Search

ÖZETKALKINMA SÜRECİNDE TÜRKİYE’DE ULAŞIM: 1980’DEN GÜNÜMÜZE “DEMİRYOLU DENEYİMİ”Bu çalışmada, kavramsal bir düzeneğe taşınan demiryolu olgusu üzerinden Türkiye’nin yakın dönemdeki kalkınma ve birikim süreci analiz edilmiştir. Bu analizin temel amacı 1980 sonrası dönemde uygulanmaya başlanan neo-liberal politikalar ekseninde Türkiye demiryollarının yeniden yapılanmasını incelemek olmuştur. Sözü geçen dönemde, Türkiye’nin dünya piyasasına daha hızlı ve iç bağlantıları daha derin bir entegrasyon sürecine girmesi “hız”ı önemli kılmıştır. Çalışmada “hız”ın, bu yeniden yapılanmayla ilişkisi kurulmaya çalışılmıştır. Ayrıca tarihsel bir gerçeklik olarak ele alınan demiryolu olgusunun, kapitalist sanayileşmenin ilk olarak açığı çıktığı toplumlarla, henüz bu dönüşümü yaşamayan toplumlar arasındaki ilişkileri analize konu edilmiştir. Osmanlı toplumunun dönüşümünden/çözülmesinden başlanarak, yeni ulus-devletin inşası ve devamında kapitalist sanayileşmenin Türkiye’deki gelişiminin farklı evrelerine değinilmiştir. Türkiye’de demiryollarının yeniden önem kazandığı neo-liberal dönemde, daha önce kamusal bir hizmet olarak sunulan demiryolları, sermaye için yeni değerlenme alanı haline gelmiştir. Neo-liberal dönemde devlet-sermaye arasında açığa çıkan yeni ilişki türlerinin analizi önemlidir. Bu bağlamda, demiryolları hem teknik bir unsur olarak hem de sermaye birikimi ile olan ilişkisi bakımından incelemeye alınmıştır. Çalışma neticesinde daha önce kamusal bir hizmet olarak sunulan demiryollarının, devletin değişen ve dönüşen yapısı ve sermayenin yeni talepleri doğrultusunda nasıl kamusal bir hizmet olmaktan çıkıp piyasalaştığı gösterilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Demiryolu, Kalkınma, Sermaye birikimi, Neo-liberalizm.ABSTRACTTRANSPORTATION IN TURKEY IN DEVELOPMENT PROCESS: RAILWAY EXPERIENCE FROM 1980 TO PRESENTIn this study, Turkey’s development and accumulation process in the near future were analysed via railway phenomenon. The main purpose of the analysis was to examine the restructuring of railways of Turkey on the axis of neo-liberal policies that is being implemented in the post 1980 period. In the period of neoliberalism, Turkey’s economy is integrated to the World markets faster and internal connections deeper. This situation made “speed” concept important for Turkey. In this study, we have tried to establish a relationship of speed with this restructuring of railways. In addition, railway phenomenon as a historical reality was subjected to analysis the relationship between early capitalist industrialized countries and other countries that live this transformation later. On the other hand, the historical analysis of Turkey is starting from the transformation of the Ottoman society to the construction of the new nation-state, then touched upon the different stages of development of capitalist industrialization in Turkey. Railways of Turkey that are gained renewed importance in the neo-liberal era, were previously presented as a public service, but now they have become a new field of investment for private sector. Moreover, in neo-liberal period, analysis of new types of relationships between state-capital is important. In this context, railways were examined both technical factors and in relation with the accumulation of capital. As a result of this study, we tried to show that how Turkey’s railways shift from predominantly a public service to a part of marketization in the line with changing and transforming of the structure of the state and new demand of capital.Key Words: Railway, Development, Capital Accumulation, Neoliberalism

ÖZET Türkiye’de yönetimde yeniden yapılanma sürecinde, kamu yönetimine getirilen ‘yönetişim’ mantığı ile kurgulanan bu tezde, bölgesel politikaların süreç içerisinde nasıl şekillendiği incelenmiştir. Bölge, bulunduğu dönemin koşullarına göre tanımı sürekli değişen bir kavramdır. Bu bağlamda, Türkiye’de değişen bölgesel kalkınma yaklaşımları, dönemlendirilerek incelenmiştir. Bölgesel politikaların son ayağını Bölge Kalkınma Ajansları oluşturmaktadır. Türkiye’de 2002 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile İstatiski Bölge Birimlerinin Sınıflandırılması kabul edilmiş ve Düzey-2 kapsamında 26 bölgede Bölge Kalkınma Ajansları’nın kurulmasını öngören 5449 sayılı yasa tasarısı 2006 yılında kabul edilmiştir. Buradan hareketle, tezin başlıca amacı, Kalkınma Ajansları ile birlikte, bölgelerdeki değişim süreçlerini gözlemlemek olacaktır. Türkiye’de pilot uygulama olarak kurulan ilk iki ajanstan biri olan İzmir Kalkınma Ajansı üzerinden, İzmir bölgesindeki dönüşüm incelenecektir. Anahtar Kelimeler: 1. Yönetişim 2. Yönetimde Yeniden Yapılanma 3. Bölgesel Kalkınma 4. Türkiye’de Değişen Bölgesel Kalkınma Politikaları 5. Bölgesel Kalkınma Ajansları 6. İzmir Kalkınma AjansıABSTRACT In this thesis, we focused on how regional policy shaped in years, in Turkey. The process of restructuring in the public administration brought us to ‘governance’ logic to get explain. Region, where the ever-changing definition of a concept according to the conditions of the period. Fort this reason, we were classified to get understand varying approaches to regional development in Turkey. The last change in regional policy is Development Agencies. Turkey accepted the Nomenclature of territorial units for statistics in 2002 as a first step in accordance with the harmonization of regional development criteria of EU.Governmnet bill numbered 5449 proposing the the foundation of 26 Regional development Agencies in 26 regions within the context of Level-2 became law in 2006. Therefore, the first aim of this thesis is, getting to understand what is changing in regions after settle down Development Agencies, in Turkey. One of the first setle down Development Agencies which called İzmir Development Agency, will show us what are the changing in İzmir after Development Agency. Keywords: 1. Governance 2. Restructuring in Public Administration 3. Regional Development 4. Changing Regional Development Approaches in Turkey 5. Regional Development Agencies 6. İzmir Development Agency

