Search

Circe is associated first of all with the episode narrated in the 10th book of the Odyssey, in which she turns Odysseus’s crewmen into pigs using her herbal pharmaka. Odysseus survives due to divine help, his inborn cleverness, and the miraculous herb moly. The fairy-tale theme of the spells of Circe, clearly showing its folk provenance, got entrenched in ancient literature: featured most often in poems of playful content, Circe symbolized the power to subjugate male souls and bodies. From the Hellenistic era to the Byzantine times, however, Circe is mentioned in scholarly works – in the context of the history of Roman Italy. The aim of the present article is, first of all, to analyse the Greek-language source texts and show the ways in which ancient authors managed to connect a character from a folk fairy tale – intrinsically different in form and not identifiable with any heroic myth – with the prehistory of Roman Italy, and even place her among the ancestors of Rome. The considerations also allow us to identify some of the mechanisms of the creation and functioning of the legend as a cultural phenomenon of the ancient world. Publication of English-language versions of the volumes of the yearly Studia Ceranea financed through contract no. 501/1/P-DUN/2017 from the funds of the Ministry of Science and Higher Education devoted to the promotion of scholarship.

W literaturze starożytnej obecne są dwa, biegunowo odmienne, motywy podania o Cyklopie: epicki, znany z IX ks. Odysei, przywołany później i poddany modyfikacji przez Eurypidesa w dramacie satyrowym Cyklop oraz liryczno-erotyczny spopularyzowany przez Teokryta w XI sielance, Skargi Cyklopa. Wersję Teokryta rozbudował Owidiusz w XIII ks. Metamorfoz. Pomostem między obydwoma wariantami mitycznymi jest tzw. dytyramb Filoksenosa z Kytery. Mit Polifema, głównie w postaci, jaką nadał mu Owidiusz, przewija się przez hiszpański wiek XVI aż do początku kolejnego stulecia, znajdując wielu naśladowców i tłumaczy. Pod koniec XVI wieku sięga do niego również Lope de Vega w powieści pasterskiej La Arcadia (1598), nadając mu formę tradycyjnej hiszpańskiej strofy romance. Mit stanowi odbicie historii będącej przedmiotem narracji, wzbogacając powieść o elementy perspektywy autobiograficznej. W Fábula de Polifemo (1612) Luisa de Góngory mit ulega całkowitej transformacji. W jego interpretacji przeważają barokowe kontrasty i hiperbola. Struktura dzieła oparta jest na zbieżności przeciwieństw: potworności Polifema i piękna Galatei. Mit staje się też okazją do transpozycji koncepcji piękna, wywodzącej się od petrarkizmu: obserwować można dominantę planu metaforycznego, zastępującego elementy rzeczywistości.

Publikacja jest zbiorem artykułów eksplorujących relacje między dziennikarstwem a literaturą z różnych perspektyw i w różnych obszarach językowych. Wobec postępującej w ostatnich dziesięcioleciach kontaminacji między dziennikarstwem a literaturą autorzy tekstów pochylają się nad historycznymi związkami między badanymi dziedzinami (począwszy od starożytności do czasów najbardziej współczesnych), stawiają pytania dotyczące kontekstów kulturowych determinujących badaną ekspresję, przyglądają się typowym dla niej środkom wyrazu, wychwytują nieuniknioną hybrydyzację form oraz kreślą sylwetki konkretnych dziennikarzy-pisarzy. Wartością dodaną jest zderzenie perspektyw badawczych w odniesieniu do różnych kręgów kulturowych (hiszpański, latynoamerykański, francuski, bułgarski, polski, amerykański, angielski, germański, klasyczny, włoski). Takie ujęcie prowadzi do wieloaspektowej problematyzacji niezwykle aktualnego wymiaru współczesnej kultury. Najstarsze greckie świadectwa literackie nie potwierdzają trenodycznego charakteru elegii. W zachowanym dorobku archaicznych poetów znajdują się utwory o tematyce bitewnej, miłosnej, parenetycznej, dydaktycznej, filozoficznej. W tę różnorodność treściową wpisuje się elegia publicystyczna Solona. Jego twórczość poetycka w głównej mierze jest związana z aktywnością w życiu społeczno-politycznym Aten VII/VI wieku p.n.e. Część wprowadzonych przez Solona reform, zmierzających do likwidacji głębokiego kryzysu wewnętrznego ateńskiej polis, nie spotkało się z akceptacją grup społecznych zaangażowanych w konflikt. Twórczość poetycka, w tym także elegijna, tego męża stanu stała się polem publicystycznej dyskusji z przeciwnikami politycznymi, a jego utwory instrumentem propagandy społecznej. The earliest texts written in ancient Greek language do not confirm mourning character of ancient elegy. Among the oldest surviving works of archaic period poets there are texts that focus on military, amatory, parenetic, didactic or philosophical themes. Solon’s works on social and political subjects may be also included in that miscellany of issues. Solon’s literary works result from his active participation within political and social community of Athens in the VII-VI centuries B. C. Some of his reforms to legislate against political, economic, and moral decline in archaic polis failed in the short term as they were not approved by the Athenians engaged in the conflict. Therefore his poetry became a way to defend his constitutional, economic and moral reforms and beliefs against political opponents. Thus, Solon’s elegy may be regarded an instrument of social and political discussion written not for pleasure but rather as patriotic propaganda.

De similitudinibus ad structuram pertinentibus inter Orationem Dominicam Evangelio secundum Mathaeum insertam ac frequentes in litteris Graecorum antiquorum preces ad deos disputatur. Cum supplicationes litterariae investigatae olim essent a K. Ausfeldo, demonstratum est eas plena forma ex partibus tribus constare, quas ille vir doctus invocationem, partem mediam et preces ipsas nominavit descripsitque. In Oratione Dominica eiusmodi elementa structurae inveniri possunt: Pater noster, qui es in caelis congruit ad invocationem cum epithetis laudantibus. Tres supplicationes sequentes quoque laudationis species putentur. Orationes a versu 11 ad finem consentiunt cum parte, quae preces ipsae vocatur. Versus autem sicut et nos dimmittimus debitoribus nostris, qui in formam dimismus corrigendus est, parti mediae responere potest.

Non est dubium,quin IV hymnum Homericus in Mercurium atque Indagatores Sophoclis veterrima servata exemplaria fabularum de pueritia Mercurii sint.In disputatione igitur de similitudinibus et diferentiis inter utrumque opus atque inter alia litterarum testimonia tractatur, ut eo modo demonstrari possit Sophoclen Hymnum Homericum non solum nosse sed etiam imitatum esse.

In disputatione opinio ad origines fabularum satyricarum pertinens, quae contra sententias doctissimorum virum resistit, continetur.