Search

Demokrasi ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine ilk çalışma 1959 yılında Lipset tarafından yapılmıştır. Literatürde ilgili konu üzerine yapılan çalışmalar üçe ayrılmaktadır. Demokrasi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki bağdaşma, çatışma ve şüpheci yaklaşım olarak gruplanmaktadır. Bu çalışmanın amacı demokrasi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin farklı gelir grupları üzerindeki etkisini incelemektir. Gelişmiş ülkeleri temsilen yüksek gelirli ülkeler, gelişmekte olan ülkeleri temsilen üst orta gelirli ülkeler kullanılmıştır. Çalışmada 2003-2018 yılları arası için yüksek gelir ve üst orta gelir grubu olmak üzere iki gelir grubu kullanılmıştır. Yüksek gelir grubu için 19 ülke ve üst orta gelir grubu için 14 ülke kullanılmıştır. Ülkeler coğrafi konumlarına göre her kıtadan en az bir ülke olacak şekilde tercih edilmiştir. Analizde kullanılan veriler Dünya Bankası Ekonomik Kalkınmalar Göstergeleri veritabanı ve Özgürlük Evi Endeksi'nden alınarak dengesiz panel veri analizi ile çözümlenmiştir. Analiz için Stata/IC 14.2, Evievs 9 ve Gauss v10 programlarından yararlanılmıştır. Kullanılan ekonometrik modelde GSYİH bağımlı değişken olarak kullanılırken; dışa açıklık, enflasyon, sivil özgürlük ve politik özgürlük bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Yüksek gelir grubu için sabit etkiler tahmincisi uygun görülmüştür. Aynı zamanda üst orta gelir grubu için de sabit etkiler tahmincisi uygun görülmüştür. Elde edilen sonuca göre, yüksek gelir grubunda sivil özgürlük ve politik özgürlük değişkenleri ile GSYİH arasında anlamlı ve pozitif ilişki mevcuttur. Öte yandan üst orta gelir grubu için sivil özgürlük ve politik özgürlük değişkenleri ile ekonomik büyüme değişkeni arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Üst orta gelir grubu için politik özgürlük ve ekonomik büyüme arasında negatif bir ilişki mevcutken; sivil özgürlük ve ekonomik büyüme arasında pozitif ilişki sonucuna ulaşılmıştır. Yüksek gelirli ülkeler için bağdaşma yaklaşımı desteklenirken; üst orta gelirli ülkeler için şüpheci yaklaşım desteklenmektedir. Bilgiler doğrultusunda varılan sonuç; üst orta gelirli ülkenin, yüksek gelirli ülke kategorisinde değerlendirilebilmesi için ilk olarak ekonomik anlamda ilerlemeyi hedeflemesi ardından demokratik sürece odaklanması daha doğru olacaktır.Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Demokrasi, Özgürlük Evi Endeksi, Panel Veri Analizi. The relationship between democracy and economic growth first came to the agenda with an article in 1959 by Lipset. In the literature, studies on the subject are divided into three. The relationship between democracy and economic growth is grouped as the compatibility Perspective the conflict perspective, the skeptical perspective. The present study is intended to analyze the impact that the relation between democracy and economic growth poses onto different income groups. High income countries representing developed countries and high middle income countries are used to represent developing countries. The present study includes two income groups i.e. high-income and upper-middle-income groups for the period between 2003-2018. The group of high-income countries consists of 14 countries and the group of upper-middle-income countries consists of 19 countries. Countries are preferred to be at least one country from each continent according to their geographical location. The data used in analysis is collected from the World Bank Economic Development Indicators database and the Freedom House Index and analyzed employing the unbalanced panel data analysis model. The Stata/IC 14.2, Eviews 9 and Gauss v10 software programs were used to analyze the collected data. The econometric model created incorporates independent variables of openness, inflation, civil liberties and political rights, as well as the GDP-dependent variable. According to the results of Hausman and BP Lm test, it was determined that a fixed effect estimator should be preferred for both income groups. The present study concluded that the civil liberties and political rights variable and GDP are positively correlated at a significant level in the high-income group. The study results also indicated that civil and political liberties are significantly correlated with GDP in the upper-middle-group. In the upper-middle-income political rights and GDP are negatively correlated while civil liberties and GDP are positively correlated. While the compatibility perspective is supported for high-income; the skeptical perspective is supported for upper-middle-income countries. These results suggest that, for an upper-middle-income country to move up to the group of high-income countries, economic growth should be its primary objective while integrating the rule of law principle into its system should be the next one, which might all contribute to its development. Key Words: Economic Growth, Democracy, Freedom House Index, Panel Data Analysis. 128

Geri gönderilmeme ilkesi, kısaca, bir kişinin ırk, din, tabiiyet, belirli sosyal gruba aidiyet ve siyasi düşünceler nedeniyle hayatının veya özgürlüğünün tehdit altında olduğu bir ülkeye geri gönderilmemesi anlamına gelmektedir. Bu ilke, İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan yoğun insan hakları ihlalleri sonucu uluslararası sözleşmelerde yer almaya başlamıştır. Geri gönderilmeme ilkesinin yer aldığı en önemli sözleşmelerden biri de 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Cenevre Sözleşmesi olmakla birlikte, bu Sözleşme dışında evrensel ve bölgesel nitelikteki pek çok düzenlemede de bu ilkeye yer verilmiştir. Bazı sözleşmelerde ise geri gönderilmeme ilkesine yer verilmemekle birlikte; sözleşmede yer alan özellikle yaşam hakkı ve işkence yasağına ilişkin maddelerin taraf devletler için geri göndermeme yükümlülüğü doğurabileceği kabul edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, geri gönderilmeme ilkesinin hem mülteci hem de insan hakları hukuku açısından önemini ortaya koyarak, ilkenin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme bağlamında nasıl ele alındığını incelemektir. Konunun daha iyi anlaşılması amacıyla, çalışmamızda İnsan Hakları Komitesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin ilkeyle bağlantılı olarak kabul edilebilecek bazı kararlarına yer verilmiş ve bu kararların tarafımızca değerlendirilmesi yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Geri Gönderilmeme İlkesi, Geri Göndermeme Yükümlüğü, Yaşam Hakkı, İşkence Yasağı, AİHM, İnsan Hakları Komitesi. The principle of non-refoulement simply means that a person is not refouler back to a country where their life or freedom would be threatened on account of race, religion, nationality, membership of a particular social group or political opinion. This principle was first introduced in international conventions in response to intense human rights violations during World War II. One of the most important conventions involving the principle of non-refoulement was the 1951 Geneva Convention on the Status of Refugees; however, this principle is included in many other universal and regional regulations. In some conventions, the principle of non-refoulement is not explicitly included, but certain articles included in conventions, particularly on the right to life and the prohibition of torture are considered to lead to non-refoulement obligations for the States Parties.The purpose of this study is to examine how the principle of non-refoulement is dealt with in the context of the European Convention on Human Rights and the International Covenant on Civil and Political Rights, demonstrating the importance of non-refoulement principle in terms of both refugee and human rights law. In order to better understand the subject, we provide an evaluation of decisions of the Human Rights Committee and the European Court of Human Rights which have a bearing on the principle.Keywords: Principle of Non-Refoulement, Non-Refoulement Obligation, Right to Life, Prohibition of Torture, ECHR, Human Rights Committee. 383

Osmanlı Devletin'de Tanzimat'ın ilanıyla birlikte kadının toplumdaki konumu sorgulanmaya başlamıştır. Yapılan düzenlemeler, kadınları toplumda görünür kılmış, kadınların, eğitim, çalışma, toplum hayatında yer almasına olanak sağlamıştır. Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte kadının statüsünde değişimler yaşanmış ve kadınlar siyasi hak isteklerinde bulunmaya başlamıştır. Bu siyasi hak isteklerini Türk Kadınlar Birliği, zaman zaman gündeme getirse de kadınların siyasi haklarını elde etmeleri 1930 yılını bulmuştur.Türk kadını, 1930 belediye seçimlerine katılma hakkının tanınması, 1933 köy seçimlerinde seçme ve seçilme hakkının tanınması ve son olarak 1934 milletvekili seçme ve seçilme hakkının tanınması ile siyasi haklarını elde etmiştir. Bu çalışmada Türk kadının siyasi haklarını elde ediş sürecinin basında yansımalarından yola çıkılarak, kadınların siyasi haklarına ilişkin söylem ve tutumların belirlenmesi amaçlanmıştır. The position of women in society began to be questioned with declaration of the Tanzimat in the ottoman Empire. The arrangement made women visible in society and allowed women to take part in education,work and community.Changes in the status of women have taken place with the proclamation of the Republic, and women started to demand political rights. Although the Turkish Women's Union brought these political rights demands to the agenda from time to time, yet it was in 1930 that women gained political rights.The Turkish women obtained her political rights by recognizing her right to participate in the 1930 municipal elections, the recognition of her right to vote and be elected in the 1933 village elections, and finally the recognition of her right to be elected and selected in 1934.İn this study, the purpose is to determine the discourse and attitudes about women's political rights based on of the process of obtaining the political rights of Turkish women. 130

Bu tez, Kamerun'da devam eden İngilizce konuşan toplulukla ilgili siyasi krizin kökenini, gelişimini ve mevcut durumunu incelemektedir. Tez, bağımsızlık öncesi ve sonrası dönemi kapsar. Kamerun'un sömürgecilerden ayrılması, boyunduruk altındaki haklarda olumlu bir ruh hali yaratmıştı ve sömürgecilerin adaletsizliklerine karşı başkaldırmalarını sağlamıştı. İngilizce konuşulan bölgenin bağımsızlığını alması yönünde milliyetçi hareketler oluştu. Gelenek ve görenekleri tehdit altında olduğu için, kimlik ve yaşam tarzlarının korunmasını talep ediyorlardı. İngilizce konuşulan bölgedeki mevcut kriz kapsamında, bir dizi grev ve direniş gerçekleşti, ancak hükümetten olumlu bir cevap alınamadı. Bu grevler önce, farklı bir devlet formu oluşturulması talebi ve İngilizce konuşan halkın marjinalleşmesinin engellenmesi için gösteriler şeklindeydi. Bu taleplerin nedeni ve bu tezin önemli bulgusu, 1961'de yapılan Foumban Anayasal Konferansının bazı maddelerinin ihlal edilmiş olması, Güney Kamerunluların marjinalleştirilmesi, merkezi hükümetin İngilizce konuşan bölgedeki avukatların ve öğretmenlerin taleplerini dinlememesi ve son olarak da, Cumhurbaşkanı Paul Biya'nın 36 yıl süren iktidarıdır. Krizin sonuçları yıkıcıdır çünkü birçok masum insanın ölmesine ve gelir kaybına yol açmıştır. 2018'de bazı akademisyenler, dernekler ve meslek örgütleri, mevcut statükonun yerine bir federasyon mu kurulması gerektiği yoksa Fransızca konuşulan bölgeden ayrılmanın mı gerektiği konusunda bir tartışma başlattılar. Sendikalar ve aktivistler, krizin sonuçlanması için federasyon gerektiğini söylüyorlar. Ancak mevcut rejim, Kamerun'un üniter ve bölünemez olduğunu ve devlet biçiminin değiştirilemeyeceğini iddia ediyor. Bu görüş ayrılığı, Kamerun'un İngilizce konuşulan bölgelerindeki krizin kaynağıdır. Anahtar Kelimeler: İngilizce konuşan topluluk, Kamerun, Kriz, Fransızca konuşan topluluk, Bölünme, Üniter devlet. This thesis discusses the origin, development and current situation of the Anglophone crisis going on in Cameroon. It covers the period of pre-independence, independence and post-independence of Cameroon's status quo. The partition of Cameroon came in with a positive spirit for it galvanized the mind of the fellow subjugated people, thus made Cameroon people to revolt and stand against all the injustices perpetrated by the foreign powers. Therefore, separate nationalist movements took place in the territory with main objectives, the restauration of Anglophone sovereignty. The restitution of the people's identity and way of life in all socio-cultural domains of the local people, for they found their traditions and customs being changed and jeopardized. Taking a review of the area being researched, the current crisis situation in the English-speaking part of Cameroon as the result of a series of several strikes with no positive reaction from the government. These strikes first turned into premature demonstrations for a different form of state and against the marginalization of the English-speaking population of the country. This therefore effected to the above main finding of this topic such as the breach of some clauses of the Foumban Constitutional conference of 1961, marginalization of Southern Cameroonians, lack of developmental projects in Southern Cameroon, denial by the central government to listen to the Anglophone lawyers and teachers and lastly, President Paul Biya's 36 years of reign. The results of the crisis are devastating for it has led to a gross loss of innocent lives and of revenue. In 2018, various scholars, associations and professionals started to debate whether federation or secession should replace the current status quo of the two joined Cameroons. Trade union leaders and activists want a federal state so as to end the crisis. However, the current regime argues that Cameroon is united, one and indivisible, and that, changing the form of the unitary state would be impossible. This difference in perspective accounts for the ongoing crisis in the two Anglophone regions of Cameroon. Keywords: Anglophones, Cameroon, Crisis, Francophones, Secession, Unitary state. 83

