Search

RIVM rapport:Het RIVM heeft geïnventariseerd welke toets- en rekeninstrumenten vergun-ningverleners kunnen gebruiken om de effecten van ruimtelijke plannen op onze leefomgeving te beoordelen. Hierbij lag de nadruk op de instrumenten die re-gelmatig worden gebruikt en die juridische gevolgen kunnen hebben. Het toets- en rekeninstrumentarium kan onder andere worden vereenvoudigd als de toet-singscriteria en de regelgeving beter op elkaar worden afgestemd. Ook zijn een-voudige screeningtools gewenst. Hierdoor kan het lokale omgevingsbeleid effec-tiever worden uitgevoerd. Verder blijkt er een groot aantal verschillende toets- en rekeninstrumenten be-schikbaar te zijn. Vaak zijn de rekenvoorschriften in wet- en regelgeving vastge-legd. Dit geldt in een enkel geval ook voor de te gebruiken data. Naarmate de wet- en regelgeving minder specifiek voorschrijft hoe de beoordeling moet wor-den uitgevoerd, ontstaat meer ruimte voor interpretatie en discussie. Soms be-perkt de wet- en regelgeving zich alleen tot de doelen en criteria waaraan moet worden voldaan. Voor enkele beoordelingsdomeinen, zoals lucht en bodemsanering, zijn al een-voudige screeningtools beschikbaar waarmee snel de effecten kunnen worden beoordeeld. Voor andere beoordelingen zouden ook screeningtools ontwikkeld moeten worden. Bij lucht geldt dat wanneer er geen of nauwelijks effecten op-treden in de leefomgeving, er voor de beoordeling geen complexe berekeningen noodzakelijk zijn. Aanbevolen wordt om dit principe ook bij de ontwikkeling van screeningtools voor andere beschermingsdoelen, zoals waterkwaliteit of de ge-luidsbelasting, te hanteren. Het RIVM heeft dit onderzoek uitgevoerd voor de ontwikkeling van de 'Laan van de Leefomgeving', het digitale stelsel dat de uitvoering van de nieuwe Omge-vingswet gaat ondersteunen., The RIVM has made an inventory of the assessment and computation tools that authorities use to assess the effects of spatial plans on our living environment. The emphasis was on those tools that are used frequently and may have legal consequences.The assessment and computation tools can be simplified by aligning regulations and assessment criteria. Also, simple screeningtools are needed. As a result, environmental policies may be implemented more effectively. Furthermore, it turns out that there is a large number of assessment and com-putation tools available. Often the computational requirements are laid down in the law and regulations. In some cases the regulations also define the data to be used. As the legislation becomes less specific on how the assessment should be carried out, more room for interpretation and discussion arises. Sometimes the legislation is restricted to the goals and criteria to be met. For some assessments, such as air quality or soil sanitation sites, simple screen-ing tools to quickly assess the effects are available. Similar screening tools need to be developed for other assessments. To improve the application of screening tools for air quality, specific criteria have been defined for the selection of plans with no or hardly any effect on the environment, thereby avoiding more costly and complex computations. It is recommended to develop comparable (selec-tion) criteria for other environmental objectives, such as water quality protection and noise. The RIVM has conducted this research for the development of the so-called 'Avenue of the Environment', the digital information system that will be devel-oped to support the execution of the new environmental code.

