Search

Bu çalışmada TRT Türkü Repertuarı'nın tamamı Türk Halk Müziği Sözler Antolojisi 1. ve 2. Cild'i taranarak ortaya çıkarılmış ve sevgiliye ait özelliklerin yer aldığı türküler tespit edilerek çalışmaya aktarılmıştır. Çalışma giriş ve beş bölümden oluşmaktadır. Girişte, halk edebiyatı, âşık edebiyatı, dinî-tasavvufî Türk edebiyatı, divan edebiyatı, Tanzimat edebiyatı ve Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatıyla ilgili kısaca bilgi verilmiş, adı geçen edebiyatlarda sevgiliyle ilgili yapılmış olan akademik çalışmalardan örnekler sunulmuştur. Çalışmanın devamında halk edebiyatı anonim halk şiiri olan türkünün tanımına ve türkülerde sevgilinin hangi özellikleriyle ele alındığına değinilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde sevgili ile ilgili dinî içerikli motiflerin yer aldığı türkülere, ikinci bölümünde sevgili hakkında genel bilgi ve sevgilinin fiziksel özelliklerine ait güzellik unsurlarının yer aldığı türkülere, üçüncü bölümde sevgiliye ait eşyaların yer aldığı türkülere, dördüncü bölümde sevgilinin tavır ve davranışlarıyla ilgili türkülere ve son bölümde de sevgili ile ilgili diğer unsurlar dediğimiz, ilk dört bölümde bulunmayan sevgili özelliklerinin yer aldığı türkülere yer verilmiştir. In this study, TRT Türkü Repertuarı was found by scanning the first and second volume of Turkish Folk Music Anthology and folk songs with features belonging to the beloved were identified and transferred to the study. The study consists of five parts.In the introduction part, brief information about folk literature, literature, religious-mystic Turkish literature, divan literature, tanzimat literature and Turkish literature in the Republican period were given. Also the examples of academic studies that are related to beloved were given.in the following work, definition of folk songs which is folk poetry of folk literature and how beloved was mentioned were adressed. In the first part of the study, folk songs which include religious motives about beloved were mentioned. In the second part, general information about the beloved and beauty elements of her/him were stated. In the third part, folk songs which include belongings of beloved were mentioned. In the fourth part, folk songs which include behaviors of the beloved were mentioned and in the last part, folk songs with features which were not mentioned in the first four part were addressed. 342

İnsanlık tarihi boyunca süregelen en temel sorunlardan biri kimlik kurulumları, Ben ve Öteki konumlandırmaları olmuştur. Modern ve Postmodern çağlar içerisinde yeniden kurgulanan kimlik yapıları sonucunda onların karşısına tahsis edilen Öteki türleri, çağın gereklilikleri ve sistemin ihtiyaçları doğrultusunda yeniden üretilmektedir. Bu bağlamda bu temsiliyetlerin en görünür şekilde gözlemlenebileceği alanlardan biri olan sinema, oluşturulan kodları okumak anlamında verimli bir alan sunmaktadır. Bu çalışmadaki ana sorunsal cyberpunk filmlerinde `insan` olma niteliğinin hangi koşullar altında sağlanabildiği, Ötekileştirme mekanizmalarının hangi yollarla kurulduğu ve hangi grupların nasıl temsil edildiği etrafında şekillenmektedir. One of the most fundamental problems that have persisted throughout the history of mankind has been identity setups, I and Other positioning. Types of Other that are allocated to them as a result of identity structures reconstructed in the Modern and Postmodern Era are reproduced in line with the requirements of the age and the needs of the system. In this context, cinema, which is one of the areas where these representations are most visible, offers a productive area to read the generated codes. The main problematic of this study is shaped around under which conditions the quality of being `human` is actualised in cyberpunk films, in which ways the Othering mechanisms are established and which groups are represented in what ways. 93

Bu çalışma, Nietzsche'nin `Böyle Buyurdu Zerdüşt` adlı eserinde geçen temel kavramları inceliyor ve Nietzsche kavramlarını yorumlamayı amaçlıyor Birinci bölümde `Böyle Buyurdu Zerdüşt` adlı eserde geçen Nietzsche'nin temel kavramları ve bazı sembolik ifadeler yorumlanmaya çalışılıyor. İkinci bölümde ise Nietzsche'nin Nasyonal Sosyalizm ideolojisiyle ilişkisi olup olmadığı bir başlık altında inceleniyor. Nietzsche'nin çağımız için önemine ve bugün niçin okunması gerektiğine dair bir başlıkta tezimizde yer almaktadır. Anahtar Kelimeler; Bengi Dönüş, Tanrı öldü, Üst İnsan, Nihilizm, Güç İstenci This study examines the basic concepts of Nietzsche's work called `Thus Spoke Zarathustra` and aims to interpret Nietzsche's concepts. In the first section, basic concepts mentioned in Nietzsche's work called `Thus Spoke Zarathustra` and some symbolic expressions are being tried to interpret. The second section examines under a topic whether Nietzsche has any relation with the National Socialist ideology or not. Also, there is another title in our thesis stating the importance of Nietzsche for our time and why he should be read today. Key Words; Eternal recurrence, God dead, Overman, Nihilism, The will to power, 116

