Search

Katre Dergisi bu sayımızla birlikte beşinci yılını geride bırakmış altıncı yılında yayın hayatına devam etmektedir. Beş yıllık bir süreç bilimsel dergiler için önemli bir aşamadır. Yazarlarımızın, hakemlerimizin ve okuyucularımızın destekleriyle bu aşamayı geçmiş bulunuyoruz. Bu sebeple bütün Katre dostlarımıza teşekkür ediyorum.

“Doç. Dr. Ali Kuyaksil’in Vefatının Ardından” başlıklı yazıda dergimizin editörlerinden Prof.Dr. Ali Bakkal vefat eden yazarımızın biyografik hayatını, bilime katkılarını ve ülkesi için yaptığı faaliyetleri anlatmaktadır.

Katre Dergisi, Aralık 2019’da 8. sayısıyla karşınızdadır. Dergimiz istikrarlı bir şekilde yayın hayatını sürdürmekte ve bilime katkı sağlamaya devam etmektedir. Bu sayımızda 10 adet araştırma makalesi bulunmaktadır.

Günümüzde aile,cemiyet, toplum, devlet ve devletler arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklarıntemel kaynağı ya birey ve toplumların haklarına razı olmaması veya hakkonusunda hasımlarıyla anlaşmazlığa düşmeleridir. Bilerek haksızlık yapanlarıancak güç durdurabilir. Ancak hak konusunda anlaşamayanlar, önce empati yaparakkendi haklarının ne olduğu konusunda iyi düşünmeleri, gerektiğinde uzmanlaradanışmaları gerekir. Anlaşmazlığın bir kısmı da hak arayışında aşırılıktankaynaklanmaktadır. İnsanlar haklı olduklarını bildikleri zaman, haklarını herzaman alabilecekleri ve kullanabilecekleri kanaatindedirler. Oysa toplumdabazen hukukî anlamda da “haklısın, ama alacağın yok” denilecek yerler vardır.Bu tebliğde daha çok hak aramanın müsbet yolları gösterilmeye çalışılacaktır.

Bumakalede son asrın önde gelen âlimlerinden Bediüzzaman Said Nursi’nin İslamfıkıh geleneği açısından bazı konularla ilgili görüşleri incelenecektir. SaidNursi, ictihad kapısının kapalı olmadığını belirtmekle birlikte oraya girmekiçin bazı maniler bulunduğunu açıklamış; aynı konuda birden fazla görüşün ortayaçıkması karşısında bütün görüşlerin doğru olacağını savunan Musavvibemezhebinin görüşünü benimsemiş; İslam’ın gelmesiyle birlikte farklı şeriatlarason verildiğini, ancak İslam şeriatı içinde farklı görüş ve mezheplerinolmasının son derece normal ve hatta gerekli olduğunu beyan etmiş; sosyalyapının farklılaşmadan kurtulup tek bir yapı haline geldiği zaman birden fazlamezhebe ihtiyaç duyulmayacağını, fakat sosyal yapının tek bir yapı halinegelmesinin oldukça çok zor olduğunu da ifade etmiştir.

“Allah adaleti, ihsanı ve akrabaya yardım etmeyi emreder; çirkin işleri, fenalık veazgınlığı da yasaklar.”Sözlükte adl, “doğru olmak, doğru davranmak, adaletle hükmetmek; eşitlemek”vb. mânalara gelen bir masdardır. Ayrıca “doğruluk, hakkaniyet ve adalet” anlamlarıylaisim olarak kullanıldığı gibi, “çok âdil” anlamında sıfat olarak da kullanılır. Buanlamda Adl, Allah’ın isimlerinden biri olup, O’nun doksan dokuz isminin sayıldığıesmâ-i hüsnâ hadisinde yer alır.2 Adalet kavramı, Kur’ân-ı Kerîm’de ve hadislerde genellikle“düzen, denge, denklik, eşitlik, gerçeğe uygun hükmetme, doğru yolu izleme,takvaya yönelme, dürüstlük, tarafsızlık” gibi anlamlarda kullanılmıştır.3 BediüzzamanSaid Nursî’nin bu kavramı aynı anlamlarda kullandığını görülmektedir.

