Search

Omar Khayyam, a philosopher, mathematician, astronomer, and scientist, is one of the intellectuals whose arguments and insights traveled beyond the borders of Persia and profoundly influenced the literature and cultures of many other countries over the years. The Eastern-inspired quatrains' meanings, contexts, and messages were subjected to unrestrained interpretations and distortions, dramatically impacting Khayyam's reputation. Although scholars debated the non-uniformity of the quatrains and cast doubt concerning the attributions to Khayyam, FitzGerald picked up a few poems from hundreds of quatrains, and his rendering of selected quatrains became more accountable for the related phenomenological diversions. Afterward, by utilizing techniques such as adding, subtracting, and incorporating a few quatrains into one, he developed a compilation that, on the one hand, became a seasoning for Western readers and, on the other hand, threatened the spiritual, scientific, and cultural context of Khayyam. Thus, biased interpretations by FitzGerald resulted in a series that reflected controversial schools, including materialism, hedonism, agnosticism, determinism, nihilism, and skepticism. This article illustrates the inauthenticity regarding the attribution and interpretation of quatrains by applying a few quatrains as examples of the collections, as well as the fact that none of the extracted schools are consistent with Khayyam's philosophy and thought. Additionally, the primary quatrains credited to Khayyam adopt a mystical and Sufi perspective. Bir filozof, matematikçi, astronom ve bilim adamı olan Ömer Hayyam, argümanları ve içgörüleri İran sınırlarının ötesine geçen ve yıllar boyunca diğer birçok ülkenin edebiyatını ve kültürünü derinden etkileyen entelektüellerden bir düşünürdür. Doğu'dan ilham alan dörtlüklerin anlamları, bağlamları ve mesajları sınırsız yorumlara ve çarpıtmalara maruz kaldıp, Hayyam'ın itibarını önemli ölçüde etkiledi. Bilim adamları dörtlüklerin tek biçimli olmadığını tartışsalar ve Hayyam'a yapılan atıflarla ilgili şüpheler uyandırsalar da, FitzGerald yüzlerce dörtlükten birkaç şiir seçerek dörtlüklerin yorumlaması ilgili fenomenolojik sapmalardan daha sorumlu hale geldi. Daha sonra birkaç dörtlük toplama, çıkarma, bir araya getirme gibi tekniklerden yararlanarak, bir yandan Batılı okuyucular için bir çeşni haline gelen, diğer yandan manevi, bilimsel ve Hayyam'ın kültürel bağlamı derinden değişti . Böylece, FitzGerald'ın önyargılı yorumları, materyalizm, hedonizm, agnostisizm, determinizm, nihilizm ve şüphecilik dahil olmak üzere tartışmalı okulları yansıtan bir dizi ile sonuçlandı. Bu makale, derlemelere örnek olarak birkaç dörtlük uygulanarak dörtlüklerin isnat edilmesi ve yorumlanmasındaki asılsızlığın yanı sıra, çıkarılan ekollerin hiçbirinin Hayyam'ın felsefesi ve düşüncesiyle tutarlı olmadığı gerçeğini ortaya koymaktadır. Ek olarak, Hayyam'a atfedilen birincil dörtlükler, mistik ve tasavvufi bir bakış açısı benimsemektedir.

Durali Yılmaz, Emekli Öğretim Üyesi. Derleme türündedir. Kitaplarda bir efsane dolaşır. İçinde bulunduğumuz bin yılın başına herbiri kendince damgasını vurmuş üç İranlı arkadaştan söz eder efsane: Dünyayı gözlemleyen Ömer Hayyam, o dünyayı yöneten Nizamülmülk ve aynı dünyaya dehşet saçan Hasan Sabbah. Birlikte Nişapur’da öğrenim gördükleri rivayet edilir. Tabii ki bu doğru olamaz çünkü Nizam Ömer’den 30 yaş daha büyüktür ve Hasan eğitimini Rey’de yapmıştır. Belki doğduğu şehir olan Kum’da da biraz ders almış, ama kesinlikle Nişapur’da mektebe medreseye gitmemiştir. Acaba hakikat Semerkan Yazması’nda mıydı? Derkenarları dolduran vakayinameye göre, üç adam ilk kez Isfahan’da, feleğin elinde kör bir oyuncak olan Hayyam’ın girişimiyle Vezir’in divanında buluşmuşlardı.