Search

Günümüzde dünya ekonomisinde yaşanan sosyo-ekonomik dönüşümler ve yapısal değişiklikler işgücü piyasalarının tekrar şekil almasına yol açmıştır. Mavi ve beyaz yakalıların çalıştıkları işlerin zamanla güvencesiz ve kayıtdışı işlere dönüştüğünü söylemek mümkünken; bu durum kadınların ekonomik faaliyetlerini ve istihdamdaki konumlarını ciddi derecere değiştirdi. Ne kadar çok kadın emeği çalışma hayatında ücret karşılığı bulursa ve bu doğrultuda politikalar takip edilirse ülkenin kalkınması da o kadar etkilenir. Bu durumda kadınların istihdam sürecinde sahip oldukları roller ve karşılaştıkları sorunların ifade edilmesi mevcut durumlarını iyileştirmek adına izlenecek politikalara ışık tutacaktır.Bu çalışmada, Türkiye'de kadınların kayıt dışı istihdamının önemi vurgulanmakta ve bu sosyo-ekonomik sorunu çözmek için kullanılabilecek strateji ve politikalar önerilecektir. Türkiye'de kayıt dışı sektördeki kadınların konumunu detaylı olarak inceleyen pek fazla çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, kadınların kayıt dışı sektördeki Türkiye'deki konumunu ve onları çalışmaya iten faktörleri belirlemektir. Bu araştırmada kadın işgücüne katılım oranı ve kayıt dışı ekonomi kavramı ilk adımda tanımlanacaktır. Ayrıca, ulusal ve uluslararası genel literatür taraması yapılacaktır. Analiz kısmında ise 2015-2018 yılları arasındaki TÜİK istatistikleri ve Hanehalkı İşgücü Anketleri (HLFS) araştırma konusuna istatistiki bir yanıt aramak için kullanılacaktır. Ampirik sonuçlar elde edilirken Çok Kategorili Lojistik Regresyon Analizi kullanılacaktır.Anahtar Kelimeler: Kadınların İşgücüne Katılımı, Kayıtdışı Çalışma, Kadın,Türkiye The socio-economic transformations and structural changes in the world economy in recent years have caused the restructuring of the labor markets. Classic blue collar and formal jobs have gradually left their places to precarious and informal jobs; this deeply affected women's economic activities and their place in employment. Since the inclusion of women's power in working life for a fee and the pursuit of policies in this direction have an important place in the development of the country, revealing the current status of women's power will also shed light on the policies to be followed.The importance of informal employment of women in Turkey is emphasized and the strategies and policies that can be used to solve this socio-economic problem will be developed and proposed. There are not many studies that examine the position women in the informal sector in Turkey, in detail. The purpose of this study is to determine the position of women in the informal sector in Turkey, and the factors pushing them to work. In this research, the concept of female labor force participation rate (FLFPR) and informal economy will be defined as a first step. Furthermore, a general literature review –both national and international- will be provided. In addition, TurkStat statistics between 2015 and 2018 and Household Labour Force Surveys (HLFS) will be used to investigate the defined research question, statistically. While obtaining statistical results, the Multinomial Logistic Regression Analysis will be used.Keywords: Female Labor Force Participation, Informal Employment, Women, Turkey 79

Kamu harcamalarının finansmanında ihtiyaç duyulan en önemli gelir kaynağı vergilerdir. Bütçe gelirleri içerisinde önemli bir yere sahip olan vergi gelirlerinin tam, doğru ve zamanında hazineye intikal etmesi kamu harcamalarının ve mali politikaların gerçekleştirilmesine imkân sağlamaktadır. Özellikle 20.yy'ın ikinci yarısından itibaren hemen hemen tüm ülkelerde kayıt dışı ekonomi temel sorunlardan bir tanesi durumuna gelmiştir. Kayıt dışı ekonomi mali ve ekonomik sorunların yanı sıra sosyal, toplumsal ve hukuki anlamda da birçok alanda olumsuz etkilere neden olmaktadır. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele etmede, vergi kayıp ve kaçakları ile kayıt dışı bırakılan faaliyetleri tespit etmede kullanılan en etkili araçlardan biri de vergi denetimidir. Bu nedenle vergi denetim müessesinin etkin bir şekilde işlemesi için etkinliğini olumsuz etkileyen unsurların tespit edilerek ortadan kaldırılması gerekmektedir.Çalışmada, kayıt dışı ekonomi; özellikleri, nedenleri, türleri ve etkileri ile birlikte ele alınmış ve Türkiye'de kayıt dışı ekonomi ile mücadelede vergi denetim sisteminin yapısı ve rolü incelenmiştir. Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede vergi ve denetim sisteminden kaynaklanan sorunlar genel hatları ile incelenmiş ve çözüm önerilerine yer verilmiştir. The most important source of income needed to finance public expenditures is taxes. Tax revenues, which have an important place among budget revenues, are transferred to the treasury in a complete, accurate and timely manner, provides public expenditures and fiscal policies to be realized. Especially from the second half of the 20th century, informal economy became one of the main problems in almost all countries. In addition to financial and economic problems, the informal economy has negative effects on social, communal and legal aspects. Tax audit is one of the most effective tools used to fight against the informal economy and to identify the tax losses and leaks as well as the activities that have been excluded. Therefore, it is necessary to determine and eliminate the factors that adversely affect the efficiency of the tax audit institution for its efficient operation.In this study; informal economy characteristics, causes, types and dealt with the effects and have examined the structure and role of the tax audit system in the fight against to informal economy in Turkey. In the fight against the informal economy, the problems arising from the tax and audit system are examined in general terms and solutions are given. 180

Kaynağı suç olan gelir, insanoğlunun tarih sahnesine çıkmasından bu yana var olmasına karşın, elde edilen bu suç gelirine, ekonomik sisteme sokulmak suretiyle temiz para görüntüsü verilmek istenmesi ise yakın dönemde başlayan bir süreçtir. Günümüzde uyuşturucu başta olmak üzere silah kaçakçılığı, insan ticareti, yasa dışı nükleer madde ticareti, kumar ve fuhuş gibi illegal pek çok sektörden devasa gelirler elde edilen suç şebekeleri, devletin müsadere cezasından kaçınmak için bu gelirleri aklamaya ihtiyaç duyarlar. Çünkü aklanan para her alanda kullanıma hazır temiz para anlamına geldiği için, para bu noktaya gelmek için sınırsız sayıda işleme tabi tutulur. Gelişen ulaşım imkânları ve iletişim teknolojileri kara para aklayıcılara yeni fırsatlar sunmuş, geleneksel aklama tekniği olan nakit kaçakçılığının yanı sıra finansal kuruluşların ve bankaların elektronik transfer olanakları da aklama amacı doğrultusunda kullanılmaya başlanmıştır. Dünya ekonomik sistemi için açık bir tehdit olan kara para ve aklama faaliyetlerinin önlenmesi için bugün dünya çapında organizasyonlar teşkil edilmekte, ulusal ve uluslararası mücadelenin hukuki altyapısı oluşturularak aklama ile küresel mücadele edilmektedir. Kara para ve aklamanın kontrol altına alınması kısa ve orta vadede mümkün görünmemesine karşın mücadele konusunda önemli mesafe kat edildiği söylenebilir. Although crime linked money has been around since the dawn of humanity, it is fairly new that laundering that money through putting it into economical system and make it look like clean. Today many organized criminal enterprises which get substencial amount of money especially from drug dealing, arms smugling, human trafficking, illegal nuclear substance trafficking, gambling and prostitution, need to launder their revenues to avoid confiscation. Since the money laundered can be used in the system without any problem, it is processed a lot to get that phase. Developping transportation facilities and technologies offered new ways to money launderers. Besides the conventional way of laundering, cash smugling, electronic transfer opportunities of banks and financial institutions started to be used as a tool for money laundering.For the prevention of illicit money and money laundering as they are clear threat to world's economical system, today worlwide organizations have been founded, infrastructure of national and international conflict has been created to fight against laundering on a global scale prevention of illicit money and laundering.Key Words: Illicit Money, Crime Revenues, Laundering Offence, Unrecorded Economy, Organized Crime Enterprises 217

Bu çalışmada, uzun yıllar devlet kapitalizminin egemen olduğu Zonguldak kömür endüstrisinde, kapitalizmin yeniden yapılanmasına paralel olarak ortaya çıkan yeni üretim ilişkileri ele alınmakta ve değişen emek-sermaye ilişkileri 3 maden işçisi profili başlığı altında incelenmektedir: Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) madencileri, taşeron madenciler ve kaçak madenciler. Madencilerle yapılan derinlemesine görüşme ve gözlemlerden elde edilen veriler, enformel ekonomi ve emek tartışmaları başta olmak üzere ekonomi-politik, sınıf ve kültür boyutlarıyla yorumlanmaktadır. Araştırmanın bulguları göstermektedir ki, bu 3 madenci tipi, üretim-dağıtım-bölüşüm ağı bağlamında birbiriyle simbiyotik bir ilişki içinde olan formel, enformel ve illegal/kaçak madencilik girişimlerinde baskı ve rıza unsurları çerçevesinde farklı emek süreçleri deneyimlemektedir; aynı işi yapmalarına rağmen biçimsel olarak farklı sömürü ilişkileri içinde farklı ücretler almaktadır; ve mesleki deneyimlerinin farklı olması nedeniyle sınıf bilinci, sınıf dayanışması, politik eylemlilik, ekonomik ve toplumsal adalet vizyonu gibi unsurları içeren sınıf kimlikleri ve değerler sistemi birbirinden farklıdır. Anahtar kavramlar: Enformel ekonomi, işçi sınıfı, TTK madencileri, taşeron madenciler, kaçak madenciler This research investigates the new relations of production that emerged in parallel with restructuring of capitalism in Zonguldak coal industry where state capitalism was dominated for many years and analyzes the changing labour-capital relationships under the title 3 mine worker's profile: Turkish Hard Coal Agency (TTK) miners, subcontracted miners and illegal miners. The data obtained from in-depth interviews and observations with miners are interpreted in political economy, class and culture dimensions, especially in informal economy and labor debates. The findings of the research show that these 3 types of miners experience different labor processes within in terms of the oppression and consent elements in formal, informal and illegal mining enterprises which are in a symbiotic relationship with each other in the context of the production and distrubution network; although they do the same work, different wages are paid to them in formally different relations of exploitation; and their class identities and ethos, which include elements such as class consciousness, class solidarity, political mobilization, vision of economic and social justice, are different from each other because of their different occupational experiences.Key words: Informal economy, working class, TTK miners, subcontracted miners, illegal miners. 250

21. yüzyıla gelindiğinde artık her şey gibi savaşlar da evrim geçirmiş ve yeni biçimler almıştır. Değişen savaş kavramı artık disiplinlerarası bir nitelik taşımaktadır. Ulusal güvenlik ve stratejik istihbarat açısından çok kritik bir öneme sahip olan savaşların ortaya çıkmasının başlıca nedenlerinden biri de ekonomik güç mücadeleleridir. Aynı zamanda başlamış veya olması muhtemel savaşlara hazırlık için ve savaşın kusursuzca yönetilmesi için sağlam ve yeterli bir ekonomik güce gereksinim vardır. Orduların veya diğer silahlı kuvvetlerin yürüttükleri savaşların organize edilmesi ve desteklenmesi için iyi bir `savaş ekonomisi`ne sahip olunması gerektiği gibi; her türlü ekonomik tehditlere, tehlikelere, yetersizliklere, belirsizliklere, baskı ve saldırılara karşı hazırlıklı olmak ve savunmanı sağlayabilmek için de `ekonomik savaş`ın yapılandırılması gerekiyor. Klasik askeri bilimin bir parçası olan `savaş ekonomisi` ile modern istihbarat biliminin bir parçası olan `ekonomik savaş` bu noktada birleşmektedir. Çünkü ikisinin de sonuç hedefi ülkenin ulusal güvenliğini sağlamak ve karşıya çıkabilecek her türlü stratejik belirsizlikler ile tehlikeleri engellemek ve önlemektir. Bu nedenle, savaş kavramının iki ana dalı olan `savaş ekonomisi` ile `ekonomik savaş` birbirleriyle karşılıklı sık ilişkidedir veya daha doğrusu birbirlerini bir kısır döngü içinde takip etmektedirler. Çalışmada savaş kavramının ve onun iki ana dalı olan `savaş ekonomisi` ile `ekonomik savaş`ın ne olduğu, neleri içerdiği, ne gibi özelliklerinin olduğu, neleri kapsadığı, ne gibi ortak ve farklı yönlerinin bulunduğu ve ne gibi öneme sahip olduğu ulusal güvenlik ve stratejik istihbarat açısından teorik olarak ele alınmış, araştırılmış ve incelenmiştir. Wars, like everything else, have evolved and have taken on new forms with the advent of the 21st century. The concept of changing wars is now of an interdisciplinary nature. One of the main reasons for the emergence of wars, which have critical importance in terms of national security and strategic intelligence, is economic power struggles. At the same time, there is a need for a sound and sufficient economic power in order to take preparations for already commenced or possible wars and to manage the war perfectly. Just as it is necessary to possess a great `war economy` to organize and support the wars executed by the armies or other armed forces, the `economic warfare` must be structured in order to be prepared for all kinds of economic threats, dangers, ineffectiveness, uncertainties, oppressions and attacks, and to maintain defense. `war economy`, a part of classical military science and `economic war`, a part of modern intelligence science, come together at this point. Because both of their ultimate aims are to ensure national security and to obstruct as well as to prevent any strategic uncertainties and threats that may arise. For this reason, the `war economy` and the `economic war`, which are the two main branches of the concept of war, are often associated with one another, or, more precisely, follow each other in a vicious circle. The study theoretically discussed, investigated and examined what the concept of war and its two main branches: the `war economy` and the `economic war` were, what they contained, what of characteristics they had, what they covered, what common and different aspects they possessed, and what sort of significance they had in terms of national security and strategic intelligence. 192

Dünya genelinde yolsuzlukların azaltılması ya da tamamen ortadan kaldırılabilmesi için devletlerin etkin bir kamu yönetim sistemine ihtiyaçları vardır. Kamu yönetimi, halkın temel ihtiyaçları için sunulacak mal ve hizmetlerin üretimini, kamu alanındaki politikaların oluşturulması ve uygulanması, yasaların ve idare hakkındaki düzenlemelerin uygulanması gibi görevleri içinde barındırır. Bu görevleri icra edenlere ise kamu personeli denilmektedir. Bahsi geçen görevlerin tam olarak yerine getirilmesi sistemin etkin işlediğini göstermektedir. Sistemde bir açığın ve verimsizliğin olduğu noktada yolsuzluklar ortaya çıkmaktadır. Devletler kamu içindeki yolsuzlukları azaltmak için politikalar geliştirmekte ve yeni yasal düzenlemelere başvurmaktadır. Bu çalışmanın amacı; mali yolsuzlukların temel nedenlerini ortaya çıkarmak ve yolsuzluğu azaltmak için gerekli olan en doğru politikaların oluşturulmasını sağlamaktır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde mali yolsuzluğun tarihsel gelişimi incelenmiş, tanımı yapılmış ve yolsuzluğun çerçevesi konusuna değinilmiştir. Ayrıca yolsuzluğun unsurlarına ve özelliklerine yer verilmiştir. Yolsuzluğun sosyal, ekonomik, yönetsel ve adli sistemden kaynaklanan nedenleri detaylarıyla incelenmiştir. İkinci bölümde; mali yolsuzluğun cezai yaptırımlarına göre türleri incelenmekte, suç sayılan ve suç sayılmayan şeklinde iki ana başlığa ayrılmaktadır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise, mali yolsuzlukla mücadele kapsamında uygulanan mali politikalara ayrıntılı bir şekilde yer verilmektedir., All around the world, governments need an effective public administration for decreasing or eliminating corruption. Public administration involves the production of goods and services to be provided for the basic needs of the public, the creation and implementation of policies in the public domain, and the implementation of regulations on laws and the administration. Those who perform these duties are called public personnel. Fulfilling entirely these tasks indicates that the system is functioning effectively. Corruption arises at the point where there is a clear and inefficiency in the system. Governments are developing policies to decrease corruption in the public area and apply new legal regulations. The aim of this study is; uncover the main reasons of public financial corruption and ensure the creation of the right policies to decrease corruption. The study consists of three parts. In the first chapter, the historical development of public financial corruption is examined, its definition has been made and the framework of corruption in mentioned. In addition, the elements and features of corruption are included. The social, economic, managerial and legal reasons of corruption are examined in details. In the second part; according to the criminal sanctions of financial corruption, types are examined and criminal and non-criminal divided into two main headings. In the third part of the study, the policies implemented in the scope of the fight against public financial corruption are given in detail.

