Search

Milli Mücadele, bir milletin topyekûn hareket ederek neleri yapılabileceğinin en somut göstergesidir. Bu sürecin önemli parçalarından birini İstiklâl Marşı’nın yazılması oluşturmaktadır. İstiklâl Marşı, Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılmış ve 12 Mart 1921’de resmen Milli Marşımız olarak kabul edilmiştir. İstiklâl Marşı hem yazıldığı dönemin özelliklerini hem de Türk Milletinin özelliklerini içeren özel bir metindir. Bundan dolayı İstiklâl Marşı çeşitli açılardan akademik çalışmalara kaynaklık etmiştir. Bu çalışmada ise İstiklâl Marşı, Türk milletinin sahip olduğu değerler açısından ele alınmış ve çalışmada İstiklâl Marşı’nda yer alan değerlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde araştırmada nitel araştırma modeli benimsenmiştir. Mehmet Akif Ersoy’un kaleme aldığı İstiklâl Marşı içerdiği değerler bakımından ele alınmış ve anlamaya çalışılmıştır. Bu bağlamda çalışmada doküman çözümleme tekniğinden yararlanılarak İstiklâl Marşı bir doküman olarak değerlendirilmiş ve araştırmada kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin analizinde MAXQDA 12 programından yararlanılmıştır. Doküman incelemesine göre İstiklâl Marşı’mızda başta bayrak sevgisi, bağımsızlık ve inanç olmak üzere cesaret, vatanseverlik, sorumluluk, şehitlik, özgürlük, milliyetçilik ve duyarlılık değerlerinin yer aldığı tespit edilmiştir. İstiklâl Marşı’nın her kıtasında değerlerin yer aldığı, hemen hemen her bir mısrasında da ya bir değerin yer aldığı ya da bir değerin betimlendiği anlaşılmıştır. Çünkü İstiklâl Marşı’nın her bir kıtasında en az iki değer ifade edilirken toplamda 66 yerde değerin geçtiği tespit edilmiştir. Bu özelliklerden hareketle İstiklâl Marşı’mızın sosyal bilgiler dersi başta olmak üzere diğer derslerde de değer eğitimi konularında kullanılması önerilebilir.

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının “Estetik” değerine ilişkin sahip oldukları algıların metaforlar aracılığı ile ortaya çıkarılmasıdır. Araştırma nitel araştırma modeli kapsamında olgubilim deseninde kurgulanmıştır. Çalışma grubunu, Türkiye’de bir üniversitede öğrenim gören 132 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler, “Estetik…. gibidir / benzer; çünkü…” şeklinde yazılı form ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmada, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “Estetik” değeri için birbirinden farklı olarak 69 geçerli metafor geliştirdiği belirlenmiştir. Belirlenen metaforlar, güzellik (39), uyum (21), etkileyici varlık (18), farklılık (13), mutluluk verici (12), sanat (12), yansıtma aracı (8) olmak üzere 7 kavramsal kategoride toplanmıştır. Estetik değeri katılımcılar tarafından en çok doğa (9), evren (7), güzellik (7), sanat (6) ve çiçek (5) metaforları ile ilişkilendirmiştir. Diğer metaforlar bir kez veya iki kez ifade edilmiştir. Geliştirilen metaforların cinsiyete göre dağılımlarına bakıldığında, belirlenen kategorilerin hepsinde, kadın ve erkek katılımcıların hepsinin metafor ürettikleri görülmektedir. Geliştirilen metafor sayısı açısından “Yansıtma aracı olarak estetik” kategorisinde kadın ve erkek katılımcılar eşit sayıda metafor üretmiştir. Diğer kategorilerde kadın katılımcıların daha fazla metafor geliştirdiği anlaşılmaktadır.

Binlerce yıllık Türk tarihinin ve köklü kültürünün en mühim ürünlerinden biri olan Yenisey Yazıtlarının, başta Türk ulusu olmak üzere, gelecekte yaşayaca k olan nesillerin, aktarılması hedeflenen değerlere sahip bireyler olarak yetiştirilmeleri noktasında oldukça kapsamlı bir kaynak niteliği taşıdığı düşünülm e ktedir. Bu doğrultuda, araştırmanın temel amacı, Yenisey Yazıtlarında bulunan ve değerler eğitimi kapsamında öğrencilerce içselleştirilmesi hedeflenen değer unsurlarını belirleyip, aynı zamanda 2018’de Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından yayımlanan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nda (SBDÖP) bulunan on sekiz adet değer ile örtüşme durumunu ortaya çıkarmaktır. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmada “doküman incelemesi” kapsamında, Yenisey Yazıtlarında bulunan ifadeler “betimsel analiz” yoluyla çözümlenmiştir. Araştırmanın veri kaynağını “Eski Türk Yazıtları” ve “Sibirya’da Türk İzleri: Yenisey Yazıtları” adlı eserler oluşturmuş, söz konusu eserlerin ihtiva ettiği veriler ise Yenisey Yazıtları Analiz Formu adlı veri toplama aracı ile toplanmıştır. Araştırma sonucunda, Yenisey Yazıtlarında, Sosyal Bilgiler öğretim programında öğrencilere kazandırılmaya çalışılan on sekiz değerin birçoğuna yer verildiği görülmüştür. Bu bulgulara dayalı olarak, Yenisey Yazıtlarında yer alan değerlerin, 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nda yer alan değerler ile kayda değer düzeyde örtüştüğü sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Sosyal Bilgiler derslerindeki değerler eğitimi etkinliklerinde Yenisey Yazıtlarından yararlanılması önerilmektedir.

Vatanseverlik, üzerinde yaşanan toprağa içindekilerle birlikte duyulan sevgi ve minnetin adıdır. Araştırmanın amacı, Erzincan İl merkezinde ikamet edip ilkokullarda öğrenim gören Afgan mülteci öğrencilerin vatanseverlik anlayışlarının tespit edilmesi ve hâlihazırda yaşadıkları ülke olan Türkiye'ye karşı vatan algılarının tespitidir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması olan araştırmanın evreni, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Erzincan Cahit Ziya Ulukök ve Hayrettinpaşa İlkokullarında okuyan Afgan mülteci öğrencilerdir. Çalışma grubu ise amaçlı örneklem stratejisiyle tespit edilen toplam on altı öğrencidir. Veri toplama tekniği olarak odak grup görüşmesi, veri toplama aracı olarak ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Sonuçlar, betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Öğrencilerin açıklamaları ve çizimleri; Güzel Okulum, Türk Bayrağı ve Özgür/Güçlü Türkiye olarak üç alt temada toplanırken vatanseverlik tarifleri ise vatan için şehit olmak, vatan için görevini yapmak, Türkiye`yi sevmek şeklinde üç alt temada toplanmıştır. Afganlı öğrencilerin öz vatanlarına karşı sevgilerinin, Afganistan doğumlu olmamaları ve oraya ait yaşanmış bir anıları olmamasından, kaybolmaya başladığı, zorunlu sebeplerle Türkiye`ye göç ettikleri, Türkiye`de ki iyi eğitim, rahat yaşam vb. imkânlar ile okuldaki karşılaştıkları olumlu tutumlar sebebiyle mutlu oldukları, Türk halkına ve Türkiye`ye karşı ziyadesiyle olumlu duygular besledikleri, öğrencilerin büyük çoğunun Türkiye`yi ana vatan olarak benimsemeye başladıkları araştırma sonucunda ulaşılan en önemli bulgulardandır.