RIVM rapport:Het RIVM heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu onderzocht hoe de gegevensvoorziening voor de nieuwe Omgevingswet verbeterd kan worden. De wet wordt ingevoerd om besluitvorming over ruimtelijke ontwikkelingen eenvoudiger en beter te maken. Om de doelen van de wet te kunnen realiseren is het van belang dat de gegevensvoorziening op orde komt. Uit het onderzoek blijkt dat de beschikbaarheid, bruikbaarheid en actualiteit van de gegevens die nodig zijn om het effect van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen op de omgeving te kunnen beoordelen niet altijd voldoende is. Ook worden gegevens uit vergunningen en onderzoek dat is gedaan om ruimtelijke plannen en initiatieven te onderbouwen beperkt ontsloten. Het RIVM pleit er daarom voor de gegevensvoorziening in een samenhangend stelsel onder te brengen, waarbij de gegevens via één digitale ingang (website), 'de laan van de leefomgeving', worden ontsloten. Aanbevolen wordt om de relevante gegevens voor de huidige domeinen, zoals lucht, water, geluid en bodem, onder te brengen in 'informatiehuizen' die via de laan aan elkaar worden gekoppeld. Om snel en eenvoudig de mogelijke effecten op de omgeving te kunnen beoordelen is het bovendien raadzaam om een 'voorwasstraat' te ontwikkelen die deze op hoofdlijnen kan aangeven. Hiervoor is het nodig instrumenten als signaalkaarten en screeningtools te ontwikkelen. In aanvulling daarop is het van belang om integrale afwegingskaders te ontwikkelen waarmee de effecten op duurzaamheid, gezondheid en natuurlijk kapitaal getoetst kunnen worden., The Dutch government is developing the Omgevingswet (Environment Planning Act) in order to improve the decision making process on spatial development. To achieve the objectives of the Act it is important that the provision of data on the living environment is in order. This study shows that the availability, usability and consistency of the data needed to assess the impact of new spatial developments, are not always sufficient. Information on permits, authorizations and zoning as well as local environmental research are inadequately accessible. It is recommended that spatial data will be made available in a coherent system via a single access point, the so-called 'Avenue of the Living Environment'. This avenue should unlock the data and information on specific domains such as air, water, noise and soil gathered in so-called 'information houses'. To quickly and easily assess the potential effects on the living environment, it is advised to develop screening tools for the various environmental domains, based on rules of thumbs or signaling maps. In addition, it is important to develop integrated assessment frameworks addressing effects on sustainability, health and natural capital. In some domains, such as air, the data and information have already been organized. Development of an information house along the avenue may be possible with relatively few modifications. Other domains, such as soil and noise, require a greater effort. A national improvement program should be launched to develop these information houses and the Avenue of the Living Environment.

RIVM rapport:Het RIVM heeft in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) onderzocht hoe de gegevens over de fysieke leefomgeving beter beschikbaar en bruikbaar kunnen worden gemaakt voor het nemen van besluiten over de leefomgeving. Het RIVM concludeert dat er al veel gegevens over de fysieke leefomgeving aanwezig zijn maar dat deze voor gebruikers vaak niet overzichtelijk, eenvoudig bereikbaar en bruikbaar zijn. Via diverse online registers, afstemmingsplatformen en andere initiatieven is al getracht hier verbetering in aan te brengen. In termen van beschikbaarheid, bruikbaarheid en bestendigheid van gegevens zijn er desondanks nog grote verschillen per domein (zoals lucht, erfgoed, natuur, water, bodem, externe veiligheid, afval/gevaarlijke stoffen en geluid). Voor diverse domeinen leidt dit momenteel nog steeds tot hiaten in kennis en vertragingen in besluit- en beleidsvorming. Voor de lange termijn wordt geadviseerd om toe te werken naar één ingang voor het bereiken van de gegevens die voor de Omgevingswet worden gebruikt. Dus voor zowel visies, verordeningen en programma's als vergunningen, projectbesluiten, toezicht en handhaving. Zo'n ingang zou toegang moeten geven naar gegevens uit bestaande dataregisters en databanken zoals de Nationale Databank Flora en Fauna. Verbeterde beschikbaarheid, bruikbaarheid en betrouwbaarheid van gegevens moet bijdragen aan snellere besluitvorming en meer samenhangende en eenvoudigere regelgeving; twee belangrijke doelen van de nieuwe Omgevingswet. Vanuit die gedachte adviseert het RIVM om in navolging van en naar het model van de Gegevensautoriteit Natuur de mogelijkheden van een college of platform van Gegevensautoriteiten Leefomgeving nader te verkennen. Via zo'n college zouden bestaande (of nog door de minister(s) en andere bevoegde autoriteiten aan te wijzen) onafhankelijke gegevensbeheerders gezamenlijk afspraken kunnen maken over de kwaliteitsborging en aanbevelingen kunnen doen over beschikbaarheid en bruikbaar