Bu çalışmanın amacı, Bediüzzaman Said Nursî’nin adalet çeşitleri hakkındakigörüşlerini sistematik bir şekilde ortaya koymaktır. Bediüzzaman, adalet kavramınıbazen çeşitlere ayırarak bazen de ayırmayarak değişik açılardan ele alıpincelemiştir. Biz de onun konuyla ilgili görüşlerini, eşitlik ilkesine dayanması,tam ve eksik oluşu ve gerçekleştirme şekli olmak üzere üç açıdan ele alıp ortayakoyduk. Bediüzzaman adaletin tahakkuku için en çok eşitlik ilkesi üzerindedurmuş, sık sık “eşitliksiz adaletin adalet olmadığı”nı vurgulamıştır. Bununlabirlikte her alanda eşitlik ilkesinin uygulanmasının mümkün olmadığına dadikkat çekerek bu alanda diğer adalet türlerinin tatbik edilmesi gerektiğine işaretetmiştir. Onun adalet adına üzerinde en çok durduğu meselelerden biri de,tam adalet (adalet-i mahza) mümkün iken eksik adalete (adalet-i izafiye) gidilemeyeceğidir.Ayrıca eksik adalet sadece zaruret ilkesine dayanır, adalet-i izafiyenamına vehme ve kolaycılığa dayanan uygulamaların adalet olamayacağını ifadeeder. Gerçekleştirme şekli açısından da adaleti müsbet ve menfî olmak üzereiki şekle ayırır; kişiye hakkı olduğu şeyi vermenin müsbet adalet, işlediği suçkarşılığında verilen cezanın da menfî adalet olduğunu belirtir.

Bediüzzaman Said Nursi, iktisatla ilgili görüşlerini daha çok Lem’alar kitabının “İktisad Risâlesi” adını verdiği Ondokuzuncu Lem’a’sında (bölüm) açıklamakla birlikte 5000 sayfalık Risale-i Nur Külliyatı’nın değişik yerlerinde farklı münasebetlerle yine iktisatla ilgili çeşitli meselelere temas etmiştir. Onun bazı konuları izah şekli modern iktisattan bir hayli farklıdır., Bediuzzaman Said Nursi’s Original Insights on Economy

The aim of this paper is to produce a commentary on the issue of rhetoric as a miracleof the Qur’an as argued by Said Nursi in his work “The Miracles of the Qur’an” (otherwiseknown as The 25th Word). In this treatise, he highlighted forty different miraculousaspects of the Qur’an and stated that the greatest miracle lies in the inimitability of theQur’anic eloquence - i.e. the fact that such rhetorical style cannot be copied or emulatedin any way. Writing under the headings of “The Beauty And Wisdom of Composition”,“Meaning of Wonderful Eloquence”, “Wonderful Style Of Expression”, “Wonderful ClarityOf Its Words” and “Majesty Of Exposition” - Nursi used various Quranic passages asexamples as part of his study of eloquent rhetoric. He also found some original proofs withrespect to some aspects of the Qur'an's eloquent style and rhetoric., ÖzBu makalenin amacı, Bediüzzaman Said Nursi’nin Mu’cizat-ı Kur’aniye Risalesi adlıçalışmasında belagat açısından Kur’an’ın mucize olduğu yönündeki görüşlerini ortayakoymaktır. Nursi, Sözler isimli kitabının 25. Söz’ünü, diğer adıyla Mu’cizat-ı Kur’aniyeRisalesi’ni Kur’an’ın i’cazını açıklamaya tahsis etmiştir. O bu risalede Kur’an’ın kırkvecihle mucize olduğunu vurgulamış ve en kuvvetli i’caz vechinin de belagati olduğunusöylemiştir. Nursi, Kur’an’ın belagatını “Nazmındaki hârika cezâlet”, “Mânâsındaki hârikabelâğat”, “Üslubundaki hârika bedâat”, “Lafzındaki harika fesâhat” ve “Beyanındakiberâat” başlıkları altında ayetlerden çeşitli örnekler vermek suretiyle inceleme konusuyapmış ve Kur’an’ın belagatine dair bazı orijinal tespitlerde bulunmuştur.AbstractThe aim of this paper is to produce a commentary on the issue of rhetoric as a miracleof the Qur’an as argued by Said Nursi in his work “The Miracles of the Qur’an” (otherwiseknown as The 25th Word). In this treatise, he highlighted forty different miraculousaspects of the Qur’an and stated that the greatest miracle lies in the inimitability of theQur’anic eloquence - i.e. the fact that such rhetorical style cannot be copied or emulatedin any way. Writing under the headings of “The Beauty And Wisdom of Composition”,“Meaning of Wonderful Eloquence”, “Wonderful Style Of Expression”, “Wonderful ClarityOf Its Words” and “Majesty Of Exposition” - Nursi used various Quranic passages asexamples as part of his study of eloquent rhetoric. He also found some original proofs withrespect to some aspects of the Qur'an's eloquent style and rhetoric.

