Search

Aarfusarium leidt tot kwaliteitsverlies in graangewassen. Aarfusarium in granen wordt veroorzaakt door verschillende ziekteverwekkers van het geslacht Fusarium: De belangrijkste veroorzaker van aarfusarium is F. graminearum. De schimmel infecteert de aar tijdens de bloeiperiode, onder vochtige omstandigheden. Is het tijdens de bloei droog dan is er weinig kans op Fusarium. Is het tijdens en voor de bloei nat dan vergroot dat de kans op aarfusarium. Als een partij tarwe of gerst te zwaar geïnfecteerd is kan dat leiden tot een lagere bakkwaliteit, respectievelijk een lagere brouwkwaliteit. In opdracht van het Productschap Akkerbouw is onderzoek gedaan naar de bestrijding van Fusarium in de teelt van brouwgerst. Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met de gewasbeschermingsindustrie.

Uit het onderzoek kwam naar voren dat de effectiviteit van beide referenties tegen Alternaria tegen viel. In hoeverre dit te maken heeft met resistentieontwikkeling binnen de Alternaria populatie is niet duidelijk. In elk geval is het wenselijk om bij de Alternaria bestrijding gebruik te maken van fungiciden met verschillende werkingsmechanismen. Met de toelating van Narita is er voor de Nederlandse telers een extra optie bijgekomen. Phytophthora middelen met een nevenwerking op Alternaria kunnen een goed onderdeel vormen van de bestrijdingsstrategie.

Het in kaart brengen van “witte vlekken” in de kennis omtrent Septoria in selderij en peterselie en aangeven op welke (teelt-)maatregelen het onderzoek moet worden gericht. (Teelt-)maatregelen die hiervoor in aanmerking komen zijn rassenkeuze, gezond uitgangsmateriaal (zaad, planten, potgrond), bemesting, plantafstanden, plantversterkers, grondbedekking, gewasresten verwijderen en bedrijfshygiëne. Het doel van het onderzoek is de bijdrage van de diverse (teelt-)maatregelen aan de bestrijding van Septoria in selderij- en peterseliegewassen duidelijk te krijgen. Uiteindelijk moeten de diverse maatregelen worden opgenomen in een beheersingsstrategie op bedrijfsniveau.

Er wordt aangenomen dat normoverschrijdingen in het oppervlaktewater kunnen ontstaan door oppervlakkige afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen. In een studie naar emissie van gewasbeschermingsmiddelen in het gebied van de Lage en Hoge Raam werden overschrijdingen van de MTR waargenomen van een aantal herbiciden in het oppervlaktewater. Uit bestudering van het verloop van de overschrijdingen in de tijd, in relatie tot het tijdstip van toediening en het neerslagverloop kwam oppervlakkige afspoeling naar voren als een mogelijke oorzaak van de overschrijdingen.

In veel gewassen is het voorkomen of bestrijden van een aantasting door de bodemgebonden schimmelziekte Sclerotinia een toenemend probleem. Door DLV Plant en PPO AGV Lelystad is een deskstudie uitgevoerd in opdracht van de Productschappen Tuinbouw en Akkerbouw om de problematiek verder in beeld te brengen en kennis omtrent oplossingsrichtingen te inventariseren. De jaarlijkse schadepost voor telers wordt geschat op ongeveer 10 miljoen euro. Er zijn in potentie veel maatregelen die de ziekte beheersbaar kunnen maken, zoals bijvoorbeeld het mechanisch bestrijden van de Sclerotinia. Bij het kiezen van de juiste aanpak is het voor een teler van belang om te weten of besmetting vooral uit het eigen perceel komt of dat sporen die aan komen waaien een grote infectiedruk leveren.

De schimmelziekte Phytophthora infestans is de grootste bedreiging bij de teelt van biologische aardappelen in Nederland. Er zijn geen chemische middelen in Nederland toegelaten om deze ziekte te bestrijden. PK2 (=kaliumfosfiet) zou een stof kunnen zijn om het aardappelgewas te beschermen tegen Phytophthora infestans. Het is een stof die in de natuur voor zou komen. Het wordt wel een plantversterker genoemd, dus geen bestrijdingsmiddel. In de VS zijn een aantal van dit soort producten door de EPA (US Environmental Protection Agency) toegelaten als gewasbeschermingsmiddel vanwege hun lage toxiciteit. Er is geen overzicht waarin alle informatie over kaliumfosfiet bijeen gebracht is. Doel van dit rapport is dan ook om de informatie die er over PK2 is in verband met de bestrijding van Phytophthora infestans bij biologische aardappelen, bijeen te brengen.