Geçmişten günümüze hiçbir zaman tam olarak çözülemeyen bir sorun olarak karşımıza çıkan kayıt dışı istihdam, beraberinde bir çok mücadele politikasının da tartışılmasına ve uygulanmasına neden olmuştur. Kayıt dışı istihdamla mücadele politikaları, uygulanan zamana göre bir takım farklılıklar gösterse de, denetim olgusu süreklilik arz eden bir mücadele politikası olarak var olmuştur. Dolayısıyla, kayıt dışı istihdamla mücadelede denetimin yeri ve önemi büyüktür. Çalışmanın amacı, kayıt dışı istihdamla mücadelede yapılan denetimlere bir ayna tutmak, denetimlerde elde edilen bilgileri değerlendirmek ve kayıt dışı istihdamla mücadelede denetimin etkinliğini ortaya koyarak çözüm önerileri getirmektir. Bu çalışmada, kayıt dışı çalışmaya yönelik olarak yapılan ihbar ve şikayetler kapsamında, Ankara ilinde düzenlenen Sosyal Güvenlik Denetmen raporları incelenmiştir. Yapılan literatür taramasının ardından, 100 adet denetim raporu analiz edilerek alan araştırması yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Ankara ilinde yapılan denetimler sonucunda elde edilen bulgular irdelenerek kayıt dışı istihdamla mücadele için bir takım önerilerde bulunulmuştur. Unregistered employment has always posed a major challenge and never been satisfactorily addressed. As a result both academic and policy debates abound on how to craft and implement policies that combat this challenge. State policies that target unregistered employment have greatly differed depending on the period and the country. Yet, audit has always been a policy tool frequently adopted and as a matter of fact critical in combatting unregistered employment. This study aims to shed light on state audit undertaken to combat unregistered employment, analyzing the information that are collected during the audits, assessing the effectiveness of audits and finally proposing solutions to improve audits. This study is based on Social Security Auditor reports that have been undertaken in the province of Ankara after private individuals filed notifications and complaints. The study first reviews the relevant literature and then analyzes 100 audit reports. In the concluding section, the study proposes a number of solutions to improve the effectiveness of the audits. 122

Kayıtdışı Ekonomi İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki 1990'dan Günümüze Türkiye ÖrneğiGeçmişten günümüze devam etmekte olan kayıt dışı ekonomi, toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren önemli bir olgudur. Bu olgu üzerine son yıllarda artan çalışmalar olduğu bilinmekle birlikte, devletlerin gelirleriyle ilişkili olması konunun önemini bir kat daha arttırmaktadır.Bu çalışmanın ilk bölümünde kayıt dışı ekonomi kavramının tanımını, özellikleri ve sınıflandırmasının ele alınıp, insanların neden kayıt dışı ekonomiye yöneldikleri ayrıntılı olarak incelemesi yapılacaktır.Çalışmamızın ikinci bölümünde kayıt dışı ekonomi kavramının etki ettiği alanlarda olumlu, olumsuz etkileri araştırılacak ve kayıt dışı ekonomiyi ölçmeye yönelik çalışmalar üzerinde durulacaktır.Çalışmamızın üçüncü ve son bölümünde ise basit parasal oran yöntemi ile elde edilecek olan kayıt dışı ekonominin, ekonomik büyümeyi etkileyip etkilemediği belirtilen yıllar içerisinde ekonometrik olarak araştırılıp sonuç bölümünde yorumlanmıştır. The Relationship Between Shadow Economy and Economic Growth: The Case in Turkey from 1990 until TodayThe shadow economy is an important is an important phenomenon that regards to every part of the society from the past till the present time. Withthe knowledge that there has been increasing literature regarding that phenomenon recently, the fact that it is related to the income of goverments increases the importance of the topic more.İn this paper, the first section covers the definition og shadow economy,its characteristics, and its classification. After that, a thorough investigation of the reasons why people incline to shadow economy will take place.The second section covers the positive and/or negative efefects of the definition og the shadow economy in the sectors that have been affected by it. On the other hand, attempts to measure the shadow economy will be presented.The third and last sectioncovers the examination whether or not the shadow economy, which is created by basic monetary ratio technique, affects the economic growth and econometric estimations within the abovementioned years will be carries out 107

Neo-liberalizmin yükselişini hazırlayan faktörler 1970'lerde gelişmeye başlamıştır. O güne kadar kapitalist ekonomiye yön veren Keynesci ekonomi politikasını uygulayan ülkeler dünya petrol fiyatlarının OPEC petrol krizi sonrası aniden yükselmesi nedeniyle krize girmiştir. Giderek toplumun hemen her alanına yayılan bu krize tepki ve krizden kurtulma reçetesi olarak sunulan ekonomi politikaları 1970 sonlarında ABD'de başlayıp giderek bütün kapitalist toplumlarda uygulanmaya başlanmıştır. Geçen neredeyse yarım yüzyıllık dönemde neoliberalpolitikalar hem coğrafi olarak hem de tarihsel olarak farlılıklar göstermiştir. Nitekim özellikle 2008 krizinden sonra bu politikaların farklı varyasyonlarıuygulanmaya çalışılmaktadır.Bu çalışmanın amacı emperyalist devletlerin desteklediği, literatürde''Arap Baharı'' olarak anılan ve sırasıyla Tunus, Mısır, Libya ve son olarak Suriye ile birlikte Ortadoğu'daki tüm Arap devletlerini doğrudan ve dolaylı olarak etkileyerek kapitalizmin Dünya'ya kazandırdığı son dönemdeki en büyük göç dalgasının başlamasıyla özellikle sınır komşumuz olan Suriye'den 2011 yılından itibaren göç almaya başlayan Türkiye ve Mersin ilindeki Suriyelilerin emek piyasasına etkisi, kayıt dışı emek ve kayıt dışı emeğin sömürüsü ile alt problemleri (Göç, Göçmenlik, Çalışma Şartları vb.)ele almaktır. Çalışmanın örneklem grubu olarak Mersin ilindeki Merkez ilçeler; Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir ile Tarsus ve Erdemli ilçelerinde çalışan Suriyeli göçmenlerseçilmiştir. Çalışmada neoliberal politikalar ve emek kavramı incelenmiş, göç ve göçmenlik kavramları ile uluslararası hukuk ve Türk hukuk sisteminde göçmen hukuku hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca çalışmanın temel problemi olan kayıt dışı istihdam, türleri, nedenleri ve kayıt dışı istihdamın mevcut durumu ele alınarak Suriyelilerin kayıt dışı çalışmalarının fotoğrafı çekilmiştir. Bunun yanında Suriyeli göçmenlerin Türkiye emek piyasasına etkileri ile Suriye sosyal güvenlik sistemine dair verilerincelenerek açıklamalar yapılmıştır. Yapılan alan çalışmasında Mersin iş gücü piyasasında çalışan Suriyeli sığınmacıların demografik yapısı, hukuki statüleri, çalışma şartlarıve kayıtlı çalışmalarına yönelik bulgular incelenmiştir.Anahtar Kelimeler; Neoliberalizm, Suriye Göçü, Kayıt Dışı Emek,Sosyal Güvenlik, Mersin. Elements that set the rising of neo-liberalism began to progress in the 1970's. After the OPEC petrol crises (1973-1974) increasing the petrol prices, until then countries that administer the economic policy of Keynes; directional transmitter of capitalist economy; fell into a crises. Reactions to the crises spread to all areas of society and prescriptions for being saved from it began to be implemented in US and all capitalist communities. Neoliberalist politics have differed both geographically and historically over the half century but especially after 2008 crises, different versions of these politics are trying to be applied.After the 'Arab Spring' with the support of imperialist countries kicked off in the order of countries :Tunisian, Egypt, Libya and finally in Syria, it effected all the Arab countries in the Middle East as the biggest immigration wave in the world has begun. This study aims to deal especially with the Syrian immigrants live in Mersin, Turkey and their effect on labour market, their unregistered and sweated employment and its subtitles (immigration, work conditions etc.) Sample group of this study is the Syrian immigrants work in Tarsus, Erdemli and central cities of Mersin. In the first part of the study, neoliberal politics are examined and the information is given about immigration, immigration notions, international law and immigrant law at Turkish law system. In the third part; the unregistered labour and its types, reasons of unregistration and the current case are dealed. In the fourth part, Syrian immigrants effects on the labour market is examined and information is given about Syrian Social Security System. At the end of the study, the findings of the field work about the Syrian defectors in Mersin labour market.Key words: Neoliberalism, Syrian Migration, Unregistered Labour, Social Security, Mersin. 152

İnsanların tarih sahnesine çıkması ve bu olayın ardından üretime başlaması ile birlikte ekonomik bir yapının hâkim olması söz konusu olmuştur. Bu ekonomik yapı, kendi içinde farklı unsurların da ortaya çıkmasının ilk adımını teşkil etmektedir. Nitekim ekonomik alandaki faaliyetlerle ortaya çıkan `vergi` kavramı, devamında devlete vergi verilmemesi gibi bir sorunun da ortaya çıkmasının temel sebebidir. Bununla birlikte beklediği ekonomik seviyeye ulaşamayanların farklı yol ve yöntemlere başvurmaları ile devletten vergi kaçırmaları veya eksik vergi ödemeleri sonucunda kayıt dışı ekonomi olarak adlandırılan yapı da bu faaliyetler sonucunda ortaya çıkmıştır. Ekonomik yapıda bireylerin gelir elde etme türlerinde yaşanan çeşitlenmeler bu faaliyetlere yasa dışı yolların da eklenmesi sonucunu doğurmuş ve kara para olarak adlandırılan suç temelli ekonomik gelir türü ortaya çıkmıştır. Kara para faaliyetlerinin yaygınlaşması ile birlikte organize suç örgütlerinin oluşumu da gündeme gelmiş ve ekonomik yapıdaki çeşitlilik kendisini uluslararası bir sorun ile ortaya çıkarmıştır. After the people came to the stage of history and started production after this event, an economic structure became dominant. This economic structure constitutes the first step in the emergence of different elements within itself. As a matter of fact, the concept of `tax çıkan arising from economic activities is the main reason for the emergence of a problem such as the lack of tax on the state. However, as a result of these activities, the so-called unrecorded economy emerged as a result of those who could not reach the expected economic level, resorted to different ways and methods, evaded taxes from the state or paid incomplete taxes. Variations in the income structure of individuals in the economic structure resulted in the addition of illegal means to these activities and the crime-based economic income type called as money has emerged. With the spread of money activities, the formation of organized crime organizations has come to the agenda and the diversity in the economic structure has revealed itself with an international problem. 117

Kayıt dışı ekonomi dünyada bütün ülkeler için ortak bir sorun oluşturmaktadır. Bununla birlikte, kayıt dışı ekonomi büyüklüğü ülkeler arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Kurumsal, ekonomik, sosyal, kültürel, demografik ve psikolojik birçok etken ülkeler arası kayıt dışı ekonomi büyüklüğündeki farklılıkların nedenlerini oluşturmaktadır. Bu çalışmada panel regresyon analizi kullanılarak ekonomik ve kurumsal dönüşüm geçiren Avrupa Birliği geçiş ekonomilerinde, başlıca ekonomik ve kurumsal değişkenlerin kayıt dışı ekonomik büyüklüğü üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışma sonucunda ekonomik değişkenlerden ekonomik büyüme, ticari serbestleşme ve finansal gelişmenin kayıt dışı ekonomiyi azalttığı, işsizlik, enflasyon ve vergi yükünün ise kayıt dışı ekonomiyi artırdığı belirlenmiştir. Diğer yandan kurumsal değişkenleri temsil eden yasal sistem ve mülkiyet hakları ile düzenleyici çerçevedeki iyileşmelerin ise kayıt dışı ekonomiyi azalttığı belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Kayıt Dışı Ekonomi, Kurumsal ve Ekonomik Faktör, Panel Regresyon Analizi The informal economy is a common problem for all countries of the world. Together, the size of the informal economy varies considerably between countries. Institutional, economic, social, cultural, demographic and psychological communities were the reasons for the differences in the size of the informal economy between countries. European Union panels, economic and institutional variables, the economy of the European Union; Non-working economic variables are in an environment where economic growth, commercial liberalization and financial development decrease the informal economy, while unemployment, inflation and tax burden increase the informal economy. On the other hand, it represents the institutional variables.Keywords: Shadow Economy, Corporate and Economic Factors, Panel Regression Analysis 152

Bu çalışmada Türkiye'de kayıtdışı ekonominin bir parçası olan kayıtdışı istihdama ilişkin hem teorik hem de ampirik bir değerlendirmede bulunmak amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada kayıtdışı istihdamın makroekonomik belirleyicilerini tespit etmek üzere 2006-2018 dönemi itibari ile çeyreklik frekanstaki kayıtdışı istihdam, GSYH, işsizlik, tüketici fiyat endeksi ve vergi gelirleri değişkenlerinden yararlanılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun ve kısa dönem dinamikleri ARDL sınır testi yardımıyla tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular seriler arasında uzun dönem ilişkinin var olduğunu göstermektedir. Ayrıca uzun dönem katsayılarının tamamı istatistiksel olarak % 1 düzeyinde anlamlı olup, işsizlik oranı, tüketici fiyat endeksi ve vergi gelirlerinin kayıtdışı istihdam üzerindeki anlamlı etkisini gösteren katsayılar pozitif olarak elde edilmiştir. Diğer taraftan ekonomik büyüme değişkeninin kayıt dışı istihdam üzerindeki etkisini gösteren katsayısı ise negatif bulunmuştur. ARDL modeline dayalı hata düzeltme modeli sonucunda ise kayıtdışı istihdamda meydana gelecek olan kısa dönemli sapmanın, uzun dönemde doğrudan değil de denge üzerinde salınımlar göstererek tekrar denge noktasına yakınsayacağı tespit edilmiştir. This study is aimed to make both theoretical and empirical assessment of informal employment, which is part of the informal economy in Turkey. For this purpose, in order to determine macroeconomic determinants of unregistered employment, variables such as unregistered employment, GDP, unemployment, consumer price index and tax revenues as of 2006-2018 period were used. Long and short term dynamics between the variables were determined by using ARDL boundary test. The findings show that there is a long term relationship between the series. In addition, all long-term coefficients were statistically significant at 1%, and the coefficients showing the significant effect of unemployment rate, consumer price index and tax revenues on informal employment were positively obtained. On the other hand, the coefficient of economic growth variable showing the effect on informal employment was found to be negative. As a result of the error correction model based on the ARDL model, it was determined that the short-term deviation in unregistered employment would converge to the equilibrium point by showing oscillations on the balance rather than directly in the long term. 98

Kayıt dışı ekonomi, ekonomik birimlerin daha fazla gelir elde etmek ve daha yüksek bir yaşam standardına ulaşmak amacıyla yasal, kurumsal ve toplumsal yükümlülüklerini yerine getirmeyerek gerçekleştirdikleri ve milli muhasebe kayıtlarına girmeyen ekonomik faaliyetlerin bütünüdür. Devletin en önemli gelir kaynaklarından biri olan vergi; gerçek veya tüzel kişilerin her çeşit ekonomik faaliyetlerinden elde etmiş oldukları gelirlerden, kamu harcamalarının finansmanı için belirli oranlarda almış olduğu bir paydır. Fakat bazı mükellefler birtakım sebepler ile kazançlarından devlete hiç pay vermemek ya da olduğundan daha az pay vermek için mali kayıtlarının belirli bir kısmını ya da tamamını kayıt dışına çıkarmaktadırlar. Ekonomik faaliyetlerin somut olarak gerçekleşmiş olmasına karşı buna ilişkin kayıtların tutulmaması veya eksik tutulması olarak ifade edilen kayıt dışı ekonomi kavramı, devletin otoritesinin denetimi dışında kalan her türlü ekonomik faaliyetlerdir. Günümüzde modern vergi sistemleri beyan usulüne dayanmaktadır. Çünkü beyan usulü, ödeme gücüne göre alınması bakımından vergide adalet ilkesinin sağlanmasında daha etkili bir yöntemdir. Günümüzde kayıt dışı ekonomi; nedenleri, sonuçları ve işleyişi açısından oldukça karmaşık bir olgudur.Dünya ekonomisinde dikkati çeken durumlardan biride kayıt dışı ekonominin hızla büyümesi ve kayıt dışı ekonomi ile nasıl mücadele edilmesi hakkında yeterli düzenlemenin olmamasıdır. Sosyal güvenlik ve vergi sistemlerine zarar vermesi, vergi kayıpları ve bütçe açıkları gibi ekonomide bir kısır döngüye sebep olması aynı zamanda dünyada kayıt dışı ekonominin hızla büyümesinden dolayı konu önem arz etmektedir. The informal economy is the whole of the economic activities that the economic units do not fulfill their legal, institutional and social obligations in order to generate more income and to reach a higher standard of living and do not enter into national accounting records.Tax, one of the most important sources of income of the state; It is a share that real or legal persons have received from all kinds of economic activities in certain rates for the financing of public expenditures. However, some taxpayers are disqualifying a certain part or all of their financial records for some reasons, in order not to give any share to the state or to give less than their share. The concept of unregistered economy, which is expressed as the lack of keeping or missing of records related to the realization of economic activities, is all kinds of economic activities except the control of the authority of the state. Nowadays, modern tax systems are based on the declaration procedure. Because the procedure of declaration, according to the power of payment in terms of the principle of tax justice is a more effective method of providing. Today, the informal economy; causes, results and functioning is a very complex phenomenon.One of the striking conditions in the world economy is the lack of adequate regulation on how the unregistered economy will grow rapidly and how to tackle the informal economy. The issue of social security and taxation, tax losses and budget deficits in the economy, such as causing a vicious circle, but also because of the unregistered rate of growth in the world is important. 110

