Search

Ahlâk konusu insanlık tarihinin en temel meselelerinden biridir. Farklı düşünce dallarının kendi cephesinden bakarak açıklamaya çalıştığı birbirine yakın ya da uzak ahlâk anlayışları vardır. Edebiyat da bu alanlardan biridir ve edebî âhlak anlayışının inkişafı İslâm toplumlarında din temellidir.İslâmiyetin de etkisiyle Klasik Türk Edebiyatında ahlâki konulu eserlere verilen önem bu alanda telif ya da tercüme edilmiş eserlerin çokluğuyla anlaşılabilir. Bu çalışmada da Hüseyin Vâiz-i Kâşifî'ye (ö. 910/1504-1505) ait Farsça bir eser olan ve Bosnavî Ömer Efenditarafından tercüme edilen Ahlâk-ı Muhsinî kitabının çeviri yazısı yapılmıştır. Çalışmada öncelikle ahlâk kavramı üzerinde durulmuş, İslâm öncesi ve İslâmi dönem ahlâk anlayışlarına dair bilgiler verildikten sonra, Klasik Türk Edebiyatı alanında yazılan ahlâk kitapları tanıtılmıştır. Kitabın yazarı Kâşifî'nin hayatı ve eserleri hakkındaki açıklamalardan sonra Ahlâk-ı Muhsinî ve Türkçe tercümeleriile eserin mütercimi olan Ömer Efendi hakkında bilgiler verilmiştir. Eserin şekil ve muhteva unsurları tanıtıldıktan sonra çalışmanın asıl konusu olan metin yeni harflere çevrilerek sunulmuştur. The issue of morality is one of the most important issues in human history. There are similar or distant moral understanding branches that try to explain their own vision from their self-point of view. The literature is one of these branches and the development of literary morality is religion based in İslamic societies. Firstly, the concept of morality was emphasized in the study. The translation writing of Ahlak-i Muhsini book which is Persian and was translated by Bosnavi Ömer Efendi was done in this study. The importance given to the works on morality in Classical Turkish literature with the effect of İslam can be understood by the abundance of copyrighted or translated works in this field. After giving information about the moral values in İslamic period, the moral boks written in the field of Classical Turkish literatüre were introduced. After explanations about the author's life and works, some information about Ahlak-i Muhsini, and the author of the book, Omer Efendi was given.After introducing the shape and content elements of the work, the study was focused on the text part, which is the main part of study. 188

Bu fenomenolojik çalışma, okul öncesi öğretmen inanışlarını küçük çocukların ahlaki ve toplumsal/geleneksel olayları kavrayışlarına bağlamında araştırmaktadır. Bu amaca hizmet etmek için öğretmen inanışlarından önce katılımcıların küçük çocukların sınıf içi davranışları tanımlamaları ve sınıflandırmaları istenmiş ve katılımcı öğretmenlerin kavrayışları incelenmiştir. Veriler, Ankara'da ve Karadeniz kıyısındaki 4 farklı ilde çalışan 26 Türk okul öncesi öğretmeni ile yürütülmüştür. Veri toplama yöntemi olarak, bir tür derinlemesine görüşme yöntemi olan üçlü görüşme dizisi kullanılmıştır. Bulgular, katılımcı öğretmenlerin sınıf içi davranışları iki gruba ayırdığını göstermektedir: İstendik ve istenmedik davranışlar. Bulgular ayrıca katılımcı öğretmenlerin olayları veya ihlal durumlarını üç kategori çerçevesinde değerlendirdiklerini ortaya koymaktadır: (1) Ahlaki, (2) Toplumsal/geleneksel ve (3) Karma. Öğretmenlerin çocukların kavrayışları hakkındaki inanışları, toplumsal/geleneksel ve karma alan için benzer sonuçlar vermiştir. Ancak ahlaki olaylar açısından bulgular hem öğretmenlerin kendi kavrayışlarından hem de önceki sosyal alan araştırmalarından tamamen farklıdır. Öğretmenlerin toplumsal-geleneksel davranışlar ve karma davranışlar ile ilgili inanışları kendi kavrayışlarıyla paralellik göstermektedir fakat ahlaki davranışlara yönelik inanışlarında farklı sonuçlara ulaşılmıştır. Öğretmenler çocukların ahlaki davranışlara dair kavrayışlarının otorite etkisiyle değişebileceğini belirtmişlerdir. Bu sosyal alan kuramının bulgularıyla çelişmektedir. Bulgulardan yola çıkarak katılımcı öğretmenlerin ahlaki olan ile toplumsal/geleneksel olan davranışları birbirinden ayırabildiğini söyleyebiliriz. Ancak katılımcı öğretmenlerin çocukların ahlaki yargı yeteneklerini yeterince anlamadıklarından söz etmek yerinde olacaktır. Mevcut çalışmanın bulguları okul öncesi öğretmenlerinin çocukların ahlaki gelişimini anlamaları ve okul öncesi sınıflarına uygun ahlak eğitim yöntemleri geliştirmelerine yardımcı olmak için hem hizmet öncesi hem de hizmet içi eğitimlerin gerekli olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda Yükseköğretim Kurumu ve Milli Eğitim Bakanlığı için öneriler sunulmaktadır. This phenomenological study investigates the beliefs of Turkish preschool teachers regarding young children's conception of moral and social conventional events. To serve for this purpose, participants' definitions and categorizations of young children's in-class behaviors have been identified first and then participant teachers own conceptions have been examined before analyzing their beliefs. The data has been conducted from 26 Turkish preschool teachers working in 5 different provinces in Turkey. Primary method for data collection is three-interview-series which is a type of in-depth interview. Findings suggests that participants categorize in-class behaviors into two groups: desired and undesired behaviors. Findings also reveals that participants categorize events or transgressions into three categories: Moral, Social conventional and Mixed, which are also mentioned in previous social domain research. Teachers' beliefs about children's conceptions provide similar results for social conventional and mixed domain events. However, in terms of moral events, findings are totally different from both the teachers' own conceptions and previous social domain research. Participants emphasized social conventional influences, especially obedience to authority, when they mention children's conceptions for moral events. A conclusion to be drawn based on the findings is that participant teachers of the current study can differentiate social conventions from morality but they lack sufficient understanding of the moral capabilities of children. Given that the findings of the current study indicate that both pre-service and in-service trainings are required to help teachers understand moral development of children and its application to the classroom settings, recommendations are offered for the CHE and MoNE. 194

Kur'ân'da peygamberlerin, bazı önemli şahsiyetlerin ve geçmiş kavimlerin yaşadıkları olayların anlatıldığı hikâyeler, diğer adıyla kıssalar, Kur'ân'ın önemli bir bölümünü kapsamaktadır. Bu durum kıssanın, Kur'ân'ın insanı eğitme metotlarından belki de en önemlisi olmasından ve taşımış olduğu amaçların ehemmiyetinden kaynaklanmaktadır.Kur'ân hikâyeleri özellikle din eğitimi açısından oldukça önemli bir konuma sahiptir. Kıssaların ihtiva ettiği mesajlar çocuktan-gencine, gencinden-yaşlısına kadın erkek ayrımı olmaksızın tüm yaş grubundaki insanlar için hayatlarına rehberlik edecek bir özelliğe sahiptir. Çünkü kıssalar genel anlamda bu amaca hizmet etmek için Kur'ân'da anlatılmışlardır. Her biri bir ibret vesikası olan Kur'ân hikâyeleri, özellikle DKAB dersi için çocukların dini açıdan eğitilmesinde, onların belirli ahlaki vasıflarla yetiştirilmesinde önemli bir eğitim materyalidir.Dini açıdan çocukların eğitiminde rol- model olmak, onlara somut örnekler sunmak, onların zihinlerine hitap edecek hikâyeler vasıtası ile konuların sunulması, din eğitimini kolaylaştırıp onun kalitesini artıracağı için dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur. İşte bu ve bunun gibi birçok faydayı sağlayan Kur'ân hikâyelerinden istifade etmek DKAB dersinin hedefine ulaşmasını sağlayacak en kestirme yoldur. Bu amaçla çalışmamız, okullardaki DKAB dersini daha renkli hale getirmek, her bir konunun akıllarda kalıcılığını artırmak adına kıssaların sihirli dünyasından en üst seviyede yararlanmanın önemini göstermektir. Bu amaçla İlköğretim ve Ortaöğretim DKAB ders müfredatı bakımından konuların anlatımında ''Hangi konuda hangi Kur'ân hikâyesini anlatabiliriz?'' sorusuna cevap bulmak adına konuların tahlili yapılmıştır. Çünkü her bir Kur'ân hikâyesinde öğrencilere anlatılacak, yararlanılacak bir nokta muhakkak mevcuttur. Bu çalışmanın hedefine ulaşabilmesi için de öğrencilerin gelişim düzeyleri, konuya, kıssa seçimine ve kıssaların öğrencilere sunumuna dikkat çekilmesi hedef edinilmiştir. In the Quran, the stories of prophets, some important characters and the lives of past tribes, or with a different name tales, take place an important part. This is due to tales of Quran maybe the most important method in educating humans and the importance of the aims that bring within.The stories of Quran have a particularly important position in terms of religious education. The messages it contains have a feature that will guide the lives of people of all age groups without discrimination between men and women from children to young, from young to old. Because tales have been told generally to serve this aim in Quran. The stories of Quran, each of them are examples, are important education materials for raising children with certain moral qualifications and educating them in religious way especially for DKAB course.To be a role model in the education of children in religious terms, to present them concrete examples, to present them with stories to address their minds is an important issue must be taken into account in order to facilitate and increase the quality of religious education. It is the shortest way to get the DKAB course to reach its goal to benefit from these and many other benefits of the stories of Quran. For this aim our study wants to liven up DKAB courses in schools and to show the importance of benefiting from magical world of tales at the highest level for increasing the memorability of every subject. With this aim, in terms of Primary and Secondary Schools DKAB course curriculum, the topics have been analyzed in order to find answer to the question `On which subject we can tell a story from Quran?`. Because there is always a point to benefit and a story to tell to the students in every story of Quran. In reaching the goal of this study, attention should be paid to the level of development of the students, to the topic, to the selection of the tale and to presentation of the tales to the students. It should not be forgotten that education is a whole and the student should be embraced with in all aspects and a study plan should be made accordingly. 243

Araştırmanın konusu; ortaokul seçmeli Din, Ahlak ve Değerler grubu dersleri olan Kuran-ı Kerim, Hz. Muhammed'in Hayatı ve Temel Dini Bilgiler derslerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmenleri, öğrenci ve veli görüşleri çerçevesinde seçim, beklenti, içerik ve uygulama boyutları ile tespiti ve değerlendirmesidir. Bu bağlamda araştırmanın amacı Temel Dini Bilgiler, Hz. Muhammed'in Hayatı ve Kur'an-ı Kerim derslerinin seçilme/seçilmeme sebeplerini ortaya koyarak irdelemek ve çözüm önerileri geliştirmek; derslerin amaçları, muhtevaları, programları ve işlenişleri vb. hakkında tespit ve değerlendirmelerde bulunmaktır. Araştırma nitel durum desenli bir çalışma olup görüşme ve doküman incelemesi teknikleri ile veri toplanmıştır. Görüşmeler araştırma amacı doğrultusunda hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formları ile yapılmıştır. Araştırma kapsamında 17 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmeni, 16 öğrenci ve 15 veli ile görüşme yapılmıştır. Temel Dini Bilgiler, Hz. Muhammed'in Hayatı ve Kur'an-ı Kerim derslerinin öğretim programları amaç, konu ve kazanım yönlerinden incelenmiştir. Veri analizi bilgisayar destekli NVivoPro 11 programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın geçerlilik ve güvenirliliği bağlamında yapılan çalışmalar yöntem kısmında anlatılmıştır. Tartışma bölümünde elde edilen veriler kendi içinde ve alanda yapılan diğer çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Çalışmada bulgular çerçevesinde elde edilen sonuçlar; din derslerine bakış açıları, derslerinin tercih edilme veya edilmeme durumları, seçmeli din dersleri ile ilgili beklentiler, seçmeli din derslerinin içerikleri, seçmeli din derslerinin işlenişi ve seçmeli din derslerinin uygulamasında yaşanan problemlere başlıkları altında yazılmıştır. Araştırma sonuçları bağlamında din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerine, okul yöneticilerine ve Milli Eğitim Bakanlığına önerilerde bulunulmuştur. Aynı zamanda yaşanan problemlerden hareketle, seçmeli din derslerinin yapısına yönelik öneride bulunulmuştur. The subject of the research is the determination and evaluation of the secondary school elective courses; the Holy Quran, Life of Prophet Muhammad and Fundamental Religious Knowledge, which the Religion, Morality and Values group courses, in election, expectation, content and implementation aspects within the frame of opinions of the teachers of Religion Culture and Moral Education course, the students and parents. The goal of the researcher, in this context, is to reveal and examine thoroughly the reasons behind election / non-election of the Holy Quran, Life of Prophet Muhammad and Fundamental Religious Knowledge courses; to develop solution recommendations; to make observations and evaluations about the objectives, contents, course programs and teaching and so on of the courses. The research is a qualitative case pattern study and the data was collected by means of interviews and document examination and review techniques. The interviews were made using semi-structured interview forms prepared in line with the goal of the research. In the research, interviews were made with 17 teachers of Religion Culture and Moral Education, 16 students and 15 parents. Holy Quran, Life of Prophet Muhammad and Fundamental Religious Knowledge course programs were examined in terms of objectives, subjects and learning outcomes. Data analysis was done with the computer-aided NVivo Pro 11 program. The studies conducted within the context of validity and reliability of the research are described in the method chapter. In the discussion chapter, the data obtained are compared with each other and with other studies in the field. Within the framework of the study findings, the results obtained are given under their respective titles of point of view towards religious courses, situations for election or non-election of these courses, expectations from the elective religious courses, teaching method of the elective religious courses and programs experienced in teaching of elective religious courses. Recommendations were made for the teachers of the Religion Culture and Moral Education course, school administrators and the Ministry of National Education within the context of the research findings. Further recommendations were made regarding the structure of the elective religious courses based on the problems experienced in these courses. 322

Bu çalışmada Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın Marifetnâmesi'nde yer alan ahlâkadair konuları değerlendirmeye çalıştık. Öncelikle onun hayatı, kişiliği ve eserlerinikısaca anlattık. Marifetnâme'de yer alan konuların genel anlamda ahlâk felsefesi, özelolarak da İslam ahlâk düşüncesi açısından önemine temas ettik.Onun ahlâka dair görüşlerinin konunun teorik yönünden çok, pratik yönüne ışıktuttuğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu anlamda onun görüşlerinin dine dayalı ahlâkteorilerine daha uygun olduğunu değerlendirdik. Onun, dindar bir insanın hayatınanüfuz eden dindarlık yaklaşımının, günümüz modern insanının ahlâk anlayışına katkılarsunabileceği değerlendirilmektedir.Anahtar Kelimeler: Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetnâme, Ahlâk felsefesi,Pratik ahlâk. In this study, we tried to evaluate the ethical issues in Erzurumlu İbrahimHakkı's Marifetnâme. First, we briefly explained his life, personality and works. Wehave come into contact with the importance of moral philosophy in general in theMarifetnâme, especially in terms of Islamic moral thought.We can easily say that his views on morality shed light on the practical aspect ofthe subject rather than the theoretical aspect. In this sense, we considered that his viewswere better suited to the moral theories of religion. It is our hope that the approach ofreligiousness, which permeates the life of a religious person, can contribute to the moralunderstanding of contemporary modern man.Keywords: Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetnâme, Moral philosophy,Practical morality. 106

Bu çalışma ile DKAB dersinde sure ve dua öğretiminin nasıl yapıldığı ele alınmış ve araştırma neticesinde ortaya çıkan bulgulara dayanılarak çözüm önerilerinde bulunulmuştur.Araştırmanın amacı DKAB derslerindeki sure ve dua öğretiminin bugünkü durumunu ortaya koyarak; sure ve dua öğretiminin kalitesinin yükselmesine katkı sağlamak, DKAB öğretmenliği görevini yürütenlere, DKAB dersi program geliştirme faaliyetlerini yürüten uzmanlara, DKAB dersi için ders kitabı yazanlara, kaynak teşkil etmek ve önerilerde bulunmaktır.Bu çalışma 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Malatya ilindeki ortaokullarda görev yapan DKAB öğretmenlerine yapılan anketten elde dilen veriler ile sınırlıdır.Hazırlanan anket soruları DKAB öğretmenleri tarafından cevaplandırıldı.. Toplanan veriler SPSS programına yüklendi. Cevapların frekans ve yüzde oranları tespit edildi. Elde edilen bilgiler tablo haline getirildi. Tablo haline getirilen bilgiler ise şöyle özetlenebilir:Araştırmaya katılan öğretmenler derse büyük ölçüde hazırlıklı geldiklerini ifade etmişlerdir. Fakat yaptıkları hazırlıklarda çeşitli eksiklikler bulunduğu tespit edilmiştir. Sure ve duaların lafız öğretiminde öğretmenlerin tecvit ve mahreci dikkate aldıkları ancak bazı zorluklarla karşılaştıkları, bu zorlukların genellikle Türkçe ve Arapça dil yapısı farklılıklarından kaynaklandığı bilgisine ulaşılmıştır.Sure ve duaların öğretiminde öğretmenlerin tamamının yöntem ve teknik seçiminde sıkıntılar yaşadığı, özellikle anlam öğretimine lafız öğretiminden daha az önem verdikleri ve öğretmenlerin büyük çoğunluğunun anlamları ezberletme yolunu tercih ettiği bilgisine ulaşılmıştır. Sure ve dua öğretiminde araç gereç kullanımında ise öğretmenlerin daha çok geleneksel araç gereçlerden yararlandıkları bilgisine ulaşılmıştır. Sure ve dua öğretiminde öğretmenlerin yapılan hataları düzelttiği, DKAB dersi sure ve dua öğretiminde verilen ödevlerin değerlendirilmesi konusunda öğretmenlerden ödevleri kendilerinin kontrol ettiği ancak bu kontrolün yüzeysel bir kontrol olduğu bilgisine ulaşılmıştır. DKAB derslerinde sure ve duaları öğrenmeye karşı öğrencilerin ilgili olduğu, DKAB dersi öğretmenlerine göre sure ve duaların öğretiminin ailelerin beklentilerini karşıladığı bilgisine ulaşılmıştır. Bu verilerden hareketle DKAB dersi öğretmenlerinin sure ve dua öğretiminde bazı eksikliklerinin olduğu söylenebilir. Bu eksikliklerin giderilebilmesi için öğretmenlere ilgili literatürü gözden geçirmeleri ve konuyla ilgili hizmet hiçi eğitim çalışmalarına katılmaları tavsiye edilebilir.Anahtar Kelimeler; DKAB dersi sure ve dua öğretimi, ortaokul, İHO, DKAB dersi sure ve dua öğretimi yöntemleri. By this survey, the way of teaching pray and sura in Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK) lesson has been discussed and solutions suggestions has been proposed based on evidences found as a result of the survey.The aim of the study is to contribute to increase the quality of teaching pray and sura by presenting today's situation of teaching sura and praying in RCMK, make suggestions and form basis for the teachers of RCMK, the experts who conduct activities of programme developments, the people who write coursebook for RCMK.This study is limited with the data that was gathered from the questionnaire applied for the teachers of RCMK working in the secondary schools in Malatya during the 2014-2015 Educational Years.The questions of the questionary that was prepared was applied individually for RCMK teachers. The data gathered was loaded for the programme SPSS. The frekans and percentages of the answers were established. The chart was made from the date gathered. The informations included in the chart can be summarized in that way:With the survey, the way of teaching sura and praying in RCMK by the taechers has been showed.The teachers particpated in the survey stated that they widely make preparations for the lesson, but it has been confirmed that there has been lots of deficiencies in the preparetions made.It is stated in the survey that the teachers pay attention to '' tecvit and mahrec'' while teaching of '' lafız'' of sura and praying, but they have some difficulties. In general, these difficulties result from different language structures between Turkish and Arabic.It is also stated that all of the teachers have some difficulties with choosing methods and techniques while teaching sura and prayin. Especially, they give less importance to the teaching meaning than the teaching '' lafız''. And another information gathered by the survey is that the majority of the teachers prefer the way of memorize of the meaning. It also emphasizes that the teachers mostly use traditional equipments in teaching sura and praying on the aspect of equipments.It has been gathered information by the survey that the teachers correct the mistakes in the teaching sura and praying, and the teachers control the homeworks given in the teaching sura and praying, but this evolution is superficial. It is also emphasized that the students are interested in learning sura and praying in RCMK and teaching sura and praying meet expectations of families according to the teachers of RCMK. It can be said that there are some defiencies of RCMK teachers in teaching sura and praying with the data gathered in the survey. To fill these deficiencies, it can be suggested that the the teachers can make a literature review and participate in inservice training that is relevant with the topic.Key words: teaching sura and praying in RCMK lesson, secondary school, İHO, the methods in teaching sura and praying in RCMK) 136

