Search

Çocuk edebiyatı ürünlerinde; bilgi, değer, tutum ve davranışları kapsayan eğitici iletiler bulunmaktadır. Bu iletiler sayesinde çocuklara doğrudan ya da örtük bir şekilde çeşitli mesajlar verilir. Bu mesajlar, çocukların zihinlerinde yer edinir ve hayat boyunca karşılaştıkları olay ve durumlara yaklaşımlarını etkiler. Bu çalışmada, eğitici iletilerin; çocukların kişilik gelişimine, kültürel birikimine ve toplumsallaşmasına etkisinden hareketle Behiç Ak'ın çocuk kitaplarındaki eğitici iletiler incelenmiştir. Yazarın `Gülümseten Öyküler` adı altında topladığı 10 hikâye ile sınırlandırılan araştırmada durum çalışması desenlerinden iç içe geçmiş tek durum deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak doküman incelemesi kullanılıp hikâyeler dikkatle okunmuş ve iletiler bulunmuştur. Betimsel analizle özetlenip örneklenen iletiler, içerik analiziyle sınıflandırılarak bağlantıları doğrultusunda üst kategoriler altında toplanmıştır. Bu üst kategoriler; kişisel gelişimi destekleyen iletiler, sosyal gelişimi destekleyen iletiler, millî-manevi gelişimi destekleyen iletiler, çevre bilincini geliştirmeye yönelik iletiler ve hayvan sevgisini destekleyen iletiler olarak belirlenmiştir. Ayrıca, belirlenen eğitici iletilerin tekrar sıklığı ve oranları tablolarla gösterilmiştir. Çalışma bağlamında incelenen hikâyelerde, yazarın çevre ve hayvanlar üzerinde sıklıkla durduğu görülmüştür. Bu sebeple, çevre bilincini geliştirmeye yönelik iletiler ve hayvan sevgisini destekleyen iletiler ayrı ayrı üst kategori olarak değerlendirilmiştir. Behiç Ak, hayvanlara ve çevreye dikkat çekerek muhatabı olan çocuklara bu konularda farkındalık ve duyarlılık kazandırmaktadır. Çalışmanın inceleme nesneleri olan `Gülümseten Öyküler` her yaştan okurun ilgisini çekebilecek nitelikte olsa da hedef kitlesi ortaokul öğrencileridir. Aileler, öğretmenler ve akademik çalışma yapanlar; yazarın eserleri hakkında bilgi edinmek, belli bir amaç doğrultusunda kitap seçmek, çocukların belirtilen kategorilerdeki gelişimlerini desteklemek ve benzer araştırmalarda yararlanmak için bu çalışmayı inceleyebilirler. Çalışmanın özellikle, çocuklara çevre ve hayvanlarla ilgili duyarlılık kazandırmayı amaçlayan ebeveynler ile öğretmenlere yol göstereceği düşünülmektedir. In children's literature works, there are educational messages covering information, values, attitudes and behaviors. By these messages, various messages are given directly or indirectly to the children. These messages take place in children's minds and influence their approaches to the events and situations they face throughout their lives. In this study, with reference to the influence of educational messages on the personality development, cultural accumulation and socialization of children, educational messages in the children's books of Behiç Ak have been analyzed. The single-case research design is used from the case study designs in the research that is limited to 10 stories that the author collected under the title of `Gülümseten Öyküler`. As a data collection tool, document review was used and the stories were read carefully and the messages were found. The messages summarized by descriptive analysis and sampled are classified by content analysis and collected under the upper categories in the direction of their connections. These upper categories are; messages that support personal development, messages that support social development, messages that support national and spiritual development, messages to improve environmental awareness, and messages that support animal love. In addition, occurrence and ratios of the identified educational messages are shown in tables. In the works examined in the context of the study, the author was seen to emphasize the issues about the environment and animals very often. For this reason, the messages to promote environmental awareness and the messages supporting animal love were considered as upper categories on an individual basis. Behiç Ak draws attention to the animals and the environment and gets children adopt an awareness about these issues. Although `Gülümseten Öyküler` which is the subject of this study draws attentions of the readers of all ages, the target group is secondary school students. Parents, teachers and academicians can review this study in order to learn about the author's works, to select books for a certain purpose, to support the development of the children in the specified categories, and to get benefit for their similar researches. It is thought that this study will guide parents and teachers aiming to raise awareness of children about the environment and animals. 367