RIVM rapport:In 1994 namen 123 respondenten deel aan een duplicaat 24-uurs voedingsonderzoek. De verzamelde duplicaat voeding monsters werden geanalyseerd op macro parameters, nutrieten, mineralen, sporenelementen en contaminanten. Bij aanvang van het onderzoek werd een inschatting gemaakt of de aanwezigheid van pesticiden in deze monsters een mogelijk risico voor de consument opleverde. Hiertoe werd een methodiek ontwikkeld om potentieel verdachte pesticiden te selecteren gebaseerd op gegevens omtrent voedsel consumptie, Acceptabele Dagelijkse Inname (ADI) en Maximum Residu Limiet (MRL). Een aantal organochloor en organofosfor pesticiden werd geselecteerd voor nader onderzoek. Voor beide groepen pesticiden werd een 20-tal monsters, uit de monsterserie van 123 geselecteerd voor analyse. Een analysemethode gebaseerd op vloeistof extractie, clean-up met Gel Permeatie Chromatografie en kwantitatieve bepaling met gas chromatografie met selectieve detectie werd ontwikkeld om de genoemde verbindingen te analyseren. Bij het analyseren van de 20 monsters op organochloor pesticiden werd driemaal een residu aangetroffen. De berekende gehalten vinclozolin waren resp. 11 en 22 ug/kg en voor dicofol 17ug/kg. De berekende dagelijkse innames bedroegen slechts een fractie van de vastgestelde ADI's, namelijk 5% en 10% voor vinclozolin, en 28% voor dicofol. Voor een aantal organofosfor pesticiden was het niet mogelijk om aan te kunnen tonen of een dagelijkse inname de vastgestelde ADI overschreed, omdat de aantoonbaarheidsgrenzen van de analysemethode voor deze verbindingen te hoog waren. Voor de andere geselecteerde organofosfor pesticiden werden geen rediduen in de 20 geanalyseerde duplicaat voeding monsters aangetroffen., Duplicate diet samples collected in 1994 were analysed for organochlorine and organophosphorous pesticides. It was not possible to evaluate wether dietary intake exceeded the established Acceptable Daily Intake (ADI). For the other organophosphorous compounds as well as for the organoclorine pesticides, the calculated daily intake was well below the ADI.

RIVM rapport:Een interlaboratorium vergelijkingsonderzoek is georganiseerd ten behoeve van de validatie van de voorlopige standaard methode PrEN 12673 Water quality - Gas Chromatographic determination of some selected chlorophenols in water. Deze vergelijking is uitgevoerd op drie typen water, namelijk drinkwater, oppervlaktewater en afvalwater. Voor ieder van de drie typen zijn weer drie monsters gemaakt, het originele water en het water waaraan telkens 10-12 chloorfenolen in respectievelijk een hoge en een lage concentratie zijn toegevoegd. Het niveau van de toevoegingen is afgestemd op kwaliteitseisen die voor de diverse typen water zijn vastgelegd. De spreiding in de monsters, als gevolg van mogelijke inhomogeniteit of stabiliteit is uitgebreid getest door het organiserende laboratorium, en bleek verwaarloosbaar ten opzichte van de spreiding in de resultaten van de deelnemers. In de dataset is ongeveer 7% van de data gedetecteerd als statistische uitbijters welke zijn verwijderd. Voor het restant varieren de relatieve standaarddeviaties van herhaalbaarheid tussen de 5 en de 25% en voor reproduceerbaarheid tussen 25% en 55%. Beide ranges zijn in overeenstemming met de algemene spreidingen zoals gevonden door Horwitz. De gemiddelde terugvinding van de spike voor de diverse matrices varieert , tussen 60 en 140% van het toegevoegde gehalte aan chloorfenolen. De dataset is onderzocht op het effect van diverse opties die in de methode zijn toegestaan. Het grootste verschil is aangetroffen tussen het gemiddelde resultaat van de laboratoria die de kalibratie hebben uitgevoerd m.b.v. een interne versus een externe standaard methode. De laatste waren, per component, gemiddeld tot 50% lager dan de deelnemers met een kalibratie gebaseerd op een interne standaard. Een andere optie in de methode betreft het gebruik van een massaspectrometer (MS) in plaats van een electron capture detector (ECD). De MS-resultaten varieren, over de componenten, van min 25% tot plus 20% ten opzichte van de E, An interlaboratory study was organised to validate the preliminary CEN method PrEN 12673: Water Quality - Gas Chromatographic determination of some selected chlorophenols in water. This intercomparison study on three types of water - drinking water, surface water and waste water - comprised a total of nine samples: a high-level, low-level and blank for each of the three types of water. The level of sample was based on the water quality objectives. The variation of the samples with respect to homogeneity and stability of the components appeared after extensive testing to be negligible in comparison with the variation between the results of the participants. In this data set about 7% of the data were detected as statistical outliers and subsequently rejected. For the remaining data set the relative standard deviations for repeatability varied between 5% and 25% and reproducibility between 25% and 55%. Both these ranges comply with the general variation in interlaboratory studies as found by Horwitz. The recovery of the spikes found by the participants generally varied between 60 and 140%. These differences do not exceed the combined uncertainty between the two values. The data set was also evaluated for differences in results due to the degrees of freedom in the standard method. The largest difference was found between participants performing internal versus external calibration. The latter obtained results that are on average up to 50% lower than the results of the participants applying internal standards. Another degree of freedom in the standard method that should be evaluated was the use of a mass spectrometer (MS) instead of an electron capture detector (ECD). The MS results varied among the components from minus 25% to plus 20% compared to the ECD results.