Anahtar Kelimeler : Davranış Kalıpları, Toplumsal ŞiddetÖZETKALKINMA SÜRECİNDE DEĞİŞEN DAVRANIŞ KALIPLARI: TOPLUMSAL ŞİDDETİN NEDENLERİ Bu çalışma, kuramsal bir çerçeve içinde toplumdaki davranış kalıplarının ve daha spesifik boyutta toplumsal şiddetin nedenlerini analiz etmektedir. Çalışma, kalkınma süreci boyunca, davranış kalıplarındaki değişimi ve toplumsal şiddetin nedenlerini iktisadi ve sosyolojik boyutlarıyla ele alırken; analiz konusunu modernizm kavramı üzerinden de şekillendirmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca Türkiye örneği üzerinden mekansal bir çözümlemeye giderek kalkınma sürecinde davranış kalıplarının nasıl bir dönüşüm geçirdiğine ve toplumsal şiddetin nedenlerine dair bir portre çizmektedir. Anahtar Sözcükler: Modernizm, Mekansal Çözümleme, Davranış Kalıplari, Toplumsal Şiddet, İktisadi ve Sosyolojik Ele AlışKeywods : Behavior Patterns, Violance in SocietyABSTRACTCHANGING BEHAVIOR PATTERNS IN THE DEVELOPMENT PROCESS:THE CAUSE OF SOCIAL VIOLENCE This study, within a theoretical framework, analyzes the underlying reasons of behavioral patterns, more specifically of public violence in the society. While analyzing the changes in behavioral patterns and reasons of public violence from economic and sociological perspective during development stage; the study aims to handle the subject also within the modernism concept. Besides, taking Turkey into account as an example, the study analyzes the social life in Turkey and depicts the changes in behavioral patterns and reasons of violence of society during the development process. Keywords: Modernism, social life, behavioral patterns, public violence, economic and sociological perspective

ÖZETKöy Enstitüleri ile ilgili birçok tez çalışması yapılmış olmasına rağmen konunun seçilme nedeni, enstitüleri sadece bir eğitim sistemi olarak incelemek yerine kalkınma ile bağdaştırmaya çalışmaktı. Özellikle, enstitülerin varoluş yıllarının Türkiye’nin 1930–1939 dönemi devletçi kalkınma yıllarına denk gelmesi nedeniyle de, bu yıllardaki kalkınma politikalarına köy enstitüleri eğitim deneyiminin etkilerini incelemekti. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, köy enstitüleri olgusuna ait bilgiler harmanlanarak enstitüler açıklanmaya çalışılmış; devletçi kalkınma politikaları üzerindeki etkileri bakımından önemli olan noktalar üzerinde durularak eğitim ile toplumsal yapı, toplumsal değişim ve kalkınma ilişkisi irdelenmeye çalışılmıştır.1929 yılında ortaya çıkan büyük dünya buhranı Türkiye de içinde olmak üzere birçok az gelişmiş ülkeyi derinden etkilemişti. Dünya çapında sermaye hareketleri buhranın etkisiyle neredeyse durma noktasına gelmişti. Buhran adeta tüm dünya ülkelerinde dış ticaretin denetlendiği korumacı politikalara geçişi zorlayıcı bir etken olmuştu. Türkiye de hem buhranın etkilerini en aza indirgemek hem de savaştan yeni çıkmış ve yeni kurulma çabaları içerisinde olan bir devlet olarak, kendisine en uygun olan devletçi ve planlı kalkınma uygulamalarına başlamıştı. Halkının %80’nini köylü kesimin oluşturduğu Türkiye’de kalkınma politikalarına köylerden başlanarak uygulanmaya karar verilmişti. Fakat öncelikle çoğunun okuma yazma dahi bilmediği köylülere kalkınma bilincinin verilmesi gerekiyordu. Bunu yapabilecek tek aracın eğitim olduğuna karar verildi. Yeni Türkiye devleti kurulana kadar denenmiş eğitim sistemlerinden fayda sağlanamamıştı. Yepyeni bir düzen kurulmalı ve tamamen Türkiye’ye has olmalıydı. Bu fikirden hareketle öncelikle köy eğitmenleri yetiştirmek için köylerde kurslar kuruldu. Kurslar başarılı olmuştu fakat ilerledikçe yetersiz gelmeye başladı. Bu aşamada da daha genişletilmiş ve yenilenmiş bir uygulama olan Köy Enstitüleri sistemine geçildi. Resmi olarak 17 Nisan 1940 yılında kurulmuşlar, 1954 yılında da geleneksel ilköğretim okullarıyla birleştirilerek kapatılmışlardır. Köy enstitüleri hareketi Türkiye’nin eğitim davasının her köye bir okul, her okula bir öğretmen görüşünden öte, modern bir ulus yaratmak amacını gerçekleştirmenin yolu olarak ortaya çıkmıştı. Geleneksel eğitim sistemi dışında bir çalışma ve ülkeye has eğitim öğretim yapısını oluşturan özgün kuruluşlar olmuşlardı. Köy enstitüleri, olgusu basit ve yalın bir ilköğretim seferberliğinden öte, kırsal alanda başlayan bir toplum kalkınması projesiydi.ABSTRACTAlthough many arguments have been conducted about the village institutions, because of the choice is, try to reconcile with the institutes and development. Especially, try to analyze the effects of educational experience into the development of policies in 1930-1939 periods. The relationship between education, social structure, social change and development was analyzed.In 1929, Turkey and many less developed countries were deeply affected from the world crisis. With the effects of capital movements worldwide had come almost to a standstill because of the crisis. Crisis in nearly all world countries to protectionist policies, foreign trade was monitored transition was a compelling factor. Turkey as well as to minimize the effects of crisis and had emerged from the war effort, and new courses are being established as a state, with its statist best practices and planned development had begun.In Turkey, 80% people lives in villages. So it was decided to be implemented the development policies starting from the villages. But, first of all it has to given to the development of consciousness for the villagers who did not even know to read and write. It was decided that education is the only way that can do this. However, until the new government of Turkey, the education system could not be suitable for this structure. A new scheme should be established and must be completely unique to Turkey. Starting from this idea, established in the villages of courses for to train teachers for the villages. At the beginning, courses had been successful, but later on they weren’t enough. At this stage, the Village Institutes, which were more extended and refurbished than the courses, were build. Officially they build on April 17, 1940. They were closed in 1954 after they combined with the traditional elementary school.The village institutions experimentation was way of the creating a modern nation in Turkey. They were different from the other traditional education systems. Its only belongs to Turkey. They were a community development project which began in the rural areas.

ÖZETSERMAYE BİRİKİM SÜRECİNDE “ARAYIŞ MEKÂNLARI” SAMSUN ÖRNEĞİBu çalışmanın çıkış noktası, kapitalizmin gelmiş olduğu aşamada bazı kent ve bölgelerin birer arayış mekânı haline geldiği tespitidir. Bu tespitin teorik arka planını kapitalist sistemin temel aksı olan sermaye birikim süreci ile mekânsal yapıların ilişkisi ve bu ilişkinin değişen biçimleri oluşturmaktadır. Bu çerçevede ilk olarak bölgesel kalkınma yazının eleştirisi üzerinden arayış mekanı kavramı açıklanmıştır. Daha sonra bir “arayış mekanı” olarak değerlendirilen Samsun’un bugünkü arayışlarına zemin oluşturan tarihsel süreç olarak sermaye birikim sürecine odaklanılmış ve bugünkü arayışları niteleyen dönüşümler incelenmiştir. Son olarak Samsun ilindeki arayış hali, bu süreçte öne çıkan aktörler ile yapılan derinlemesine mülakatlar üzerinden analiz edilmiştir. ABSTRACT“THE SEARCHING SPACES” OF CAPITAL ACCUMULATION PROCESS SAMSUN CASEStarting point of this study is the assessment that some cities and regions have become “searching spaces” at the stage of capitalism have come. This assessment is based on the relation between capital accumulation process and spatial constitutions and changing forms of this relation. In this context, firstly “searching space” concept is explained starting from the criticism of regional development literature. The case study of this thesis is determined as Samsun. This city as a “searching space” is adressed within historical development of capital accumulation process. Finally the “searching process” in Samsun is addressed through the depth interview with important agents of this “searching process”.