Kur'an'ın üçte biri kıssalarından oluşmaktadır. Kur'an'ın amacı tarihi bilgi vermek değil, mesaj iletmektir. Kıssalar mesaj vermenin en kolay yolu olduğu için Kur'an'da oldukça fazla yer tutmuştur. Kur'an'da kıssaların bu kadar çok yer tutması onların doğru anlaşılmasını zorunlu kılmaktadır. Çalışmamızda Peygamber kıssaları ele alınarak bunlardaki olumlu ve olumsuz insan tiplemeleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamız sonucunda modern psikoloji biliminin ortaya koyduğu insan tiplemeleri ile Kur'an'da tasvir edilen insan tiplemelerinin farklı olduğu, Kur'an'ın kendine ait bir yaklaşımının olduğu tespit edilmiştir. Peygamber kıssalarındaki olumlu tiplemelerin Peygamber'i ve ashabını motive etmeye dönük olduğu, olumsuz tiplemelerin ise İslam'a karşı çıkan müşrikleri uyarma gayesi güttüğü tespitine yer verilmiştir. One third of the Qur'an consists of parables. The aim of the Qur'an is to convey the message, not to give historical information. Because the parables are the easiest way to post messages, there is a lot of space in the Qur'an. As the parables have so much space in Qur'an, it is imperative that they are understood correctly. In our work, we tried to put forward the positive and negative human typologies in the Prophet parables. As a result of our study, it has been determined that the human typologies revealed by modern science of psychology and the human typologies depicted in the Qur'an are different, and that the Qur'an has its own approach. Positive typologies in the Prophet parables are directed towards motivating the Prophet and his friends, and negative typologies include the determination to warn the polytheists against Islam. 184

Mevlânâ Celaleddin-i Rumî'nin Mesnevî-yi Manevî adlı eserine odaklanan bu tezde söz konusu manzumenin içinde yer alan insan tiplerinin belirli bir klasifikasyon çerçevesinde belirlenerek serimlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Mesnevî'nin Farsça esas metni üzerinde, kelime bazında gerçekleştirilen tarama sonucunda insan tipi kapsamına girebilecek bütün ifadeler ayıklanmış, bu ifadelerin geçtiği beyitler tespit edilip ayrıştırılmıştır. Söz konusu ayrıştırma sonucu doğrudan insan isimleri, sıfatları ve insanî özellikler kapsamındaki insan tipleri elde edilmiştir. Ortaya çıkarılan tipler belirli bir sistematikle kategorize edilmiş ve sınıflandırılmıştır.Mesnevî'deki insan tiplerinin klasifikasyonu yapıldığında Mevlânâ'nın 'insan'ı çok boyutlu ve çok katmanlı bir yapıda kavradığı ve yansıttığı görülmüştür. Yaşamın her düzeyindeki insanı bütün gerçekliğiyle ve olduğu gibi ele alan Mevlânâ, gerek somut gerek soyut düzlemde insanî varoluşun tüm aşamalarını kuşatıcı bir biçimde teşhis ettiği sonucuna varılmıştır.Eserde insan tipolojisinin farklılıkları, zıtlıkları; denklikleri, eşitlikleri ve sair nitelikleriyle bütüncül bir tarzda ele alınmış olması, ona her daim güncel bir eser olma vasfını sağlayan unsurlardan biridir. Bu bağlamda çalışma kapsamında bulgulanan her bir insan kategorisini 'ideal insan nosyonu'nun yapı taşları olarak değerlendirmek mümkündür.Anahtar Kelimeler: Mevlânâ, Mesnevî, İnsan, İnsan Tipleri, Klasifikasyon. This dissertation aimed at portraying and classifying human characters in the Masnavi-i Ma'navi of Mavlana Jalaluddin-i Rumi. Having detected all expressions related to human characters through word-by-word review of the original Persian text of the Masnavi, couplets containing such expressions are selected. At the end of this selection process, human characters are determined according to names, titles and humane characteristics. Then the human characters are systematically categorized and classified.Having classified the human characters in the Masnavi, it is realized that Mavlana comprehends and illustrates 'human' in a multidimensional and multilayered nature. It concludes that Mavlana who addressed human with all authenticity and as it is in every aspect of life, comprehensively identified all stages of humane existence both in concrete and in abstract levels.The address of human characters with differences, contrasts, equivalence, evenness and other qualifications in the Masnavi is one of its features that made it always live. Hence, every human characters that are determined through the study could be viewed as fundamentals of 'ideal type of human.' Keywords: Mavlana, Rumi, Masnavi, Mathnawi, Human, Human Types, Classification. 281