RIVM rapport:In dit rapport wordt een multiresidue methode voor de bepaling van bestrijdingsmiddelen met behulp van vloeistof-chromatografie in een grote verscheidenheid aan voedingsprodukten beschreven. De methode omvat N-methylcarbamaat pesticiden, fenylureum herbiciden en chloorfenoxy-azijnzuur herbiciden. Het betreft een gemoderniseerde versie en omvat multiresidu methoden voor genoemde groepen bestrijdingsmiddelen zoals beschreven in het handboek 'Analytical Methods for Residues of Pesticides in Foodstuffs', vijfde editie (1988), onder supervisie van het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, gepubliceerd door SDU uitgeverij (ISBN 90 12 06172 5). Dit handboek is tot stand gekomen onder redaktie van de Werkgroep 'Ontwikkeling en Verbetering van Residu-analyse methoden' (OVR), waarin experts op het gebied van de residu- analyse van bestrijdingsmiddelen werkzaam bij de Inspecties Gezondheidsbescherming en Nederlandse onderzoeksinstituten deelnemen. De methode, zoals in dit rapport beschreven, zal in de zesde editie (1996) van boven genoemd handboek worden opgenomen. Dit rapport bevat informatie verzameld op basis van gegevens uit de praktische ervaringen van de leden van de Werkgroep OVR, en geeft een beeld van de hedendaagse praktijk van de residu-analyse van bestrijdingsmiddelen in Nederland., A multi residue method for the determination of pesticides amenable to liquid chromatography in a wide variety of food items is described. The scope of the described method includes N-methylcarbamate pesticides, phenylurea herbicides and chlorophenoxy acid herbicides. It updates and incorporates multi residue methods given for the separate groups of pesticides, mentioned as described in the manual 'Analytical Methods for Residues of Pesticides in Foodstuffs', 5th edition (1988), supervised by the Ministry of Welfare, Public Health and Culture and published by SDU publishers (ISBN 90 12 06172 5). This manual was edited by the Working Group 'Development and Improvement of Residue-analytical Methods', in which experts on pesticides analysis from regional laboratories of the Inspectorate for Health Protection and other Dutch Institutes participate. The method as presented in this report will be incorporated in the 6th edition (1996) of the mentioned manual. This report contains information gathered from practical experience of the members of the Working Group and reflects today practice of pesticide residue analysis in The Netherlands.

RIVM rapport:In dit rapport wordt een multiresidue methode voor de bepaling van bestrijdingsmiddelen met behulp van gaschromatografie in een grote verscheidenheid aan voedingsprodukten beschreven. De methode omvat organochloor-pesticiden, organofosfor-verbindingen, pyrethroiden en stikstofhoudende verbindingen. Het betreft een gemoderniseerde versie en omvat multiresidu methoden voor genoemde groepen bestrijdingsmiddelen zoals beschreven in het handboek 'Analytical Methods for Residues of Pesticides in Foodstuffs', vijfde editie (1988), onder supervisie van het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, gepubliceerd door SDU uitgeverij (ISBN 90 12 06172 5). Dit handboek is tot stand gekomen onder redaktie van de Werkgroep 'Ontwikkeling en Verbetering van Residu-analyse methoden' (OVR), waarin experts op het gebied van de residu- analyse van bestrijdingsmiddelen werkzaam bij de Inspecties Gezondheidsbescherming en Nederlandse onderzoeksinstituten deelnemen. De methode, zoals in dit rapport beschreven, zal in de zesde editie (1996) van boven genoemd handboek worden opgenomen. Dit rapport bevat informatie verzameld op basis van gegevens uit de praktische ervaringen van de leden van de Werkgroep OVR, en geeft een beeld van de hedendaagse praktijk van de residu-analyse van bestrijdingsmiddelen in Nederland., A multi residue method for the determination of pesticides amenable to gas chromatography in a wide variety of food items is described. The scope of the described method includes organochlorine pesticides, organophosphorous compounds, pyrethroids and nitrogen containing compounds. It updates and incorporates multi residue methods given for the separate groups of pesticides, mentioned as described in the manual 'Analytical Methods for Residues of Pesticides in Foodstuffs', 5th edition (1988), supervised by the Ministry of Welfare, Public Health and Culture and published by SDU publishers (ISBN 90 12 06172 5). This manual was edited by the Working Group 'Development and Improvement of Residue-analytical Methods', in which experts on pesticide analysis from regional laboratories of the Inspectorate for Health Protection and other Dutch Institutes participate. The method as presented in this report will be incorporated in the 6th edition (1996) of the mentioned manual. This report contains information gathered from practical experience of the members of the Working Group and reflects today practice of pesticide residue analysis in the Netherlands.

