Search

Bu tez çalışmasında, Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde su ürünleri yetiştiriciliği ve su ürünleri yemi sektörünün bugünkü durumu ve Türkiye'nin AB ile entegrasyonu incelenmiştir. Türkiye su ürünleri üretiminin yaklaşık %80'ini AB'ye ihraç etmektedir. Avrupa Birliği, Türkiye için önemli bir pazardır. AB tüm ihracatçı ülkelere haklı olarak bazı standartlar getirmiş ve bunlara uymayı zorunlu kılmıştır. 1999 yılında Türkiye, toplam 225 dünya ülkesinden yetiştiricilik yoluyla üretimde 63.000 ton (%9,9) ile 30. (Otuzuncu) sırada yer almaktadır. Avrupa Birliği ise toplam 1.368.160 ton (%16,1) yetiştiricilik miktarıyla, Çin ve Hindistan'ın ardından dünyada 3. (Üçüncü) sırada yer almaktadır. Türkiye, AB ülkeleri içinde ise, su ürünleri yetiştiriciliğinde 15 AB ülkesinden 8. (Sekizinci) sırada yer almaktadır. Türkiye'de ruhsatlı işletme sayısı 568 adettir. Bunun 229 'u içsu ortamında, 339'u deniz ortam ınd ad ir. işletmelerinVI %53'uEge,%16'sıAkdeniz,%14'üKaradeniz, %9'u Marmara ve %8'i diğer bölgelerdedir. En fazla yetiştirilen tür gökkuşağı alabalığıdır (%61). Türkiye'nin 2005 yılında su ürünleri yetiştiricilik miktarı 131.590,6 ton ve 2010 yılında 198.296,1 ton tahmin edilmektedir. 2001-2002 yıllarında tahmini 30.000-44.000 ton deniz balıkları yetiştiriciliği üretimi göz önüne alındığında, yavru üretimin 100.000-150.000 adet üretilmesi yerinde olacaktır Türkiye'de 15 adet su ürünleri yemi üreten fabrika vardır. Fabrikaların çoğu(%79) pres pelet yem üretmektedirler. Yem fabrikalarının ortalama kar marjları %29-33 arasında değişmektedir. Yem maliyetinin %60-65 'ini hammadde giderleri oluşturmaktadır. 1999 yılında Türkiye'de 38.416 ton su ürünleri yemi üretilmiştir. 62.500 tonluk yetiştiricilik miktarına göre ortalama 106.041 ton su ürünleri yemi gerekmektedir. Aradaki bu açığın, yetiştiricilerin kapasitelerinin üzerine çıkmasından ve fason yem yaptırmalarından kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Türkiye'nin su ürünleri yemi gereksinimi ise 2005 ve 2010 yılı için tahmini 174.731,6 ton, 280.581,2 ton öngörülmektedir. Türkiye'de ithal edilen yem hammaddelerinden alınan KKDF %6'dan %3'e düşürülmelidir. Yine balık eti üzerinden alınan %8'lik KDV oranı, diğer etlerdeki oran düzeyine indirilmelidir. Yem hammaddelerinin çoğu Amerikan doları olarak ithal edilmekte, olası devalüasyonda yem üreticisi ve yetirici zor duruma düşmektedir. Bu konuda üretici ve tüketiciyi koruyucu önlemler alınmalıdır. Yerli hammaddelerden faydalanılmalıdır (soya unu, balık artıkları vb), işletmelerde kaliteli yemler (ekstruder) tercih edilmelidir. AR-GEVII çalışmaları (%0.3) gelişmekte olan ülkeler seviyelere ulaştırılmalıdır (%1). AB ülkelerinde su ürünleri yetiştiriciliğinde ilk üç sırayı 317.796 ton ile İspanya, 267.578 ton ile Fransa ve 246.638 ton ile İtalya almaktadır. En fazla yetiştirilen tür Avrupa midyesidir (%35). Avrupa Birliği ülkelerinde, yumuşakça ve kabuklu yetiştiriciliği hariç tutulduğun da, AB'nin 2005 yılındaki tahmini yetiştiricilik miktarı 756.296,1 ton, 2010 yılı için ise, 1.068.794 ton ön görülmektedir. AB'de su ürünleri yemi 1999 yılında 1.253.090 ton üretilmiştir. Avrupa Birliği ülkelerinde balık yetiştiriciliği göz önüne alındığında, AB'nin 2005 yılındaki tahmini su ürünleri yemi gereksinimi 992.182,8 ton, 2010 yılı için ise, 1.115.083,5 tondur. Türkiye AB'ye ihraç ettiği su ürünlerinde gerekli direktifleri