Kadınların siyasal katılımı senelerdir küresel bağlamda önemli bir konu olarak dikkat çekmiştir. Kadınların dünya nüfusunun kısmen yarısını oluşturmasına rağmen, siyasette temsil oranı %25'in altında olmaktadır. Siyasi özgürlük ve kadınların siyasal katılımı, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir büyüme ve gelişmesi açısından önemli bir alan haline gelmiştir. Nijerya demokratik bir devlet olarak istisna değildir. Ülkede yapılan son 2015 genel seçimlerinde, mecliste binden fazla koltuk olmasına rağmen, özellikle federal ve eyalet yasama meclislerinde en çok seçmeli pozisyonlara giren ve kazanan kadınların oranı, geçmişle kıyaslandığında sorunlu bir düşüşle %10'dan azını oluşturmuştur. Bu araştırma Nijerya'da kadınların politik katılımının mevcut durumunun, kadınları sürekli olarak önemsiz bırakan ve tüm nüfusu etkileyen geçmiş sömürge tarihi ve diğer geleneksel / dini inanç sistemlerini içerebilecek nedenlerle düşük olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı, Kadına Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW), Afrika Birliği (AU) ve Afrika'da Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bildirgesi ve Batı Afrika Ülkelerinin Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) gibi çeşitli uluslararası belgelerin kullanılmasıyla, bu araçların hayata geçirilmesini kolaylaştırmak ve politikacıların ve menfaat sahiplerinin güçlü demokratik bir toplum için zorunlu bir vakfın önemli bir parçası olduğunu sürekli olarak akılda tutmaları gerektiğini hatırlatmakla, kadınların politik sürece katılımları konusundaki zorlukları ve etkileyicileri incelemektir. Birincil ve ikincil kaynaklardan veri toplamak için ampirik ve analitik metodolojiler kullanılmıştır. İkincil kitap kaynaklarından elde edilen ampirik veriler, 1999-2015 döneminde ulusal parlamentolara seçilmiş ve federal kabine pozisyonlarına atanan kadınların istatistiklerini vermektedir. Analitik veriler ise, kadınların siyasal güçlendirme programları üzerinde çalışan sivil toplumun seçilmiş üyelerine gönderilen açık uçlu anketten alınan cevaplardır. Son olarak, bu araştırma, Nijerya'da kadınların düşük siyasi temsilini iyileştirmek için gerekli eylemlere ihtiyaç olduğunu ve uluslararası araçların cinsiyet eşitliği ve politik katılım konusunda kota sisteminin ülkedeki anayasaya dahil edilmesi gibi olumlu eylemlerin yürürlüğe konmasını önermektedir.Anahtar kelimeler: cinsiyet eşitsizliği, Afrika, kadın hakları, Nijerya, siyaset. Women's political representation over the years has been paid a lot of attention in global discourse. The womenfolk make partly half of the world's population but with less than twenty five (25%) per cent at top decision making levels. The political liberation and political participation of women have become main areas that are important to the sustainable growth and development of both developed and developing worlds. Nigeria as a democratic state is not an exception. In the recently held 2015 general elections in the country there were over one thousand seats contested for, women made less than ten per cent of the seats won with a troubling downside slope that showed a reduction compared to the past, the percentage of women who contested and won elective positions most especially in the federal and state legislatures. This research shows that the present level of the political participation of women in Nigeria is low with reasons that may include past colonial history and other traditional/ religious belief systems that have continually kept women unimportant and relegated to ordinary private spaces within the home. The goal of this study is therefore to inspect the challenges and accelerators to women's involvement in the political process by use of several international instruments such as the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW), the African Union (AU) Declaration on Gender Equality in Africa and the Economic Community Of West African States (ECOWAS) protocol on Democracy and Good Governance in order to make easy the realisation of these instruments to practice and that policy makers and stakeholders must constantly have in mind that women's political rights is a crucial part of the fundamental human rights and an imperative foundation for a strong democratic society. Empirical and analytical forms of methodology were used to gather data from primary and secondary sources. The empirical data from the secondary sources of books consulted gives the statistics of women who have been elected into national parliaments and appointed into federal cabinet positions during the period of 1999-2015 while the analytical data are responses got from open ended questionnaire sent to selected members of the civil society working on women political empowerment programmes. Finally, this research proposes that the domestication of international instruments on gender equality and enforcement of positive actions on political participation such as the introduction of quota system into the constitution of the country are needed actions to improve the poor political representation of women in Nigeria.Keywords: Gender inequality, Africa, women rights, Nigeria, politics. 77

3 Nisan 1930 tarihinde Belediye Seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı elde eden Türk Kadınına, 5 Aralık 1934 tarih ve 2598 sayılı kanun ile milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır. Siyasal haklarını kazanan Türk kadını, ilk defa 1935 seçimlerine katılmış ve çeşitli il ve bölgelerden parlamenter sıfatıyla mecliste yerini almıştır. İlk defa temsil hakkı kazanan Türk kadınlarının, milletvekili seçimlerinde, istisnalar mevzubahis olsa da, genellikle eğitim düzeyi iyi, mesleklerinde öncü, Cumhuriyet devrimlerini benimsemiş kadınlardan seçilmesine dikkat edilmiştir. 1935 seçimlerinde 18, 1939 ve 1943 seçimlerinde 16 kadın milletvekili çeşitli il ve bölgelerden meclise girmeyi başarmıştır. V.(1935-1939), VI.(1939-1943) ve VII.(1943-1946) dönem kadın milletvekillerinin meclis içi konuşmaları incelendiğinde genellikle onların `kadın, çocuk, eğitim ve kültür` üzerine yöneldikleri görülür. Siyasi kararlarda pek etkili olamasalar da, ilgili dönemin iç ve dış olayları ile ilgili fikir beyanında bulunmuşlardır. Tüm bu mücadeleye rağmen ilginçtir ki TBMM'ye ilk defa katılan kadın parlamenterlerin tüm parlamenterlerin sayısına oranı %4 civarında kalmış ve sonraki iki dönemde bu oran gittikçe azalmıştır. Anahtar Kelimeler: Demokrasi, Kadın Milletvekilleri, Medeni ve Siyasî Hak, Seçim. The Turkish women who had the right to vote and to be elected in the municipal elections on April 3, 1930 were granted the right to vote for and to be elected as deputies by law dated December 5, 1934 and numbered 2598. The Turkish women who had gained political rights participated in the 1935 elections for the first time and took place in the assembly from various provinces and regions by assuming the title of `member of parliament`. Turkish women who gained rights as representatives for the first time, even though there were exceptions, were cautiously chosen from women who were generally well educated, pioneers in their profession and who had embracedthe Republican revolution during the parliamentary elections. In the elections of 1935, 18 women deputies and in the elections of 1939 and 1943, 16 women deputies from various provinces and regions succeeded in entering the assembly.When the speeches of the women deputies who had served who had served in the assembly during the 5th (1935-1939), 6th(1939-1943) and 7th (1943-1946) periods have been examined, it has been observed that they usualy tend to dwell on the subjects such as `woman, child, education and culture`. Although they were not very effective in political decision making, they have expressed their opinions and had a voice in internal and external events of the period concerned. Despite all this struggle, it is interesting that the ratio of the number of all women parliamentarians of women parliamentarians participating for the first time in the Turkish Grand National Assembly remained at around 4%, and this rate decreased gradually in the following two periods. Keywords: Democracy, Women Deputies, Civil and Political Rights, Elections. 115

1982 Anayasasının `Temel Hak ve Ödevler` başlıklı ikinci kısmın `Siyasi Haklar ve Ödevler` başlıklı dördüncü bölümünde yer alan haklardan bir kısmını koruma altına alan çalışma konusu `siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi` suçu, 5237 sayılı TCK'nin `kişilere karşı suçlar` kısmında, `hürriyete karşı suçlar` başlığı altında 114. maddede iki fıkra şeklinde düzenlenmiştir. TCK m. 114 birbirinden farklı iki suça, fıkraları bakımından sırasıyla, bireysel siyasi hakların kullanılmasına veya kullanılmamasına zorlama suçuna ve siyasi parti faaliyetini engelleme suçuna yer vermiştir. TCK m. 114/1'de suçun bir kimseye karşı bir siyasi partiye üye olmaya veya olmamaya, siyasi partinin faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, siyasi partiden veya siyasi parti yönetimindeki görevinden ayrılmaya, seçim yoluyla gelinen bir kamu görevine aday olmamaya veya seçildiği görevden ayrılmaya zorlamak amacıyla cebir veya tehdit kullanılması; TCK m. 114/2'de ise cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir siyasi partinin faaliyetlerinin engellenmesi fiilleri yaptırıma bağlanmıştır. Çalışma konusu her iki suç bakımından uygulanma imkânı bulunan nitelikli haller ve yine bu suçlara ilişkin özel bir içtima hükmü ise `Ortak Hüküm` başlıklı TCK m. 119'da yer almaktadır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak hak ve hürriyet kavramları, 1982 Anayasasının kabul ettiği hak ve hürriyet kavramı, 5237 sayılı TCK'de hürriyete karşı suçlar, suç ile ilgili genel açıklamalar, diğer ülkelerdeki benzer düzenlemeler, benzer suçlara ilişkin açıklamalar, 765 sayılı TCK ile farklar açıklanmıştır. İkinci bölümde TCK m. 114/1'de düzenlenen bireysel siyasi hakların kullanılmasına veya kullanılmamasına zorlama suçu ve TCK m. 114/2'de düzenlenen siyasi parti faaliyetini engelleme suçu incelenmiştir. The subject of the study is the crime of `prevention of the exercise of political rights` which is enacted in the 114th Article of the Turkish Criminal Code. Political rights and liberties are regulated in the second part entitled `Fundamental Rights and Duties` of 1982 Constitution. In the part of `crimes against persons` of the Turkish Criminal Code No. 5237, the crime of `prevention of the exercise of political rights` as two paragraphs in the 114th Article under the heading of `crimes against liberty` were organized. However, this crime protects only a little part of political rights and liberties. The 114th Article contains two different types of crime. These respectivelly are crime of `the use or non-use of individual political rights` and `preventing of activitiy of a political party`. In the 1st paragraph, using of force or threat to force a person so as to be a member or non-member of a political party, participate or not to participate in an activity of a political party, seceding from membership of a political party, not to be a candidate for a election to elect a public offical or leave the elected office are enacted as a crime. In the 2nd paragraph, prevention of the activities of a political party by using force or threat or with another act that is against the law is enacted as a crime. Qualified circumstances and a special joinder regulation which is applicable for both types of crime is in the 119th Article entitled `Common Article`. This study consist of two parts. In the first part, concepts of right and liberty, concepts of rights, and liberties accepted by 1982 Constitution, crimes against liberty in the Turkish Criminal Code No. 5237, overview about the 114th Article, similar crimes in other countries, similar crimes in Turkish law, and diffierences between Turkish Criminal Code No. 765 and 5237 are explained. In the second part, crime of `the use or non-use of individual political rights`, which is in the 1st paragraph of 114th article, and crime of `preventing an activity of a political party`, which is in the 2nd paragraph, are explained. 210

Dünyada kadınların ilk kez siyasal haklar elde etmesi Batı'da feminizmin ortaya çıkması sonucu gerçekleşmiştir. Türkiye'de ise kadınların siyasal haklar elde etmesinde feminizm dolaylı olarak etkili olmakla birlikte Türk kadının siyasal haklar kazanması 1930'lu yıllarda aşamalı olarak Atatürk'ün talimatı ile TBMM tarafından verilmiştir. Türkiye'de 5 Aralık 1934 tarihinden itibaren kadınların siyasal alanda yer almasına yönelik yasal engel bulunmamasına karşın kadınların siyasal alanda yeterince yer alamaması çözümlenmesi gereken önemli sorun alanlarından biridir. Bu çalışmada kadınların siyasal alanda yeterince yer alamamasının temel nedeninin toplumsal cinsiyet algısı olduğu görülmüştür. Çalışmanın amacı Türkiye'de kadının siyasal alanda yer alamamasının nedeni olan toplumsal cinsiyetin belirleyiciliğine dikkat çekerek bu konuda farkındalık oluşturmaktır. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde toplumsal cinsiyet konusu detaylı bir şekilde incelenerek konuyla ilgili geniş teorik bilgi edinilmiştir. Son olarak da Türkiye'de toplumsal cinsiyet algısını tespit etmek amacıyla Osmanlı döneminden günümüze değin kadının aile, eğitim, çalışma ve medyadaki konumu akademik araştırmalar ve istatistiki verilerden yararlanarak araştırılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde düşünce akımlarından; liberalizm, muhafazakârlık, sosyalizm, faşizm ve feminizmin bir birey olarak kadına bakış açısı incelenmiştir. Bu düşünce akımlarından feminizme; doğrudan kadın haklarına yönelik bir akım olduğundan dolayı daha detaylı şekilde yer verilmiştir. Bu doğrultuda akademik çalışmalardan feminizm tanımları incelenerek feminizmin ne olduğu çözümlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra feminizmin tarihsel süreci ve bu tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkan bazı feminizm türleri araştırılmıştır. Son olarak da Türkiye'de feminizmin tarihsel süreci incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise toplumsal cinsiyet algısının kadının siyasal alandaki yerine etkisini tespit etmek amacıyla kadının siyasal alandaki yeri Osmanlı döneminden günümüze kadar konuyla ilgili akademik çalışmalar, istatistiki veriler incelenerek araştırılmıştır., Obtaining political rights for the first time took place as a result of the rise in the world of women's feminism emerged in the West. In Turkey, being a feminist indirectly effective in obtaining political rights of women together to win the political rights of Turkish women were given instruction by Parliament by Ataturk in the 1930s gradually. In Turkey since December 5, 1934 to take part in the political field of women although there are no legal obstacles to women's political is one of the major problem areas that need to be resolved. In this study, it was seen that the main reason why women do not get enough political space is the gender perception. The aim of the study drew attention to the cause of gender determination, which is not included in the political sphere is to create awareness on the issue of women in Turkey. This study consists of three parts. In the first part, gender issues were examined in detail and extensive theoretical information was acquired about the topic. And finally, the family of the woman from the Ottoman era until today to determine the gender perception in Turkey, education, work and position in the media was investigated by taking advantage of academic research and statistical data. In the second part of the study; liberalism, conservatism, socialism, fascism, and feminism were examined. Feminism from these currents of thought; has been given in more detail because it is a trend towards women's rights directly. By studying the definitions of feminism from academic studies, it was attempted to find out what feminism is. Then, feminism's historical process and some types of feminism emerged in this historical process have been investigated. Finally, the historical process of feminism in Turkey were examined. In the last part of the study, in order to determine the effect of gender perception in place of women in politics, the place of woman in political area was investigated by examining related academic studies and statistics from the Ottoman period.