Bu araştırmanın genel amacı; Nasreddin Hoca fıkralarının kültürel bağlamda incelenmesi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılabilirliğini belirlemektir. Çalışmada önce dil ve kültür kavramları açıklanmış, iki kavram arasındaki bağ, yabancı dil öğretimi boyutunda ele alınmıştır. Bu bağlamda yabancı dil öğretiminde kültür aktarımının yeri ve önemi anlatılmış, kültürel aktarımın Avrupa ortak dil çerçeve programı çerçevesinde gerçekleşmesinde yazılı metinler ve sözlü kültür ürünlerinin işlevine değinilmiştir. Daha sonra Türk zekâsının ve dehasının kültür elçiliğini yapan Nasreddin Hoca tanıtılmış; onun fıkralarının genel yapısı ve özellikleri üzerinde durulmuştur. Nasreddin Hoca fıkralarının yabancılara Türkçe öğretiminde hangi yapısal ve içerik özellikleriyle kullanılabileceği meselesinin yanında, ayrıntılı olarak fıkraların taşıdığı kültürel değerler aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Farklı yazarların yorum ve derlemeleriyle hazırlanmış 7 adet Nasreddin Hoca fıkrası, yabancılara Türkçe öğretiminde metinlere yansıyan kültürel öge ve alt ögeler dikkate alınarak doküman analizi yöntemiyle seçilmiş ve kültürel aktarım bağlamında kullanılabilirliğinin tespiti için uzman görüşüne sunulmuştur. Uzmanlardan gelen puanların `Lawshe tekniği` ile kapsam geçerlilik oranlarının tespit ve değerlendirmesinden sonra çalışmanın uygulama bölümüne geçilmiştir. Fıkralar, yarı yapılandırılmış form aracılığıyla 34 kişilik Yıldız Teknik Üniversitesi B2 seviyesi TÖMER öğrencilerine sunulmuş; öğrenci yorumları fıkraların kültürel değeri, seviyeye göre anlaşılabilirliği, dil öğretiminde kullanılabilirliği, öğrenci beğeni ve tercihleri açısından incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuç ve bulgulara göre öğrenci uygulaması sonuçları ile uzman görüşleri analizi birbirini destekler niteliktedir. Yapısal özelliklerinin yanında toplum ve insan hayatının iç içe geçtiği Nasreddin Hoca fıkraları, geçmişi ve bugünü yansıtan renkli birer aynadır. Yabancı öğrenciler fıkralar aracılığı ile hem kaynak kültür ile hedef kültür arasında bağ kurabilecek hem de Türkçeyi öğrenirken, Türk insanını ve Türk toplumunu tanıyacaklardır. Bu tez, Nasreddin Hoca fıkralarının, sahip olduğu kültürel nitelikler ile yabancı dil öğretiminde daha fazla yer alması gereğine kaynak teşkil etmektedir. The general aim of this study is to examine the Nasreddin Hodja anecdotes in a cultural context and to determine their usability in teaching Turkish as a foreign language. In the study, the concepts of language and culture were firstly explained and the connection between the two concepts was discussed within the scope of foreign language teaching. In this context, the place and importance of cultural transmission in foreign language teaching was explained and the functions of written texts and oral culture products were discussed in order to fulfill cultural transmission within the common European framework of reference for language program. Later, Nasreddin Hodja was introduced and the general structure and characteristics of his anecdotes were emphasized. In addition, which structural and content characteristics of Nasreddin Hodja anecdotes could be used in teaching Turkish to foreigners was explained and the cultural values carried by the anecdotes were tried to be conveyed. In this study, document analysis method which is from qualitative research designs was used. 7 Nasreddin Hodja anecdotes prepared with the comments and compilations of different authors were selected by document analysis method while the cultural elements and sub-elements reflected to the texts were taken into consideration in teaching Turkish to foreigners and then presented to the expert opinion in order to determine their usability in the context of cultural transfer. After the determination and evaluation of the content validity ratios of the expert scores by `Lawshe technique`, the application of the study was started. The anecdotes were presented to 34 B2 level TÖMER students of YTU through semi-structured forms. The students' comments were examined and evaluated in terms of cultural