XIX. yüzyıl, ünlü Rus yazarlarının en verimli oldukları dönemde hem Rus hem de dünya edebiyatına zengin eserler kazandırdıkları, Rus edebiyatının parlamaya başladığı ve `Altın Çağ`ını yaşadığı bir dönemdir. Tezimizin konusu XIX. yüzyıl Rus edebiyatında `gereksiz insan` tiplemesidir. XIX. yüzyılda A.S.Puşkin, A.S.Griboyedov, M.Y.Lermontov, A.İ.Herzen, İ.S.Turgenev, İ.A.Gonçarov ve A.P.Çehov gibi birçok ünlü yazar ?gereksiz insan? sorununu eserlerinde ele almıştır.`Gereksiz insan` sorunu Rus toplumunda XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşmaya başlarken, ortaya çıkışında siyasal, toplumsal, kültürel, sosyolojik, ekonomik ve psikolojik nedenler etkili olmuştur. Dönemin yazarlarının gerçekçilik akımına yönelmesiyle birlikte Rus toplumuna eğilmeleri sonucu farkına vardıkları bu sorun, XIX. yüzyıl Rus edebiyatı eserlerine de `gereksiz insan` tiplemesi olarak yansımıştır. Gereksiz insan`, sahip olduğu üstün yetenekleri hayata uyarlayamamış, düşünceleri ile ruhu arasında ikileme düşmüş, aklındaki planlarını günlük yaşamına dökememiş, amaçsız ve uğraşsız bir şekilde yaşam sürmüş, toplumda kendisine herhangi bir yer edinememiş ve bunun sonucunda derin bir manevi çöküntüye düşmüş insanı yansıtan bir tiplemedir. Bu tiplemeler arasında öne çıkan karakterler arasında `Yevgeniy Onegin` adlı eserdeki Onegin, `Akıldan Bela`daki Çatskiy, `Zamanımızın Kahramanı`ndaki Peçorin, `Suçlu Kim?` adlı eserdeki Beltov, `Gereksiz Bir Adamın Günlüğü`ndeki Çulkaturin, eserle aynı adı taşıyan başkarakter Rudin, `Bir Soylu Yuvası`ndaki Lavretskiy, yine eserle aynı adı taşıyan başkarakter Oblomov, `Uçurum` adlı eserdeki Rayskiy, `İlkbahar Selleri`ndeki Sanin, `Ham Toprak`taki Nejdanov ve `Düello`daki Layevskiy yer almaktadır. `Gereksiz insan` tiplemeleri ortak özelliklere sahip olmalarının yanı sıra, toplumsal değişim sürecine bağlı olarak dönüşüme uğramış ve benliklerinde farklı nitelikler ortaya çıkmıştır.`Gereksiz insan` tiplemesi, gözlem yeteneği güçlü usta yazarların Rus toplumunda sürekli karşılaştıkları insanları gerçekçilik akımının büyüsüyle birlikte eserlerine yansıtıp tipleştirme yoluna gitmelerinin sonucunda doğmuştur. XIX. yüzyıl Rus edebiyatında `gereksiz insan` tiplemesi, dönemin yazarlarının gerçek yaşama ışık tutmaya başlamasıyla çağ boyunca birçok eserde kimi zaman başkarakter kimi zaman da yan karakter olarak sıklıkla ele alındığı için büyük bir öneme sahiptir. XIXth century is a period as famous Russian writers are the most productive, to bring in generous pieces to Russian literature as well as the world literature, that the Russian literature shine through and live its `Gold period`. The topic of our thesis is `superfluous man` characters in the XIXth century Russian literature. In the XIXth century lots of famous Russian writers like A.S.Pushkin, A.S.Griboyedov, M.Y. Lermontov, A.I.Herzen, I.S.Turgenev, I.A.Goncharov ve A.P.Chekhov dealt with the issue of `superfluous man` in their masterpieces.While `superfluous man` issue starts to show up in the first quarter of the XIXth century, the politic, social, cultural, sociological, economic, psychological causes are effective. The issue is realized by the period writers who are interested in Russian society as they head towards the realism movement, and echoed in the XIXth century Russian literature as `superfluous man` characters.The `superfluous man` is a character that cannot adopt the superior abilities he has got into real life, falls into a dilemma between the thoughts and soul, doesn't accomplish his plans into real life, has a life without an aim or effort, doesn't have a place in the society and as a result of all those, who fall into spiritual breakdown. The typecasting which come forward among these characters are; Onegin in the masterpiece `Eugene Onegin`, Chatsky in `Woe from Wit`, Pechorin in `A Hero of Our Time`, Beltov in the masterpiece named `Who is to Blame?`, Chulkaturin in `The Diary of a Superfluous Man`, Rudin as the main character of the book with the same name, Lavretsky in `A Nest of Gentlefolk`, Oblomov the main character of the book with the same name, Raisky in `The Precipice`, Nejdanov in `Nov`, Sanin in `Spring Torrents` and Laevsky in `The Duel`. Alongside the `superfluous man` has common characteristics, he transformed by the social changing process and different features arise in his personality.The `superfluous man` characters arise by Russian writers who are great observers as a result of having the people characterized that they had encountered in Russian society with the charm of the realism movement and reflecting in their works. The `superfluous man` characters in the XIXth century Russian literature has a great importance as it handled frequently in many literature works as the main or sub character throughout the era by the writers of the period who started to shed light on real life. 197