Eğitim, insan hayatının bütününü kapsayan bir süreçtir. Bu sürecin temelini ilköğretim oluşturur. İlköğretim sürecinde öğrencilere verilen Din Eğitimi, öğrencinin Dini Bilgilerinin oluşmasında ve şekillenmesinde önemlidir. Okullarda verilen din eğitimi ve öğretiminin yanında öğrenci, ailesinden ve çevresinden de dini bilgi almaktadır. Öğrencinin informal ve formal yollarla edindiği dini bilgilerde DKAB öğretmenini kaynak kişi olarak alıp almadığı sorusuna cevap bulmak tezimizin temel amacını oluşturmaktadır.İlköğretim öğrencilerinin DKAB öğretmenini kaynak kişi olarak alıp almadıklarına yönelik bu çalışma giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı ve önemi üzerinde durulduktan sonra çalışmanın problemi ve alt problemleri belirtilmiştir. Birinci bölümde, tezin konusunu oluşturan ana kavramlara yer verilmiştir. İkinci bölümde, eğitim durumları ve öğretmene etkisi üzerinde bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde, İlköğretim öğrencileriyle yapılan görüşmelere ve yorumlara yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise ilköğretim öğrencilerinin DKAB öğretmenini kaynak kişi olarak gördüğü ve bununla birlikte aile ve çevresinin de din eğitiminde önemli rolü olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Din, Eğitim, Öğretim, Din Eğitimi, Din Öğretimi, Öğretmen, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi. Education is a process that includes whole life- span of a person. Primary educatinon forms the basis of this process. Religion education is important in forming a student's religious information. Besides the religious education that is taught at schools, a student acquires religious information from his/ her parents and enviroment. To answer the question that a student takes his/ her religious education teacher as a resource or not composes the primary aim of our thesis.This study, whether primary education students take their religious education teacher as a resource or not composes of introduction theee parts and conclusion. After laying emphasis on topic, aim and importance of the research problems and sub- problems of this study have been stated. In the first part, key concepts that form the topic of thesis have been included. In the second part, educational status and its affects on teachers are discussed. In the third part, the interviews carried out with primary education students and comments have been revealed. In conclusion part, it has been concluded that primary education students see their religious education teacher as a resource and, in addition to this, their family and environment have an important role in religion education.Keywords: Religion, Education, Teaching, Religion Education, Teacher, Primary Religion. 90

Bu çalışma, Samsun ili Merkez ilçeleri (Atakum, İlkadım, Canik) ile Bafra ve Alaçam ilçelerindeki liselerde öğrenim gören 9. ve 10.sınıf öğrencileri ve Hz. Muhammed'in Hayatı seçmeli dersini okutan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin bu ders ile ilgili görüş ve düşüncelerini, derslerde ne tür problemlerle karşılaştıklarını ve dersle ilgili önerilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Çalışma, 27 sorudan oluşan öğrenci anket formunun 2013-2014 eğitim- öğretim yılında Samsun ili Merkez ilçeleri ile Bafra ve Alaçam ilçelerindeki ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 1402 öğrenci tarafından ve 28 sorudan oluşan bir öğretmen anket formunun da aynı ilçelerdeki ortaöğretim kurumlarında görev yapan 65 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni tarafından cevaplandırılması yoluyla gerçekleştirilmiştir.Elde edilen verilerden Hz. Muhammed'in Hayatı dersine yönelik öğrenci tutumlarının olumlu olduğu görülmüştür. Ayrıca, öğrencilerin bu derse yönelik tutumlarının okul türü, anne-baba eğitim düzeyi, Kuran kursuna devam etme durumu, dersi almaya yönlendiren sebepler, dersin hangi yönden katkı sağlayacağıyla ilgili öğrenci beklentisi, ders öğretmeninin etkisi ve bu dersteki başarı durumu gibi bağımsız değişkenler ile arasında anlamlı bir ilişki olduğu anlaşılmıştır.Öğretmenlerin Hz. Muhammed'in Hayatı dersinin liselerin bütün alanlarında okutulması gereken gerekli bir ders olduğuna, ders kitabının sadeleştirilmesi gerektiğine inandıkları ve ders konularını yeterli görmedikleri anlaşılmıştır.Araştırma sonuçları doğrultusunda, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ile Hz. Muhammed'in Hayatı dersinin konularının ve içeriklerinin gözden geçirilmesi, müfredat programının geliştirilmesi, öğretmenlerin sevgi temelli, kolaylaştırıcı yaklaşım ve metotlardan yararlanarak ders işlemeleri, Hz. Muhammed'in Hayatı dersi ile ilgili öğretmen kılavuz kitabı hazırlanması ve öğretmenlere uygulamaya dönük, pratik örnekler içeren dersle ilgili hizmet içi eğitimler verilmesi önerilmiştir.Anahtar Sözcükler: Din Eğitimi, Seçmeli Ders, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi This study was aimed to determine the teachers of Religion and Morals Courses whoteach 9-10th Classes students, studying at high schools in Bafra and Alaçam and in the centraldistricts of Samsun (Atakum, İlkadım, Canik) and optional subject, Prophet Muhammed'sLife.In this study, the descriptive method was used. The study was actualized with astudent questionnaire consisting of 27 questions which was answered by 1402 students,studying at secondary schools in Bafra and Alaçam and in the central districts of Samsun andwith a teacher questionnaire consisting of 28 questions which was answered by 65 teachers ofReligion and Morals working at these districts in 2013-2014 Educational and training year.According to data, the students' attitudes towards the course of Prophet Muhammed'sLife are positive. In this research, it is understood that there is a significant relationshipbetween the students' attitude towards the course and the arguments such as the school type,the educational level of the parents, continuing the Quran Course, the reasons for taking thecourse, the expectations of the students about how useful the course is, the effects of thecourse teacher, the success at this course.It is understood that the teachers thinks that the course of Prophet Muhammed's Lifeshould be taught in every grade of the high schools; the course book should be simplified andthe course subjects aren't sufficient.As a result of the research, it is suggested that the subjects and contents of the courseof Religion and Morals Prophet Muhammed's Life should be reviewed; the curriculum shouldbe developed; the teachers should have lessons by using based on-love, adjuvant-approachesand methods; a teacher guide book should be prepared; the in-service training should be givento the teachers, including application-oriented, practical samples related to the course.Key Vocabulary: Religious Education, Optional Subject, Religion and MoralsCourses 120

Bu çalışmanın amacı, 4. Sınıf öğrencilerinin `Hz Muhammed` öğrenme alanını kavramasında İşbirlikli Öğrenme Yönteminin etkilerini araştırmaktır. Ayrıca çalışma DKAB dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin uygulanabilirliğini ortaya koymaya çalışmaktadır. Araştırmanın örneklemini 2013-2014 eğitim öğretim yılında Sinop Merkez Atatürk İlkokulunda 4. sınıfa devam eden toplam 109 4. sınıf öğrencisi teşkil etmektedir. Araştırma 2 bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın problemi, amacı ve önemi, temel kavramlar ve sınırlılıkları verilmiştir. Birinci bölümde kuramsal çerçeve, İşbirlikli Öğrenme ve teknikleri, öğretmen ve öğrenciye düşen görevler hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin DKAB dersinde uygulanabilirliği, öğretmen görüşü, sınıf gözlemleri, fotoğraflar ile ilgili örnekler verilmiştir. Sonucunda bazı öneriler sunulmuştur.Anahtar Sözcükler: İşbirlikli Öğrenme Yöntemi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Hz Muhammed The purpose of this study is to investigate the effects of the Cooperative Learning Method on the 4th year (grade) students in understanding the learning area of `Prophet Mohammed`. In addition, the study aims to prove the applicability of the Cooperative Learning Method in Religious Culture and Moral Course.Sample study group of the research consist of 109 four- grade students attending to Atatürk Primary School in the Sinop in 2013-2014 academic year.The research consist of two sections. Introduction, deals with research problem, the purpose and importance of the research, and the limitations of the method. The first section deals with the theoretical framework, what a cooperative learning is, its conditions and limitations. The second section deals with the techniques of the method, samples about the applicability of the method of cooperative learning in Religious Culture and Morals Course; teacher' s opinions; observations and photographs are included. Fınally some suggestions are presented to researchers.Key Vocabulary: Cooperative Learning Method, Religious Culture and Morals Course, Prophet Mohammad 140

Bu araştırmanın amacı, müziğin bir öğretim aracı olarak DKAB derslerinde kullanımının öğrencilerin akademik başarıları, derse karşı tutumları ve öğrendiklerini hatırlama düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla öncelikle çalışmanın teorik çerçevesi çizilmiştir. Bu kısımda müziğin insan psikolojisine etkisi ve çeşitli kullanım alanlarına değinilmiştir. Ayrıca, müzik ve öğrenme arasındaki ilişki incelenmiş özellikle müziğin bir öğretim aracı olarak sınıflarda ve din derslerinde kullanımı üzerinde detaylı bir şekilde durulmuştur. Son olarak da araştırmanın deneysel çalışmasına dair yöntem ve tekniklere yer verilmiştir. Araştırmanın deneysel kısmı, 2013-2014 öğretim yılı güz döneminde İstanbul ilinde MEB'e bağlı iki okulda gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemini 5. sınıfa devam eden 65'i deney, 68'i kontrol olmak üzere toplam 133 öğrenci oluşturmaktadır. Ön test-son test kontrol gruplu karışık deneysel modelin kullanıldığı araştırmada, İbadet Konusunda Bilgilenelim ünitesi ve kazanımları doğrultusunda toplamda 8 hafta süren bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Uygulama sürecinde dersler, deney grubunda müzik materyali kullanılarak gerçekleştirilen etkinliklerle, kontrol grubunda ise Öğretmen Kılavuz Kitabı'nda yer alan öğretim yöntem ve teknikleri ile işlenmiştir. Araştırma verileri, Akademik Başarı Testi, DKAB Dersi Tutum Ölçeği ve Öğrenci Görüşleri Alma Formu ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler t-testi ile analiz edilmiş, istatistiksel anlamlılık için ise .05 anlamlılık düzeyi seçilmiştir.Araştırma sonucunda, deney grubu öğrencileri ile kontrol grubu öğrencilerinin akademik başarıları, DKAB dersine yönelik tutum düzeyleri ve öğrendiklerini hatırlama düzeyleri arasında deney grubu lehine anlamlı derecede fark olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada, müziğin bir öğretim aracı olarak kullanımının öğrencilerin derse yönelik ilgi, katılım ve motivasyonlarında olumlu etki yarattığı gözlemlenmiştir. Bu sonuçlar, deney grubu öğrencileri ile yapılan görüşme formlarında elde edilen verilerle de tutarlılık göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Müziğin Bir Öğretim Aracı Olarak Din Derslerinde Kullanımı, Akademik Başarı, Kalıcılık, Tutum, Görüş Alma Formu, Müziğin Kullanım Alanları, Müzik ve Beyin İlişkisi, Sınıf Yönetiminde Müzik. The aim of this research is to examine the effects of using music as a teaching tool in Religion Culture and Moral Knowledge lessons on academic achievements, attitudes towards the lesson, and recall levels.First of all, the theoretical frame of the studying was determined. Within this, the influence of music on human psychology in a range of different settings will be touched upon. As well as this, the relationship between music and learning will be examined, and it will be comprehensively elaborated on through the use of music in religious lessons as a teaching tool. Finally, the methods and techniques related to empirical studies will be discoursed.The empirical part of the research was conducted in two İstanbul state schools during the autumn of academic year 2013-2014. The sample of this study consists of 133 fifth grade students, 65 of whom participated in the experiment group, whilst the other 68 were in the control group.The research made use of 'pre-test and post-test experiment-control group mixed-experimental design' to assess the effects of using music as a teaching tool. The test period lasted for 8 weeks in total focusing on the learning goals of the chapter `Let's Learn the Subject of Worship`.In the experiment group, the lessons were conducted using the teaching methods and techniques that are in 'The Teacher Guide Book', whereas in the control group, the lessons were conducted using music materials. The data of the research was collected by means of The Academic Achievement Test, 'Religion, Culture and Moral Knowledge Lesson Attitude Measure' and The Interview Form. The data obtained from the study was analysed by T-Test and the statistical meaningfulness was chosen ,05 degree.As a result of the study, the academic achievements, the attitudes towards the lesson and the recall levels of the experimental group and the control group students were identified to be significantly difference in favour of the experimental group. As well as this, it has been observed that the use of music as a teaching tool has a positive effect on interests, participations and motivations of students in the lesson. The results show consistency with data attained from the interview forms of experimental group.Keywords: The Usage of Music As a Teaching Tool in Religion Culture and Moral Knowledge Lessons, The Academic Achievement, The Recall, The Attitude, The Interview Form, The Using Fields of Music, The Relationship Between Musicand Brain, The Music in The Classroom Management. 184

Bu araştırma Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde yaratıcı drama yönteminin kullanılmasının öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine karşı tutumlarına etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. 2014-2015 eğitim yılında Kahramanmaraş ili, Dulkadiroğlu ilçesi, 5 Nisan Ortaokulunda okuyan 66 kişilik 6. Sınıf öğrencisi araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır.Rastgele küme örneklemi ile sınıflardan biri deney diğeri kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Deney grubuna Ahlak öğrenme alanı İslam Dininin Sakınılmasını İstediği Davranışlar ünitesi konuları drama yöntemi ile işlenmiştir. Çalışma 10 ders saati sürdürülmüştür. Kontrol grubunda ise dersler düz anlatım yöntemi ile işlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçek tüm gruplara ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Tutum verilerinin analizi SPSS paket programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi Ahlak öğrenme alanı İslam Dininin Sakınılmasını İstediği Davranışlar ünitesi konularının yaratıcı drama yöntemi kullanılarak işlendiği deney grubunun Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine karşı tutum puanlarının düz anlatım yöntemi kullanılarak ders işlenen kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu ve deney grubu lehine istatiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Bu bulgulardan yaratıcı drama yönteminin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine karşı tutumlara olumlu etkisi olabileceği sonucu çıkarılmıştır.Anahtar Kelimeler:Yaratıcı drama yöntemi, Tutum, Din Kültürü ve AhlakBilgisi dersi This research aims to define the effect of using the creative drama method at the Religious Culture and Moral Knowledge lesson on the secondary school students' attitude agaisnt the Religious Culture and Moral Knowledge Lesson.In 2014-2015 Educational Year from 5 Nisan Secondary school in Karamanmaraş, Dulkadiroğlu District sixty six 6th grade students constitude the sample of this research.One of the classes was defined with random cluster sample as experimantal group and the other one was defined as control group. With the experimantal group subjects of the unit Moral learning domain Attitudes That Islamic Religion Wants To Avoid were processed with drama method. This research was processed in ten lesson hours. As for the control group subjects were processed with deductive method.In this research as data collection tool Religious Culture and Moral Knowledge lesson manner scale was used. This scale was used as pretest-posttest in all groups. The analysis of attitude datas was done using SPSS package programme.At the end of the research; it was seen that the points of attitude against Religious Culture and Moral Knowledge Lesson of the experimantal group with whom the subjects of the unit Moral learning domain Attitudes That Islamic Religion Wants To Avoid of the Religious Culture and Moral Knowledge Lesson were processed with creative drama are higher than the control group with whom the subjects were processed with deductive method and there is a statiscal meaningful difference for the good of experimental group.On the basis of these findings it was induced that creative drama method has a positive effect on the attitudes against the Religious Culture and Moral Knowledge Lesson.Keywords:Creative Drama Method, Attitude, Religious Culture andMoral KnowledgeLesson 92

