Search

TEZ ÖZETBu çalışmada varoluşsal açıdan İslâm inancında ölüm konusu ele alınmıştır. Buna göre ölüm, hayatın kendisiyle son bulacağı vefat hadisesi olarak değil, insanın oluşu/tekevvünüyle alakası bakımından incelenmiştir. Varoluşsal açıdan bakıldığında insanın varlık şuurunun, ölüm ya da musibetler gibi insan varlığını tehdit eden sınır durumlar karşısında belirginleştiği görülmüştür. Bu nedenle insanın hayat macerasında birbirinden ayrı düşünülemeyecek olan “olmak ve ölmek”, birbirini yok eden değil tahkim eden aynı hakikatin iki veçhesidir. Hayat ölümlü ölüm hayatidir. Buna göre birinci bölümde varoluşsal açı dikkate alınarak, nas esas alınmak suretiyle temel meseleleriyle ölüm ele alındı. İkinci bölümde varoluşumuzu içinde kazandığımız tarihsel bağlamın hâkim unsuru olması hasebiyle modernliğin ölüme bakışı incelendi, Varoluşçuluğun ve bilhassa Heidegger’in modernliğe karşı eleştirel bakışı üzerinde duruldu. Son bölümde ise temel meseleleriyle ölümün mücerret olarak ele alındığı ilk bölümden ve Varoluşçululuğun modernlik karşısındaki ölüm yorumunu ele aldığımız ikinci bölümden istifade ederek, nas esas alınmak sûretiyle, müminin varoluşu ve ölümü, tefridi/muşahhas olarak ele alınmıştır.Böylece ölüm, insanın tekevvünü/oluşu, varoluşunu kazandığı tarihsel bağlam ve temel dini metinlerle irtibatlandırılarak bir bütün olarak ele alınmaya ve yorumlanmaya çalışılmıştır. İslâm inancında hayatın; öncesi, sonu ve sonrasıyla bir bütün olarak, Muhyi ve Mumit olan Allah ile irtibatlandırılarak anlam kazandığı ve müminin hayatının her anında bu unsurlara dokunarak hayatını ahenge ve sıhhate kavuşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. ABSTRACT OF THE DISSERTATIONExistential Meaning of Death in Islamic Faith This dissertation deals with the existential meaning of death in Islamic faith. It studies death in respect to its relation with the human existence/becoming, not as an event by which life comes to an end. From the existential point of view, the human’s consciousness of existence gets clear when facing those boundary states that threaten the human existence such as death and calamities. Therefore, “existence” and “death” cannot be considered separate in the human’s adventure of life. They do not destroy each other. Instead, they support each other, being the two faces of the same truth. Life is mortal; and death is vital.In chapter one, I deal with death with its essential problems from the existential point of view, by holding the Quranic verses as references. In chapter two, I examine the modern sense of death since it is the prevailing element of the historical context in which we presently exist. I emphasize the critical look of existentialism, especially that of Heidegger, to modernity. In chapter three, I study the existence of the believer concretely, by using the results of the previous two chapters.In this dissertation, I attempt to interpret death as a whole, by relating it to the human existence and the historical context of that existence, as well as the basic religious texts. I conclude that, in Islamic faith, life attains its value with its past, end, and future, as a whole, as well as its relation to God who gives death and life. A believer gives coherence and health to his or her life by always touching upon these points.

199

Osmanlɪ fetihleri sayesinde İslam dini ile şereflenen Balkanlar'da sayɪsɪz araştɪrmalara konu edilmiş zengin bir kültürel tarih ve miras oluşturulmuştur. Uzun bir süre mimari yönü ile sınırlı bulunan araştırmalara son zamanlarda kültürel mirası işleyen çok sayıda çalışmalar da eklenmiş bulunmaktadır. Bölgedeki varlığı barış ve istikrarın kaynağı olarak kabul edilen Osmanlı'nın bölgeden fizikî ayrılışı ile siyasi planda olduğu gibi kültürel planda da belirsizlik baş göstermiş oldu. Osmanlı ilim geleneğinde yetişmiş bulunan alimlerin duruşları tam da bu noktada belirleyici bir rol oynayacaktır. Vermiş oldukları kimlik muhafazası mücadelesinde dönemin hususiyetleri bakımından itibar görmeyen bir tavrın temsilciliğini yapmış olmaları çalışmalarının da kayıt altına alınmasını zorlaştırmıştır. Not defterlerine mahkum edilmiş birbirinden kıymetli çalşmaların çoğu, zamanın insafına terkedilmiştir. Tez, Kemal Aruçi'nin kaleme almış olduğu eserlerinden yola çıkarak Osmanlı sonrası Makedonya'da bu bağlamda verilen mücadele ile birlikte tevarüs edilen itikadî geleneği de ortaya koymaya çalışmaktadır. Kemal Aruçi'nin kaleme almış olduğu Akaid ve Kelam Dersleri başlıklı çalışma, Osmanlı sonrasında da bu bölgelerde hakim olan Ehl-i sünnet merkezli Osmanlı kelâm anlayışını ortaya koyan önemli bir kaynak olarak elimizde bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Makedonya, Kemal Aruçi, Akâid ve Kelâm Dersleri, Osmanlı Kelâm Anlayışı. Owing to Ottoman conquests of the region through which Islam was also introduced, a rich cultural and historical heritage is established across the Balkan region. Abundance of researches about the region had first been limited with architecture for a long a period of time. Yet, in recent times, this accumulation of knowledge has already been fortified with those researches dealing with cultural heritage. Given that the presence of the Ottoman regime is accepted as the source of stability across the Balkans, its physical disappearance from the region resulted in both political and cultural ambiguity. At this point, stances and ideas of those scholars emerged through the Ottoman education system plays a crucial role for preservation of the theological tradition. Also, provided that they represented an outdated and unpopular Ottoman cultural and religious image of those times in the given context of the Balkans, keeping record of their studies turned out to be difficult; they were left aside to their own fates and could not go beyond personal notes. In this respect, this study aims to analyze the theological tradition in Macedonia after the Ottomans through the lenses of Kemal Aruci's studies. His main study, Akâid ve Kelâm Dersleri, which is elaborated in this research stands as one of the most significant sources regarding the Ottoman understanding of theology in the post-Ottoman Macedonia.Keywords: Macedonia, Kemal Aruci, Akâid ve Kelâm Dersleri, Ottoman Understanding of Theology. 136