Türk tarihi boyunca kadın; her daim hayatın başlangıcı, yönetiminde hâkimiyetin ortağı olarak değerlendirilmiş ve bu konuda ikinci plana atılmamıştır. Kadın; yeri geldiğinde şefkatli ana oluş, yeri geldiğinde ise; eline kılıç alıp, atına binip, cesurca erlerle birlikte savaşmaktan geri kalmamıştır. Eri ile neredeyse aynı haklara sahip olan Türk kadınına verilen değer abidelerde, yazıtlarda ve destanlarda kendini göstermiştir. Her daim bir otoriteye dâhil olan kadın, siyasi ve sosyal haklarını uzun bir süre korumayı başarmıştır.Türk kadını; Anadolu coğrafyasına ayak basmasından itibaren, var olan ve sonradan var olacak gerek ekonomik, gerekse siyasi hadiseler neticesinde Türkiye Selçuklu Devletinin yıkılışına kadar bir nebze geri planda kalmıştır.Anadolu Beylikleri'nde, Türk kadını eski haklarını ve özgürlüklerini geri almayı başarmıştır. Yeni oluşan siyasi otoriteler arasında yer bulmuştur. Öyle ki yönetime doğrudan katılarak bir bölgenin sorumluluğunu, yani valiliğini üstlenmiştir. Hatunlar bağlı bulundukları siyasal otoritenin hâkimiyetlerini ve devamlılığını sürdürmek için birçok siyasi evliliğe de imza atmış oldukları görülmektedir. Bu evlilikler doğrultusunda iki siyasal güç arasında denge unsuru oluşturmuşlardır. Türk kadınının siyasi varlıkları bunlarla sınırlı kalmamıştır. Türk tarihinde ve Anadolu beyliklerinin çağdaşı diğer yabancı devletler arasında ilk örneklerini gördüğümüz elçilik görevlerini üstlenmişlerdir. Hatunlar komşu devletlere olduğu kadar, kendi beylikleri içersinde de bu elçilik faaliyetlerini sürdürmüşler ve birçoğundan da başarı elde etmişlerdir. Kadınlar bazen de siyasi kimliğini bir kenara bırakıp sadece dinî ve sosyal sorumluluklarının getirisi olarak, ardlarında isimlerini yaşatan eserler vücuda getirmişlerdir. Ayrıca bu eserlerin varlığını sürdürebilmesi için birçok vakıf kurmuşlardır. Hatunların giriştikleri hayır işleri neticesinde oluşan cami, imarethane, türbe, medrese, han gibi sosyal yapılar sayesinde, kendi soyundan gelecek nesillere gelir sağlamıştır. Hatunlar bu yapılar ile ülkenin ekonomisine doğrudan destek vermiştir. Tüm bunların yanı sıra halkın ihitiyaçlarını da bu yapılar sayesinde karşılamıştır.Bu doğrultuda tezimizde; ana kaynaklar ve tetkik eserler ışığında hatunların yönetimdeki gücü, siyasi evlilikleri ve bânisi olduğu yapıların incelenmesi sonucunda, Anadolu Beyliklerinde kadının siyasi ve sosyal rolünü açıklamaya çalışacağız. Throughout the history of the Turkish States; women are regarded as the partner of dominance in the beginning and management of life and are not on the second plan in this topic. Women became a compassionate mother or they took their swords, they rode their horses and they fought bravely with men when it's necassary. The value that given to the Turkish woman, who has almost the same rights as men, shown in the monuments, inscriptions and epics. The women, who are part of an authority, managed defending their political and social rights for a long time. Turkish woman; remained in the background a little bit as result of economic and political events in Turkey since steppin into Anatolia, until the fall of the Anatolian Seljuk Empire. In the Anatolian Principalities, the Turkish woman was able to regain her former rights and freedoms. They found a place among the newly formed political authorities. So by joining directly administration, they took the responsibility of a division, the governorship. Women have had many political marriages in order to maintain their dominance and continuity of the political authority they are affiliated with. In the direction of these marriages, they created a balance between the two political forces.The political assets of the Turkish woman are not limited to these. They undertook embassy duties which are the first examples in Turkish history and Anatolian principals' contemporary foreign states. As they did with contemporary states, they have continued these embassy activities in their own principalities, and most of them have achieved success. Sometimes they left their political identidy and they only fulfilled religious and social responsibilities. They have also set up many foundations for these works.Through the social structures such as mosque, almshouse, mausoleum, madrasah, inn, which are formed as a result of the charity works of the women, they have became income to their descendants. Women directly supported the economy of the country with these structures. In addition to all of these, the needs of the public are also met by these structures. In this article; we wil try to explain the Political and Social Role of Women in the Anatolian Principalities, as a result of examination of the power of women in government, political marriages and the works of the women who lived in this states, based on the main sources. 271

Bu çalışma, aidiyet ve sosyal dışlanma süreçlerinin teorik düzlemde geniş bir incelemesini içermekle beraber esasen aidiyet siyasetinin kapsamlı bir analizini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma temel olarak, aidiyet duygusu ya da aidiyet ihtiyacı insanın temel özelliğini ifade etmesine ve tarih boyunca her topluluğun kendi özgün aidiyet anlatısı ve deneyimine sahip olmasına karşın, aidiyet siyasetinin modern dünyaya özgü bir olgu olduğu hipotezine dayanmaktadır. Modernite öncesi toplumlarda yasal zemin yasa ve sosyal düzen arasındaki karşılıklı ilişki tarafından biçimlenmekteydi, sosyal konumlar sabitti, tek bir sosyal birime üyelik söz konusuydu ve herhangi bir aidiyet anlatısı bireyi ve onun sabit sosyal konumunu özdeş kabul eden bütüncül aidiyet bağı anlayışına dayanmaktaydı. Bütün bu özellikleriyle birlikte düşünüldüğünde, modern öncesi sosyal ve politik zeminlerin modern anlamdaki politik mücadeleler ve rekabet koşulları için uygun olmadıkları açıkça görülür. Bu koşullar için en uygun zemini ancak birey odaklı subjektif haklar, vatandaşlık ve ulus vurgularına sahip modern dünya sağlayabilmiştir. Modernite politik söylem ve süreçleri derinden etkileyerek, aidiyet süreçlerinin politik projeler aracılığıyla yönetilmesini ve böylece birey ve grupların politik sosyalizasyon süreçlerinin de yoğun denetimi ve kontrolü için mücadele ve rekabet alanlarının üretilmesini kaçınılmaz hale getirmiştir. Bu bağlamda modern dünyaya özgü bir aidiyet anlatısı olarak ortaya çıkan aidiyet siyasetinin, aynı zamanda modern politik aktör ve süreçleri açıklama potansiyeline sahip bir analiz düzeyini sunduğunu vurgulamak yanlış olmayacaktır. Öyle ki bu analiz düzeyi aracılığıyla, birey ve grupların politik süreçler içindeki tutum, eğilim ve davranışları insanın aidiyet ihtiyacı ya da duygusundan yola çıkılarak açıklanabilirken, diğer yandan politik süreç ve aktörlere dair farklı bakış açılarının ortaya konulmasında yardımcı olabilir. Although it comprises a detailed conceptual analysis of belonging and social exclusion concepts, this study, in fact, intends to make a comprehensive analysis of politics of belonging. In this sense, the basic hypothesis behind this study is that while throughout the history every society has its own belonging narrative and experience, politics of belonging is a modern phenomena peculiar to the modern world itself. In pre-modern societies, legal ground was formed in the reciprocal references between law and social order, there were no individual rights, social positions were fixed, there were single membership option to any social unit, and finally any belonging narrative was determined in the form of total inclusion in which individual and his fixed social position were assumed as identical. It is clear that pre-modern social and political conditions were not proper ground for political struggles and competitions in the modern sense. Proper ground for those modern political struggles and competitions has only been provided by modern world in which individuals have their own subjective rights; also citizenship and nationhood are dominant determinants. By modernity political discourses and processes have been changed profoundly. It made necessary to manage belonging processes through political projects by struggling over controlling and governing political socialization processes of both individuals and groups.Finally, it can bi argued that politics of belonging as a modern belonging discourse provides an analysis level by which modern political actors and processes can be explained. In fact, by this analysis level, on one hand attitudes, tendencies and behaviors of individuals and groups in political processes can be explained by referring human being's need to belong or sense of belonging, on the other hand it could be useful to bring some different viewpoints on modern political actors and processes as well. 252

Tez çalışmamız, 1889-1958 yılları arasında yaşamış, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında kadınların siyasal haklarını elde etmesi için mücadele vermiş yazar, eylemci, feminist bir aydın Türk kadını olan Nezihe Muhiddin'in yaşam öyküsü ve onun 1925-1927 yılları arasında çıkardığı Türk Kadın Yolu adlı derginin incelenmesinden oluşmaktadır. Bu çalışma ile Nezihe Muhiddin'in ve dergisinin Osmanlı-Türkiye tarihindeki önemi belirlenmek istenmiştir. Bu amaç doğrultusunda Nezihe Muhiddin ve Türk Kadın Yolu, onun kurduğu Kadınlar Halk Fırkası ve Türk Kadın Birliği hakkındaki arşiv belgeleri, derginin ulaşılabilen sayıları, diğer gazete ve dergilerdeki makaleler ve haberler, tez çalışmaları ve araştırma-inceleme türündeki kaynaklar incelenmiştir. Our thesis work is about that the life story of a writer, activist and intellectual feminist Turkish woman Nezihe Muhiddin who struggled for political rights of Turkish women and lived between 1889-1958, in the late of Ottoman State and the early Turkish Republic years. Also, it includes the examination of Turkish Woman's Path magazine which was belong to Nezihe Muhiddin in 1925-1927. Thanks to this work, we want to determine the importance of Nezihe Muhiddin and her magazine in Ottoman-Turkish history. In accordance with this purpose, archive documents, accessible numbers of the magazine, some articles and news from other newspapers and magazines, thesis works and research-examination sources were used about Nezihe Muhiddin and Turkish Woman's Path, The Woman's Political Party and The Turkish Woman's Association were founded by Nezihe Muhiddin. 242

Bir ülkede siyaset sistemi ve kadınların varlığı arasındaki ilişkiler çok güçlüdür.Demokratik ülkelerin genel niteliği, kadın ve erkekler de dahil ülkedeki tümunsurlar arasında eşitliğin garant altına alınmasıdır. Bu anlamda eşitlik, birülkedeki kadınlar ve erkekler arasında kamusal yaşamda ve özellikle siyasette(parlamentoda) niteliksel ve niceliksel bir dengenin bulunmasıdır. Parlamentodahem nicelik hem de nitelik olarak kadın ve erkeklerin eşit temsili doğal bir olaydeğildir. Kadınlar ve erkeklerin siyasal yaşama farklı bir biçimde başlamalarısiyasal alandaki deneyimlerinin eşit görülmemesine neden olmaktadır.Kadınların siyasi mücadelelere parlamentoda başlarken, erkekler siyaseteparlamento dışında başlarlar. Bunun sonucunda, kadınların erkeklerin gerisindekalmalarını düzeltmek amacıyla kadınlara kamu ve siyaset alanlarında(parlamento) bir yer edinebilmelerine yardımcı olacak mekanizmalar bulunmasıgerekir. Bu amaçla, kadınlaryasette önemini destekleyen hukuki araçlar ve genelseçim mekanizmaları geliştirmekle işe başlanabilir. Bu konuda önemliaraçlardan bir tanesi olan genel seçimler adil ve kadınların önemini destekler ise,kadınların parlamentoda temsil edilmesiyaygınlaşabilir. Bununla birlikte, adil vekadınların önemini destekleyen genel seçim sistemi tek başına kadınlarınparlamentodaki temsilini artıramaz. Bu konuda, kadınların kamu ve siyasetsektörlerinde bir yer edinmelerine sağlayacak, örneğin istek, yaratıcılık ve eğitimdüzeyi gibi diğer unsurları da dikkate almamız gerekir.Anahtar Kelimeler : Siyaset, Genel Seçim, Temsili, Kadın The existence of women in one country, has a strong relations with the politicalsystem in that country too. In the democratic countries, there is generalcharacteristic, where they have equivalence guarantee for all of the element of thecountry include equivalence between women and men. The equivalence betweenwomen and men can define as balance of qualities and quantities in the publicsector especially for political sector (parliament) that women and men shouldhave. The equivalence of representation of women and men in parliament, asqualities and quantities, couldn't happen naturally. Political experiences betweenwomen and men couldn't been seen equally, because they have a different startingpoint in politics. We may say that women has been beginning their hassle from theinside house, but men has been beginning their hassle from the outside house.Because of that, we have to make the exact mechanism for women to solve theirfact of having the fallen behind, in the aim for getting good position in publicsector and political sector (parliament). We can start it, from creating lawinstruments and general election mechanisms that take sides of womenimportance. General election is the important instrument, because if generalelection system has fairness and take sides of women importance, then chance ofwoman to take the position in parliament will opened widely. But, the existence ofthe general election system that is fair and take sides of women importance can'tincrease women representation in parliament directly. We think about otherfactors, such as the ability of women themselves, like willingness, creativity, andlevel of their education, for getting positions in public sector and political sector(parliament)Keywords : Politic, General Election, Representative, Woman 140

İnsan hakları kavramı kişilerin doğuştan sahip oldukları vazgeçilmez, devredilmez ve herkes tarafından uyulması, saygı gösterilmesi gereken temel hak ve hürriyetlerin tamamı için kullanılan genel bir ifadedir. İnsan hakları çeşitli haklardan oluşan bir katalog olarak da düşünülebilir. Bu katalogun özeti, insanların eşit, hür ve onurlu yaşama hakkı olarak ifade edilebilir. İnsan hakları ile ilgili düzenlemeler başta uluslararası sözleşmeler olmak üzere ülkelerin anayasaları ve alt hukuki normlarında görülmektedir. Örneğin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca kabul edilip yayınlanan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi veya Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanıp yayımlanan İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, insan haklarıyla ilgili en temel uluslararası düzenlemelerdir. İnsan hakları, anayasal metinlerde somutlaştığı anda temel haklar haline gelmektedir. Yani, insan hakları mevzuatlarda ya da yargı kararlarında tanındığı zaman temel hak niteliğini kazanmaktadır. Bu sebeple doktrinde insan hakları kavramı, `temel haklar` veya daha kapsamlı bir ifade ile `temek hak ve hürriyetler` kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. The concept of human rights is a general expression that is innate, indispensable, untransferable, and universally accepted standard for all fundamental rights and freedoms that must be respected and respected by all. Human rights can also be considered as a catalog of various rights. This catalog summarized can be expressed as the right of people to live equal, free and honorable lives. Regulations on human rights are seen in the constitutional and sub-legal norms of the countries, especially the international conventions. For example, the Universal Declaration of Human Rights, adopted and published by the General Assembly of the United Nations, or the European Convention on Human Rights, published and published by the European Commission, are the most fundamental international human rights regulations. Human rights become fundamental rights embodied in constitutional texts at the time. So, when the human rights recognized in legislation or judicial decisions has become the fundamental rights character. For this reason, the concept of human rights in the doctrine of `fundamental rights` or more on a comprehensive statement `t to rights and freedoms` are used as synonymous with the concept. 79

