Search

Het BW van 1992 was dertig jaar oud in 2022. Tijd voor gedenken, maar ook vooruitdenken. Dit boek doet allebei. Hoe heeft dat BW de tijd doorstaan? Denk aan de ontwikkelingen in de wereld om ons heen, in de wetenschap, in de maatschappij en in ons Koninkrijk. En hoe heeft de veranderende plaats van ons land binnen bijvoorbeeld de Europese Unie onze blik op het BW veranderd, verruimd, verlegd en verrijkt? En waar gaan we naartoe met de dertigjarige in een snel veranderende wereld? Een vooruitgedenkboek dus.

Deze bijdrage onderzoekt de mogelijkheden van vakorganisaties om naleving van arbeidsrechtelijke normen af te dwingen, zonodig tegen de wil van de betrokken werknemers. De auteurs behandelen eerst de mogelijkheden om op te komen tegen niet-naleving van arbeidsvoorwaardenbepalingen die zijn opgenomen in cao’s. Vervolgens bespreken zij het instrumentarium dat de vakorganisaties ter beschikking staat om op te komen tegen schending van arbeidsrechtelijke normen die in andere wet- en regelgeving zijn neergelegd. De bijdrage wordt afgesloten met een slotbeschouwing en een aantal aanbevelingen

Self-determination in controlling your personal data The central theme of this dissertation is self-determination, or our individual control over the processing of our personal data and the protection of our privacy. The hypothesis is that the inadequate legal privacy protection can be improved with the help of business and technology principles and initiatives, with legal support (business-technology-legal or btl). The focus is on this triangle, based on the continuous human weighing up of advantages and disadvantages in a 'privacy market'. This approach is partly based on the theory of legal philosopher Richard Posner who viewed privacy from the perspective of individual and social costs and benefits. The main question is how individuals can obtain meaningful control over their personal data, on the one hand in markets in which they acquire valuable services in exchange for making these data available, and on the other in contexts in which data are exchanged for collective, social purposes. Self-determination over personal data is researched theoretically from a variety of perspectives: legal-historical and new legislation (Chapter 2); the right to be forgotten and reputation (Chapter 3); possible ownership over data (Chapter 4); in exchange for attention (Chapter 5); in possible trade in data (Chapter 6); and in behavioural research on data protection (Chapter 7). Individuals, it turns out, use self-determination over their personal data and privacy for optimal benefit, rather than for protection in principle; while there is also 'self-infringement', a hitherto legally unrecognised phenomenon. Traditional media also contribute to the invasion of privacy. The current 'payment' of indispensable digital services with personal data from self-determination appears to offer little protection as a result of an insufficient balance of power in the market in which consumers make themselves dependent on dominant companies. All this forms the starting point for extensive practical research into the ideological, operational-technical, economic and legal aspects of offering new systems, concepts and services for personal data management (pdm) in order to improve the self-determination of personal data (Chapter 8).Separate attention is paid to self-determination over personal data in the Netherlands in the medical sector (MedMij), finance (under PSD2 legislation), and governments (Chapter 9). The conclusion is that personal data management does not yet lead, or hardly leads to more meaningful self-determination, barring exceptions. Further research is necessary into the precise interaction of business, technological and legal conditions under which personal data management may nevertheless be feasible. All the more so if the starting point is the benefit for the individual and society, for example for an adequate digital management of personal life and collective yield via cooperative communities, under the control of algorithms.

SummaryTitle: The reasonable contracting authoritySubtitle: On the Interaction between EU Public Procurement Law and Dutch Law of Obligations in Tendering ProceduresThis study focuses on the interaction between EU public procurement law and Dutch law of obligations in EU-regulated tendering procedures. In a fair proportion of cases, public contracts are concluded after the successful completion of an EU tendering procedure. These tendering procedures are primarily governed by the provisions of EU procurement law. At the same time, tendering procedures in the Netherlands generally lead to the conclusion of a contract governed by private law. From this perspective it can be said that prior to the conclusion of such contract, parties participating in a tendering procedure find themselves in a bilateral pre-contractual relation with the contracting authority. As a further implication, this bilateral relationship is not only regulated by the provisions of EU public procurement law, but also by Dutch law of obligations. This research therefore departs from the assumption that it is unclear what rights and obligations can be derived from such relationship within the framework of an EU-regulated tendering procedure. All this leads to legal uncertainty on this point, hindering cross-border trade. This research aims to remove this legal uncertainty.The study’s central question is:Which role does Dutch law of obligations play in the bilateral relationship between a contracting authority organising an EU tendering procedure and a participant in said procedure? The most important conclusions that can be drawn from this study is that during the course of this thesis I have come to realise that also (or perhaps specifically) when a relationship prior to the conclusion of a contract is primarily governed by rules from a different field of law – in this case EU public procurement law – it is of vital importance, at least from a Dutch law perspective, to consider the standards of reasonableness and fairness when resolving any conflicts during this legal relationship. Only then can all relevant interests relating to the pre-contractual bilateral relationship between a contracting authority on the one hand and a single tenderer on the other be considered, not just the ones the EU public procurement law focusses on. As a consequence, a tenderer’s individual financial interests can also be taken into account during the resolution of these conflicts. The standards of reasonableness and fairness offer an opportunity to step away from the context of public procurement law, to consider what is at hand and which interest are at stake, and to consequently look to resolve the problem within the framework provided by EU public procurement law.