RIVM rapport:Exposure estimation of dioxins and furans for babies during the nursing period indicated levels above those acceptable as a lifelong daily dose. Nevertheless, mothers are still positively advised as to breastfeeding. The contamination levels of human milk are regularly being monitored to update this advice. In 1988 a survey on contaminants in human milk was carried out. Residues of polychlorinated organic compounds, polychlorobiphenyls (PCBs), dioxins and furans were measured. Comparison of Dutch and foreign levels of polychlorinated organic compounds in mother's milk, learned that values were similar. Levels of PCBs were lower in the Netherlands compared to levels measured in the northern part of Belgium. Dioxin levels in Dutch mother's milk were in accordance with levels found in Belgian, German and English milk samples. The percentage of milkfat was positively associated with the concentration of polychlorinated organic compounds in mother's milk. Furthermore, a clearly negative association was found between the concentration of polychlorinated organic compounds and the total number of breastfed children or the cumulated lactation period. Traditional omnivorous diet was associated with higher concentrations of polychlorinated organic compounds when compared to all other types of diet. Fish consumption, postpregnancy Quetelet Index and maternal age were positively associated with concentrations of polychlorinated organic compounds. The associations described above are in accordance with prior knowledge on chemical behaviour and environmental distribution patterns of the polychlorinated organic compounds measured in this study. The known benefits of breastfeeding will probably outweigh possible adverse effects of milk contaminated with polychlorinated organic compounds.

RIVM rapport:A group of 11 multimethods was investigated on their ability to determine in total 112 pesticides, and some metabolites, in drinking water on the concentrations level of the EC guideline for drinking water of 0.1 mu/l. A total of 80 compounds could be determined at this guideline level. In the near future this number can be increased to 140-170 compounds, incorporated in the eleven methods that were investigated. As a test 15 samples of finished drinking water from different pumping stations situated in the province of Zuid-Holland, collected in the first half of april 1989, were screened on the presence of pesticides with 8 out of 11 of the multimethods. In two samples a cholinesterase inhibition of 0.2 and 0.4 mug/l was found, respectively. The compounds that were responsible for this inhibiting effect could not be identified with one of the other applied methods of analysis.

RIVM rapport:Groundwater in the Netherlands has been investigated for residues of pesticides. Aim of this investigation was to get more information about the threat to groundwater quality as a consequence of application of pesticides, in order to consider possible measures for protection of groundwater quality in the future. A total of 59 groundwater samples have been taken in regions where pesticides are applied and where the soil is relatively vulnerable for leaching of pesticide residues to groundwater. In contract for two provinces (Zuid-Holland and Noord- Brabant) some extra samples have been taken. Most of the samples have been taken from a depth of 5 or 10 m below soil surface. From the results can be concluded that in 36 cases groundwater contained residues of pesticides at concentrations higher than the EC-guideline for drinking water, where a maximum concentration of 0.1 mug/l is mentioned for one pesticide and 0.5 mug/l for the total of several compounds. In 42 samples residues of pesticides have been found. In groundwater below potato cultured land residues of 1,2-dichloropropane, 1,2,3-trichloropropane, MITC and aldicarbsulfon have been found. Below maize cultured land residues of atrazine, bentazone and metolachlor were present. In flower bulb culture ETU, 1,2- dichloropropane, 1,3-dichloropropane, aldicarbsulfon and chloroallylalcohol have been found in the groundwater samples ; all the samples contained at least one pesticide. Furthermore residues of gamma-HCH, bromacil, metalaxyl and mecoprop have been found in one or more samples. As a consequence of these results monitoring of some selected pesticides in selected areas is suggested. Further investigation for the presence of residues of 1,2-dichloropropane is recommended in order to judge the extent of threat to quality of deeper groundwater and possible threats for drinking water supply.