ÖZETDOĞAN AVCIOĞLU’NUN KALKINMA ARAYIŞLARIBu çalışmanın temel amacı, Doğan Avcıoğlu’nun 1950’lerin ortalarından 27 Mayıs 1960 Darbesi’ne kadar olan dönem aralığında Forum, Akis ve Kim Dergilerinde yayımlanan yazılarında, “kalkınma” meselesine nasıl yaklaştığı ve Türkiye için nasıl bir kalkınma stratejisi önerdiğini incelemektir. Bu dönemde Doğan Avcıoğlu’nun düşüncelerini etkileyen Ortodoks Kalkınma Yazını ve onun genel varsayımları; ayrıca Demokrat Parti’nin politikaları, Avcıoğlu’nun bu dönemde kalkınmaya dair düşüncelerini anlama yolunda bir çerçeve çizmesi amacıyla kısaca incelenmiştir. Çalışmanın temel vurgusu Avcıoğlu’nun bu dönem yazılarında kalkınma meselesini sadece iktisadi açıdan değil, toplumsal bütün boyutlarıyla ele aldığı ve çözüm önerilerini böyle bir bakış açısıyla şekillendirdiğidir. Avcıoğlu bu dönemdeki yazılarında, az gelişmiş bir ülke olarak nitelediği Türkiye’nin Batı standartlarında gelişmiş bir ülke seviyesine yükselebilmesi için, bir an önce hızlı bir şekilde kalkınma yoluna girmesi gerektiğini savunmuştur. Türkiye’de hızlı kalkınmanın bir an önce başarılabilmesi sürecinde parlamenter sistemin yavaşlatıcı ve engel olabileceği üzerinde durmuş, güçlü bir lider ve onun hükümetinin, bir sınıf olarak nitelediği aydınların öncülüğünde oluşturulan bir kalkınma doktrinine dayalı biçimde bir kalkınma stratejisini hızla hayata geçirmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Böylece sistemli bir kalkınma doktrinin varlığı çerçevesinde halkın kalkınma yolunda bazı mahrumiyetlere katlanabilmesi için ikna edilebilmesinin de mümkün olabileceğini vurgulamıştır. Bu süreç içinde devletin de kalkınma doktrini bağlamında yeniden organize edilmesini, ayrıca geniş bir kalkınma planının yol göstericiliğinde bütün ekonominin kontrol altına alınması gerektiğinin altını çizmiştir. Avcıoğlu’nun bu dönemde açığa çıkmaya ve belirginlik kazanmaya başlayan belirli temaları, ilerdeki düşünsel hayatının biçimlenmesinde de önemli bir rol oynayacaktır. ABSTRACTDOĞAN AVCIOĞLU’S QUEST FOR ECONOMIC DEVELOPMENTThe main purpose of this study is to study how Doğan Avcıoğlu approaches the “development” concept in his articles that were published in Forum and Kim journals, and particularly in Forum journal, between mid 1950s to the May 27th 1960 Coup d’état and what type of economic development he suggests for Turkey. The study explores the Orthodox economic development literature and its main theories that influenced Doğan Avcıoğlu’s thoughts in that era. The study will also briefly analyze the politics of the Democratic Party to help understand Avcıoğlu’s thought system in that particular era. In his articles from this period, Avcıoğlu argues that Turkey, which he considers an underdeveloped country, should start the economic development process immediately in order to reach the desired level of developed Western countries. Avcıoğlu pointed out the possibility of parliamentary system’s being an obstacle in attempts of Turkey’s rapid economic development process and stated that a powerful leader and his government should carry out an economic development strategy based on an economic development doctrine prepared by the leadership of intellectuals, which he defines as a social class. Avcıoğlu also thinks that with a systematic economic development doctrine, it is easier to persuade the public to endure deprivation. In this process, he emphasized that the state should change and that the economy should be controlled under the guidance of a comprehensive economic development plan. Avcıoğlu’s thoughts that surfaced in this era also played a crucial role in shaping his future intellectual life.

Bu çalışmada hak kavramından hareketle bir toplumda yaşayan insanların ihtiyaçlarının giderilmesinin en temel insan hakkı olduğu belirtilmiştir. Bu hakların ekonomik ve sosyal haklarla bağlantısı kurularak sosyal devlet anlayışı üzerinde durulmuştur. Türkiye'deki en önemli kamu sosyal harcamaları olan, eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik harcamalarının seyri izlenmeye çalışılmıştır. Özellikle son dönem gerçekleştirilen kamu yönetimi reformu düzenlemeleri ile kamu sosyal harcamalarının ne durumda olduğuna bakılarak, bir yandan da Birleşmiş Milletlerin her yıl hazırladığı insani gelişim raporları ve insani gelişim endeksleri incelenmiştir. Türkiye'de kamu yönetimi reformunun sosyal yansımalarına bakılarak,bu düzenlemelerin insan merkezli bakış açısından uzak olduğu vurgusu yapılmış olup insani gelişim endeksinin yükseltilmesine engel teşkil edeceği üzerinde durulmuştur. In this study, the fulfillment of the basic needs of people living in a society has been pointed out as the basic human right based on the concept of rights. Welfare state is examined through the connection between the fulfillment of these needs with economic and social rights. The trends in education, health and social security expenditures are studied as the most important categories of public social expenditure in Turkey. The developments in public social expenditure are examined with a particular focus on the recent public policy reforms; and human development reports and human development index reproduced by the United Nations are analyzed in that regard. It is pointed out that these recent policy changes are not compatible with a human-based approach to development and that it would create an obstacle for improving the human development index of Turkey. 86