Feyza Hepçilingirler'in Hikâyelerinde İnsan? başlığı altında hazırlanançalışma iki bölümden oluşmaktadır.Giriş bölümünde hikâyenin tanımı, tarihçesi ve hikâyenin Türk edebiyatındagelişimi hakkında bilgi verilmiştir.Birinci bölümde Feyza Hepçilingirler'in hayatı ve eserleri hakkındaki bilgileryer almaktadır.İkinci bölüm ?Feyza Hepçilingirler'in Hikâyelerinde İnsan? isimli bölümdür.Bu bölüm de kendi içerisinde üç alt başlığa ayrılmıştır.Birinci başlıkta Feyza Hepçilingirler'in hikâyelerinde yer alan kadınkahramanlara yer verilmiştir. Kadın kahramanları incelerken kadınlar; akrabalıkbağlarına, sosyal durumlarına, mesleklerine, yaşlarına ve kurgusal olmalarına göretasnif edilmiştir.İkinci başlık altında Feyza Hepçilingirler'in hikâyelerinde yer alan erkekkahramanlar ele alınmıştır. Tıpkı kadınlar gibi erkek kahramanlar da; akrabalıkbağlarına, sosyal durumlarına, mesleklerine, yaşlarına ve kurgusal olmalarına göregruplara ayrılarak incelenmiştir.Üçüncü kısımda hikâyelerde geçen çocuk kahramanlar ele alınmıştır. Çocukkahramanlar, kız ya da erkek ayrımına gitmeden tek başlık altında ele alınıpincelenmiştir.iiÇalışmanın sonunda, sonuç bölümü ve kaynakçaların künyeleri yeralmaktadır.Anahtar Kelimeler: Feyza Hepçilingirler, hikâye, kadınlar, erkekler,çocuklar. The present study we prepared under the heading of ? Human in the Stories ofFeyza Hepçilingirler??consists of two sections.In the introduction part, the data about the definition of story, brief historicalaccount of story and the development of story in Western and Turkish Literature isgiven.In the first section, information about the life and the works of FeyzaHepçilingirler is mentioned.The second section is the section named `? Human in the Stories of FeyzaHepçilingirler??. This section is divided into three subheadings.In the first subheading, the woman heros, who are included in the stories ofFeyza Hepçilingirler, are mentioned. While the woman characters are beinganalyzed, women are classified according to their relationship connections, socialstatus, occupations, ages and being fictional.Under the second subheading, the man heros, who are included in the storiesof Feyza Hepçilingirler, are discussed. Just as the women, men are analyzedaccording to their relationship connections, social status, occupations, ages and beingfictional.In the third subheading the child heros, who are placed in the stories arediscussed. Children are studied alone without making any distinction of whether theyare boys or girls.ivAt the end of the registrations are the result of our study area andbibliographies.Key Words: Feyza Hepçilingirler, stories, women, men, children 142

Materyalizm, varlığı açıklamada hey şeyi maddeye ve maddi sebeplere dayandırır. Madde-ruh ayrımı yapmaz. Birbirinden bağımsız varlık-düşünce düalizmine karşı çıkar. Her şeyi maddi olana indirgemesinin sonucu olarak metafiziği reddeder. Bu düşünce akımı tarihi geçmişi itibariyle her ne kadar eski Yunan felsefesindeki atomcularla başladığı söylenirse de, onun geçmişinin felsefe kadar eski olduğunu söyleyenler de vardır. Menşei itibariyle daha çok Batı Medeniyetinin ürünü olan materyalizm; batının fende ve teknolojide ilerlemesi neticesinde bütün dünyaya tesir etmiştir. Bu çalışmada materyalizmin oluşturmayı amaçladığı insan tipine, Kur'ân'ın bakışı anlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca teoride olan düşünceler genelde sosyal hayatta da bir anlam ifade ettiği için, materyalizmin oluşturmak istediği toplum yapısı da yine Kur'ân kriterlerine göre ortaya konulmaya çalışılmıştır. Materyalizmin ne âlem tasavvuru, ne bilgi anlayışı ne de insan anlayışı Kur'ân'dan referans bulamazlar. Materialism, explains the presence of all substances based on worldy reasons and it does not distinguish the matter from the spirit. Also, it opposes the dualism of the existance and belief. As a result of understanding everything materially, it rejects the metaphysics. Although some of the scholars specifies it?s beginning from ancient Greek philosophy, there are those who considers it?s origin as old as the history of philosophy. As a product of Western civilization, materailasm, has been affected the whole world thaks to the progress in science and technology, in the west. In this study, we aimed to examine the Qur?anic approach towards the materialistic human type. Also, the structure of materialistic society is tried to be introduced according to the criteria of the Qur'an, due to the fact that the ideas in theory has a meaning in real life. Neither the idea of materialism itself nor the knowledge and humanity imagination of materialism can not find any reference from the Qur'an. 150

