Search

Wheat is the staple plant species for production food and end food products for nutrition of majority world populations. The constraints of natural resources and an increase of human population, require increasing arable land for plant cultivation and improving crop yield for security of food. Existing limitations present a challenge to breeders to use classical and new biotechnological methods to create new varieties with higher yield, better quality and greater resistance to stress conditions. In addition, during cultivation, it is necessary to apply adequate crop nutrition and protection of crops from diseases and pests with mineral fertilizers in order to increase crop resistance and reduce the negative impact of stress factors, thus increasing yields., Pšenica je osnovna biljna vrsta za proizvodnju hrane i krajnjih prehrambenih proizvoda za ishranu većine svetske populacije. Ograničenja prirodnih resursa i povećanje ljudske populacije, zahtevaju povećanje obradivog zemljišta za uzgoj biljaka i poboljšanje prinosa i kvaliteta za sigurnost hrane. Postojeća ograničenja predstavljaju izazov oplemenjivačima za korišćenje klasičnih i novih biotehnoloških metoda za stvaranje novih sorti sa većim prinosom, boljim kvalitetom i većom otpornosti na uslove stresa. Osim toga, u toku gajenja, neophodno je primeniti adekvatnu ishranu useva i zaštitu useva od bolesti i štetočina mineralnim djubrivima u cilju povećanja otpornosti useva i smanjenje negativnog uticaja faktora stresa, a na taj način i povećanje prinosa.

Broj klasova po jedinice površine ima značajan uticaj na formiranje prinosa kroz osobine, dužinu klasa, broj klasaka u klasu, broj semena u klasu, masu klasa, masu semena u klasu i masu 1000 semena. Cilj rada je izučavanje variranja broja klasova pšenice u različitim rokovima i gustinama setve. U istraživanja su uključene dve sorte pšenice (Prima i Simonida), u ogledu sa dva roka i tri gustine setve u dve vegetacione sezone. Rezultati su pokazali značajne razlike u broju klasova m-2, između sorti, prema gustini setve, po rokovima setve i između dve vegetacione sezone. U obe vegetacione sezone, najmanji broj klasova m-2 je nađen pri gustini setve 350 semena m-2 kod obe sorte i to 504,50 i 350,33 kod Prime i 520,50 i 371,83 kod Simonide, dok je najveći broj klasova m-2 utvrđen pri najvećoj gustini setve (750 semena) i to 558,32 i 372,50 kod sorte Prima i 590,17 u prvoj i 622,17 klasova kod sorte Simonida u drugoj godini. Broj klasova m-2 je varirao zavisno od genotipa, gustine setve, vremena setve i uslova u vegetacionoj sezoni.

Poljski ogled sa sortama pšenice Takovčanka, Kruna i Aleksandra postavljen je na zemljištu tipa smonica tokom dve vegetacione sezone. Cilj istraživanja je bio da se kod tri kragujevačke sorte pšenice analizira prinos, masa 1000 zrna i hektolitarska masa. Najveće vrednosti ispitivanih osobina ustanovljene su u vegetacionoj 2019/20. godini. Najveći prinos zrna tokom dvogodišnjeg istraživanja ustanovljen je kod sorte Kruna. Sorta Takovčanka odlikovala se najvećom masom 1000 zrna. Najveće vrednosti hektolitarske mase ustanovljene su kod sorte Aleksandra, u obe ispitivane godine. Analizom varijanse ustanovljen je visoko značajan uticaj interakcije agroklimatskih uslova na prinos, masu 1000 zrna i hektolitarsku masu i značajan uticaj genotipa na hektolitarsku masu kod ispitivanih sorti ozime pšenice., The field experiment with the wheat varieties Takovčanka, Kruna and Aleksandra was set up on the smonitza-type soil during the two growing seasons. The aim of the research was to analyse the yield, weight of 1000 grains and hectolitre weight of three Kragujevac wheat varieties. The highest values of the observed properties were established in the 2019/20 vegetation year. Variety Kruna had the highest grain yield during the twoyear study. The Takovčanka variety was characterized by the highest weight of 1000 grains. The highest values of hectolitre weight were found in the Aleksandra variety in both study years. The analysis of variance established a highly significant influence of agro climatic conditions on the yield, weight of 1000 grains and the hectolitre weight and significant influence of genotype on the hectolitre weight of the tested varieties of winter wheat.