ÖZETTEORİDE VE UYGULAMADA DIŞ TİCARET HADLERİ VE KALKINMA İLİŞKİSİKüreselleşmenin yaşandığı günümüzde, dış ticaretin katkısı olmadan kalkınmanın sağlanamayacağı yaygın bir görüştür. Bu yüzden ekonomi teorilerinde dış ticaret ve kalkınma en çok incelenen konular arasında yer almaktadır. Ülkelerin ekonomik ilişkilerinin ve bağlantılarının giderek arttığı günümüzde mal hareketlerinde ciddi artışlar olmaktadır. Dış ticarete konu olan malların fiyatlarında zaman içinde meydana gelen değişmeler, taraf ülkeleri avantajlı veya dezavantajlı durumlarla karşı karşıya bırakması dış ticaret hadleri kavramının önemini arttırmıştır. Dış ticaret hadleri kavramı, iktisadi çözümlemelerde özellikle gelişmekte olan ülkelerin dış iktisadi ilişkilerinin analizinde kullanılmaktadır.Dış ticaret hadleri, azgelişmiş ülkelerin gelişmiş ülkeler ile ticaret yaparak iktisadi kalkınmalarını sağlama çabalarında en çok tartışılan konular arasında yerini korumakta olup bu çalışmada dış ticaret hadleri ve kalkınma ilişkisi, literatürde bulunan çeşitli görüşlere yer verilerek incelenmeye çalışılmıştır.Dış ticaret hadlerinin uzun dönemde az gelişmiş ülkeler aleyhine geliştiği konusunda bir çok tartışma olmakla birlikte kesin bir yargı bulunmamaktadır. İkinci Dünya Savaşı sonrası konuyla ilgili olarak yapılan çalışmalarda, ağırlıklı olarak dış ticaret hadlerinin az gelişmiş ülkeler aleyhine geliştiği veya dış ticaret hadlerinin uzun dönem eğilimlerine ilişkin istatistik ve teorik dayanakların yetersiz olduğu şeklinde sonuçlar elde edilmiştir. Küreselleşmenin aşırı boyutlara ulaştığı bir dünyada, azgelişmiş ülkelerin dış ticaret olmadan kalkınmalarını gerçekleştirmeleri mümkün değildir. Yani geçmişteki şartları göz önüne alarak, gelecekte de ticaret hadlerinin az gelişmiş ülkeler aleyhine gelişeceğini ileri sürerek uzun dönemli kesin yargılara varmak yanıltıcı olacaktır. ABSTRACTTHE TERMS OF TRADE AND ITS RELATIONSHIP WITH THE DEVELOPMENT IN THEORY AND PRACTICEToday while the globalization is being lived it is common thought that development can not be made without foreign trade. Therefore foreign trade and development are one of the most analyzed subjects in the economic theories. At the present days while economic relationships and connections of countries raise, the goods movements also increase seriously. In the length of time changes at the prices of the goods that organized by the foreign trade, facing side countries into advantageous or disadvantageous situations, makes terms of trade more important. The terms of trade is used in the economic analyses especially analyzing foreign economic relationships of developing countries.The terms of trade keeps its position that one of the most argued subjects in the economical development efforts of underdeveloped countries trading with the developed countries. In this study, terms of trade and its relationship with development have been tried to analyze by referring to various concepts in the literature.Although there is a lot of arguments about that in the long period terms of trade progressed against underdeveloped countries there is no absolute decision. Afterwards the world War Second, the studies regarding the subject got results that mostly terms of trade progressed against underdeveloped countries or it is insufficient that statistical and theoretical indications concerning long period tendency of terms of trade.In the world which has globalization that reaches enormous dimensions it is not possible to perform development for underdeveloped countries without foreign trade. In other words by taking into consideration past circumstances, in the long period it will not be correct to come to a absolute conclusion that in the future the terms of trade will progress against underdeveloped countries.