value of the anecdotes, their comprehensibility, their usability in language teaching, their likability and preferability by the students. According to the results and findings obtained from the study, the results of the students' applications and the analysis of expert opinions supported each other. Nasreddin Hodja's anecdotes, in which social and human life intertwine along with their structural characteristics, are a colored mirror reflecting the past and the present. Foreign students will be able to connect the source culture with the target culture through these anectodes while learning Turkish and get to know Turkish people and Turkish society, as well. This thesis constitutes a source of the need for the Nasreddin Hodja anecdotes to be more involved in foreign language teaching with the cultural characteristics they have. 134

Bu araştırmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi derslerinde kullanılan kitaplardaki kelime öğretim stratejileri karşılaştırmalı olarak incelenmiş, buna ek olarak kitaplarda bulunmayan ve ders öğreticileri tarafından kullanılan stratejiler tespit edilerek uygulanış yöntemleri ve sıklıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılan araştırmada veri toplama araçları olarak yabancılara Türkçe derslerinde kullanılan Türkçe ders kitapları, uzman görüşü alarak hazırlanmış olan yapılandırılmış gözlem formları ve ders öğreticileri tarafından doldurulmuş olan anketler kullanılmıştır. Araştırma yabancı dil olarak Türkçe derslerinde kullanılan İstanbul Üniversitesi Yabancılar İçin Türkçe, Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Türkçe, Gazi Üniversitesi Yabancılara İçin Türkçe başlangıç seviyesi A1 kitapları çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada bulunan, ders süreçlerinin takip edilmesi için hazırlanmış olan yapılandırılmış gözlem formu İstanbul Üniversitesi Dil merkezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezi, Gazi Üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezlerinde bulunan üçer sınıfta uygulamaya tabii tutulmuştur. Araştırmanın veri toplama araçlarından olan anketler Ankara, İstanbul, Kastamonu, Trabzon, Gaziantep, Tiflis, Saraybosna, şehirlerinde bulunan toplam 90 okutmana uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kitaplarında bulunan stratejilerin uygulandığı etkinlik alanlarının ve sıklıklarının değişkenlik gösterdiği tespit edilmiştir. Belirlenmiş olan kelime öğretim stratejilerinin hepsinin mevcut kitaplarda bulunmadığı görülmüştür. Ders öğreticilerinin kelime öğretimi stratejileri konusunda alan bilgisi ve farkındalık eksikliği olduğu görülmektedir. The aim of this research is to analyse comparatively the vocabulary teaching strategies in the coursebooks used in the courses of teaching Turkish as a foreign language and also to determine the practice methods and the frequencies of the strategies that are not found in the coursebooks but used by the instructors of the course. Of the qualitative research methods, the case study was used in the research and Turkish coursebooks used in the courses of teaching Turkish to foreigners, the structured observation form prepared in accordance with the expert opinions and the questionnaire forms applied to the instructors of the course were used as the data collection tools. The research was carried out in the scope of the beginning level A1 coursebooks including Istanbul University Turkish for Foreigners, Institute of Yunus Emre Yedi İklim Turkish, Gazi University Turkish for Foreigners in the courses of teaching Turkish as a foreign language. The structured observation form having been prepared to follow the lesson process was applied to each three classrooms in İstanbul University Language Centre, Yıldız Teknik University Turkish Teaching Centre, Gazi University Turkish Teaching Centre. The questionnaire form was applied to 90 instructors from Ankara, İstanbul, Kastamonu, Trabzon, Gaziantep, Tiflis and Saraybosna. The results acquired from the findings can be summarised as follows: it was found out that the the usages and frequencies of the strategies in the coursebooks of teaching Turkish as a foreign language showed much variety, and all of the vocabulary teaching strategies determined were not available in the present coursebooks, and also the instructors lacked of the knowledge and awareness about the vocabulary teaching strategies. 140