Pšenica je jedna od najvažnijih ratarskih kultura na svetu koja se koristi u ishrani ljudi. U zavisnosti od nivoa zakorovljenosti, korovske biljke mogu dovesti do značajnih gubitaka prinosa, koji prema nekim procenama na svetskom nivou iznose do 10%. Bespilotne letelice (UAV) imaju široku primenu u hemijskoj zaštiti useva, ali je za sada efikasnosti herbicida primenjenih pomoću UAV nedovoljno ispitana. Cilj ovog rada bio je da se ispita mogućnost upotrebe bespilotne letelice za primenu kombinacije herbicida tritosulfuron i florasulam u zaštiti pšenice od korova. Efikasnost navedene kombinacije herbicida ispitana je u slučaju primene pomoću UAV, kao i pomoću rataske prskalice. Kombinacija herbicida tritosulfuron i florasulam primenjena pomoću UAV (norma tretiranja 30 l ha-1) je ispoljila visoku efikasnost u suzbijanju korovskih vrsta Capsella bursa-pastoris, Lactuca serriola, Sinapis arvensis i Viola arvensis, dok je efikasnosti iste kombinacije bila niža u slučaju primene ratarskom prskalicom. Na osnovu rezultata ogleda koji su ukazali na dobru efikasnost herbicida, možemo zaključiti da je sa aspekta uspešnosti zaštite pšenice od korova, upotreba UAV sasvim opravdana.

Poljski ogled sa sortama pšenice Takovčanka, Kruna i Aleksandrapostavljen je na zemljištu tipa smonica tokom dve vegetacione sezone.Cilj istraživanja je bio da se kod tri kragujevačke sorte pšenice analiziraprinos, masa 1000 zrna i hektolitarska masa. Najveće vrednostiispitivanih osobina ustanovljene su u vegetacionoj 2019/20. godini.Najveći prinos zrna tokom dvogodišnjeg istraživanja ustanovljen je kodsorte Kruna. Sorta Takovčanka odlikovala se najvećom masom 1000zrna. Najveće vrednosti hektolitarske mase ustanovljene su kod sorteAleksandra, u obe ispitivane godine. Analizom varijanse ustanovljen jevisoko značajan uticaj interakcije agroklimatskih uslova na prinos, masu1000 zrna i hektolitarsku masu i značajan uticaj genotipa na hektolitarskumasu kod ispitivanih sorti ozime pšenice., The field experiment with the wheat varieties Takovčanka, Kruna andAleksandra was set up on the smonitza-type soil during the two growing seasons. The aim of the research was to analyse the yield, weight of 1000grains and hectolitre weight of three Kragujevac wheat varieties. Thehighest values of the observed properties were established in the 2019/20vegetation year. Variety Kruna had the highest grain yield during the twoyearstudy. The Takovčanka variety was characterized by the highestweight of 1000 grains. The highest values of hectolitre weight were foundin the Aleksandra variety in both study years. The analysis of varianceestablished a highly significant influence of agro climatic conditions on theyield, weight of 1000 grains and the hectolitre weight and significantinfluence of genotype on the hectolitre weight of the tested varieties ofwinter wheat.