Kemal Tahir (1910-1973), edebiyatın ve düşünce hayatının özgünlükten çok taklitle yürüdüğü bir ülkede, sanatı ve düşünceleriyle genel eğilimlerin dışında kalabilmiş birkaç yazardan biridir. Yazarın 1941 yılında Tan gazetesinde tefrika edilen Göl İnsanları hikâyeleri ve 13 yıl kaldığı Anadolu hapishanelerinde Türk köylüsü hakkında yaptığı gözlemlere dayanarak yazdığı romanları, yaşamını Türk insanının gerçeğini aramaya adamış bir romancının Anadolu'ya eğildiği dönemi temsil eder. Çağdaşı olan yazarlardan, farklı bakış açısıyla ayrılan yazarın, köyü ve köy insanını yorumlayış biçimini, eserlerinin detaylı tetkiki ve analizi sonucu elde etmeye çalıştık. Bu çalışmanın amacı, kendini Türk toplumunu anlamaya ve sorunlarını çözmeye adamış olan Kemal Tahir'in, Anadolu meselelerine nasıl yaklaştığını ve çözüm getirip getirmediğini saptamaktır. Kemal Tahir (1910-1973) is one of a few authors, of a country where literature and intellectual life goes about imitations, more than originality. Author?s series of tales ?Göl İnsanları? (People of Lake), which is published on the newspaper ?Tan? on 1941 and the novels written by him in Anatolian prisons he had stayed for 13 years, in lght of his remarks on Turkish villagers; represents the period when a novelist who devoted his life for seeking the reality of Turkish People, has went further into the subject matter of Anatolia. We have tried to analyze in depth, and comprehend the way he interprets villager and the village, as an author who is dissimilar with his contemporaries, in his different insight. The purpose of this work is to understand the way Kemal Tahir approached the problems of Anatolia and whether he has offered solutions for these. 287

ÖZET Bu araştırmada lise öğretmenlerinin 'ideal öğrenci tipi 'ne ilişkin görüşleri incelenmiştir. Genel lise branş öğretmenlerinin (yöneticiler dahil) 'ideal öğrenci tipi ' hangi özelliklerden meydana gelmektedir? Bu özelliklerden hangileri 'yaratıcı kişilik özellikleri ' ile uyuşmaktadır? Öğretmenlerin 'ideal öğrenci tipi 'ne ilişkin görüşlerinde cinsiyet, branş, mezuniyet düzeyi, mesleki kıdemi, medeni durumu, varsa çocuk sayısı ve çalıştığı okulun sosyo-ekonomik düzeyine göre farklılıklar var mıdır? sorularına cevap aranmıştır. Araştırma; Kayseri 'de bulunan Argıncık Lisesi, Kocasinan Lisesi, Fevzi Çakmak Lisesi, Aydınlıkevler Lisesi ve Sümer Lisesi 'nde çalışan 286 öğretmen üzerinde yapılmıştır. Değerlendirme için geçerli olan anketlerin evreni temsil etme düzeyi : %35'dir (198 öğretmen). Öğretmenlerin % 90-100 çoğunlukla tercih ettikleri ideal öğrenci özellikleri sırayla şunlardır: 1. Kendine güvenen, 2. Enerjik, 3. Sağlıklı., 4. Sorumluluk duygusuna sahip, 5. Azimli/kararlı, 6. İnançlarını cesaretle savunan, 7. Saygılı, 8. Samimi, 9. Eline aldığı bir işi tamamına erdiren, 10. Fedakâr, 11. Eleştirel düşünen, 12. Dürüst, 13. Hafızası kuvvetli, 14. Çalışkan. Genel olarak bakıldığında, bu özellikler uzmanların yaratıcı kişilik özellikleri olarak tarif ettikleri özelliklerle benzerlik göstermektedir. Bunun yanı sıra araştırmalar sonucu ortaya çıkan yaratıcı kişilik özellikleri arasında yer almadığı halde öğretmenler tarafından çoğunlukla tercih edilen özellikler de bulunmaktadır: 'çatışma anında uzlaşmacı olan', 'pratik 7 teori 'den önde tutan ', 'söz dinleyen ', 'popüler ', 'düşünceler/e oynamayan ', 'güç ve statüye değer veren ', 'tümevarım 'dan daha çok tümdengelim 'ci düşünen ' gibi. Kişilik özelliklerini kabul etme ya da reddetme açısından cinsiyet, branş, mezuniyet düzeyi, kıdem, medenî durum, çocuk sayısı ve çalışılan okulun sosyo-ekonomik düzeyine göre farklılıklar tespit edilmiştir. Bu farklılıklar daha çok kadınların yöneticilerin, mezuniyet düzeyi yüksek olanların, meslekî kıdemi düşük olanların, bekârların, çocuğu olmayanların ve yüksek sosyo-ekonomik düzey okullarda çalışanların lehine sonuçlar içermektedir. 11 ABSTRACT hi this research, teachers' thoughts r eating to 'ideal student character' who are trainning teenagers who have still been in personality devolopment completion were researched. Which features does Common High School Type Teachers ' (included mangers) 'ideal student character '? Which of these features concur with 'creator personality '? Are there any differences on the teachers ' thougts relating to ideal student characters according to their sex, branch, graduation degree, occupational priority, moral condition, if s/he has, how many children s/he has, social-ekonomic degree of the school which s 'he works. We explaedfor the answers of these questions. The research was conducted on 286 teachers who work in Argmcik, Kocasinan, Fevzi Çakmak, Aydınhkevler and Sümer High Schools are in province Kayseri. The degree of the representation investigation macrocosm of the questionnaires which go for evaluation is 35% (198 teachers). 100% - 90 Voofthe teachers commonly prefer 'The Ideal Student Features' which are these by turns: 1. self-confident, 2. energetic, 3. healthy, 4. dutiful, 5. ambitious/determined, 6. courageous, 7. respectful, 8.openhearted, 9. when he starts working for something, s/he is able to complete it. 10. self-sacrificing, ll.criticel deliberative, 12. honest, 13.who has a strong memory, 14. hard working. In ceneral these attributes show similarity with the creative personality qualities of experts. Besides, there are the qualities which are not in the results of the reserches but by the majority of votes prefered by teachers; be agreementer during the conflict, keeping practise in front of the theory, listening to advise, popular, not playing with the thought, esteemed the power and the status, thought of deduction more than induction. The differences were retained, according to their sex, branch, graduation degree, occupational priority, moral condition, how many children he/she has, socio-economic level of the school which he/she works at, from the stand point of idealization or declination creator personality futures. These differences include the results that in favour of teachers the teachers who are women, who has high qradustion degj-ee, whose occupational priority is low, who is single, who doesn 7 have any children and who works at schools whose socio economic level is high. 12 169