Günümüzde insanlar günlerinin önemli bir kısmınıtelevizyon izleyerek ve internette vakit geçirerek harcamaktadır.Televizyonlarda ve diğer ortamlarda gösterime giren filmler ise izleyicilerüzerinde etki bırakma gücüne sahiptir. Özellikle gençler ve çocuklarizledikleri film ve dizilerdeki kahramanları kendilerine rol model almaya veonların her halini taklit etmeye çalışmaktadır. Filmler ve diziler kısa süredegeniş kitlelere ulaşma imkânı sunması açısından da oldukça önemlidir. Dolayısıylafilmler bazı değerlerin aktarılması amacıyla kullanılabilecek etkin araçlarolarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma eğitim temalı Türk filmlerinde yeralan değerlerin incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma kapsamındaeğitim temalı filmlerin seçilmesindeki ana amaç bu filmlerin aktarmayaçalıştığı mesajların eğitime ve eğitim sürecine yönelik olmasıdır. Karmayöntemin kullanıldığı araştırmada örneklem grubunu eğitim temalı sekiz Türkfilmi oluşturmaktadır. Örneklemioluşturan filmlerin seçiminde amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimumçeşitlilik örnekleme kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında doküman analiziyöntemi, verilerin analiz edilmesinde ise betimsel analiz kullanılmıştır.Filmlerde yer alan değerler tablolar halinde sunulmuş ve değer ifadeleridoğrudan alıntılarla örneklendirilmiştir. Araştırma sonucunda filmlerde en çokyer alan değerlerin; sevgi, yardımseverlik, saygı, dayanışma ve çalışkanlıkdeğerleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen filmlerin hepsindeçalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, saygı, sevgi, sorumluluk ve yardımseverlikdeğerlerini geliştirici ögelerin yer aldığı bulgulanmıştır. Ayrıca filmlerintamamında ana karakter olan öğretmenlerin olumlu karakter özelliklerine sahipolduğu görülmüştür. Son aşamada araştırma sonuçları alanyazında yapılan benzerçalışmaların sonuçları ile karşılaştırılmıştır., Today, people spend a significant part of theirday watching television and surfing the internet. Movies broadcasted on television and in othermedia have the power to influence the audience. Especially youngsters andchildren try to take their protagonists in the movies and series they watch asrole models and act like them. Movies and TV series are also very important interms of providing the opportunity to reach a large audience in a short time. Therefore,films are effective tools that can be used to transfer some values. The purposeof this study is to examine the values in educational themed Turkish films. Themain reason behinf the selection of educational themed films, was effective themessages that these films tried to convey were related to education and theeducational process. Mixed method was used in the research. The sample groupconsists of eight educational themed Turkish films. In the selection of thefilms constituting the sample, maximum variationsampling was used. Document analysis method was used for data collectionand descriptive analysis was used for data analysis. The values in the filmsare presented in tables and the value expressions are exemplified by directquotations. As a result of the research, it has been concluded that morehighlighted values in films are the values of love, helpfulness, respect,solidarity and diligence. It was found that all of the films examined includedelements that improve the values of diligence, solidarity, sensibility,respect, love, responsibility and helpfulness. In addition, as a result of theresearch, it has been found out that teachers, who are the main characters inall films, have positive character traits. In the last stage, the results ofthe research were compared with the results of similar studies in theliterature.

Bu araştırmada, Milli Eğitim Bakanlığı'nın ilköğretim okulları için tavsiye ettiği "100 Temel Eser" listesinde belirtilen yerli ve yabancı kitaplarda yer alan değerlerle Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'ndaki değerlerin uyumu incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, Milli Eğitim Bakanlığı'nın ilköğretim okulları için tavsiye ettiği "100 Temel Eser" okuma kitapları serisi; çalışma grubunu ise 100 temel eser serisindeki kitapların sayfa sayılarına göre gruplandırılması sonucu, bu eserler arasından maksimum çeşitlilik örnekleme ile yöntemi seçilen on iki (12) yerli yazarlı ve dokuz (9) yabancı yazarlı olmak üzere toplam yirmi bir (21) kitap oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan yerli ve yabancı yazarlı kitaplarda bulunan değerler incelenmiş ve yapılan analizler sonucunda, incelenen yerli ve yabancı yazarlı kitaplarda yer alan değerler tespit edilmiştir. İncelenen kitaplarda sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlerden, sırasıyla sevgi, yardımseverlik, saygı, estetik ve özgürlük değerleri en fazla yer alan değerler olduğu görülmüştür. İncelenen kitaplarda sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlerden bilimsellik, sağlıklı olmaya önem verme, hoşgörü, barış ve bağımsızlık değerleri en az yer alan değerler olmuştur. İncelenen yerli ve yabancı yazarlı kitaplarda tespit edilen değerler içinde, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nda yer alan değerlerden bağımsızlık, estetik, misafirperverlik, sağlıklı olmaya önem verme ve temizlik değerlerini destekleyen değer olmamıştır. Araştırmada incelenen yerli ve yabancı eserlerde en az yer alan ve diğer değerler tarafından desteklenmeyen değerlere yer veren eserlerin de değerlendirilmesi önerilmektedir.

Değerler, davranışlara kaynaklık eden ve onları yargılamaya yarayan anlayışlardır. Toplumun tarihi birikimi ile ortaya çıkan; toplumun tamamı tarafından kabul gören; toplumun varlık, birlik ve devamının sebebi olarak görülen; tasvip ve teşvik gören; korunan kabulleniş ve inanışlardır. Değerler ve normlar, kültürel kimliğin şekillenmesinde etkili olan kültür unsurlarıdır. Kuşaktan kuşağa aktarılan değerler, toplumların ayakta kalabilmesi ve sağlıklı bireyler yetiştirilebilmesi için eğitimde önemli bir yere sahiptirler. Değerlerin öğretimi ilk olarak ailede başlar, çevre ve okulla devam eder. Çocuk dünyasının vazgeçilmez öğelerinden biri olan çizgi filmlerle de değer öğretimi yapılabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi 2-6 yaş grubuna hitap eden ve tematik bir çocuk kanalında yayınlanan Niloya isimli çizgi filmin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (6, 7. sınıflar)’nda yer alan yirmi değeri göz önünde bulundurarak incelemek ve barındırdığı değer unsurlarını sınıflandırmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmış ve random metoduyla seçilen 18 bölüm incelenmiştir. İncelenen 18 bölüm içerisinde toplam 157 değer tespit edilmiş ve en çok “sevgi, duyarlılık, hoşgörü, iyilik” değerlerini yansıtan örnekler bulunmuştur. Bu değerleri “çalışkanlık, dayanışma, saygı, sorumluluk, yardımseverlik” değerlerinin izlediği görülmüştür.