Kayıt dışı ekonomik faaliyetler özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sorundur. Bir ülke ekonomisinde kayıt dışılığın boyutunun gerçeğe yakın olarak ölçülmesi, kayıt dışı faaliyetler ile mücadelede etkin ve güvenilir politikalar oluşturulmasına katkı sağlayacaktır. Ancak doğası gereği, kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin gerçek seviyesini saptamak mümkün olmayıp, bazı varsayımlar altında dolaylı olarak tahmin edilebilinir. Bu çalışmada, Türkiye'de akaryakıt piyasasında kayıt dışı ile mücadele kapsamında uygulanan politikaların etkinliğinin incelenmesi ve gelecekte alınacak tedbirler konusunda yol gösterici olması amacıyla, kayıt dışı dizel yakıt tüketimi düzeyinin zaman içerisindeki değişimi ampirik olarak incelenmiştir. Bu doğrultuda, dizel yakıt kullanan taşıt sayısının resmi kayıtlarda yer alan dizel yakıt tüketimi ve gayri safi yurtiçi hasıla ile açıklandığı, açıklanamayan kısmının ise kayıt dışı dizel yakıtın bir ölçütü olabileceği varsayımı altında, 2005 – 2017 yılları arasında Türkiye'de kayıt dışı dizel yakıt tüketimi düzeyinin seyri Kalman filtresi yöntemiyle tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, 2014 yılına kadar devam eden süreçte kayıt dışı dizel yakıt tüketimi düzeyi artış eğilimi gösterirken, 2009 – 2014 yılları arasında en yüksek paya ulaşmaktadır. Bu artışın 2014 yılı sonu itibari ile düşüş eğilimine girdiği gözlemlenmiştir. Informal economic activities is an important problem especially in developing countries. Accurate estimation of the size of the informal economy is imperative to establish correct and reliable policies and to increase the effectiveness of such policies in practice. Due to its nature, it is not possible to estimate the actual level of informal economic activities. Therefore, it can be estimated indirectly under some assumptions. In this study, Turkey's the behavior of informal diesel fuel consumption over time has been estimated to examine the effectiveness of the policies implemented in the fuel market and to guide the measures to be taken in the future. In this respect, the number of vehicles using diesel fuel can be explained by the diesel fuel demand the gross domestic product and the unexplained part of the assumption may be a measure of informal diesel, the level of informal diesel fuel consumption in Turkey was estimated by Kalman filter method for the 2005 – 2017 period. Research findings, informal diesel fuel consumption tends to increase in the period up to 2014, reaching the highest share between 2009 and 2014. It was observed that this increase entered into a downward trend as of the end of 2014. 103

Kayıt dışı ekonomi, ister gelişmiş ülke olsun ister gelişmekte olan ülke olsun tüm ülkelerin kronik sorunu olmaktadır. Hangi ülke olursa olsun kayıt dışı ekonominin artıyor olması o ülkede yaşayan halkın gelir dağılımında eşitlik ve adaletin bozulmasına ve haksız rekabetin oluşmasına neden olduğu bilinen bir gerçektir. Yapmış olduğum bu çalışmada kayıt dışı ekonominin nedenleri ve kaynağının ne olduğu bulunmaya çalışmış, bunun yanı sıra, olumlu veya olumsuz yönlerinin neler olduğu irdelenmiş ayrıca kayıt dışı ekonomiyle mücadele etmenin yolları araştırılmıştır. Kayıt dışı ekonominin olumlu yönlerinin etkilerinin kısa süreli bir etkiye sahip olup olmadığı, uzun vadede ekonomiye ve o ekonomi içindeki vatandaşların gelir dağılımındaki adaletsizliğe neden olduğu örneklerle ortaya konmaya çalışılmıştır. Ülkemizde bulunan kurum ve kuruluşların kayıt dışı ekonomiyle yakından ilgilendiği ve kayıt dışılıkla mücadele içinde olduğu gözlenmektedir. Yaptığım çalışmanın sonuç bölümünde kayıt dışı ekonomiyle ilgili bir takım çözüm önerileri yer almakta ve kayıt dışılıkla daha etkin şekilde mücadele etmenin yöntemleri örneklerle izah edilmiştir. Başta devlet olarak nasıl bir yol izlenmesi gerektiği, kayıt dışı ekonomiyle mücadele etmede toplum olarak sorumlulukların neler olduğu etraflıca anlatılmıştır.--------------------Unregistered economy is the chronic problem of all countries, whether it is developed or developing countries. No matter what country, the increasing of the informal economy is a fact that is known to cause inequality and injustice in the income distribution of the people living in that country and unfair competition. In this study, the reasons and sources of the informal economy, as well as the positive or negative aspects of what was examined and also the ways to fight the informal economy were investigated. The positive effects of informal economy have a short-term effect on the economy in the long run and the inequalities in the distribution of income among the citizens of that economy have been tried to be explained by examples. It is observed that the institutions and organizations in our country are closely interested in the unregistered economy and are struggling against unregistered economy. The results section of the study included some solution proposals related to the informal economy and explained the methods of combating the informal economy more effectively with examples. What kind of way should be pursued as a state, and responsibilities as a community in the fight against the informal economy have been explained in detail.

Günümüzde yer altı ekonomisi problemine yaygın bir biçimde bilhassa az gelişmiş ekonomilerde rastlanmaktadır ve aynı zamanda yeraltı ekonomisi belli bir boyutta gelişmekte olan ekonomilerinde problemidir. Yer altı ekonomisi devletler için vergi gelir kaybına yol açması nedeniyle ve formel sektörde yer alan firmalar ile adaletsiz bir rekabet yaratması nedeniyle bir sorundur. Yer altı ekonomisine yol açan ekonomik ve demografik faktörler arasında adaletsiz vergi oranları, gelir dağılımı adaletsizliği, nüfus artışı ve kırdan kente göçü sayabiliriz. Yer altı ekonomisinin diğer belirleyicilerinin yanında yoksulluk yer altı ekonomisinin en hayati belirleyicilerinden biridir. Ayrıca yeraltı ekonomisi ekonomik ve siyasi belirsizliğin yoğun olduğu ekonomilerde daha fazla gözlenmektedir. Bu çalışmada yoksulluğun enformel sektör üzerindeki etkisi panel data çerçevesinde analiz edilecektir. Bu bağlamda bir ekonomide yoksulluk seviyesindeki artışın yer altı ekonomisini arttıracağı hipotezini test etmekteyiz. Panel veri analizlerinden elde edilen tahmin sonuçları yoksulluk ile yer altı ekonomisi arasında aynı yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olduğunu ortaya koymaktadır, yani yoksulluk seviyesindeki bir azalış yeraltı ekonomisini azaltmaktadır. Nowadays the problem of underground economy is widely encountered particularly in less-developed and it is at some extent problem for developing economies as well. It is a problem in the sense that it causes tax revenue loss for government and creates unfair competition with the firms operating in formal sector. Among the economic and demographic reasons causing underground economy that we may count are unfair tax rates, unfair income distribution, population increase, migration from rural area to urban area. Besides the other determinants of underground economy, poverty is one of the crucial determinants of underground economy. People who do not have a regular job or could not find a job in formal sector would prefer to work in underground economy in order to survive. In addition to that, underground economy is widely seen in the economies where economical and political uncertainty is high.In this study the impact of poverty on informal sector will be analyzed in a panel data framework. In this sense we test the hypothesis that increase in poverty level will boost underground economy in an economy. The estimation results from panel data analysis reveal that there is a statistically significant positive association between poverty and underground economy, namely a decrease in poverty level reduces underground economy. 123

Geri dönüşüme kadar çöp sorunu yüzyıllardır insanlığın başına bela olmuş bir sorun olmuştur. Geri dönüşümden sonra ise bu işin nasıl yapılacağı, atığa ulaşma, ayrıştırma işlemleri devletler için problem haline gelmiştir. Gelişmiş ülkelerde ayrıştırma işi evde ya da belediyeler tarafından yapılırken, gelişmekte olan ülkelerde ise yeni bir kentsel iş kolu ortaya çıkmıştır; atık madde toplayıcıları. Bu çalışma sokakta çalışan atık madde toplayıcılarının iş deneyimi, uğradığı ayrımcılık ve bu işi yapabiliyor olmalarının altında yatan mekanizmaları öğrenmeyi amaçlamaktadır. Saha çalışması Mersin'deki Suriyeli atık madde toplayıcılarıyla yapılmıştır. Dolayısıyla ayrımcılık hem sınıfsal hem de etnik ayrımcılık olarak izlenmiştir. Kavramsal çerçeve sınıf-altı ve işçi habitusu kavramlarıyla oluşturulmuş ve toplayıcıların sınıfsal pozisyonu bu kavramlarla tartışılmıştır. Literatüre katkısı da bu tartışma olmuştur. Nitel araştırma yöntemi, derinlemesine görüşme ve katılımlı gözlem teknikleri kullanılarak görüşmeler tamamlanmıştır. Toplam on atık madde toplayıcısıyla görüşülmüştür. Son olarak, elde edilen veriler analiz edilmiş ve sonuçları değerlendirilmiştir. The problem of garbage for recycling has been a problem that has been plagued by humanity for centuries. After recycling, how to do this, to reach the waste, the separating process have become a problem for the states. In developed countries, the segregation work is carried out at home or by municipalities, while in developing countries a new urban business line has emerged; waste collectors. This study aims to learn the work experience of the waste collectors working in the streets, the discrimination that they experience and the mechanisms underlying their ability to do this work. The field work was carried out with the Syrian waste collectors in Mersin. Therefore, discrimination was observed as both class and ethnic discrimination. The conceptual framework was formed by the concepts of under-class and worker habitus and the class position of the collectors was discussed with these concepts. This controversy also contributed to the literature. Interviews were completed using qualitative research method, in-depth interview and participatory observation techniques. A total of ten waste collectors were interviewed. Finally, the datas obtained were analyzed and the results were evaluated. 118

DAŞDEMİR, Sevinç. Tax Compliance with Respect to the Relationship between Tax Rates and the Tax Revenue: A Panel Threshold Regression Analysis, Master’s Thesis, Ankara, 2019. Looking at the world economies, it is seen that one of the main financial objectives of the states is to obtain an optimal level of public revenue. In general, the vast majority of public revenues all over the world are constituted by taxes. It is not always easy to ensure that taxes, which constitute the majority of public revenues, are collected in a successful system. Therefore, the concept of tax is not only an important concept for the authorities but also a problem. Hence, it is substantial for states to design a successful tax system and achieve the optimal tax revenue. Considering the fact that the ultimate taxpayers are individuals, individuals constitute the fundamentals of developing a successful tax system. In order to develop a successful tax system and to achieve the optimal level of tax revenues, the attitude of individuals towards the tax should be positive. The positive attitude of the individual towards the tax is explained in the literature by the concept known as tax compliance. It is assumed that tax revenues will increase depending on the level of tax compliance; because, the high tax compliance will reduce the negative reactions to the tax and decrease the informal activities. This study investigates the relationship of some economic and social factors effecting tax compliance with tax revenues using panel data methods with the data of 35 OECD countries over the period 2000-2015. First part of the study defines the the concepts related to the tax compliance, second part of the study discusses the factors affecting tax complicance and investiages the relationship of tax compliance with informality and tax revenues. Finally, the third part investigates the relationship of some economic and social factors, which may affect the tax revenues and tax compliance, with real tax revenues using fixed effect panel data analysis and threshold panel data methods. The results show that increasing the tax rates in countries with high level of income and human development, low level of informality and low agricultural employment decreased the real tax revenues less compared to the countries with opposite characteristics. There is a positive correlation between gross domestic product per capita and real tax revenues, and a a negative correlation between inflation rate and Gastil Index and real tax revenues. This shows that the relationship between economic development and real tax revenues and the relationship between political freedom and real tax revenues are positive, while the relationship between the economic instability and real tax revenues is negative. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ii ETİK BEYAN iv TEŞEKKÜR v ÖZET vi ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER x KISALTMALAR DİZİNİ xiii TABLOLAR DİZİNİ xiv ŞEKİLLER DİZİNİ xv GİRİŞ 1 1. BÖLÜM: KAVRAMSAL ANALİZ 4 1.1. VERGİ UYUMU VE VERGİ AHLAKI 4 1.2. VERGİYE KARŞI TEPKİLER VE KAYIT DIŞI EKONOMİ 9 1.2.1. Vergiye Karşı Tepkiler 9 1.2.1.1. Vergi Kaçakçılığı 10 1.2.1.2. Vergiden Kaçınma 10 1.2.1.3. Verginin Yansıtılması 10 1.2.1.4. Vergi Reddi ve Vergi Grevi 11 1.2.1.5. Vergi Planlaması 11 1.2.1.6. Üretimi, Yatırımı, Tasarrufu ve Tüketimi Azaltma 12 1.2.1.7. İkame Etkisinin Ortaya Çıkması 12 1.2.1.8. Vergi Cennetlerine Yöneliş 12 1.2.2. Vergi Kaçakçılığı ve Kayıt Dışı Ekonomi 12 1.3. VERGİ UYUMUNA İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR 14 1.3.1. Klasik Model-Rasyonel Beklentiler Teorisi (Allingham ve Sandmo Modeli) 15 1.3.2. Sosyal-Psikolojik Model 16 1.3.3. Klasik Model ve Sosyal-Psikolojik Modelin Karşılaştırılması 19 1.3.4. Kaygan Yamaç Modeli 21 2. BÖLÜM: VERGİ UYUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE VERGİ UYUMUNUN VERGİ GELİRLERİ AÇISINDAN ÖNEMİ 25 2.1. VERGİ UYUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER 25 2.1.1. Ekonomik ve Kurumsal Unsurlar 28 2.1.1.1. Ekonomik Göstergeler 29 2.1.1.1.1. Gayrisafi Yurtiçi Hasıla ve Kişi Başına Düşen Yurtiçi Hasıla 30 2.1.1.1.2. İstihdam Şekli 32 2.1.1.1.3. Ekonomik İstikrar 34 2.1.1.2. Vergi Sistemi 37 2.1.1.3. Denetim ve Hukuk 45 2.1.2. Sosyal Demografik ve Psikolojik Unsurlar 46 2.1.2.1. Kültür 47 2.1.2.2. Siyasi Yaklaşım 47 2.1.2.3. Din ve İnanışlar 49 2.1.2.4. Vergi Bilinci 49 2.2. VERGİ UYUMUNUN ÖNEMİ 52 2.2.1. Vergi Uyumu ve Kayıt Dışılık 53 2.2.2. Vergi Uyumu ve Vergi Gelirleri 56 3. BÖLÜM: VERGİ UYUMUNU ETKİLEYEN UNSURLAR İLE VERGİ GELİRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN OECD ÜLKELERİ İÇİN EKONOMETRİK YÖNTEMLERLE DEĞERLENDİRİLMESİ 59 3.1. EKONOMETRİK YÖNTEMLER 59 3.1.1. Panel Veri ve Sabit Etkiler Modeli 59 3.1.2. Eşik Değer Modelleri 60 3.2. KULLANILAN VERİ SETİNİN AÇIKLANMASI 61 3.2.1. Reel Vergi Geliri Verileri 63 3.2.3. Enflasyon Oranı Verileri 65 3.2.4. Vergi Oranları Verileri 66 3.2.5. Vergi Kaması-Takozu (Tax Wedge) Verileri 67 3.2.6. Gastil Endeksi Verileri 67 3.2.7. Kayıt Dışılık Verileri 69 3.2.8. Tarım Sektöründe İstihdam Verileri 72 3.2.9. Serbest Meslek (Çalışma) Verileri 73 3.2.10. İnsani Gelişme İndeksi (HDI) Verileri 73 3.3. MODELLEME 74 3.4. ANALİZE İLİŞKİN BULGULAR 77 SONUÇ 97 KAYNAKÇA 98 Ek-1. Korelasyon Analizi 110 Ek-2. Orijinallik Raporu 111 Ek-3. Etik Komisyon Muafiyet Formu 112 DAŞDEMİR, Sevinç. Vergi Oranları ve Vergi Geliri İlişkisi Açısından Vergi Uyumu: Panel Eşik Regresyon Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019. Dünya ekonomilerine bakıldığında, devletlerin başlıca mali amaçlarından birinin optimal düzeyde kamu geliri elde edebilmek olduğu görülmektedir. Genel olarak tüm dünyada kamu gelirlerinin büyük çoğunluğunu vergiler oluşturmaktadır. Vergilerin, başarılı ve sistemli bir şekilde toplanmasını sağlamak her zaman kolay değildir. Bundan dolayı vergi kavramı otoriteler için önemli bir kavram olmanın yanı sıra sorun olarak da görülebilmektedir. Dolayısıyla başarılı bir vergi sistemi tasarlamak ve optimal vergi gelirini elde edebilmek devletler için çok önemlidir. Vergilerin muhatabının nihai olarak bireyler olduğu düşünüldüğünde başarılı vergi sistemini oluşturmanın temelinde birey bulunmaktadır. Başarılı bir vergi sistemini oluşturmak ve vergi gelirlerini en optimal düzeyde elde edebilmek için bireyin vergiye karşı tutumunun olumlu olması sağlanmalıdır. Bireyin vergiye karşı olumlu tutumu, literatürde vergi uyumu olarak bilinen kavramla açıklanmaktadır. Vergi uyumu düzeyine bağlı olarak vergi gelirlerini toplamada bir artış gözleneceği düşünülmektedir. Bunun nedeni ise yüksek vergi uyumunun vergiye karşı olumsuz tepkileri azaltacak ve kayıt dışı faaliyetleri düşürecek olmasıdır. Bu çalışmada, vergi uyumu etkileyen birtakım ekonomik ve sosyal faktörlerin vergi gelirleri ile olan ilişkisi, 35 Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi ülkenin 2000-2015 yıllarına ait verileri kullanılarak, panel veri analizi yöntemleriyle incelenmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde vergi uyumuna ilişkin kavramlar açıklanmakta, ikinci bölümünde vergi uyumunu etkileyen faktörler ve vergi uyumunun kayıt dışılıkla ve vergi gelirleri ile olan ilişkisi incelenmektedir. Üçüncü ve son bölümünde ise vergi gelirlerini ve vergi uyumunu etkileyecek bazı ekonomik ve sosyal faktörlerin reel vergi gelirleri ile olan ilişkisi sabit etkiler panel veri analizi ve eşik değer panel veri analizi yöntemleriyle incelenmektedir. Analizler sonucunda; gelir düzeyi ve insani gelişmişliği yüksek, kayıt dışılık düzeyi ve tarıma dayalı istihdamı düşük ülkelerde vergi oranlarını artırmanın tersi durumdaki ülkelere kıyasla reel vergi gelirlerini daha az azalttığı ortaya konulmuştur. Kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla ile reel vergi gelirleri arasında pozitif, enflasyon oranı ve Gastil Endeksi ile reel vergi gelirleri arasında negatif bir ilişki görülmektedir. Bu durum da ekonomik gelişmişlik ve reel vergi gelirleri arasındaki ilişkinin ve yine siyasi özgürlük ile reel vergi gelirleri arasındaki ilişkinin pozitif, ekonomik istikrarsızlık ile reel vergi gelirleri arasındaki ilişkinin ise negatif olduğunu göstermektedir.