Ülkemizdeki din eğitimi ve öğretimi tarihi süreç içerisinde bazı evrelerden geçerek gelişmiştir. Örneğin ortaokul müfredat programlarında 1927 yılına kadar normal program içinde yer alan din dersi, 1956-1982 yılları arasında 25 yıl süre ile seçmeli olarak okutulmuştur. 1982-1983 eğitim öğretim yılına gelindiğinde ise din dersi ile ahlâk dersi birleştirilmiş, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi adını almış ve zorunlu hale getirilmiştir. 1982 Anayasasına göre de din eğitimi her vatandaşın sahip olduğu, devletin gözetimi ve denetimi altında yerine getirilmesi gereken sosyal bir hak olarak ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yerini almıştır. Günümüzde Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi ilkokul 4. sınıf ve ortaokul 5, 6, 7 ve 8.sınıflarda haftada 2 saat; lise 9, 10, 11 ve 12.sınıflarda ise haftada 1 saat zorunlu olarak okutulmaktadır.Ülkemizde örgün din eğitimi alanında 2012 yılında önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bunun en somut örneği 2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibaren ortaokul ve liselerde zorunlu olarak okutulan Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersinin yanında, `Kur'ân-ı Kerim, Hz. Muhammed'in Hayatı ve Temel Dinî Bilgiler` gibi din derslerinin seçmeli dersler arasına alınmasıdır. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi `İnanç, İbâdet, Hz. Muhammed, Kur'ân ve Yorumu, Ahlâk, Din ve Kültür`den oluşan altı öğrenme alanı üzerine yapılandırılmıştır. Temel Dinî Bilgiler dersinin ise ayrı öğrenme alanları olmamakla birlikte İslâm I dersi: `İslâm'a Giriş, İslâm'a Göre Yaratılış, İman'ın Şartları, İslâm'ın Beş Temeli, İslâm'a Göre İyilik ve İslâm'a Göre Sorumluluklarımız` üniteleri üzerine yapılandırılmıştır. İslâm II dersi ise: `İman Esasları, İslâm'da İbâdetler, Günlük Hayatta İslâmi Kurallar, Toplumun Temeli: Aile, İslâm'a Göre Toplum Bilinci ve İnsanın Ruhsal Yönü` üniteleri üzerine yapılandırılmıştır.Bu çalışmanın amacı 2012-2013 eğitim-öğretim yılında seçmeli din dersleri konusunun öneminden dolayı basında yer alan tartışmaların genel olarak tespitini yaparak Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi ve Temel Dinî Bilgiler derslerinin tarihi süreç içerisinde geçirdiği evreleri kısaca hatırlayıp bu bağlamda ortaokul Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersi ile Temel Dinî Bilgiler dersi öğretim programlarını genel amaçlar ve kazanımlar, içerik, öğrenme-öğretme durumu ile ölçme ve değerlendirme ilkeleri bakımından karşılaştırabilmektir.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Din Eğitimi, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Temel Dinî Bilgiler, Seçmeli Din Dersleri In our country, religious education of has developed by going through some stages. For instance, in secondary school curriculums, the lesson of religion which was in standart program until 1927,between the years of 1956 and 1982 it was thought as elective for 25 years.In 1982-1983 Education year, the lesson of religion and the lesson of Morals were united and got the name of Religion and Morals and became obligatory. According to 1982 constitution, every one of citizens has to get the education of Religion, it is a social right that you must have under the supervision of government, and it became one of the obligatory lessons in primary and secondary schools. Today, Religion and Morals is being taught 2 hours per week for 4, 5, 6, 7 8th grades in primary and secondary schools, 1 hour per week for 9, 10, 11 and 12th grades in high schools.In our country, in 2012 there are important developments in the field of formal religion education. The most concrete example from this, the lessons like Holy Quran, The Life of Mohammed and Basic Religious Information have been included as optional lessons besides Religion and Morals lessons that are obligatory in secondary and high schools since 2012-2013 educational years. Religion and Morals lesson has been constructed as six different educational fields as `Belief, Worship, Hz. Mohammed, Quran, its ınterpretation, Morals, Religion and Culture.` Though Basic Religious Information hasn't got different educational fields, the lessons of Islam I has been constructed as units of `Introduction of İslam, Creation according to Islam, Conditions of Faith, Five Basis of İslam, Goodness according to Islam, and Our Responsibilities according to Islam.`Islam II has been constructed as units of `Basis of Faith, Worship in İslam, Islamic Rules in Daily Life, The Basis of Society: Family, the Consciousness of Society and Spiritual Side of Human according to İslam.`The purpose of this study, to make a general revision of discussions that occupied a place in press because of the importance of optional religion lessons in 2012-2013 educational years, to remember the phases of Religion and Morals and Basic Religious Information lesson through history, to be able to compare the educational programs of Religion and Morals Basic Religious Information in secondary schools from the aspects of general purposes and outcomes, content, the situation of learning and teaching, principles of measuring and evaluation. Keywords: Education, Religious Education, Religious Culture and Moral Knowledge, Basic Religious Information, Elective Religion Courses. 132

Doktora Tezi. YÖK Tez Merkezi No: 421682, Din okuryazarlığı; bir dine ait kavramlar, ibadetler, inanç esasları ile dinin tarihi ve sosyal arka planını bilmek anlamına gelmektedir. Bilimsel literatürde son yıllarda yerini alan bu kavramın öğretimi ile toplumda din hakkında yanlış bilgi sahibi olmaktan kaynaklanan dini cehalet ve taassubun önüne geçileceği düşünülmektedir. Ancak kavram, ülkemizin sosyo-politik yapısı, bireylerin eğitim öğretim süreçleri ve kültürel pedagoji açısından incelenmemiştir. Bu araştırma din okuryazarlığı kavramının yukarıdaki esasları dikkate alarak temellendirmesini sağlamayı ve çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda DKAB derslerinin din okuryazarlık becerisine etkisini tespit etmeyi amaçlar. Çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. Girişte problem durumu, araştırmanın amacı ve önemi tanıtılmaktadır. Birinci bölümde din okuryazarlığı kavramı ve tarihsel gelişimi, Türkiye'de din okuryazarlığı kavramı ve DKAB programlarında din okuryazarlığına ilişkin kazanımlar değerlendirilmektedir. İkinci bölümde, araştırmanın yöntemi, üçüncü bölümde bulgular ve yorum ve sonra elde edilen sonuç ve öneriler kısmı yer almaktadır. 2014-2015 eğitim öğretim yılında 100 sorudan oluşan din okuryazarlığı başarı testi, 530 üniversite birinci sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Testte, cinsiyet, yaş, mezun olunan lise türü, devam etmekte oldukları fakülte, anne babalarının eğitim düzeyi, ailenin aylık geliri, hayatlarının çoğunu geçirdikleri yerleşim birimi, dindarlık düzeyleri, dini bilgi edinmelerinde öncelikli kaynaklar, din anlayışları ve dini formasyon alıp almama durumları bağımsız değişkenler olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu bağımsız değişkenlerle din okuryazarlığı başarı testinden alınan toplam puanlar ve din okuryazarlığının alt boyutlarından alınan puanlar karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Sonuçta üniversite öğrencilerinin din okuryazarlık düzeylerinin DKAB programlarındaki kazanımlara göre şekillendiği ayrıca yukarıdaki bağımsız değişkenlerin ekseriyetinin öğrencilerin din okuryazarlık düzeyleri üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir., Religious literacy means to know about concepts of religion, worship, belief principles along with the history and social background of religion. Teaching this concept which has taken place in scientific literature, it is believed that religious ignorance and bigotry which arises from the possession of false information about religion in society will be prevented. However, this concept has not been studied in terms of socio-political structure of our country, teaching and learning process of individuals and cultural pedagogy. The present study attempts to justify the concept of religious literacy considering the aforementioned principles and to identify the effects of Religious Culture and Ethics Courses on religious literacy skill according to the findings obtained from study. The study consists of three parts. In the introduction, the problem status, purpose of the study and the significance of the study have been presented. In the first part, the concept of religious literacy and its historical development, the concept of religious literacy in Turkey and the gains related to the concept of religious literacy in education of religion and ethics. In the second part methods, in the third part, findings and interpretations take place and then the results and recommendations are presented. In 2014-2015 academic year, religious literacy achievement test consisting of 100 questions were administered to 530 university first grade students. In the test, gender, age, graduated high school type, the available faculty type, education level of parents, the family's monthly income, the settlement where learners spent most of their life, religiosity levels, primary sources of acquiring religious knowledge, religious understanding and religious formation education level have been identified as the independent variables. With those aforementioned independent variables, the total religious literacy achievement test scores and the scores obtained from the sub-dimensions of religious literacy were compared and evaluated. After all, it has been found that religious literacy levels of students have been shaped by the gains in education of religion and ethics, furthermore, most of the independent variables have been identified to be effective on religious literacy level of students.

Bu araştırmanın amacı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi konularının öğrenci merkezli eğitim anlayışına göre nasıl düzenlenebileceği konusunda bir örnek oluşturmak ve bu anlayışa göre düzenlenmiş derslerin öğrencilerin bu derse karşı tutumlarını ve dersteki başarılarını nasıl etkileyeceğini ortaya koymaktır.Araştırma, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Düzce ili, Yığılca ilçesinde bulunan Mevlana Ortaokulu'nun 4-B sınıfı ile gerçekleştirilmiştir. Sınıf mevcudu 20 olup bunun 12'si erkek ve 8'i kız öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmacı, bu okulda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olarak görev yapmaktadır.Araştırma, nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması (aksiyon araştırması) yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma, bizzat araştırmacının kendisi tarafından gerçekleştirilmiş olup, araştırma verileri de bizzat araştırmacı tarafından nitel araştırma yöntemleri kullanılarak toplanmıştır. Verilerin geçerliliğini güçlendirebilmek ve sonuçların anlamlılığını zenginleştirebilmek amacıyla veri çeşitlemesi yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak; yansıtıcı günlükler, etkinlik değerlendirme formları, görüşmeler, öğrenci mektupları, öğrenci öz değerlendirme formları ve öğrenci yazılı sınavları kullanılmıştır. Veri analizleri, veri toplama ile eş zamanlı olarak yürütülmüştür. Verilerin çözümlenmesi ve yorumlanmasında içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu analiz yöntemi ile veriler ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve tanımlanmıştır.Bu eylem araştırmasının uygulama süreci şu şekilde devam etmiştir:1.Çalışma planının oluşturulması2.Problemin tespitine yönelik literatür taraması yapılması3.Problemin tespiti4.Birinci eylem planının hazırlanması 5.Birinci eylem planının uygulanması6.Birinci eylem planının uygulanmasından elde edilen verilerin analizi7.Elde edilen bulguların değerlendirilmesi ve ikinci eylem planının hazırlanması 8.İkinci eylem planının uygulanması9.İkinci eylem planının uygulanmasından elde edilen verilerin analizi10.Bulguların değerlendirilmesi12 ders saati boyunca yapılandırmacı anlayış ve çoklu zeka anlayışı da dikkate alınarak öğrenci merkezli ders uygulamaları gerçekleştirilmiş, uygulamaların eksik yönleri belirlenerek gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra 8 saatlik yeni ders uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Uygulama toplam 20 ders saati sürmüştür. Uygulama sonuçları değerlendirilmiş ve öğrenci merkezli eğitimlerin, öğrencilerin ders başarılarına ve öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumlarına olumlu etkileri olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırma sonunda öğrenci merkezli uygulamalarla ilgili bazı öneriler geliştirilmiştir.Anahtar Sözcükler: Öğrenci Merkezli Eğitim, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Yapılandırmacılık, Çoklu Zeka Kuramı, Eylem Araştırması. The purpose of this study is to form an example case about how can the topics of the Religious Culture and Moral Knowledge courses be arranged according to student-centered educational approach, and to determine how the lectures organized according to this approach affects students' success rate and their attitude towards the class.The study was applied on to the 4-B class of Mevlana Secondary School, Yığılca, Düzce during 2014-2015 academic year. The 4-B class consists 20 students and 12 of them are male and 8 of them are female. The researcher is working as a teacher for Religious Culture and Moral Knowledge courses at this school.The study was carried out with action research technique which is one of the qualitative research techniques. Data were collected by the researcher herself using qualitative research methods. Data triangulation was done to strengthen data validity and to enhance meaningfulness of the results. Reflective diaries, activity evaluation forms, interviews, student letters, student self evaluation forms, and written exams were used as the data collection tools. Data analysis was done simultaneously with data collection. Content analysis method was used while data were analyzed and interpreted.The following is the list of steps taken during the course of this study:1. Forming a work plan.2. Reviewing the literature for determining the problem.3. Determination of the problem.4. Preparation of the first action plan.5. Application of the first action plan.6. Analyzing data collected through the application of the first action plan.7. Evaluation of the results and preparation of the second action plan.8. Application of the second action plan.9. Analyzing data collected through the application of the second action plan.10. Evaluation of the results.Student-centered education performed while constructivism and the multiple intelligence approach taken into account for 12 class hours, and missing aspects of the education were determined and corrected. After that another lecture series was performed for 8 class hours. The application of the courses continued for 20 class hours in total. Results of the course applications were evaluated and it is concluded that the student centered education affected the students' success rate and their attitude toward the class positively. Some suggestions were developed for applications of student-centered education at the end of this research.Key Words: Student Centered Education, Religious Culture and MoralKnowledge Course, Constructivism, Theory of Multiple lntelligences, Action Research. 278

Bu çalışmada, Ortaöğretimde ve Meslek Liselerinde okutulan Din Kültürü veAhlak Bilgisi derslerinin meslek lisesinde okuyan öğrencilere iş ahlakı kazandırılmasınaetkisi araştırılmıştır. Bu amaçla hem okutulan ders kitapları incelenmiş hem de 12. Sınıföğrencilerine anket uygulanmıştır. Kullanılan ölçek iş dünyasında olan güncelproblemlerden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Bu ölçekle öğrencilerin kişiselözelliklerinin, aile yapılarının, geleceğe ait planlarının ve DİKAB dersi ile ilgilitutumlarının iş ahlakı kazanmaya etkisinin farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır.Kullanılan ölçekte 11 tane kişisel, 33 tane de iş ahlakı ile ilgili madde bulunmaktadır.Araştırmanın evrenini, Erzurum'da faaliyet gösteren Atatürk Meslek ve TeknikAnadolu Lisesi ve Kazım Karabekir Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerioluşturmaktadır. Örneklem ise evrene dâhil olan bu iki okulda öğrenim gören 253 tane12.sınıf öğrencisidir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde, SPSS tekniği ile Faktöranalizi, t-Testi, Anova ve LSD çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: İş Ahlakı, Meslek Lisesi, Din Eğitimi, Din Kültürü ve AhlakBilgisi. This study researched the acquisition of work ethic by middle school andvocational high school students as an effect of undertaking religious studies and valuesclasses (RSAV) students. The RSAV textbooks were analysed and students were givensurveys. The scale was prepared based on current issues professional world and 11personal ethics and 33 work ethics.The students' individual traits, family structure, future plans and their viewsabout RSAV classes were recorded to check if it had any effect on their acquisition ofwork ethic.The study's participants comprised of students from Ataturk Technical andVocational High School and Kazim Karabekir Vocational and Technical High School inErzurum. The sample includes 253 Year 12 students from both schools. Factor analysisthrough SPSS, the t-Test, Anova and LSD-heavy comparison tests was used for dataanalysis.Key words: work ethic, vocational high schools, religious education, religionstudies and values classes 123

Bu araştırmanın amacı ortaokullarda görev yapan DKAB öğretmenlerinin, AÖD tekniklerini kullanma düzeylerini belirlemek, uygulamada karşılaşılan sorunları tespit etmek ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinde bulunmaktır.Araştırmanın evrenini 2014–2015 eğitim öğretim yılında Sivas il merkezine bağlı ortaokullarda görev yapan 147 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni oluşturmaktadır. Evreni oluşturan 147 öğretmenin tümüne ulaşılması hedeflenmiş, ancak 120'sine ulaşılabilmiştir. Buna göre hedef kitleye ulaşma oranı % 81,63'tür. Ayrıca evren içerisinden rastgele seçilen 10 öğretmenle de görüşme yapılmıştır.Öğretmenlere uygulanan anketten hem nicel hem de nitel veriler elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde, yüzde ve frekans kullanılarak tablolar hazırlanmış, tabloların altında ise açıklamalar yapılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz teknikleri kullanılmıştır.Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde performans, proje, gözlem ve kavram haritası tekniklerinin kullanılma düzeylerinin diğer tekniklere göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin cinsiyet, yaş ve mezun olunan program özelliklerinin AÖD tekniklerini kullanma düzeylerini önemli ölçüde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca AÖD tekniklerinin kullanılmasında karşılaşılan sorunlar belirlenmiş ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Ortaokul, Alternatif Ölçme ve Değerlendirme. This study aims to identify secondary school RCE teachers' level of using alternative techniques of measurement and evaluation, to find the encountered problems and to purpose solution suggestions for those problems.The study group consists of 147 RCE teachers who worked in secondary schools of Sivas city center in 2014-2015 academic years. It was aimed to reach 147 teachers, but only 120 teachers could be reached. So, the percentage of reaching the target group is % 81,63. Moreover, we interviewed with 10 teachers who were chosen randomly from the target group. Both quantitative and qualitative data were obtained from the questionnaire which was applied to the teachers. While analyzing the quantitative data, charts were prepared by using percentages and frequency values. At the subsections of charts explanations were written. While analyzing the qualitative data we used descriptive analysis techniques. When we evaluated the results of the study, it was seen that of performance works, projects, observation and concept map techniques were used much more than the rest of the techniques. It was found that teachers' gender, age and the graduated programs dramatically affected their level of using techniques of measurement and evaluation. Furthermore, the problems which were encountered while using alternative techniques of measurement and evaluation were detected and some suggestions to solve those problems were made.Keywords: Religious Culture and Ethic, Secondary School, Alternative Techniques of Measurement and Evaluation 125

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri ortaokul ve liselerde zorunludur. Diğer derslerde olduğu gibi bu derslerin müfredatı, ders kitapları ve diğer ders materyalleri öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına uygun şekilde hazırlanmalıdır. Alanımız açısından lise öğrencilerin mezhep konusundaki bilgileri ve DKAB derslerindeki mezhep ünitelerinin yetkinliğini inceledik. Çalışmamızda 14-19 yaş grubu öğrencilerin diğer mezheplere bakış açısını tesbit etmeye çalıştık. Böylece ileride diğer yaş grupları üzerinde yapılacak başka bir çalışma bize kırılma noktalarını gösterecektir.İstanbul Anadolu yakasında bulunan toplam 10 okuldan, 933 öğrenci üzerinde anketimiz uyguladık. Anketten çıkan verileri öncelikte Excel'de topladık, daha sonra SPSS programını kullanarak bu verilerden istatistiksel sonuçlara eriştik.Giriş bölümüne araştırmanın amaç ve yöntemlerini incelediğimiz çalışmamız toplam dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmada geçen bazı kavram ve terimler açıklanarak çalışmanın kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. İkinci bölümde araştırmanın betimsel istatistikleri vardır. Üçüncü bölümde 14-19 yaş grubu öğrencilerinin mezhep hakkında neler bilip, neler bilmediği üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde ise deneklerin diğer mezheplere bakış açıları tesbit edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mezhep, Din algısı, Mezhep algısı, Din eğitimi, Mezhep bilgisi Religious studies are mandatory in middle and high schools. Syllabus, textbooks and other necessary materials for these courses should be prepared based on the needs and interests of students. Based in our field, we analysed denomination knowledge of high school students along with adequacy of denomination units in DKAB courses. In our study with a group of students aged between 14 and 19, we tried to determine their perspective towards other denominations. This way, another study among other age groups in the future will show us the breaking points.We conducted our survey on 933 students from 10 different schools located in the Anatolian side of Istanbul. We gathered all the results on Excel first and utilised the SPSS software to reach at statistical conclusions.Our study consists of four sections in which the object and method of the study is portrayed in the introduction. First section explains certain concepts and terms utilised within the study and presents the conceptual framework. Second section has the descriptive statistics of the study. Third section of the study focuses on what students between the age of 14 and 19 know about denomination and what they do not know. Fourth section of the study analyses the perspective of respondents on other denominations.Keywords: Sects, Religions perception, The perception of sectarian , Religious education, Sects information 264

Bu çalışma, ilk ve ortaokulda 4-8. sınıflarda okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarını analiz etmektedir. Bu bağlamda, ilk ve ortaokul ders kitaplarının dışlayıcı, kapsayıcı veya çoğulcu olup olmadıklarının tespit edilmesi amaçlanmaktadır.Çalışma, ilk ve ortaokul ders kitaplarının hem dışlayıcı hem de çoğulcu öğeleri ihtiva ettiğini göstermiştir. Türkiye'deki din eğitimi sisteminde, mevcut dinlerin ve sembollerinin öğrencilere tanıtıldığı ve çoğulcu bakış açısının erkenden verilmeye çalışıldığı belirlenmiştir. Çoğunluğun Müslüman olduğu Türkiye'de, ilk ve ortaokul kitaplarının İslam merkezli eğitim verme konusunda zayıf kaldıkları tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi, Dini Dışlayıcılık, Dini Kapsayıcılık, Dini Çoğulculuk, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitapları. This study examines Religious Culture and Moral Knowledge course books that are used in primary and secondary schools (from 4th to 8th grades). It aims to find out whether the primary and secondary school books are exclusivist, inclusivist or pluralist.The study has revealed that the primary and secondary course books contain exclusivist, inclusivist and pluralist elements. It has been underlined that the Turkish religious education system teaches the symbols of living religions in a pluralist way at an early age. It has found out that the books seem to be rather weak in providing an Islam-centred education in Turkey where the majority of citizens are Muslim.Key Words: Religious Education, Religious Exclusivism, Religious Inclusivism, Religious Pluralism, Religious Culture and Moral Knowledge Course Books 159