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri ile karakter eğitimi uygulamaları arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamıştır. Veriler İstanbul Anadolu yakasındaki on farklı ortaokulda okuyan toplam 326 öğrenciden elde edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Kişisel Bilgi Formu, Karakter Eğitimi Öğrenci Formu, Öznel İyi Oluş Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farklılıklar için bağımsız gruplar t testi, kategorik gruplar arasında fark için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve değişkenler arası ilişki için Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri ile karakter eğitimi uygulamaları arasında pozitif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilere yönelik gerçekleştirilen karakter eğitimi uygulamalarının öğrencilerin psikolojik sağlamlıklarını, iyi hissetme düzeylerini arttırdığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin sosyo-ekonomik düzeyleri ile öznel iyi oluşları arasında ilişki olduğu, sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan öğrencilerin yüksek olan öğrencilere göre daha yüksek öznel iyi oluş düzeyi belirttikleri görülmüştür. Araştırmada diğer elde edilen bir sonuç ise öznel iyi oluşun öğrencilerin cinsiyetine göre farklılaşması olmuştur. Buna göre kız öğrencilerin iyi oluş düzeyleri erkek öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur.

Değerler eğitimine yönelik olarak yapılan bu çalışmanın amacı, Türk Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi ile Romen Eğitim, Araştırma, Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınevi’ne ait ortaokul 6, 7 ve 8. sınıf ana dili Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinlerinde yer alan ulusal ve evrensel değerlerin dağılımını belirlemek ve bu açıdan iki ülke arasında bir kıyaslama yapmaktır. Betimsel doküman incelemelerine dayanan bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmış, örneklem grubundaki okuma metinleri, “Değerler Tespit Formu”na (DTF) göre incelenmiştir. Çalışmada, Romanya ve Türkiye’de okutulan Türkçe ders kitaplarında özellikle ulusal değerlerin dağılımında benzerlik olduğu göze çarpmaktadır. Romanya’da okutulan 8. sınıf ders kitabının ulusal değer iletimi açısından etkili olmadığı, Türkiye’de ise incelenen metinlerin değer iletimi açısından dengeli bir görünüm arz etmediği ve titizlikle seçilmediği saptanmıştır. Bu sonuçlara dayanarak, her iki ülkenin Türkçe Dersi Öğretim Programlarında hangi ulusal ve evrensel değerlerin iletileceğinin/sezdirileceğinin somut bir şekilde ifade edilmesi önerilmektedir.

Bu araştırmanın amacı, hükümlü ve tutukluların sahip oldukları değerlerin bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Çalışma evrenini, 2013- 2014 yılında Konya Açık ve Kapalı Ceza İnfaz Kurumlarında kalan hükümlü ve tutuklular oluşturmuştur. Çalışma grubuna ise, bunlar arasından tesadüfi küme örnekleme yöntemi ve gönüllülük esasına göre 35’i kadın, 215’i erkek olmak üzere 250 hükümlü ve tutuklu seçilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Dilmaç ve Arıcak (2012) tarafından geliştirilen Değerler ölçeği ile araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Değer kavramı hakkında bugüne kadar bilimsel açıdan ve felsefi yönden pek çok tartışma ve araştırma yapılmıştır. Değerler çeşitli değişkenler ile birlikte ele alınarak araştırmacılar tarafından incelenmiştir. Ancak değerler, hükümlü ve tutuklular üzerinde ele aldığımız değişkenler açısından incelenmemiştir. Ayrıca çalışmayı hedeflediğimiz çalışma grubu itibariyle de, bu türden bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırma genel tarama modelinin bir alt türü olan ilişkisel tarama modelidir. Araştırmadan elde edilen sonuçlarda insani değerler ile yaş değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye rastlamamıştır. Cinsiyet değişkeninin maneviyat ve özgürlük alt boyutunda farklılaşma görülmüştür. Bekâr ve evli bireylerin aritmetik ortalamaları arasındaki fark toplumsal değerler, kariyer değerleri ve romantik değerlerde farklılaşma gösterirken, diğer alt boyutlarında farklılaşma göstermemiştir. Çocuk sayısı değişkenine göre aritmetik ortalamalar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Cezaevinde kalma süresi değişkenine göre maneviyat, insan onuru ve özgürlük alt boyutları arasında bir farklılaşma vardır. Eğitim durumu değişkenine göre entelektüel değer alt boyutları arasında bir farklılaşma vardır. İnsani değerlerin cezaevine ilk defa mı giriyorsunuz değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan t-testi sonucunda, evet ve hayır cevabını verenler bireyler arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Cezaevinde kalan tutuklu ve hükümlülere yönelik değerler eğitimi programlarının uygulanması öneriler arasındadır.