RIVM rapport:Because of the demonstration of the presence of the herbicide bentazone in collected rainwater, and the possible presence of some other pesticides in this matrix known from the literature, a pilot study was started concerning the presence of some polar pesticides in rainwater. During the time interval May-October 1988, six sites of Dutch National Precipitation Chemistry Network (LMR), were sampled monthly. These samples were analysed, qualitatively as well as quantitatively, for the pesticides bentazone, atrazine, simazine, metolachlor and metazachlor. Bentazone was determined with liquid chromatography, after selective sample pretreatment, with a limit of determination of 0.01 mug/l. Atrazine, simazine, metolachlor and metazachlor were determined in one run with gas chromatography with nitrogen-phosphorous (NP) detection, after liquid-liquid extraction with limits of determination of 0.01-0.02 mug/l. If one of the compounds was measured, identification took place with gas chromatography- massspectrometry.

RIVM rapport:Analytical procedures used in the screening programme of 1990 concerning the occurrence of pesticides in ground water in the Netherlands are described. Standard Operational Procedures (SOP's) or descriptions of the method are given for the determination of organochlorine pesticides and pyrethroids (28), carbendazim, 2-AB and thiabendazole (3), organophosphorus compounds (49), phenoxy carboxylic acids (11), N- containing pesticides (27), dinitro compounds and bentazone (4), triazinones and phenyl ureum herbicides (5), N-methyl carbamates (6), volatile chlorinehydrocarbons (5), chloroallyl alcohol, ethylenethiourea and methylisothiocyanate (3) and 2,6-dichlorobenzamide.

RIVM rapport:Because of the demonstration of the presence of the herbicide bentazone in collected rainwater, and the possible presence of some other pesticides in this matrix known from the literature, a pilot study was started concerning the presence of some polar pesticides in rainwater. During the time interval May-October 1988, six sites of Dutch National Precipitation Chemistry Network (LMR), were sampled monthly. These samples were analysed, qualitatively as well as quantitatively, for the pesticides bentazone, atrazine, simazine, metolachlor and metazachlor. Bentazone was determined with liquid chromatography, after selective sample pretreatment, with a limit of determination of 0.01 mug/l. Atrazine, simazine, metolachlor and metazachlor were determined in one run with gas chromatography with nitrogen-phosphorous (NP) detection, after liquid-liquid extraction with limits of determination of 0.01-0.02 mug/l. If one of the compounds was measured, identification took place with gas chromatography- massspectrometry.

RIVM rapport:Groundwater in the province of "Zuid-Holland" was investigated for residues of pesticides. Aim of this investigation was to get more information about the threat of groundwater quality as a consequence of application of pesticides, in order to take possible measures for protection in higher concentrations than the EC-guideline for drinking water of 0.1 mug/l for one compound or 0.5 mug/l for the total of several residues of pesticides. Five different compounds were found. The decomposition product ETU (ethylenthiourea) which is formed after application of several fungicides was found in four samples in concentration range of 0,2-14,4 mug/l. At a depth of 7-9 m 7,2 mug/l was found. In five samples 1,2-dichloropropane was found in concentrations of 1.5 to 22.7 mug/l, while at a depth of 8-9 m 7.8 mug/l was found. Furthermore three compounds were found in one sample: 1,3-dichloropropane, chloroallylalcohol and aldicarbsulphon. The compound 1,2-dichloropropane, which is a consequence of soil desinfection, was also found in groundwater below glass houses (4x), potato cultured land (3x) and in bankinfiltration (1x). Carbendazim (0.1 mug/l) was found in groundwater below fruit cultured land.

RIVM rapport:Groundwater in the province of "Noord-Brabant" was investigated at some selected places for residues of pesticides. Aim of this investigation was to get more information about the threat of groundwater quality as a consequence of application of pesticides, in order to take possible measures for protection of groundwater quality in the future Groundwater below agricultural land where potatoes are grown contained residues of 1,3-dichloropropane in concentrations exceeding the EC- guideline of 0.1 mug/l for drinking water. All three samples contained this compound in a concentration range of 1.0 to 3.0 mug/l. As a consequence of application of herbicides in maize cultured land residues of atrazine and bentazon were found. Atrazine was found twice (0.13 and 0.19 mug/l) and a decompositionproduct, desethyl-atrazine was found four times (0.02-0.16 mug/l) while bentazon was found three times (0.02-0.07 mug/l).

RIVM rapport:Onder contract met het EG community Bureau of Reference (BCR) werden 9 organochloorbestrijdingsmiddelen (HCB, HCH-isomeren, beta-HEPO, dieldrin, endrin, p,p'-DDE en p,p'-DDT) bepaald in melkpoeder ten behoeve van certificering als referentiemateriaal.