Bu çalışmamızda İngiltere'de Din Eğitimi (RE) Çerçeve Müfredat Programı ile Türkiye'de 4-8 sınıflarda uygulanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programları karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıkları ortaya konulmuştur.Öncelikle din eğitimi ve din öğretim ile kavramlar verilmiş sonra her iki ülke din öğretimi programları ile derslerin tarihçesi,derslerin yasal temelleri, ders öğretmeni ve ders süresi, derslerin amaç ve kazanımları ile ilgili bilgiler verilerek tanıtımı yapılmıştır. Devamında din öğretimi programlarının temel özellikleri ile değerlendirme yapılmış ve diğer dersler ile ilişkisi incelenmiştir. İncelenen programlar, öğrencilere birtakım temel dini bilgi ve becerilerin kazandırmakla beraber, içinde yaşanılan çok kültürlü ortamlarda, daha çok düşünmeyi, anlamayı ve kendi davranışlarını kontrol etmeyi, farklılıkların farkında olunmasını, ötekini anlamayı ve ötekine saygı göstermeyi amaçlamaktadır. Her İki Din Öğretim Programı içerisinde yer alan Hedef ve Kazanımlar, öğrenme alanlarına - sınıf düzeylerine göre Bloom'un güncellenmiş yeni taksonomisine göre incelenmiş ve benzer-farklı yönleri bulunmuştur. İki farklı kültürdeki din öğretiminin karşılaştırılması neticesinde; İngiltere Din Eğitimi Müfredat programı belirlerken, eğitimi bölgelerinde yer alan Din Eğitim Danışma Kurullarının (SACRE) etkili olduğu, böylelikle İngiltere'de bireylerin din eğitimi ihtiyaçlarının en üst düzeyde karşılandığı, Din eğitimine başlama yaşının erken olduğu, Din Eğitimi kazanımlarının evrensel normlar olduğu ve Büyük Britanya adasında temsil edilen dinlerin Din Eğitimi dersin öğrenme alanını oluşturduğu tespit edilmiştir. Türkiye'de `Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim programı merkezden hazırlanıp tüm ülkede aynı şekilde uygulandığı, Din eğitimine başlama yaşının İngiltere'ye göre daha geç olduğu, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi kazanımlarının Milli ve Manevi temelli olduğu, dünya dinlerinin mevcut program içerisinde Din ve Kültür Ünitesinde bir konu olarak yer aldığı görülmüştür.Sonuç olarak bu çalışmada, iki ülkedeki din öğretimi programlarının farklı boyutlar incelenmiş benzerlik ve farklılıkları ortaya konulmuştur In this study Religious Education in England (RE) Curriculum Framework implemented in Turkey with the grades 4-8 Religion and Ethics Curriculum has been demonstrated by comparing the similarities and differences. First, religious education and religious education, and concepts are given and both countries religious education programs and courses history, lessons legal basis, the course teacher and the course duration, course objectives and outcomes associated with giving information has been introduced. Continue with the basic features of the religious education programs have been analyzed and the relationship with other courses were examined. Researched programs to students some basic religious knowledge and skills, although living in an in multicultural environments, more thinking, understand and control their behavior to the differences of an awareness, understanding of others and respect for others is intended to show. Both contained in Religious Education Program Objectives and Outcomes, learning areas - according to grade level according to Bloom's taxonomy updated new similar-examined and have been found in different directions. Comparison of two different cultures as a result of the religious education; UK Religious Education curriculum, determining education in regions of Religious Education Advisory Committees (SACRE) to be effective, thus individuals in England religious education needs at the highest level are met, religious education to the age of starting early is, of religious education gains universal norms are and Great Britain the religions represented on the island of religious Education lessons that create learning areas have been identified. In Turkey `Religious Culture and Moral Knowledge Course curriculum from the center prepared in the whole country in the same manner applied, religious education to the age of onset of the UK later than that, Religious Culture and Moral Knowledge Courses gains national and spiritual-based, which is of world religions existing in the program Religion and Culture in the Unit were taking place as a subject. As a result of this study, two different aspects of the country's religious education program examined the similarities and differences were revealed. 205

Öğretmenlerine göre İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki değer öğretiminin mevcut durumunu ortaya koymaya çalışan bu araştırmada nitel araştırma modelinden yararlanılmıştır. Araştırmaya katılım gönüllülük esasına dayalıdır ve bu çerçevede 24 tane İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmeniyle görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşleri ortaya konulurken, kapalı kalan noktaları açıklayabilmek ve söz konusu görüşleri daha isabetli yorumlayabilmek için yeri geldikçe onların derslerinde yapılan gözlemlerden ve kullandıkları dokümanlardan elde edilen bulgulardan da yararlanılmıştır. Son olarak betimlenen veriler, literatür ışığında değerlendirilmiştir. Araştırmamızda yer alan öğretmenlerin tamamının din öğretimi ile değer öğretiminin birbirinden ayrılamaz iki unsur olarak gördükleri, değer öğretiminde anlatım ve soru-cevap yöntemini kullanmaya çalıştıkları ve öğretmen merkezli sınıf yönetimi anlayışına göre hareket ettikleri; öğretmenlerin büyük çoğunluğunun değer kavramının farklı boyutlarını göremedikleri, değer öğretiminde toplumsal amaca vurgu yaptıkları, değer öğretimini gerçekleştiren öğretmende bulunması gereken özellikler hakkında bütüncül ve anlamlandırılmış bir bilgiye sahip olmadıkları, değer öğretimini planlamanın önemini ve boyutlarını yeterince fark edemedikleri, değerleri telkin yaklaşımına göre hareket ettikleri, değer öğretiminde ders dışı etkinlikleri etkili bir şekilde düzenleyemedikleri, araç-gereçleri etkili ve verimli bir şekilde kullanamadıkları, genelde hatırlamaya dayalı bilgilerin ölçülmesine yönelip alt düzey öğrenme ürünlerinin ölçülmesine yönelik soru türlerine yer verdikleri, ailelerin okulda yapılan değer öğretimini yeterince desteklememesi, medyanın olumsuz etkisi ve sınıf mevcudunun kalabalık olması gibi çeşitli sorunlarla değer öğretiminde karşılaştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Din eğitimi, değerler eğitimi, karakter eğitimi, ahlak eğitimi, İDKAB dersi. This qualitative case study focuses on understanding how values are taught in the course entitled religious culture and knowledge of ethics. I examined teachers' views with regard to instruction of values by conducting interviews with them. Participation to the study was completely voluntary. I interviewed twenty four teachers. I observed them teaching and analyzed their documents. These observations and analysis enabled me to find out the current instructional process concerning values education in the course of religious culture and knowledge of ethics. Thematic analysis was used to analyze the data. The results obtained from the study are as follows:Religious education and values education are seen as inseparable two elements by all of the teachers. All of the teachers adopt teacher-centered classroom management in values education. Most of the teachers couldn't see different dimensions of the concept of 'value', rather they emphasize social purpose in values education. They couldn't realize the importance and dimensions of planning in values education, and don't have a holistic and internalized knowledge about qualities of ideal teacher who teaches moral values. Moreover, they don't organize extracurricular activities concerning values education effectively. With respect to the methods applied in values education, analysis of the interviews and observations revealed that most teachers prefer lecturing and question-answer techniques to the more active teaching methods such as group works, dramatizations, and role-plays. Research results showed that values inculcation was the dominant approach of values education used by all of the teachers. With respect to the technology and materials used in classrooms, I noticed that most of the teachers are not comfortable with utilizing them. Many teachers, I pointed out, weren't experienced and have difficulties in using instructional technology and materials concerning values education. With respect to the measurement and evaluation procedures related to values education in the course, it is revealed that all of the teachers use traditional type of examination and multiple choice tests. Most teachers expressed their concerns regarding the lack of home-school partnership, negative influence of the media, and overcrowded size of the classes as the most important problems in values education.Keywords: Religious Education, Values Education, Moral Education, Character Education 346

Bu çalışmada ele alınan Türkiye ve Almanya örneğinde din dersi kitaplarının kullanıldığı din dersleri örgün öğretimin kapsamında ve zorunlu dersler arasında bulunmaktadır. Bu durum, din eğitiminin de diğer bütün alanlarla birlikte insan yetiştirmede önemli bir unsur olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda din dersleri, kültürel ve ahlaki değerlerin aktarımında ve bireyin içinde yaşadığı toplumun karakteristiğine göre sosyalleşmesinde önemli bir görev üstlenmektedir. Bu çalışmada, böylesi önemli bir görevi üstlenmiş olan din derslerinin Türkiye ve Almanya örneğinde uygulanış biçimleri ile bu derslerin başlıca öğretim materyali olan ders kitaplarının benzer ve farklı yönlerinin tespitine çalışılmıştır.Söz konusu çalışmada her iki ülkenin idari yapıları ve bu yapı içerisinde eğitim sistemleri, din dersi uygulamaları ve bu derslerin öğretim programları, din derslerinde kullanılan ders kitapları biçim ve içerik açısından incelenmeye ve karşılaştırılmaya tabi tutulmuştur.Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi, Din Dersi, Ders Kitabı, Öğretim Programı, Karşılaştırmalı İnceleme Religious classes, which constitute the main core of this thesis, in the case of Turkey and Germany, are considered among the compulsory formal education classes. Place of these classes in curricula also indicates their importance in human development together with the other classes. Therefore religious classes accomplish an important task in transmitting cultural and ethical values as well as socialization of an individual in a given society. In this thesis, implementation of religious classes as well as the differences and similarities between the textbooks used in the classes in both countries will be examined.The thesis is consisted of three main chapters with a comprehensive conclusion. In the first chapter administrative structures and features of education systems in this structure will be discussed. Afterwards different formal religious education practices in both countries will be introduced. In the third, and the last chapter physical and contextual features will be examined in a comparative aspect.Keywords: Religious Education, Religious Classes, Religious Textbook, Curriculum, Comparative Analysis 180

Bu araştırma, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ile Fen ve Teknoloji derslerindeki ortak değerleri belirlemek ve bu değerlerin ders kitaplarındaki metinlerde işlenişini karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu; 8. sınıf düzeyine ait DKAB ve FVTD Öğretim Programları ve farklı yayınevlerine ait ikişer adet ders kitabından oluşmaktadır.Fen ve Teknoloji dersi öğretim programındaki öğrenme alanlarından `Tutum ve Değerler` referans alınarak, Fen ve Teknoloji Dersi değerleri belirlenmiştir. TD'lerde yer alan değer cümleleri DKAB dersi öğretim programında verilen değer ifadelerinden farklı formda olduğundan, ifadeler mukayese edilebilir en küçük anlam birimi haline getirilmiştir. Veri analizinde, içerik analizi kullanılmıştır. Fen ve Teknoloji dersi öğretim programında, TD öğrenme alanında yer alan kazanım – değer cümlelerinden, değer ifade eden kelimeler çıkarılmıştır. Bu işlem yapılırken TD cümlelerinin anlamı/ içeriği değiştirilmemiştir. Böylelikle cümlelere karşılık gelen anlam muhafaza edilerek Fen ve Teknoloji dersi tutum ve değerleri karşılaştırmaya hazır duruma getirilmiştir. Bu değer ifadeleri tablolar haline getirilmiş ve bir uzman görüşüne sunulmuştur. DKAB dersi öğretim programındaki değerlerin alınmasıyla iki programdaki değerler eşleştirilerek ortak olan 10 (on) değer belirlenmiştir. Son aşamada ise ortak değerlerin ders kitabı metinlerinde işleniş durumu analiz edilmiş ve elde edilen bulgular; metinler ve tablolar şeklinde verilmiştir.Bulgulara göre; Fen ve Teknoloji Dersi ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi ortak değerlerinin farklı ve bazı yerlerde karşıt anlamlarda verildiği görülmektedir. Fen ve Teknoloji ders kitabı metinlerinin pozitivist dünya görüşünü yansıtarak, manevi düşünme eğilimine kapalı anlamlar çağrıştırdığı görülmüştür. Önemli bir diğer sonuç da ortak değerlerin, tezat anlam içeren metinlerle verilmesidir. Öte yandan ön plana çıkarılan insan öğesi, her alanda etkisi olan ve gücü her şeye yeten kimse olarak dikkate verilmektedir. Dini öğretiler ise insanın cüz'i (sınırlı) iradesinden söz etmekte, Yüce Yaratıcı için `Kadir-i Mutlak` tabiri kullanılmaktadır. Kâinatı anlamada araç olarak kullanılabilecek fen ile kâinatın varoluş sebebi olan din arasında ortak olan çok sayıda konu sayılabilecek iken bilginin kaynağı üzerine ortaya atılan felsefi tartışmalar kırılma noktası kabul edilerek, iki alan birbirine rakip/alternatif gösterilmektedir. Bu yönüyle tarihçesi ilk insana dayanan dini değerlerin insana yüklediği özellikler ile etkileri 17. yy 'a dayanan fen bilimlerinde yer bulan pozitivist değerlerin `ortak değerleri` anlam bakımından başkalaştırdığı görülmektedir. Bu bağlamda ders kitabı yazarlarının, öğretmenlerin, öğretmen yetiştiren kurumların ve program geliştirme uzmanlarının, Din ve Fen alanının ortak değerleri ve ortak anlamlara atıf konusunda metinleri ve işlenişi geliştirmeye dönük çalışmalar yapması ve metinlerdeki anlam derinliğinin çok yönlü ele alınması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Fen ve Teknoloji, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Öğretim Programları, Değerler Eğitimi, Din ve Fen Ortak Değerleri This research was done to determine the common values of Religious Culture & Ethic and Science & Technology classes. Also it was aimed to compare the way these values were presented in text books. Qualitative research method is used in this study. Study group consists of 8th grade Religious Culture & Ethic and Science & Technology Education Programs and 2 books in each course that are from different publishers.Science & Technology course values are determined by using the `Attitude and Values` learning area that is in Science & Technology curriculum as a reference. Since value sentences in TDs and Religious Culture & Ethic are different than each other, these expressions are converted into the smallest meaningful terms. Content analysis is used to analyze the data. In Science & Technology curriculum, words that mean value were eliminated from the acquisition – value sentences that exists in TD (Attitude and Values) curriculum. The meaning/content of the TD sentences were not changed during this process. With this, while the meaning of sentences are protected, Science & Technology lesson attitude and values are ready to be compared. These value expressions are organized in a table and presented to an expert opinion. The values in two programs were matched and 10 common values were identified. In the last step, implementation of these values in text books was analyzed and findings were presented as texts and tables. According to the findings, common values of Science & Technology and Religious Culture & Ethic classes are different and in some points they were presented with opposite meanings. It was determined that Science & Technology text book reflects positivism while spiritual thinking is not presented as a choice. Another important finding is the common values were given in the texts that contain opposite meanings. On the other hand, humans are presented as they have effect on everything and has infinite power. Religious doctrines talk about human being's limited willpower, and Divine Creator is mentioned as Almighty. While we can discuss many mutual concepts of science -which can be used as a tool to understand the universe- and religion-which is the reason why the universe exists-, philosophical discussions which are about the source of knowledge are considered as breaking point. This causes people to see these two areas as competitors/alternatives. Religious values which is as old as the first human being, and positivist values in science whose effects started around 17th century changed the meaning of common values in their way. It is suggested for text book authors, teachers, schools who educate/train the teachers, program development experts to do studies about the common values and mutual meanings of religious and science. It is also suggested for these people to handle the depth of meaning from different point of views.Key Words: Science and Technology, Religious Culture and Ethics, Curriculums, Education of Values, Religion and Science Common Values 151

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik algılarını tespit etmek amacıyla yapılan bu araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik algı düzeylerini ve mesleki tükenmişlik algıları üzerinde etkili olabilecek faktörleri tespit etmek üzere nicel araştırma tekniklerinden anket kullanılmıştır. Kişisel ya da çevresel bazı faktörlerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleklerine olan bağlılıklarını nasıl etkilediği sorusuna ise nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış mülakat ile cevap aranmıştır. Araştırma neticesinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin cinsiyetlerine, medeni durumlarına, görev yapmakta oldukları okul türlerine, mesleki yeterlik algılarına, mesleklerinin toplumdaki itibarına, toplumsal beklentilerden rahatsız olma durumlarına, iş yükü, sosyal destek ve örgütsel adalet algılarına göre bazı alt boyutlarda farklılaştığı tespit edilmiştir. Kendisiyle mülakat yapılan mesleki tükenmişlik düzeyi diğerlerinden yüksek Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin büyük bir kısmının öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini yeterince ciddiye almamalarından ve yürüttükleri din eğitimi faaliyetlerinin amacına yeterince ulaşmamasından duydukları rahatsızlığı dile getirdikleri görülmüştür. Kendisiyle mülakat yapılan mesleki tükenmişlik düzeyi diğerlerinden düşük Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin büyük bir bölümünün ise derslerine öğrencilerin gösterdiği ilgiden memnun olduklarını belirttikleri, yürüttükleri din eğitimi faaliyetlerinin büyük ölçüde amacına ulaştığı kanaatinde oldukları tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Tükenmişlik, Mesleki Tükenmişlik, Din, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi. Religious Culture and Ethics (RCE)Teachers` professional burnout perceptions in this research in order to determine the quantitative and qualitative research methods have been used in combination. The quantitative questionnaire research techniques, have been used the factors that may be effective to determine on RCE teachers` professional burnout level of perception and occupational burnout perceptions. Some personal or environmental factors in RCE teachers to the profession and their commitment to answer the question of how on qualitative research techniques, semi-structured interview was used.Research as a result of the teachers of Religious Culture and Ethics of professional burnout level according of their gender, their marital status, working in their school types, their perceptions of professional competence in the profession of reputation in society, the social expectations of being uncomfortable situations, business burden, social support, and perceptions of organizational justice, to some of the different sub-dimensions have been determined. The interview itself is made of professional burnout level of the other high RCE teachers believe that, the students in Religious Culture and ethics lesson to not take it seriously enough, and especially their religious education-teaching activities for the purposes of enough reach the complain. A large part of the teachers of RCE who interviewed burnout level lower than the other religion culture and ethics of teachers believe that the students are interested in religious culture and ethics lessons. And they have been identified that they have satisfied with their stated and conducted religious education activities largely achieved.Keywords: Burnout, Professional Burnout, Religion, Religion Culture and Ethics. 399