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin sahip oldukları değerlerin farklı değişkenler açısından incelemektir. Bu araştırma genel tarama modelinin bir alt türü olan ilişkisel tarama modelidir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Schwartz Değerler ölçeği ve araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada, analiz teknik leri bağlamında, bağımsız grup t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, cinsiyet açısından değerler ölçeğinin geleneksellik ve uyum alt boyutlarında bir farklılaşma vardır. Öğrenim durumunda ise, değerler ölçeğinin güç, uyarılma ve güvenlik alt boyutlarında farklılaşmanın olduğu görülmektedir. Kıdem değişkeninde ise, değerler ölçeğinin uyarılma ve öz yönetim alt boyutlarında bir farklılaşma söz konusudur. Yapılan görev bağlamında ise, hazcılık alt boyutunda bir farklılık söz konusudur. Branş değişkeninde ise, değerler ölçeğinin güç, başarı, hazcılık, uyarılma, özyönetim, evrensellik, yardımseverlik, geleneksellik ve güvenlik alt boyutlarında bir farklılaşma söz konusu iken, sadece uyum alt boyutunda branşa göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır., Positivist paradigm effect has been seen in the field of management education. Culture and values have been ignored in organizations. However, since the beginning of the twentieth century with the increase of the criticisms against posi tivist paradigm changes began (Yılmaz, 2007). Examining management theories, while ideas which are related to increasing efficiency dominated before, the thoughts which highlighted people has emerged after. Human and human relations have gained importance with Hawthorne experiments in the organization. Organizations have a culture that holds people together and affect the life of the organization. Culture is the whole of shared values, symbols, ideologies, beliefs and experience (Akbaba-Altun, 2001; Şişman, 1994). Every society has its own culture as well as organizations are located in the society. Organizational culture consists of feelings, norms, interactions, events, expectations, assumptions, beliefs, attitudes and values that shared organization members (Çelik, 2012). According to Şişman (2007) organizational culture become a current issue as a criticism of the traditional organization and management theory. Some researchers started to define organizational culture as a new theory and new paradigm towards analyzing organization beyond a concept, a variable and a subsystem in identifying and explaining the organization. A fundamental value which is believed and shared by all individuals in organization is an important element of organizational culture (Akıncı Vural, 2003). A value which is part of the organizational culture creates the values of the organization and its members. Individuals live with their own and society’s values and these values can be replaced. In accordance with Turan and Aktan (2008) school is a living and learning domain is built on values. As in other areas, values are an important part in the field of educational management. Values are used to describe cultural groups, communities and individuals to monitor changes in time and to explain the motivational basis of attitudes and behaviors. When we consider the values, we think that what is important to us in life (Schwartz, 2012). Value is defined as “intangible measure in determining the importance of something, equivalent, preciousness” (Turkish Language Association, 2013). In another definition, Başaran (2008) defined value as a belief that determines the importance of an existence or a phenomenon for people. Schwartz (1994) also defines values as purposes that provide guiding principles in the life of a person or social creatures and in which the importance can change between desired conditions. With regard to Rokeach (1973) the concept of value can make whole different interests of all the sciences concerned with human behavior (cited by Schwartz, 2006). Values are sorted based on five basic features: (1) concepts or beliefs (2) the desired final condition or relations to behaviors (3) going beyond specific situations (4) selection and guiding evaluation of behavior and events and (5) the relative importance (Schwartz, 1992). Values may be seen in more powerful tools by administrators in shaping the big picture, the development of an integrative vision and purpose and leadership that they provide to the organization. In addition, the worthiness of value increases when administrators become experienced, they become more specialist and they take a position that increase responsibility (Law, Walker & Dimmock, 2003 cited by Leithwood & Steinbach). Administrators’ values should be ac cordant with the organizations’ values in which they are in. Administrators play an important role in creation and adoption. At the same time vocational interests are associated with values which are owned by individuals. Sagiv (2002) indicated that values have a central role in the occupation selection. Values determine the nature of occupation that individual will choose and hence determine the philosophy of life. According to Super and Bohn (1970) the occupation affects directly individuals’ life process and life satisfaction. In this respect, individuals’ attitudes toward the occupation and the values attributed to him have a different significance. Tinsley (2002) expressed occupational self-respect as acceptance of individuals’ occupational role and individual value judgment related the occupational position. Kunes-Connell (1991) states that competence of individuals’ in interpersonal relationships at work and realization the expected roles shape occupational self-respect. The values are important for administrators in shaping vision of the organization and their daily practices. Therefore, aim of this research is to evaluate values that school administrators and teachers have in terms of demographic characteristics.

Fârâbî'nin değerlerle ilgili görüşü yetkinlik ve mutluluk öğretisine dayanmaktadır. Yetkinlik ve mutluluk öğretisi ise Faal Aklın feyezânına açık olmayı, onunla ittisal kurup ondaki akledilirleri almayı ve sonunda da onun derecesine yükselip melekût âlemine katılmayı gaye olarak göstermektedir. Böylece aklın yetkinlik dereceleri, Faal Akıl ve er-Reîsü'l-evvel hakkındaki görüşleriyle, Fârâbî'nin, yetkinlik ve mutluluğu, Faal Akılla ittisal kurmaya bağlamakla değerlerin kaynağını, en azından ilkeler bakımından aşkın bir kaynağa dayandırıyor görünmektedir. İşte bu çalışmada, Fârâbî'nin değerlerin kaynağını gerçekten bu anlamda aşkın bir kaynağa dayandırıp dayandırmadığı sorunu ele alınmaktadır., One of the most controversial problems of values, as far as is known, is the problem of sources of values. Since an answer to the question of `What is the source of values?` is associated with several controversial issues in the field of morals. In this study, Farabi’s thoughts about the source of moral values will be examined. However, this very issue of source is put under the spot in terms of what and how Farabi determined moral values. Is the source of moral values, which is mostly expressed in terms of “good” and “bad”, contained in the human or do they exist somewhere beyond the self? If it is the man, then is it the human who determines the potentials these values? If these values exist beyond the man, in this case, how the concept of “freedom of choice” of humans could be explained? These questions indicate that to address the problem of values requires taking into consideration many other related issues. In order to identify opinions related to this problem in the philosophy of philosophers like Farabi, it requires taking into account the entire philosophy of him. That’s why, in this study, first of all, the issue of how Farabi has grounded his identification of morals principle will be discussed briefly then the human perception will be examined as far as is relevant. Starting from this premise, it is also aimed to identify the thoughts about the source of values. However, as indicated, the fields of philosopher, existence, knowledge and value fields are discussed within an entirety, when determining his views related to our subject this holistic approach is always taken into consideration as much as possible.

Felsefede ‘kişi olmak’ deyimi kişiliğe çok önem veren bir düşünce hareketinin temel kavramı olarak belirlenir. Felsefe tarihinde ilk dönemlerden beri çeşitli biçimlerde karşımıza çıkan ‘kişi olmak’ kavramının içeriği tahlil edildiğinde insan olmaktan ayrı ve farklı bir duruma işaret edildiği görülür. İnsanı insan yapan temel özellikler bütün insanlarda ortaktır. Bu özelliklere sahip olmak bakımından insanlar arasında fark da yoktur. ‘Kişi olmak’ ise sahip olunan bu ortak ve temel özelliklerin kullanılmasına dayalı bir boyut olarak önemli ve değerlidir. Dolayısıyla ‘kişi olmak’ bir değer olarak konulmaktadır. Gerçek ve yüksek bir değer olarak ‘kişi olmak’ insan hayatı için bir önemli bir amaç olmaktadır. Öte yandan ‘kişi olmak’ sürecinde bireysel ve toplumsal değerlerin de önemli katkısı vardır. Bireysel ve toplumsal değerlerin insanın kişileşmesi sürecinde zorunlu ve önemli bir rolü bulunmaktadır. Bireyin değerleri kazanması ve onların kendini biçimlendirmesi ve kişiliğini oluşturması ile ilişkili bu süreç kişi olma sürecidir. Dolayısıyla değer ‘kişi olma’da bir değer olarak ortaya çıkmaktadır. Buna bağlı olarak değer kazanımı ve eğitimi konusu oldukça önemlidir.