Türkiye'de kadınların siyasi hakları elde etmeleri resmi ideoloji tarafından hep tepeden inmeci bir yaklaşımla ele alınmıştır. Yakın döneme kadar yapılan çalışmalar bunu destekleyen niteliktedir. Bu anlamda Tanzimat'tan itibaren kadınların toplumsal hayata katılımı artmış, Meşrutiyet döneminde ise kadın dergileri ve dernekler yoluyla kadınlar toplumsal hayatta giderek artan bir katılım göstermişlerdir. Toplumsal hayata katılım mücadelesi siyasi haklar mücadelesinin temeli olacaktır. Kadınların eğitiminin bunda payı büyüktür. Osmanlı'nın son döneminde başlayan toplumsal hayatta kadınların yerinin değişimi ve kadınların hak mücadeleleri Cumhuriyet ile farklı bir yol ayrımına girmiştir. Bu süreçte devamlılık gösteren tek etken devletin kadınlar üzerindeki şekillendirmeci tutumu olmuştur. Bu tutumun canlı bir örneğe dönüşmüş halinin görülebilmesi için her iki dönemde de etkin olan bir kadın olan Nakiye Elgün'ün hayatı ele alınmıştır. Elgün'ün eğitimci kişiliği onun Cumhuriyet döneminde sahip olacağı yeri kuran başlıca unsur olmuştur. Bu çalışmada Nakiye Elgün hem dönemi yansıtan bir kişilik hem de devletin kadınlar üzerindeki etkisinin görülmesi açısından ele alınmış bir örnektir. Onun siyasetçi yönü ise kadınların siyasi haklar mücadelesinde gelinen noktanın daha net anlaşılabilmesi için önemlidir. The history of women gaining political rights in Turkey had been widely discussed with a particular reference to the ideological framework of the founding members of the Republic of Turkey. Such approaches to the long history of women's movement in Turkey are limited in the sense that they overlook the prominence of the nexus between women's political struggles in the late Ottoman period and early Republican Era. Throughout that period, it is possible to observe a common political stance highly interested in shaping the status of women in Turkish society. In this context, this thesis offers a comprehensive and critical review of the political life of Nakiye Elgün, an important woman figure in Turkish political history whose life crosses both periods. Nakiye Elgün's political life was analyzed by considering the significance of her career in education and its implications on her political life, her views about women's movement and by scrutinizing her press statements, interviews and speeches she gave in the Turkish Grand National Assembly. 110

Bu çalışma, `Güç Dengesi` ve `Politik Eşitlik` kavramlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Avrupa Ahengi çerçevesinde yapılan çalışmada, realist bir yaklaşım temel alınmış ve seçilen kavramlar üzerinde karşılaştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Avrupa Ahengi'nin nasıl Napolyon Savaşları'nın bitimi nedeniyle siyasi düşünüşte yaşanan dönüşüm ile iyi huylu bir hegemonya; aktörler arası çıkarları ve tatminleri dengeleyen bir politik eşitlik ve neredeyse yüzyıllık bir kalıcı barış ürettiği tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Avrupa Ahengi, Güç Dengesi Teorisi, Viyana Kongresi, Politik Eşitlik. The aim of the study is to analyze the notions of `balance of power` and `politicalequlibrium`. In the framework of Concert of Europe, the work is carried out on thebasis of a realistic approach and comparison is used as a method on the notions. As anoutcome of the study, it is discussed how the Concert of Europe produced an almostcentenary lasting peace; political equlibrium which balances satisfy and interests andbenign and stabilizing hegemony with transformations of political thinking caused bythe end of Napoleonic Wars.Key Words: Concert of Europe, Balance of Power Theory, The Congress of Vienna,Political Equilibrium. 97

İnsan haklarının tarihsel gelişim süreci binlerce yılı kapsamaktadır. Ancak insan hakları alanında en belirgin gelişme 20. yüzyılda yaşanmıştır. 20. yüzyılın, bilgi çağı, teknoloji çağı olmasının yanında insan hakları çağı olduğu tartışmasız kabul edilmektedir. İnsan haklarının gelişim süreci üç aşamalı olmuştur. Birinci aşamada temel hak ve hürriyetler, ikinci aşamada siyasal hak ve özgürlükler, üçüncü aşamada ise sosyal ve kültürel haklar gelişme göstermiştir. Bugün sahip olduğumuz haklarımızda, bir anda gelip siyaset, ahlak ve hukuka girmiş değildir. Belirli sancılı, sıkıntılı dönemler ve mücadeleler sonunda bu haklar hukukta yer alabilmiştir. Tüm insan hakları gibi siyasi haklarda zaruretler neticesinde ortaya çıkmıştır. Vatansız kalmanın acılarını çekmiş olan insanlık, vatandaşlık hakkını düzenlemiştir. İdarecilere vatandaş olarak sorunlarını en etkin biçimde iletebilmek için dilekçe hakkını düzenlemiş, adaletsiz yöneticilerin idaresi altında yaşayan insanlık, seçme ve seçilme hakkını düzenlemiş, bu hakkını en etkin biçimde kullanabilmek içinde siyasi partileri kurmuştur. Çalışmada; Türkiye'de Siyasi Hak ve Ödevlerin Tarihsel Gelişim Süreci incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, en temel haklardan birisi olan siyasi hak ve ödevlerin tarihi süreçte nasıl bir gelişme gösterdiğini ele almaktır. Çalışmanın kapsamı, siyasi hakların sadece Türk anayasal metinlerinde ve yasalarında nasıl ele alındığı ile sınırlı tutulmuş, uluslararası belgelerdeki düzenlemeler bu çalışmanın kapsamı dışında tutulmuştur.Anahtar Kelimeler: Hak ve Ödev, Siyasi Haklar, Osmanlı Anayasal Belgeleri, Türk Anayasaları ve Yasaları Historical development of Human Rights has been existing for thousands of years. However , the most significant development in the field took place in the twentieth century . Besides it was the age of information and technology , it was also accepted as Human Rights Age . Human Rights have developed in three stages . The first stage is fundamental rights and freedoms , the second stage is political rights and liberty , the third stage is social and culturel rights .These rights have not appeared in policy , morals and laws spontaneously. After troubled periods and struggles they could take part into laws . Our policy rights have ensued as a result of necessities like human rights . The humanity ,who suffered the statelessness , made the law of citizenship . Citizens made the law of petition in order to put their problems across in a most efficient way. The humanity , who were oppressed under the governance of tyrant rulers`cruelty , made the law of holding office and voting . And also they established the political parties in order to use these rights most efficiently .In my study ; I have tried to analyse ` The historical development process of Political Rights and Duties in Turkey . The aim of this study is to deal with how the Political Rights and Duties developed in historical process . My study`s scope is confined with only how the Political Rights dealed in the articles of Turkish Constutions and laws . Arrangements in international documents are excluded .Key Words : Rights and Duties , Political Rights , Constutional Documents of Ottoman Empire , Turkish Constutions and Laws 148

Bu tez, Irak?ın kuruluşundan 2013 yılına kadarki sürede Kürtlerin bölgesel düzeyde özerk bir yönetim hedefinin tarihsel ve teorik olarak incelenmesi üzerine kuruludur. Irak'ın ulus-devlet sistemi ile etno-dinsel gruplar arasında siyasal uzlaşmayı, katılımı ve temsili başaramaması etno-dinsel sorunlarını süreklileştirmiştir. Irak'ın belirgin etnik bir topluluğu olan Kürtler, yerel veya merkezi düzeyde siyasal hakları kullanabilecek şekilde iktidara katılamadıkları için bölgesel düzeyde özerk bir yönetim talebi kapsamında merkezle sık sık çatışmıştır. Irak?ta iç ve dış politik şartların hazırladığı siyasal ortamın bir sonucu olarak Körfez savaşları yaşanmış ve ardından 2005'ten itibaren yeni bir siyasal sistem uygulanmaya başlanmıştır. Bu aşama, Kürtlerin federal ilkeler temelinde bölgesel düzeyde bir yönetim hakkına ulaşmasını ve Irak'taki Sünni-Araplara dayalı ulus-devlet politikasının kesintiye uğramasını tarif etmektedir. Ne var ki federal yönetime geçiş, ülkedeki etno-dinsel sorunları sonlandıramamıştır. Irak'ta etno-dinsel anlaşmazlıklar, azalmakla birlikte, halen devletin siyasal geleceğini etkileyen bir potansiyele sahiptir. Bu nedenle farklı toplulukları bir arada tutma amaçlı Irak federal sisteminin etkisi, etnik ölçüt bağlamında Kürtler üzerinde tartışma konusu yapılmıştır. Bu bağlamda Kürtler üzerinden tarihsel, teorik, karşılaştırmalı, alan araştırması ve gözleme dayalı araştırma yöntemleri kullanılarak Irak'ın siyasal geleceğine dair öngörülere ulaşılması hedeflenmiştir. Bu yönleriyle tez çalışması, etnik sorunlar bağlamında Irak Kürtlerinin siyasal haklara ulaşma sürecini tarihsel olarak ayrıntılı ele alınmıştır..Anahtar Kelimeler : Irak, Kürtler, Federalizm, Özerklik This thesis is historical and theoretically based on the objective examination of an autonomous region of Iraqi Kurds at the regional level during the period from the Iraq?s establishment until 2013. Ethno-religious issues have been continuing because of the fact that nation-state system of Iraq could not success a political consensus, representation and participation between communities. Kurds of Iraq that is a distinct ethnic group could not participate to power at local and central level. Therefore, Kurds frequently conflicted with administrative central within the context of an autonomous government demanding at regional level.Gulf Wars occurred because of condition of the policy at home and abroad and after a new political system started to put into practice since 2005 in Iraq. This phase is to describe that nation-state politics ended based on Sunni-Arabs Muslim and Kurds were accessed a right of government at regional level on a reciprocal federal principles. However, transition to federal government of Iraq?s could not finalize the ethno-religious issues in the country. Ethno-religious conflicts in Iraq reduced but have potential to effect of political future of state at present. Thus, the effect of Iraq federal government that has purpose to hold together distinct communities are conducted a discussion on Kurds according to ethnic criteria. In this context by using, the historical, theoretical, comparative, field research and observation methods targeted to made predictions concerning political future of Iraq in the thesis. With these ways, this thesis specifically and historically dealt with an object for study period of reaching political rights of Iraqi Kurds in context of the ethnic issues.Keywords : Iraq, Kurds, Federalism, Autonomy 388

Hemen bütün toplumlarda ve bütün çağlarda kamusal alan erkekle, özel alan ise kadınla bütünleştirilmiştir. Bu gerçeklik üzerine inşa edilen bu çalışma, Türkiye'de kamusal alanın öznesi olmaktan çok nesnesi konumunda olan kadının eski Türk toplumlarından günümüze kadar geçirdiği sosyal ve siyasal dönüşümleri ele alarak, günümüz siyasal yaşamında hangi noktada bulunduğunu ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. İki bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde kamusal alan/ özel alan kavramları ele alınmıştır. Ayrıca kamusal alan/özel alan ayrımında kadının hangi noktada konumlandırıldığı analiz edilmiştir. Yine bu bölümde Batı?daki kadının bu ayrım içersinde yer aldıkları konuma karşı yürüttükleri mücadelelere yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Türkiye'de toplumsal yaşamda erkeklerle neredeyse eşit haklar elde eden kadının kamusal alanda eşitlikten uzak bir konumda yer aldığı ileri sürülmüş ve bunun nedenleri ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: kamusal alan, özel alan, ataerkil toplum, kadın, eril tahakküm, siyaset, In almost all societies and all ages, public space has been for men while private space has been integrated with women. This study, focused on this fact, has been conducted to figure out at which point women who are the objects rather than the subjects of public space in Turkey are in today's political lives, handling social and political transformations ofTurkish women from ancient societies onwards.In the first part of this two-part study, the terms public space and private space are tackled, and at which point women have been situated in the separation of public or private spaceis analyzed. In this part again are dealt women's struggles towards their positioning in this separation in the West. In the second part of the study, it is claimed that women, who nearly have equal rights with men in the social life in Turkey, are positioned at a point in public space far from equality, and its grounds are handled. Key Words: public space, private space, patriarchal society, women, masculine domination, policy

Bu çalışma, güncelliğini hiçbir zaman yitirmeyen siyasal hak kavramını ve siyasal hakların kapsamını araştırmaktadır. Çalışma, üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde siyasal hak ve özgürlük kavramı ile dünyada ve Türkiye'deki tarihsel gelişmesi incelenmiştir. İkinci bölümde ise 1982 Anayasasındaki sistematik düzenleme esas alınarak siyasal hak ve özgürlük çeşitleri irdelenmiştir. Siyasal hak ve özgürlüklerin kapsamı ve sınırları ise üçüncü bölümün konusunu oluşturmaktadır. Bu bölümde, temel hakların kötüye kullanılması yasağı ve bu yasağın siyasal haklara etkisi üzerinde durulmuştur. Siyasal partiler, demokratik hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır. Araştırmada, kapatılan siyasal partilere ilişkin Anayasa Mahkemesi kararlarının yanı sıra kapatılan siyasal partilerin AİHM'ne başvuruları üzerine verilen kararlar da incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlar sonuç kısmında ele alınmıştır. In this study examines the scope of concept of political rights and freedom that are always up to date. The study consists of three main parts.The first chapter was examined the concept of political rights and free-doms with political rights the historical development of Turkey and the world. In the second part are discussed types of political rights in the context of regulation in the 1982 Constitution.The scope and limits of political rights is forming the third chapter of the thesis. In this section, investigated the prohibition of abuse of fundamental rights and the effects of political rights of this ban. Political parties are indispensable elements of democratic life. An analysis of the decisions of ECHR as well regard to the cases of the politcal parties banned by TCC takes place here in this study.Finally, it ended with a conclusion that analyses and touches. 368