This research aims to provide a structural human rights approach to migration law. To this end, it is studied to what extent admission and residence claims can arise from human rights norms. Two concepts form the backbone of this study, through which human rights are analysed: transnational ties and core content. ‘Transnational ties’ refers to the idea that people are connected in several ways, through networks, with each other and with one or multiple state (communities). Networks can have cross border implications, since foreign nationals may be connected to the country of residence, as is the case with (the right to) family life. The other concept in this research, ‘core content’, refers to the idea that (certain) fundamental rights contain an absolute core which may not be interfered with. This implies that when deportation to a situation where a restriction of these fundamental rights is imminent, the core of the right should not be affected. The prohibition of refoulement, implicitly derived from the prohibition of inhuman and degrading treatment, is illustrative. The impact of various (other) human rights norms in light of these concepts is analysed through a division into types of norms in the European Convention on Human Rights (hereafter: ECHR) analysed in light of the case law of the European Court of Human Rights (hereafter: ECtHR): classical freedom rights, procedural rights, socio economic rights and equality norms. The ‘transnational ties’ approach shows different outcomes with regard to the question to what extent human rights provisions may lead to a migration claim. Communal ties form a strong factor in classical freedom rights, while the physical aspect of transnational ties is primarily visible in socio-economic norms. The case law of the ECtHR shows a slow development of application of classical freedom rights in migration cases. A deportation was at first not deemed to infringe these rights, whereas in more recent cases the ECtHR has found a violation of the right to respect for private life or the right to freedom of religion because of an expulsion decision. These cases concerned mainly the community-aspect of these provisions. However, the assessment of the ECtHR is in all cases characterised by the immigration clause (states are entitled to regulate the entry and expulsion of aliens). The type of measure – admission or expulsion – also appears to be taken into account. This can be traced back to the degree of connection by and with a certain (state) community, which is deemed higher when an alien is being deported than when he is being refused entry. As regards the 'core content' concept, it is concluded that a more stringent test applies in refoulement context to other rights than the rights mentioned in articles 2 and 3 ECHR: a flagrant denial-test. The limitation system of ECHR rights can partly explain why a ‘core approach’ takes place with regard to a refoulement prohibition in the case of classical freedom rights and why a ‘core of the core approach’ in the other rights. It was shown that the protection of procedural rights as a refoulement prohibition is limited to the ‘core of the core’ of these rights. Something similar is visible with regard to the equality principle, due to the special position of race within the category of suspect discrimination grounds. In the case of classical liberty rights, reference is made in the refoulement context to the ‘core’ of the rights. In socio-economic rights, a ‘core of the core’ terminology is not explicit in the case law, but given the stricter application of these rights in refoulement context, such an approach can be deduced here as well.

De overheid zet bij de uitvoering van wetgeving op grote schaal ICT-voorzieningen in om besluiten te nemen over en diensten te verlenen aan burgers en bedrijven. Een goede vertaling van wetgeving naar de digitale uitvoeringsprakijk vergt precisie bij de interpretatie en de vastlegging van de betekenis en structuur ervan. Multidisciplinaire en iteratieve samenwerking tussen juristen, uitvoeringsdeskundigen, kennismodelleurs en softwareontwikkelaars is daarbij essentieel. Dit boek beschrijft een aanpak voor Wetsanalyse die ondersteuning biedt bij de interpretatie van wetgeving voor een effectieve en uitlegbare digitale toepassing van wetgeving en bij de samenwerking tussen de daarbij betrokken disciplines. