Search

Bu çalışmanın amacı; kimya eğitiminde düşünce deneylerinin kullanıldığı argümantasyon temelli öğretimle lise öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmektir. Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcıları, Ankara ilinde bir ortaöğretim kurumunda öğrenim gören 33 dokuzuncu sınıf öğrencisidir. Veri toplama aracı olarak kamera kayıtları ve öğretim dizini çalışma yaprakları kullanılmıştır. Veri toplama süreci üç aşamalıdır. Birinci aşamada öğrenciler 12 adet özgün düşünce deneyini sosyal diyalektik bir bağlamda tartışmışlar; iddialarına veri, gerekçe ve destek sunmuşlar, iddia ve gerekçelerinin geçerli olmadığı durumlara dair çürütmeler yapılandırmışlar ve diğerlerinin iddialarına karşı iddialar sunmuşlardır. İkinci aşamada yine sosyal diyalektik bir bağlamda birinci aşamadaki düşünce deneylerinin kazanımlarına paralel biçimde özgün düşünce deneyleri üretmişlerdir. Son aşamada ise zihinsel diyalektik argümantasyonla birinci aşamadaki düşünce deneylerini argüman olarak yapılandırmışlardır. Veriler, içerik analiziyle çözümlenmiştir. Çalışma sonucunda; kimya eğitiminde düşünce deneylerinin kullanıldığı argümantasyon temelli öğretimle lise öğrencilerinin sosyal diyalektik argümantasyonla argümantasyon becerilerinin, zihinsel diyalektik argümantasyonla da düşünce deneylerini argüman olarak yapılandırma becerilerinin geliştirildiği tespit edilmiştir. Öğrencilerin sosyal diyalektik argümantasyon sırasında yapılandırdıkları düşünce deneyleriyle muhakeme gerektiren durum yapılandırma becerileri geliştirilmiştir. Öğrencilerin argümantasyon ve argüman becerilerini geliştirmek yoluyla da eleştirel düşünme becerileri geliştirilmiştir. İleriki araştırmalar için eleştirel düşünme becerilerinin gelişimine olanak veren farklı bağlamlar önerilerek tartışılmıştır., The aim of this study is to enhance high school students’ critical thinking skills via enhancing their argumentation and argument skills in a thought experiments and argumentation-based chemistry teaching domain. In the study, as one of the qualitative research designs, action research was used. The participants of the study were 33 ninth grade students enrolled in a high school in Ankara province. As data collecting tools, camera records and teaching sequence worksheets were used. A three-step application process was carried on. First, the students argued 12 specific thought experiments in a social dialectic argumentation domain. They used data, warrants and backings for justifying their claims. They constructed rebuttals and counter claims. In the second step, the students constructed specific thought experiments using the first step’s thought experiments’ targets in a social dialectic argumentation domain. Finally, they reconstructed the first step’s thought experiments as arguments in a logical dialectic argumentation process. Content analysis was utilized. It was found that the high school students’ argumentation skills were enhanced via social dialectic argumentation and their reconstruction of thought experiments as argument skills were enhanced via logical dialectic argumentation in a thought experiments and argumentation-based chemistry teaching domain. Also students’ skills in relation to forming a judgment case were enhanced via students’ construction of thought experiments through social dialectic argumentation. In conclusion, students’ critical thinking skills were enhanced via enhancing their argumentation and argument skills. For further studies, different domains for enhancing critical thinking skills were suggested.

Bu araştırmada özel yetenekli öğrencilerin eleştireldüşünmelerini geliştirmede İslam bilim dünyasında kullanılan Prof. Dr. FuatSezgin’in hazırladığı kimya prototiplerini kille modelleyip argüme etmeleriçalışılmıştır. Araştırma 2018-2019 öğretim yılında Ankara’da özel yeteneklibireylerle öğretim yapan bir bilim ve sanat merkezinde on yaş grubu 17 özelyetenekli öğrenciyle kendi araştırmacı rehber öğretmenlerinden ikisiyle nitelaraştırma desenlerinden durum çalışması temelinde yürütülmüştür. Özel yetenekliöğrenciler önce Prof. Dr. Fuat Sezgin’in kimya prototiplerinden beş tanesini killemodellemişler, daha sonra modellemelerini büyük grup tartışmalarıylatartışmışlar, en sonunda da prototiplere dair bireysel olarak argümanlarınıyapılandırmışlardır. Veri toplama aracı olarak öğrencilerin argümanlarınıyapılandırdıkları çalışma yaprakları, öğrenci gözünden sürecin etkililiğinideğerlendirildiği yarı yapılandırılmış çalışma yapraklarıdır. Veri toplamaaraçlarının kapsam geçerliği alan eğitiminde uzman üç araştırmacı tarafındankontrol edilerek güvenirliği ise verileri kodlama ve kategorilereyerleştirmeler sırasında araştırmacılar arasındaki uyumla sağlanmıştır. Verileriçerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucu özel yetenekli öğrencilerinProf. Dr. Fuat Sezgin’in kimya prototiplerini kille modelleyip argümeetmelerinin, argüman yapılandırma başarısındaki artışla onların eleştireldüşünmelerini geliştirdiği şeklindedir. Ayrıca öğrenci gözünden sürecindeğerlendirilmesi de eğlenerek öğrenme ve tarihi aygıtların öğrenilmesine vurguyapmaktadır. Bu araştırmada Prof. Dr. Fuat Sezgin’in kimya prototiplerininçalışılmasıyla hem ünlü bilim insanın eserlerinden bir çalışmaya yönelinmiş hemde İslam bilim insanlarının eserleri okuyanlara tanıtılmaya çalışılmıştır.İleriki araştırmalarda ünlü bilim insanının eserleri temelinde ve öğrencilerineleştirel düşünmelerinin geliştirilmesi de göz önüne alınarak farklı çalışmalarönerilebilir.