Özet-İletişim teknolojilerinin gelişmesiyle ülkelerin birbirleriyle gerek ekonomik, gerekse kültürel anlamda daha yakın ilişkiler kurmasını olanaklı kılan küreselleşme, toplumların sahip olması gereken değerlerin yeniden gözden geçirilmesini beraberinde getirmiştir. Çünkü toplumların küreselleşmeyi reddetmeden kimi değerlerini koruyarak bu sürece uyum sağlaması önemlidir. Söz konusu uyum sürecinin en sağlıklı biçimde yaşanmasında eğitimin anahtar rol oynayacağı göz önüne alındığında, eğitimin temel basmağı olan ilköğretim ve bu basamakta görev yapan sınıf öğretmenlerinin konuya yaklaşımları önem kazanmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, sınıf öğretmenlerinin bakış açısıyla küreselleşmenin değerler eğitimine yansımasını ortaya koymaktır. Araş- tırmada nitel yaklaşım benimsenmiştir. Veriler açık uçlu sorulardan oluşan anket yoluyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştır- mada küreselleşmeye ilişkin; değerler, ülkelerin birbirleriyle olan ilişkisi, teknolojik gelişmelerin sonucu ve değiştirilemez bir olgu temaları oluşturulmuştur. Sınıf öğret- menleri küreselleşmenin değerlere yansımasına ilişkin olumsuz geleneklerin değişmesi, sosyal etkileşimin artması gibi olumlu görüşler belirtirken; bilgi kirliliğinin artması ve uyumun yanlış algılanması gibi olumsuz görüşler de belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenle- ri küreselleşme bağlamında daha etkili değer eğitiminin gerçekleştirilmesine yönelik olarak teknoloji konusunda bilinçli olunması, basın yayın organlarının denetlenmesi, medya okuryazarlığı eğitiminin verilmesi, okul-aile-toplum işbirliğinin sağlanması, tüm paydaşların bilinçli duruma getirilmesi vb. öneriler getirmişlerdir. Bu araştırmanın or- taya koyduğu bulgular ışığında değer eğitimi, kendi ulusal değerlerinden kopmadan, evrensel değerlere uyum sağlayabilen bireylerden oluşan güçlü bir toplumun temellerini atmada etkili bir araç olarak görülebilir.

Modernleşme, küreselleşme, demokratikleşme, bilgi toplumu gibi toplumsal değişme dinamikleri çağın egemen paradigmaları olarak bireysel ilişkilerden sosyal kurumlara kadar hayatın bütün alanlarını etkilemektedir. Eğitim kurumunu ve uygulamalarını da önemli ölçüde etkileyen bu dinamikler, öğretmenlik mesleğini de nitel değişmeye zorlamakta, öğretmenlerin sosyal ve meslek rollerini geleneksel olandan önemli ölçüde farklılaşmaktadır. Belirtilen değişme dinamiklerinin gerektirdiği toplumsal örgütlenme modeli, sosyal etkileşim biçimi, üretim ve tüketim tarzı, bireysel ve ulusal olanın yanında küresel ölçekte de geçerliliği olan yeni bilgi alanlarını, bilgi anlayışını, zihinsel becerileri ve değerler manzumesini gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda eğitim kurumu ve öğretmenlerden beklenen, yeni toplumsal örgütlenme ve etkileşim modellerinin gerektirdiği zihinsel ve sosyal beceriler ile vatandaşlığı ve insani değerleri öğrencilere kazandırmaktır. Bu durum öğretmenlerin sosyalleşme uzmanlığı, bilgi yönetimi, değişim liderliği, sosyal adanma, teknoloji okuryazarlığı, öğrenciyle birlikte öğrenme, değer ve beceri eğitimi gibi konularda profesyonelleşmelerini gerektirmektedir. Tarama yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, eğitim kurumu ve öğretmenlik mesleğinin çağımızın etkili toplumsal değişme dinamiklerinden demokratikleşme, küreselleşme ve bilgi toplumundan etkilenerek nasıl bir değişim geçirmekte olduklarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

Günümüzde eğitim alanında oldukça etkili olan değerler eğitimi yalnızca okullarda değil aynı zamanda ailede de yapılmaktadır. Hatta çocuğun ilk değer eğitiminin yapıldığı yer ailedir. Öğrencilerde değer karmaşası oluşmaması için okulda kazandırılan değerler ile ailede kazandırılan değerler birbirleriyle uyumlu olmalıdır. Söz konusu uyum sağlandığında değer eğitimi çalışmalarının da başarı oranı artacaktır. Bu nedenle ailelerin okulda çocuklarına kazandırılmasını istedikleri değerlerin tespit edilmesi önem arz etmektedir. Bu amaçla İlköğretim (4-7.sınıflar) Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda kazandırılması gereken değerler temel alınarak oluşturulan değerler listesi içinden velilerin çocuklarına en çok kazandırılmasını istedikleri 10 değeri sıralayacakları anket oluşturulmuştur. Tarama modelinde olan çalışma Ankara/Altındağ Atatürk İlköğretim Okulu’ndaki 317 öğrenci velisinden oluşan araştırma grubunda uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; ailelerin okulda en çok aile birliğine önem verme, çalışkanlık, bayrağa ve İstiklal Marşı’na saygı, vatanseverlik, sorumluluk, dürüstlük, doğruluk, saygı, yardımseverlik ve cesaret değerlerine öncelik verdikleri; ailelerin bu değerleri tercih etmesinde sosyo-ekonomik düzeylerinin etkili olabileceği; ailelerin değer tercihi ile Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan doğrudan verilmesi gereken değerlerin büyük ölçüde tutarlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerin öz-anlayışları ile değer tercihleri arasındaki ilişkiyi incelemek ve üniversite öğrencilerin öz-anlayışları ve değer tercihlerinin cinsiyet ve sınıf değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığını saptamaktır. Araştırma veri bağlamında nicel bir paradigmaya sahiptir. Çalışmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi’nin çeşitli anabilim dallarında öğrenim görmekte olan 398 kız, 145’i de erkek olmak üzere toplam 543 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Neff (2003b) tarafından geliştirilen Türkçe güvenirlik ve geçerlik çalışması Deniz, Kesici ve Sümer (2008) tarafından yapılan Öz-Anlayış Ölçeği ile Schwartz (1992) tarafından geliştirilen Schwartz Değerler Listesi kullanılmıştır.

Şiddet, insanlığın varoluşundan bu yana insanların hayatında var olan bir fenomendir. Ülkeler veya milletler arasında olabileceği gibi, okul ve aile gibi küçük topluluklarda ortaya çıkan türleri de mevcuttur. İnsanın doğasında var olan bu şiddeti, en aza indirmenin bir yolu da barış eğitimine yönelik programlar hazırlamaktır. Barış eğitiminin verilmesi için en uygun derslerden biri de sosyal bilgiler dersidir. Bu çalışmada, cumhuriyet döneminde (1924, 1926, 1936, 1948, 1962 taslak, 1968, 1998 ve 2004) hazırlanan sosyal bilgiler programlarında barış ve onun kazandırılmasına yardımcı olan dayanışma, yardımseverlik, sevgi, saygı, hoşgörü, farklılıkları takdir etme gibi muadil değerlere yer verilip verilmediği araştırılmıştır. Yer verildi ise bunun nasıl yapıldığı sorularını betimlemeye yönelik doküman analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda tüm programlarda barış ve onun muadili değerlere farklı boyut ve yaklaşımla yer verildiği görülmüştür.