Vergi aflarına, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de sıklıkla başvurulmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan günümüze dek ekonomik, siyasi ve idari gerekçelerle 36 vergi af kanununun yürürlüğe konulması, ortalama her üç yılda bir aflara başvurulduğunu göstermektedir. Ekonomik kriz ve siyasi bunalımların tüm toplumu derinden etkilediği düşünülürse, uygulamaya konulacak vergi aflarıyla toplumsal uzlaşının sağlanması ve artan vergi gelirleriyle ekonomik büyüme üzerinde olumlu etkiler sağlanması beklenmektedir. Buna karşın, vergi affı uygulamalarının dürüst mükelleflerin vergi ahlakını zedeleyerek vergiye olan uyumu zayıflatması, dürüst ve dürüst olmayan mükellefler arasında adaletsizlik yaratması ve bu nedenle kişileri kayıt dışına çıkmaya yöneltmesi yönünden olumsuz etkiler yaratabileceği tartışılmaktadır.Bu çalışmada, Türkiye'deki vergi affı uygulamalarının ekonomik büyüme ve kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla 1970 ve 2017 dönemini kapsayan veriler kullanılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye'deki vergi affı uygulamalarının ekonomik büyüme ve kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla 1970 ve 2017 dönemini kapsayan veriler kullanılmıştır. İlk modelde Tanzi'nin (1983) Nakit Para Talebi Yaklaşımı kullanılarak kayıt dışı ekonominin büyüklüğü En Küçük Kareler Yöntemi ile tahmin edilmiştir. İkinci modelde, 1970 ve 2017 yılları arasında uygulamaya konulan 19 vergi affı uygulamasının kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkisi Genişletilmiş Nakit Para Talebi Yaklaşımı ile tahmin edilmiştir. Son olarak GSYİH'nin bağımlı değişken kabul edildiği bir büyüme modeli oluşturulmuş ve vergi aflarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi En Küçük Kareler Yöntemi ile analiz edilmiştir. Sonuçlar, vergi aflarından sonra, vergi gelirlerinin ekonomik büyüme üzerinde önemli bir farklılık yaratmadığını göstermektedir. Buna karşın vergi aflarının kayıt dışı ekonomiyi artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Vergi Affı, Ekonomik Büyüme, Kayıt Dışı Ekonomi, Nakit Para Talebi Yaklaşımı, En Küçük Kareler Yöntemi Tax amnesties are frequently applied in Turkey as in the rest of the world. The implementation of the 36 tax amnesty law on economic, political and administrative grounds from the foundation of the Republic of Turkey to the present day shows that amnesties are applied every three years on average. The economic and political crises deeply affect the entire society. Therefore, tax amnesty implementation is expected to provide social reconciliation and to create positive effects on the economic growth of the increased tax revenues as a result of amnesty. On the other hand, tax amnesty applications are thought to have negative effects such as weakening the tax compliance of honest taxpayers, creating injustice among honest and dishonest taxpayers and therefore encouraging people to take part in the shadow economy. In this study, we examine the effects of tax amnesty applications on economic growth and shadow economy in Turkey for the periods of 1970-2017. We first estimate the size of the shadow economy by considering the Currency Demand model suggested by Tanzi (1983) by means of Ordinary Least Squares. In the second model, the effects of 19 tax amnesty applications by conducting for the periods of 1970-2017 on the shadow economy by using the augmented Currency Demand model. Finally, we examine the effect of tax amnesty on economic growth in terms of economic growth model where real GDP is considered as dependent variable via OLS. The findings indicate that the effects of tax revenue on the economic growth is not found statistically significant after tax amnesty application. On the other hand, it is found that tax amnesty applications lead to increase the shadow economy. Key Words: Tax Amnesty, Economic Growth, Shadow Economy, Currency Demand Approach, The Method of Least Squares. 167

Devletler, vergilemeyle ilgili fonksiyonlarını yerine getirirken bir yandan da toplumda vergiye gönüllü uyum sağlanması için teşvik edici politikalar uygulamaktadırlar. Ancak bu politikalar her zaman istenen sonucu vermemektedir.Vergiye gönüllü uyum göstermeyen, vergi kaçıran mükelleflerin tespit edilmesi, toplumda vergisel eşitlik ve adaletin sağlanması açısından önem arz etmektedir. Ancak, vergi kayıp ve kaçağıyla devletin tek başına mücadele etmesi hem zaman hem de maliyet açısından mümkün olmamaktadır. Vergi mükelleflerinden kendi vergisel ödevlerini vergi kanunlarında öngörüldüğü gibi gerçekleştirmelerinin yanı sıra; vergi kayıp ve kaçağına sebebiyet vererek devletin gelirlerinde aşınmaya yol açan kişileri ihbar ederek, devlete yardım etmeleri beklenmektedir. Ülkemizde 1931 yılında uygulanmaya başlanan 1905 sayılı Kanun'la ihbar ve ihbar ikramiyesine ilişkin esasalar düzenlenmiştir. Yaklaşık 87 yıldır yürürlükte bulunan yasa günümüze kadar beklenen ilgiyi görmemiş ve beklenen sonucu da vermemiştir.Bu çalışmada gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri özelinde vergi ihbar davranışlarına etki eden faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Vergi ihbar davranışlarına etki eden faktörlerin belirlenmesi amacıyla oluşturulan ölçekte, mükelleflerin vergi ihbar düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda, değişkenler arasındaki ilişkinin ortaya konması amacıyla gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ile araştırma modeli çerçevesinde kurulan hipotezler ve vergi ihbar kararını etkileyen ekonomik, hukuki, sosyo-psikolojik ve vergi bilinci faktörlerinin vergi ihbar kararı üzerindeki etkisi incelenmiştir. YEM ile gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre, ekonomik, hukuki ve vergi bilincine ilişkin faktörler vergi ihbar kararı üzerinde pozitif ve istatiksel olarak anlamlı, sosyo-psikolojik faktörler ise vergi ihbar kararı üzerinde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahiptir. Araştırmanın ampirik bulguları, vergi ihbar mekanizmasına katılımın arttırılması için sosyo-psikolojik faktörlerin negatif etkilerini azaltıcı politikaların önemsenmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.Anahtar Kelimeler: Vergi İhbarı, Yapısal Eşitlik Modeli, Vergi Kaçakçılığı, Kayıt Dışı Ekonomi While performing their tax-related functions, the states have also implemented incentive policies to ensure voluntary tax compliance in society. However, these policies do not always provide the results desired. For ensuring tax justice and equality in the society, it is important to identify the taxpayers who do not voluntarily comply with the tax requirements and/or do tax evasion. But, in terms of both time and cost, it is not possible for a state to fight alone against tax loss and tax evasion. Thus, it is expected that taxpayers not only perform their tax obligations required by the tax laws but they also help the government by reporting the people who leads to an erosion in the state revenues due to their tax loss and tax evasion activities. In our country, the principles regarding the Tax Whistleblowing have been issued by the Law No. 1905 which was started to be implemented in 1931. The law, which has been in effect for almost 87 years, has neither received the expected attention nor provided the expected results so far.This research sought to identify the factors that affect tax whistleblowing behavior using a sample of income and corporate taxpayers. Specifically, the study investigated the effects of economic, legal, socio-psychological and tax awareness factors on tax whistleblowing decision. Structural Equation Modeling (SEM) was conducted in testing the hypotheses developed based on the research model. Using a scale created to determine the factors affecting tax whistleblowing behavior, the study found that the level of tax whistleblowing behavior among income and corporate taxpayers was low. The findings also indicated that economic, legal and tax awareness factors had a positive and significant effect on tax whistleblowing decision while the effect of socio-psychological factors was negative and significant. These results point out that in order to increase the participation in the tax whistleblowing mechanism, it is important to consider implementing policies which will reduce the negative impact of socio-psychological factors on tax whistleblowing.Keywords: Tax Whistleblowing, Structural Equation Model, Tax Evasion, Shadow Economy 272

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de kayıt dışı ekonominin kapsamını ve kayıt dışı ekonominin Türkiye ekonomisine etkilerini incelemektir. The purpose of this study is; the scope of the informal economy in Turkey and the informal economy is to examine the effects of Turkey's economy. 110

Bu araştırma, literatürde kent yoksulları diye isimlendirilen ekonomik açıdan dezavantajlı kentli grupların refahın kapitalist dağılımı ile baş etme yöntemlerini, başvurdukları mekanizmaları, bu amaç doğrultusunda kurulan muhtemel enformel ekonomiyi ve dayanışma ağlarını irdelemek; yani dezavantajlılığın ve yoksulluğun insanların gündelik ekonomik ve sosyal pratiklerini nasıl etkilediğini tasvir etmek, bu pratiklerin kişilerin benliklerini ve gelecek tahayyüllerini nasıl şekillendirdiğini anlamaya çalışmak ve bu çalışmaya konu olan mahalledeki özgül mekanizmaların Türkiye'nin refah rejimine dair ne tür ipuçları taşıdığını analiz etmek amacını taşımaktadır. Araştırmanın örneklemini oluşturan kişiler ekonomik açıdan alt sınıfa dahil olup Üsküdar'a bağlı fakat Üsküdar – Ümraniye – Beykoz üçgeninde yer alan ve oldukça merkezi bir mahalle sayılabilecek Yavuztürk Mahallesi'nde yaşayan Türkiye vatandaşlarıdır. This study aims to examine the economically disadvantagous urban groups called the urban poor and their methods of dealing with capitalist distribution of welfare, mechanisms they employ, and the possible informal solidarity networks they adapt. This means, the study will first describe how poverty shapes people's daily social and economic practices, second try to understand how these practices shape people's self-reflections, and third analyze the spesific mechanisms in the Yavuztürk Neighborhood in the context of Turkey's welfare distriubtion. The sample of the study consists of poor Turkish people living in Yavuztürk Neighborhood that is a part of Üsküdar District, but located in the triangle of Beykoz, Ümraniye and Üsküdar Districts. 97

Kayıt dışı ekonomi; illegal, noksan bir biçimde vergilenmiş veya belgelerde kaydı olmayan, bu nedenle devlet kayıtlarında bulunmayan, başka bir ifadeyle gizli olan iktisadi işlemlerdir. Giderek gelişen teknolojinin, özellikle bilgisayar ve internetin değişimi ile beraber para, mal ve hizmetlerin el değiştirmesinin artışı da göz önüne alındığında, kayıt dışı ekonomi günümüzde önemli bir problem haline gelmiştir. Bu durum aynı zamanda, kayıt dışı ile mücadeleyi güçleştirmekte ve devletlerin bahsedilen teknolojileri kullanarak kayıt dışılığı kolayca takip etmesi, saptaması ve elemine etme yöntemleri ortaya çıkmaktadır. Bilişim teknolojilerinde ortaya çıkan hızlı gelişmeler kapsamında Türkiye'de de kayıt dışı ekonomiye karşı bir süreç oluşturulmuş, elektronik ortamların kullanımı konusunda kritik seviyeler aşılmaktadır. Bunlar arasında; e-fatura ve e-defter uygulamaları yer almaktadır. Gelir İdaresi tarafından uygulaması yapılan ve elektronik ortamda meydana gelen beyanname verme, gibi işlemlerin yönetimin iş yükünü azalttığı ve elektronik ortamdaki denetimin daha kolay bir biçimde gerçekleştiği görülmektedir. E‐Defter uygulamaları ile birlikte işlemlerin izlenmesi daha kolay bir hale gelecek, deftere her zaman olanağı sağlanacak ve bu şekilde geleneksel vergi denetiminin yerini bu sistem alacaktır. Bu bağlamda bu çalışmada, kayıt dışı ekonomi ve e-defter uygulamaları anlatılmıştır. Informal economy is illegal, deficient or not recorded in the documents, which are not included in the government records for this reason. As another expression it is hidden. Taking into consideration the increasing technological developments, especially the computers and the internet, and the increase in the exchange of money, goods and services, the informal economy has become an important problem nowadays. At the same time, this situation makes it difficult to fight with the informal economy, and there are ways in which states can easily follow, detect and eliminate informality by using the mentioned technologies.Information emerged in the context of rapid developments in technology have created a process against informal economy in Turkey is exceeded critical levels for the use of electronic media. These include; e-billing and e-book applications.It is seen that operations such as filing returns filed by the Revenue Administration in the electronic environment have reduced the workload of the management and it is easier to control the electronic environment. With e-book applications, monitoring of transactions becomes easier, the book will always be provided and this system will take the place of traditional tax audit.In this context, in this work, informal economy and e-book application are explained. 103

Devletin en önemli gelir kaynaklarından biri olan vergi; gerçek veya tüzel kişilerin her çeşit ekonomik faaliyetlerinden elde etmiş oldukları gelirlerden, kamu harcamalarının finansmanı için belirli oranlarda almış olduğu bir paydır. Fakat bazı mükellefler birtakım sebepler ile kazançlarından devlete hiç pay vermemek ya da olduğundan daha az pay vermek için mali kayıtlarının belirli bir kısmını ya da tamamını kayıt dışına çıkarmaktadırlar. Ekonomik faaliyetlerin somut olarak gerçekleşmiş olmasına karşın buna ilişkin kayıtların tutulmaması veya eksik tutulması olarak ifade edilen kayıt dışı ekonomi kavramı, devletin otoritesinin denetimi dışında kalan her türlü ekonomik faaliyetlerdir. Günümüzde modern vergi sistemleri beyan usulüne dayanmaktadır. Çünkü beyan usulü, ödeme gücüne göre alınması bakımından vergide adalet ilkesinin sağlanmasında daha etkili bir yöntemdir. Günümüzde kayıt dışı ekonomi; nedenleri, sonuçları ve işleyişi açısından oldukça karmaşık bir olgudur. Dünya ekonomisinde dikkati çeken durumlardan biride kayıt dışı ekonominin hızla büyümesi ve kayıt dışı ekonomi ile nasıl mücadele edilmesi hakkında yeterli düzenlemenin olmamasıdır. Sosyal güvenlik ve vergi sistemlerine zarar vermesi, vergi kayıpları ve bütçe açıkları gibi ekonomide bir kısır döngüye sebep olması aynı zamanda dünyada kayıt dışı hızla büyümesinden dolayı konu önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı; kayıt dışı ekonominin tanımı, unsurları, ölçme yöntemleri, nedenleri, etkileri, vergilemede türleri, ülkelere olan etkisi ve Türkiye'deki boyutları incelenerek daraltılması için yapılması gereken idari ve yasal düzenlemeler hakkında sonuçlar değerlendirilerek çözüm önerileri sunmaktadır. Kayıt dışı ekonominin ülkelere etkisi araştırılırken veri toplama yöntemi olarak; nitel yöntem kullanılmış olup arşiv araştırması kapsamında hazır bilgiden yararlanılacaktır. Türkiye'de yaşanan göçler ve hızlı nüfus artışı diğer taraftan üretim sürecinde ortaya çıkan unsurlar kayıt dışı ekonominin gelişmesi açısından uygun bir zemin hazırlamış bulunmaktadır. Araştırma kapsamında bu nedenlerin üzerinde durmak ve kayıt dışı ekonominin ülkelerin gelişmiş düzeyi ile ilişkilerini irdelemektir. Bir diğer hedef ise kayıt dışılığın yarattığı vergi kayıplarının incelenmesidir. Çalışmanın sonucunda; kayıt dışı ekonominin net bir rakamla ifade edilemeyeceği farklı araştırmacılar tarafından farklı sonuçlar ortaya atılabileceği görülmüştür. Ülkelerin yapılarına göre değişim gösteren kayıt dışılık kavramı Türkiye'de son yıllarda azalış seyrindeyken dünya genelinde ise, yüksek riskli ülkeler arasında yer almaktadır. Kayıt dışı ekonomiyi önlemek adına ülkemizde birtakım tedbirler alınmıştır. Bu tedbirlerden en önemlisi vergi ahlak bilincinin yerleştirilmesi ve toplumsal farkındalığın artırılmasıdır Being one of the most important sources of income of the state, tax is a contribution levied by the government from the income of real or legal persons from all kinds of economic activities at a certain rate for the financing of public expenditures. However, some taxpayers tend to exclude all or some of their tax rolls in order to give little or no share from their income to the government for certain reasons. The concept of underground economy, which is described as the fact that the economic activities are realized in concrete but the records are not kept or kept incomplete, are all kinds of economic activities other than the control of the state authority. Today modern tax systems are based on the principle of statement. This is because the principle of statement is a more effective method of ensuring the justice of taxation principle in terms of receipt according to the ability to pay. Today, the underground economy is a complex phenomenon in terms of its causes, consequences, and functioning. One of the striking situations in the world economy is the rapid growth of the underground economy and the lack of adequate regulations on how to combat this phenomenon. This issue is important because the underground economy harms social security and taxation systems, causes a vicious cycle in the economy such as tax losses and tax deficits, and it is growing rapidly across the world at the same time. The aim of this study is to offer solutions by laying emphasis on the definition of underground economy, its elements, its measurement methods, its causes and effects, its taxing types, its effect on countries, and its size in Turkey, and by assessing the legal and administrative regulations that need to be done in order to minimize its impact. As the effects of the underground economy on countries were investigated, the qualitative method has been used as the data collection method and ready information will be used in the scope of archive research. On one hand, migration and rapid population growth in Turkey, on the other hand, the elements that occur in the production process have prepared a favorable environment for the growth of the underground economy. In the scope of the research, these reasons will be emphasized and the relationships of the underground economy with the level of development of the countries will be examined. Another aim is to examine the tax losses that underground economy causes. As a result of the study, it can be seen that the underground economy cannot be expressed in a net value and different results can be produced by different researchers. The concept of informality that varies according to the nature of countries has tended to decrease in Turkey in recent years; yet worldwide, Turkey stands among the high-risk countries. Some measures have been taken in our country to prevent the underground economy. The most important of these measures is the introduction of tax ethics and increasing public awareness. 107

