Search

De bijdrage behandelt een eerste poging tot oprichting van een geografisch genootschap in België in de periode 1869-1873. Dat feit is op zich helemaal niet merkwaardig. De late 19de eeuw is immers de tijd waarin dit soort verenigingen opbloeiden. Wat wél de aandacht trekt is de nadrukkelijk economisch-utilitaire benadering van de initiatiefnemer Charles-Xavier Sainctelette, die aardrijkskunde zag als een instrument waarmee men de economische expansie van de Belgische handel en industrie kon bevorderen. In die zin heeft deze studie niet alleen een wetenschapshistorisch thema, maar heeft ze tevens raakvlakken met de algemene economische geschiedenis van België en met de geschiedenis van de Belgische overzeese ondernemingen. Het artikel belicht de oorsprong en het programma van het genootschap en haar verhouding tot de toonaangevende scholen van de Franse en Duitse aardrijkskunde. Maar in dit verhaal zijn de belangen van de haven van Antwerpen en de Waalse zware industrie alsook de koloniale droom van Leopold II nooit veraf. This contribution deals with a first attempt to create a geographical society in Belgium in the years between 1869 and 1873. At first sight there is nothing extraordinary about it. Indeed, in the second half of the 19th century plenty of similar societies were founded all over Europe. What makes this society remarkable is the economic and utilitarian approach of the man who is considered to be the founder of this first Belgian Society, Charles-Xavier Sainctelette. In his view geography was an instrument for the promotion of the expansion of Belgian commerce and industry. This study combines history of science with the general economic history of Belgium and with the history of Belgian activities oversea. It reflects on the origins and program of the society in relation to the leading schools of French and German geography. Elements of this history have to do with the development of the port of Antwerp, the industry of Wallonia and the colonial dream of king Leopold II.