Farklı uygarlıklar mensubu ve farklı coğrafya, siyasi, ekonomik ve sosyal rejim uyguluyor olmalarına rağmen, insan hakları meselesi tüm halk ve ülkelerin hayatını ve gelişimini etkilemektedir. İnsan hakları meselesi mahalli ve uluslararası çapta önemle izlenen ve ilgi odağı olman bir mesele haline gelmiştir. Bu ilgi insan haklarının nasıl tespit edilip düzenleneceği, uluslararası ve bölgesel pakt ve hukuk beyannamelerce güvence altına alınmasına vurgu yapma şekillerini almıştır. Aynı zamanda insan hakları, uyguladığı farklı siyasi rejim ve görüşüne rağmen tüm ülkelerin önemle ilgilendiği bir konu haline gelmiş ve bunu ulusal anayasalarında kararlaştırmışlardır. Anayasaların insan haklarını ele alış ve çözüme kavuşturma tarzı anayasanın koyulduğu dönemde yaşanan siyasi, iktisadi ve sosyal şartlara ve inanıyor olduğu ideoloji ve fikri görüşe göre farklılık arz eder. Medeni ve siyasi haklar dünya çapında bulunan anayasaların kararlaştırdığı temel haklardandır. Kararlaştırılan bu hakların kapsamı uygulanan siyasi rejimin demokrat veya otoriter olma oranına göre, genişler veya daralır. Bu hakların varlığının gerekliliği ve önemi bunların insanın şahsı ve özel hayatındaki yerine göre tecelli eder, aynı zamanda bu haklar insanlara siyasi hayata katılma ve halk egemenliğini belirtmeye de zemin sağlar.Ülkeler anayasalarına sadece medeni ve siyasi haklarla ilgili hükümler koymakla yetinmeyip, aynı zamanda insanların bu hakları kullanmalarını tekeffül eden güvenceler kararlaştırmış ve yapılabildiği kadar bu hakların çiğnenmesine engel olacak garantiler koymaya çalışmıştır. Bu güvence ve garantiler, ihlale uğrayan ve yasal olmayan bir şekilde selp olunan hakların hak sahiplerine geri dönmesine yardımcı olacak kurumlar ve tedbirler halini alabilir. Ancak medeni ve siyasi hakların kararlaştırılmış olması, uluslar arası antlaşmalar ve anayasalarca tekeffül ve güvence altına alınmış olması, bu hakların sınırsız ve takyitsiz olarak ıtlak edilmiş olması anlamına gelmez. Haklar düzenleyici bir otorite çerçevesinde olmadan sınırsız ve takyitsiz kullanılacağı anlamına gelmez, aksi takdirde bunun sonucu kesinlikle kaos olur. Bunun için uluslararası antlaşmalar ve anayasalar medeni ve siyasi hakların kullanılmasını (bunları takyit etmek yoluyla sınır ve kapsamlarını çizmek) düzenlemeye özen göstermiştir. Ancak bu takyitler çok dar oranda olmalı ve çok gerekli haller sınırlı olmalıdır. Takyitler uygulanırken tüm anayasal haklar ve kararlaştırılmış bulunan hukuki tedbirler göz önünde bulundurulmalıdır. Burada işaret edilmesi gereken bir nokta şudur ki, medeni ve siyasi hakları kaydetme hususundaki gelişme bilimsel alanda özellikle üçüncü dünya ülkelerinde kendisinden beklenen hissedilir derecede somut gelişme kaydedememiştir. İnsanın medeni ve siyasi haklarının ihlali ve bu haklara yapılan çok tehlikeli saldırılar ve bunun sonucu olarak meydana gelen siyasi, iktisadi, sosyal ve kültürel istikrarsızlık gibi olumsuz etkiler izlenmiştir.Yukarıdaki sebeplerden medeni ve siyasi hakların öneminden dolayı, söz konusu haklar siyaset ve hukuk araştırmacıların inceleme ve ilgili alanı olmuştur. Bu hakların öneminden dolayı biz de Irak'ta Medeni ve Siyasi Haklar tez konusu olarak seçmiş bulunuyoruz. Çalışmamız, anayasalarda medeni ve siyasi hakları düzenleyen hükümleri incelemeyi de kapsamıştır. Bu husus büyük önem arz eder, çünkü anayasalar ve kanunlar Irak'ta medeni ve siyasi hakların gelişme aşamalarını inceleme alanında önemli bir adımdır. Tez konumuz olan Irak'ta Medeni ve Siyasi Haklar aşağıdaki şekilde ele almayı uygun gördük:Birinci Bölüm: Bu bölümde (genel olarak medeni ve siyasi haklar) ele alınmıştır, medeni ve siyasi hakların tarihsel gelişimi, anlamları, genel olarak hak kavramı, medeni ve siyasi hakların türleri ve bu hakların sınırlanması ve kötüye kullanma yasağı konuları ve daha sonra uluslararası antlaşmalara göre bu hakların durumu incelenmiştir.İkinci Bölüm: Bu bölümde (Irak anayasalarında medeni ve siyasi haklar) ele alınmıştır. Bu bölüm üç alt bölüme ayrılmıştır. Birinci alt bölüm 1925 anayasasında medeni ve siyasi hakların durumunu incelemeye tahsis edilmiştir. Bu bölümde, medeni ve siyasi hakların türleri, güvenceleri ve takyitleri incelenmiştir. İkinci alt bölümde 1970 anayasası ele alınmıştır, bu bölümde medeni ve siyasi hakların türleri, güvenceleri ve takyitleri incelenmiştir. Üçüncü alt bölüm ise, 2005 tarihli Irak yeni anayasasına tahsis edilmiştir. Bu bölümde söz konusu anayasada medeni ve siyasi hakların türleri, bu hakların güvenceleri ve takyitleri ele alınmıştır.Çalışmamız, yapılan incelemeler sonunda elde edilen önemli neticeleri kapsayan bir sonuçla sona ermiştir.Anahtar Kelimeler:1.Anayasa2.Haklar3.Irak4.Güvence ve Sınırlama5.Demokrasi The problem of human rights affects the life of all people and countries although the members of different civilizations and different geographies, political, economic and social regimes apply it. The problem of human rights has become a problem which is tracked and spotlighted locally and internationally. This interest has transformed to emphasizing how human rights shall be identified and regulated and how these are assured by international and regional treaties and law declarations. Furthermore, human rights have become a subject which all countries are drastically interested despite their political regimes and opinions and they have decided this in their constitutions. The style of constitutions to handle and settle human rights exhibits differences according to the political, economic and social circumstances experienced at the period when the constitution is put into effect and ideological and intellectual beliefs. Civil and political rights are among fundamental rights in the constitutions worldwide. The necessity and significance of the existence of such rights appear according to the human in person and their place in his private life, moreover such rights also provide a basis to indicate to the people to participate in political life and popular sovereignty.Countries haven?t only contented to put provisions concerning civil and political rights, but also assurances are decided to go bail to people to use such rights and attempt is made to give guarantees to prevent the overriding of these rights as much as possible. Such assurances and guarantees may transform to institutions and precautions to assist the return of illegally seized rights to the holders of such rights. However, civil and political rights being decided and gone bail and assured by international conventions and constitutions doesn?t mean that these rights are limitlessly and unconditionally released. Rights are not meant for a limitless and unrestricted use without the existence of any regulatory framework, otherwise the result of such a thing is definitely a chaos. Therefore, international conventions and constitutions have cared to regulate the use of civil and political rights (draw their boundaries and scopes through restrictions). However such restrictions shall be very narrow and limited to vital cases. All constitutional rights and decided legal precautions shall be considered when restrictions are applied. Here it would be pointed that the progress made in the matter of civil and political rights isn?t so concrete in the scientific base especially in the third world countries so much as expected. The violation of civil and political rights of people and very dangerous attacks against such rights and consequently adverse effects such as political, economic, social and cultural instability are observed.The said rights have become the field of examination and interest for politics and law researchers due to the above reasons and the importance of civil and political rights. Due to the importance of these rights, we have also chosen the subject of Civil and Political Rights In Iraq as the subject of dissertation. Our work has also covered the examination of provisions of constitutions regulating the civil and political rights. This matter is very important, because constitutions and laws are an important step in the field of examining the development stages of civil and political rights in Iraq. We have found appropriate to deal with the subject of Civil and Political Rights In Iraq which is our dissertation subject as follows:Section One: In this section (civil and political rights in general) are handled and the historical development and meaning of civil and political rights, in general the concept of right, types of civil and political rights, and the subject of limiting these rights and prohibiting their abuse, then the status of such rights according to international conventions are examined.Section Two: In this section (civil and political rights in Iraq constitutions) are dealt with. This section is divided into three sub section. The first sub section is dedicated to examination of the status of civil and political rights in 1925 constitution. In this section, the types, assurances and restrictions of civil and political rights are examined. The second sub section is dedicated to examination of the status of civil and political rights in 1970 constitution. In this section, the types, assurances and restrictions of civil and political rights are examined .The third sub section is dedicated to the new constitution of Iraq dated 2005. In this section, the types of civil and political rights in constitution, the assurances and restrictions of these rights are handled.Our work has ended with a conclusion covering the significant results obtained at the end of the examination.Key Words:1.Constitution2.Rights3.Iraq4.Assurance and Limitation5.Democracy 235

