i İzdivaç ve Teşkil-i Aile İdarehanesi’ni kurmuştur. Bu İdarehane yayımladığı programında, İttihat ve Terakki hükümetinin özendirici nüfus ve evliliği teşvik politikalarına atıf yaparak vatani bir hizmet ifa ettiğini iddia etmekte ve teşebbüs-i şahsi olarak nitelendirdiği bu girişimini İkinci Meşrutiyet döneminin bir kazanımı olarak görmektedir. Osmanlı siyasi otoriteleri ise cemiyet olarak tanımlayamadıkları bu kurumu ticari faaliyet gösteren “bir nevi kulüp” olarak nitelendirmektedirler. Bu makale, İdarehane’nin açılmasına dair Osmanlı siyasi otoritelerince düzenlenen yazışma ve belgeler ile İdarehane’nin kendini tanıtmak için yayımladığı Program üzerinden Teshil-i İzdivaç ve Teşkil-i Aile İdarehanesi’nin kuruluşunu, statüsünü ve çalışma tarzını irdelemektedir. Bu bağlamda, kuruluş amacını nüfusun artması yönündeki teshil-i izdivaç politikasına dayandıran İdarehane’nin İkinci Meşrutiyet atmosferinde evlilik arayışını piyasaya dönüştüren bir ticarethane olarak faaliyet gösterdiğini ve bu haliyle de Osmanlı toplumunu yeni bir evlilik arayışı pratiği ile tanıştırdığını iddia etmektedir., In the publications of the Second Constitutional period, there was an agenda that the Ottoman population has generally decreased, the age of first marriage has increased, the rate of marriage fell and the family structure began to deteriorate. This agenda played an important role in shaping the policies of Union and Progress government on population and family and marriage as a topic became a public matter to be discussed on. In 1911, Yusuf Cemil Bey established The Office of Facilitating Marriage and Family Formation to promote marriage and family establishment in Çemberlitaş, Istanbul. In its published program, the Office claimed that it is performing its national duty by referring to the incentive population and marriage promotion policies of the Union and Progress government and evaluated its initiative as a private enterprise, which is the achievement of the Second Constitutional era. Ottoman political authorities, on the other hand, described this institution, which they cannot define as a community (cemiyet), as a kind of commercial club. This article examines the establishment, status and working manner of the Office of Facilitating Marriage and Family Formation by focusing on the writings and documents issued by political authorities and the Program published by the Office to introduce itself to the audience. In this context, it claims that although the Office legitimized its establishment according to the policy of facilitating marriage to increase population, the Office operated as a commercial enterprise that turned the search for marriage into a market in the atmosphere of Second Constitutional period and thus introduced the Ottoman society to a new practice of seeking marriage.

Osmanlı Devleti tarihine yönelik araştırma yapılırken başvurulacak yazılı arşiv kaynakları içerisinde Nüfus Defterleri önemli bir yer tutmaktadır. Nüfus defterlerinde beşeri unsurlar, zaman ve mekân birlikteliği bir arada yer aldığı için demografik özelliklerin ve şehir tarihinin aydınlatılması bakımından önemli bir kaynak olma özelliğine sahiptir. Ancak Osmanlı Devleti'nde gerçek anlamda ilk nüfus sayımı, II. Mahmud zamanında yapılmıştır. Daha önce yapılan sayımlar daha çok vergi mükelleflerini belirlemek amacıyla yapıldığından, nüfus tespiti açısından yetersiz kalmıştır. Dolayısıyla XIX. yüzyılın başlarında yapılan nüfus sayımında; özellikle askere alımlar için Müslümanlar, vergiler için de gayr-i Müslimlerin kayıtları tutulmuştur. Bununla birlikte vergi ve asker alımlarının yanı sıra devlet, aşiretleri kontrol altında tutmak için konar-göçerlerin de nüfus kayıtlarının tutulması uygulamasına gitmiştir. Genel olarak göç ettikleri güzergâh üzerinde yakın oldukları köy ve kasabaya bağlı olarak nüfusa kayıt edilen aşiretler, zamanla yerleşik düzene geçmeye teşvik edilmiştir. Devlet, ülke içerisinde aşiretleri yerleştirirken genellikle hal ve hareketlerinden yola çıkarak ya toplu, ya da küçük gruplar halinde dağınık iskân ettirmiştir. Nitekim çalışmamızda; 1845-1846 yıllarında Konya Vilayeti dâhilinde iskân ettirilen aşiretlerin nüfus kayıtlarını ihtiva eden 3306 Numaralı Nüfus Defteri'nden yola çıkarak bu aşiretlerin kimler olduğu, hane ve nüfus sayısı, fiziksel özellikleri, sosyal ve ekonomik durumları tespit edilmiş ve bu bilgiler çerçevesinde bazı değerlendirmeler yapılmıştır., Population Records have an important place among the written archives sources to be applied for research on the history of Ottoman Empire. Since human elements, time and space coexist in the population registers, it is an important resource in terms of demographic characteristics and the history of the city. However, the fırst real census in the Ottoman Empire was made during II. Mammud's time. As the previous censuses were mostly made to determine the taxpayers, they were insufficient in terms of population determination. Therefore, in the census held at the beginning of the XIX. century; records of Muslims, especially for recruitment, and non-Muslims for taxes were kept. However, in addition to tax and military purchases, the state has also applied to keep the population records of the nomads in order to keep the tribes under control. In general, the tribes registered to the population depending on the village and town they are close to on the route they migrated were encouraged to settle in time. When the tribes were settled within the country, the state generally settled either in groups or in small groups, based on their situation and movements. In this census, especialy muslim for getting military, for taxpayers not only muslims but olso non-muslims records were kept. In fact, in our study; based on the population Registry Number 3306, which contains the population records of the tribes settled in the Konya Province in 1845-1846, the identities of these tribes, the number of households and population, their physical characteristics, social and economic conditions were determined and some evaluations were made within the framework of this information.