yerine getirmelidir. Ürünlerin satışında aranan menşei belgesi, sağlık sertifikası ve etiket bilgilerin olması, pazarda rakip firmalarla rekabette lehimize olacaktır. Anahtar sözcükler: Türkiye, Avrupa Birliği, Su Ürünleri Yetiştiriciliği, Su Ürünleri Yemi, Türkiye ve AB Entegrasyonu, Ortak Balıkçılık Politikası. In present study, present status of aquaculture and fish feed industry in Turkey European and integration Turkey to European Union has been investigated. Turkey has been exporting 80% of aquaculture production to E.U. European Union is important market for Turkey. There have been some standards for exporting countries. Turkey is at 30.raw with 63.000 tonnes (9.9%) production in 225 countries of world. E.U is at 3. raw after Chine and India with 1.368.160 tonnes (16.1%) production. Turkey is at 8. raw in 15 E.U. countries. Aquaculture production of Turkey has been estimated 131.590,6 tonnes in 2005, 198.296,1 tonnes in 2010. In 2000, 40.646 tonnes aquafeed had been produced in Turkey. Estimated aquafeed requirement of Turkey for the years 2005 and 2010 are 174.731,6 tonnes and 280.581,2 tonnes. There are 568 fish farm in Turkey where located 229 of them in inland and 339 in marine. The fish farm is located region 53% the Agean, 16% the Mediterranean, 14% the Black Sea, 9% the Marmara and other region. The most produced species for Turkey is Rainbow Trout (61%).X In 2001-2002, estimating 30.000-40.000 tonnes marine fish will be produced so, 100.000-150.000 number marine fry should be produced in Turkey. There are 15 number aquafeed factory in Turkey. Most of factory has been made pres-pelet type feed (79%). The aquafeed firms are changed average net profit from 29% to 33%. Cost of aquafeed is 60-65% raw materials. 106.041 tonnes aquafeed has been required for 62.500 tonnes aquaculture (fish and crustaceans). But really 38.416 tonnes aquafeed has been made in 1999. These differences are predicted to fish farmer gone out normaly capacity above and have to made fason feed firms. The KKDF tax which is taken from import fish feed raw materials should decrease from 6% to 3% in Turkey. The KDV (additional value tax ) which is taken from fish product should decrease to tax (1%) level of other meat products. Most of the fish feed raw materials have been import with US doters. In probable devaluation, the fish feed and fish producer could be fall in difficult position. In this respect, the goverment should take a precautions for protect producer and consumer. In fish feed production native raw materials (soybean and fish monger etc.) has been used in farmers are forced to prefere high quality feed as extruder. Research and development projects have been increased to1% from 0,3%. In E.U first three countries by aquaculture production are Spain with 317.796 tonnes, France with 267.578 tonnes, Italy withXI 246.638 tonnes. The most produced species for European Countries are European mussel (35%). Between E.U countries, expect mollusks and crustaceans estimated aquaculture production amount is 756.296.296,1 tonnes in 2005, 1.068.794 tonnes in 2010. In E.U, aquafeed production had been 1.253.090 tonnes in 1999. When fish culture was considered in E.U countries, aquafeed requirement had been 992.182,8 tonnes in 2005, 1.115.083,5 tonnes in 2010. Turkey has been agreed the conditions which is needed for EC. For competition with rival exporting products must be included certificate (origine, health) and label information. Key words. Turkey, European Union, Aquaculture, Aquafeed, Integration of Turkey to E.U, Common Fisheries Policy. 224