ÖZETİnsanlık tarihinin tüm önemli dönüm noktalarında teknoloji faktörü belirleyici olmuştur. “Bilgi Çağı”nda bilgi; hem girdi, hem de çıktı olarak önem kazanmıştır.Ülkelerin kalkınabilmeleri, ileri teknolojiye sahip olmaları ve üretebiliyor olmalarından geçmektedir. 21. yy.’da kalkınmış ülkelerin ortak özellikleri teknolojide ileri seviyede olmalarıdır. Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye de dünya ekonomisinde iyi bir yer alabilmek için her dönem çaba göstermiş ancak başarılı olamamıştır. Teknoloji transferinde ve üretiminde başarılı adımlar atılamamış, ulusal bir bilim ve teknoloji politikasıyla harmanlanamamıştır.Bilim ve teknolojide söz sahibi olma yolunda Türkiye’nin sorunu, bütünleşik bir politika tasarlanamaması ve dolayısıyla uygulanamamasıdır. Türkiye bir yandan artan nüfusunun ihtiyaçlarını karşılarken, diğer yandan da gelişmiş kapitalist ülkelerle arasındaki farkı kapatmak, kendi ulusal önceliklerine göre bir inovasyon politikası çizmek ve uygulamak zorundadır. Sürdürülebilir kalkınma doğrultusunda bilgi toplumu haline gelmek hedeflenmeli; bunun için bilinçli bir şekilde eğitim ve teknoloji politikaları, tüm ekonomik ve siyasi politikalarla senkronize işler hale getirilmeli, inovasyona daha fazla önem verilmelidir. Türkiye kendisine gerekli olan teknolojiyi üretemediği sürece, ihtiyacı olan teknolojiyi ithal edecek yani teknoloji transferine bağımlı kalacaktır.ABSTRACTTechnology is the determining factor in every important milestones of thehistory of humanity. Information is important both input and output factor in“Information Age”.Development of nations depends on being owner of high technology andproduction abilities. In the 21st Century, the common property of developed countries isbeing high technologisied. As a developing country, Turkiye efforted to take place inthe world ecomomy in every term but never had success. Never made a successful stepahead about technology transfer and production and could not blend them with anational science and technology policy.On the road of having a voice in the science and technology, Turkiye’sproblem is being not able to design a integrated policy and so being not able toapply.While Turkiye is meeting the requirements of the increasing population, on theother hand, it has to make up the difference with the capitalist economies, create andapply an innovation policy considering its own national priorities. In accordance withsustainable development, being an information society should be the target andeducation and technology policy should run synchronized with economic and otherpolicies and innovation should be important much more than now to reach the targets.So long as Turkey can not manifacture the own-required technology, will import therequired technology so will be dependent to the technology transfer.TABLO LSTES............................................................................................................................... VSEKL LSTES................................................................................................................................VIKISALTMALAR ............................................................................................................................. VIIGRS ...................................................................................................................................................II. KALKINMA VE TEKNOLOJ LSKS ................................................................................. 5I.1. TEKNOLOJ VE TEKNOLOJK DEGSM......................................................................5I.1.1. Teknolojinin Tanımı ve Önemi ............................................................................5I.1.2. Teknolojik Degisim..............................................................................................7I.1.3. Degisik Yaklasımlarda Teknoloji Perspektifi .......................................................7I.1.3.1. Neo-Klasik ktisatta Teknolojinin Temel varsayımları ve Teknolojik Gelisme ..........9I.1.3.1.1. çerilmemis Teknolojik Gelisme: .............................................................................10I.1.3.1.2. çerilmis Teknolojik Gelisme: ...................................................................................11I.1.3.2. Evrimci Yaklasıma Göre Teknolojinin Temel varsayımları ve Teknolojik Gelisme:12I.1.3.3. Marksist Yaklasımda Teknolojinin Temel varsayımları ve Teknolojik Gelisme: .....15I.1.3.4. Gelisme ktisadında Teknoloji Kavramı:.....................................................................16I.1.3.5. Uygun Teknoloji Yaklasımına Göre Teknolojik Gelisme:..........................................17I.2. KALKINMA - TEKNOLOJ LSKS .............................................................................19I.2.1. Bilim ve Teknoloji "liskisi......................................................................................21I.2.2. Kalkınma ve Teknoloji "liskisi..............................................................................23I.2.2.1. Kalkınma çin Literatür Taraması.................................................................................23I.2.2.2. Kalkınmada Teknolojinin Önemi ................................................................................29I.2.2.3. Kalkınmada List Ögretisi ve Teknolojiye Yetisme Yolunda Almanya çinÖngördügü Politika.........................................................................................................................30I.3. TEKNOLOJK GELSME VE KALKINMANIN ANAHTARI: NOVASYON......................34I.3.1. "novasyon Nedir?.............................................................................................34I.3.1.1. novasyonun Önemi.....................................................................................................35I.3.1.2. novasyonun Uluslar çin Önemi .................................................................................36I.3.1.3. novasyonun Firmalar çin Önemi ..............................................................................38I.3.2. Ulusal ve Bölgesel "novasyon Politikaları .........................................................39I.3.3. "novasyonda Basarı..........................................................................................42I.3.4. Teknoloji ve "novasyon Yönetimi .....................................................................44II. BLM VE TEKNOLOJ POLTKASININ ÖNEM ............................................................. 47II.1. TEKNOLOJ POLTKASI...........................................................................................47II.1.1. Teknoloji Politikası Nedir? .................................................................................47II.1.2. Teknoloji Politikasını Gerektiren Kosullar Nelerdir? ..........................................48II.1.3. Teknoloji Politikasının Amacı ............................................................................51II.1.4. Teknoloji Politikasının Araçları ..........................................................................51II.2. TEKNOLOJ TRANSFER KAVRAMI VE TEKNOLOJ TRANSFER YÖNTEMLER ............58II.2.1. Yatay Teknoloji Transferi...................................................................................60II.2.2. Dikey Teknoloji Transferi ...................................................................................61II.3. UYGUN TEKNOLOJ SEÇM SORUNU.....................................................................62II.4. TEKNOLOJ EDNM SÜRECNDE KARSILASILAN ZORLUKLAR .................................64II.5. ULUSLARARASI REKABET AÇISINDAN TEKNOLOJ .................................................65II.6. I.DÜNYA SAVASI SONRASI GELSEN EKONOMLERDE TEKNOLOJNN YER :BASARILI ÖRNEKLER...........................................................................................................67II.6.1. Japonya ...........................................................................................................69II.6.2. Güney Kore ......................................................................................................72II.6.3. Çin.....................................................................................................................76II.7. AGÜ’LERDE TEKNOLOJK GELSME, TEKNOLOJK YETENEK VE BUNLARI ETKLEYENUNSURLAR.........................................................................................................................78II.8. ÜNVERSTE- SANAY SBRLG ................................................................................79ivII.8.1. Üniversite-Sanayi "sbirliginin Gelisimi ................................................................80II.8.2. Üniversite-Sanayi "sbirliginde Etkilesim.............................................................81II.8.3. Üniversite-Sanayi "sbirligi Yöntemleri................................................................84II.8.3.1. Genel Arastırma Destekleri .........................................................................................84II.8.3.2. nformal Arastırma Birlikleri...........................................................................................85II.8.3.3. Sözlesmeye Baglı Arastırma Çabaları .......................................................................86II.8.3.4. Bilgi Transferi ve Egitim Projeleri ..................................................................................86II.8.3.5. Devlet Destekli Arastırma Projeleri .............................................................................87II.8.3.6. Arastırma Konsorsiyumları............................................................................................87II.8.3.7. Üniversite-Sanayi sbirligi Merkezleri ...........................................................................88III. TÜRKYE’DE BLM-TEKNOLOJ POLTKALARININ YER VE TÜRKYE’NNKALKINMASINDA ULUSAL BLM VE TEKNOLOJ POLTKALARININ ÖNEM ............. 91III.1. TÜRKYE’DE BLM-TEKNOLOJ POLTKALARININ YER ............................................91III.1.1. 1980 Öncesi Teknoloji Politikaları .................................................................91III.1.1.1. 1923-1929 Arası Dönem:..............................................................................................91III.1.1.2. 1930-1945 Arası Dönem:..............................................................................................92III.1.1.3. 1946-1953 Arası Dönem:..............................................................................................93III.1.1.4. 1954- 1961 Arası Dönem:.............................................................................................94III.1.1.5. 1962-1977 Arası Dönem:..............................................................................................94III.1.1.6. 1977-1979 Arası Dönem:..............................................................................................97III.1.2. 1980 Sonrasında Teknoloji Politikaları ..........................................................98III.1.2.1. 1980’li Yıllar: Türk Bilim Politikası: 1983-2003...............................................................98III.1.2.2. 1990’lı Yıllar: Türk Bilim ve Teknoloji Politikası 1993-2003, Bilim ve TeknolojideAtılım Projesi ve Sonrası:.................................................................................................................102III.2. TÜRKYE’NN KALKINMASINDA ULUSAL BLM VE TEKNOLOJ POLTKALARININÖNEM 111III.2.1. Türk Ekonomisinin Rekabetinde Devletin Rolü..........................................111III.2.2. Türkiye’de Teknolojiye Yetisme..................................................................113III.2.3. Kalkınmanın "tici Gücü: Bilim ve Teknoloji Politikalarının Önemi ..............114III.2.4. Ulusal Yenilenme Sistemi, AR&GE Ve Teknoloji Yönetimi .........................118III.2.4.1. Ulusal Yenilenme Sistemi ve novasyon Yönetimi..................................................118III.2.4.2. AR&GE ve AR&GE Yönetimi......................................................................................120III.2.4.3. Teknoloji Yönetimi .......................................................................................................122III.2.5. Bilgi Temelli Kalkınma Açısından Türkiye’nin Durumu...............................123III.2.5.1. Türkiye’de Üniversite Sanayi sbirligi .........................................................................126III.2.5.2. Üniversite-Sanayi Ortak Arastırma Merkezleri Programı .......................................129GENEL DEGERLENDRME VE SONUÇ..................................................................................... 133EKLER............................................................................................................................................ 137KAYNAKÇA................................................................................................................................... 161

ÖZETİDRİS KÜÇÜKÖMER’İN KALKINMA PERSPEKTİFİKalkınma sorunsalı dünden bugüne tartışılan ve analiz edilen bir olgu olarak karşımızda durmaktadır. Özellikle ikinci dünya savaşı sonrasında ortaya çıkan kalkınma anlayışı gerek dünyada gerekse Türkiye’de dünden bugüne hep tartışılmış ve konuşulmuştur. İdris Küçükömer’in kalkınma perspektifi bu bağlamda yazarın kalkınma olgusuna bakışını açıklık getirmek üzere hazırlanmıştır. Diğer taraftan yazarın başta sivil toplum olmak üzere, batılılaşma, Osmanlı toplum düzeni analizleri yine çalışmamız içinde ele alınacaktır. Bu bağlamda yazara dair fikirler eleştirel bir zihin süzgecinden geçirilerek ele alınmış; bilimin bilinmeyenleri açığa çıkarma işlevi göz önünde bulundurularak yazarın fikirleri her yönüyle tartışılmış ve analiz edilmiştir. Bu çerçevede Küçükömer’in fikirlerinin anlaşılırlığının ancak Türkiye kapitalizminin sürekliliğinin içinde arandığında anlaşılacağı sonucuna varılmıştır. SUMMARYİDRİS KÜÇÜKÖMER’S PERSPECTİVE OF DEVELOPMEİdris Küçükömer’s perspective of Deveopmen. The problem of development has been standing in viev of us a fact which has been discussed analyzed from past till now. Especially, the concept of developmeny whivh has occured after the second world war has been tolked over and discussed both in Turkey and in the world. The perspective of İdris Küçükömer has been prepared to enlighten the writer’s point of viev other hand, the writer’s analysis of otoman social system, westernzation and civil society will be dealt within our study. In this sense, the ideas that belong to the author has been dealt with a critical point of view and his ideas have been discussed and analysesea with an understanding which twinks that science has to ancover the unknown. In this perspective, the understandability of Küçükömer’s ideas can only be reached lachieved if they are searched for in the continuty of Turkish capitalism.