Bu çalışmada 1838-45 tarihli Ereğli nüfus defterleri incelenmiş, XIX yüzyılın ortalarında Ereğli kazasına bağlı köylerin demografik yapısı üzerinde durulmuştur. Kayıtlara göre 1838-45 yılları arasında Ereğli kazasına bağlı 29 tane köy bulunmaktadır. Köylerin nüfusu, diğer kaza birimlerine göre daha düşüktür. Köylerde çekirdek aile yapısı görülmekte, hanelerde genellikle 1-4 arasında erkek yaşamaktadır. Piramitin tabanını çocukların ve gençlerin oluşturduğu bölgede, sağlıklı, genç ve dinamik bir nüfus hâkimdir. Hane reisleri çoğunlukla çiftçi ve rençberlerden oluşmakta, köylerden dışarıya çalışma amacıyla mevsimlik göçler yapılmaktadır. Bölgede 1843 yılında yaşanan, salgın hastalıklar ve ölümler nedeniyle köylerin nüfusu azalmıştır., In this study, the Eregli population books dated 1838-45 were examined and the demographic structure of the villages connected to the Ereğli township in the middle of the XIX century are emphasized. According to the records, there are 29 villages belonging to the Ereğli township between 1838-45. The population of the villagers is lower than the other township units. In the villages, the core family structure is seen, and in the dwellings generally 1-4 male live. The pyramid base is dominated by a healthy, young and dynamic population in the region of children and young people. Household chiefs mainly consist of farmers and renters, and seasonal migrations are being made for the villagers to work outside. The population of the villages decreased due to epidemics and deaths in 1843.

Bu tez çalışması, 2000 sonrası siyasette aileye yönelik yaklaşımda yaşanan zihniyet dönüşümünden yola çıkarak Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarında aileye yönelik uygulanan politikaları ortaya koymaya çalışan bir araştırmayı kapsamaktadır. Çalışmada ilk olarak aile kavramı ve ailenin geçmişten günümüze geçirdiği dönüşüme dair açıklamalar yapılmış, aileye yönelik devletin koruyucu müdahalelerinin gerekçeleri belirtilmiştir. Daha sonra sosyal devlet, sosyal politika ve aile politikası kavramları açıklanmıştır. Bahsedilen kavramların olgusal boyutu, Türk siyasetinin tarihsel gelişim süreci ile ilişkilendirilerek ortaya koyulmuştur. Bu bağlamda, geçmişte uygulanan nüfus politikaları ele alınmıştır. Son olarak, 2002'den itibaren aileye yönelik uygulanan aile, kadın ve çocuk politikaları analiz edilmiştir. Aile politikaları kapsamında yapılan çalışmaların yeterli olmadığı, ancak geçmişe kıyasla aile politikalarında önemli bir zihniyet dönüşümün olduğu sonucuna ulaşılmıştır., This thesis comprises a study which try to present the policies realized for families in government of Adalet ve Kalkınma Partisi (Justice and Development Party) based on the transformation of the mind experienced in approach for family in politics after 2000. At first of this sutdy, explanations have been made about the concept of family and transformation of family from past to present, excuses of protective interventions of state for family have been specified. Afterwards the concepts of social state, social policy and family policy have been clarified. The phenomenological dimension of mentioned concepts has been put forth associatively with historical evolution of Turkısh politics. In this context, population policies which was performed in the past have been discussed. Finally, family, woman and child policies applied for family since 2002 have been analyzed. It has been reached that works performed in the scope of family policy are not satisfactory, but compared to past, the family policies have a important mind transformation about family.