317

ÖZET Kur'an, insanın davranış ve genel karakter yapısını mükemmel bir şekilde ifade eden en önemli temel kaynaktır. Çünkü insanı yaratan Allah onu en iyi bilendir. Kur'an' da insan, ruh ve bedenden oluşan en güzel varlık olarak tanıtılır, insan akıl, bilgi, irade, düşünme ve düşündüklerini yapabilmesiyle diğer varlıklardan üstündür. Allah onu kendisine kulluk yapması, yeryüzünü imar ve ıslah etmesi için halife olarak yaratarak, dünyadaki her şeyi onun emrine vermiştir. Buna karşılık ona büyük sorumluluklar yüklemiştir. İlk insanın yaratılışından günümüze kadar dünyada milyarlarca insan yaşamıştır. Her insan farklı mizaç, huy, karakter, farklı özellik, davranış ve yapıya sahiptir. Kur'an' da mizaç, karakter, huy, kalb, nefis, ruh, fitrat, din, aile ve çevre, eğitim, nefis ve şeytan insan şahsiyetini olumlu ve olumsuz yönde etkileyen faktörler olarak zikredilir. Kur'an bir taraftan örnek alabileceğimiz başta peygamberler olmak üzere muttaki, muhsin, muhlis, muslih, sadık, mütevekkil, sabırlı, mutasaddık, alçak gönüllü, merhametli, iffetli vb. ideal insan tip ve özelliklerinden bahsederken, diğer taraftan zalim, fasık, müfsid, mücrim, cahil, zorba, azgın, hain, nankör, ümitsiz, cimri, müsrif, yalancı, riyakar, sözünde durmayan, tartışmacı, sapık vb. kötü insan tip ve özelliklerinden de bahsetmektedir. SUMMARY `CHARACTERISTICS OF HUMAN IN THE QUR'AN` Qur'an is the main and fundemental source that describe behaviours and characteristics of human nature, since God knows humans because he created all of them. Qur'an report declares that the human being with soul and bady most beautiful creature in the world. It is also informal that man is viceroy and a creature for worship to God. It is under his responsibility that to rule the world wisely as his viceroy and God to revive the world. Qur'an also refers that each human being is creatures in a specific nature and in other words, human being, are different in the sense habit, disposition, temperament, natural charecter.Qur'an calls attention that temperament, disposition, habit, heart, soul, spirit point out to different meanings in its semantic construction. All of them should be considered as a part of personality. Qur'an also declares that natural disposition, religion, family, social environment, education, soul and evil are determinant in the construction of human personality. Further more, Qur'an presents the prophet as a `Living Qur'an` and a perfect model to all human beings. Human beings discover the meanings of piety, modesty, patience, sincerety, humility, mercy, wisdom, honesty, virtue and charity. Also, human beings discover the meanings of cruel, sinful, ignorant, ungrateful, stingy, liar and two faced. XI 254

oz Diktatörün ölümüyle aynı yıl (1975) yayımlanan, Eduardo Mendoza'nın ilk romanı La verdad sobre el caso S a volta, gerek ulusal, gerek uluslararası önemli sosyal hareketlerin meydana geldiği 1917 yılının Barcelonası'nda yaşanan olayları konu eder. Yazarın bu ilk romanını izleyen iki romanında - El misterio de la cripta embrujada ve El lab erin to de las aceitunas - öykü, akıl hastanesinde sağaltım gören adsız deli dedektifin serüvenleri çevresinde döner. Her üç romanın da ortak noktası, La verdad sobre el caso Savolta'da bir tür ilkörnek, bunu izleyen iki romanda ise baş kişi olan 'deli' tiplem esidir. Eduardo Mendoza'nın, birbirini sırasıyla izleyen üç romanındaki deli tiplemesini metinsel çözümleme yoluyla inceleyen bu çalışma, şu temel konuları ayrıntılı olarak çözümlemeyi amaçlar: Üç romandaki iki delinin benzerlikleri ve farklılıkları ve deliliklerinin belirtileri. Sözü edilen temel konuları ele alırken, ilk roman ile bunu izleyen iki roman arasındaki cins, biçem ve yapı farklılıklarını da göz önünde bulundurduk. El misterio de la cripta embrujada ve El lab erin to de las aceitunas adlı romanlar, zamandizinsel düzende polisiye öyküler anlatırken, La verdad sobre el caso Savolta'da yazar polisiye türü, yirminci yüzyılın başlarındaki Barcelona kentinin gerçekçi betimiyle harmanlar ve farklı yazınsal teknikleri zamandizinsel sırasızhk içinde birleştirerek kullanır. Bu çalışma, elden geldiğince ayrıntılı ve dizgesel bir çözümlemeyi ortaya koymayı amaçlamıştır. 111 ABSTRACT Published in 1975, the year the dictator died, La verdad sobre el caso Savolta. first novel written by Eduardo Mendoza narrates the events which took place in Barcelona round 1917, year of important social movements, both national and international. In the following two novels of the author, El misterio de la cripta embrujada y El laberinto de las aceitunas, the history turns around the adventures of an anonymous detective who is interned in a mental hospital for being mentally ill. The common point for these three novels is the 'mad person' figure that appears in La verdad sobre el caso Savolta as the prototype of the protagonist in the following two novels. This work studies the 'mad person' characters in these three novels of Eduardo Mendoza making an analysis through the texts and pretends to make a detailed analysis over the following points: The differences and similarities between the two mad characters of the three novels and the symptoms of madness observed. Making an attempt to respond to above mentioned, we took into consideration the differences of kind, form and structure between the first novel and the following two novels where the detective story is told in a unity of time and cronological order while La verdad sobre el caso Savolta is a mixture of the detective story with the realistic representation of Barcelona in the beginning of the twentieth century where its author uses different literary technics in a cronological disorder. This work attempts to present a detailed and systematic analysis as far as possible. 78