Kayıtdışı ekonominin ana bileşenlerinden biri olan kayıtdışı istihdam özellikle son yıllarda gelişen ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli ekonomik sorunlarından biri olmuştur. Kayıtdışı istihdam ekonomik yönden olduğu kadar sosyal bakımından da çok karmaşık bir yapıya sahiptir. Türkiye'de ekonomik büyüme ve gelişmenin önünde bir engel olarak duran kayıtdışı istihdam boyutlarının belirlenmesi ve çözüm önerilerinin uygulanması açısından önem taşımaktadır. Kayıtdışı istihdam, elde edilemeyen veriler nedeniyle boyutları tam anlamıyla bilinememektedir. Buna karşın ekonomideki nüfus ve istihdam verileri ile sadece kayıtdışı istihdam oranı tahmin edilebilmektedir. Bu çalışmada Türkiye'de kayıtdışı ekonomi ve kayıtdışı istihdam olgusu analiz edilip kayıtdışı istihdamın tanımı, boyutları, unsurları ve nedenleri ortaya konularak durumu incelenmiştir. Ayrıca kayıtdışı istihdamın sosyo ekonomik etkilerine yer verilerek Türkiye ve AB ülkelerinde kayıtdışı istihdamı azaltmaya yönelik uygulamalara değinilmiştir. Informal employment, one of the main components of the informal economy, has been one of the most important economic problems of developing and developing countries in recent years. Informal employment has a very complicated structure in terms of social as well as economic direction. It stands as an obstacle in front of the informal growth and development of Turkey's economy and it is important to determine the employment dimension in terms of the implementation of solutions. Unregistered employment is not fully known due to unavailable data. However, only the informal employment rate can be estimated with the population and employment data in the economy. In this study in the informal economy and unregistered employment cases analyzed, the definition of employment, dimensions, elements and reasons put forward cases were investigated in Turkey. In addition, socio-economic effects of unregistered employment are included, Turkey and in EU countries, addressed practices to reduce the informal employment. 150

Kayıt dışı ekonominin işgücü piyasasındaki bir görünümü olan kayıt dışıistihdamın ekonomik, sosyal, mali ve idari birçok nedeni bulunmaktadır. Kayıt dışıistihdam, çalışanların hiç bildirilmemesi, gün sayılarının eksik bildirilmesi ve primeesas kazançlarının eksik bildirilmesi olarak üç şekilde karşımıza çıkmaktadır.Ülkemizde son yıllarda sosyal güvenlik sistemimizde yapılan reformlarla kayıt dışıistihdamla mücadeleye verilen önem artmıştır. Kayıt dışı istihdamın en önemlinedenlerinden biri olan ekonomik nedenlerin etkisini azaltmak için sosyal güvenlikprim teşvikleri devreye konulmuştur. Kayıt dışı istihdamla mücadelede sosyalgüvenlik prim teşviklerinin etkisi İstanbul Gaziosmanpaşa'da yapılan anketçalışmasında elde edilen veriler ışığında analiz edilmiştir. Analiz sonucunda; sosyalgüvenlik prim teşvikleri hakkında bilgi sahibi olan işverenlerin bilgi sahibi olmayanişverenlere göre, sosyal güvenlik prim teşviklerinden faydalanan işverenlerin isefaydalanmayan işverenlere göre daha az kayıt dışı istihdama yöneldikleri tespitedilmiştir. Informal employment, which is outlook labor market of informal economyhas lots of reasons like economic, social, financial and administrative informalemployment appears in three ways, non reporting of employes, missing reporting theworking days, the missing report of the avarege daily earnings. It is more importantcontention with the informal employment because of the reforms done in socialsecurity system in our country in last years. To reduce the economic effects, which isone the most important reasons of informal employment, social security contributionincentives were implemented. The effect of social security contribution incentives tocontention with the informal employment is analyzed with the information gained ina questionere which is done in İstanbul, Gaziosmanpaşa. As a result of analysis; theemployers' social security contributions which have information about incentivesthan others, and compared with those who take advantage of employers' socialsecurity contributions benefiting from incentives, unregistered employment trendshave been found to be less. 97

Bu tez makroekonomi üzerine iki makaleden oluşmaktadır. İlk makale, kayıtdışısektörün ülkelerin kendi ve dünya teknoloji sınırına erişimindeki rolünü anlamayıamaçlamaktadır. Kayıtdışı ekonominin varlığının kayıtlı Toplam Faktör Verimliliği(TFV) ölçümleri üzerinde önemli bir etkisi olduğu bulunmuştur. 2006 yılı içinbakıldığında tek sektörlü klasik modelden elde edilen TFV ve kayıtdışı ekonomininolduğu modelden elde edilen kayıtlı TFV arasındaki fark %25'tir. Hem kayıtlı hem dekayıtdışı işgücü verimliliği ile ülkelerin geliri arasında pozitif bir ilişki vardır.Teknoloji sınırları incelendiğinde, dünya teknoloji sınırına erişimin ülkeler arası gelirfarkını %38 azalttığı görülmektedir. İkinci makalede, Kamu Fonlarının MarjinalMaliyeti (KFMM)'nin kayıtdışı ekonomi varlığı altında farklı vergiler için nasıldeğiştiğini inceledim. Kayıtlı ve kayıtdışı sektörlerin olduğu bir dinamik genel dengemodeli kurdum. Bu modelde devlet tüketim, sermaye geliri ve işgücü gelirine vergiuygulayarak devlet alımları için gerekli geliri toplayabilmektedir. Modeli simüleederek KFMM'nin kayıtdışılık seviyesi ile olan ilişkisini inceledim. Son olarak,ülkeler arası vergi verisi kullanarak modeli kalibre ettim ve gelişmiş ve gelişmekteolan ülkelerin KFMM'sini hesapladım. This thesis is composed of two essays on macroeconomics. In the first one, the aim is to understand the role of the informal sector in determining countries' access to the world technology frontier as well as to their own technology frontiers. It is found that incorporating the informal economy alters the measurement of the formal TFP significantly. For 2006, the difference between TFP obtained from classical one sector model and the formal TFP obtained from the model with informality is 25%. Both formal and informal labor efficiencies are positively related to income levels of countries. When technology frontiers of each country are investigated, it is found that access to the world technology frontier results in 38% decrease in income differences among countries. In the second essay, I investigate the behavior of the marginal cost of public funds (MCF) using different taxes under the presence of informality. To this end, I build a dynamic general equilibrium model with formal and informal sectors and allow the government to use consumption, capital, and labor income taxes to raise the revenue needed to finance government purchases. Then, I use the simulations of the model to evaluate how the MCF is associated with informality level of countries. Finally, using country-level data on taxes, we calibrate and measure MCF for a panel of developed and developing countries. 61

Nakit para talebi yaklaşımı ilk defa Cagan (1958) tarafından ortaya konulmuştur. Cagan (1958) Amerika için nakit para talebi ve yüksek vergi oranları arasındaki ilişkiyi test etmiştir. Tanzi (1980, 1983) Cagan'ın nakit para talebi denklemini geliştirmiştir. Tanzi'nin nakit para talebi denklemi vergi oranı içeren ve vergi oranı içermeyen iki aşamalı denklem olarak tahmin edilmekte ve bu denklemler yardımıyla kayıt dışı ekonominin büyüklüğü hesaplanmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisi için kayıt dışı ekonomi büyüklüğünü Tanzi'nin nakit para talebi denklemi ile tahmin etmektir. Çalışma üçer aylık 2006-2016 dönemini kapsamaktadır. Çalışmada Tanzi'nin nakit para talebi denklemini tahmin etmek için Pesaran ve Shin (1999) tarafından geliştirilen ARDL ko-entegrasyon yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda kayıt dışı ekonominin reel gayri safi milli hasıla içerisindeki payı ortalama 0.16 olarak tespit edilmiştir. Ele alınan dönem boyunca kayıt dışı ekonomi Türkiye ekonomisinde artan bir trende sahip olduğu bulgularına ulaşılmıştır. The currency demand approach was first used by Cagan (1958). Cagan (1958) tested the correlation betweencurrency demand and tax pressure for the United States. Tanzi (1980, 1983) improved Cagan's currency demand function. Tanzi (1980, 1983)'s currency demand models have been estimated in two ways; with tax burden and without tax burden. The underground economy is estimated by tax burden and without tax burden models. The purpose of this study is to estimate the size of underground economy of Turkish economy, by using Tanzi's currency demand approach. The data used in this study are quarterly and cover the period of 2006-2016. In this study, the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) co-integration approach developed by Pesaran and Shin (1999) was used to estimate Tanzi's currency demand approach. According to the results of this study,the mean of the ratio of underground economy to real gross domestic product is 0.16. During years, the underground economy has a positive trend in Turkey. 98

Kayıt dışı ekonomi; kamu otoritesinin denetimi altında bulunmayan her çeşit ekonomik faaliyetlerin bütünü olarak tanımlanmaktadır. Kayıt dışı ekonomi, GSYH hesaplamalarının dışında kalan ve kayıt altına alınamayan gelir yaratan ekonomik faaliyetlerden kaynaklanmaktadır. Kayıt dışı ekonomi gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin hepsinde farklı düzeylerde var olan evrensel bir olgudur. Günümüzde ülkelerde büyük sorunlar teşkil etmeye başlayan kayıt dışı ekonomi; nedenleri, sonuçları ve işleyişi bakımından çok karmaşık ve zor bir problemdir. İlk kayıt dışı ekonomiyi ölçmeye yönelik çalışma 1958 yılında A.B.D'nin kayıt dışı ekonomisini ölçmeye yönelik Philip CAGAN tarafından yapılmıştır. Türkiye'de ise kayıt dışı ekonomi kavramı ilk olarak Prof. Dr. Osman ALTUĞ tarafından yapılmıştır.Çalışmada kayıt dışı ekonomi üzerinde etkisi olduğu düşünülen; enflasyon, vergi yükü ve işsizlik değişkenleri analiz edilmiştir. Bu bağlamda 1971-2016 yıllarını kapsayan veri seti oluşturulmuş ve zaman serisi analizi yapılmıştır.Analiz sonucunda 1971-2016 yılları arasında vergi yükü değişkeninin kayıt dışı ekonomi üzerinde 1.3170 katsayısı ile tahmin edilmiş pozitifi bir etkisinin olduğu, işsizlik değişkeninin 0.6233 katsayısı ile tahmin edilmiş pozitifi bir etkisinin olduğu ve son olarak enflasyon değişkeninin 0,0853 katsayısı ile tahmin edilmiş pozitifi bir etkisinin olduğu saptanmıştır. Informal economy is defined as all kinds of economic activities which are not under the control of the public authority. Informal economy is derived from economic activities which are unrecordable revenue-generating and out of gross domestic product calculations. The informal economy is a universal phenomenon that exists at different levels in all developed and developing countries. The informal economy, which is beginning to constitute major problems in countries today, is a very complex and difficult problem in terms of its causes, consequences and functioning. The first study to measure the informal economy was conducted by Philip CAGAN in 1958 to measure the informal economy of the United States. The concept of informal economy in Turkey was first made by Prof. Dr. Osman ALTUĞ.The variables of inflation, tax burden and unemployment which are thought to have an effect on the informal economy in the study have analyzed. In this context, a data set covering the years 1971-2016 was created and a time series analysis have conducted.As a result of the analysis, it can be seen that 1971-2016 the tax burden variable has a positive effect estimated by the 1.3170 coefficient on the informal economy, the unemployment variable has a positive effect estimated by the coefficient 0.6233 and finally the positive effect estimated by the coefficient 0.0853 of the inflation variable. 78

Kayıt dışı ekonominin ekonomik büyüme üzerine etkileri konusunda farklı görüşler mevcuttur. Bu çalışmanın amacı kayıt dışı ekonominin Türkiye'de ekonomik büyüme üzerine etkilerini açıklamaktır. Çalışmada Türkiye'de kayıt dışı ekonomi ve ekonomik büyüme ile ilgili makroekonomik göstergelerden faydalanılarak araştırma yapılmıştır. Belirtilen göstergeler üzerinden değerlendirme yaparken matematiksel analiz yöntemi kullanılmıştır. Matematiksel analiz yöntemi kullanılması suretiyle Türkiye'de kayıt dışı ekonominin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerine dair sayısal veriler elde edilmesi mümkün olmuştur. Elde edilen sonuçlara göre Türkiye'de kayıt dışı ekonomi; GSYIH, kişi başına milli gelir, vergi gelirleri, iç ve dış borç stoku, cari açık gibi ekonomik göstergeler üzerinde negatif yönde etkiler ortaya koymaktadır. Dolayısıyla çalışmada Türkiye'de kayıt dışı ekonominin ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkileri olduğu yönünde sonuçlar elde edilmiştir. 2000 ile 2016 yılları arasındaki makroekonomik veriler özelinde araştırması yapılması çalışmanın sınırlılıklarını meydana getirmektedir. Çalışmada matematiksel analiz kullanılarak sonuçlar elde edilmesi çalışmanın sağladığı katkılar arasında yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Ekonomi, Ekonomik Büyüme, Kayıt Dışı Ekonomi, Türkiye There are different views on the effects of the informal economy on economic growth. The aim of this study was to describe the impact of the informal economy on economic growth in Turkey. Informal economy and economic growth in Turkey in this study was researched by using the macroeconomic indicators. The mathematical analysis method was used to evaluate the indicators mentioned above. Through the use of mathematical analysis methods it was achieved to get the numerical data on the effect of informal economy of Turkey's economic growth. According to the obtained results informal economy in Turkey has negative effects on economic indicators such as ; GDP, per capita income, tax revenues, domestic and foreign debt stock and current account deficits. Therefore, as per this study it was obtained that informal economy has negative impact on economic growth in Turkey's economy. Research on the macroeconomic data between 2000 and 2016 constitutes the limitation of the study. Applying the mathematical analysis of reaching the results are considered as a contributions of this study. Keywords: Economics, Economic Growth, Informal Economy, Turkey 116