Zwarte vlekken in peen kan bij zowel gangbare als biologisch geteelde peen grote schade veroorzaken (BioKennis bericht, 2007). Een complex van omstandigheden waaronder de aanwezigheid van diverse schimmels in de grond, de groeiomstandigheden van het gewas, de oogstomstandigheden en de bewaarcondities spelen bij het optreden een rol. Een inventarisatie van allerlei omstandigheden in 2001- 2003 leverde indicaties op dat slechte oogstomstandigheden de grootste risicofactor vormen. Onderzoek met een extreem zware kunstmatig aangebrachte ziektedruk liet ook zien dat afhankelijk van de schimmel een wondhelingsperiode van één week enig positief effect had (Wander, Meier, Booij & Velema, 2006). Bij de huidige praktijk waarbij grote hoeveelheden kisten bij één bewaarregime worden bewaard is het differentiëren van bewaarregimes niet mogelijk. Tot op heden zijn er dus nog geen praktisch uitvoerbare maatregelen die een duidelijk effect op zwarte vlekken hebben. In opdracht van het Productschap Tuinbouw is een correlatie analyse uitgevoerd om na te gaan of er een verband is tussen teeltfactoren en het al dan niet voorkomen van zwarte vlekken in de jaren 2008 t/m 2010 in de praktijk.

De gegevens van het teeltjaar 2008 zijn in opdracht van het Productschap Tuinbouw geanalyseerd. Agrifirm heeft een lijst van teeltgegevens van peen partijen van hun klanten verzameld en bij het uitschuren de peen beoordeeld op ziekte. PPO-AGV heeft de schimmels gedetermineerd en een analyse van de teeltgegevens uitgevoerd.

Bestrijding van Fusarium is een complexe aangelegenheid. Het voorkomen van aantasting door Fusarium (en de vorming van het mycotoxine DON) moet een samenspel zijn van maatregelen. Te denken valt aan: ruime vruchtwisseling, een kerende grondbewerking, teelt van resistente rassen en een fungicide bespuiting tijdens de bloei. Fungiciden zijn beperkt werkzaam tegen deze schimmels; ook als ze op het juiste tijdstip worden gespoten. Echter, een bespuiting met fungicide is niet altijd nodig/zinvol, daar de belangrijkste factor voor aantasting het weer is. Is de periode vóór en tijdens de bloei niet gunstig dan zal de aantasting door Fusarium niet groot zijn. Het voorspellen van deze omstandigheden is lastig. Hierbij kunnen beslissingsondersteunde systemen zeer behulpzaam zijn. In dit project is op basis van (internationale) literatuur en proefgegevens een opzet gemaakt voor een beslissingondersteunend systeem voor Fusarium in wintertarwe en getest in veldproeven en in praktijkpercelen.

Er zijn 2 pottenproeven uitgevoerd, waarbij in de ene proef de curatieve werking en in de andere proef de eradicatieve (stop) werking van fungiciden of fungicidencombinaties werd onderzocht.

Zwarte vlekken in peen kan zowel bij gangbare als biologisch geteelde peen grote schade veroorzaken. In opdracht van het Productschap Tuinbouw is een analyse uitgevoerd op de teelt- en ziekte gegevens van peen, die in het jaar 2007 op praktijkschaal zijn geteeld. Agrifirm heeft een lijst van teeltgegevens van peenpartijen van hun klanten verzameld en bij het uitschuren de peen beoordeeld op ziekte. PPO-AGV heeft de analyse uitgevoerd en de rapportage verzorgd.