Ülkemizde din ve ahlak eğitimi adına önemli bir yer tutan DKAB dersi tarihsel süreçte çeşitli uygulamalara maruz kalmıştır. Bu ders, siyasi iradenin bakış açısına göre uygulama alanı bulmuştur. Bu problemlerden dolayı DKAB dersi etkinliğini artıracak çalışmalar yapmak yerine, hep varoluş mücadelesi vermek zorunda kalmıştır. DKAB dersi, 1982 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle zorunlu dersler arasına alınmıştır. Böylece ilk defa bir dersin adı anayasada yer almış oldu.DKAB dersinin müfredatta yer alma mücadelesini, bu dersin etkinliğini artıracak olan öğretim programlarının geliştirilmesinde görememekteyiz. Fakat program geliştirme alanında meydana gelen gelişmelerle birlikte son iki programda bu durum değişmiştir. Bu bağlamda, DKAB derslerinin önemli bir bölümünü oluşturan ahlak öğretimi hem öğretim programı hem de program anlayışı açısından farklılık göstermiştir.Biz, bu çalışmamızda, ahlak eğitimi açısından son derece önemli olan okulların öğretim programlarında ahlak öğretiminin nasıl yer aldığıyla ilgili bir analiz yapmaya çalıştık. Bu bağlamda, birinci bölümde; eğitimde program ve program çeşitlerini inceleyerek program geliştirme parametreleri ışığında 1982, 2000 ve 2006 yılı DKAB öğretim programları karşılaştırılmış ve bu anlamda programlarda, program geliştirme teknikleri açısından, program anlayışları değerlendirmeye tabi tutulmuştur. İkinci bölümde ise, bu öğretim programlarında yer alan ahlak öğretim alanıyla ilgili, hedefler, ilkeler ve üniteler tespit edilerek değerlendirilmiştir. Böylelikle örgün eğitim kurumlarımızdaki ahlak eğitimiyle ilgili ortaya konulmamış, gelişim süreçleri açısından ahlak eğitiminde nereden nereye gelindiğini gözler önüne seren bütüncül bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.Anahtar sözcükler: Eğitim, Öğretim, Program, Öğretim Programı, Program Geliştirme, Ahlak, Ahlak Eğitimi. Thesubject of religiouscultureand moral knowledge (RCMK) that has a verybigimportance in ourcountrywasexposedto a varietychanges in time. RCMK wasgenerallyshapedbyeachgovernmentpoliticalthoughtsystem. Because of that, RCMK struggledtosurviveratherthanincreasingtheefficiency of it. The RCMK wasincludedamongcompulsorysubjectswiththeconstitutionalchanges in 1982. Hence, a subject name tookplace in constitutionforthefirst time.Wecan'tobservethestudiesforincreasingtheefficiency of RCMK as in struggles not toexclude it fromthecurriculum. Fortunately, theimprovements in program developmentchangedthissituation in lasttwoprograms. Hence, in thosetwoprograms, theview of program and moral knowledgehavedifferences.Inthisstudy, weanalyze how the moral knowledgetakesplace in curriculum. Infirstpart, byinspectingkinds of programs in educationsystemconsideringthe program developmentsparameters, weeveluatethe RCMK curriculums of 1982, 2000 and 2006. Insecondpart, weeveluatetheaims, principlesandunits of curriculumsabove. Finally, wereachholisticeveluationabout moral knowledge in educationsystem.Keywords: Education, Teaching, Program, Curriculum, Program Development, Moral, Moral Education. 129

Ahlak erozyonunun yoğun bir şekilde yaşandığı ve insanların değersizleştirilmeye çalışıldığı modern toplumlarda ahlak eğitimi büyük önem arz etmektedir. İyi olanı yapmak kötü olandan uzaklaşmak anlamına gelen ahlak eğitimi, din eğitiminin vazgeçilmez bir parçasıdır. Dolayısıyla ahlak eğitiminin temellendirilmesinde dinî nasslar yani ayetler ve hadisler önemli bir konuma sahiptir.Kur'an'da `en güzel ahlak üzere olmasıyla` övülen ve `güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildiğini` beyan eden Hz. Muhammed'in (sav) rehberliği ahlak eğitiminde büyük önem arz etmektedir. Dolayısıyla ahlakı Kur'an olan Peygamber'in (sav) hadislerle somutlaşan örnekliği, Müslümanların kişilik inşasında belirleyici bir role sahiptir.Bu çalışmamızda 4-8. sınıfların Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders kitaplarında kullanılan, bazen sadece konuyla ilgili kısmını vermek amacıyla kısaltılarak verilen hadisleri ana kaynaklarda yer alan tam metinlerini verdik. Her sınıfı ayrı ayrı olmak üzere, ahlak öğrenme alanıyla ilgili ünitelerde geçen hadis-i şerifleri, öğrencilerin dil ve kavram gelişim düzeylerine, ahlak gelişim düzeylerine, konu ve kazanımları desteklemesi bağlamında da eğitim-öğretim gelişim düzeylerine uygunluklarını ele almaya ve değerlendirmeye çalıştık. Anahtar Kelimeler: Din, ahlak, hadis, din kültürü ve ahlak bilgisi, eğitim-öğretim. The education of morals is very important in societies in which there is intense erosion in ethics and people are attempted to be trivialized. Morals education, which means doing what is good and moving away from what is bad, is an inseparable part of religious education. So, in the process of grounding morals education religious versicles and hadiths have a crucial and significant place. The guidance of the Prophet Muhammad, who stated that he was sent `to complete social ethics` and who is praised for his `having the best social ethics`, is very important in morals education. So, the exam of prophet, whose morals is based on the Koran, became concrete through hadiths and it has a determinative role in establishing of personality of Muslims. In this study, we presented the full texts of original hadiths in main sources, which are sometimes shortened and used in order to present the main idea about the topic in 4-8th grade's textbooks in Education of Religion and Ethics. We attempted to discuss and evaluate hadiths in units about learning morals separately for each grade, in terms of the conformity of them with students' language and conceptual achievement levels, morals achievement levels and in terms of their support to topics and acquisitions in classes. Key Words: Religion, morals, hadith, education of religion and ethics, education

Dini hikâye ve menkıbeler toplum tarafından her dönemde ilgiyle dinlenilen ve içerisinden öğütler çıkarılan çeşitli sözlü ya da yazılı ürünlerdir. Bu özelliğinden dolayı din eğitimi ve öğretiminin her kademesinde oldukça fazla kullanılmaktadır. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersleri ilköğretim çağı öğrencileri için dini bilginin bir bölümünün öğrenildiği yerler olmasından ötürü bu derslerde de kullanılmaktadır. Öğrencilerin yaş gruplarının hikâye dinlemeye diğer yaş gruplarındaki insanlardan daha fazla açık olmasından dolayı bunun avantaja dönüştürülmesi gerekmektedir. Kur'an-ı Kerim'in de kıssaları anlatarak Müslümanlara bir yöntem göstermesinden dolayı derslerimizde dini hikâyeleri ve menkıbeleri kullanmak önemli bir hale gelmiştir. Yalnız, bunları kullanırken hangi yöntem ve tekniklerin kullanılacağı hususu önemlidir. Derslerin plânlama aşamasında bu hususların dikkatle incelenmesi ve derse iyi bir hazırlığın yapılması gerekir. Gelişigüzel bir şekilde kullanmak ders içerisindeki hedef davranış ve kazanımlara ulaşmayı güçleştirecektir. Tez çalışmamızda, dini hikâye ve menkıbelerin ders içerisinde kullanılması gerektiği belirtilmekle beraber hangi yöntem ve tekniklerin ders işleniş aşamasında kullanılabileceği önerilmiştir. Çalışmanın sonunda verilen ders işleniş örnekleriyle birlikte ortaya konulan düşünce ifade edilmeye çalışılmıştır. Religious stories and legends are spoken or written products which have been listened by the society with a great interest all the time and produced moral lessons for society. Because of this feature, they are used widely in all levels of the Religious Culture and Moral Education classes. Since Religious Culture and Moral Education classes are part of the religious knowledge given in primary education, they are being used in these classes as well. Young students are more open to listen stories than other age groups, thus, this fact should turned into advantages. .As a method, the Holy Quran is also telling parables to educate Muslims, so, usage of the religious stories and legends in the classes became very important. However, what technics and methods should be utilized is an important task. Those features should be examined carefully and a good preparation for lessons are necessary in the planning stage of lessons. Usage of those technics and methods indiscriminately in courses will make difficult to reach target behaviour and achievements. In our thesis, it is indicated that religious stories and legends should be used ın the courses, and what technics and methods could be utilized during the classes are advised. Our opinions have been expressed by examples of the lesson practices given at the end of the study. 155

Bu çalışma, ortaokul 8. sınıf öğrencilerine yapılan doğruluk eğitiminin öğrencilerin doğruluk tutum ve davranışları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın denekleri, Trabzon ili Şalpazarı ilçesindeki Atatürk Ortaokulu'nun 8. sınıf öğrencileri arasından seçilmiştir. 8/A sınıfı deney grubu, 8/B sınıfı ise kontrol grubu olarak belirlenmiştir.Araştırmada kontrol gruplu ön test - son test desenine başvurulmuştur. Veri toplama aracı olarak Doğruluk Değeri Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Sonuçlar SPSS programında analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, t-testi tekniği kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, doğruluk eğitiminin öğrencilerin doğruluk tutum ve davranışları üzerinde etkili olduğu saptanmıştır.Anahtar Sözcükler: Değerler, Doğruluk eğitimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Erinlik Dönemi Cette étude a été faite avec des élèves du secondaire pour voir l'impact de l'apprentissage des valeurs de vérité sur leurs attitudes et de leurs comportements.Les enquêtés de cette étude ont été choisis parmi les élèves de 8ème du Collège Atatürk qui se trouve dans la commune de Şalpazarı de Trabzon. On a choisi le groupe A de 8ème comme groupe expérimental et le groupe B de 8ème comme groupe contrôle.Dans le cadre de cette étude on a eu recourt à un modèlage de pré-test et post test avec un groupe contrôle. Comme la méthode de collecte de données on a utilisé une échelle d'attitude sur la valeur de vérité. Les résultats ont été analysés avec SPSS. Dans l'analyse des données, un test-t a été utilisés.Selon les résultats obtenus à la suite de l'étude, la formation des valeurs de vérité a été confirmé comme efficace sur les attitudes et les comportements des élèves.Mots-Clés : Valeurs, L'éducation de la précision, Le Cours de Morale et de Religion, La Puberté 127

Bu araştırma, DKAB öğretmenleri, Alevi idareciler ve öğrencilerin görüşleri ışığında, Alevilerin DKAB dersine yönelik düşüncelerini ortaya koyarak, bu konuda karşılaşılan sorunları tespit edip, uygun çözüm önerileri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma bir giriş ile üç bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın önemi, amacı, yöntemi ortaya konulmuş, ayrıca konuyla ilgili yapılan çalışmalar tanıtılmıştır. Birinci bölümde Alevilerin inançları ve ibadet anlayışları ve geleneksel ahlaki kurallarının yanısıra Alevilikteki dini kurumlar incelenmiştir. İkinci bölüm, bütünüyle araştırmanın bulgu ve yorumlarına ayrılmış, son bölümde ise araştırmadan elde edilen sonuç ve önerilere yer verilmiştir.Bu araştırmanın evrenini, 2012 yılında Tunceli İlinde görev yapan idareciler, DKAB öğretmenleri, ortaokul ve lise öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklemde yer alan Alevi kökenli 15 idareci ve 20 DKAB öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmış ve 300 öğrenciye açık uçlu soru formu uygulanmıştır.Araştırma sonuçlarından, zorunlu din dersi karşıtlığının Tunceli'de ki Alevi öğrenciler ve idareciler arasında tipik bir düşünce olduğu görülmüştür. DKAB derslerinde Aleviliğe yeterince yer verilmemesi ve dersin sadece Sünni kesime hitap ettiği algısı, derse yönelik olumsuz tutumun oluşmasında ki başlıca nedenler olarak belirlenmiştir. Alevi öğrencilerin çoğunluğunun, evden aldıkları dini bilgiyi, okulda DKAB derslerinde verilen bilgiye rakip bir anlatı olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. Alevilik ile ilgili konuların DKAB kitaplarında yer almasına, öğretmen, idareci ve öğrencilerin çoğunluğunun olumlu yaklaştıkları, yeterli görmedikleri ve Alevilikle ilgili konuların her sınıf düzeyinde yer almasını istedikleri tespit edilmiştir. DKAB kitaplarında yer alan geleneksel Alevilik ile ilgili verilen bilgilere öğrencilerin büyük bir kısmının güvendiği belirlenmiştir.Anahtar Sözcükler: Din eğitimi, çoğulcu din eğitimi, DKAB dersi, DKAB derslerinde Alevilik. The purpose of religious teaching is not to bring up pious people but to give authentic knowledge, correct thinking about religion and to understand the culture which they belong to equally for all sub-group believing people in the society. In fact, Religious Culture and Ethics Course, which is, taught compulsory at all primary and middle schools aims to give correct information about religion without making any discrimination between Alawi and Sunni students. Thus, the main aim of this research is to set forth the thoughts, the critiques about RCEC and to give appropriate suggestions of Alawi students in the light of thoughts of religion teachers, administrators and students in Tunceli. The study consists of one introduction and three chapters. The introduction covers the importance of the study, its aim, methods, and the studies done on this subject so far. The first chapter examines the believing system, religious practices and traditional moral understanding, and religious institutions of Alawis. The second chapter deals with the findings and interpretations about findings. The third and the last chapter presents conclusions of the study and suggestions about the subject. The population of the study includes the students, teachers, and administrator studied and worked in 2012 in Tunceli. The sample of the research composes of 300 students, 20 religion teachers and 15 administrators. While semi-constructed interviews were administered to the religion teachers and administrators, open-ended questions were asked to the students. It was found that most of the students were against compulsory religion course. They critique that the course of RCEC does not give information about Alawiyyun adequately and addresses only to Sunni students. It was also found that Alawi students see the religious knowledge taken from school is rival to the religious knowledge acquired from their families. In addition, both students, teachers and administrators are happy for taking place of the teaching of Alawiyyun in textbooks of religion course, but they claim that this is not enough, thus the knowledge in relation to the teaching of Alawiyyun should take place at all levels of classes. Lastly, it was also understood that the great majority of Alawi students accept the traditional Alawi teaching taken place in the textbooks of religion course as authentic. Key Words: Religious Education, Pluralistic Religious Education, the Course of RCEC, Alawiyyun in the courses of RCEC. 247

Bu tezin amacı, 6-9 yaş aralığındaki çocukların dini ve ahlaki algılayış biçimlerini ortaya koyabilmek ve çocukların gelişimlerine olumlu yönde destek olmaktır. Bu çalışma Erzurum ili sınırları içerisindeki 5 okulda yapılmıştır ve mülakat yöntemi uygulanmıştır. Mülakatlara 118 öğrenci ile 15 öğretmen katılmıştır.Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır: Giriş bölümünde, araştırmanın konusu genel hatlarıyla ortaya konulmuştur. Birinci bölümde çocuğun genel ve dini gelişim özellikleri incelenmiş, dünyada temel eğitim dönemindeki çocukların din eğitimleriyle ilgili örnekler verilmiştir. İkinci bölümde çocukların dini bilgi edinme kaynakları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise çocukların dini ilgi, ihtiyaçları, dini merakları ve dini kavramları yorumlayışları ile değerlendirmeler yer almıştır.Çalışmanın sonucunda da 6-9 yaş çocukların dini ve ahlaki konuları konuşmaya eğilimli oldukları ancak 6 yaş çocuklarının özellikle soyut kavramlar olmak üzere dini kavramları anlama ve anlatmada güçlük çektikleri, 7 yaşından itibaren çocuklarla seviyelerine uygun dini ve ahlaki konuların konuşulabileceği, özellikle 8 yaş çocuklarında belirgin bir dini ilgi ve gelişme olduğu görülmüştür. Ayrıca dini ve ahlaki gelişimin erkenden öğretilmesinin çocukların genel gelişimlerini ve sosyalleşmesini olumlu etkileyeceği kanaatine de varılmıştır. The aim of this thesis is to set forth perception style of religious and moral of children at age of 6-9 and to support devoloping positively of this children. This work was done in 5 schools into border of Erzurum province and was applied interview form.118 students and 15 teachers joined to the interview.This work has 3 parts. The subject of the research with the general lines was set forth in entrance part.the child's feature of general and religious devoloping was searched in the first part and was given examples related religion education children of primary education period. Children's source of getting religious information was dealed in the second part. childeren's religious interest, need, curiosity and evaloution with commenting of religious concept was dealed in the third part.At the result of this research, children at the age of 6-9 are inclined to talking about religious and moral subjects, but above 6 year-old children experience difficulty in understanding and telling especially abstract concept, we can talk about religious and moral subjectsin their level with above 7 year- old children and a clear religious interest and devoloping in 8 year- old children was seen. Besides, to teach earlier religious and moral devoloping affects positively of general devoloping and being sociable of children. 141

Teknolojinin hızla gelistiği bu çağda çocuklarımızın teknolojiden uzak kalmasını bekleyemeyiz. Çocuklar teknoloji ile iç içe büyürken öğrenmeleri gereken birçok sey onları teğet geçiyor. Çoğu zaman bilgisayar oyunları içinde yasayan çocuklarımız öğrenmenin zevkinden mahrum kalıyorlar.Eğitime, öğretime ve bilime karsı birer tehdit olan teknolojiyi lehimize çevirmek niyetiyle bir çalısma hazırladık. Eğitimde Fatih Projesi ile sınıflara dösenecek olan etkilesimli tahtaları da fırsat bilerek sınıflarda daha eğlenceli bir ders ortamı olusturmak istedik. Hazırladığımız bu materyaller din eğitimi verilen derslerde hem öğretmene hem de öğrencilere kolay ve eğlenceli ders isleme imkânı sağlayacaktır.Anahtar Kelimeler: EtkileSimli Öğrenme, materyal, teknoloji, öğretim, bilgisayar In the age of technology, we can't expect our children to keep away from technology. As they grow up with the tech., they pass so many things to be learnt. Our children who always live playing computer games miss out the plearuse of learning.We composed a project in order to turn the technology that is a threat to education and science to our advantage. We want to create a more enjoyable atmosphere in classes using interactive boards with Fatih project in education. These materials will provide both teachers and students teaching the lessons, especially religious lessons, easily and lively.Key words: Interactive Learning, materyial, tecnology, instruction, computer 80

Bu araştırmanın amacı, Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programında yer alan değerler eğitimiyle ilgili öğretmenlerin mevcut algılarını belirlemek, çeşitli çıkarımlarda ve önerilerde bulunmaktır.Araştırmanın evrenini 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Sivas ilindeki ortaöğretim kurumlarında(liselerde) din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni olarak görev yapan 51 öğretmen oluşturmaktadır.Araştırmamızda 51 öğretmenden 45'ine ulaşılabilmiştir. Buna göre tam sayım olarak yapılması planlanan çalışmada hedef kitleye ulaşma oranı %88,23'tür.Anketlerden elde edilen verilerin çözümlenmesinde nitel veri analiz tekniklerinden içerik analizi tekniği kullanılmıştır. İstatistiksel çözümlemelerde SPSS 18.0(Statistical Package for the Social Scienses) bilgisayar programından yararlanılmıştır. Veriler normal dağılım göstermediği için non-parametrik analizler yapılmış, ayrıca ankette yer alan her bir maddeye verilen cevaplar için yüzde ve frekans dağılımları hesaplanmıştır.Değerler eğitiminin mevcut durumu ile ilgili olarak öğretmen görüşleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde: Ortaöğretim kurumlarında görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin, Ortaöğretim DKAB programına ve değerler eğitimine ilişkin algılarının; öğretmenin cinsiyeti, öğretmenlik mesleğindeki hizmet süresi, öğretmenin en son bitirdiği yüksek öğretim programı, öğretmenin çalıştığı yerleşim birimi, öğretmenin haftada toplam girdiği ders saati, değişkenlerine göre değişmediği görülmüştür. Değerler eğitiminin mevcut durumuna ilişkin öğretmen algıları tespit edilmiş, çıkarımlarda bulunulmuş ve konu ile ilgili önerilerde bulunulmuştur. Thepurpose of thisstudy is todeterminetheexistingperceptions of the teachers about the values education in Secondary Education of Religion and Ethics and to make inferences and suggestions.51 teachers who work as theteacher of religion and ethics course in secondary schools in Sivas constitute the population of thestudy. 45 teachers participated in thisstudy, so the rate of reaching theintended population is %88,23.Content analysis was used in the analysis of the data. SPSS 18.0 was used for statistical analysis. Because the datadid not show normal distribution, nonparametric methods were used and percentage and frequencies were calculated for eachitem.When theviews of the teachers about the existingstate of values education is evaluated as a whole, it is seen that their perceptions do not different iatemeaning fully according to variables of their gender, service period, thelatest program that they graduated from, the place they work and their weekly courseh ours. Teachers' perceptions about the existingstate of values education were determined, some interferences and suggestions were made. 108