Prilikom stvaranja novih sorti pšenice (Triticum aestivum L.), pored visokog potencijala za prinos i dobrog tehnološkog kvaliteta neophodno je i inkorporirati gene odgovorne za otpornost prema poleganju, niskim temperaturama i adaptabilnost na različite uslove proizvodnje. NS Lenija, nova sorta ozime pšenice stvorena u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo (Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju) nastala je veštačkim ukrštanjem tri divergentna roditelja: sorte Kupava (Rusija) i sorti Donna (Srbija) i Arija (Srbija). Ukrštanjem ovih roditelja uspešno su iskombinovani geni odgovorni za visok potencijal za prinos, dobar tehnološki kvalitet, adaptabilnost i stabilnost, koji omogućavaju da se ova sorta može uspešno gajiti u agroekološkim uslovima Jugoistočne Evrope. Tokom trajanja dvogodišnjih ogleda Komisije za priznavanje sorti, NS Lenija je uspešno prošla DUS test (različitost, uniformnost i stabilnost), i na 7 ispitivanih lokaliteta ostvarila je u proseku značajno veći prinos zrna u odnosu na prosek prinosa zrna sorti standarda. Prilikom ocena hemijsko-tehnoloških osobina, svrstana je u kvalitetnu klasu II, u farinogramsku kvalitetnu grupu A-2, i u tehnološku grupu poboljšivača., During the creation of new wheat cultivars (Triticum aestivum L.), in addition to high yield po tential and good technological quality, it is necessary to incorporate genes responsible for resistance to lodging, low temperatures and adaptability to different production conditions. NS Lenija, a new winter wheat cultivar developed at the Institute of Field and Vegetable Crops (National Institute of the Republic of Serbia) was created by crossing the three divergent parents: cultivar Kupava (Russia) and the cultivars Donna (Serbia) and Aria (Serbia). By crossing these parents, genes responsible for high yield potential, good technological quality, adaptability and stability were successfully combined, enabling this cultivar to be successfully cultivated in the agroecological conditions of Southeast Europe. During the two-year trials of the Commission for the registration of varieties, NS Lenija successfully passed the DUS test (distinctness, uniformity and stability), and on the 7 tested locations achieved a significantly higher average grain yield compared to the grain yield of the check cultivars. When evaluating its chemical and technological properties, it was classified in quality class II, farinograph quality group A-2, and in the technological group of improvers.

Usled napretka u oplemenjivanju kao i u samoj biljnoj proizvodnji, prinos zrna pšenice je više nego udvostručen tokom poslednjih nekoliko decenija u Jugoistočnoj Evropi kao i u Republici Srbiji. Takođe, ranija istraživanja su ustanovila vezu između dinamike starenja i glavnih komponenti prinosa zrna i drugih agronomskih osobina kod pšenice. Ubrzanjem starenja biljke skraćuje se period nalivanja zrna što može imati negativan uticaj na konačnu masu zrna ukoliko su mehanizmi za eksploatisanje resursa stečenih u fotosintetskom periodu nedostupni. Zbog navedenog, stay-green fenotip pšenice bi mogao da bude jedan od ciljeva u oplemenjivanju, budući da je duže trajanje zelene lisne površine povezano sa mehanizmima i osobinama koje ublažavaju negativan uticaj spoljne sredine tokom perioda nalivanja zrna. U cilju utvrđivanja varijabilnosti stay-green osobina tokom više godina kontinuirano su praćeni različiti vegetacioni indeksi kod istorijskog seta sorti pšenice., Due to the progress in both plant breeding and crop production, over the last few decades wheat grain yield has more than doubled in southeastern Europe, as in the Republic of Serbia. Also, earlier studies have reported the relationship between senescence dynamics and grain yield main components, along with other agronomic wheat traits. Acceleration of plant senescence reduces the duration of grain filling, and may have a negative impact on the final grain weight if the mechanisms to exploit the resources gained during the photosynthetic period are unavailable. Therefore, a stay-green phenotype could be one of the breeding aims, since the longer duration of green leaf area is related to mechanisms and traits that alleviate negative environmental effects during the grain filling. In order to determine the variability of stay-green traits, over several years, various vegetative indexes were continuously monitored in a historical set of wheat cultivars.