Katre Dergisi’nin ikinci sayısını “Kur’an’ın i’cazı” konusuna hasrettik. İslamtarihinde bu konu önemine binaen Tefsir ilminin bir alt dalı olarak gelişmiştir.Günümüzde de konu önemini korumakta olup, Bediüzzaman Said Nursi de bukonuya özel bir önem atfetmiştir. Dergimizde yer alan makaleler konunun bazıyönlerini ayrıntılı olarak ele almakla birlikte, bazı yönleriyle ilgili ayrıntılı bilgiveren makale yoktur. Biz de hem konuyu biraz toparlamak hem de olmayan meseleleriözet olarak vermek için Kur’an’ın i’cazı üzerine genel bir değerlendirmeyapmayı gerekli bulduk.Yüce Allah, kendisini insanlara tanıtmak ve onların kendisine ibadet etmelerinisağlamak amacıyla içlerinden en faziletlilerini peygamber olarak seçer; emir veyasaklarını onlar aracılığıyla bildirir. Gönderilen zatın kendi toplumu tarafındanreddedilmemesi için ona nübüvvet delili olmak üzere bazı mucizeler verir. Peygamberlereverilen mucizeler genellikle o dönemde kendi toplumlarında en çokrevaç bulan konular cinsinden olmuştur. Hz. Muhammed döneminde en çok revaçbulan konu, şiir ve edebiyat olduğu için, O’na verilen en büyük mucize de sözcinsinden olmuştur. Dolayısıyla onun en büyük mucizesi Kur’ân-ı Kerîm’dir. NitekimKur’an-ı Kerîm de, Allah’tan başka hiçbir gücün onun bir benzerini gerçekleştiremeyeceğinibildirmek ve bu hususta inkârcılara meydan okumak suretiylekendisinin mucize oluşunu ispat etmiştir.

Communities who serve religion must establish good relations with each other and must act together at least some commons. This is because in the end it is not the result of one person’s effort but rather the mutual effort of everybody involved. This service is a product of everybody helping each other. It is also necessary for this service to be one of co-operation and solidarity. Communities should act compassionately to each other, to act with fondness towards their own work, to keep away from violence and force and instead use the method of persuasion, to be content with using verbal pleading against injustices, to be righteous and to create mutual alliances at least some commonalities. In addition those communities who expect courtesy, who regard other communities as false, who regard power as righteousness, who transform charity to become the means of worldly competition, who see the love of service in the form of greed and pride – such as weaknesses can be found in the community. These weaknesses can give rise to individuals who accuse each other of being unbelievers, to insult and scorn and criticize one another as well as foster envy. Religious communities firstly must not backbite each other, they must establish good relations amongst each other, and it is also required that they cautiously consider others and show deference to them while doing to their own services and actions. Pertaining to these problems; Bediuzzaman Said Nursi’s Risale-i Nur will be examined and conclusions will be drawn from it., Din hizmeti yapmayı gaye edinmiş olan cemaatler birbirleriyle iyi münasebetler kurmak ve asgarî müştereklerde birlikte hareket etmek mecburiyetindedirler. Çünkü sonuca sadece birisinin çabasıyla değil, hepsinin ortak gayretiyle ulaşılacaktır. Bu hizmette herkes birbirinin yardımcısı hükmündedir. Ayrıca bu hizmet mahiyeti itibariyle de yardımlaşmayı ve dayanışmayı gerekli kılar. Cemaatler birbirlerine karşı merhametle davranmak, kendi mesleğinin muhabbetiyle hareket etmek, kaba kuvvet ve şiddetten uzak durmak, iknâ metodunu kullanmak, yapılan haksızlıklar karşısında sözlü müdafaa ile yetinmek, hakşinas olmak ve asgari müştereklerde ittifak etmek mecburiyetindedirler. Bununla birlikte cemaatlerde teveccüh-i nâs beklentisi içinde olmak, başka cemaatleri haksız telakkî etmek, güçlü olmayı haklılık sebebi saymak, cemaat istibdadı, hayırda yarışın dünyevî rekabete dönüşmesi, hizmet aşkının hırsa bürünmesi, Allah rızasını elde etme düşüncesinin ve âhiret inancının ittifakı zayıflatması gibi bazı sosyo-psikolojik zaaflar bulunabilir. Bu zaaflar cemaatlerin birbirlerini tekfir, techil, tahkir, tenkid ve haset etmelerine sebebiyet verebilir. Dini cemaatlerin önce birbirlerini kötülememeye, sonra aralarında iyi münasebetler kurmaya, daha sonra da bu meydanda başkalarının da bulunduğunu dikkate alarak kendi hizmetlerini yaparken ihtiyatlı olmaya özen göstermeleri gerekir. Konuyla ilgili problemler Bediüzzaman Said Nursî’nin Risale-i Nur Külliyatı esas alınarak incelenecek ve bir sonuca varılmaya çalışılacaktır.