Vergi matrahlarının tespit edilmesi sürecinde olağan (beyan usulü) ve olağanüstü (ikmalen, re'sen ve idarece tarhiyat usulü) şeklinde iki usul yer almaktadır. Türk vergi sisteminin temeli de modern vergi sistemlerindeki gibi beyan esasına dayanmaktadır. Beyan esası sistemine dayalı vergi sistemlerinde vergi denetimi modern vergi düzeninin sağlanabilmesi bakımından oldukça önem arz etmektedir. Bu doğrultuda vergi mükellefleri vergi idaresine beyan etmiş olduğu matrah esas alınarak vergilendirmeye tabi tutulur. Vergi idaresi mükellefin beyan etmiş olduğu matrah üzerinden öncelikle vergiyi tarh eder ve nihai olarak tahsil eder. Kişiler pek çok sebep dolayısıyla vergiye tabi matrahlarını en aza indirme gayreti göstererek kanunen kabul edilen sınırların dışına çıkabilmektedirler. Vergi mükelleflerin kanun dışı yollara başvurması, vergi kayıp ve kaçaklarının miktarının artmasına neden olarak devletin tahsil etmesi gereken kamu gelirlerinin azalmasına neden olmaktadır. Vergi denetim araçları olan yoklama, vergi incelemesi, arama ve bilgi toplama gibi yollar ile devlet söz konusu kanunların çizdiği çerçevenin dışına çıkmış olan mükellef davranışlarını tespit ederek gerekli cezai yaptırımlar uygulanması sağlanır. Bu çalışmada, denetim, vergi denetimi, vergi idaresinin mükellefi denetleme yolları, vergi denetiminin amacı ve tarihçesi ve son olarak 10.07.2011 tarihinde 646 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile hayata geçirilerek vergi denetim kurumlarını tek çatı altında toplamış olan Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı incelenmiştir. Gerçekleştirilen araştırmalar neticesinde Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı'nın karşılaştığı sorunlar tespit edilerek yetersiz kaldığı noktalara çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. There are two methods: ordinary (declarative method) and extraordinary (replenishment, re-inspection and administrative tax procedure) in the process of determining the tax bases. The basis of the Turkish tax system is based on the principle of declaration as in modern tax systems. Tax audit is crucial to ensure modern tax regulation in tax systems based on principle of declaration. In this situation, taxpayers are subject to taxation based on the tax base they declare to the tax office. People are able to go out of legal boundaries by struggling to reduce the minimum level of their tax base because of so many reasons. İf the taxpayers use illegal methods, it causes to a decrease in the public revenues that the state has to collect because it causes an increase in the amount of tax losses and evasion, There are dıfferent ways that tax auditing tools are used such as surveys, tax audit, search and prospecting, the taxpayers' behaviors which are out of the frame drawn by the state with related laws are detected and the necessary penal sanctions are applied. In this study, audit, tax audit, taxpayer auditing methods of tax administration, tax audit aim, the history of tax audit and finally the presidency of tax inspection board passed tax audit institutions under a single roof, by being made actual through the law No. 646 statutory decree On July 10.07.2011 has been examined. 126

Kayıt dışı ekonomi, ekonomi içerisinde fiilen yapılmasına rağmen, gerekli hukuki kayıtların tutulmamasından dolayı devletin bilgisi dışında gerçekleştirilen, dolayısıyla kazanılan gelir üzerinden vergilendirme yapılamayan ve denetlenemeyen ekonomik kazançların bütününü kapsayan bir olgudur. Bu olgu her ne kadar olumlu etkileri söz konusu olsa da genel olarak olumsuz yönlerinin fazla olması nedeniyle dünya devletlerinin sürekli mücadele içerisinde olduğu ve bütün dünya da değişen oranlarda da olsa belirli miktarlarda ve kesin olarak görülen ortak bir dünya sorunudur. Kayıt dışı ekonomi, boyutunun yüksek düzeyde görüldüğü ülkelerde ekonomik tahribatlar ve olumsuzluklar meydana getirmektedir. Günümüzde küreselleşen dünyadaki artan rekabet ortamına uyumun sağlanması ve adil ve etkin bir vergileme sisteminin oluşturulmasının kayıt dışı ekonominin azaltılması ile sağlanabileceğini kavramış ülkeler tarafından bu sorunun son dönemde daha ciddi anlamda incelenmesine ve bu alanda araştırma ve çalışmaların artmasına yol açmıştır.Ülkemizde de benzer şekilde küreselleşen dünyadaki artan rekabet ortamına uyumun sağlanması ve oluşturduğu ekonomik tahribat ve olumsuzlukların ortadan kaldırılmasının önem kazandığı bu yeni döneme paralel olarak kayıt dışı ekonomi olgusunun boyutunun güncel olarak yeniden belirtilmesi ve bu sorunun azaltılması için sorunun yeniden ele alınması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu gibi gerekçeler çerçevesinde hazırlanan bu çalışmada da kayıt dışı ekonominin teorik çerçevesi, dünyadaki ve ülkemizdeki boyutu ayrıca bu sorunun çözümüne yönelik mücadele alanında görevli kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan plan, proje ve uygulamalar ve çalışmalar tanıtılmış ve incelenmiştir. Son olarak ise yapılan bu plan, proje ve uygulamaların yeterlilikleri, eksiklikleri belirlenerek önerilerde bulunulmuştur. Informal economy is a phenomenon that covers the whole of uncontrollable economic activities that are carried out outside the state's knowledge due to the failure to keep the necessary legal records, and thus cannot be taxed on the income earned. This phenomenon is a common world problem, although the positive effects are mentioned, but in general the negative aspects are so great that the world states are in constant struggle and the whole world is at certain rates, even at varying rates.Informal economy brings destruction and negativity to economies where its dimension is seen at a high level and the countries that recognize the fact that adaptation to the increasingly competitive environment in the globalizing world and creation of a fair and efficient taxation system has led the countries to investigate this question more seriously and increased the research and studies in this area in the last period.Likewise in our country, adaptation to the increasingly competitive environment in the globalizing world, and in parallel with this new period in which, the removal of economic damages and negativities gained importance, up-to-date re-specification of the size of the informal economy, necessity to up-to-date re-specification of the size of the informal economy and reconsideration of the issue to reduce this problem has arisen. In this study, prepared in the framework of such reasons, projects and applications and studies made by the public institutions and organizations in charge of the theoretical framework of the informal economy, the dimension in the world and our country and the struggle to solve this problem have been introduced and examined. Lastly, the adequacy of these plans, projects and applications, and their deficiencies were determined and recommendations were made. 171

Kayıtdışı ekonomi, gelişmekte olan ülkelerin en önemli sorunlarından biri durumuna gelmiştir. Bu sorunun çözülmesi için yürürlüğe konulacak düzenlemeler konusunda çokça tartışmalar yaşanmaktadır. Kayıtdışı ekonomi faaliyetleri, vergi kaçakçılığı, tefecilik, uyuşturucu kaçakçılığı, kara para aklama gibi geniş yelpazede yer almaktadır. Kayıtdışı ekonominin unsurları içerisinde yer alan tefecilik, ihtiyaç sahipleri kişilerin, güçlü olanın ve sermayeyi elinde bulunduranın ölçüsüz bir kazanç elde ederek, kamu otoritesinin izni olmadan faiz karşılığında ödünç para almasıdır. Kişilerin, kamu otoritesinin izni dışında faiz karşılığı borç alması sonucu ekonomik bakımından zor duruma düşmeleri, borç batağı içine girmeleri ve bu borcun geri ödeme imkânsızlığına düşmeleri Türkiye'de çokça karşılaşılan durumlardan biridir. Bunun sonucunda bu kişiler, ekonomik olarak yıkıntıya uğramakta, malvarlıklarını kaybetmekte, aileleri dağılmakta hatta borcunu ödeyemeyen kişiler hayatlarına son verme noktasına kadar gelmektedirler.Bu tez çalışmasında Türkiye'de tefeciliğin tarihsel gelişimi, boyutu ve Türk hukukundaki yeri hakkında bilgiler verilmiş, sonrasında Siirt ilinde tefeciliğin boyutu, nedenleri, tefecilik suçunun işleniş biçimleri hakkında bilgi verilmiş ve tefeciliğin önlenmesine yönelik olarak yapılması gerekenler hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kayıtdışı Ekonomi, Tefecilik, Türkiye, Siirt Informal economy, is one of the most important problems of developing countries. There is frequent discussions about the regulations that will be put into effect to solve this problem. Unregistered economic activities take place in a wide range of activities such as tax evasion, usury, drug trafficking or money laundering. Usury, which is included in the components of the unregistered economy, means the needy person taking a loan from people who possess capital stock and gets disproportionate gain with high interest, without the consent of the public authorities. It is one of the most common situations in Turkey that people without permission of public authority fall into a difficult economic situation because of borrowing with a high interest rate causing them to fall into debt and the inability of repayment of this debt. As a result, these people are being subjected to economic collapse, losing their possessions, their families splits even those people come to the point of ending their lives.In this study, the historical development, dimension of usury in Turkey and its place in Turkish law has been given. Then, information about, the dimension of usury in Siirt province, the causes, the manner in which the usury crime committed has been given and also assessments has been made about what is supposed to be done in order to prevent usury.Keywords: Informal Economy, Usury, Turkey, Siirt 114

Kayıt dışı istihdam, kayıt dışı ekonominin çalışma hayatına yansımasıyla ortayaçıkan önemli bir sorun olup, çalışma hayatını düzenleyen hukuk kurallarına uyulmaksızınkayıt ve beyan dışı işçi çalıştırılması şeklinde ortaya çıkmaktadırKayıt dışı istihdam sadece gelişmekte olan ülkelerin değil gelişmiş ülkelerin detemel ekonomik sorunlarından birisidir. Kısa dönemde işsizliği ve yoksulluğu azaltması,belirli kesimlere gelir imkanı sağlaması gibi olumlu sonuçları olmakla birlikte, kayıt dışıistihdam uzun dönemde kamu gelirlerini azaltması, haksız rekabete yol açması, kaynakdağılımı bozması gibi nedenlerle ülkelerin sosyo-ekonomik istikrarını tehdit edici olumsuzetkileri de bulunmaktadır.Kayıt dışı ekonomideki faaliyetlerden kaynaklanan mali kayıplar ve kayıt dışılığınolumsuz ekonomik ve sosyal etkileri nedeniyle birçok ülke kayıt dışı istihdamı azaltmayaçalışmaktadır. Bu kapsamda sadece denetime dayalı mücadele yerine kayıt dışı çalışmayaneden olan sorunları ortadan kaldırmaya yönelik politikalarda uygulanmalıdır. Böylecesadece bir politikaya ağırlık vermek yerine karma politika yaklaşımı ile birçok politika eşzamanlı olarak planlı, sistematik ve kararlı şekilde uygulanarak, bir yandan sosyal güvenlikprimleri, vergiler, istihdamla ilgili bürokratik süreçler azaltılırken, bir yandan da kayıt dışıistihdama yönelik denetim ve yaptırımlar artırılmalıdır.Anahtar Kelimeler: İstihdam, Kayıt Dışı Ekonomi, Kayıt Dışı İstihdam. Informal employment is an important problem arising from the informal economicsector. This arises when employees are undeclared and are not regulated under the ruleswhich governs the working life.Informal employment is not only the developing countries main economic problem.It is also one of the main economic problems of developed countries. Although it reducesthe unemployment, poverty and provides income for certain segments of the society for ashort period of time, it creates a reduction in public revenue, unfair competition anddisruption of recourse distribution which may be a threat to a country's socioeconomicstability.Due to the financial losses it causes and its negative economic and social effects,most contries try to reduce the rate of informal employment in the economy. In this contextit is advised to remove politics that cause people to turn to informal employment ratherthan the informal employment itself. Therefore, instead of giving importance to one policy,a mixed policy approach should be implemented in a planned, systematic and decisivemanner. While taxes and social security premiums are reduced and the bureaucraticprocess related to employment is shortened, on the other hand, the rules governing theinformal employment should be increased by the governing bodies.Keywords: Employment, Informal Economy, Informal Employment 155

Kayıtdışı ekonomi, GSMH içerisinde görünmeyen ekonomik faaliyetler olarak bilinmektedir. Yer altı ekonomisi, yarı kayıtlı ekonomi ve kayıtlara hiç girmeyen ekonomi kayıtdışı ekonominin unsurlarıdır. Kayıtdışı ekonominin tanımı ve ölçülmesi oldukça zordur. Ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Kayıtdışı ekonomi, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin temel sorunlarından biridir. Bu ülkelerin en önemli sorunlarından birisi olan kamu finansman açığının giderilmesi ihtiyacı, kayıtdışı ekonomiyi olabildiğince ortadan kaldırmayı zorunlu kılmaktadır. Çalışmada, ülkemizde hâlihazırda bulunan vergi idaresi ve vergi denetimlerinin kayıtdışı ekonomiyi önleme noktasındaki faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca çalışmanın sonunda, kayıtdışı ekonominin kayıt altına alınabilmesine yönelik bilimsel bir anket uygulamasına yer verilmiştir. The underground economy is known as the invisible economic activities in the GNP. The underground economy is a semi-registered economy, and the economy is an element of the informal economy that has never entered the record. Defining and measuring the underground economy is very difficult. It can vary from country to country. The underground economy is one of the main problems of underdeveloped and developing countries. One of the most important problems of these countries, the need to eliminate the public funding obligation, requires the underground economy to be removed as much as possible. The study focuses on the activities of tax administrations and tax audits to prevent underground economy in our country. In addition, the measures to be taken in order to register the underground economy are given at the end of the study. In addition, at the end of the study, a scientific questionnaire to record the informal economy is included. 129

Bu çalışmada genel olarak kayıt dışı ekonominin literatürde bulunan tanımlarına, kayıt dışı ekonominin kapsamına ve genel özelliklerine değinilmiştir. Ekonomik olarak nedenleri ve sonuçları bakımından çok karmaşık bir yapı olarak ortaya çıkan kayıt dışı ekonomi, daha çok iktisadi faktörler dışında sosyal, psikolojik, siyasi ve ahlaki boyutlarıyla incelenmesi gereken bir olgudur. Bu olgu ortaya çıkış nedenlerine göre çeşitli isimler verilmiştir. Bazen karsımıza kara ekonomi, nakit ekonomisi, gizli ekonomi, saklı ekonomi, yasadışı ekonomi, informel ekonomi, yer altı ekonomisi, gözlemlenemeyen ekonomi gibi kavramlarla çıksa da genel olarak kayıt dışı ekonomi olarak adlandırmak mümkündür. Doğası gereği, kayıt dışı ekonominin gerçek boyutunu tahmin etmek mümkün değildir. Ancak Dünya'da ve Türkiye'de kayıt dışı ekonomiyi ölçmeye ilişkin yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır. Türkiye'de kayıt dışılığın yaklaşık olarak ekonominin üçte biri büyüklüğünde olduğu tahmin edilmektedir. Bu oran özellikle gelişmiş ekonomiler ile karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Türkiye‟de bu zamana kadar kayıt dışı ekonomi ile mücadelede çeşitli somut adımlar atılmıştır. Ancak bunların etkisi sınırlı olmuştur. Bu hususta başarı sağlamak için gelişmiş ekonomilerdeki uygulamalara benzer daha köklü çalışmaların yapılması gerekmektedir. Sonuçta kayıt dışı faaliyetleri önlemenin yolu, sağlıklı bir altyapı hazırlamak ve bunu hukuki açıdan bağlayıcı kılmakla mümkün olacaktır. Ülkemizde büyüme ve kalkınma açısından çok önemli bir yer tutan vergiler sağlıklı toplanmalı ve her vatandaşın bu sorumluluk bilincine sahip olması gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, ülkemizde kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında uygulanan politika ve faaliyetleri genel bir çerçeve içinde sunmak ve çeşitli çözüm önerileri getirmektir.Anahtar Kelimeler : Kayıt Dışı Ekonomi, Çözüm Önerileri, Türkiye In this study, the definitions on the informal economy in the literature, the scope of the informal economy and the general characteristics are mentioned. Outrecorded economy is a fact that not only it needs to analyze with the dimensions of social, psychological, political and moral but also it needs to analyze with the dimension of economy. According to the appearance of some reasons; it has been given kinds of titles. It‟s possible to name this fact outrecorded economy, but sometimes this fact is named as dark economy, cash economy, secret economy, hidden economy, underground economy, informal economy, unobserved economy. Due to its nature, it is impossible to estimate precisely the real size of the informal economy. But in the world and in Turkey, many studies have been made to measure the informal economy. In Turkey the size of informal economy is estimated to be approximately one-third of the economy. This rate is quite high, especially compared to advanced economies. Up to this time in Turkey, several concrete steps have been taken in the fight against the informal economy. However, their impact has been limited. To ensure success in this regard, more fundamental studies similar to the applications in developed economies, needs to be done.Consequently, the way to prevent the outrecorded functions is to prepare healthy base and make it compulsory on the point of legal. So each citizen should have responsibility of paying their taxes and these taxes must be collected regularly and because it takes main part in our country‟s development.In this context, the main purpose of this study is to present applied policies and activities within the context of the fight against the informal economy in our country and to bring various solutions.KeyWords : Informal Economy, Solution Propals, Turkey 126