Günümüzde iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler, göç yoğunluğu, küreselleşme, insan hakları talepleri gibi faktörler toplumları derinden etkilemiştir. Bu etkileşim bireylerin dinsel, dilsel, kültürel farklılıklarının gözetilmesi taleplerini öne çıkarmıştır. Farklılıkların gözetilmesinin talep edildiği alanlardan biri de din dersleridir. Farklılıklara hitap ederken amaca ulaşmada izlenecek yol son derece önemlidir. Kültürler arası din eğitimi yaklaşımı bu süreçte önemli işleve sahiptir.Bu araştırmanın amacı, kültürler arası din eğitimi bağlamında İslam dini içerisindeki çoğulculuğun ve din eğitimindeki çoğulculuğun İlköğretim DKAB Programına ne ölçüde yansıdığını tespit etmektir.Giriş bölümünde problem, amaç, önem ve araştırmanın üzerine dayandığı temel kavramlar açıklanarak kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. Birinci bölümde ise din eğitiminin amaçları, çoğulcu din eğitimi modelleri ve kültürler arası din eğitimi yaklaşımı ele alınmıştır. İkinci bölümde İlköğretim DKAB programının özellikleri hakkında bilgi verilip program kültürler arası din eğitimi açısından incelenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda İlköğretim DKAB programında kültürler arası din eğitiminin amaçlarının gözetildiği ve ilgili konulara kısmen yer verildiği, çoğulculuk yönünde gözlenebilir adımların atıldığı fakat bunun yeterli olmadığı söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Çoğulculuk, Kültürler Arası Din Eğitimi, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı, Din Eğitimi Yaklaşımları. Today, factors such as rapid developments in communication technologies, migration mobility, globalization, human rights claims affected communities deeply. This effect has given rise to demand to protection of individual religious, linguistic, cultural differences. One of the areas that should be taken into account is the subject Religion Morals. Addressing the differences, procedure is very important in the way of reaching objectives. Intercultural approach to religious education has an important function in this process.The aim of this study is to identify in what way the pluralism in Islam and pluralism in Religious Education are indicated. Problem, purpose, importance, and basic concepts of the research were determined in the introduction chapter and formed the conceptual framework of the study. In the first chapter, the aims of education and religious education were discussed. After literature review, we also informed about approaches of pluralistic religious education models and intercultural religious education. In the second chapter, we evaluated Elementary Religious Culture And Moral Knowledge Curriculum and textbooks with regards to the approaches of intercultural religious education, pluralism in Islam and pluralism in religious education.As a result of this study, in the curriculum of Religion and Moral classes at Elementary School, the purposes of intercultural religious education are taken into consideration and related subjects are partly given place. In the way of pluralism, it can be said that some observable steps are taken but they weren?t found enough.Keywords: Education, Pluralism, Intercultural Religious Education, Elementary Religious Culture And Moral Knowledge Curriculum, Approaches of Religious Education. 142

Milli Eğitim Şûralarında Din ve Ahlak Eğitimi? başlığını taşıyan bu çalışma ?Giriş? ve ?Sonuç ve Değerlendirme? bölümleri dışında iki ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu ve problemi, amacı ve önemi, yöntemi ve sınırlılıkları üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, Milli Eğitim Şûrasının tarihçesi, Milli Eğitim Şûralarının gündem maddeleri ve Milli Eğitim Şûrasının hukuki dayanağı ve çalışma Esasları, Maarif Kongresi ve Heyet-i İlmiye'lere yer verilmiştir. Ayrıca 1939 yılından günümüze kadar yapılan on sekiz Milli Eğitim Şûrasında din ve ahlak eğitimi ile ilgili alınmış kararlara da yer verilmiştir. İkinci bölümde XIII. Milli Eğitim Şûrasından itibaren yapılan şûralarda yapılan müzakereler ve alınan kararlar, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ve İmam Hatip Liseleri olmak üzere iki başlık altında toplanmıştır. Ana başlık altında ise il komisyon raporları, bölge komisyon raporları ve şûra gündemi ve değerlendirmeler yer almaktadır. Şûra gündemlerinde ele alınan en önemli konular ise sekiz yıllık kesintisiz zorunlu eğitim, katsayı uygulaması, İmam Hatip Liselerinin mesleğe hazırlamadaki rolü, ahlak eğitimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin kaçıncı sınıftan itibaren başlaması gerektiği ve notla değerlendirmesi meseleleri olmuştur. Sonuç ve değerlendirme bölümünde, XIII. Milli Eğitim Şûrasından itibaren yapılan şûralarda din ve ahlak eğitimi ile ilgili alınan kararlar ve şûra üyelerinin görüşleri özetlenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. ? This study which is entitled ?Religious and Moral Education in National Educational Councils? consists of two main parts apart from ?Introduction? and ?Conclusion and Evaluation? parts. In the introduction, topic, problem, aim, importance, methods and handicaps of the research were mentioned. In the first part, National Educational Council?s history, agenda items, legal basis and rules of procedures were explained and Education Congress and Scientific Committees were mentioned. In addition, decisions about religious and moral education taken in eighteen National Educational Councils that had been held from 1939 to present were also examined. In the second part negotiations and decisions that had been taken beginning from thirteenth National Educational Council gathered under two headings as ?The Lesson of Religious Culture and Thought of Morality? and ?Religious High Schools? (İmam Hatip High Schools). Under the main headings, provincial commission reports, district commission reports, council agenda and evaluations were included. The most important issues mentioned in council agenda were; eight years uninterrupted compulsory education, coefficient practice, the role of Religious High Schools in preparation of profession, moral education, from which grade ?The Lesson of Religious Culture and Thought of Morality? should be started and evaluation of this lesson. In conclusion and evaluation part, decisions about religious and moral education taken from the beginning of thirteenth National Educational Council and council members views were tried to be summarized and evaluated.

Din kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi çerçevesinde engellilere yönelik din eğitimini ele aldığımız ve ülkemizde engelli öğrencilere eğitim veren okullardaki öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda hazırladığımız tez, giriş ve iki ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde problem, amaç ve önem ortaya konmuş, araştırmada kullanılan veri toplama teknikleri, analizleri ve çalışmanın sınırlıklarına ilişkin bilgiler verilmiştir.Birinci bölümde engelli bireyler için kullanılan kavramlar, bu bireylerin sınıflandırılmaları, her sınıfın özellikleri ve bu özelliklere uygun eğitimin nasıl verilebileceği tartışılmıştır. Öğrencilerin gelişimlerinin ve bireysel farklarının bilinmesi, ihtiyaç duyacakları maddi-manevi gereksinimlerinin karşılanmasında ve bağımsız olarak yaşamalarına katkı sağlayan dini bilginin belirlenmesinde önemlidir. Aynı şekilde engellilere yönelik din eğitiminde Kur?an?ın ve Hz. Muhammed?in ortaya koyduğu prensipler büyük önem taşımaktadır. Zira hem Kur?an hem de Hz. Muhammed?in uygulamalarında engellilere değer verildiği, bu kimselerin sosyal hayata katılımları için gerekli önlemlerin alındığı ve seviyelerine uygun eğitim verildiği görülmektedir.İkinci bölümde engellilere yönelik din eğitiminin genel çerçevesi ve örneklem seçilen öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda eğitimin niteliğinin arttırılması için bazı öneriler ortaya konmuştur. Bu kapsamda engellilere verilecek din eğitiminde, öğretmen yeterliliğinin arttırılması, okul-sınıf kapasitesinin iyileştirilmesi ve fiziksel çevrenin uygunluğunun sağlanması büyük önem taşımaktadır. Bunun yanında RAM ve BEP?lerin daha işlevsel hale getirilmesi, FATİH Projesinde engellilerin din eğitimi için projeler hazırlanması, modern ve klasik öğretim materyallerinin çeşitlendirilmesi ve ihtiyaçlara göre yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Investigating the education of religion for disabled students within the framework of Education of Religion and Ethics course by considering the opinions of the teachers working in Turkish schools for disabled students, this dissertation consists of an introduction and two main parts. In the introduction part, the problem, purpose and significance of the study have been mentioned including some information related to the data collection methods used in the study, the data analyses, and the limitations of the study.The concepts used for disabled individuals, the categorization of these individuals, the characteristics of every category, and how to provide appropriate training for these characteristics have been discussed in the first main section. Knowing about the differences and developments of students is important for meeting their financial and moral needs and for identifying religious information contributing to their independent living. Likewise, the principles presented by the Koran and the Prophet Mohammed for education of religion for the disabled are of vital importance since it can be seen from the practices of the Prophet Mohammed and The Koran that the disabled were valued and trained according to their levels, and necessary precautions were taken for their participation to the social life.In these condpart, the general framework of education of religion for disabled students and some suggestions to improve the quality of education in line with the opinions of the teachers chosen as the sample were represented. Within this scope, it is significant to increase teacher proficiencies, improve school-class capacity and make physical environment suitable in the education of religion for the disabled. Additionally, it is necessary to make Counselling and Research Centers (CRC) and Individualized Education Plans (IEP) more functional, to make projects regarding the education of religion for disabled students in Movement of Enhancing Opportunities and Improving Technology (FATİH) Project, to prepare a great variety of modern and classic teaching materials and to reorganize these materials in accordance with needs. 152

Bu araştırmada eleştirel düşünme kavramı incelenmiş ve eleştirel düşünmenin ilkokul ve ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki yeri saptanmaya çalışılmıştır. Araştırma çerçevesinde mevcut İlköğretim DKAB Dersi Programı?ndaki eleştirel düşünmeye yapılan vurgular ortaya konmuş ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlatılmış olan İlköğretim DKAB öğretmen kılavuz kitaplarının ilköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye uygun olup olmadığı incelenmiştir. Çalışma, iki ana bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde düşünme ve süreçleri hakkında bilgi verilmiş, düşünmenin türleri, öğeleri ve düşünme becerileri açıklanmış ve İslâm dininin düşünmeye verdiği önem belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bölümde sonraki bölümlere temel teşkil etmesi amacıyla eleştirel düşünmeyle ilgili temel bilgilere yer verilmiş, eleştirel düşünme kavramı irdelenerek eleştirel düşünme eğitimi konusuna değinilmiş, İslâm?da düşünmenin ve eleştirel düşüncenin yeri, din eğitiminde eleştirel düşünme ve din eğitiminde eleştirel düşünme etkinlikleri hakkında teorik bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, İlköğretim DKAB dersi programında eleştirel düşünmeye verilen önemi tespit etmek amacıyla programda eleştirel düşünmeye yapılan vurgular ortaya konmuş, öğretmen kılavuz kitabının işleniş basamağı ve ölçme-değerlendirme bölümlerindeki eleştirel düşünmeyi geliştirici yöntem ve teknikler, etkinlikler ve sorular incelenerek kitapların eleştirel düşünme öğretimine uygunluğu araştırılmıştır. Sonuç ve değerlendirme kısmında ise, mevcut durumu iyileştirmek için yapılabilecekler tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur. Araştırma sonucunda İlköğretim DKAB öğretim programının pek çok yerinde eleştirel düşünmeye vurgu yapıldığı ancak eleştirel düşünmenin içeriği hakında bilgi verilmediği belirlenmiş, öğretmen kılavuz kitaplarındaki ders işleme stratejileri, sorular ve etkinliklerin birçoğunun eleştirel düşünme açısından anlamlı olmakla birlikte yeterli olmadığı ve geliştirilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Eleştirel düşünme, din eğitimi, düşünme becerileri, düşünme becerileri eğitimi, düşünme eğitimi, düşünme öğretimi, İlkokul ve Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, öğretim programı. In this study, the concept of critical thinking is elaborated and the position of critical thinking within the Primary and Secondary School Culture of Religion and Ethics Knowledge Course is tried to determine. Within the frame of this study, emphases given to the critical thinking in the teaching program of Culture of Religion and Ethics Knowledge are presented, and appropriateness of Culture of Religion and Ethics Knowledge guide book prepared by the Ministry of National Education for developing skills of critical thinking of primary school students is investigated. This study consists of two main chapters: In the first chapter information about thinking and its processes is given, types, elements and skills of thinking are explained, and the importance given to thinking in Islam is tried to determine. In this chapter, basics of critical thinking is explained to guide the following chapters of the study, critical thinking and teaching of critical thinking are elaborated, and theoretical information about the place of thinking and critical thinking in Islam, critical thinking in religious education and activities of critical thinking in religious education are given. In the second chapter, emphases given to the critical thinking in the teaching program of Culture of Religion and Ethics Knowledge are presented to determine the importance given to critical thinking in the teaching program, appropriateness of the guidebooks of this course for teaching the critical thinking by analyzing the methods, technics, questions and activities in the teaching and assessment-evaluation sections of the book is researched. In the conclusion section, discussions and suggestions for revamping the existing situation of the curriculum and about what has to be done are given. According to the findings of this study, it is determined that even though the emphases on critical thinking in Culture of Religion and Ethics Knowledge are given many times, there is no knowledge about the content of critical thinking, and even though many of the teaching strategies, questions and activities in the book are of great significance to critical thinking, these are not enough and need further development. Keywords: Critical thinking, religious education, thinking skills, thinking skills teaching, Primary and Secondary School Culture of Religion and Ethics Knowledge, teaching program, curriculum.

Bu çalışma, nicel araştırma desenlerinden tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Çalışmanın amacı İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin aktif öğrenme modeline yönelik yaklaşımlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi şeklinde oluşturulmuştur. Çalışma, 2011-2012 Öğretim yılında Isparta il ve ilçelerinde ilköğretim okullarında görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerini kapsamaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen aktif öğrenme ortamlarının özellikleri, aktif öğrenmenin öğrenciye kazandırdıkları, aktif öğrenmenin öğretmene kazandırdıkları ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin öz-yeterlilik ölçekleri ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Ayrıca Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerine aktif öğrenme yöntem ve teknikleri hakkındaki bilgi ve bu teknikleri derslerinde uygulama düzeylerini, teknikleri derslerinde uygularken karşılaştıkları sorunları ve çözümleri tespit etmeye yönelik sorular yöneltilmiştir. 2011-2012 öğretim yılında Ispartada görev yapan 96 ilköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenine anket uygulanarak araştırma verileri toplanmıştır.Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 17.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) kullanılmıştır. Hipotez testleri olarak Non-Parametrik testlerden Kruskal Wallis H-Testi, Mann Whitney U testi, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmış ve elde edilen bulgular yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda araştırmaya katılan ilköğretim DKAB öğretmenlerinin aktif öğrenme modeline yönelik yaklaşımlarının yüksek düzeyde olduğu; fakat öğretmenlerin aktif öğrenmede kullanılan yöntem ve teknikleri öğrenme süreçlerinde çok fazla kullanmadıkları ve uygulanmasında da farklı sorunlarla karşılaştıkları ortaya çıkmıştır. Çalışmanın, din öğretiminde aktif öğrenme modeline yönelik DKAB öğretmenlerinin görüşlerinin tespiti konusunda alanda yapılmış ilk araştırma olması yönüyle bazı eksiklikleri olmakla birlikte, din eğitim ve öğretimi etkinliklerine ciddi katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Betimsel nitelikteki bu çalışmanın aktif öğrenmenin öğrencilerin akademik başarısına ve derse olan tutumuna etkisini konu edinen diğer deneysel çalışmalarla desteklenmesi gerekir. This study, is a descriptive study in the model of survey from quantitative study patterns.The objective of this study to determine and evaluate the approaches of the teachers of Religious Culture and Moral Knowledge to active learning model in the Religious Culture and Moral Knowledge lesson.This study includes Religion teachers who work in primary education institutions in 2011-2012 School year in Isparta City center and towns. In this study, the following means of acquiring data have been developed by the researcher :properties of active learning environment, the properties that students gained by active learning and self-sufficiency scales of Religious Culture and Moral Knowledge teachers? and personal info form. Likewise, Religious Culture and Moral Knowledge teachers have been addressed some questions to determine the knowledge , the level of using active learning method and techniques in their lessons , the problems they confront when they apply these techniques in their lessons and the solutions for them.A survey has been conducted to 96 Primary Education Regilious Culture and Moral Knowledge lesson teachers who work in Isparta in 2011-2012 School Year and data has been gathered. The data gathered in this survey has been analysed using Windows 17.0 programme for SPSS (Statistical Package for Social Sciences).. While tha data is being evaluated , descriptive statistical methods ( number, percentage average, standard deviation) have been used. As for the tests of hypothesis, Kruskall Wallis H-Test, Mann Whitney U test, correlation and regression analysis (which are among non- parametrical tests) have been done and findings have been interpreted. As a result of research, RCMK teachers who took part in this research, it was found out that the attitudes of RCMK teachers at primary education towards applicability of active learning model are at high level; but teachers using the techniques and methods in active learning dont use them in the process of learning and they confront various problems when in practice. Despite the fact that this study is the first research to find out the opinions of RCMK teachers about the active learning model in religion education and it has some deficiencies, it is thought that it can make a major contribution to teaching and education of religion. This descriptive study which mentions the effect of active learning to students academic success and their attitude towards the lesson , should be supported by some experimental studies on this subject. 306

Araştırmada temizliğin dinimizdeki önemi merkeze alınarak dinin temel kaynaklarından biri kabul edilen hadislerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerindeki temizlikle ilgili konulara katkısı üzerinde durulmuştur. Araştırmamızda ?Kütübü Sitte? olarak bilinen temel hadis kaynaklarından biri olan Ebu Davud?un Sünen?indeki temizlik ile ilgili hadisler tespit edilmiş ve İlkokul-Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerindeki temizlikle ilgili konulara bu kaynaktan hadis önerisinde bulunulmuştur. Araştırma giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı, önemi, metodu ve sınırlılıkları açıklanmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde tezin kavramsal ve kuramsal çerçevesi açıklanmıştır. Araştırmanın ikinci bölümünde Sünen-i Ebu Davud?da yer alan temizlikle ilgili hadisler tespit edilip, temizliğin kısımları dikkate alınarak sınıflandırılmıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatında yer alan temizlikle ilgili konulara hadisler önerilmiştir. Araştırmanın son kısmında araştırma ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler : Temizlik, Ebu Davud, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Taking center the importance of cleanliness in religion, the research focus on the contribution of the hadiths -which one of the main sources of religion- to cleanliness issues of Religious Culture and Moral Knowledge. The research has been identified the hadiths about cleanliness in Sunan Abu Davud which one of the basic books of hadith. Then this hadiths have been proposed in cleanliness issues of Primary-Secondary Religious Culture and Moral Knowledge Courses. The research consists of an introduction and three main sections. In the introduction to the research is described its subject, purpose, importance, limitations and method. In the first chapter of the thesis has been explained the conceptual and theoretical framework of the research. The second part of the research has been identified the hadiths about the cleanliness in Sunan Abu Davud. Afterward this hadiths are classified considering the portions of cleaning. In the third part of the research is proposed hadiths for cleanliness issues of Religious Culture and Moral Knowledge Curriculum. The last part of the research is made overall assessment related to the research and recommendations.Keywords : Cleaning, Abu Dawud, Religious Culture and Moral Knowledge 236