RIVM rapport:In het kader van het door de Coordinatie-Commissie voor de metingen van Radioactiviteit en Xenobiotische stoffen (CCRX) geinstigeerde project "Inrichting Bodemmeetnet" zijn 320 bodemmonsters op 7 PCB-congeneren en 16 organochloorbestrijdingsmiddelen en verwante stoffen onderzocht. In totaal zijn 40 locaties elk 4 maal (verdeeld over 1987 en 1988) op steeds 2 dieptes bemonsterd. A-waarden genoemd in de Leidraad Bodemsanering (afl. 4, november 1988) zijn met name overschreden voor HCB, alfa-, beta- en gamma-HCH, dieldrin, endrin, endosulfan, p,p'-DDE, TDE en PCB 52. Voor o,p'-DDT en p,p'-DDT wordt in deze Leidraad geen A-waarde gegeven. B-waarden zijn overschreden voor p,p'-DDE en p,p'-DDT in monsters genomen in boomgaarden. Kennelijk gaat het hier om residuen afkomstig van oude bespuitingen met DDT.

RIVM rapport:Ten behoeve van epidemiologisch onderzoek, gestart in verband met de geconstateerde bodemverontreiniging met hexachloorcyclohexaan (HCH)-isomeren in Twente, zijn 103 monsters humaan vetweefsel onderzocht op het voorkomen van deze isomeren. De monsters waren afkomstig van obductie-onderzoek, uitgevoerd in Twente, Noord-Brabant en Friesland. De laatstgenoemde twee gebieden dienden als controlegebied. In de monsters zijn ook bepalingen verricht van enige andere organochloorbestrijdingsmiddelen, n.l. hexachloorbenzeen (HCB), dieldrin, heptachloorepoxide en het DDT-complex (p,p'-DDE, TDE, o,p'-DDT en p,p'-DDT). De gevonden gehalten zullen verder verwerkt worden door het Bureau Epidemiologie.

RIVM rapport:Appelen van het ras Golden Delicious werden bespoten op 2 proefvelden, n.l. te Oudenbosch en te Welsum. Er werden 4 concentraties aan thiram in de spuitvloeistof uitgetest, n.l. 0,2, 0,25, 2,0 en 2,5% ; van de eerste 2 concentraties werd 1500 l/ha gespoten, van de laatste 2 concentraties 150 l/ha. De bemonstering werd uitgevoerd na 1 week en na 2 weken. De proef uitgevoerd te Welsum leverde duidelijk vaker en hogere residuen (tot 6,3 mg/kg) op dan de proef uitgevoerd te Oudenbosch, waarbij slechts eenmaal een aantoonbaar residu (van 0,25 mg/kg) werd gevonden. De oorzaak van deze discrepantie is niet duidelijk. Bij de proef uitgevoerd te Welsum kon geconstateerd worden dat verhoging van de thiram-concentratie in de spuitvloeistof resulteert in een hoger thiram-residu in de appel, maar alleen bij een combinatie van de hoogste thiram-concentratie (2,5%) met de kortste wachttermijn (1 week) werden overschrijdingen gevonden van de maximaal toegelaten waarde van 2 mg/kg. De analyse werd uitgevoerd volgens een nieuwe techniek uitgewerkt bij de Vrije Universiteit te Amsterdam. Volgens deze techniek wordt thiram specifiek en apart van de overige dithiocarbamaten bepaald. De momenteel gebruikelijke technieken bepalen thiram tesamen met o.a. maneb, manam, mancozeb, zineb, ziram e.d. als CS-2, hetgeen voordelen heeft voor het opsporingsbeleid, maar nadelen voor wat betreft selectief gebruik van thiram. De nieuwe techniek heeft goed voldaan en kan aanbevolen worden voor praktijkmonsters. De recovery bedraagt 88,7%, de bepalingsgrens 0,1 mg/kg.

RIVM rapport:In opdracht van de Regionale Inspectie van de Volksgezondheid voor de Milieuhygiene in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe is een aantal monsters van een waterwinning van het Gemeentelijk Waterleidingbedrijf Groningen (GWG) te Glimmen onderzocht op het voorkomen van dithiocarbamaten door middel van de sombepaling van het hydrolyseprodukt CS2. Dit werd noodzakelijk geacht omdat een bio-alarmeringssysteem, aangesloten op het ingenomen water uit de Drentsche Aa, aangaf dat dit water op 12 en 13 april 1989 toxische stoffen zou kunnen bevatten. Het GWG-laboratorium "De Punt" registreerde hoge, aan dithiocarbamaten toegeschreven, CS2-gehalten (mg/l niveau). Deze metingen konden echter niet door het RIVM (Laboratorium voor Organisch-analytische Chemie) worden bevestigd. In samenwerking met de Afdeling Chemie en Biologie van het KIWA is getracht zoveel mogelijk informatie over het eventueel voorkomen van bestrijdingsmiddelen in de monsters te verkrijgen. Geen hoge gehalten van andere bestrijdingsmiddelen werden aangetroffen. De CS2-gehalten die in enkele, door het GWG-voorbewerkte, monsters konden worden aangetoond, zijn zeer waarschijnlijk veroorzaakt door de in het GWG-laboratorium voor de monsterflesjes gebruikte rubber septa.