ÖZ. Hazırladığım tezle Avrupa'da feodalizmden kapitalizme geçişle birlikte meydana gelen sosyal değişimleri ve insan ilişkilerindeki yabancılaşmayı; doğadan uzaklaşan ve yapıntısal bir dünya içinde yaşamaya başlayan kitle kültürü insanının sosyal sorunlarını belirlemeye ve yansıtmaya çalıştım. ilk bölümde kısaca feodal sistemdeki bireyin geleneksel yaşayış şeklini ve sosyal yönelimlerini belirledim. Bu bölümde feodal yaşamın, devrimden sonraki dönemde ağırlığım hissettirecek olan kapitalizminden temel farklılıklarını sergilemek temel amaç niteliğindedir. İkinci bölümde temel olarak devrimin getirdiği paraya dayalı bireysel özgürlük ve burjuvazinin kudreti elinde bulunduran sınıf olarak ön plana çıkmasıydı. Üçüncü bölümde ise kitle kültürü kavramı ve bu kavramın getirdiği rasyonelleşme, bunun doğrultusunda insan ilişkilerinin yoğun bir manipülasyona tabi hale geldiği bir ortam, bireyselleşme, narsizm, teknolojik sömürü, tüketim, kimliklerdeki parçalanma, yabancılaşma, meta fetişizmi gibi sorunsallar ağırlıklı olarak işlenmiştir. ABSTRACT In this study we tried to determine social changes and alianation in the human relationships with the transition from feudalism to capitalism in Europe. At the first part of study shortly we determined the traditional lifestyle and social trends the person which in the feudal system. The second part of study is very important because it forms the base of the modern society. In the thirth part of the thesis it was researched the mass culture concept and the changes that it's brang. It's also researched in this part, rationalize, the life which the human relationships manipulated according this rationalize, individualism, narcissism, technological exploitation, consumption, alianation. Hasan Serdaroğlu ÖZ. Hazırladığım tezle Avrupa'da feodalizmden kapitalizme geçişle birlikte meydana gelen sosyal değişimleri ve insan ilişkilerindeki yabancılaşmayı; doğadan uzaklaşan ve yapıntısal bir dünya içinde yaşamaya başlayan kitle kültürü insanının sosyal sorunlarını belirlemeye ve yansıtmaya çalıştım. ilk bölümde kısaca feodal sistemdeki bireyin geleneksel yaşayış şeklini ve sosyal yönelimlerini belirledim. Bu bölümde feodal yaşamın, devrimden sonraki dönemde ağırlığım hissettirecek olan kapitalizminden temel farklılıklarını sergilemek temel amaç niteliğindedir. İkinci bölümde temel olarak devrimin getirdiği paraya dayalı bireysel özgürlük ve burjuvazinin kudreti elinde bulunduran sınıf olarak ön plana çıkmasıydı. Üçüncü bölümde ise kitle kültürü kavramı ve bu kavramın getirdiği rasyonelleşme, bunun doğrultusunda insan ilişkilerinin yoğun bir manipülasyona tabi hale geldiği bir ortam, bireyselleşme, narsizm, teknolojik sömürü, tüketim, kimliklerdeki parçalanma, yabancılaşma, meta fetişizmi gibi sorunsallar ağırlıklı olarak işlenmiştir. ABSTRACT In this study we tried to determine social changes and alianation in the human relationships with the transition from feudalism to capitalism in Europe. At the first part of study shortly we determined the traditional lifestyle and social trends the person which in the feudal system. The second part of study is very important because it forms the base of the modern society. In the thirth part of the thesis it was researched the mass culture concept and the changes that it's brang. It's also researched in this part, rationalize, the life which the human relationships manipulated according this rationalize, individualism, narcissism, technological exploitation, consumption, alianation. Hasan Serdaroğlu 181

