Search

De samenwerking in de eerste lijn neemt gestaag toe. Ruim de helft van de Nederlandse huisartsenpraktijken werkt met andere eerstelijnszorgverleners, zoals apothekers, fysiotherapeuten en sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, samen onder één dak. Tussen 2007 en 2009 is het aantal samenwerkingscontracten van huisartsen met andere eerstelijnszorgverleners met 5% toegenomen tot 43% en het aantal huisartsen dat met anderen onder één dak werkt met 8% tot 58%. Dit blijkt uit onderzoek van het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg), dat is uitgevoerd met subsidie van het ministerie van VWS. Het ministerie wil de eerste lijn versterken zodat die zijn centrale rol in het Nederlandse zorgsysteem kan behouden. De achterliggende gedachte is dat samenwerking goed is voor de samenhang van de zorg en afstemming. De Monitor multidisciplinaire samenwerking verzamelt gegevens om bij te houden of er inderdaad meer samenwerkingsverbanden zijn gekomen binnen de eerst lijn. Verschillen NIVEL-onderzoeker Johan Hansen: “In 2007 zagen we al verschuivingen. Huisartsen waren vooral meer gaan samenwerken met apothekers, fysiotherapeuten en sociaal psychiatrisch verpleegkundigen. Deze trend heeft zich verder doorgezet. En deze samenwerking blijft in bijvoorbeeld achterstandswijken niet achter bij die in andere wijken. Ook zijn er regionale verschillen: in Groningen, Drenthe en Zuid-Limburg werken huisartsen het meest op één locatie met fysiotherapeuten en apothekers.” Patiëntgericht De samenwerking is vooral gericht op de zorg voor diabetes, COPD en astma, en hart- en vaatziekten. Hansen: “De samenwerking is wel patiëntgericht, maar meestal zijn patiënten of een patiëntenvereniging daar niet actief bij betrokken.” Als knelpunt in de samenwerking wordt de relatie met de zorgverzekeraar het meest genoemd. “We krijgen de indruk dat de financiering zoals geregeld door overheid en zorgverzekeraars wel insteekt op samenwerking, maar ook complex is en gefragmenteerd. Het

Bij de helft van de Nederlandse huisartsenpraktijken is inmiddels een fysiotherapeut, apotheker, sociaal psychiatrisch verpleegkundige of andere zorgverlener gevestigd. Leidt vestiging op één adres ook tot meer samenwerking? Eén adres Eenderde van alle huisartsenpraktijken heeft een formeel samenwerkingsverband. Het merendeel daarvan is ook met andere zorgverleners op hetzelfde adres gevestigd. Daarbij blijkt dat praktijken met meerdere huisartsen vaker samenwerken met andere zorgverleners dan solopraktijken. De regionale verschillen binnen Nederland zijn klein. Centrale rol Het lijkt aannemelijk dat door de gezamenlijke vestiging op één adres de samenwerking ook toeneemt. Het ministerie van VWS wil de eerste lijn versterken zodat die zijn centrale rol in het Nederlandse zorgsysteem kan behouden. De achterliggende gedachte is dat samenwerking goed is voor de samenhang van de zorg en afstemming. Samenwerkingscontract Met subsidie van het ministerie van VWS is voor het eerst op landelijk niveau voor een groot aantal eerstelijns disciplines de samenwerking met de huisarts in kaart gebracht. Het NIVEL keek naar verschillende eerstelijns hulpverleners op één adres, naar formele samenwerking die is vastgelegd in een contract, de presentatie van huisarts en andere zorgverleners naar buiten, en of samenwerkingsverbanden worden gefinancierd door zorgverzekeraars. Voor het onderzoek werden alle Nederlandse huisartsenpraktijken aangeschreven. Ruim driekwart reageerde. Het NIVEL wil deze ontwikkeling in de toekomst blijven volgen.