Yapmış olduğumuz bu tez çalışmasında M.S. 552-840 yılları arasında yaklaşık üçyüz sene devam eden Kök Türk ve Uygur Devletleri dönemindeki Moğol asıllı halkların menşei ve tarihini inceledik. Ayrıca Juan-juan Devleti'nin çöküşü ve halkının dağılışı ile birlikte daha sonraki Moğolların bulunduğu bölgeleri, siyasi ve sosyal hayatları, ekonomik, kültürel durumlarını belirlemeye çaba gösterdik.Sonraki Moğol kabilelerinden Kıtan, Hi (Tatabı), Tu-yü-hunların, Tung-hu ve Hsien-pi neslinden geldiklerini kesindir. Tarihteki Shi-wei kabilelerinin çoğu ise Moğol asıllı, yani Tung-hu ve Liao Hsi Hsien-pi soyundandır. Bazı küçük kabile ve boylar da Tunguz ve Ting-ling (T'ie-le) neslinden gelmektedir. Bunun yanısıra bilindiği gibi, Tatarların etnik menşei meselesi hâlâ ilim dünyasında tartışılmaktadır. Orkun Kitabeleri'nde Tatarlar karşımıza Otuz Tatar ve Tokuz Tatar biçimlerinde çıkar. Buna bağlı olarak çalışmada biz, Tatar adının Juan-juan hükümdarı Datan'ın isminden geldiğini vurgulamak ve onlarında Juan-juanlar gibi eski Moğolca konuşan Tung-huların soyundan olduklarını ortaya koymaya gayret ettik.Kök Türkler, Merkezi Asya'ya hakim olan bir devlet kurduktan sonra bütün Moğol asıllı halklar tamamen onların idaresi altına girdiler. Kök Türk Kaganlığı'ndaki hükümdar değişikliği ve iç kavga gibi zayıflamalar, Kıtan ve Hi (Tatabı) kabileleri başta olmak üzere Moğol halklar için bağımsızlık kazanma fırsatları veriyordu. Onlar da bunu kaçırmayarak kullanıyorlardı. Fakat Kök Türkler böyle başkaldırmalarına, ihanetlerine ve Çin ile işbirliklerine rağmen, onları kontrol altında tutmayı başardılar. Bu dönemlerde Moğol kabileleri Kök Türklere hem düşman, hem de müttefik idiler. Bu çağda bazı kabileler tarihi önemlerini tamamen yitirdiler, ancak sosyal ve diğer kültürel alanlarda Türklerle birlikte yaşadıklarını zamanlar onların yükselmesine de yaradı. Bununla birlikte Kök Türk ve Tibet saldırıları ile Çin geleneksel politikası, onlara devletlerini kurtarma şansı vermedi. Kök Türk çağındaki Tatarlara ait bilgilere sadece Orkun Kitabelerinde rastlamaktayız. Tatarlar muhtemelen VI. yüzyılda Otuz, VIIl. yüzyılda da Tokuz Tatar oldular.Ötüken'de Kök Türklerden sonra iktidara çıkan Uygur devrinde Moğol asıllı halklar genelde onların bir parçası olarak yaşadılar. Kıtan, Hi (Tatabı), Shi-wei ve Türk ve Moğol Tatarlar Uygurlara uzun zaman hizmet ettiler. Bu dönemin özelliği olarak Moğol asıllı halkların Uygurlarla fazla savaşmadıkları anlaşılıyor. Uygur Kitabeleri'nde Kıtan ve Hi (Tatabı) adı hiç zikredilmiyor. Ayrıca bu devirde T'ang İmparatorluğu'na hizmet eden birkaç Kıtan ve Hi (Tatabı) beyi de vardır. Onlar genellikle askeri vali olarak görev yaptılar. Ama bu dönem Tu-yü-hunlar için etnik olarak bir erime devresidir. Ayrıca onlara ait bilgiler de pek azdır. Bilindiği gibi, bu sırada Tu-yü-hunlar iç ve dış olarak iki ayrı biçimde yaşıyorlardı. İç Tu-yü-hunlar Çinlilerin sınırları dahilinde onlara bağlı olarak, dış Tu-yü-hunlar ise eski ana yurtlarında, Tibetlilerin içinde kendi özelliklerini muhafaza ederek oturuyorlardı.Uygur dönemindeki Tu-yü-hunların tarihine bakınca, onların bu çağlarda askeri sayılarının artmadığını ve bağımsız siyasî faaliyetler de yapamadıklarını görüyoruz. 8-9. asırlardan sonra Tu-yü-hunların Tibet ve Çinliler arasında bir süre yaşadıktan sonra asimilasyona uğradıkları anlaşılır.Uygurca yazılı kitabelerde Tatar adı karşımıza, Tokuz Tatar şeklinde çıkar. Bu Kök Türk dönemindeki Otuz Tatarın Tokuz Tatar olarak değiştiğine işarettir. Uygur hakimiyeti sırasında, Tatarlar onların egemenliği altında adeta yardımcı kuvvetlerdi. Uygurlar da Tokuz Tatarları kendi milletinden saymıştır. Tay Bilge Tutuk ve Moyun Çor kardeşler arasında mücadele çıktığında, Tatarlar Tay Bilge Tutuk'un yanında yer alarak Moyun Çor ile bir kaç defa savaştılar. Nihayet harpler neticesinde, Tatarlar Moyun Çor'u Kagan olarak kabul etti. Bu hadiseden sonra Ötüken'deki Uygur Devletinin yıkılışına kadar Tatarların tarihi hakkında bir belgeye sahip değiliz.Kök Türk ve Uygur dönemlerinde Moğol asıllı halklar Köke Nor, Güney Sibirya, Kuzeybatı Mançurya, Doğu Moğolistan gibi ormanlık ve bozkırdan oluşan bölgelerde yaşıyordu. Tu-yü-hunlar dışında hep birbirleriyle sınırdaşlardı. Onları yaşayış tarzlarına ve ekonomik durumlarına göre; ormanda yaşayan avcılar, bozkırlarda göç eden çobanlar ve yarı göçebe halklar diye üç zümreye böldük.Bununla birlikte Moğolların sosyo-ekonomik hayatlarının temeli hayvancılığa dayanır. Önemli ölçüde avcılık ve kısmen de tarım söz konusudur. Bu dönemlerdeki Moğol asıllı halkların siyasî ve sosyal teşkilatına dair ayrıntılı bilgi çok azdır. O sırada onlar arasında sivil ve askeri yönetim iç içeydi. Yani ?halk? ile ?ordu? düzeni aynıydı. Bu vakitlerde Moğollar Kök Türk ve Uygur hükümdarlarına vergi olarak, seferberlik sırasında asker ve hayvan veriyorlardı. Moğol halklarının tamamı aşağa-yukarı Türklere benzer şekilde çadırlar halinde bir nevi köy hayatı yaşıyorlardı. Kök Türk ve Uygur çağında Moğol kabilelerinin sosyal bakımdan geliştiklerini de söyleyebiliriz. Bu da Türk hakimiyetinin hoşgörüsüyle beraber Çin saldırıları yüzünden iç mücadelelerin azalmasının ve sosyal dayanışmanın artması yüzündendir. Aynı dili konuşan ve hayat tarzı benzer olan insanların birleşmelerinin önü açılmıştır. Shi-wei, Kıtan, Hi ve Moğol Tatarları; Kök Türk ve Uygur sosyal, siyasi ve askeri teşkilatlarından azami ölçüde yararlanmayı bildiler.VI. asrın ilk yarısından itibaren Moğol kabilelerinde eski Türk kültürünün tesirleri görülmeye başlar. Bununla birlikte Moğol ve Türk topluluklarının din, inanç, örf ve adetleri arasında büyük bir fark yoktur. Kök Türk ve Uygurlar vasıtasıyla, Moğol asıllı halklara Budizm ve Maniheizmin de girdiğini söyleyebiliriz. Mesela Moğol Budizminin en önemli terimleri Türkçe, Sogdça ve Farsça kelimelerden ibarettir. İnançla alakalı bir fark diyebileceğimiz Moğolların ölülerini ağaç üstlerine koymalarıydı ki bu orman kültürünün bir yansımasıdır. Kök Türkler genel olarak sosyal hayat biçiminde, Uygurlar ise dini hayat ve yargıda Moğollara daha çok tesir ettiler. Sonuç olarak biz kaynakların verdiği bilgiler ışığında Kök Türk ve Uygur devirlerinde Moğol halkların durumunu ortaya çıkarmaya çalıştık. Ancak Moğolistan'ın değişik yerlerinde özellikle Türk ve Moğol ilim adamlarının birlikte yapacakları çok ciddi arkeolojik kazılarda ortaya çıkacak bilgilerin de yazılı vesikalarla birleştirilerek incelemeleri süretiyle, tarihteki Türk ve Moğol halklarının vaziyetlerini çok daha iyi şekilde tesbit edileceğine inanıyoruz.Ayrıca Kök Türk ve Uygur çağındaki Moğol asıllı halkların tarihi daha iyi incelenmesi için doğu Moğolistan, Güney Sibirya, Kuzeybatı Mançurya ve Köke Nor bölgelerinde arkeolojik araştırmaların geliştirilmesi gerektiğini söyleyebiliriz. By this thesis, we studied origin and history of Mongolian origin people during Turkic and Uyghur state that existed nearly three centuries around 552-840 AD. We not only attempted to identity the collapse of Juan-Juan states and scattering of the population, but also endeavor to address the regions of Mongols live, political and social life, and economic, cultural conditions after the collapse.Later Mongol tribes Kıtan, Hi (Talabi), Tu-yu-hun are definitely descendants of Donghu and Hsien-pi tribes. Most of the Shi-wei tribes have Mongol origin, in other words, they are descendant of Donghu and Liao Hsi Hsien?pi ancestors. Some small tribes and clans are come from Tunguz and Ting-ling (T?ie-le) ancestors. By the way, the origin of Tatars is still controversial issue in science. In the Orkun tribes Tatars are encountered like Otuz Tatar and Tokuz Tatar. Considering this fact, we aim to emphasize that the Tatar term derived from the name of Juan-Juan ruler Datan and Tatar are descendant of Mongolian speaking Donghu like Juan-Juan.After Turkic people established a state that dominating the current Central Asia, all tribes have Mongol origin was gathered in their administration. The change of rulers of Turkic Kanatey and conflicts between each other weakened the state so it granted the Mongol tribes lead by Kıtan and Hi (Tatabi) to declare their independence. They was using all the chances but despite those betrayal and alliance with China, Turkic people achieved to hold them in their control. In this period, Mongol tribes were both rival and ally to Turkic tribes. Some tribes totally lost their historical influence but in social and other cultural area, they served Turkics? rise. Along with it, Turkic and Tibet assault and traditional Chinese politic did not allowed them to redeem their state. We encounter information about Tatars in Turkic period only in runic inscriptions. Tatars probably changed to Otuz in VIth century and Tokuz Tatar in VIIIth century.In Orkun region, Mongol ascendant people live as part of the Uygur state when Turkic people were in power. Kıtan, Hi (Tatabi), Shi-wei and Turk and Mongol Tatars served for long time for Uyghurs. Not fighting of Mongol tribes against Uyghur tribes is the difference of the period. Kıtan and Hi (Tatabi) names are not mentioned in Uyghur inscriptions. Also there were several Kıtan and Hi (Tatabi) lord that serve for T?ang Dynasty during this period. They generally served as governor or warlord. But this period was melting period of Tu-yu-hun?s also we have littile information about them. As we know, in this period Th-yu-han lived separately in inner and outer forms. Inner Tu-yu-hun was dependent to China and lived in boundary of China. The outer Tu-yu-hun?s lived in their homeland of Tibetions preserving their characteristics.As we see the history of Tu-yu-hun in Uyghur period, they did not increased soldier number and did not performed separete political movement. After 8-9th centuries, Tu-yu-hun?s lived between Tibet and China and some time later gone through assimilation. In Uyghur language inscriptions Tatar name is encountered in Tokuz Tatar forms. This is a signal of alteration of Otuz Tatar to Tokuz Tatar in turkic period. During Uyghur domination period Tatars were acting as supporting force. So Uyghurs considered Tokuz Tatars as their people. When Tay Bilge Tutuk and Moyun Chur brothers fight each other, Tatars flight along with Tay Bilge Tutuk and battle with Moyun Chur several times. At last Tatars approved Moyun Chur as Kagan. After this incident, we do no have any information about Tatars until collapse of Uyghur states.During Turkic and Uyghur period descendant of mongol ancestors lived geology consisting of forest and steppe like Koke Nor, Southern Sibiria, northern Manchur, and Eastern Mongolia. They all were bordering each other excluding only Tu-yu-hun. We subdivided them into three categoty because of their life style and economical conidion: Hunters living in forests, shepherds living in steppes, and semistepherd. Socio-economy of Mongolians live syle base on raising livestock. Considerbale degree of hunting and and little amount of agriculture are also in discussion.There is not much detailed information of political and social organization about Mongol ancesndant people. By the time their civil and military organization was closely interconnected. In other words, their civil and military organization was same. Mongolians were giving tax by soldier recruitment and livestock. Mongol population was living as Turks in same kind of village of tents. We can say in social point of view, Mongols were improved during Turkic and Uyghur period. This is caused by the toleration of Turkic domination, decrease of civil conflict along with Chinese aggression and increase of social solidarity. Speaking same language and living same life style enabled conjugation of the tribes. Shi-wei, Kıtan, Hi and mongol Tatars are benefited from political, social and military organizations of Turkic and Uyghurs.The influence of Turkish cultures in Mongol tribes began to observed since the first halt of the sixth century. In addition, there is no big difference between religions, belief, custom, and traditions of mongol and turk populations. By means of Turkic and Uyghur people, Buddhism and Manichaeism assimilated into Mongol people. For example, the most important terms of Mongol Buddhism are derived from Turkish, Sogdian, and Persian words. Placing the dead on the tree is effect of culture of forest and it is example of belief assimilation. Turkic people influenced mongol people in life style, while Uyghurs influenced in religion and juridical terms. To conclude, we tried to identify Mongol people in Turkic and Uyghur periods considering the sources. Findings of archeological excavation especially included Turkish and Mongolian researchers should be examined with written sources and we believe this will reveal the state of Mongol and Turkic people more precisely.In order to study Mongol descendant people during Turkic and Uyghur period, improvement of archeological research should be encouraged in Eastern Mongolia, Southern Siberia, Northwest Manchur and Koke Nor regions. 211

Siyasal haklar ve ödevler, vatandaşların siyasal iktidarın oluşumuna ve kullanılmasına, bir başka ifade ile devlet yönetimine katılmasını sağlar. Böylece vatandaşlar devleti denetler ve yönlendirir. Siyasal haklar, bu yönüyle demokratik sistemin temelini oluşturur. Bu çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde genel olarak insan hakları, tarihi gelişimi, ülkemizdeki gelişimi ve sınıflandırılması incelenmiştir. İkinci bölümde siyasi hakların diğer haklarla ilişkisi ve siyasi hakların Anayasamıza göre sınırlandırılması incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise, Anayasamızın 66 ve 74. maddeleri arasında düzenlenen seçme hakkı, dilekçe hakkı gibi hakların tamamı tek tek incelenmiştir. Bu çerçevede doktrindeki tartışmalara, Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Seçim Kurulu Kararlarına da yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise; siyasal hakların genel bir değerlendirilmesi yapılarak, getirilen eleştiriler ve yapılan analizler yer almıştır., Political rights and obligations not only provide for citizens to constitute the political autority and also provide them the usage and participation of the political authority. In this way, citizens control and affect political policies. So the political rights constitute the foundation of the democratic system. This thesis have three chapters. In the first chapter, human rights in a general perspective, historical background of the human rights in Turkey and in the other countries and the classification of human rights are studied. In the second chapter, the relationship between the political rights and the classification of the political rights according to the Tukish Constitution. In the third chapter, rights regulated between the 66 th and 74th sections of the Tukish Constiution, like the right to elect and right of petition, are observed. In this context, scientific argumantations and the decisions of the Constitutonal Court and the High Election Board are examend. A general appreciation of the political rights with their critics and the analysations take place in the Conclusion.

Irak'ta Krallık döneminden beri tüm Anayasalarda siyasi haklara yer verilmiştir. Yönetimlerin devrilmesi ile yönetimi ele geçirenler, kendi çıkarları doğrultusunda Anayasalar hazırlarken, çoğu kez Anayasada siyasi hakların kullanılmasını kendi görüşlerine uygun olarak sınırlamışlardır. Bunların arasında özellikle Baas Partisi Rejiminin yönetimde olduğu dönem, siyasi hakların en çok sınırlandırıldığı dönemdir.Bu tezde, siyasi hakların genel esaslarının kısaca açıklanmasının ardından Irak Anayasalarında yer alan siyasi haklarla ilgili düzenlemelere yer verilmiştir. Anayasalarda siyasi hakların açıklanmasından başka, siyasi hakların güvence altına alınması; kanunların anayasaya uygunluğunun denetimi, idari işlerin yargısal denetimi, anayasanın üstünlüğü ve kuvvetler ayrılığı ilkeleri bağlamında zaman zaman hukukçuların eleştirilerine de yer vererek değerlendirmeler yapılmaya çalışılmıştır. Political rights have taken place in all of the Constitutions of Iraq since Kingdom of Iraq. After overthrowing the former rulers, the leaders who seized power drafted and implemented new constitutions corresponding their own interests and restricting political rights up to this interest. It can be stated that, among these leaders, Baas Regime polity was the most restricting ruler of political rights.This thesis aims to explain general principles of political rights and separately explain the regulations about this topic in each Constitution of Iraq. Beside statements about political rights, it is aimed to explain the guarantees for political rights adopted in constitution, examining the constitutionality of laws, examining all actions and acts of administration?s recoursement to judicial review, regarding supremacy of constitution and the principle of separation of powers including the legal opinion of the doctrine. 155

Bu tez Arnavutlukdaki sivil ve politik hakların Avrupa Konseyi ile bağlantılarını açığa çıkarmayı hedeflemektedir. Arnavutluk, yıllarca birçok farklı insan hakları ihlali yaşamış ve bu ihlaller özellikle sivil ve politik haklar konusunda ortaya çıkmıştır. Yıllarca komünist rejim kurbanı olan Arnavutlar ardından da yıllarca hükümetin suistimaline maruz kalmışlardır. Buna ek olarak bu tez Avrupa Konseyi'nin Arnavutluk'daki insan haklarına verdiği katkıları değerlendirmeyi hedeflemektedir. Konsey 1995'ten bu yana Arnavutluk'taki problemlere karşı nasıl bir tutum sergilemiştir? Arnavutluk devleti ve Arnavutlar Avrupa Konseyi üyeliğini nasıl bulmuşlardır?Bu tür sorular bu tezde ele alınacak temel sorulardandır. Fakat çalışmadaki temel amaç, Avrupa Konseyi'nin Arnavutluk'taki sivil ve politik manadaki insan hakları ihlallerinin azaltılmasına ne ölçüde katkı sağladığıdır. Burada Avrupa Konseyi politikalarının vazgeçilmez bir öneme sahip olduğu özellikle vurgulanmaktadır. Bu yüzden,bu tezde Arnavutluk ve Avrupa Konseyi ilişkilerinin yakın tarihi ve bugünü özellikle ele alınmaktadır. This thesis attempts to present civil and political rights in Albania in relation to the Council of Europe. Albania is a country which has suffered many kinds of human rights violations, particularly civil and political rights violations. Albanians have been victims of communism and later victims of abuses by government for many years. In addition, this thesis also aims to evaluate the contribution given by the Council of Europe to Albania in the field of human rights. How did the Council react towards problems in Albania since 1995? How did the Albanian government and Albanian people find the membership in the Council of Europe? These are some of the main questions that will be raised in this thesis. But the key point of this study is to provide a detailed analysis on the subject of how the Council of Europe changed the shape of civil and political rights violations since Albanian membership in the Council. I emphasize that Council of Europe?s policy in this period is still of indisputable importance. Therefore, I have in this thesis tried to understand the relationship between Albania and the Council of Europe in previous years and today. 96