104

ÖZET Bu araştırmada, Türk Milli Eğitim Sistemi'nin hedeflediği insan tipi ile yetişen insan tipinin karşılaştırması yapılmıştır. Başta Anayasa olmak üzere eğitimle ilgili yasa ve yönetmelikler ile ortaöğretim kurumlarının ders programlan incelenmiş ve Türk Milli Eğitim Sistemi'nin nasıl bir insan yetiştirmeyi hedeflediği belirlenmiştir. Hedeflenen nitelikler doğrultusunda araştırma anketi hazırlanmış ve anket, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeki ortaöğretim kurumlarından genel liseler, imam hatip liseleri ve özel liselerin son sınıflarındaki öğrencilere ve anket uygulanan sınıflarda dersi olan öğretmenlere uygulanmıştır. Öğrenci yanıtlarına göre, milli eğitim sisteminin hedeflediği niteliklerde insanlar yetiştirmedeki başarısı çok derecededir. Öğrenciler evrensel nitelikleri tam derecede, bireysel nitelikleri çok derecede, demokratik nitelikleri tam derecede, sanat, kültür, sporla ilgili nitelikleri orta derecede, milliyetçilikle ilgili nitelikleri çok derecede ve Atatürkçülükle ilgili nitelikleri de tam derecede kazandıklarını belirtmişlerdir. Evrensel ve demokratik niteliklerin kazanılmasında okul türleri arasında anlamlı bir fark görülmezken, bireysel niteliklerde özel liselerin genel liselere göre; sanat, kültür, sporla ilgili niteliklerde özel liselerin genel liselere ve imam hatip liselerine ve genel liselerin de imam hatip liselerine göre öne çıktığı; Atatürkçülükle ilgili niteliklerinde imam hatip liselerinin genel liselere ve özel liselere göre; milliyetçilikle ilgili niteliklerde ise özel liselerin genel liselere ve imam hatip liselerine göre geride kaldığı saptanmıştır. Anketin tümüne göre ise, imam hatip liselerinin aleyhinde olmak üzere imam hatip liseleriyle genel liseler ve özel liseler arasında anlamlı farklar vardır. Öğrencilerin çoğunluğu eğitim sistemine güvenmemekte ve sistemin bozuk, yetersiz ve sürekli değiştiği yönünde eleştiriler getirmektedirler. Sisteme ilişkin beklentiler ise, daha çağdaş, kaliteli bir eğitim ve öğrenci görüşlerini de dikkate alınmasıdır. Öğretmenlere göre, öğrencilerin hedef nitelikleri kazanma dereceleri ortadır, onların ankete verdikleri yanıtlar, Atatürkçülük alt ölçeği dışındaki ölçeklerde, öğrenci yanıtlarına göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir. Eğitim sistemine yönelik eleştiri ve beklentiler, öğrencilerinkiyle büyük oranda aynıdır. ABSTRACT In this research, a comparison has been made between the type of human being that the Turkish National Education System aims at and the one that is being brought up. Primarily, the Constitution, then laws and regulations related to the education and the course programs of the institutions of secondary education have been analyzed and what kind of a person that Turkish National Education System aims at bringing up has been stated. A research questionnaire in accordance to the qualities aimed at has been prepared and the questionnaire has been applied to the State high schools from the institutions of Secondary education which are in the boundaries of Ankara Metropolis Municipality, to the students in the last grade of high School for the Training of Islamic Religious personnel and Private High Schools and to their teachers who teach to those classes above. According to the students' answers the success of National Education System in bringing up people with the qualities it aims at has various degrees. The students stated that they had gained the universal qualities to the full extent, individual qualities at a high degree, democratic qualities to the full extent, the qualities related to art, culture, sports at a moderate level, the qualities related to Nationalism at a high degree, and the qualities related to Kemalism to the full extent. While a significant difference was not seen among the types of schools in the acquisition of universal and democratic qualities, it was determined that private schools were more successful in developing individual qualities with respect to state high schools private schools were also more successful in developing qualities related to art, culture and sports with respect to the state high schools and high schools for the training of Islamic Religious Personnel, and State high schools were more successful with respect to high schools for the training of Islamic Religious Personnel. It was also determined that high schools for the training of Islamic Religious Personnel were not successful in developing the qualities related toKemalisin with respect to State high schools and private High schools, Private high schools were not successful in developing the qualities related to Nationalism with respect to state high schools and high schools for the training of Islamic Religious Personnel. According to the whole of the questionnaire, however, there are significant differences, working against high schools for the training of Islamic Religious Personnel, among high schools for the training of Islamic Religious Personnel, state high schools and private high schools. The majority of the students do not trust the education system and bring for ward criticisms in its being disorderly, inadequate and continuously changed. The expectations as to the system, however, are a more modern and qualified education and the consideration of students views. According to the teachers, the acquisition of the target qualities are at a moderate degree The answers they gave to the questionnaire show a significant difference with respect to the answers of the students an the scales excluding the sub-scale of Kemalism. Their expectations of and criticisms to wards the education system is the same to a great extent as those of the students. T.0. YÜKSEKÖ?RETİM KÜBüLü DOKÜMANTASYON MEB& 123

196