Bladvlekkenziekte in maïs veroorzaakt door de schimmel Helminthosporium spp., kwam tot voor kort nauwelijks voor in Nederland. In meer zuidelijke Europese landen, zoals Zuid-Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk heerst de ziekte al langer. Schade in snijmaïs kan door massale aantasting aanzienlijk zijn wat tot uiting komt in lagere opbrengsten en lagere voederwaarde. Voor de korrelmaïs en ccm-telers betekent een aantasting reductie van de korrelopbrengst en mogelijk hogere droogkosten als gevolg van een negatief effect op het droge stof gehalte van de korrels. Een aantasting kan ook consequenties hebben voor het inkuilen en de bewaarbaarheid van snijmaïs. In 2009 is oriënterend onderzoek gestart naar het effect van vruchtwisseling op Helminthosporium aantasting. Hiertoe is in 2009 grond verzameld van maïspercelen waar in 2007 en/of 2008 maïs heeft gestaan die was aangetast door Helminthosporium. In een pottenproef is getest of er in deze grond levensvatbare sporen aanwezig waren die maïs konden aantasten.

Bij diverse onderzoeken is gebleken dat bij de bescherming van het loof de dosering van het preventieve contactmiddel Shirlan kan worden aangepast aan de resistentie van het ras. Om de effectiviteit van meerdere fungiciden in verlaagde doseringen te testen startte in 2007 een 3 jarig onderzoeksproject. In 2007 en 2008 zijn voor de belangrijkste middelen in een potproef de preventieve en curatieve effectiviteit van lagere doseringen in een gevoelig ras onderzocht. Op basis van deze resultaten en het gebruik van de middelen in de praktijk zijn van 2007 tot en met 2009 verschillende fungiciden in verlaagde doseringen in het veld getest op 2 locaties. In dit rapport worden de resultaten van de veldproeven van 3 jaar besproken.

Zwarte vlekken op peen leidt tot een ernstige vermindering en soms afkeuring van de peen. De veroorzakende schimmels bevinden zich in de grond en kunnen zich vestigen in de opperhuid van de peen. Bij de oogst liften de schimmels mee de bewaring in, met de aanhangende grond. Tijdens de bewaring worden na verloop van tijd de zwarte vlekken op de peen gevormd. In dit onderzoek is bekeken of toepassing van biofumigatie (het in de grond werken van gewassen of gewasresten waarbij gasvormige stoffen ontstaan die een dodende werking hebben op bodemziekten en -plagen) een oplossing kan zijn voor dit probleem.

De P. infestans-populatie wordt steeds agressiever, de cyclus wordt korter en er kan een snellere uitbreiding van de epidemie optreden als niet wordt ingegrepen. Bestrijding van Phytophthora in de teelt van aardappelen vraagt daardoor steeds meer aandacht. Het ontwikkelen van strategieën die zowel rekening houden met doseringsverlaging, rasresistentie, gecombineerde bestrijding Alternaria en Phytophthora, milieu en kosten vindt over meerdere jaren in veldproeven plaats op verschillende locaties in Nederland met verschillende teeltomstandigheden en verschillende klimatologische omstandigheden. Ieder jaar zijn er enkele aanpassingen in proefopzet, gebaseerd op de nieuwste inzichten uit Phytophthora onderzoek (Parapluplan Phytophthora). Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Landbouw.

project nummer 325000230

Zwarte vlekken in peen kan zowel bij gangbare als biologisch geteelde peen grote schade veroorzaken. In opdracht van het Productschap Tuinbouw is een analyse uitgevoerd op de teelt- en ziekte gegevens van peen, die in het jaar 2006 op praktijkschaal zijn geteeld. Agrifirm heeft een lijst van teeltgegevens van peenpartijen van hun klanten verzameld en bij het uitschuren de peen beoordeeld op ziekte. PPO-AGV heeft de analyse uitgevoerd en de rapportage verzorgd.

Voor de bestrijding van valse meeldauw in ui is de inzet van fungiciden vooralsnog onontbeerlijk. Om de emissie naar het milieu en de kosten zoveel mogelijk te beperken is in een veldproef in zaaiui onderzocht of door toevoeging van hulpstoffen aan fungiciden de effectiviteit tegen schimmelziektes wordt verhoogd en de dosering van de fungiciden daardoor verlaagd kan worden. Voor de toevoeging van een aantal hulpstoffen blijkt dat inderdaad het geval te zijn.