ÖZET KALP HASTALIKLARININ TEŞHİSİNDE KULLANILAN BİR UZMAN SİSTEM UYGULAMASI YILDIRIM, Önder Yüksek Lisans Tezi, Uluslararası Bilgisayar Enstitüsü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Bahar Alakent Haziran, 2000, 93 sayfa Bu çalışmada kalp hastalıklarının teşhisinde kullanılmak üzere bir uzman sistem geliştirilmiştir. Sistem, hastanın hastalığının öyküsel gelişimine bağlı parametreleri girdi olarak alır ve iki farklı çıkarsama mekanizmasını birlikte kullanarak hastalığın ne olduğunu saptar. Çıkarsama mekanizmaları olarak kurala dayalı ve duruma dayalı çıkarsama mekanizmaları kullanılmıştır. Kalp hastalıkları göğüs hastalıklarının bir çeşididir ve bunlar içinde önemli bir yer tutar. Sistem, en sık görülen kalp hastalıklarım teşhis etmek üzere hazırlanmış olup giriş bilgilerine göre hastalıkların her birinin bulunma olasılığını kullanıcıya sunar. Eğer bu hastalıkların hiçbiri oransal olarak belli bir eşik düzeyinin üzerinde değilse hastada kalp dışında başka bir göğüs hastalığı olabileceği düşünülür. Anahtar sözcükler: Uzman sistem, kurala dayalı çıkarsama, duruma dayalı çıkarsama, kalp hastalıkları. vn ABSTRACT AN EXPERT SYSTEM APPLICATION USED IN DIAGNOSIS OF HEART DISEASES YILDIRIM, Önder MSc in International Computing Institute Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Bahar Alakent June 2000, 93 pages In this thesis an expert system application that is to be used in diagnosis of heart diseases has been developed. The system gets the input parameters related with the historical progress of the disease and determines what the disease is by using two different reasoning methods. As reasoning methods rule-based reasoning and case-based reasoning are used. Heart diseases are part of the chest diseases and have an important place among them. The system has been developed to diagnose heart diseases which are seen very often and presents the user the occurrence probabilities of the diseases using input parameters. If none of these diseases' probabilistic percentages are above a threshold value the patient might be thought as having another chest disease except heart diseases. Keywords: Expert system, rule-based reasoning, case-based reasoning, heart diseases. 93

Araştırma üç deneme grubundan oluşmuştur. Bunlar yaş yem, pelet yem, yaş yem + pelet yem'dir. Araştırmada kullanılan balıkların gruplara göre başlangıç ağırlık ortalamaları sıra ile 55.288 + 11.052 g (n=80), 56.063 + 14.513 g (n=8Q) ve 54.875 ±14.227 g (n=80) olup, her grup iki tekerrürlü olarak tanklara yerleştirilmişlerdir. Çalışma 06.12.1996 - 09.06.1997 tarihleri arasında 180 gün sürmüştür. Çalışma sonunda ortalama canlı ağırlıklar, gruplara göre, sırasıyla; 262.550+ 76.022. g (n=80), 341.400+61.659 g (n=80), 312.700+ 92.807 g (n=80) olarak saptanmıştır. Spesifik büyüme oranlan bakımından (yaş yemle besleme %0.886, kuru yemle besleme %1.004, yaş yem + kuru yemle besleme %0.967) gruplar arasındaki farklılık önemsiz, yem değerlendirme değerleri (yaş yemle besleme 6.092, kuru yemle besleme 1.583, yaş yem + kuru yemle besleme 3.321) ve günlük yem tüketimleri (yaş yemle besleme%4.912, kuru yemle besleme %1.466, yaş yem + kuru yemle besleme %2.927) bakımından ise önemli bulunmuştur (P