Pšenica (Triticum spp.) je jedna od najadaptabilnijih biljnih vrsta, zbog sposobnosti da se prilagodi variranju uslova spoljne sredine. Međutim, visoke temperature, količina i raspored padavina tokom rasta i razvića biljke i nalivanja zrna utiču na fiziološko-biohemijske procese, a time i na kvalitet zrna pšenice. Visoka tehnologija gajenja poljoprivrednih useva smanjuje negativan uticaj meteoroloških uslova. Sa druge strane, tehnološki razvoj i intenzivirana poljoprivredna proizvodnja uzrokuju globalne klimatske promene. Cilj ovog rada bio je da se analizira uticaj abiotskih faktora (minimalna, maksimalna i srednja temperatura vazduha i suma padavina) na kvalitet zrna ozime pšenice. Analizirano je dvadeset sorti ozime pšenice, domaćeg i stranog porekla, tokom dve vegetacione sezone (2021/2022 i 2022/2023) Istraživanja su izvedena na oglednom polju (Rimski šančevi) i u laboratoriji Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija., Wheat (Triticum spp.) is one of the most adaptable crop species due to its ability to adjust to the variations of the environmental factors. However, high temperatures, precipitation quantity and distribution during plant development and grain filling affect biochemical processes and consequently grain quality. Advanced technology in growing agricultural crops decreases the negative impact of meteorological conditions. On the other hand, increased technological development and intensified agricultural production cause global climate change. The aim of this study was to analyze the effect of abiotic factors (minimum, maximum and optimum average temperature and precipitation sum) on the quality of winter wheat grain. Twenty national and international winter wheat cultivars were analyzed in two growing seasons. The trial was carried out on the experimental fields and in laboratories of the Institute of Field and Vegetable Crops.

Biljni genetički resursi sadrže za oplemenjivače korisne, ali često dovoljno neispitane osobine koje imaju potencijal da poboljšaju otpornost useva u uslovima fluktuirajućih klimatskih promena. Lokalne populacije i stare domaće sorte pšenice poseduju sposobnost adaptacije na lokalne agroekološke uslove, ali ih obično karakteriše kasnostasnost i relativno niski prinosi. S obzirom na značaj ovih osobina i za oplemenjivače i proizvođače, cilj ovog istraživanja bio je da se ispitaju lokalni genetički resursi pšenice iz kolekcije Instituta za ratarstvo i portarstvo, Novi Sad, i utvrde genotipovi sa većim potencijalom za prinos, ranostasnost i efikasnost remobilizacije hranljivih materija. Eksperimentalni ogled sa potpuno slučajnim blok dizajnom u tri ponavljanja postavljen je na Rimskim šančevima tokom dve vegetacione sezone 2020/21 i 2021/2022. Pored toga, ispitivano je postojanje korelacije između ovih osobina i vegetacionog indeksa, površine lista zastavičara i sadržaja hlorofila. Prinos, efikasnost remobilizacije suve materije i doprinos remobilizaciji suve materije su bili u pozitivnoj korelaciji sa normalizovanom diferencijalnim vegetacionim indeksom, površinom zastavičara i sadržajem hlorofila, dok je vreme cvetanja bilo u negativnoj korelaciji sa svim ostalim osobinama. Od ukupno 30 ispitanih genotipova, jedna lokalna populacija i tri sorte su se izdvojile po ranostasnosti, relativno visokom prinosu i srednjoj do visokoj vredosti efikanosti i doprinosa remobilizaciji hranljivih materija. Rezultati sugerišu da ovi genotipovi predstavljaju interesantan potencijalni materijal koji bi se mogao uključiti u oplemenjivačke programe uz dodatna istraživanja., Plant genetic resources harbor for breeders valuable yet often unexplored traits that have the potential to enhance crop resilience in the face of fluctuating climates. Old local varieties and landraces possess adaptations to local environments, but are typically characterized by late maturity and relatively low yields. Since earliness and high yields are highly valued both by breeders and farmers, this study aimed to screen traditional Serbian landraces and varieties for the high yield potential, early maturing, and better nutrient remobilization efficiency. An experimental trial with the randomized complete block design in three replications was conducted at the Rimski šančevi, Serbia during 2020/21 and 2021/2022. In addition, the correlation between these traits and vegetation index, flag leaf area, and chlorophyll content were tested. Yield, dry matter remobilization efficiency, and dry matter remobilization contribution exhibited positive correlations with normalized difference vegetation index, flag leaf area, and chlorophyll content, while flowering time showed negative correlations with all other traits. Nevertheless, one landrace and three traditional varieties out of 30 evaluated germplasm displayed early flowering, high yield, and medium to high nutrient remobilization traits. Our results suggest that these genotypes represent interesting potential breeding materials warranting further investigation.

