Search

Basic function of adolescence -one of the human life periods when physical and mental changes are experienced most heavily- is suggested to be identity development. Recent developmental psychology studies hypothesized that identity development starts during adolescence but intensifies during transi-tion to adulthood. This study addresses identity concept, in detail, from a theoretical point of view and in the scope of empirical studies. Literature offers quite different explanations and models as well as a few basic theories in this framework. The number of studies on identity subject is higher than the number of studies on other psycho-social study subjects. This study presents the theories offering basic explanations about identity (such as the works of Erikson, Marcia, Berzonsky, Waterman) and the theories referring to identity (such as the works of Blos, Arnett, Kegan). Theories related to identity are addressed under the titles of identity exploration, identity status and identity styles. Almost all of the identity studies conducted in Turkey focused on identity status. In this context, new theories and tendencies may be taken into consideration in the studies to be made in Turkey on identity development., İnsan yaşamında değişimlerin yoğun olarak yaşandığı dönemlerden biri olan ergenliğin temel görevinin kimlik gelişimi olduğu ileri sürülmektedir. Son yıllardaki gelişim psikolojisi çalışmaları, kimlik gelişiminin ergenlikte başlamasına karşın, yetişkinliğe geçiş yıllarında yoğunlaştığını önermektedir. Bu yazıda, kimlik konusu kuramsal olarak ve deneysel çalışmalar bağlamında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Literatürde, kimlik konusunda birkaç temel kuramın yanında oldukça farklı açıklamalar ve modeller dikkati çekmektedir. Kimlik konusuyla ilgili araştırmaların da diğer psikososyal çalışma konularına göre daha fazla olduğu söylenebilir. Bu yazıda kimlikle ilgili temel açıklamaları yapan kuramlarla (Erikson, Marcia, Berzonsky, Waterman gibi), içerisinde kimliğe değinen kuramlara (Blos, Arnett, Kegan gibi) yer verilmiştir. Kimlikle ilgili kuramlar kimlik keşfi, kimlik statüleri ve kimlik stilleri ana başlıklarında altında ele alınmıştır. Türkiye'deki kimlik çalışmalarına bakıldığında neredeyse tüm çalışmaların kimlik statüleri ile ilgilidir. Kimlik gelişimi konusunda Türkiye'de yapılacak çalışmalarda, yeni kuramların ve yönelimle-rin dikkate alınması gerekli görünmektedir.

The term agency has been defined as a sense of responsibility for one's life course, the belief that one is in control of one's decisions and is responsible for their outcomes, and the confidence that one will be able to overcome obstacles that impede one's progress along one's chosen life course. Agency is an upper psychological structure which consists of self-esteem, purpose in life, self-efficacy (ego strength), and internal locus of control. Literature offers quite different explanations for agency concept. The reason of this situation may be the attribution of different meanings to the concept by psychologists and sociologists. When considering the agency literature in Turkey and other countries, it can be said that the number of studies on agency subject is lower than the number of studies on other psychosocial study subjects. Agency should be taken into consideration as a psychosocial variable in the studies to be made in Turkey., Eylemlilik, kişinin yaşamının yönüne ilişkin sorumluluk duygusu, yaşamı için sorumluluk alması, kişinin yaşamı ile ilgili kararları kontrol edebilme ve bunların sorumluluğunu alma konusundaki inancı ve yaşamdaki engellerle baş etmede ve seçtiği yaşam yönünde ilerlemeye ilişkin güveni olarak tanımlanmaktadır. Eylemlilik, öz saygı, yaşam amaçları, öz-yeterlilik ve iç denetim odağı olmak üzere dört psikolojik yapının birleşiminden oluşan üst bir psikolojik yapıdır. Literatürde, eylemlilik konusunda oldukça farklı açıklamalar olduğu dikkati çekmektedir. Bu durumun nedeni, kavrama sosyologlar ve psikologlar tarafından farklı anlamlar yüklenmesi olabilir. Eylemlilik konusuyla ilgili hem yurtdışındaki hem de Türkiye'deki araştırmalar diğer psikososyal çalışma konularına göre nispeten azdır. Türkiye'de yapılacak çalışmalarda eylemlilik diğer bir psikososyal değişken olarak dikkate alınmalıdır.