Bu çalışma, nicel araştırma desenlerinden tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Çalışmanın amacı İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimlerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesidir. Çalışma, 2011-2012 Öğretim yılında Isparta, Burdur ve Antalya illeri ilköğretim okullarında görev yapan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerini kapsamaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Yansıtıcı Düşünme Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. 2011-2012 öğretim yılında Isparta, Burdur ve Antalyada görev yapan, 347 ilköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenine ölçek uygulanarak araştırma verileri toplanmıştır.Çalışmada verilerin işlenmesinde öncelikle öğretmenlerin kişisel özelliklerine ilişkin elde edilen veriler frekans ve yüzde alma teknikleri ile analiz edilmiştir. Sonra ilköğretim DKAB öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleriyle ilgili bulgular yorumlanmıştır. Bununla birlikte araştırmaya katılan ilköğretim DKAB öğretmenlerinin demografik özellikleri ile yansıtıcı düşünme eğilimleri arasında yapılan analizlerde, aritmetik ortalama, grupların özelliklerine göre seçilen t-testi, Mann- Whitney U testi, tek/çift yönlü varyans analizi (ANOVA), Lsd Post-hoc çoklu karşılaştırma ve Kruskal Wallis H tekniği kullanılarak elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ilköğretim DKAB öğretmenlerinin genel olarak yansıtıcı düşünme eğilimlerinin yüksek olduğu görülmüştür. İlköğretim DKAB öğretmenleri Yansıtıcı Düşünme Ölçeğini oluşturan boyutlara göre değerlendirildiğinde ise, öğretmenlerin en yüksek İçtenlik ve Açık Fikirlilik boyutunda, en düşük ise ?Etkin Öğretim ve Değerlendirme boyutunda yansıtıcı düşünme eğilimine sahip oldukları görülmüştür. Çalışmanın, yansıtıcı düşünme konusunda alanda yapılmış ilk araştırma olması yönüyle bazı eksiklikleri olmakla birlikte, din eğitim ve öğretimi etkinliklerine ciddi katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Betimsel nitelikteki bu çalışmanın yansıtıcı düşünme becerisinin akademik başarıya, öğretimin verimliliğine ve meslekî gelişime etkisini konu edinen diğer deneysel çalışmalarla desteklenmesi gerekir. Başka bir ifade ile alan yeni teorik ve uygulamalı çalışmaların yapılmasına açıktır. This study is a descriptive research in the model of screening out of quantitative research patterns. The aim of the study is to determinate and evaluate reflective thinking tendencies of the teachers of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge. Target population of the study is composed of the teachers of Religious Culture and Moral Knowledge working at Primary Education Schools in Isparta, Burdur and Antalya during 2011-12 School Year. In the study, `Reflective Thinking Scale and ?Personal Data Form developed by the researcher as data collection tool have been used. Research data have been collected by applying scale to the teachers of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge working in Isparta, Burdur and Antalya in 2012-12 School Year.In the study, firstly, some data obtained related to the demographical features of the teachers have been analyzed through frequency and percentage techniques. However, in analyses made between demographical features of the teachers of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge taking part in the research and reflective thinking skills, the findings obtained by using arithmetic mean, t-test chosen according to the features of the groups, Mann-Whitney U test, single/double sided variance analysis (ANOVA), Lsd Post-hoc multiple comparison and Kruskal Wallis H technique have been interpreted.As a result of the study, it has been observed that the teachers of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge have had higher tendencies of reflective thinking in general. As for the teachers of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge have been evaluated according to the dimensions forming `Reflective Thinking Scale, it has been seen that the teachers have had reflective thinking tendencies the highest at Sincerity and Broadmindedness dimension, and the lowest at Active Teaching and Evaluation. It has been thought that this study would support events of Religious Teaching and Learning as it is the first research made in this field although gaps. In addition to the study in descriptive quality, the making of some experimental studies searching for the effect of reflective thinking skill to academic success, productivity of teaching and vocational development in the field of Religious Teaching has been suggested. In other words, field of Religious Teaching open to made from the theoretical and pratical studies on this subject. 235

İlköğretim Din kültürü ve Ahlak Bilgisi Programının Program Geliştirme İlkelerine Açısından Bir DeğerlendirmesiEğitim faaliyetleri birçok faktörün bir araya getirilmesi ile yürütülür. Öğrenci, öğretmen, okul, ders materyalleri, çevre, öğretim programları eğitimi oluşturan temel unsurlardır. Eğitimin değerlendirmesinde bu unsurların hepsi dikkate alınmak zorundadır. Ülkede benimsenen eğitim anlayışını yansıtan, eğitimi planlı, ölçülebilir ve değerlendirilebilir kılan faktör ise öncelikle öğretim programlarıdır. Öğretim programlarında uzak, genel hedefler ve ders hedefleri, içerik, eğitim durumları, ölçme ve değerlendirme faaliyetleri program geliştirme uzmanları tarafından tasarlanır. Program, öğretimi göreceli olmaktan kurtarır ve ülke genelinde eğitimin birliğini ve eşgüdümü sağlar. Bununla birlikte, uygulanan öğretim programının, program geliştirme ilkelerine göre tasarlanması gerekmektedir.Bu çalışmada biz, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi programını inceledik. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde temel kavramları ve planlanmasından tasarlanmasına ve değerlendirilmesine kadar program geliştirme sürecini açıkladık. İkinci bölümde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi programını analiz ettik ve üçüncü bölümde, birinci bölümdeki ilkeler ışığında programı değerlendirdik ve programın hangi ilkelere sahip olduğu veya olmadığını tespit etmeye çalıştık.Anahtar Kelimeler: Eğitim, Öğretim, Program Geliştirme, Ölçme, Değerlendirme, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı. According To The Principles Of Curriculum Development An Evaluation İn Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge CurriculumEducation activities are carried out by bringing together many factors. Student, teacher, school, subject materials, environment, curriculum are basic elements of education. All of these factors must be taken into about the evaluation of the education. The primary factor which reflects educational approach that applied in the country; and which makes the education planned, measurable and valuable is curriculum. In curriculum, remote, general and subject purposes; content, education situations, measurement and evaluation activities are designed by curriculum design and development experts. Curriculum, save teaching activity from being relative and provide unity of education and coordination all over the country. However, applied curriculum must be designed according to the curriculum development principles.In this thesis, we analyzed the curriculum of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge lesson. The thesis consists of three parts. In the first part, we explained the basic concepts and from planning to designing and evaluation of curriculum development process. In the second part, we analyzed the curriculum and in the third part, according to principles at the first part we evaluated and identified if the curriculum has got necessary quality or not. Key Words: Education, Teaching, Curriculum Development, Measurement, Evaluation, Curriculum of Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge. 153

Bu çalışmanın amacı; Platon ve Aristoteles'in erdem (arete) anlayışını; akıl, bilgi ve mutluluk ile olan bağlantısı ya da ilişkisini detaylı bir şekilde karşılaştırmak ve doğru bir şekilde irdelemeye çalışmaktır. Özellikle Platon, geçmişten günümüze hiç bir aksaklık olmadan taşınmış, tanınmış ve çığır açmış ender filozoflardandır. Aristoteles ise hocasından çok büyük öğretiler almış; fakat hocasından ayrı düşünceler de ortaya koymuş büyük filozoflardandır. Bunun için tezin ana konusu da bu iki büyük filozofun etik-erdem anlayışlarını tartışmak ve anlamaya çalışmak olacaktır. Platon, gerçeğe ulaşmanın bireye özgün olanı aşmak olduğunu ifade eder. Aristoteles ise gerçek (asıl) olan bireyselliğin yani bireyin kendisidir, der. Bu iki farklı düşünceden de anlaşılacağı gibi aynı konu hakkında çok farklı düşünceler öneri sürmekteydiler. İşte bilgi Kuramının temelini oluşturan bu farklı anlayış, bir gerçektir. Çünkü filozofların kurdukları felsefi sistemlerin odak noktasında bilgi (episteme) bulunur ve erdem öğretileri epistemolojilerine dayanır, bu noktadan beslenir ve bu nedenle de bu konudaki düşünceleri ile tutarlılık gösterir. Duyularımız yoluyla bu bilgilere ulaşabilmemiz mümkün değildir. Çünkü duyusal alanda sürekli bir değişim vardır, doğru bilgi böyle gelip geçici bir temele dayanamaz, Platona göre. Bu nedenle sağlam bilgi; sürekli, kalıcı ve değişmeyen bir alanda aranmalıdır. Duyuların sağladığı bilgi mükemmellikten yoksundur ve bu yoksunluk kavramı, düşüncesi doxa olarak adlandırılır. İdeaları konu alan aklın saptadığı, kesin doğru olan bilgidir. Arete- erdem hakkındaki fikirlerinin de aynı anlama geldiğini görmekteyiz. İşte tüm bunlar bu iki olağanüstü filozofun, erdem hakkındaki düşüncelerini etkilemiş ve onların felsefelerinin oluşmasında ve gelişmesinde etkili olmuştur. The aim of this thesis is; to understand Plato and Aristotles conceptions of virtue compare those perspectives with their ideas of wisdom (nous), knowledge (episteme) and well-being (eudaimonia). While examining the vocabulary they choose not only has Plato been able to uniqualy his ideas, he is also a philosopher of ancient time and whose work are stil valued in the present day. Aristotle who while being naurished by his master adopted Plato's ideas and managed to formulate alternate perspective within the original concept. Plato states that reaching the truth is close the relation with outgrowing the self, however Aristotle the need for individual and builds on the concept of uniqness, withing the scope of these ideas both philosopher arrive at different conclusion on the same subject. Their conflicting philosphies underline their perception and experiences in life and this can be seen in the focus each a scribe to their system of philosophical development. Plato conviction is that virtue finds it s roots in knowledge and reflects the inseperable harmony with the truth. The idea of knowledge is said to be reached through the process of thinking which the provides knowledge by means of emotions proponded to be inaccessable. Acording to the Plato, valid information is the only to be found in the permanent and thrust worthy earth. Thus real knowledge must be searched for on stable, permanent and solid ground while knowledge provided by emotion, lacks impersonal perfection; this lack term doxa is defined as the ideas born from wisdom. Virtue can also be gained through born way of doxa, each of their personal experiences with and concept of justice, wisdom, knowledge and well-being throughly affected their philosophies of virtue. 141

Din eğitimi, insanın yaratılıştan getirdiği dini duygu ve yetenekleri yönlendirmek suretiyle ve genel eğitim kurallarını uygulayarak, bireye dini bilgiler kazandırmak ve kazandıklarıyla istenilen davranışların ortaya çıkmasına katkıda bulunmak için yapılan etkinliklerdir. Bu etkinlikler ilk olarak ailede başlamaktadır. Örgün ve yaygın din eğitiminde etkinliklerin doğru planlanabilmesi ve uygulanabilmesi için çocuk üzerinde önemli rolü olan ailenin bilgi ve görüşlerine başvurulması gerekmektedir. Bu düşünceden hareketle velilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini önemseme ve memnuniyet düzeylerini araştırma konusu olarak belirledik.Bu araştırma, öğrenci velilerinin İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini önemseme ve memnuniyet düzeylerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Daha geniş bir ifade ile velilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisini önemseme düzeyleri ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinden memnuniyetlerini tespit etmeyi ve değerlendirmeyi hedeflemektedir.Araştırma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmanın problemi, amacı ve önemi, sınırlılıkları ve araştırmada kullanılan yöntem hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde kuramsal temellendirme, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise araştırmada elde edilen bulgular ve yorumları incelenmiştir. Son bölümünde ise, sonuçlar ve öneriler verilmiştir.Araştırma sonunda velilerin çoğunluğunun, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğrenme alanlarını ?son derece önemli? olarak nitelendirdikleri ve memnuniyetlerini de ?çok memnunum? şeklinde ifade ettikleri gözlemlenmiştir. Veliler Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin içeriği ve dersin işlenişini yeterli bulmaktadırlar.Bu konuda daha ayrıntılı ve geneli tanımaya imkan sağlayan sonuçların elde edilebilmesi için araştırmanın Türkiye genelinde yaygınlaştırılması ve velilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi hakkında daha geniş bilgilendirilmesi gerekmektedir. Religion education is the activities done to give him/her religious knowledge and to contribute to the coming out of the behaviours that earned with the requested education by steering through the religious feelings and the ability which is in the creation of man, and applying the rules of general education. These activities startin the family first. With the act of this idea, We determined ?the student's and parents? expectations and fulfillment level from Primary Religious Culture and Ethics Lesson? as a research base.This research intends to identify the student's and parents? expectations and fulfillment level from Primary Religious Culture and Ethics Lesson?. In a broader sense, it intends to ascertain and assess ?parents? careness level from Primary Religious Culture and Ethics Lesson and their expectations from Religious Culture and Ethics Lesson?.Research consists of 4 parts. In the first part it is informed that the problem of the research, its purpose and importance, its boundednesses and the method used in the research.in the second part, it is tried to handle out the theoretical justification, historical development of Religious Culture and Ethics Lesson. in the third part the comments and finding, that obtained from the research,is abstracted. In the final part, results and suggestions are given.At the end of the research it is observed that the majority of parents expressed their about the teaching areas of Primary Religion and Ethics Lesson are generally as ?extremely important?, and their satisfaction as ?I am very pleased?. In addition, the parents expressed their knowledge about the content and instruction of Religion and Ethics Lesson as sufficient.There should be done lots of researches around Turkey to obtain the results providing more detailed and wide recognition in this subject and the parents should be informed about the Religion and Ethics Lesson. 112

Bu çalışmanın amacı; merhamet değerinin, ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında nasıl yer aldığını ve öğretim süreçlerine nasıl aktarıldığını öğretmen kılavuz kitaplarını temele alarak incelemektir. Araştırma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır: Kavramsal Çerçeve, Değerler Eğitimi, İlköğretim Din kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ve Ders Kitaplarında Merhamet Değeri, Sonuç ve Öneriler. Giriş bölümünde, araştırmanın önemi, amacı ve yöntemi ortaya konulmuştur. Kavramsal çerçeve bölümünde, merhamet değeri literatürde taranmış merhamet ile ilgili olarak kavram analizi yapılmıştır. Değerler eğitimi bölümünde, değer eğitiminde kullanılan yaklaşımlar açıklanmış, değerler eğitimi yaklaşımları kendi aralarında mukayeseli bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca değerler eğitimi yaklaşımları ile yapılandırmacı öğrenme kuramı karşılaştırılmış ve yaklaşımlar, yapılandırmacı öğrenme kuramına göre değerlendirilmiştir. İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarında merhamet değeri bölümünde, ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarındaki merhamet değerinin öğretimi ile ilgili etkinlikler, yaklaşımlar çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ayrıca bu bölümde ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı ve ders kitaplarında merhamet değerinin öğretimi değerlendirilmiştir. Sonuç bölümde ise yaptığımız çalışmada ulaştığımız sonuçlar ile bu sonuçlar çerçevesinde önerilerimiz sunulmuştur. The purpose of this study is to put forth the compassion value in how to get it involved in primary religious culture and moral knowledge education programs and how to get it transferred into teaching processes in terms of the teacher?s guide books. Our research consists of four parts, which are introduction, education of values, and the value of compassion in primary religious culture and moral knowledge course, conclusion and recommendations. In the introduction, it has been put forth the theoretical framework of the compassion value, the importance of research, the aim of research and the method of research. The conceptual analysis of the compassion value has been made with the compassion today known in literature. In values education department, approaches used in value education have been explained and these approaches have been examined in a comparative way. Also approaches to values education have been compared with constructivist learning theory, and approaches have been evaluated according to the constructivist learning theory. In the part of compassion value in the primary religious culture and moral knowledge class, activities concerning with teaching of the compassion value in course books and primary religious culture and moral knowledge teaching program have been evaluated within the framework of the approaches. Also in this part, primary religious culture and moral knowledge teaching program and the compassion value in course books have been evaluated within the framework of the concept. In the last section, results achieved in our work and our proposals have been presented within the framework of these results. 149

Bu çalışma, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki ibadet konularının işlenişinde Çoklu Zeka yaklaşımının öğrencilerin başarısı üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın denekleri, Samsun ilinin Alaçam ilçesindeki Yenice Doyran Ortaokulu?nun (6., 7. ve 8. sınıflar) öğrencileri arasından seçilmiştir. Belirtilen okulda her sınıfta iki şube bulunduğundan araştırma, deney grubu olan 6/A, 7/A, 8/A ve kontrol grubu olan 6/B, 7/B, 8/B şubelerindeki 124 öğrenciye yapılmıştır.Araştırmada kontrol gruplu ön test - son test desenine başvurulmuştur. Veri toplama aracı olarak ön test, son test kullanılmış; yaklaşık bir ay sonra da kalıcılık testi uygulanmıştır. Sonuçlar SPSS programında analiz edilmiştir. Verilerin analizinde `Bağımsız Örneklemler t-testi? ve `Bağımlı Örneklemler t-testi? analizleri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, Çoklu Zeka Kuramı uygulamalarının akademik başarı üzerinde anlamlı etkisi olduğu görülmektedir. Anahtar Sözcükler: Zeka, Çoklu Zeka Kuramı, İbadet, Geleneksel Öğretim, Çoklu Zeka Alanları, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi This study was prepared to analyze the effect of multiple intelligence theory on achievement of students in expressing of worship units in religious culture and moral education. The students were chosen from 6, 7, 8 grade students from Samsun Alaçam Yenice Doyran Secondary School. Among 6 classes, 6/A, 7/A, 8/A were chosen to be experimental groups and 6/B, 7/B, 8/B were the control groups. In the research, the total numbers of students were 124. In the research, we applied the ?pre-test / pro-test? design with control groups. For the data collection, achievement tests were used; then retention test was used again about one month later. Results of tests were analyzed on SPSS. `Independent Samples T-Test? and `Paired Samples T-Test? were used for analyzing of data. As a result, it can be said that Multiple Intelligences implementations realize academic achievements.Key Words:Intelligence, Multiple Intelligences Theory, Worship, Traditional Teaching, Multiple Intelligences Fields, Religion Culture and Moral Knowledge Course 190

Bu araştırma, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programındaki ?Toplumda Yaygın Olan Bazı Batıl İnançlar? konusunun, öğrencilerin batıl inançları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırma sonucunda, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin öğrencilerin batıl inançlarını azaltmada önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür. The aim of this study is to examine the effects of ?Some Common Superstitious Belief in the Society? found in the curriculum of Religion Culture and Moral Knowledge on the students? superstitious beliefs.It was found that the course of Religion Culture and Moral Knowledge had an important effect in terms of reducing students? superstitious belief 198