Door het agressiever worden van de P. infestans-populatie wordt het Phytophthoraprobleem in de teelt vanaardappelen groter en vraagt de bestrijding meer aandacht. De timing van bespuitingen hangt af van dekritieke weersomstandigheden en de restwerking van het fungicide sinds de laatste bespuiting. De keuzevan de fungiciden wordt bepaald door de combinatie van de groeifase van het gewas en de ziektedrukvanuit besmette knollen, oösporen of uit de lucht (afvalhopen, opslagplanten enz.). Er is nog te weinigbekend omtrent de effectiviteit van de verschillende fungiciden onder die speciale omstandigheden. Inopdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wordt in dit project eenbestrijdingsstrategie ontworpen die én goed P. infestans bestrijdt én weinig milieubelasting geeft. In debestrijdingsstrategie wordt de inzet van het fungicide afgestemd op de groeifase van het gewas enziektedruk. Tevens zal de bestrijdingsstrategie goed moeten passen in de risicobeleving van de teler enmoet bedrijfseconomisch aantrekkelijk zijn.Het ontwikkelen van deze strategieën zal plaats vinden in veldproeven op 5 verschillende locaties inNederland met verschillende teeltomstandigheden en verschillende klimatologische omstandigheden.

Op het proefbedrijf PPO AGV te Horst is in 1999 een veldproef aangelegd om een systeem voor gerichte bestrijding van Botrytis en Stemphylium in asperge, met een zo minimaal mogelijk middelengebruik, te ontwikkelen. In de veldproef waren, naast een onbehandeld object, vier varianten opgenomen waarbij gewasbeschermingsmiddelen werden toegepast. Daarnaast lagen drie objecten in de proef waarbij een vroegtijdige aftakeling van het gewas werd gesimuleerd. Door het verwijderen van de helft van het aantal stengels begin augustus, september of oktober werd een indicatie verkregen van het effect van vroegtijdig assimilatieverlies op de productie in volgende jaren. In 2001 tot en met 2005 werd geoogst.

Voor de bestrijding van valse meeldauw (Peronospora destructor) en de bladvlekkenziekte (Botrytis squamosa) is de inzet van fungiciden vooralsnog onontbeerlijk. Om de emissie naar het milieu van fungiciden zoveel mogelijk te beperken, zijn in de jaren 2002 tot en met 2005 veldproeven uitgevoerd, waarin diverse emissiebeperkende spuittechnieken getoetst zijn op hun effectiviteit tegen valse meeldauw en bladvlekken in zaaiui. De fungiciden Acrobat DF, mancozeb, Shirlan Flow en Kenbyo /Daconil vlb. zijn toegepast met de emissie beperkende spuitdoppen AI110.03, TD 110.02 DF, DG 110.03 en ter vergelijking de standaarddop XR 110.03. In combinatie met de spuitdoppen zijn de mogelijkheden van luchtondersteuning en de hulpstoffen Zipper, Modex en Magic Sticker onderzocht. Ook het effect van de rijrichting is onderzocht. In het laatste jaar is tevens de spuittechniek sleepdoek meegenomen. Om het effect van de diverse spuitstrategieën met elkaar te kunnen vergelijken zijn de bespuitingen uitgevoerd met de frequentie van één week. Alle veldproeven hadden een onbehandeld object om het ziekteverloop te registreren. De ziektedruk en het niveau van aantasting varieerde in de loop der jaren, hetgeen een goed beeld gaf van de mogelijkheden van de diverse spuitstrategieën.

Doelstelling van dit project was informatie verwerven over het belang van de diverse infectiebronnen van Bremia. Om te komen tot een zo goed mogelijk beeld zijn hierbij alle slateelten in zowel vollegrond als kas betrokken. Deze informatie moet leiden tot gerichte maatregelen om de belangrijke bronnen uit te schakelen of tot gerichte onderzoeksvragen als er nog essentiële informatie ontbreekt.

Aan het einde van het voorgaande groeiseizoen moet knolphytophthora voorkómen worden. Hierbij is de keuze en timing van fungiciden belangrijk. Infectie van de knollen kan nog ook optreden tijdens en na loofvernietiging. De methode van loofvernietiging in combinatie met de gebruikte loofdodingsmiddelen kan invloed hebben op (de mate van) de knolaantasting. Tevens kan toevoeging van een knolbeschermend fungicide tijdens loofdoding de knolaantasting verminderen. Om dit te beoordelen is in 2005 een proefveld aangelegd waarin diverse loofvernietigingsmethodieken werden getoetst en vergeleken. Tevens werd beoordeeld of het toevoegen van fungiciden aan de loofvernietigingsmethoden een betere knolbescherming biedt