NS Eona je sorta ozime pšenice priznata od strane Uprave za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije.

NS Modena je sorta pšenice priznata od strane Uprave za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije.

NS Tijara je sorta ozime pšenice priznata od strane Uprave za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije.

NS Rajna je sorta obične pšenice priznata od strane Ministarstva spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine i realizovana 2023. godine.

NS Scena je sorta ozime pšenice priznata od strane Uprave za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije u 2020. i realizovana u 2023. godini.

Integralno pšenično brašno dobijeno mlevenjem celog zrna predstavlja bogat izvor hranljivih materija, prehrambenih vlakana, kompleksnih ugljenih hidrata, proteina, vitamina B grupe, minerala, kao i antioksidanata koji igraju važnu ulogu u prevenciji karcinoma i kardiovaskularnih bolesti. Normalni pšenični skrob se sastoji u proseku od 22–35% amiloze, dok voštani skrob sadrži oko 100% amilopektina. Različiti odnos osnovnih komponenata skroba, amiloze i amilopektina, kao i struktura skrobnih granula mogu uticati na funkcionalna svojstva, fizičko-hemijske karakteristike brašna, kvalitet i ukus krajnjeg proizvoda. U ovom istraživanju ispitivano jeintegralno brašno šestgenotipova pšenice, od toga tri standardnog sadržaja amiloze (22%,24% i 28%), jedan visokoamilozni (36,5% amiloze) i dva voskovca(100% amilopektin).Paramtri ispitivanih uzoraka poređeni su sa komercijalnim rafinisanim brašnom (21,5% amiloze).Nakon određivanja hemijskog sastava, analiziran je kapacitetbrašna na upijanjerazličitih rastvarača (SRC -solvent retention capacity), i izračunat jeindeks učinka glutena (GPI - gluten performance index).Kapacitet apsorpcije vode kreatao se od 72,61 do 84,16%, mlečne kiseline od 77,01 do 91,81%, natrijum karbonata od 79,92 do 97,83%, saharoze od 93,78 do 116,20%, dok je GPI varirao od 0,43 do 0,45. Sadržaj vlakana bio je u negativnoj korelaciji sa ispitivanim parametrima koji utiču na funkcionalna svojstva brašna. Na osnovu vrednosti upijanja različitih rastvarača, kao i indeksa učinka glutena, integralna brašna ispitivanih genotipova pšenice mogu naći primenu prvenstveno u proizvodnji hleba, kao i u konditorskoj industriji. Ova metoda može biti korisna u procesu selekcije genotipova pšenice kada su u fokusu funkcionalna svojstava brašna neophodna za poboljšanje kvaliteta pojedinih pekarskih proizvoda., Wheat flour obtained by grinding the whole grain is a rich source of nutrients, dietary fiber, complex carbohydrates, proteins, B-group vitamins, minerals, and antioxidants that play an important role in the prevention of cancer and cardiovascular diseases. Normal wheat starch consists of an average of 22–35% amylose, while waxy starch contains about 100% amylopectin. The different ratio of the basic components of starch, amylose and amylopectin, as well as the starch granules’structure can affect the functional, physical and chemical properties of flour, quality and taste of the final product. In this research, whole-grain flour of six genotypes of wheat was examined, of which three had standard amylose content (22%, 24% and 28%), one high-amylose (36.5%) and two waxy (100% amylopectin). The parameters of the tested samples were compared with commercial refined flour (21.5% amylose). After determining the chemical composition, the solvent retention capacities of the flour (SRC) were analyzed, and their gluten performance index (GPI) was calculated. The water SRC ranged from 72.61 to 84.16%, lactic acid from 77.01 to 91.81%, sodium carbonate from 79.92 to 97.83%, sucrose from 93.78 to 116.20%, while the GPI varied from 0.43 to 0.45. The fiber content was negatively correlated with the tested parameters that affect the flour’s functional properties. Based on the SRC values of different solvents, and the GPI, whole-grain flour of the tested wheat genotypes can be used primarily in bread production, and in the confectionery industry. This method can be useful in the wheat breeding process with focus on the flour’sfunctional properties necessary for improving the quality of certain bakery products.