ÖZETTÜRKİYE’DE EĞİTİM SİSTEMİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARIYLA İLİŞKİSİBu çalışmada Türkiye’de sivil toplum kuruşlarının eğitim alanında sundukları politikaları, devlet ve sermaye gruplarıyla olan bağlantıları göz önünde bulundurularak aktarılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmayı yaparken olabildiğince STK’ların ve sermaye örgütlerinin kendi yayımladıkları bültenlerinden, internet sayfalarından, kuruluş metinlerinden yararlanılmaya çalışılmıştır. Tezin tarihsel bir dizgiyi takip etmesine dikkat edilmeye çalışılmıştır. 1920’lerde devletin temelini oluşturduğu eğitim politikaları, devletin belirleyiciliği altında 1980’lere kadar sürerken 1980’lerde yaşanan neoliberal dönüşümle birlikte eğitim alanının devlet ve desteklediği sermaye örgütleri tarafından nasıl kar getirici bir sektör haline getirildiği gösterilmeye çalışılmıştır. 1990’ların ise neoliberal tahribatın ağırlığının hissedilmeye başladığı zamanlar olarak artan yoksullaşmayla eğitim hakkından da faydalanamayan insanların taleplerinin karşılanmadığı bir dönem olduğu gösterilmiştir. Günümüzde de gerek uluslararası ve ulusal sermaye örgütleri gerekse devletin desteğiyle STK’ların bir çıkış kapısı olarak ortaya atıldığının gösterildiği çalışmada, yalnızca soruna kısa vadede çözüm arayışına giden bu yaklaşımların sorunu çözmek bir yana eğitim alanında yaşanan eşitsizliği derinleştireceği, STK’ların gerek mali gerekse politik alt yapılarını oluşturan devlet ve özel sektörün sürecin yapıtaşları olduğunun görmezden gelinemeyeceği gösterilmeye çalışılmıştır. ABSRACTREORGANIZATION OF THE EDUCATION SYSTEM IN TURKEY AND ITS RELATIONSHIP WITH NON GOVERNMENTAL ORGANIZATIONSIn this thesis, I seek to introduce non-governmental organizations’ policies in the field of education taking into account their relationship with the state and capital groups. During the work, NGOs’ and capital organizations’ publications, web pages, and corporate records were investigated. The historical process of the mentioned fact is emphasized. In this research I seek to denote the change of education policies based on the state’s dominance from the construction of the new Republic until the 1980s. With the neoliberal transformation in the 1980s, the education service became a profitable business supported by the state and capital. The following decade, the 1990s, is also a period of time that ordinary people’s education requirements can not be supplied by the state because of neoliberal approaches affecting all public services and this problem augments with the increasing poverty. In the research I seek to criticise the solution raised by both national and international arenas composing NGOs as service supplier of education; because, these organizations envisaging short-timed solution are not only uneffectual but also destructive to the equality principle of the education system. In this research, the NGOs’ dependence to the state and private sector is emphasized; in other words, both political and economical infrastructure of these institutions are strongly related to governmental mechanism that we can not think an independant ideological formation of Turkey’s new education policy directed by the NGOs.

Bugün Japonya, ekonomik olarak ABD’nin en büyük rakibidir. Japonya ortalama 150 yılda Batı’ya yetişmiş, birçok alanda Batı devletlerini geçmiş ve çevresindeki Asya ülkelerine ekonomik model olmayı başarmıştır. Sanayileşebilmek için Meiji Restorasyonu’ndan itibaren, Japonya'da devlet eliyle zaibatsu sanayi kümeleri kurulmuş, zaibatsular oldukça ucuza özel sektöre devredilmişlerdir. Japon kalkınmasının destekleyen iktisadi faktörler MITI, MOF ve Japonya Bankası aracılığı ile devletin, ihracata dönük büyüme stratejisini hayata geçirmesi ile oluşmuştur. Japon kalkınmasının gerçekleştirilmesi sürecinde, keiretsuların iki üyesi olan ticaret evleri sogo shoshalar ve keiretsu merkez bankalarının önemli rollerinin de altı çizilmelidir. Sogo shoshalar, Japon pazarına fazla yabancı menşeli malın girmesini önlemişler, keiretsu merkez bankalarından üye firmalara esnek koşullarda verilen krediler ise üyelere büyük finansal güç kazandırmıştır. Fakat kredi vermelerdeki bu esneklik, 1990’lardan itibaren baş gösteren Japonya Mali Krizi’nde etkin rol oynamıştır. Sogo shoshalar ve keiretsu finans firmaları dışında kalan üretim birimleri de, uygulamaya koydukları yalın üretim sistemi ile Japon kalkınmasına destek olmuşlardır. Sonuçta keiretsularda verimlilik ve ihracat yükselmiştir.Keiretsu sisteminin verimlilik artışı sağlamasının en önemli nedeni olan rasyonalizasyon ve dışsallaştırma süreçleri ise, Japonya’da emek piyasasını parçalamış ve özellikle tedarikçilerde istihdam edilen, çevre işgücü oldukça zor şartlar altında kalmıştır. Dünyada ise, yalın üretim uygulamalarındaki artış keiretsu sistemini gerekli kılabilecek, keiretsu sistemi ise farklı kültür ve sosyal yapılara göre farklı ve doğru formasyonlara büründüğü sürece, yabancı ülke ekonomilerinde başarı sağlayıp işlerlik kazanabilecektir. In these days, Japan is the biggest competitor of USA. The Japan reached the same economical condition with the West in nearly 150 years, and also succeed to be a economical model to the Asian Countries. For the complete the industrialization, the Japanese goverment built the zaibatsu industries and sold them very cheap to the private sector. The economical notion that support the Japanese development is to increase the export ratio in economy, by the MITI, MOF and the Japanese Central Bank. And also the trade homes sogo shoshas and the keiretsu central banks had important duties to complete the Japanese development in success. The sogo shoshas adjusted export-import numbers in domestic market, and the keiretsu central banks gave their members cheap credits. This flexible credits played role the part of 1990's crises and the issue of bad loans. The other prodution members in keiretsu, created lean production and so, they succed to increase productivity and export numbers. But this condition needed rasyonalization and outsourcing, and so they broke the labour market into pieces, also caused the not good conditions for the sorrounding labours. In today, it seems that keiretsu will diffuse in the world area by the diffusion of the lean production. But the keiretsu system will get success if could be built and supported with the domestic social notions.

