Search

Bu tezde, suda yaşayan canlıların yaşamını devam ettirmesi için gerekli olan çözünmüş oksijenin belirli bir tekerrür periyodunda değişimini belirlemek ve aynı zamanda bölgedeki tüm istasyonların etkilerini göz önüne koymak amacıyla L–Momentler metodu ile bölgeselleştirme çalışması yapılmıştır. Türkiye'de Sakarya Havzası'nda bulunan 20 adet meteoroloji istasyonuna ait 1995–2014 yıllarını kapsayan verilerden ilkbahar aylarına ait Çözünmüş Oksijen (ÇO) konsantrasyonu verileri kullanılmıştır. Tez kapsamında ilk olarak Homojenlik Ölçütü (H1) istatistik sonuçlarına bakılarak çalışma alanı olan Sakarya Havzasının yekpare olarak homojen olmadığı tespit edilmiştir (H1=18,01 >> 1,0). L–Momentler metodunun uygulanabilmesi amacıyla havzanın topografik özellikleri göz önüne alınarak Sakarya Havzası beş homojen bölgeye ayrılmıştır. Tezin ikinci aşamasında L−Momentler metodu; Genelleştirilmiş Ekstrem Değerler (GEV), Genelleştirilmiş Lojistik (GLO), Genelleştirilmiş Normal (GNO), Pearson Tip III (PE III ), Genelleştirilmiş Pareto (GPA) ve Wakeby dağılımlarına ait parametreler tahmin edilmiştir. Dağılımlara ait parametre değerleri kullanılarak her bir dağılım için belli süreli tekerrür periyotlarına karşılık gelen istatistiki boyutsuz ÇO değerleri elde edilmiştir % 90 anlamlılık seviyesinde ZDIST uygunluk testine göre 3. homojen bölgede GEV, PE III, GNO dağılımları uygun çıkmış olup diğer dört bölge için literatürdeki dağılımların uygun olmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle, Sakarya Havzası için belli tekerrür periyoduna ait bölgesel ÇO konsantrasyonu verilerinin tahmin edilmesinde Hosking tarafından önerilen Wakeby dağılımı kullanılmıştır. Tezin son aşamasında ise L−Momentler metodu ile tahmin edilen ÇO konsantrasyonu verilerini görsel olarak ifade etmek amacıyla Coğrafi Bilgi Sistemlerinden faydalanarak ters mesafe ağırlıklı enterpolasyon metodu (IDW) ile 50, 100, 200, 500 ve 1000 yıl tekerrürlü tematik ÇO konsantrasyonu haritaları oluşturulmuştur. Anahtar Kelimeler:L-Momentler, Ters Mesafe Ağırlıklı Enterpolasyon, Çözünmüş Oksijen, Sakarya Havzası In this thesis, a regionalization study was conducted with the L–Moments method in order to determine the change of dissolved oxygen required to sustain the life of aquatic organisms during a certain period of recirculation and also to consider the effects of all stations in the region. Dissolved oxygen (DO) content data of spring months were used from data covering the years 1995-2014 of 20 meteorological stations located in Sakarya Basin in Turkey. Within the scope of the thesis, firstly, the Homogeneity Criterion (H1) statistical results were examined and it was determined that Sakarya Basin which is the study area is not uniformly homogeneous (H1 = 18.01 >> 1.0).In order to implement the L−Moments method, the Sakarya Basin is divided into five homogeneous zones, taking into account the topographic characteristics of the basin. In the second phase of the thesis, L−Moments method; Generalized Extreme Values (GEV), Generalized Logistics (GLO), Generalized Normal (GNO), Pearson Type III (PE III), Generalized Pareto (GPA) and Wakeby distributions parameters were estimated. By using the parameter values of the distributions, statistical dimensionless DO content values corresponding to the periodic repetition periods for each distribution were obtained. According to ZDIST compliance test at 90% significance level, GEV, PE III, GNO distributions were found to be appropriate in the 3rd homogeneous region and it was found that the distributions in the literature were not suitable for the other four regions. For this reason, the Wakeby distribution proposed by Hosking was used to estimate the regional DO content data for the Sakarya Basin for a specific recurrence period.In the last stage of the thesis, 50, 100, 200, 500 and1000 years repetitive thematic DO content maps were created by using Geographical Information Systems (IDW) with the aim of visually expressing DO content data estimated by L−Moments method.Key Words:L−Moments, Inverse Distance Weighted Interpolation Method, Dissolved Oxygen, Sakarya Basin 87