Değer kavramı eğitim, iktisat, felsefe, antropoloji ve sosyoloji gibi çeşitli bilimlerin ortak kavramlarından biridir. Okuryazarlığın bu kavramın anlam çerçevesine girip girmediği tartışmalı bir konudur. Ancak insanın değer üreten bir varlık olması ve okuryazarlığı beğendiği, önem verdiği, istediği ve faydalı bulduğu bir davranış olarak tanımlaması bu kavramı kişisel bir değer olarak tanımlamamızı kolaylaştırabilir. Okuryazarlığın sosyal hayattaki bütün ilişkilere özel bir anlam yüklemesi de onu sosyal bir değer olarak düşünmemize imkân verebilir. Bu çalışma öncelikle okuryazarlık kavramının tarihsel süreç içinde nasıl tanımlandığına dair bir sürecin izini sürmektedir. Ayrıca toplumun değer atfettiği bir durumun (okuryazarlığın) zamanla bir değere dönüşüp dönüşemeyeceğini; bununla birlikte insanın varlığını gerçekleştirme yolu olarak kullandığı okuryazarlığın ardındaki düşüncenin bir değer olup olmadığını sorgulamaya çalışmaktadır.

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin değerler tercihlerinin bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını saptamaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Modelde, bağımlı ve bağımsız olmak üzere iki temel değişken vardır. Öğretmenlerin; cinsiyetleri, kıdem yılları, medeni durumları araştırma modelinin bağımsız değişkenlerini; insani değer boyutları (güç, başarı, hazcılık, uyarılma, özdenetim, evrensellik, yardımseverlik, geleneksellik, uyum, güvenlik) ise araştırma modelinin bağımlı değişkenlerini oluşturmaktadır. Araştırmanın evreni, 2009 yıllında Konya ilinde çalışan toplam 5311 ilköğretim öğretmenidir. Bu evren arasından tesadüfî küme örnekleme yoluyla seçilen toplam 482 ilköğretim öğretmeni, araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre kadın öğretmenlerin evrensellik, yardımseverlik, uyum ve güvenlik boyutlarının puan ortalaması erkek öğretmelerin puan ortalamasından anlamlı bir şekilde yüksektir. Medeni durum değişkenine göre güç boyutu hariç tüm boyutlarda anlamlı bir farklılaşma gözlenmiştir. Kıdem değişkenine göre ise öğretmenlerin değer tercihleri tüm değer boyutlarında anlamlı düzeyde farklılık göstermiştir.

Bu araştırmanın amacı, eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu, eğitim fakültesinde öğrenim gören 423'ü erkek, 214'ü kadın olmak üzere toplam 637 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırma verileri Schwartz Değerler Listesi ve kişisel bilgi formu kullanılarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda evrensellik, özyönelim ve güç değerleri açısından cinsiyetler arası farklılık bulunmuştur. Yaş değişkenine bakıldığında, 17-20 yaş ile 21-24 yaş arasındaki öğretmen adaylarının özyönelim değeri boyutunda 0.05 düzeyinde anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Farklı sınıf düzeylerindeki öğretmen adaylarının değer algıları ortalamaları arasındaki farklılığı ortaya koymak amacıyla hesaplanan F değerlerinden sadece geleneksellik değer algısı alt boyutunda anlamlı düzeyde farklılık olduğu bulunmuştur., The aim of this research is to investigate value judgements of teacher trainees registered at the faculty of education in terms of a variety of variables. The methods section reports the details of the research philosophy, model, sampling, data collection and data analysis. The research belongs to the quantitative paradigm in terms of the nature of data. Relational survey was adopted as the research method. Convenience purposeful sampling (Patton, 1990) was chosen as the sampling method in order to economize on money and effort. Research sample was determined using random cluster sampling. The population of the study consisted of teacher trainees registered at Selçuk University, Education Faculty in the 2007-2008 academic year. The sample of the study was a total of 637 teacher trainees (423 male and 214 female) registered at various departments of Selçuk University Education Faculty. Three types of data collection methods were employed in the study; interviews, open-ended questionnaires and Likert-type questionnaires. The findings from the Likert-type questionnaires will be reported here. Data collection instruments at this stage were the Value List developed by Schwartz (1992) and the personal information form developed by the researchers. After data collection relevant statistical analyses were carried out in line with the aims of research. These statistical analyses were namely t-test, anova, and percentage and frequency calculations. The research is quite unique in terms of its aims, focus and sample. Values constitute a benchmark for individuals’ thoughts, attitudes, behaviours and work and are inseparable elements of societal integrity. In a society, everything is perceived in relation to values and is compared to others. Individuals usually adopt the values of the group, society and culture they belong to and draw on these values in their reasoning and choices. They can thus make general judgements to decide which is better, fairer, more appropriate, more beautiful, more important and more just. Individual attitudes and behaviours are largely influenced by moral values and the values embodied in customs and traditions. However these values only materialize in norms and take effect via norms. This is because norms, as opposed to more general and abstract values, constitute a distinctive element of social life with their power of sanction (Durmuş, 1996; Yapıcı & Kayıklık, 2005). From this point of view, this research has the potential to make an important contribution to the field that would benefit further research. The findings of the study indicated a gender difference in terms of the values of universalism, self-direction and power. While the difference was in favour of boys for the value dimensions of universalism and self-direction, it was in favour of girls for power. No difference were observed in terms of values in terms of gender. Girls reported that they attached more importance to the values of hedonism, self-direction, universalism, benevolence, tradition and security than boys and boys attached more importance to the values of power, achievement, stimulation and conformity than girls. Most important values for the teacher trainees who participated in the research were universalism, security, benevolence and self-direction. F values, which were calculated in order to reveal the differences between the mean values of teacher trainees’ value judgements in different years, pointed to a significant difference only in the tradition sub-dimension. Research findings display similarities to the findings of previous research in Turkey. The findings of the present study are believed to contribute to research not only in the fields of guidance, education in sciences and social sciences but also in classroom management. Besides, in order to allow for generalisation of research findings in this area, similar research should be carried out in different regions of our country and results should be shared with the scientific world.