RIVM rapport:Door het RIVM zijn op 28 juni 1988 rein- en ruw watermonsters genomen bij het pompstation Noordwijk. Tevens werden per te onderscheiden groep mengmonsters samengesteld van water afkomstig uit de produktieputten. In verband met mogelijke beinvloeding vanuit oppervlaktewater is tevens het water uit een sloot nabij de winning bemonsterd. Ook is een zeewatermonster ter plaatse van Langevelderslag genomen. In de watermonsters uit de produktieputten van het bedrijf werd geen atrazine aangetoond op het concentratieniveau van 0,01 mug/l of meer. Indicaties werden echter verkregen voor de aanwezigheid van atrazine op het niveau van 0,001 mug/l. In de monsters oppervlaktewater en zeewater uit de directe omgeving van het pompstation werd atrazine gevonden in de concentratierange 0,01-0,1 mug/l. In 2 contra-expertisemonsters "diepe winning", verkegen via het Laboratorium van de Gemeentewaterleidingen Amsterdam (GWA), werd eveneens op laag niveau (0,01 mug/l) atrazine aangetoond. Het meest opvallend is de gevonden concentratie in het contra-expertise monster "Zeewater-Zuidpier IJmuiden". Dit monster, dat eveneens verkregen werd van het laboratorium van de GWA, bevatte een gehalte aan atrazine van 0,09 mug/l.

RIVM rapport:Some problems arose with respect to a suspected contamination with CS2 forming pesticides (dithiocarbamates) of water from the river Drentsche Aa and drinking-water prepared from this source in the period from april 12 to 14 1989. A team of analytical experts from KIWA (Nieuwegein, The Netherlands) and RIVM investigated the analytical procedure as was followed by the laboratoryu of the drinking-water company. On the bases of an evaluation and a visit of the investigating scientists it was concluded that: 1) The drinking-water delivered in the period from 12-14 april 1990 by GWG was free of dithiocarbamates. 2) The levels of CS2 found in the samples were inflicted by the rubber septa used on the sample bottles.

RIVM rapport:Monsters grondwater, water uit een drinkwaterput en ruw drinkwater afkomstig van het waterwingebied Noordbargeres te Drenthe, werden onderzocht op het voorkomen van chloorallylalcohol (CAA) en chlooracrylzuur (CAZ). Genoemde stoffen zijn metabolieten van het bestrijdingsmiddel dichloorpropeen (DPE). Het onderzoek had tot doel na te gaan of er een verband bestaat tussen de gevonden verhoogde gehalten aan adsorbeerbaar organisch chloor (AOX) en het voorkomen van de metabolieten van DPE. Voor de bepaling van CAA en CAZ in (grond)water werden gevoelige, specifieke bepalingsmethodieken ontwikkeld. Voor de analyse van CAA werd gebruik gemaakt van HPLC met (voor)kolomschakeling van UV-detectie. De bepalingsgrens van deze methode was afhankelijk van de gebruikte monstervoorbewerking, 0.1 of 5 ppb. Voor CAZ en tevens voor CAA werden methoden ontwikkeld op basis van gaschromatografie-negatieve ionen chemische ionisatie-massaspectrometrie. De bepalingsgrenzen van deze laatste methoden waren 0.5 en 1 pbb voor respectievelijk CAZ en CAA. Met genoemde methoden kon geen CAA en CAZ in de onderzochte monsters worden aangetoond op het niveau van 1 respectievelijk 0.5 ppb. Op grond van deze bevindingen wordt geconcludeerd dat de verhoogde AOX gehalten niet kunnen worden toegeschreven aan de aanwezigheid van CAA en/of CAZ en dientengevolge het verhoogde AOX gehalte een gevolg is van de aanwezigheid van andere gechloreerde organische verbindingen. Een eerste poging tot identificatie van deze verbindingen heeft tot op heden geen resultaten opgeleverd.