Kako bi se unapredila proizvodnja strnih žita, neophodno je bolje razumeti fiziološke procese koji su povezani sa nakupljanjem suve materije, usvajanjem azota i efikasnošću upotrebe azota. Usled toga, dvogodišnji ogled sa šest sorti ozimog ječma i pšenice izveden je na lokalitetu Rimski šančevi kako bi se utvrdio uticaj sorte i datuma setve na nakupljanja suve materije i usvajanja azota, i da bi se ispitao način na koji ovi faktori doprinose određivanju prinosa zrna i azota., To increase small grain production, it is crucial to gain a better understanding of the physiological processes related to dry matter accumulation, nitrogen uptake, and nitrogen use efficiency. To this end, a field trial was conducted with six two-rowed winter barley and six winter wheat cultivars, grown under four different sowing dates during two growing seasons. The trial aimed to determine dry matter and nitrogen accumulation in plants and examine how these factors contributed to grain and nitrogen yield determination.

Ovo je novostvorena sorta ozime pšenice NS Olena priznata od strane Uprave za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije., This is registered newly-developed winter wheat cultivar NS Olena released by the Plant Protection Directorate of the Ministry of Agriculture, Forestry and Water Management of the Republic of Serbia.

Ovo je novostvorena sorta ozime pšenice NS Liana priznata od strane Uprave za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije., This is registered newly-developed winter wheat cultivar NS Liana released by the Plant Protection Directorate of the Ministry of Agriculture, Forestry and Water Management of the Republic of Serbia.

Poljski ogled sa sortama pšenice Pobeda, Simonida, NS 40 S i Zvezdana postavljen je na zemljištu tipa smonica tokom vegetacionih sezona 2016/2017. i 2017/2018. Najveće vrednosti ispitivanih osobina ustanovljene su u godini sa umerenim temperaturama i većom količinom padavina u vegetacionoj 2017/2018. godini. Sorte Pobeda i NS 40 S imale su najveći prinos zrna tokom dvogodišnjeg istraživanja. Sorte Simonida i NS 40 S odlikovale su se najvećom masom 1000 zrna. Najveće vrednosti hektolitarske mase ustanovljene su kod sorte Simonida. Analizom varijanse ustanovljen je visoko značajan uticaj interakcije spoljašnje sredine i genotipa na masu 1000 zrna i hektolitarsku masu kod ispitivanih sorti ozime pšenice., The field experiment with the wheat varieties Pobeda, Simonida, NS 40 S and Zvezdana was set up on the smonica-type soil during the 2016/2017 and 2017/2018 growing seasons. The highest values of the observed properties were established in the 2017/2018 vegetation year with moderate temperatures and a higher amount of precipitation. Varieties Pobeda and NS 40 S had the highest grain yield during the two-year study. The varieties Simonida and NS 40 S were distinguished by the largest 1000 grain weight. The highest values of hectoliter weight were found in the variety Simonida. The analysis of variance established a highly significant influence of the interaction of external environment and genotype on the 1000 grain weight and the hectoliter mass of the tested varieties of winter wheat.