Bu araştırma, okul müdürlerinin itibarı üzerinde etkili olan değerleri saptayabilmek ve ulaşılan bulgular ışığında öneriler geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2008–2009 eğitim öğretim yılında Kütahya merkez ilköğretim okullarında görevli okul müdürleri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmış olup, çalışma süresince sınırlı sayıda kişi üzerinde ve zengin bilgiye sahip olduğu düşünülen durumların derinlemesine incelenebilmesi için amaçlı örnekleme yolu izlenmiştir. Veriler, ilköğretim okullarında görev yapan on dokuz okul müdürleriyle yüz yüze görüşmeler yoluyla ve 30 işgünü içerisinde toplanmıştır. Toplanan veriler betimsel ve içerik analiz yöntemine göre analiz edilmiştir. Verilerinin çözümlenmesi sürecinde, katılımcıların verdikleri yanıtlar araştırma amaçlarına göre kodlanmış daha sonra cevaplarının hangi sıklıkla tekrar ettiği (frekansı) bulunmuştur. Böylece, nitel veriler nicelleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, okul yöneticisinin itibarı üzerinde etkili olan değerlerin; adil olmak, ilkeli ve kararlı olmak, eylemlerinde ve söylemlerinde tutarlı olmak, güvenilir olmak, sabırlı olmak ve dürüstlük olduğu saptanmıştır.

Bu araştırma Jennifer Chandra Swaim (2004) tarafından geliştirilen Aksiyonda Değerler Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması işlem basamaklarını kapsamaktadır. Bu bakımdan bu çalışmanın amacı J. C. Swaim’in geliştirmiş olduğu Davranış Ölçeğinde Değişen Değerler “Modified Values in Action Questionnaire (VIA)” adlı ölçeğinin Türkçe formunun dilsel eşdeğerliliğini sağlamaktır. Araştırma; 122 kadın, 134 erkek olmak üzere toplam 256 üniversite öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Ayrıca dilsel eşdeğerlik analizi için 30 kişiden oluşan yabancı dil üniversite hazırlık sınıfı öğrencisine bir hafta arayla İngilizce ve Türkçe form uygulanmış, uygulama sonuçları ilişkili grup t testi ile analiz edilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini saptamak amacıyla faktör analizi yapılarak dört faktörlü 70 soru maddesi elde edilmiş, faktör yüklerinin .60 ile .87 arasında değiştiği görülmüştür. Ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı .92 olarak bulunmuştur. Kriter geçerliği analizi için tesadüfî olarak seçilen 33 kişilik üniversite üçüncü sınıf öğrencisine hem “Davranış Ölçeğinde Değişen Değerler” ölçeği hem de “Schwartz Değerler Ölçeği” uygulanmıştır. Her iki ölçme aracından elde edilen toplam puanlar arasında anlamlı korelatif ilişki saptanmıştır. Tüm sonuçlar, “Davranış Ölçeğinde Değişen Değerler” ölçeğinin dilsel eşdeğerlik ile yüksek düzeyde geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir.

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerce algılanan demokratik tutum düzeyleri ile öğretmenlerin demokratik değerleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. İlişkisel tarama modelinde dizayn edilen araştırmada çalışma grubu 218 ilköğretim okulu öğretmeninden oluşturuldu. Verileri analiz etmek için Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Analizi tekniği kullanıldı. Bulgular, öğretmenlerin algıladıkları demokratik tutumları ile demokratik değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin bulunduğunu gösterdi. Araştırmada elde edilen bulgular literatüre dayalı olarak tartışıldı ve yorumlandı.

Günümüz modern dünyasında bütün alanlarda çeşitli gelişmeler ve değişmeler meydana gelmektedir. Bu çerçevede, toplumdaki örgütlerin toplum içerisinde başarılı olmaları ve varlıklarını devam ettirmeleri için örgütler kendilerine yeni yollar, fırsatlar aramaktadırlar. Örgüt çalışanları da çalıştıkları örgütleri daha iyiye götürmek için yeni fırsatlar aramakta ve bunların örgüte yeni eğilim kazandıracağını düşünmektedirler. Bu bağlamda örgüt çalışanlarını harekete geçiren unsurlar çalıştıkları örgütün vizyonu, misyonu ve değerleridir. Bu çalışmanın amacı öğretim elemanlarının, kurumlarının örgütsel değerlerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan ve geliştirilen görüşme formu ile toplanmıştır. Sonuçların analizinde nitel araştırma analiz tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarından bazıları şunlardır: Katılımcılarla kurumun değerleri örtüşmektedir. Kurumda değer belirlenirken önce bölüm temsilcilerinin seçilmesi, bölüm değerlerinin belirlenmesi, bu değerlerin toplantılarda sunulması ve ortak değerlerin kabul edilmesi şeklinde bir yol izlenmiştir. Katılımcılar kurumlarının belirlenen değerlere çok az sahip olduğunu düşünmektedirler. Katılımcıların çoğunluğu çalıştıkları kurumda uzun vadeli çalışmak istediklerini ifade etmişlerdir.

Modern zamanların doğa ve insan yorumları, mekanik bir bilim ve materyalist ontolojinin kontrolüne bırakılmıştır. Değer ya da etik, biyoloji, psikoloji ve sosyolojideki her hangi bir konu gibi ele alınmıştır. Her varolan değer, bir olguya, her norm, bir gerçeğe, her fikir, bir ideolojiye dönüştürülmüştür. İşte bu makale, bağımsız bir değerler doktrini ya da değerden yalıtılmış bir ontoloji problemini ele alacaktır. Günümüzdeki değer ve anlam krizinin kaynağı irdelenecektir.

Matematik, sosyal bilimlerden farklı olarak değerler-içermeyen (value-free) bir şekilde görülmektedir. Öğrenme ve öğretmeyle ilgili geliştirilen teorilerdeki farklılıklar, genel olarak eğitime, özel olarak matematik öğrenmeye uyarlandığında, bu genel görüşün aksine, matematiğin de kendine özgü farklı değerleri içerdiğinin farkına varmamızı sağlamıştır. Bu makalede, öğretirken nasıl çeşitli/farklı/zengin değerler ortaya çıkardığının farkına varmamızı sağlayacak bir takım ip uçları vermek amaçlanmıştır.

Değerler, başarı için önemli olduğuna inanılan performans standartları, müşteri ve işgörenlere nasıl davranıldığı şeklindeki uygulamalar konusunda örgütlerin sahip oldukları inançlar, örgütte neyin istenir, neyin istenmez olduğunu belirleyen işgörenlerce benimsenmiş ölçütlerdir. Eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmet görevlerini üstlenen üniversitelerin sahip olması gereken değerlerin başında bilimsel değerler (bilimsellik, bilgiye değer verme, bilgi üretimi için fedakârlık), insanî değerler (hizmet sunulan kişilerin değerli oluşu, öğrencinin kişiliğine saygı) ve etik değerler (dürüstlük, doğruluk, güven) gelmektedir. Paydaşlara göre Pamukkale Üniversitesinin şu anda sahip olduğu ilk üç değer eğitiminde niteliğe önem verme, bilimsellik ve öncülük, ileride sahip olması gereken üç değer öncülük, bilimsellik ve çağdaşlıktır.