Temsili demokrasilerde yurttaşlar siyasi haklarını doğrudan doğruya değil, kendi seçtikleri temsilciler aracılığıyla kullanırlar. Bu durum yurttaş ile seçmiş olduğu vekili arasında bir siyasal temsil ilişkisi meydana getirir. Bu nedenle siyasal temsil, temsili demokrasinin işleyişi bakımından en önemli hususlardan biridir. Çünkü bir ülkede temsilin gerçekleşme derecesi ve niteliği aynı zamanda o ülkedeki demokrasinin niteliğini ve kalitesini de ortaya koyar.Türkiye çok partili demokrasiye 1950 yılında geçmiştir. Aslında Türkiye'de demokrasi deneyiminin Osmanlı dönemine kadar uzanan bir geçmişi vardı ve bu geçmiş ülkede demokrasi adına önemli bir birikim meydana getirmişti. Fakat bu birikime rağmen başlayan demokratik süreç, sorunlu bir süreçti. Demokrasiyi içine tam olarak sindiremeyen kesimler olduğu gibi iktidarın seçim yoluyla el değiştirmesine alışık olmayan ve bunu kabullenmekte zorlananlarda vardı. Bu yüzden 1950'de başlayan demokratik süreç gelişimini tamamlayamadan, başladıktan on yıl sonra askeri müdahaleye maruz kalarak kesintiye uğradı. Demokrasiye yönelik bu tür müdahaleler belli aralıklarla ve çeşitli şekillerde günümüze kadar devam etti.Türkiye'de zaman zaman müdahalelere maruz kalarak kesintiye uğrayan ve ülkenin diğer sosyal ve ekonomik şartlarından etkilenen demokratik sistem, sağlıklı bir seçmen-vekil ilişkisi geliştiremedi. Bunun sonucunda da her dönemde bir siyasal temsil sorunu var olageldiSiyasal temsil sorununun ortaya çıkmasının ve devam etmesinin birden fazla nedeni vardır. Demokratik sistemin maruz kaldığı müdahaleler, siyasi partilerin sık sık kapatılması, uygulanan seçim sistemleri, insanların yaşamını etkileyen sosyoekonomik durum, siyasal katılma yollarının ve araçlarının azlığı, yeterli olmayan sivil toplum örgütlenmesi, seçmenlerin etkin olmadığı adaylık süreçleri gibi faktörler tüm ülkede siyasal temsili etkileyen nedenlerdir. Tüm bu nedenlerin yanında birde siyasal temsili etkileyen bölgesel faktörler de vardır. Bu faktörlere verilebilecek en iyi örnek Türkiye'nin özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde uzun süre hâkimiyetini sürdüren ve siyasette etkin olan ağalık, şeyhlik, din adamlığı benzeri yapılardır.Ülkenin Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde siyasal temsilin, diğer nedenlerin yanı sıra ağalık, şeyhlik, din adamlığı benzeri yapıların da etkisinde kalarak olumsuz etkilenmesi, bu bölgelerde, Türkiye'nin diğer bölgelerine nazaran daha ciddi sorunlara yol açmıştır. Bu bölgelerde temsil sorunun yaşanması, zaten var olan sorunların biraz daha büyüyerek devam etmesinde de etkili olmuştur.İşleyen bir demokratik sistemde yurttaşların hiçbir yapının etkisi altında kalmadan tercihlerini özgür iradeleri ile kullanmaları, siyasal katılmada bulunmak için fırsat ve imkânlara sahip olmaları ve en iyi şekilde temsil edilmeleri gerekir.Anahtar kelimeler: Diyarbakır, demokrasi, siyasal temsil, seçim, vekâlet, siyasal katılma, yoksulluk, eğitim, sivil toplum. In representative democracies, citizens do not use their political rights directly but through the representatives they have elected. This constitutes a relationship of political representation between the citizen and their deputy. Thus, political representation is one of the most important elements in terms of function of representative democracy. Because, the degree and quality to which the representation realizes also manifests the quality of the democracy in that country.Turkey introduced the multi-party democracy in 1950. In fact, Turkey had an experience of democracy that went back to the Ottoman period, and that experience had created a significant background in terms of democracy. However, despite that background, the process of democracy was problematic. There were some who could not fully digest democracy as well as those who were not accustomed to handing down of power through elections and had difficulty in accepting that. For that reason, the democratic process that started in 1950 was interrupted by a military coup only ten years after it was introduced, long before it could complete its development. That kind of interventions to democracy continued in certain forms and in certain intervals to the present time.The democratic system of Turkey, which was interrupted by interventions from time to time and also affected by other social and economical conditions, failed to develop a healthy relationship between the voter and deputy. As a result, there has always been a problem of political representation.There is more than one reason why the problem of political representation emerged and continued. The interventions the democratic system exposed, frequent closing of political parties, the election systems in effect, the soci-econimical situation that affected the people?s life, the deficiency of the ways and tools of political participation, insufficient association of the civil society, and the candidacy procces that the voters were not effective at are the reasons that affect the political representation throughout the country. Beside all these, there are also regional factors that affect the political representation. The best example of those factors is the structure dominated by aghas, sheikhs or mullahs for a long time especially in the Eastern and Southeastern Anatolia Regions of Turkey.Since the political representation was negatively affected by, beside others, such structures as aghas, sheikhs or mullahs, it has resulted in more serious problems in the Eastern and Southeastern Anatolia Regions than the other parts of Turkey. The representation problem in the mentioned regions has caused an augmentation in the already existing problems.In a functional democratic system, citizens must be making their preferences with their free will and without the influence of any structure; having the opportunities to participate in politics; and represented in the best way.Keywords: Diyarbakir, democracy, political representation, election, deputy, political participation, poverty, education, civil society. 106

Tarih boyunca iktidarın meşruiyet kaynakları ve halkla olan ilişkisi siyasi yazının en popüler konularından olmuştur. Bununla birlikte 2000 yıldan uzun süredir tarih sahnesinde bulunan türk milletinin kurduğu devletler bu bakış açısıyla bugüne kadar incelenmemiştir. Bu konuda bilgilerin aşırı dağılmış bir şekilde bulunması bu çalışmayı sınırlandıran başlıca etken olmuştur. Konunun özelliğinden ötürü alan çalışması yerine kaynak taramasıyla yetinilmiştir.nahtar Kelimeler: Büyük Hun İmparatorluğu, Yöneten yönetilen İlişkisi, Türk Devletleri, Siyasi Meşruiyetin temelleri, During history, legitimacy resources of the government and their relation with the folk became one of the most popular subjects of political literature. Beside this, for a longer time more than two thousand years, the states that were established by Turkish Nation in the history scene were not examined under tthis aspect. The iformation about this point has been spread extremely and this case became primarily affect limitation of the study. Due to specification of the subject, instead of meaning study, resource scanning became sufficient.Key Words: Great Hun Empire, relation between administrators and managed folk, Turkish States, Fundamentals of political legitimacy. 97

ÖZET Anayasalar, bir. devletin temel yapısını, organlarını, organların birbirleri ile olan ilişkilerini ortaya koyan belgeler olmalarının yanı sıra, kişilerin, doğumla kazandıkları hak ve hürriyetleri tanıyan ve koruma altına alan üstün hukuk belgeleridir. Asli kurucu iktidar sahiplerinin istekleri doğrultusunda şekillenen Anayasalar, hayat buldukları dönemin izlerini taşırlar. Dönemin baskın şartları, anayasaların gelecekle olan bağlarım kopartmalarına ve insan ihtiyaçlarının demokratik toplumlarda olduğundan daha düşük nitelikte karşılanması sonucunu doğurmaktadır. Toplum, gelişen sosyal, ekonomik, siyasal ve teknolojik belirleyiciler sayesinde, dünyanın diğer bölgelerinde yaşayan hemcinslerinin sahip olduğu hak ve hürriyetlerden haberdar olmaktadırlar. Zamanla, insanlar, söz konusu hak ve hürriyetlerin korumasından kendilerinin de faydalanması gerektiği yönündeki isteklerini siyasi iktidara çeşitli vasıtalarla iletmişlerdir. Gelişen ve değişen ihtiyaçların yönlendirdiği bu istekler karşısında kayıtsız kalamayan siyasi iktidarlar, gündemlerine zaman zaman anayasa değişikliklerini almışlardır. 1982 Anayasası da bu gelişmelerden payına düşeni almıştır. 1982 Anayasası, yürürlüğe girdiği günden bugüne toplumun bir çok kesiminin ağır eleştirilerine hedef olmuştur. Buna bağlı olarak anayasa değişiklikleri ülke gündeminden hiç düşmemiştir. 1982 Anayasasmda 2001 değişikliklerine gelinceye kadar 1987, 1993, 1995 ve 1999 yıllarında olmak üzere toplam beş değişiklik yapılmıştır. Altmcı değişiklik olan 2001 değişiklikleri, şimdiye kadar yapılan değişikliklerin en kapsamlısıdır. Anayasanın muhtelif maddelerini kapsayacak toplam 35 maddede değişiklik yapılmıştır. Bu çalışmamızda, 2001 Anayasa değişikliklerinin, temel hak ve hürriyetlere bakan yönü incelenmiştir. 2001 Anayasa değişiklikleri ile, Anayasanın ikinci kısmmda düzenlenen, ` genel esaslar`, `kişinin haklan ve ödevleri`, `sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler` ile `siyasi haklar ve ödevler` başlığı altında düzenlenen hak ve hürriyetlerin bazılarında değişikliğe gidilmiştir. 2001 değişiklikleri ile, Anayasanın, başlangıç kısmında, 13, 14, 19, 20, 21, 22, 23, 26, 28, 31, 33, 34, 36, 38, 40, 41, 46, 49, 51, 55, 65, 66, 67, 69 ve 74. maddeleri çeşitli şekillerde değişikliğe uğramıştır. Söz konusu değişiklikler, temel hak ve hürriyetler açısından ne gibi farklılıklar getirdiği inceleme konusu yapılmıştır. VI ABSTRACT The Constitutions are the legal documents which expose the fundamental structure bodies and the their interwoven relations as well as recognizing and maintaining inborn rights and liberties obtained by the individual. The constitutions which are being shaped for the sake of the claims of principal founder power owners pursuing the traces of the period when they have emerged. The dominant conditions of the period have resulted in breaking the futuristic linkages of the Constitutions and, thus, meeting the human necessities of democratic societies in less qualified manner. The society may have been aware of the rights and liberties of their species within different regions of the world by means of the developing social, economic, political and technological parameters. By the lapse of time, people demanded to use the rights and liberties which they have been deprived from the political power by implementing the different means. The political powers who could not be insensitive for these claims evolving and transforming in accordance with the conjonctural needs and attempted to set the constitutional amendmends to their agendas. 1982 Constitution is also subjected and influenced from these motifs. 1982 Constitution have been criticised by the different levels of the society in many respects since the date when it entered into enforcement. Depending upon the constitutional amendmens, we can mention 5 changes as 1987, 1993, 1995 and 1999 as well as 2001 as an agenda of the country. 2001 amendments as a sixth one is the most inclusive covering different 35 articles of the Constitution. In our study, we have focused on the basic rights and freedoms of 2001 Constitutions. Whih the 2001 Constitutional amendments, regulating on the second part of the Constitution, concerned with the titled subjects on the `general principles`, `the rights and the duties of individual`, `social and economic rights and duties`, `political rights and duties`. With the 2001 Constitutional amendments, on the Preamble of the Constitution, the articles 13, 14, 19, 20, 21, 22, 23, 26, 28, 40, 41, 46, 49, 51, 55, 65, 66, 67, 69 and 74 were partially changed. Aforementioned amendments have been studied in respect of fundemental rights and freedoms. 184

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ İSLAM HUKUKUNDA KADINLARIN SİYASAL HAKLARI Sultan AKSAKAL KSÜ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEMEL İSLAM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI DANIŞMAN: Yrd. Doç. Dr. Nuri KAHVECİ Yıl: 2003 Sayfa: 113 Jüri: Prof.Dr. H. Ezber BODUR Yrd.Doç.Dr. Nuri KAHVECİ Yrd.Doç.Dr. İzzet SARGIN Hak ve hukuk kavranılan, toplumların kültürlerinden, sosyal yaşantılarından ve felsefelerinden etkilenerek gelişim göstermiştir. Geçmiş dönemlerde bu kavramların realiteye dönüştürülmesi sırasında 'cinsiyet ayrımı' önemli derecede etkin olmuş ve kadınların varlığı sürekli olarak göz ardı edilmiştir. Bu durum son zamanlarda feminizm akımının doğmasında etkin olmuştur. Böylece kadınlar, gerekli haklarını hem elde etmek hem de kullanmak için aktif hale gelme çabası içerisine girmişlerdir. Buna paralel olarak kadınların devletin bütün yapılanmalarında söz sahibi olmalarım sağlayan siyasal haklar alanında da gözle görülür bir gelişme kaydedilmiştir. Müslüman toplumların uygulamalarının aksine din olarak İslam ve doktrin olarak İslam hukukunda hakların edimi ve kazanımında ne erkek ne de kadın için bireysel ayrıcalıklar bulunmaktadır. Bilakis, hakları kullanmada ehliyet sahibi olma, temel şart olarak gösterilmekle birlikte insana hizmet edecek sosyal şartlardan hareketle toplum düzenini bozmayacak önemli kararlar alırken elbette yine toplumsal şartların oluşturduğu gerçeklerle hareket etme fikirlerin ortak paydası olmuştur. Dolayısıyla bundan ne kadm ne de erkek soyutlanabilir. Çünkü önemli olan, hukukun insana hizmet etmesi, insanın ise gerçek hukuku uygulatacak davranışlarla hukuka yön vermeye çalışmasıdır. Anahtar Kelimeler: İnsan, hak, hukuk, insan hakları, cinsiyet, kadm, erkek, sosyal düzen, siyasal haklar, devlet. ABSTRACT MA Thesis POLITICAL RIGHTS OF WOMEN IN ISLAMIC LAW UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ IMAM INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCE DEPARTMENT OF BASIC ISLAMIC SCIENCE Supervisor: Assist. Prof. Dr. Nuri KAHVECİ Year: 2003 Pages: 113 Jury: Prof.Dr. H. Ezber BODUR Assist. Prof. Dr. Nuri KAHVECİ Assist. Prof. Dr. İzzet SARGIN The concepts of right and law have developed being affected by culture, social life and philosophy of communities. In the past periods when these concepts were being turned into reality, `sexual discrimination` has been considerably affective and the existence of women has been ignored. Then, this situation has been very effective in arising of the movement of feminism. Therefore, women have become active in both to obtaining and using their necessary rights. In this concern, there has been a considerable development in the field of political rights that provide women a say in every structure of the state. Islam as a religion and Islamic law as a doctrin, do not give any individual priviliges to men or women in having and providing rights. On the contrary, having the capasity of using rights has been seen as a basic necessity. In addition to this, acting with the realities occured by the social conditions has certainly been a common denominator of ideas while making decisions against social disorder, according to the social conditions that may serve the human-being. Consequently, neither women nor men can be externalized. Because the important thing is that the law should serve the human-being and the human-being should try to give a direction to the law by behaviors which may result in the real law applied. Keyword: Human-being, right, law, human rights, sexuality, women, men, social order, political rights, state. II 113