De vragenlijst voor het ziekenhuisvergelijking systeem (ZVS) kan worden ingekort zonder dat de uitkomsten van het onderzoek veranderen. In totaal kunnen 20 tot 30 vragen worden verwijderd. Dit blijkt uit NIVEL onderzoek in opdracht van de Consumentenbond. Kortere vragenlijsten maken een volgende ziekenhuis vergelijking goedkoper. Ook hoopt men dat de respons dan hoger wordt, doordat respondenten minder tijd kwijt zijn met invullen. Er zijn ook redenen om de vragen toch maar te laten staan, bijvoorbeeld omdat zij over onderwerpen gaan die voor de patiënten of de ziekenhuizen belangrijk zijn, ook al leiden zij niet tot andere onderzoeksuitkomsten. Er zouden echter ook nieuwe onderwerpen aan de ziekenhuisvergelijking kunnen worden toegevoegd. In de huidige vragenlijsten wordt ingegaan op de onderwerpen service, informatievoorziening, bejegening en ontslag/nazorg van patiënten. Uit dit onderzoek blijkt dat zorggebruikers veelal ook informatie wensen over veiligheid en hygiëne, wachtlijsten, kwaliteit en vakbekwaamheid van het medisch handelen. Daarnaast heeft dit onderzoek aangetoond dat het uitvoeren van deelonderzoeken onder specialisme een meerwaarde heeft boven een ziekenhuisbrede steekproef. Op verzoek van het Ministerie van VWS is in dit onderzoek gekeken naar de mogelijkheden om met de ZVS-vragenlijst aan te sluiten bij een Amerikaanse vragenlijst voor ziekenhuisvergelijking, de Hospital CAHPS (Consumer Assessment of Health Plan Survey). De opnamevragenlijst kan grotendeels worden omgezet naar de CAHPS-methodiek. Dit geldt niet voor de poliklinische vragenlijst. Het rapport vormt een bijlage bij een studie "Ziekenhuisvergelijkingssysteem Deel III, Patiëntenenquête; De ontwikkeling van een meetinstrument" die de Consumentenbond voor het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uitvoert.

Om patiëntgerichtheid van de Nederlandse gezondheidszorg te meten zijn vier soorten gegevens nodig: Een meting van het consumentenvertrouwen (met het meetinstrument 'Vertrouwen in de gezondheidszorg'); Een meting van de ervaringen van patiënten met veel gebruikte vormen van zorg (met een nog te ontwikkelen meetinstrument dat uitgaat van de Consumer Assessment of Health Plan Surveys (CAHPS) en QUOTE -instrumenten) De geaggregeerde informatie uit de cliënten raadplegingen van diverse benchmarkstudies Een meting van de ketenkwaliteit in de zorg voor chronisch zieken met behulp van ziektespecifieke CAHPS of QUOTE. Dit blijkt uit onderzoek van het NIVEL in opdracht van het Ministerie van VWS. Het doel van deze studie was om na te gaan welke meetinstrumenten zouden kunnen worden gebruikt voor het verzamelen van gegevens over de patiëntgerichtheid van het Nederlandse gezondheidszorgsysteem. Deze gegevens zijn nodig voor de invulling van de Balanced Scorecard voor de Nederlandse gezondheidszorg , waarmee het Ministerie van VWS in de toekomst de ontwikkelingen in de gezondheidszorg op afstand en op macroniveau wil monitoren. Patiëntgerichtheid is één van de prestatie-indicatoren in deze Balanced Scorecard. Uit het NIVEL onderzoek blijkt dat er verschillende manieren en diverse meetinstrumenten zijn om deze indicator in te vullen. De verschillende opties worden in het rapport systematisch naast elkaar gezet. Er is momenteel een toenemende behoefte aan zulke feedback van patiënten om te achterhalen welke aspecten van zorg verbeterd dienen te worden en om de uitvoering van kwaliteit van zorg te monitoren. In verschillende landen eisen overheden en andere regulerende instellingen dat bijvoorbeeld ziekenhuizen op regelmatige basis patiëntenenquêtes uitvoeren. In Nederland heeft het Ministerie van VWS zich tot doel gesteld de prestaties van de Nederlandse gezondheidszorg te monitoren met behulp van de Balanced Scorecard.