Değerler pozitivist anlayışın etkisinde uzun yıllar salt bireysel gerçekliği ifade ettiği ve öznel bir karaktere sahip olduğu gerekçesi ile sosyolojik incelemelerin kapsamı dışında tutuldu. Fakat son yıllarda "değer" konusu sosyolojinin temel inceleme alanı içine girdi. Bilindiği gibi toplumsal yapıyı oluşturan temel toplumsal kurumların tümü kendine ait değerler içermektedir. Ayrıca bir toplumdaki değerlerin kaynağı kişinin dışındadır ve kişi bunları kontrol edemez. Bir toplumdaki bireyler çeşitli ideallere, inançlara sahip olmasalardı o toplumda çeşitli normların oluşması da mümkün olamayacaktı. Bunun yanında değerler, hiçbir zaman kendi başlarına bir bilişsel kategori oluşturmazlar ve bunlar başka alanlardaki değerlerle ilişkilidirler. Çoğu kez de değerler kişilerin davranışlarında birer bağımsız değişken rolü oynarlar. Bir fakire yardım eden kişinin durumuna baktığımızda, kişi bunu sadece dinî bir görev olarak yapmayabilir. Aynı zamanda bu davranış o kişinin insanî değerleri konusunda da bize bilgi verir. Makalede değer kavramı, sosyoloji literatürü temelinden hareketle, yaklaşımlar ve süreç içerisinde geçirdiği dönemeçler tanıtılıp değerlendirilerek ele alınmıştır.

Bu makale değerlerin toplumumuzun gençlik kesiminde (Konya örneğinde) nasıl algılandığına ilişkin 1999 yılında yaptığımız "Gençliğin Sosyal ve Dinî Değerleri" adını taşıyan ve durum tespitini amaçlayan bir çalışmaya dayanmaktadır. Burada değerler kendi içinde genel "sosyal" ve özel "dinî/İslâmî" olmak üzere iki ana sınıfa, ayrıca genel sosyal değerler -göreceli de olsa- "modern" ve "geleneksel"; dinî/İslâmî değerler ise "kurumsal" ve "eylemsel" alt sınışarına ayrılmıştır. Böylece değişim sürecinin hangi eksenlerde, nasıl ve ne gibi bir tempoda değişip geliştiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Onun için de test edilen bir hipotez kullanılmamıştır. Araştırma üç ana bölümden oluşmaktadır; kavramsal çerçeveye ilişkin birinci bölümde değerler tartışılmakta, kuramsal çerçeveye ilişkin ikinci bölümde bu çalışmaya özgü sorunlar ve yöntemler ortaya konmakta, üçüncü bölümde ise alan verileri değerlendirilmektedir. Bu yazıda birinci ve ikinci bölümler özet olarak ele alınırken üçüncü bölüm makalemizde değer kategorilerinden birisi olan "modern değerler" üzerinden örneklendirilip, yöntem ve uygulama gösterilmeye çalışılmış, diğer değer kategorilerine ise değinilmemiştir. Bulgulara göre toplumumuzda değerler, genel kanının aksine, her hâliyle modernden geleneksele bir değişim geçirmiyor, bir toplumsal seçicilik doğrultusunda gelişiyor. Hatta bu açıdan geleneksel- modern ikilemi bile anlamlı gözükmüyor.

Bu araştırmanın amacı, eğitim fakültesinde öğrenim görmekte olan üniversite öğrencilerinin değer tercihleri ile öğrenme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın yöntem kısmında, araştırmanın felsefesi, modeli, örneklemi, verilenlerin toplanması ve verilerin çözümlenmesi üzerinde durulmuştur. Araştırma veri bağlamında nicel bir paradigmaya sahiptir. Çalışmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Örneklem olarak zaman, maddiyat ve çaba sarf etme etkenleri ile ilgili tasarruf amacıyla uygun amaçlı örneklem kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini belirlerken, tesadüfî küme örnekleme yöntemi seçilmiştir. Bu araştırmanın evreni, 2008–2009 öğretim yılında Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim görmekte olan üniversite öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise, eğitim fakültesinde öğrenim gören 293 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmalarda genel olarak mülakatlar, açık uçlu ve Likert ölçekli anketler olmak üzere üç tür veri toplama yöntemi kullanılmaktadır. Bu bağlamda araştırma verileri öğrenme stilleri ölçeği (Otrar, 2008), Schwartz Değerler Listesi (1992) ve kişisel bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada veriler toplandıktan sonra, araştırmanın amacı doğrultusunda; her iki ölçeğe ait alt boyutlardan elde edilen puanlara göre Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyon katsayıları hesaplanmış, öğrenme stillerinin değeri açıklama ve yordama gücünün belirlenmesinde çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrenme stilleri alt boyutları ile değerler ölçeği alt boyutları arasında anlamlı bir ilişkinin bulunduğu görülmektedir.

Yirmi birinci yüzyılda toplumlar, bireylerin yaşam boyu öğrenmeleri için gerekli temel beceriler olan bilgiye ulaşma, bilgiyi dağıtma ve bilgiyi paylaşma gibi özellikleri kazanmalarını beklemektedirler. Bu niteliklerin etkili ve verimli gerçekleştirilmesi için bilgi toplumunda düşünme, özellikle de eleştirel düşünme önemli bir eğitim değeri olarak gösterilmektedir. Eleştirel düşünme, düşünme hakkında düşünme yeteneğidir. Eleştirel düşünen biri olmak kolay değildir. Zaman ve çaba gerektirir. Eleştirel düşünmenin öğretilebilmesi için uygun süreçlerin ve ortamların hazırlanması gerekir. Eleştirel düşünmenin öğretim adımlarının neler olduğu ve gelişmesinin önündeki engellerin fark edilmesi eğitim açısından önem taşımaktadır. Eleştirel düşünenler gerçeğe ve güçlü akıl yürütmeye tutkundurlar. Eleştirel düşünemeyen kişiler, kendilerini ve öğrendiklerini yenileme gereksinimini duymazlar. Eleştirel düşünmek, sadece var olan durumu eleştirip öylece bırakmak değil; çözümleri, alternatişeri ortaya koymak, örneklemektir. Eleştirel düşünme becerilerini kazanmış bir öğrenci ile, hiç edinmemiş ya da sınırlı düzeyde edinebilmiş öğrencilerin, bilgi içeriğine, örgütlenmesine, olaylara, kendisine bakışı ve değerlendirme biçimleri arasında önemli farklılıklar vardır. Eleştirel düşünme becerilerini kazanmış ve kendi öğrenme işlemleri üzerinde sorumluluk alabilen öğrenciler sonuç olarak daha etkili bir biçimde düşünüp öğreneceklerdir. Eğitim kurumlarında, düşünme becerileri ve eleştirel düşünmeyle ilgili seminerler verilerek öğretmenler ve eğitim sorumluluğu taşıyanlar aydınlatılmalıdır. Bu çalışmanın amacı eleştirel düşünmenin önemli bir eğitim değerine dönüşmesine yol açan tekno-kültürel değişimi irdelemek, bu konuya literatür çerçevesinde bir bakış açısı getirmektir.