ÖZET27 MAYIS İHTİLALİ’NDE KALKINMA TARTIŞMALARITürkiye’de 1950’lerin ortasından 1963’lere kadar süren dönem içinde, ekonomisinde yapısal bir değişim dönemi yaşamıştır. Bu dönemde, tarımsal ürün ihracına ve toprağa bağlı bir ekonomiden, sanayi birikimini merkezine alan bir yapıya geçmiştir. Bu geçiş dönemi, siyasal ve ekonomik bir bunalım dönemiyle iç içe yaşanmıştır. 27 Mayıs askeri müdahalesi de sonuçlarıyla, sanayi egemenliğine bu geçişte dönüm noktası olacaktır. 27 Mayıs sonrası, sanayi birikimini hızlandıracak “Planlama Teşkilatı” gibi kurumlar, bu olağandışı dönemin ürünü olacaktır. Tezde asıl olarak bu dönüşüm ve yeniden yapılanma sürecine odaklanılıyor. Yeni kurumların oluşumunda, üretim sürecinde farklı aktörlerin ve toplumsal grupların bu dönüşüm üzerindeki etkileri çözümlenmeye çalışılıyor. ABSTRACTDEVELOPMENT DİSCUSSİONS DURİNG MAY 27TH REVOLUTİONA structral economic change took place in Turkey from mid 50’s till 1963. In this period, Turkish economy had been moved forward from an economy which depend on agricultural production and export to an economy which centeralize on industrial accumulation. This transition period had been lived with economic and political crisis. “May 27th Military Coup” ,with its consequences, is a turning point on this transation to industrial hegemony. The instutions ,which will accelerate the industrial accumulation such as State Planning Organization, would be a product of this extraordinary period. My thesis is focusing on mainly this transformation and re-structuring process. It is trying to analyze the effects of different actors in production process and social groups on the formation of new instutions

ÖZETAzgelişmişliğin aşılmasında kritik bir önem atfedilen metalurji sektörünü, gelişmenin yönünün çözümlenebilmesi için en geniş gözlem alanını veren ve bizi gerçeğin bilgisine en çok yaklaştıracak olan sektör olduğundan çalışmamıza konu ettik. Bu başlık altında da spesifik bir alan olarak, planlı kalkınma döneminde, metal işkolunda işçi hareketleri ve özellikle sendikal deneyim üzerinde durduk.Metal işkolunda işçi sendikacılığı, hacmen büyük üretim birimlerinin, yoğunlaştığı belli havzalar çevresinde gelişmişti. Büyük sayılarda sanayi işçisinin birarada bulunduğu ve ağır çalışma koşullarının hüküm sürdüğü sektör, sendikal çalışma için verimli bir zemin olagelmiştir. Öyle ki, gerek dünya ve gerekse Türkiye işçi sınıfı içerisinde örgütlenme eğilimi en yüksek kesimlerin başında metalurji işçilerinin olduğu gözlenmektedir.Türkiye'de de metal işçileri ve onların sendikal örgütü Maden-İş, işçi sınıfının ekonomik mücadelesiyle ideolojik ve politik mücadelesinin ayrılmaz bir bütün olduğu görüşünü temel alan "sınıf ve kitle sendikal anlayışı"yla 1960'lardan sonra, sömürünün sınırlandırılması için ve 1970'lerden sonra giderek sömürünün ortadan kaldırılması için harekete geçmiş, bu nedenle grev hakkı, referandum hakkı, işçi sınıfının politik örgütlenme hakkı gibi pek çok başlıkta siyasal iktidarla ve sermaye çevreleriyle karşıkarşıya gelmiş, 12 Eylül askersel devirmesi ile kapatılıp, üye ve yöneticileri hapsedilmişti.Maden-İş'i bu ölçüde hedef haline getiren en önemli özelliği, yalnızca üyeleri ya da metal işkolunda çalışan işçilerin değil, bir bütün olarak işçi sınıfının çıkarlarını gözeten bir sendikal anlayışı temsil etmesidir. Bunun çarpıcı tezahürlerinden biri DİSK'in kuruluşunda üstlendiği rol, bir diğeri sadece sendikal alanda değil farklı toplumsal kesimleri hedef alan, Genel Yas eylemi, DGM Direnişi, Ulusal Demokratik Cephe benzeri siyasal çıkışlardır.Kanımızca, 1960'ların sonundan itibaren olgunlaşıp, politize olan Türkiye işçi sınıfının sendikal eylemini anlamanın anahtarı Maden-İş deneyimini anlamaktan geçmektedir. Metnimiz de esas olarak bu deneyimi çözümleme iddiasındadır. ABSTRACTSince the metallurgy industry, having a critical significance in overcoming the underdevelopment, is providing the widest observation area to analyze the direction of development and will be the one that will allow us to approach to the knowledge of trust at most, we have taken it as the subject of our study and under this title we have emphasized on the movements of workers in metal industry and, particularly, on the labor union experience during planned development period as a specific area.Labor unionism in metal industry was developed in certain areas, in which huge manufacturing units in terms of volume were concentrated. This industry, in which high amounts of industrial workers are living together and there are heavy working conditions, was always a productive area for unionist working. Thus, it is observed that metallurgy workers show the highest organization trend among the workers class both in Turkey and throughout the world.Similarly in Turkey, metal industry workers, and their labor union, Maden-İş, has worked a lot for the restriction of exploitation after 1960's and for elimination of exploitation after 1970's with "a unionist approach of classes and masses" based on the point of view that economical struggle of the worker's class is an integral part of ideological and political struggle and therefore has confronted with the political power and holders of the capital in various cases such as strike right, referendum right, political organization right of the workers class, etc. and after it was abolished by the military coup d'état on September 12, and its members and managers were imprisoned.Most important characteristic of Maden-İş that makes it a target was the fact that it was representing not only its members or the workers of metal industry, but also a unionist approach protecting the interests of the entire workers class. One of the most striking signs of this fact was the role it has undertaken in the establishment of DİSK and the other one was its political sallies targeting not only unionist area but also different sections of the society, such as General Mourning action, Resistance to State Security Courts, actions in National Democratic Front, etc.We believe that the key to understand the unionist actions of Turkish workers class, which was matured and politicized after the end of 1960's is to understand the Maden-İş experience and our study is mainly claiming to analyze this experience.

