Search

Het arbodienstenpanel is in 1997 opgezet om via periodieke peilingen te volgen hoe het beleid met betrekking tot de reïntegratie van arbeidsgehandicapten in de praktijk van de arbodiensten werkt. Dit is het verslag van de vijfde peiling, gehouden tussen januari 2004 en juli 2004. Aan de peiling hebben 86 diensten of vestigingen van diensten meegedaan aan de hand van vragenlijsten. Centraal stonden dit keer de ervaringen van de diensten met de Wet verbetering poortwachter. Daarnaast is in deze vijfde peiling ingegaan op de activiteiten die de diensten ontplooien op het gebied van de preventie van ongezonde werkomstandigheden. Tevens is in deze vijfde peiling nog ingegaan op de formele verwijsbevoegdheid die de bedrijfsartsen sinds 1 januari 2004 hebben gekregen. Onderwerpen waarover veel wordt gesproken en waarover via deze peiling nu ook de stem van de arbodiensten zelf wordt gehoord.

Deze TNO publicatie bevat een methodiekbeschrijving die een leidraad vormt en een hulpmiddel is voor het ontwikkelen, implementeren en uitbouwen van Integraal GezondheidsManagement (IGM) in de organisatie. IGM is het systematisch managen van de bedrijfsactiviteiten met het doel de gezondheid van mens en bedrijf te bevorderen. De methodiek van IGM is gebaseerd op zeven ontwikkelingslijnen: -Gezondheid als strategisch thema. -Een gezond primair proces. -Een gezonde fysieke (werk)omgeving. -Een gezonde sociale (werk)omgeving. -Gezonde mensen. -Een gezonde relatie met de directe leefomgeving. -Gezonde producten en/of diensten. De ontwikkelingslijnen en verdere opzet van de methodiek worden eerst beknopt toegelicht in de tweede paragraaf en daarna, in paragraaf 3, uitgewerkt in de zogenaamde IGM Meter. Deze vormt, als analyse- en verbeteringsinstrument een kernelement van de methodiek. Dit wordt gevolgd door een handleiding voor de stapsgewijze implementatie van IGM in de organisatie en voor het voortbouwen op het concept daarna. In paragraaf 3 vindt men ook allerlei hulpmiddelen voor het implementatieproces. De huidige versie van de methodiek is gebaseerd op literatuuronderzoek, ervaringen van onderzoekers/adviseurs en de praktijk van voorbeeldbedrijven. Deze methodiek zal de komende periode via pilotprojecten op onderdelen verder worden uitgewerkt en worden verrijkt met praktijkvoorbeelden, extra instrumentarium, hints en tips.

TNO Arbeid heeft samen met het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat (AKB) en het Coronel Instituut een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar de samenwerkingsprojecten tussen huis- en bedrijfsartsen. Eén van de belangrijkste conclusies is dat het onderlinge vertrouwen tussen bedrijfs- en huisartsen is toegenomen. Ook is de onduidelijkheid bij de huisarts over de positie van de bedrijfsarts sterk verminderd. De drie organisaties onderzochten de effecten van de samenwerkingsprojecten die in 2001 in 14 regio's zijn opgezet op verzoek van de beroepsverenigingen van de bedrijfs- en huisartsen (NVAB en LHV) en ZonMw. Voorbeelden van dergelijke projecten zijn het organiseren van gezamenlijke nascholingen en ministages, of het ontwikkelen van samenwerkingsprotocollen en communicatieformulieren. De belangstelling voor de projecten was goed. De feitelijke samenwerking tussen beide artsen nam (nog) niet toe en is nog onvoldoende. Het is bekend dat een verandering naar meer en betere samenwerking een lange looptijd nodig heeft. Uit de genoemde resultaten blijkt dat nu de eerste stappen zijn gezet op weg naar een betere samenwerking.

Psychische klachten en klachten aan het bewegingsapparaat kunnen langdurig ziekteverzuim veroorzaken en vertegenwoordigden in 2001 samen bijna tweederde van de WAO-instroom. Inmiddels zijn er door de beroepsvereniging van de bedrijfsartsen, de NVAB, richtlijnen uitgebracht om de kwaliteit van het arbeidsgezondheidskundig handelen op dit front te verbeteren. Tevens is er begin 2002 nog een Leidraad uitgebracht om de curatieve en bedrijfsgeneeskundige begeleiding van werknemers op elkaar af te stemmen. Sindsdien is er echter nog geen onderzoek gedaan naar de kwaliteit en effectiviteit van de sociaal medische begeleiding (SMB) bij werknemers met deze klachten. Niet onder de bedrijfsartsen en ook niet onder de werknemers. Met dit onderzoek waarvan in dit rapport verslag wordt gedaan is getracht hierin meer inzicht te krijgen. Bedrijfsartsen van de NVAB-kring ‘Amsterdam en omgeving' en hun patiënten zijn gevraagd deel te nemen aan een onderzoek naar de begeleiding bij rug- en psychische klachten.