Din eğitimi ve öğretimi, bireylere dini bilgi vererek onları din konusunda yeterli seviyeye ulaştırmaya çalışır. Bu hedef doğrultusunda bireylerin gelişim seviyesine uygun olarak çeşitli yöntem ve teknikleri kullanır. Eğitimin hedeflediği amaca ulaşabilmesi için verilmek istenen bilgi, uygun bir yöntemle bireye sunulmalıdır. Araştırmamızda din eğitimi ve öğretiminde kullanılacak başlıca yöntem ve teknikler hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca bireyler üzerinde çok etkili olan ve bilgi seviyesi, yetişme tarzı, bulunduğu ortam ne olursa olsun her bireyin etkisi altında kaldığı hikâye yöntemi ve özellikleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Çalışmamızda hikâye yöntemiyle ders işleniş örneklerine yer verilmiş, konularla ilişkilendirilmiştir. Bunun sonucunda da dersin zenginleştiği ve öğrencilerin derse daha çok ilgi gösterdikleri, aynı zamanda gençler için örnek alma ve özdeşleşmeyi sağladığı anlaşılmıştır. Religious education strives to take individuals onto adequate level in religion by giving religious knowledge. In line with this target, it uses diverse methods and techniques proper to individuals? development process. The information desired to be given in order to reach the goal that education aimed should be presented by a proper way. In our research information has been given about primary methods and techniques which are used in religious education. In addition, story method has been explained in detail, which is influential on individuals who are impressed by it regardless their knowledge level, upbringing way and the environment they settled. In our study, the samples of teaching a lesson by story method took place, and this has been linked with subjects. As a result of this, it was observed that the lesson developed, pupils took more interest in classes, and at the same time it provided youths to take samples and identification. İÇİNDEKİLER -- ÖZET, i -- ABSTRACT, ii -- İÇİNDEKİLER, iii -- KISALTMALAR, vii -- ÖNSÖZ, viii -- GİRİŞ, 1 -- 1. KONU VE ÖNEMİ, 1 -- 2. ÇALIŞMANIN AMACI, 2 -- 3. ÇALIŞMADA İZLENEN METOT, 3 -- 4. HİPOTEZLER, 4 -- BİRİNCİ BÖLÜM -- EĞİTİM ÖĞRETİMDE YÖNTEMİN ÖNEMİ -- 1. EĞİTİM, 5 -- 1.1. Eğitimin Amacı, 6 -- 2. ÖĞRETİM, 7 -- 2.1. Öğretim İlkeleri, 9 -- 2.1.1. Amaca Dönüklük İlkesi, 8 -- 2.1.2. Öğrenciye Görelik İlkesi, 10 -- 2.1.3. Aktiflik İlkesi, 10 -- 2.1.4. Somuttan Soyuta İlkesi, 11 -- -- 2.1.5. Ekonomiklik İlkesi,12 -- 2.1.6. Yakından Uzağa İlkesi, 12 -- 2.1.7. Bilinenden Bilinmeyene İlkesi, 13 -- 2.1.8. Hayata Yakınlık İlkesi, 14 -- 2.1.9.Bütünlük İlkesi, 15 -- 2.1.10. Sosyallik İlkesi, 15 -- 2.1.11. Açıklık İlkesi, 16 -- 2.2. Eğitim-Öğretim İlişkisi, 17 -- 3. DİN EĞİTİMİNİN ÖNEMİ VE GAYESİ, 18 -- 4. ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ VE ÖZELLİKLERİ, 20 -- 4.1. Yöntem Kullanmanın Yararları, 22 -- 4.2. Yöntem ve Teknik Seçimiyle İlgili İlkeler, 23 -- 4.3. Yöntem Seçimini Belirleyen Etkenler, 24 -- 4.4. Kur’an-ı Kerimde Kullanılan Eğitim-Öğretim Metotları, 25 -- 4.5. Hz. Peygamberin Eğitim-Öğretim Metotları, 29 -- İKİNCİ BÖLÜM -- DİN EĞİTİMİ VE ÖĞRETİMİNDE KULLANILACAK BAŞLICA YÖNTEM -- VE TEKNİKLER -- 1. TAKRİR YÖNTEMİ, 34 -- 1.1. Üstün Yönleri, 35 -- 1.2. Eksik Yönleri, 37 -- 2. SORU CEVAP YÖNTEMİ, 39 -- -- 2.1. Eksik Yönleri, 39 -- 2.2. Üstün Yönleri, 39 -- 3. TARTIŞMA YÖNTEMİ, 42 -- 3.1. Üstün Yönleri, 42 -- 3.2. Eksik Yönleri, 43 -- 4. GRUP ÇALIŞMASI (KÜME) YÖNTEMİ, 44 -- 4.1. Üstün Yönleri, 45 -- 4.2. Eksik Yönleri, 47 -- 5. PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ, 48 -- 5.1. Üstün Yönleri, 48 -- 5.2. Eksik Yönleri, 51 -- 6. ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ YÖNTEMİ, 51 -- 6.1. Üstün Yönleri, 52 -- 6.2. Eksik Yönleri, 56 -- 7. BULDURMA (SOKRATES) YÖNTEMİ, 57 -- 7.1. Üstün Yönleri, 58 -- 7.2. Eksik Yönleri, 59 -- 8. CANLANDIRMA (DRAMATİZASYON) YÖNTEMİ, 60 -- 8.1. Üstün Yönleri, 61 -- 8.2. Eksik Yönleri, 62 -- -- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM -- HİKÂYE YÖNTEMİ VE ÖZELLİKLERİ -- 1. HİKÂYE YÖNTEMİ, 64 -- 2.HİKÂYE YÖNTEMİNİN EĞİTİM-ÖĞRETİMDEKİ YERİ VE ÖNEMİ, 65 -- 3. HİKÂYELERİN DİN EĞİTİMİNDEKİ ÖNEMİ, 69 -- 4. KUR’AN’I KERİM VE HADİSLERDE KULLANILAN HİKÂYE YÖNTEMİ, 71 -- 5. KISSA – EĞİTİM İLİŞKİSİ, 72 -- 6. HİKÂYE – EMPATİ İLİŞKİSİ, 78 -- 7. HİKÂYE – METAFOR – EĞİTİM İLİŞKİSİ, 79 -- 8. HİKÂYELERİ KULLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR, 82 -- DÖRDÜNCÜ BÖLÜM -- 12. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ KİTAP MÜFREDATININ HİKÂYELERLE ÖĞRETİMİ -- 1. HİKÂYE YÖNTEMİYLE DERS İŞLENİŞ ÖRNEĞİ 1, 85 -- 2. HİKÂYE YÖNTEMİYLE DERS İŞLENİŞ ÖRNEĞİ 2, 88 -- 3. HİKÂYE YÖNTEMİYLE DERS İŞLENİŞ ÖRNEĞİ 3, 91 -- SONUÇ, 96 -- KAYNAKÇA, 98

Bu çalışmada 2006-2011 yılları arasında ilköğretim ve ortaöğretime din eğitimi öğretmeni yetiştirme ve istihdamı konusu incelenmiştir. Bu çerçevede 2006-2011 yılları arasında ilköğretim ve ortaöğretim din eğitimi öğretmenlerinin hangi kurumlardan yetiştikleri, bu kurumların öğretim programı, öğrenci ve öğretim elemanı durumları; ilköğretim ve ortaöğretime din eğitimi öğretmeni olarak kimlerin nasıl atandığı, atananların ihtiyacı karşılayıp karşılamadığı ele alınmıştır. Ayrıca bu yıllar arasında din eğitimi öğretmenlerinin hizmet içi eğitim durumları da incelenmiştir. DKAB Eğitimi Bölümlerinde yeterli sayıda öğretim elemanının bulunduğunu söylemek güçtür. Bu soruna rağmen bu programların öğrenci kontenjanları son yıllarda artmıştır. Ortaöğretime öğretmen yetiştirme konusunda kısa sürede çok sayıda değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliklerin eğitimin niteliğini arttırmayı tetikleyici bir unsur olmadığı söylenebilir. 2011 yılına gelindiğinde din eğitimi öğretmeni ihtiyacının sayısal açıdan büyük oranda karşılandığı görülmektedir. Ancak atanan din eğitimi öğretmenlerinin yeterlikleri sorgulanmaktadır. Din eğitimi öğretmenlerinin hizmetiçi eğitimleri konusunda önemli gelişmeler görülmekle birlikte programların hazırlanma, uygulama ve değerlendirme aşamalarında hala bazı sorunlarla karşılaşılmaktadır. Araştırmada çoğunlukla doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Dokümanlar, konuyla ilgili resmi belgelerden, bilimsel çalışmalardan ve basında yer alan haberlerden oluşmaktadır.Anahtar kelimeler: din eğitimi öğretmeni, öğretmen yetiştirme, istihdam, hizmetiçi eğitim This study discusses the training and employment of the teachers of religious education for elementary and secondary schools between the years 2006-2011. In this context, we assessed at which institutions the teachers of religious education were trained; what curriculum these institutions employed, their student and faculty status, who were appointed to primary and secondary schools as a teacher of religious education and whether this appointments meet the need between 2006-2011. In addition, in-service training for teachers of religious education was also examined. For religious culture and moral knowledge education departments, it is difficult to say that there are sufficient numbers of faculty members. Despite this problem, these programs have increased their student quotas in recent years. Many changes were made on the training of the teachers for secondary schools in a short time. It can be said that these changes are no triggering factors for the increase in the quality of education. It is observed that the need for the teachers of religious education has been met largely by 2011. However, the professional competencies of the appointed teachers of religious education are questioned. Despite important advances about in-service training of the teachers of religious education, there are still some problems experienced during the preparation, implementation and evaluation processes of the curriculums. Document analysis technique was mostly used in the study. The documents consist of official documents, scientific studies and the press news related to the subject.Keywords: teacher of religious education, teacher training, employment, in-service training. 210

Tezimizin amacı Fichte'in din ve ahlâk görüşlerini açıklayarak, bunlar arasındaki bağı ortaya koymaktır. Bunu yaparken öncelikle Fichte'in sistemini nasıl kurduğunu inceledik. O kendisinin daha önce hiç bilinmeyen bir bilimi bulduğunu iddia ediyor. Ve bu bilime bilimin bilimi manasına gelen Wissenschaftslehre adını veriyor. Ona göre Wissenschaftslehre bütün bilimlerin üstünde olan ve onlara genel ilkelerini öğreten bilimdi. Bu bilim sayesinde diğer bilimler sonsuza kadar ilerleyecekti. Fichte'in idealizmi de bu sayede sınırsızca ilerleyebilecekti.Fichte ahlâk sistemini de bu sisteme göre bir temele oturtmayı amaçladı. Ve ahlâkın temeline ?ben? ve ?özgürlük? kavramını koydu. Ona göre eğer bir ?ben olmasaydı, o zaman ahlâksallıktan bahsedilemezdi. Eğer bir ?ben? varsa bu ?ben? öncelikle bir eylemde bulunacak ki biz bu eylem hakkında bir yargıda bulunalım. O eylemi de yaparken özgür olmalıyız ki; onun sonuçlarından sorumlu olalım. Fichte bu şartlarda bireyin yaptığı eylemlerin sonuçlarından sorumlu olduğunu söylüyor. Fichte'e göre insan kötü eğitilmedikçe ve özgürce davrandığı sürece daima iyiyi ister. İnsanları iyilikten uzaklaştıran kötü eğitim ve baskıdır.İkinci bölümde Fichte'in din görüşünü inceledik. Fichte din adına söylenenleri de eleştirir. Eğer insanı bir Tanrı yarattıysa, o zaman insanın iyiyi kötüyü ayırt edebileceğini söyler. Din adına söylenenlerin daima sorgulanmasını ister. Bunlara kişilerin kattığı görüşlerin ayıklanmasını ister. O Tanrıya ve Peygamberlere inansa da kişilerin Tanrı'nın emirlerine ve Peygamberlerin vahiylerine eklemede bulunduğunu iddia eder. Yoksa insan özgürlüğüyle Tanrı'nın emirleri ve Peygamberlerin bildirdikleri çelişmez. Dolayısıyla onun din ve ahlâk görüşü bir bütün oluşturur. The aim of our thesis is to explain the views of Fichte?s on religion and morality and also to reveal the relations between the two domains according to Fichte. To accomplish this aim, in the introduction we analysed how Fichte set up his general philosophical system. According to this analysis Fichte claimed that he had found an unknown science. He called that science ?Wissenschlaftslehre?, meaning ?the science of sciences?. According to Fichte, Wissenschlaftslehre is above all other sciences and teaches genaral principles of these sciences. Fichte thought that thanks to Wissenschlaftslehre sciences would proceed forever and this idealism of Fıchte would go forever.In the first chapter, we examined Fıchte?s ethical thoughts. Fichte aimed to establish a moral system based on that general philosophical grounds. He placed the concept of ?self? and ? freedom? in the centre of morality. For him without ?self? a moral system is impossible. To make a moral judgment it is necessary that this ?self? act and so this ?self? must have freedom. Without freedom this ?self? isn?t responsible for its actions. In Fichte?s opinion, humans behave in morally good ways unless badly trained and forced. So, for him human is incited to bad actions due to bad education and coercion.In the second chapter, we examined Fichte?s views on religion. In this regard Fichte criticizes the thoughts advenced in the name of religion. For Fichte, if human beings are created by God they must able to distinguish between good and bad. Fichte argues for critical examinations of religious thoughts. For him people sometimes ascribe their own views to God and prophets. For Fichte we get rid of superstitions, there is no disagreement between human freedom and the teachings of God and prophets. In some Fichte?s religious and moral thoughts constitute a coherent system. 195

1998 yılında İlahiyat Fakültelerinin alt bölümleri yeniden yapılandırılmıştır. Yeni program 1998-1999 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanmıştır. Yeni programda, İlahiyat Lisans Programı ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Programı bulunmaktaydı. 2006-2007 eğitim-öğretim yılında yapılan bir düzenlemeyle de İlahiyat Fakültelerinde yer alan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği programı, Eğitim Fakültelerine aktarılmıştır. 2010 yılında ise Eğitim Fakültelerindeki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü'ne dönüştürülmüştür.Bu tez Atatürk Üniversitesi ve Erciyes Üniversitesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü öğrencilerinden seçilen bir örneklem üzerinde yapılan bir alan araştırmasıdır. Bu çalışmada ağırlıklı olarak, uygulanan programdan kaynaklanan öğrenci sorunları ve beklentileri ele alınmıştır. Ayrıca verilerden elde edilen sonuçlar da değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Bu çalışmanın amacı yeni düzenlemelere veya program geliştirme çalışmalarına veriler sağlamak ve bu konuyla ilgili olarak önerilerde bulunmaktır.Anahtar Kelimeler: Beklenti, sorun, öğrenci, eğitim, öğretim, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü. The faculties of divinity in our country were reconstructed based on subdivisions in 1998. New Programs formed within this approach, have been applied since 1998-1999 years of instruction. One of these is The Program of Teaching of the Religious Culture and the Moral Knowledge for the Primary Education and the other is The Undergraduate Program of the Divinity.İn 2006-2007, an amendment to Education of Religion Culture and Moral Knowledge, transferred to Faculties of Education. İn 2010, Education of Religion Culture and Moral Knowledge converted Primary Education of Religion Culture and Moral Knowledge.This thesis is a field-research, performed on a selected sample from the students of Primary Education of Religion Culture and Moral Knowledge of Atatürk University and Erciyes University. In this study we have largely dealt with the problems and expectations of the students, originated from the program and also we have evaluated and interpreted the given data within the results. The aim of this study is to provide with data to the new arrangements or to the curriculum-processing studies to be done as related to the subject-matter and in this respect to give out certain suggestions.Key Words: Expectation, problem, student, education,teaching, Primary Education of Religion Culture and Moral Knowledge 110

Anahtar Kelimeler : Soyut Kavram, Din EğitimiÖZETDİN ÖĞRETİMİNDE SOYUT KAVRAMLARIN ÖĞRETİLMESİYLE İLGİLİ PROBLEMLERİN İNCELENMESİAraştırmada, din öğretiminin temelini oluşturan ilköğretim çağında, özellikle ikinci kademedeki öğrencilere Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde geçen soyut kavramları öğretmede öğretmenlerin karşılaştığı problemler ele alınmıştır. Araştırma, girişle birlikte altı bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, amacı, hipotezleri, önemi, yöntemi ve sınırlılıklarından bahsedilmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde tezin kavramsal ve kuramsal çerçevesi üzerinde durularak, ilköğretim ikinci kademe DKAB ders programı incelenmiştir. Üçüncü bölümde, çocuğun gelişimi ve kavram öğretimi incelenmiş, dördüncü bölümde araştırmanın yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Beşinci bölümde mülakat ve analizlerin teknik detayları ve bu analizden elde edilen bulgular ortaya konmuştur. Altıncı ve son bölümde araştırmadan çıkan sonuçlar değerlendirilerek önerilere yer verilmiştir.Keywords : Abstract concept, religious educationABSTRACTSTUDY OF THE RELATED PROBLEMS ABOUT TEACHING ABSTRACT CONCEPTS IN TEACHING THEOLOGYThe study mentions about the problems teachers face as they are teaching the students in primary schools,which forms the basis of theology teaching, especially at primary second stage, the abstract concepts in Religious Culture and Ethics lessons. The study consists of six parts together with the introduction.In the introduction part, the subject, purpose, hypotheses, importance, methods and limits of the research are revealed. In the second part of the study, the syllabus of the Religious Culture and Ethics Lesson for the primary second stage is examined with the emphasis on the conceptual and theoretical framework of the thesis. In the third part, child development and teaching concepts are observed. In the fourth part, there is information about the methods of the research. In the fifth part, the technical details of the interviews and analyses and findings from these analyses are revealed. In the sixth and the last part, there are recommendations regarding the results of the research.

Bu çalışma Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersindeki dua eğitimini incelemek amacıyla düzenlenmiştir. Bunun yanında, son çocukluk dönemi dua anlayışı da incelenmiştir.Araştırma 2011-2012 öğretim yılında Artvin il merkezinde öğrenim gören dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerini kapsamaktadır. Anket yoluyla elde edilen veriler, SPSS istatistik programıyla değerlendirilmiştir.Araştırma sonucunda, öğrencilerin olumlu bir dua anlayışına sahip oldukları, hayatlarında duaya sıklıkla yer verdikleri, duaya önem verdikleri, bunun yanında sınıf düzeyine göre öğrencilerin dua davranışlarında bazı farklar olduğu görülmüştür. Ayrıca DKAB dersinde dua eğitiminin teorik bilgiye dayandığı sonucuna ulaşılmıştır.Etkili bir dua eğitimi için yapılandırmacı anlayışa uygun ders içeriğinin oluşturulması, duanın öğrencilerin hayatlarıyla ilişkilendirilmesi, dua eğitiminin bir üniteden ziyade bütün programa yayılması gerekmektedir. This study was prepared to analyze the prayer education in the course of Religious Culture and Moral Education. In addition, prayer comprehension in late childhood was examined.The sample of study contains the fourth and fifth grade students in 2011-2012 academic year, in Artvin. The data obtained from questionnaire was evaluated by SPSS.At the end of the study, it was found that students had a positive thought towards prayer; they often prayed in their daily lives; they gave great importance on prayer. It was also found that there was a significant difference in prayer behavior in terms of grade levels. It was understood that prayer education was based on theoretical knowledge obtained by Religious Culture and Moral Education.In order to do an effective prayer education, it is suggested that the contents of the course should be arranged on the basis of constructivist approach, it should be associated with students' daily lives, and it should be included in all units rather than just one unit. 145