1980'li yıllardan itibaren, küreselleşme süreci ve uygulanan Neo-liberal politikalar, istihdam ve işgücünün niteliğinde köklü dönüşümlere sebep olmuştur. Küresel anlamda ülkeleri etkisi altına alan ve sonuçları sosyal devlet bağlamında önem kazanan, kayıt dışı istihdamın önlenmesine yönelik stratejiler geliştirebilmek için temelinde yatan mikro faktörlerin tespiti önem arz etmektedir.Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de mikro faktörlerin kayıt dışı istihdama etkisini tespit etmektir. Bu doğrultuda, TÜİK'den alınan, finansal kriz sonrası dönem ve istikrarlı yapının homojenlik gösterdiği 2011-2015 yılları arasında uygulanan HHİA verileri analiz edilmiştir. Bu çerçevede her yıl için tesadüfi tablolar yardımıyla seçilen 1500 ve üstü kişiye ilişkin mikro faktörlere göre kayıt dışı çalışma olasılıklarını tahmin edecek bir lojistik regresyon modeli kurulmuştur. Bu doğrultuda, cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, medeni durum, işyerinin statüsü, işyerinin durumu, işyerinde çalışan sayısı, işteki durum, işyerinde idari sorumluluk, işyerinde çalışmaya başlanılan zaman, iş bulma yöntemi, çalışma şekli, işin süreklilik durumu, işin tamamı veya belli bir bölümünün evde gerçekleşmesi ve ana faaliyet olmak üzere 15 değişken ele alınmıştır. Araştırmanın sonucunda, söz konusu yılların çoğunda anlamlı ilişki bulunamayan medeni durum, iş bulma yöntemi, çalışma şekli, işin süreklilik durumu ve işin tamamı veya belli bir bölümünün evde gerçekleşmesi faktörleri haricindeki diğer faktörler ile kayıt dışı istihdam arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Kayıt Dışı Ekonomi, Kayıt Dışı İstihdam, Mikro Faktörler, Lojistik Regresyon Analizi Since the 1980s, globalization process and applied Neo-liberal policies have led to deep-rooted transformations in terms of employment and labor. It is important to identify the micro factors underlying the development of strategies for the prevention of informal employment, which affects countries globally and gains results in the context of social state.The purpose of this research is to determine the effect of micro-factors on informal employment in Turkey. In this respect, HLFS data obtained from TURKSTAT are analyzed between 2011-2015, when the period after the financial crisis and the stable structure show homogeneity. In this framework, a logistic regression model was established to predict the probability of informal working according to the micro factors of 1500 and above selected by chance tables for each year. In this respect, 15 variables were considered: gender, age, education level, marital status, status of the workplace, condition of the workplace, number of employees in the workplace, occupation status, administrative responsibility at the workplace, the whole or a part of the work being done at home and main activity. As a result of the research, a statistically significant relationship was found between informal employment and other factors except for the marital status, the method of finding employment, the way of working, the continuity of work and the factors of the whole or a certain part of work being at home.Keywords: Unregistered Economy, Unregistered Employment, Micro Factors, Logistic Regression Analysis 275

Bu çalışmada, Türkiye'nin 26 NUTS-2 bölgesi için gölge ekonomisinin büyüklüğünü tahmin etmektedir. Literatürde Türkiye için NUTS-2 düzeyinde çalışılan ilk araştırmadır. 2011-2014 yıllarını kapsayan yıllık verileri kullanılarak ve Ardizzi vd. (2014) tarafından modifiye edilmiş para talebi yaklaşımında değişiklikler yapılarak gölge ekonominin tahmininde bulunuldu.Türkiye gölge ekonomisinin boyutu, 2011-2014 yılları arasında resmi GSYH'nin %6.23'ü ile % 7.09'u arasında bulunmuştur. Sonuçlar gölge ekonomisinin büyüklüğünün temel değerinin bir göstergesidir. Her NUTS-2 bölgesi için tedavüldeki nakit para verisi bulunmadığı için nakit para akışı ile mevduat akışını yaklaşık olarak aynı olduğu varsayımında bulunduk. Fakat ülke düzeyindeki parasal büyüklüklerin değişimleri incelendiğinde, benzer hareketler izlemektedirler. Bu nedenle, bu çalışma ayrıca gölge ekonomisinin Türkiye'nin 26 bölgesindeki dağılımı hakkında da bilgi vermektedir.Sonuçlar, gölge ekonomisinin bu belirtilen yıllar boyunca yükseliş eğilimi içinde olduğunu ve İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropol alanlarda gölge ekonomisinin diğer bölgelere göre daha büyük olduğunu göstermiştir. Ayrıca, gölge ekonomisinin büyüklüğü Türkiye'nin batı bölgelerinden doğu bölgelerine doğru giderken azalmaktadır.Anahtar Sözcükler: Yeraltı Ekonomisi, Gölge Ekonomisi, Para Talebi Yaklaşımı,Yasadışı Ekonomisi This paper estimates the size of the shadow economy for the 26 NUTS-2 regions of Turkey. It is the first research that attempts at the NUTS-2 level for Turkey in the literature. The estimation used yearly data covering 2011-2014 and applies the modified currency demand approach by Ardizzi et al. (2014) with several updates.The size of the shadow economy is found as between 6.23% and 7.09% of official GDP of Turkey for the years 2011 to 2014. Results are just an indication of its base value. Because we do not have available data of cash in circulation for each NUTS-2 area, we assume cash flow in circulation is approximately equal to demand deposit flow. However, when the movements of the monetary aggregates variable at the country level are examined, they demonstrate the similar trend. Thus, this paper also present reliable distribution of the shadow economy among 26 Turkish areas.Results indicate that shadow economy has an upward trend over these specified years and the size of it in metropolitan areas like Istanbul, Ankara, and Izmir is bigger than in other areas. Also, the magnitude of it is decreasing when moving from the western areas to the eastern areas of Turkey.Keywords: Underground Economy, Shadow Economy, Currency Demand Approach,Illegal Economy 47

İş dünyasında işletme yöneticileri, işletme ortakları, çalışanlar, yatırımcılar, kredi verenler, devlet kurumları, toplum ve danışmanlık kuruluşları, işletmeler hakkındaki verecekleri kararlarda finansal tablolardaki bilgileri değerlendirmektedirlerGünümüzde teknolojinin ve bilgi düzeyinin artmasıyla birlikte dünya ekonomisindeki gelişmişlik düzeyinde artış yaşanmıştır. İşletmeler bu gelişimden etkilenip, daha karmaşık bir yapıya kavuşarak finansal tablolarındaki yanlış yapma olasılıkları artmıştır. Bu sayede hem ekonomi alanında, hem de diğer alanlarda denetim faaliyetlerinin önemi artmıştır. Bilgi kullanıcıları denetim faaliyetlerini kendileri yapamayacaklarından dolayı bağımsız denetime başvurmaktadırlar. Bağımsız denetimi kısaca işletmelerin finansal tablolarının, mevzuat doğrultusunda gerçeği yansıtıp yansıtmadığının, bağımsız denetçiler tarafından kontrol edilmesi olarak tanımlayabiliriz.Kayıt dışı ekonomi ise genel anlamda kayıt altına alınmayan, devletten gizlenen ve denetime tabi tutulmayan faaliyetler olarak tanımlanabilir. Son yüzyılın en önemli problemlerinden biri olan kayıt dışı ekonomi, hem gelişmiş ülkelerde, hem de gelişmekte olan ülkelerde, farklı boyutlarda karşımıza çıkmaktadır. Kayıt dışı ekonomi devlete ve topluma zarar vermekle birlikte ekonomik ve sosyal alanlarda dengesizliğe sebep olmaktadır.Ülkemizde kayıt dışı ekonominin ortaya çıkış nedenlerinin en önemlilerinden biri ise gerek idare tarafından yapılan denetimin, gerekse işletmeler tarafından yapılan bağımsız dış denetimin yeterince etkin olmamasıdır. Bu çalışmanın amacı ülkemizdeki işletmelerde bağımsız denetimin rolünü ve kayıt dışı ekonomiye etkisini ortaya koymak ve değerlendirmektir.Anahtar Kelimeler: Denetim, Bağımsız Denetim, Kayıt Dışı Ekonomi In the business world, business managers, business partners, employees, investors, lenders, government agencies, community and consultancy organizations, make decisions about enterprises by evaluating the information in the financial statements.Nowadays, with the increase in technology and knowledge, the level of development in the world economy has increased. Enterprises have also been affected by this development, becoming more complex, increasing the likelihood of making mistakes in their financial statements. In this regard, the importance of audit activities has increased both in economy and in other fields. Information users apply for independent auditing facilities because they can not perform audit activities themselves.Independent auditing can be defined as the fact controlling of the the financial statements of the enterprises by independent auditors to determine whether they reflect the reality in line with the legislation.The subterranean economy can be defined as unrecorded and non-auditable facilites, that are hidden from government The subterranean economy, one of the most important problems of the last century, is confronted in different scales both in developed and developing countries. The subterranean economy causes damage to the society as well as causing imbalance in economic and social domain. One of the most important reasons for the emergence of the subterranean economy in our country is that, neither audit facilities carried out by the government nor independent external audit facilities carried out by the enterprises are not effective enoughThe purpose of this study is to evaluate the role and effect of independent auditing on subterranean economy in our country.Keywords: Audit, independent audit, subterranean economy. 246

Türkiye bütçesindeki en önemli gelir kalemlerinden biri vergilerdir. Türkiye'de vergi sisteminde ve uygulamada yaşanan farklı sorunlar sebebiyle ticari faaliyetlerin kayıt altına alınmadığı bir ekonomi oluşmaktadır. Bu kayıt dışı ekonomi devlet bütçesi ve sosyal refaha büyük zarar vermektedir. Vergi denetimi vergi kaybının önlenmesi için yapılan denetimlerdir. Vergi denetiminin kayıt dışı ekonomiyi önlemeye etkisinin araştırılması ve bu konuda gereken önlemlerin alınması önem arz etmektedir. Bu araştırma Türkiye'de Vergi Denetiminin Kayıt Dışı Ekonomi Üzerindeki Etkisini araştırmak için yapılmıştır. Bu amaçla İstanbul ili Kağıthane ilçesinde bağımsız çalışan Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) ve Yeminli Mali Müşavir (YMM)'lere anket uygulanarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda araştırmaya katılanların genel olarak vergi denetiminin kayıt dışı ekonomi üzerindeki etkisine yönelik görüşlere olumlu yönde katıldıkları saptanmıştır. One of the most important income items in Turkish budget is tax. Due to the several problems that have been experienced both in the practice and the tax system in Turkey, an underground economy is being created. Underground economy causes big damage to the government budget and social welfare. Tax audit is the controllings to prevent the tax loss. It is essential to investigate the effect of tax auditing to prevent underground economy and to take needed measures in this regard.This research has been conducted to investigate the effect of tax audit over underground economy in Turkey. For this purpose, a questionnaire has been implemented to Freelance Financial Consultants and Sworn-in Certified Public Accounts in Istanbul, Kağıthane province. As a result of the survey, it has been determined that those who participated to the research, generally agreed on the opinions regarding effect of tax audit over underground economy. 132

Bu tez, uygulamalı ekonomi üzerine iki makaleden oluşmaktadır. İlkinde, TV yarışması `Var Mısın Yok Musun`daki yarışmacıların risk içeren tercihlerini incelemekteyim. 248 katılımcıdan oluşan bir veri setini kullanarak üç hedefe ulaşmayı hedeflemekteyim: (i) seçimlerdeki yol bağımlılığını analiz etmek; (ii) Türkiye ile ilgili bulguları ABD, Hollanda ve Almanya ile karşılaştırmak; (iii) yarışmacı profillerinin risk tutumları üzerindeki etkisini incelemek. Yarışmacıların zamanla değişen riskten kaçınma özelliklerine sahip olduklarına dair bulgular elde ettim. Buna ek olarak, Türk yarışmacılar arasında daha fazla riskten kaçınma gözlemledim. Nihai olarak, bir teklifi kabul etme ihtimalinin, demografik özellikler ve oyun içi değişkenler kontrol edildikten sonra, kadınlar ve yüksek eğitimli yarışmacılar arasında yüksek, fakat Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinden katılan yarışmacılar arasında daha düşük. Kadınların riske duyarlılığı erkeklere kıyasla daha az.İkinci makalede, servet dağılımında, sermaye piyasasının katılığında ve vergi idaresindeki dışsal değişimlerin etkilerine bakarak sermayenin verimsiz dağılımı ve kayıtdışılık arasındaki ilişkiyi incelemek adına statik bir model geliştirmekteyim. Modelin tahminleri şu şekilde: Birincisi, kayıtdışı girişimcilerin resmi girişimcilere katılması nedeniyle vergi idaresinin artması sermayenin dağılımındaki verimsizliği formel sektörde artırıyor. İkincisi, vergi toplama kabiliyetindeki bir artış, önceden formel olan firmalar arasında sermaye dağılımındaki verimsizliğini azaltırken, enformel sektörden gelen yeni katılımcılar etkisiyle formel sektördeki toplam verimsizliği arttırmaktadır. Üçüncüsü, borçlanma kısıtlaması gevşetildiğinde, sermaye dağılımı verimsizliği azalmaktadır. Dördüncüsü, girişimciler arasında servet dağılımındaki eşitsizlik arttıkça sermaye dağılımındaki verimsizlik kapsamı büyümektedir. Ampirik gözlemler bu tahminleri desteklemektedir This thesis is composed of two essays on applied economics. In the first, I examine the risk-laden choices of contestants in the TV game show, `Var Mısın Yok Musun?`. I had three objectives in exploiting a dataset of 248 contestants: (i) analyzing the path-dependence in choices; (ii) comparing the findings from Turkey with those of the US, the Netherlands, and Germany; (iii) examining the effect of contestants' characteristics on their choices. I find evidence that contestants have time-varying risk aversion. Additionally, I observe greater risk aversion among Turkish contestants. Finally, the odds of accepting an offer are high for females and contestants with high education but low for participants from the Black Sea and Mediterranean regions after controlling demographics and within-game variables. Females are more sensitive to the risk than males. In the second essay, I develop a static model to examine the relationship between capital misallocation and informality by looking at the effects of exogenous changes in the wealth distribution, capital market imperfection, and tax enforcement. The model predictions are as follows: First, capital misallocation in the formal sector increases as tax enforcement increases due to the flow of informal entrepreneurs into the formal sector. Second, an increase in tax enforcement decreases capital misallocation in the intensive margin but increases it in the extensive margin. Third, as the borrowing constraint is relaxed, capital misallocation decreases. Fourth, the greater the wealth is distributed unequally among entrepreneurs, the greater the extent of capital misallocation. Empirical observations support these predictions. 66

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kayıt no: 470545, Kayıt dışı ekonominin, tüm ekonomilerde hem ekonomik yapı hemde ekonomi politikaları üzerinde olumsuz etkileri gözlenmektedir. Günümüze kadar yapılan çalışmalarda ve araştırmalarda ağırlıklı olarak gelişmiş ülkelerdeki kayıt dışı ekonomilere odaklanılarak büyüklüğü ölçülmüştür. Ancak aynı zamanda gelişmekte olan ülkeler içinde kayıt dışı ekonominin ölçülmesine takip edilmesine ve öneriler getirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma gelişmekte olan ülkelerin kayıt dışı ekonomi boyutlarının neden büyük oranlarda olduğundan yola çıkarak: birinci bölümde kayıt dışı ekonomi kavramının tanımı, nedenleri ve önemi ile birlikte bu çalışmanın amaçları ele alınmış, çalışmanın ikinci bölümünde ise literatür taraması yapılmıştır. Üçüncü, dördüncü ve beşinci bölümde; 2000-2013 yıllarını kapsayan ikinci kaynaklardan elde edilen veri kullanılarak en küçük kareler yöntemine göre; vergi gelirinin, işsizlik oranının, ekonomik özgürlük endekslerinin, nüfusun ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla büyümesinin, enflasyonun ve internet kullanıcılarının Bangladeş, Hindistan, Pakistan ve Türkiye'nin kayıt dışı ekonomileri üzerindeki etkisi test edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise, ele aldığımız, ülkeler karşılaştırıldığında, ekonomik özgürlük endekslerinin bu çalışmadaki tüm ülkerler için önemli olduğu ve kayıt dışı ekonominin boyutunun azaltılmasında yüksek kurumsal niteliklerin kaçınılmaz olduğunu göstermiştir. Geniş bir vergi tabanı ve basit vergi sistemi Bangladeş, Hindistan ve Pakistan'a yardımcı olurken bilişim ve iletişim teknolojileri kullanımında şeffaflık Bangladeş, Pakistan ve Türkiye'de kayıt dışı ekonomilerinin boyutunu azaltmaya yardımcı olacaktır.