ÖZET Bu çalışmada ekonomik sistemin değerlendirilmesi, bütünsel bir bakış açısı ile yapılmaya çalışılmıştır. Kapitalist sistemin temel kavramları neler olduğu ve bu kavramlar ile sistemin kendisini nasıl yeniden üretebildiği sorusu üzerinde durulmuş. Sistemin düştüğü çıkmazlardan nasıl bir yeniden yapılanma süreçleri ile çıkmaya çalıştığına değinilmiştir.Bu yeniden yapılanma çalışmalarının yarattığı değişimlerin dünya ekonomik sistemi üzerindeki ve ulusal ekonomiler üzerindeki etkileri incelenmeye çalışılmıştır. Meydana gelen değişimlerin mekana nasıl yansıdığı üzerinde durularak, sanayinin yer seçimi ve sermayenin yatırım kararlarında yerleşim alanları tercihlerinin yarattığı bölgeler arası eşitsiz gelişmeler vurgulanmıştır.Sistemin ortaya çıkardığı sonuç olan eşitsiz bölgesel gelişme üzerine, bölgesel kalkınma yazını alanında yapılan çalışmaların artması sonucu, bölgesel kalkınma için planlama gereği ortaya konmuş ve planlama açısından da bölgesel kalkınma ele alınmıştır. ABSTRACTIn this thesis, the aim is to elaborate the economic system with a comprehensive point of view in regard to the questions of what the basic concepts of capitalist world system are and how the system itself reproduces. The emphasis is on the processes of reproduction and reconstruction that the system undertakes in order to overcome the crises it produces. The changes by these processes of reconstruction have some effects both on the global and national economies. Pointing on how these changes reflect to the space it is stressed at the same time on the regional unbalances that are caused by the decisions of industrial investment and settlement. There has been an increase in the studies of regional development as a consequence of unequal development created by the system itself. By this increase, there emerged a necessity of planning-projects of regional development. So, the regional development in this study is taken into consideration under the project of planning.

ÖZETBilimsel çalışmalarla üretilen bilgi ve teknolojiler ve endüstriyel alanda kazanılan tecrübeler,ülkelerce güç kaynağı olarak görüldüğünden beri sürekli ağırlık ve önem kazanmıştır. Bu süreç, bugün de artan bir hızla devam etmektedir. Bilim ve teknoloji ülkelerin ekonomik gelişmişliklerinin performansını ve rekabet güçlerini belirleyen en önemli bir faktör olarak ön plana çıkmıştır. Bu yüzden, gelişmiş ülkeler, bu faktöre maksimum işlerlik kazandırabilmek için kendi teknoloji politikalarını geliştirmişlerdir. Bu ülkelerde teknoloji yönetimi stratejik politika olarak değer görmektedir.Ülkemiz, dünyaya değişik bir perspektif ve yaklaşımla bakarak, dünyadaki büyük gelişme ve değişimlerin motivist gücünü oluşturan ve milletlerin mukadderatına en büyük etkiyi yapan faktörlerin başında gelen bilim ve teknoloji yeteneğini geliştirici strateji ve politikaları bir an önce hayata geçirmek zorundadır. Kendi"Ulusal İnovasyon Sistemi"ni kurarak hem jenerik teknolojiler alanında, hem de öncelikli sektörlerde, teknoloji edinme yeteneğini geliştirerek"sürdürülebilir kalkınma" ivmesini yakalamak durumundadır.Türkiye için geliştirilecek strateji; uluslar arası rekabet düzeyine erişilmesi, nitelikli insan gücü yetiştirilmesi, dış pazar kadar iç pazara da önem verilmesi ve ekonomik gelişmenin etkin bir aracı olarak kullanılması ve olmazsa olmaz koşullardan olan sanayi ile üniversite arasında A+G işbirliğine işlerlik kazandırılması gibi temel motifleri içeren özelliği ile uygulanacak "Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikası" devletin yeni rolüne uygun olarak belirlenmelidir. Bilim ve teknoloji politikası ile kalkınma politikası belli bir eşgüdüm içerisinde geliştirilip uygulanmalıdır. Öncelikli sektörler ve saptanan jenerik teknolojilerin hangi alt alanlarına inileceği ve bu alt alanlara ilişkin hangi temel, ürün kategorileri ekseninde bilim ve teknoloji yeteneklerini geliştirilebileceği,ancak böyle tümleşik bir politika çerçevesinde belirlenebilecektir.Tarihi gelişim sürecini, temel ekonomik ve sosyal yapısı içerisinde köklü dönüşüm virajları açısından bir değerlendirmeye tabi tutan ilgili bilim çevreleri yaklaşık bir konsensüs halinde "yapısal dönüşüm" nitelendirmesinin hakkını teslim edecek üç dönüm noktası saptamışlardır; birincisi, yağmacılık, avcılık ve balıkçılık gibi ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirildiği küçük gruplar ve sınıflardan oluşan primitif toplumsal yapıdan, toprağa ve toprak ürünlerine dayalı ekonomik aktivitelerinin belirleyici olduğu yeni bir yaşama biçimi olan tarım toplumuna geçiş noktası. İkincisi, 17.yy'ın sonlarından itibaren henüz birinci büyük değişim yayılma hızını sürdürürken, Büyük Britanya'da ortaya çıkan sanayileşme hareketi, önce ABD'de, sonra Avrupa'da kendisini göstererek ekonomik ve sosyal yapıyı temelinden sarsan yeni bir yenilenme, değişim ve dönüşüm yaşanmıştır. Üçüncü dönüm noktası ise, hayat damarlarından bilgi akan, üretim tarzı bilgiye, bilginin kullanımı ve üretimine dayalı olarak, değişim ve dönüşüm hızını enformasyon teknolojilerinden alan daha önce benzeri görülmemiş bir transformasyonu ifade eder.Yaşanan bu hızlı ve köklü dönüşüm sürecinde temel belirleyici ve merkez konumu ile bilgi hem sosyal gelişmenin, hem de ekonomik gelişmenin esas noktasını oluşturmaktadır. Bilgi bu özelliği ile tüm gelişmiş ülkelerde ve bir kısım gelişmekte olan ülkelerde ekonomik kalkınmanın ve refah artışının manivelası olarak görülmektedir.ABSTRACT In this highly changing industrial era the information technology, which is the result of sophisticated scientific studies and accumulated experience, has been seen as a competitive advantage source, which gains an increased importance. Recently, this process goes on with an accelerating pace. Science and technology, which determines economic development and competitiveness power, became as the most important factor. That is why developed countries improved their technology policies in order to maximize the functionality of this factor. In these countries, technology management is considered as a strategic policy. Our country, by looking to the world with a different perspective and distinctive approach, should urgently realize not only the policies that consist the motivational power of changes and big improvements in the world but also the policies and strategies that enhance the scientific and technological capability in the nations' fortune. By establishing its own "National Innovation System" and improving capability of getting technology both in generic technologies area and in the priority sectors should catch up "sustainable development" pace. The strategy, which will be developed for Turkey, must lead to international competitive advantage and qualified human resources. In addition, this strategy must give adequate attention to the home market and it must be used as an efficient tool of economic growth. Moreover, the forthcoming strategy has to create an R&D cooperation link between industry and universities, so that the applied "National Science and Technology Policy" will be convenient to the new role of the government. Science and technology policy must be in line with the growth policy of a nation. With this integrated policy it will be possible to decide as to which subsystems of predetermined generic technologies and primary sectors to get in and also to decide as to which basic product categories related to this subsystems science and technology capabilities to develop.

112

84