U ovom istraživanju je sprovedena karakterizacija perspektivnih genotipova ozime pšenice na osnovu deskriptora morfoloških osobina definisanih od strane Međunarodnog udruženja za zaštitu novih sorti biljaka (UPOV). Karakterizacija KG-linija pšenice je izvršena za 7 kvalitativnih osobina. Poljski ogledi su izvedeni u dvogodišnjem periodu (2013/2014. i 2014/2015.) na tri lokacije: Institut za krmno bilje u Kruševcu, Agroinstitut u Somboru, Centar za strna žita i razvoj sela u Kragujevcu. Ekspresija analiziranih svojstava ispitana je vizuelnim opažanjem i ocenjena odgovarajućim brojem prema UPOV deskriptoru za pšenicu. Većinu KG-genotipova odlikuje piramidalan klas bele boje sa prisutnim zupcima. Izuzetak čini genotip KG-162/7 koji ima paralelan klas, kao i genotip KG-191/5-13 sa vretenastim oblikom klasa. Takođe, za razliku od svih ostalih genotipova, genotip KG-60-3/3 karakteriše klas sa prisutnim osjem. Svojstvo donja plevica – širina ramena se kretala u rasponu od uskog, do veoma širokog, dok su svi genotipovi imali ravan oblik ramena donje plevice. Analizirani genotipovi pšenice pripadaju ozimom tipu., In this research, the characterization of promising winter wheat genotypes was carried out based on the descriptors of morphological traits defined by the International Association for the Protection of New Plant Varieties (UPOV). Characterization of KG-lines of wheat was carried out for 7 qualitative traits. Experimental trial was carried out in a two-year period (2013/2014 and 2014/2015) at three locations: Institute for Forage Crops in Kruševac, Agroinstitut in Sombor and Centre for Small Grains and Rural Development in Kragujevac. The expression of the analyzed properties was examined by visual observation and evaluated with a corresponding number according to the UPOV descriptor for wheat. Most KG-genotypes are characterized by a white pyramidal ear with scurs present. The exception is the genotype KG-162/7, which has a parallel spike, as well as the genotype KG-191/5-13, which has a spindle-shaped spike. Also, unlike all other genotypes, genotype KG-60-3/3 is characterized by a spike with a present awns. Lower glume characteristic – shoulder width ranged from narrow to very wide, while all genotypes had a flat lower glume shoulder shape. The analyzed wheat genotypes belong to the winter type.

U radu je urađeno istraživanje varijabilnosti i korelacija između prinosa i komponenti prinosa kod sorti ozime pšenice (Aleksandra, Aurelia, Planeta, Cipovka i Zemunska Rosa). Analizom varijanse su ustanovljene visoko značajne razlike za prinos i komponente prinosa između sorti, godina i njihove interakcije. Korelacije i Path analiza ukazuju da masa zrna po biljci ima statistički značajan i pozitivan direktni efekat (0,363*) na prinos zrna. Indirektno, ova osobina najveći doprinos povećanju prinosa zrna ostvarila je preko mase 1000 zrna (0,120) i mase zrna po klasu (0,102). Masa zrna po klasu i masa 1000 zrna imaju pozitivan direktni efekat na prinos zrna, ali bez statističke značajnosti. Pozitivna korelacija mase zrna po klasu i mase 1000 zrna sa prinosom zrna rezultat je indirektnog efekta koji ove osobine ostvaruju preko mase zrna po biljci., In this paper, the variability and correlation between yield and yield components in winter wheat varieties (Aleksandra, Aurelia, Planeta, Cipovka and Zemunska Rosa) were investigated. Analysis of variance revealed highly significant differences for yield and yield components between cultivars, years and their interactions. Correlations and Path analysis indicate that grain mass per plant has a statistically significant and positive direct effect (0.363*) on grain yield. Indirectly, this trait made the biggest contribution to the increase in grain yield through the mass of 1000 grains (0.120) and the mass of grains per ear (0.102). Grain weight per ear and weight of 1000 grains have a positive direct effect on grain yield, but without statistical significance. The positive correlation of grain mass per ear and mass of 1000 grains with grain yield is the result of the indirect effect that these traits achieve through grain mass per plant.