Het arbodienstenpanel is in 1997 opgezet met de bedoeling om via periodieke peilingen bij dit panel te kunnen volgen hoe het beleid met betrekking tot de reïntegratie van arbeidsgehandicapten in de praktijk uitpakt. Aan deze derde peiling hebben 79 diensten meegedaan, een goede afspiegeling van alle arbodiensten in Nederland. De gegevens zijn verzameld door middel van een schriftelijke vragenlijst. In deze peiling hebben vooral de ervaringen met één jaar wet Rea en de huidige samenwerking met de uvi's centraal gestaan. Tevens zijn de verwachtingen gepeild van de Arboconvenanten nieuwe stijl, is nagegaan met welk type reïntegratie de diensten in 1998 te maken hebben gehad alsmede in hoeverre zij gebruik maken van scholingen en trainingen in deze trajecten. Daarnaast is gepeild in hoeverre de diensten te maken hebben met eisen van de schade- en zorgverzekeraars, of de activiteiten die zij ten behoeve van een reïntegratie willen ondernemen mede beïnvloed wordt door de contracten die zij met de werkgevers hebben afgesloten en of zij al eens gebruik hebben gemaakt van de diensten van een zogenoemd reïntegratiebedrijf.

Deze rapportage beschrijft de uitkomsten van de tweede peiling bij de deelnemers aan het arbodienstenpanel over hun ervaringen bij het reïntegreren van werknemers met een arbeidshandicap. Deze tweede peiling is eind 1998, begin 1999 uitgevoerd. Het merendeel van de arbodiensten (70%) beoordeelt de nieuwe mogelijkheden die de wet (Re)integratie Arbeidsgehandicapten (Rea) biedt positief, circa een kwart staat er 'neutraal' tegenover en slechts één van de 74 diensten kijkt er overwegend negatief tegenaan. De eerste ervaringen met het aanvragen van budgetten zijn minder hoopvol. Driekwart is hierover slecht te spreken. Wat de samenwerking met de uitvoeringsinstellingen (uvi's) betreft: de helft van de diensten spreekt van een optimale gezamenlijke gevalsbehandeling. De ervaringen met het regelen van een werkaanpassing lijken vrij positief. Intern worden de ervaringen wel teruggekoppeld, maar wordt het aan de diensten zelf overgelaten hoe zij dat doen.

Het project 'Activerende reïntegratie door arbodiensten' heeft plaatsgevonden in opdracht van de Branche Organisatie van Arbodiensten (BOA). Oospronkelijk werd met dit project een 'werkboek innovatie producten en diensten voor activerend reïntegratiebeleid' als eindproduct beoogd. Er werd echter besloten tot het ontwikkelen van een nascholingsprogramma voor arbodienstmedewerkers in het kader van de reïntegratie-activiteiten van arbodiensten. Uitgangspunt daarbij was dat op basis van dit programma arbodienstmedewerkers daadwerkelijk een impuls zouden kunnen geven aan een activerend reïntegratiebeleid.

Dit rapport vormt de neerslag van een onderzoek van TNO Arbeid naar de behoefte aan arbeidsdeskundige expertise binnen arbodiensten. Centraal in dit onderzoek stond het in kaart brengen van de belangrijkste momenten in het eerste ziektejaar, waarbij de arbodienst een rol zou kunnen spelen om de terugkeer van zieke werknemers te bevorderen en van de arbeidsdeskundige expertise die daarvoor aanwezig is c.q. nodig is. In het eerste ziektejaar is een aantal kritieke punten te onderscheiden, die tevens mogelijke aangrijpingspunten voor het optimaliseren van reïntegratie-inspanningen zijn. De kwaliteit van deze dienstverlening heeft baat bij een zo vroeg mogelijke koppeling van de expertise van de arbeidsdeskundige aan de expertise van de bedrijfsarts. Tenslotte wordt geconcludeerd dat bijscholing vanuit een arbodienst raadzaam is als het gaat om arbeidsdeskundigen met een UVI-achtergrond.