öz `1982 Anayasasına Göre Siyasal Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması ve Yasaklanması Rejimi ` başlıklı bu çalışma üç ana bölümden oluşuyor. Girişi izleyen ilk bölümde, siyasal hak ve özgürlükler ele alınmıştır. Siyasal hak kavramı konusunda genel bir açıklama yapıldıktan sonra, siyasal hakların çeşitleri 1982 Anayasasında yer verilen sistematik düzenleme esas alınarak açıklanmaktadır. Bu bağlamda, vatandaşlık, seçme ve seçilme hakkı, halk oylaması, siyasal partiler, kamu hizmetine girme hakkı ve dilekçe hakkı üzerinde durulmuştur. Bölüm içinde ayrıca, siyasal hakların Türkiye'deki tarihi gelişmesine de yer verilmiştir. Siyasal hak ve özgürlüklerin norm alam (kapsamı) ikinci bölümün konusudur. Bu bölümde, Anayasanın temel hak ve özgürlükler için öngördüğü genel yasaklama hükmü (m. 14) ve bu hükmün siyasal haklara yönelik etkisi üzerinde durulmuştur. Siyasal haklara yönelik genel ve özel yasaklama hükümleri Anayasa Mahkemesinin ilgili kararlarıyla birlikte açıklanmaktadır. Bu bölümde, demokratik siyasal düzenin vazgeçilmez unsurları olan siyasal partilerin yasaklanması konusu da incelenmektedir. Siyasal partilerin yasaklanması, uluslararası bir boyutta karşılaştırmalı biçimde açıklanmakta ve Türkiye'de siyasal partilerin yasaklanmasında kullanılan ölçütler ulusalüstü normlar ile birlikte değerlendirmektedir. İnsan Haklan Avrupa Mahkemesinin Türk Anayasa Mahkemesi tarafından yasaklanmış siyasal partilere yönelik verdiği kararların geniş bir şekilde incelenmesi de bu bölümde yer almaktadır. Üçüncü bölümde ise, siyasal hakların sınırlanması konusu üzerinde durulmuştur. Bölüm içinde, siyasal hakların sınırlanmasına ilişkin ölçütler, konuyla ilgili ulusalüstü belgelerle karşılaştırmalı biçimde ele alınmıştır. Ayrıca, bu bölümde, örnek Anayasa Mahkemesi ve İnsan Haklan Avrupa Mahkemesi kararlanna yer verilmektedir. Son olarak, ulaşılan sonuçlar aynntılı bir biçimde sonuç kısmında ele alınmıştır. IV ABSTRACT The dissertation entitled `The Regime of the Restrictions on and Dissolutions of the Political Rights and Freedoms in according to 1982 Constitution` has three chapters. Following the introduction, the first chapter spoke about political rights and freedoms. After the concept of `political rights` is explained with its general terms, all kinds of political rights are defined and clarified on the basis of the systematic order as it is in 1982 Constitution of Turkey. In this context, citizenship, rights to elect and to be elected, referendum, political parties, right to participating in public service and petition were focused. Moreover, the chapter dealt with the development of political rights in the history of Turkey. The issue that the second chapter looks at is what political rights and freedoms cover and include. In this part, the general prohibitions of article 14 that is constitutionally preconditioned for the basic rights and freedoms and its effects on political rights were discussed. These prohibitions have been explained in the lights of the relevant decisions of Constitutional Court. The issue of dissolution of political parties that are the very basics and undisputable fundamentals of the democratic political regimes is examined with a comparative and international perspective. The measures, which are adopted in Turkey to ban the parties from politics, have been evaluated together with the supranational norms. A detailed analysis of the decisions of the European Court of Human Rights as well with regard to the cases of the political parties banned by Turkish Constitutional Court takes place here in this chapter. Chapter III dealt mainly with the issue of restrictions on political rights. It discussed the criterion of restriction of political rights in the lights of the related international documents. Also the judgments of the related cases by Turkish Constitutional Court and the European Court of Human Rights are mentioned in this regard. Finally, it ended with a conclusion that touches and analyses 111 481

ÖZET Bu araştırmada, Cumhuriyet döneminde ortaya çıkan kadın hakları hareketlerini -tarihsel, toplumsal, ideolojik ve siyasal güç dinamiklerini de esas alarak- ortaya koymaya çalıştım. Çalışmamın temel sorusu :Türk modernleşme deneyiminin kadın haklarının kazanılması ile özdeşleşmesinde ve daha sonra muhalif bir hareket olarak İslamcı kadınların hem laik cumhuriyet elitleri hem de geleneksel İslamcılar ile karşı karşıya gelmesinde hangi tarihsel süreçler etkili olmuştur. Bu ana soru çerçevesinde gerek modernleşme ideolojisinin taşıyıcı unsurları olarak, gerekse modernleşme karşıtı geleneksel İslamcı muhalif hareketlerin tabanlarını genişletmekte fonksiyonelleşen/fonksiyonelleştirilen kadınların kimlik oluşturma süreçlerindeki paralellikleri göstermeye çalıştım. Bu çalışmada elde ettiğim bulgular; Cumhuriyetin kuruluş devresinde kadınların yurttaşlık bilincine, dahası ciddi bir siyasal bilince sahip olduklarını göstermektedir. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde kadınların bu bilinçleri dolaylı yolla yani 'ataerkil dayanışma' ile bastırılmış ve kadınlar homojenleştirilerek modernleşme ideolojisi doğrultusunda fonksiyonelleştirilmişlerdir. Resmi tarih söyleminde bu kadınlar `kurtarılmış kadınlar` olarak borçlandırılmışlar ise de; işin gerçeği aynı kadınların 'Cumhuriyeti kurtaran kadınlar' olması ve bu gerçeğin erkek merkezli tarih söylemi ile tarihten gizlenmesidir. Yine aynı paralellik 1960 sonlarında geleneksel İslamcı muhalif hareketlerin kadınları kendi ideolojisi doğrultusunda fonksiyonelleştirerek homojenleştirmesi ve tabanlarını genişletmesinde de görülmektedir. Geleneksel İslamcı kitlenin kadınları Cumhuriyet modernleşmesinin sunduğu fırsat alanını kullanarak geleneksel İslami yapı içinde kadınlık bilincini geliştirmiş, bu yapıyı sorgulamaya almışlar ve geleneksel İslami yapı içinde farklılıklarını vurgulamaya hatta ayrışmaya başlamışlardır. Geleneksel İslami yapı içinde kadınların homojen görüntüsünün heterojenleşmesi ve bu durumun kadınların denetimini zorlaştırması tehlikesine karşı bu kez de geleneksel İslamcılar 'ataerkil dayanışma' ile bu `sorunu` çözme yoluna gitmişlerdir.Araştırmada, temelde birbirine karşıtlık/muhalif görüntüsü veren hareketlerin gerek kadınlar gerekse muhalif ideolojik hareketler bağlamında gösterdikleri paralellikleri ortaya koymaya çalışırken tarihsel, sosyolojik ve antropolojik veri ve yaklaşımlardan yararlanılmıştır. IV SUMMARY In this research, I have tried to reveal the value of the women's rights movements that have risen during the foundation years of the Republic by focusing on the historical, social, ideological and political power dynamics of the period. The basic question of the research is twopold: Which historical processes were influential on the identification of the modernization experience with women's rights and then on Muslim women's conflict with both the secular republic an elites and traditional Muslims? In this framework, I have tried to point out the parallelism between women who had functioned or had been made to function both as carriers of modernization and as enlargers of the base of traditional Muslim oppositon movements while striving to define their raenthties The data I have gotten during my study indicates that women had the notion of citizenship and even considerable political consciousness during, the foundation of the Republic. This consciousness of women was suppresed in an indirect way, namely by 'patriarchal solidarity'. Women were concieved as a single homogenous category with distinctive characteristics by the ideology of modernization. The formal history discourse, indepted the women and defined them as `saved women`, when in fact it was the women who 'saved the Republic'. This fact was hidden because of male centered historical discourse. Again, one can see the parallelism in the case of the traditional Muslim opposition movements' and the way they assimilated the women by making them function in the direction of their ideology and for enlarging their suppart base. Since the late 1960's traditional Muslim women have improved the feminist consciousness and begun to emphasize their differences as opposed to their homogenous group image in traditional Muslim structures by making use of opportunities given by Republican modernization. Increased differentiation among traditional Muslim women made their control by men difficult. In this situation, traditional Muslims havetried to overcome this problem of control, again by making use of 'patriarchal solidarity'. In trying to show the parallelism between the two ideologically opposed movements' treatment of women. I have made use of historical, sociological and anthropological data and approaches. 319

331

ÖZET Yüksek lisans tez çalışmamızın konusunu ve başlığını oluşturan `Milletvekili Seçilme Yeterliliği` Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 76.maddesinde ve 10.06.1983 tarihli 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununda düzenlenmiştir. Milletvekili seçilmeye yeterliliği, doktrinimizde Prof. Dr. Oya Araslı dışında gayet yüzeysel biçimde ele alınmış, doğrudan bu konuyu inceleyen bir çalışma yapılmamıştır. Çalışmamız süresince kaynaklan incelerken, kamu hukukunun bir çok dalı ile iç içe geçmiş, oldukça zengin bir konu ile karşı karşıya kaldığımızı anladık. Önümüze çıkan hukuksal sorunlar ve bunların çözümlerinin araştırılması ilgimizi daha da arttırdı. Bu ilgi ve konumuzun şaşırtıcı zenginliği, çalışmamızın hacmini, öngörümüzün dışına çıkarmıştır. Sonuçta siyasal temsil fikrini tarihsel süreç içerisinde doğuşu ve gelişmesi incelenirken, günümüzün yasal düzenlemeleri değerlendirilerek, düzenlemelerin yerindeliği tartışılmış ve karşılaşılan sorunlara çözümler bulunmaya gayret edilmiştir. 286 SUMMARY `Election Capacity of Deputy` that constitutes the subject and the title of our master thesis is arranged in the article 76 of Turkish Constitution and dated 10.06.1983, numbered 2839 Law of Election of Deputy. The election capacity of deputy, in our doctrine except Prof Dr. Oya Arash, had been taken up very superficially and there is no study about this subject that searches directly. During the study, while we scrutinize the sources, we have seen that we had faced with a rather rich subject which is interested in many branches of the Public Law. Legal problems that we confronted and investigations of their solutions have increased our interest This interest and astonishing richness of the subject have taken out our foresight in size of our study.So, while,we study the birth and the devolopment of the idea of political represantation in historical process,it had been argued whether the arrangenments were suitable or not and it had been tried tojind the solutions of the problems that we confronted with, by evaluating today's legal arrangements 287 287

ÖZET Batı Trakya Tünle azınlığın sorunları 24 Temmuz 1923 Lozan barış antlaşması öncesi ve sonrası olmak üzere iki dinamik çerçeve içerisinde ele alınmaktadır. Özellikle, Lozan barış antlaşması ile Batı Trakya Müslüman-Türk azınlığı, siyasal, ekonomik, dini, sosyal-kültürel haklara tam anlamıyla olmasada kavuşmuştur. Fakat Batı Trakya Türk azınlığının genel durumları üzerinde, Lozan antlaşmasından bugüne kadar pek durulmadığı için günümüzde Batı Trakya sorunu ortaya çıkmıştır. Bu yüzden Batı Trakya Türkleri ekonomik, sosyal, dini ve kültürel yönden olduğu kadar fikri yönden de şiddetli baskılara maruz kalmıştır. Özellikle cunta yönetimi sırasında bu baskılar daha da artmıştır. Batı Trakya Müslüman-Türk azınlığı, uluslar arası antlaşmalardan doğan bir azınlıktır. Azınlığa, bu antlaşmalarla özerklik tanınmış, kendisini yönetmesi sağlanmıştır. Antlaşmaların uygulanma ve denetimi Türk - Yunan Hükümetlerinin insiyatifıne bırakılmıştır. Fakat, Yunanistan'ın gerek ulusal, gerekse uluslar arası antlaşmaların altına attığı imzalara uymaması sorunu daha da körüklemektedir. Batı Trakya'ya yönelik devlet yatırımlarının olmaması, eğitim imkanlarının sınırlandırılması,iş bulma ve kurma imkanının yok denecek kadar az olması, seçme ve seçilme haklarının gaspa uğraması bu bölgeden azınlığın başka yerlere göçüne sebebiyet vermiştir. Özellikle Yunanistan'ın Batı Trakya'da siyasi egemenlik kurma çalışmaları. Batı Trakya Türklerinin günlük yaşamlarında karşılaştıkları sorunların oluşmasına sebep olmuştur. Sorunların temelini oluşturan baskılar belirtildiği üzere, ekonomik, dini, sosyal, kültürel, siyasal içerikli olup toplumsal gelişmeyi engelleyici ve azınlığa gelecek güvencesi bırakmamayı amaçlayan niteliktedir. Günümüzde uluslar arası alanda pek dikkat çekmese de `Batı Trakya Müslüman- Türk Azınlığı Sorunu` güncelliğini ve önemini Türkiye ve Türk halkı açısından korumaktadır. 150 SUMMARY The problems of West-Thrace Turkish Moslem minority can be examined under two dynamic headings : before and after the Lozanne treaty signed on July 24. West-Thrace Turkish minority partially gained some religious, political, economic, social and cultural rights due to the treaty. On the other hand, this case has become an international problem as due importance hasn't been attached to the general conditions of the minority. As a results West-Thrace Turkish minority has been exposed to not only economic, social, religious but also ideological pressure. The pressure increased especially during the junta administration. West-Thrace minority has been regarded as `a minority` recognised by international treaties... These treaties provided the minority autonomy and self-governing. The execution of the treaties are carried out by Turkish-Greek government. The problem becomes more important so long as the Greek government resists the regulations of those treaties. Limitation of educational opportunities, lack of investments by the government, unemployment, right to elect make it more difficult for minority West- Thrace Turkish are threatened by efforts by the Greek government to form political autonomy. The problems are political, social, religious, economic and cultural and they deprive the minority of major future and present right. It may be internationally a problem of slight importance but problem of west. Thrace Turkish Moslem minority are and will be the focus of the international agenda. 151 154