Bu tezde, kayıtdışı sektörün varlığının bir ekonominin ihracatına katkıda bulunupbulunmadığı ampirik ve teorik olarak incelenmiştir. 161 ülke için 1960-2009 yıllarınıkapsayan veri seti ile yapılan ekonometrik çalışmaların sonunda, bir ekonominingöreceli olarak daha büyük bir kayıt dışı sektöre sahip olmasının daha yüksekmiktarda ihracat yapması ile ilişkili olduğu sonucu elde edilmiştir. Bu ampirik sonuçdoğrultusunda, kayıtdışılığın ihracatı hangi yollarla etkileyebileceğini inceleyen veenformal sektör içeren bir Melitz tipi ticaret modeli de kurulmuştur. Bu model aynızamanda, enformal sektör ve uluslararası ticarete ilişkin politika önerilerine de yervermektedir. In this thesis, we empirically and theoretically investigate whether the presence of aninformal sector contributes positively to exports of an economy. Using annualbilateral trade data of 161 economies over the period from 1960 to 2009, we runseveral estimations and find that a relatively larger informal sector in the exportingeconomy is associated with a higher amount of exports to the importing country. Inline with this empirical result, we also construct a Melitz-type model of tradeincorporating informal sector to examine different channels through whichinformality might affect trade. The model also sheds light on several policy changeswith respect to the informal sector as well as international trade. 38

Kayıt dışı ekonomi, devletten gizlenerek yapılan iktisadi faaliyet ve işlemlerden oluşan bir yapıdır. Bu faaliyet ve işlemler; devletin en önemli gelir kaynağı olan vergilerin azalmasına, ekonomi politikalarının yanlış belirlenmesine, ahlaki normların zayıflamasına, ülkede işlenen suçların artmasına ve işlemlerini kayıt içi ekonomide yapan vergi mükelleflerinin vergi yükünün artmasına neden olur.Bu çalışmanın amacı 1970-2014 dönemi yıllık zaman serisi verilerini kullanarak, Türkiye ekonomisine ait kayıt dışı ekonominin boyutlarını istihdam yöntemi, fiziksel girdi yöntemi ve sabit parasal oran yöntemlerini kullanarak ölçmektir. Ayrıca vergi yükü, kişi başı gayrisafi yurtiçi hasıla, mevduat faiz oranları, enflasyon oranları, ekonomik büyüme ve işsizlik oranları değişkenlerinin kayıt dışı ekonomiye etkilerini incelemektir. Çalışmada hesaplanan kayıt dışı ekonominin boyutları kullanılan yönteme göre, Türkiye için %-3.22 ve %100.21 arasında değişen değerlerde bulunmuştur. Değişkenlerin kayıt dışı ekonomi üzerindeki uzun ve kısa dönemli etkilerini incelemek için yıllık zaman serisi verileri kullanılarak uygun Vektör Otoregresif (VAR, Vector Autoregressive) modelleri kurulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre vergi yükü, kişi başı gayrisafi yurtiçi hasıla, mevduat faiz oranları ve enflasyon oranları uzun dönemde kayıt dışı ekonominin belirleyicileri çıkmıştır. Kısa dönemde enflasyon oranları, ekonomik büyüme ve işsizlik oranlarından kayıt dışı ekonomiye doğru ve kayıt dışı ekonomiden vergi yüküne doğru tek yönlü nedensellik ilişkileri bulunmuştur.Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede, kısa dönemde enflasyon oranlarını düşürücü, ekonomik büyümeyi artırıcı ve işsizlik oranlarını azaltıcı politikalar etkin olacaktır. Uzun dönemde ise, vergi yükünü azaltıcı, kişi başı gayrisafi yurtiçi hasılayı artırıcı ve mevduat faiz oranlarını azaltıcı politikalar kayıt dışı ekonomiyi azaltmada etkin olacaktır. The underground economy is a structure consisting of hiding the economic activities and transactions from the government. These activities and transactions lead to reduction in tax which is the main source of revenue for government, wrong economic policy measures, weaking of moral norms, an increase in crime in the counrty and an increase in the tax burden of tax payers engaged in the informal economy.The aim of this study is to measure the underground economy in Turkey by employing annual time series data of 1970-2014 period and by using three different approaches namely the employment approach, the physical input approach and stable monetary rate approach. Furthermore, impacts of variables such as tax burden, GDP per capita, deposit interest rates, inflation rates, economic growth and unemployment rates on the underground economy are analyzed. In the study, the size of the underground economy calculated is found to be varying between -3.22% and 100.21% for Turkey. VAR (Vector Autoregressive) models have been developed in order to examine both long-term and short-term effects of the variables on underground economy by using time series data. Estimation results indicate that tax burden, GDP per capita, deposit interest rates and inflation rates are determinants of the underground economy in the long term. In the short term there exist casualities running from inflation rate, economic growth and unemployment rate to underground economy. There is also unilateral casuality running from underground economy to tax burden.The estimation results also imply that decreasing inflation rate, increasing economic growth and reducing unemployment rate are effective policies in combating with underground economy in the short-term. In the long term, however, reducing tax burden, boosting GDP per capita and decreasing deposit interest rate are effective policies in the fight against the underground economy. 151

Yeni kentsel yoksulluk, kentlerde özellikle enformel sektör üzerinden görülmektedir. Neoliberal dönemde; enformel sektörün, kalkınma paradigmasında formel sektörün karşısında konumlandırılmasının aksine formel sektör ile yakın ilişki kurarak yeni bir tür ekonomi oluşturduğu iddia edilmiştir. Yeni kentsel yoksullar ise bu ekonominin yoksul emekçilerini oluşturmuşlardır. Bu dönüşüm Ankara atık toplayıcıları üzerinden ele alınmıştır.Tez kapsamında hukuksal düzenlemelere bakılarak, atık toplayıcılarının mevzuattaki konumları ile çalışma koşulları arasındaki ilişki incelenmiştir. Bunun için atık toplayıcıları, ilçe belediyeleri ve lisanslı toplama ayrıştırma tesisleri ile derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Ambalaj atığı toplanmasında enformel olarak çalışan atık toplayıcıları, sürecin formel kesimi olan lisanslı firmalar tarafından da desteklenmektedirler. Fakat bakanlık ve belediyelerce yapılan hukuksal ve yönetsel düzenlemeler, toplayıcılar üzerinde sürekli bir baskı yaratarak toplayıcıların yaşam koşullarını kötüleştirmektedir. Göç ile kentlerde yaşamak zorunda kalan bu kişilerin, ekonomik yoksulluk ile beraber siyasi ve kültürel yoksunluk yaşadıkları; 2000'lerden sonra ise devletin sermaye lehine yaptıkları düzenlemeler neticesinde durumlarının giderek kötüleştiği görülmüştür. Enformel sektörü, kuralsızlığı üzerinden karlarını artıran sermayenin desteklemesine rağmen; burada çalışan güvencesiz kişilerin sırf enformel sektörde çalışıyor oldukları için emek gücü üzerindeki baskıya daha çok maruz kalarak yoksunluğu daha şiddetli yaşadıkları tezi iddia edilecektir.Anahtar Kelimeler: Yeni Kentsel Yoksulluk, Enformel Sektör, Neoliberalizm, Ambalaj Atığı, Atık Toplayıcıları. New urban poor is observed in cities, especially through the informal sector. In neoliberal age, it has been argued that informal sector has conducted a new form economy by bonding close associations with the formal sector although it has been positioned against formal sector in the development paradigm. New urban poor, on the other hand, form the poor laborers of this economy. This transformation is discussed over Ankara waste pickers.Within the scope of the thesis, the relationship between the working conditions of the waste pickers and their situation in legal documents will be examined by analyzing the legal regulations. To this end, in-depth interviews were conducted with waste pickers, county municipalities and licensed collection and separation facilities. The waste pickers who work informally in the collection of packaging waste are supported by the licensed firms which form the formal fraction of the mechanism. However, the legal and executive regulations performed by the ministry and the municipalities worsen their life conditions by creating a constant pressure. It has been observed that those who were forced to live in cities due to the immigration experienced political and cultural deprivation along with economic poverty and after 2000s their conditions have worsened due to the government's regulations in favor of the capital. It will be argued that despite the support of the formal sector which increases their own profit upon irregularity, those who work in informal sector experience the poverty more severely by being subjected to the more pressure on the labor power, just because they work in informal sector.Key Words: New Urban Poverty, Informal Sector, Neoliberalism, Packaging Waste, Waste Pickers. 246

Bu tezde dagılımsal dinamikleri inceleme amacıyla heterojen ajanlı, kayıtlı vekayıtdısı olmak uzere iki sektorlu Ramsey buyume modeli gelistirilmekteidir.Heterojenligin kaynagı ajanların baslangıc¸ sermaye seviyeleri arasındakifarklılıklardır. Kayıtdısılık oranı ve gelir/servet dagılımları modelde icsel olarakbelirlenmektedir. Calısmanın onemli bulgularından birisi artan kayıtdısılıgın dengehalinde daha dusuk sermaye birikimlerine yol actıgı ama aynı zamanda gelir ve servetesitsizligini de azalttıgı yonundedir. Ayrıca modele ajanlar arası kabiliyet farklılıklarıeklenerek kabiliyetten kaynaklanan heterojenligin esitsizlige etkisi deincelenmektedir. This thesis develops a two-sector Ramsey type growth model with heterogeneousagents in terms of their initial endowment of capital. The informality level andincome/wealth distributions are generated endogenously in the model, given the taxrates for capital and labor, and tax enforcement rate. We aim to investigate the effectof informality on wealth and income inequality dynamics. We find that economieswith higher informality level end up with lower capital stock and less inequality. Wealso introduce a skill heterogeneity to this model and investigate the effect of skillheterogeneity under different informality levels. 69

Devlet, toplumun ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir takım harcamalar yapmak zorundadır. Bilindiği gibi bu harcamaların en önemli finansman kaynağını ise vergiler oluşturmaktadır. Kamu maliyesi açısından devletin en önemli gelir kaynağı olan vergilerin tespiti, modern devletlerde olduğu gibi ülkemizde de beyan esasına dayalıdır. Bu nedenle mükellefler tarafından beyan edilen vergilerin doğruluğunun vergi idaresince araştırılması ve tespit edilmesi sağlıklı bir vergileme açısından büyük önem arz etmektedir. İşte bu noktada mükellef beyanlarının ne derece gerçeği yansıtıp yansıtmadığının denetlenmesi gereği ortaya çıkmaktadır.Beyan esasının geçerli olduğu ülkemizde mükelleflerin beyanlarının doğruluğunun araştırılmasında ve kontrolünde en etkili vergi denetim türü ise vergi incelemeleridir. Vergi kayıp ve kaçaklarının tespitinde ve önlenmesinde büyük önem arz eden vergi inceleme müessesesi Türk Vergi Sisteminde 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer almaktadır.Bu çalışmanın amacı, Vergi Usul Kanunumuz içerisinde düzenlenen vergi inceleme müessesesinin yapısı araştırılarak ülkemizde ciddi boyutlara ulaşan vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesindeki etkinliği değerlendirilip çeşitli öneriler sunmaktır.Anahtar Kelimeler: Türk Vergi Sistemi, Vergi Denetimi, Vergi İncelemesi, Vergi Kayıp ve Kaçağı, Etkinlik. The state is obliged to carry out certain expenditures in order to meet the shared needs of society. As is known, the most important source of funding is from taxes. With regard to public finance, the calculation of taxes, the primary source of income for the state in our country, is based on the principle of personal declarations made by taxpayers, as is the case in other modern states.Thus, with respect to a reliable taxation system, the ability of the Tax and Revenue Office to investigate and ascertain the accuracy of tax declarations made by taxpayers is of the utmost importance. Hence the need to verify the degree of accuracy and veracity of the declarations made by taxpayers arises at this point.Tax inspection is the most effective means of tax control in a country such as ours, where taxation is based on the principle of individual declaration. The tax inspectorate, which bears great importance in the determination and prevention of tax loss and evasion, is included in the Tax Procedure Law no. 213 of the Turkish taxation system.The aim of this study is to examine the structure of the tax inspectorate set up in the framework of the Tax Procedure Law, to evaluate its effectiveness in preventing tax loss and evasion, which have reached serious levels in our country and to present a number of suggestions.Keywords: Turkish Taxation System, Tax Control, Tax Inspection, Tax Loss and Evasion, Effectiveness. 135

Bu çalışmada genel olarak kayıt dışı ekonominin literatürde bulunan tanımlarına, kayıt dışı ekonominin kapsamına ve genel özelliklerine değinilmiştir. Ekonomik olarak nedenleri ve sonuçları bakımından çok karmaşık bir yapı olarak ortaya çıkan kayıt dışı ekonomi, daha çok iktisadi faktörler dışında sosyal, psikolojik, siyasi ve ahlaki boyutlarıyla incelenmesi gereken bir olgudur. Bu olgu ortaya çıkış nedenlerine göre çeşitli isimler verilmiştir. Bazen karsımıza kara ekonomi, nakit ekonomisi, gizli ekonomi, saklı ekonomi, yasadışı ekonomi, informel ekonomi, yer altı ekonomisi, gözlemlenemeyen ekonomi gibi kavramlarla çıksa da genel olarak kayıt dışı ekonomi olarak adlandırmak mümkündür. Doğası gereği, kayıt dışı ekonominin gerçek boyutunu tahmin etmek mümkün değildir. Ancak Dünya'da ve Türkiye'de kayıt dışı ekonomiyi ölçmeye ilişkin yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır. Türkiye'de kayıt dışılığın yaklaşık olarak ekonominin üçte biri büyüklüğünde olduğu tahmin edilmektedir. Bu oran özellikle gelişmiş ekonomiler ile karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Türkiye'de bu zamana kadar kayıt dışı ekonomi ile mücadelede çeşitli somut adımlar atılmıştır. Ancak bunların etkisi sınırlı olmuştur. Bu hususta başarı sağlamak için gelişmiş ekonomilerdeki uygulamalara benzer daha köklü çalışmaların yapılması gerekmektedir.Sonuçta kayıt dışı faaliyetleri önlemenin yolu, sağlıklı bir altyapı hazırlamak ve bunu hukuki açıdan bağlayıcı kılmakla mümkün olacaktır. Ülkemizde büyüme ve kalkınma açısından çok önemli bir yer tutan vergiler sağlıklı toplanmalı ve her vatandasın bu sorumluluk bilincine sahip olması gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında uygulanan politika ve faaliyetleri genel bir çerçeve içinde sunmak ve çeşitli çözüm önerileri getirmektir.ANAHTAR KELİMELER: Kayıt Dışı Ekonomi, Türkiye, Çözüm Önerileri In this study, the definitions on the informal economy in the literature, the scope of the informal economy and the general characteristics are mentioned. Outrecorded economy is a fact that not only it needs to analyze with the dimensions of social, psychological, political and moral but also it needs to analyze with the dimension of economy. According to the appearance of some reasons; it has been given kinds of titles. It's possible to name this fact outrecorded economy, but sometimes this fact is named as dark economy, cash economy, secret economy, hidden economy, underground economy, informal economy, unobserved economy. Due to its nature, it is impossible to estimate precisely the real size of the informal economy. But in the world and in Turkey, many studies have been made to measure the informal economy. In Turkey the size of informal economy is estimated to be approximately one-third of the economy. This rate is quite high, especially compared to advanced economies. Up to this time in Turkey, several concrete steps have been taken in the fight against the informal economy. However, their impact has been limited. To ensure success in this regard, more fundamental studies similar to the applications in developed economies, needs to be done.Consequently, the way to prevent the outrecorded functions is to prepare healthy base and make it compulsory on the point of legal. So each citizen should have responsibility of paying their taxes and these taxes must be collected regularly and because it takes main part in our country's development.In this context, the main purpose of this study is to present applied policies and activities within the context of the fight against the informal economy in developed countries and in our country and to bring various solutions.KEY WORDS: Informal Economy, Turkey, Solution Proposals 151

YÖK Tez ID: 440100 En genel anlamıyla kayıtdışı istihdam, istihdam faaliyetlerinin resmi belgelere dayandırılmamasıdır. İstihdam faaliyetlerinin resmi kayıtlara girmemesi, bunun sonucunda da vergisel ve zorunlu yasal yükümlülükler dâhil olmak üzere tüm yükümlülüklerin mali ve sosyal güvenlik kurumlarının denetim alanı dışına çıkarılmasıdır. Kayıtdışı istihdamın idari, sosyal, mali, ekonomik ve hukuksal birçok nedeni bulunmaktadır. Kayıtdışı istihdam, çalışması hiç bildirilmeyenler, çalışma gün sayıları eksik bildirilenler, sigorta primine esas kazanç tutarları eksik bildirilenler olarak çeşitlendirilmektedir. Devletler açısından önemli olan bu durumlar, farklı önleme yöntemlerinin geliştirilmesi sonucunu doğurmaktadır. Unutulmaması gereken nokta her ülkede farklı nedenlerle ortaya çıkan kayıtdışılık olgusunun o ülke şartlarına göre değerlendirilmesi gerekliliğidir. Bu çalışma farklı araştırma yöntemlerini bir arada değerlendirerek Türkiye örneğinde bazı sonuçlara ulaşmayı hedeflemektedir. Türkiye'de kayıtdışı istihdamın tanımlanması, kavramsal çerçevesinin belirlenmesi, kayıtdışılık nedenleri ve türlerini açıklayarak kayıtdışı istihdamla mücadele yöntemlerine önermelerde bulunmaktadır. According to the most common definition of unregistered employment is the informal employment refers to the employment situation which does not base on official records. Accordingly, obligations, deriving from taxation and legal implementations, are not applied through financial and social security institutions. Unregistered employment may derive from administrative, social, financial, economic and legal reasons. Unregistered employment can be varied; namely, work for any contractual relationship, for which "under the table wage", part of the remuneration and fees of self-employed persons, for which taxes are not paid; work exceeding the time specified in the contract, for which work remuneration is not paid overtime hours, the employee does not receive complete remuneration according to the time worked These cases that are important for states and emerge out various precautionary strategies. It should not be forgotten that unregistered employment can be sui generis features; therefore, it should be assessed for each case separately. This research aims to reach some conclusions through assessing different research methods in the example of Turkey. It will be discussed that the concept of unregistered employment within the theoretical framework. Additionally, varieties of the unregistered employment and its reasons will be explained and suggested about prevention strategies in the example of Turkey.

Gelişmişlik düzeyinden bağımsız olarak bütün ülkeler için ortak sorun olan kayıt dışı ekonomi özellikle son yıllarda çözüm bekler hale gelmiştir. Türkiye'de 1980'li yıllarda gündeme gelen kayıt dışı ekonominin yanı sıra işsizlikte bu yıllarda artışa geçmiştir. Henüz Türkiye'de literatürde benzeri olmayan bu çalışma ile Türkiye'de kayıt dışı ekonomi işsizlik ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Irrespective of countries' development level, informal economy which is a common problem for all countries has been expected a solution recently. Apart from informal economy that became a current issue in 1980s, also unemployement has started to increase. It is aimed to analyze relationship between informal economy and unemployement in Turkey by this study that is unexampled yet in Turkish literature. 54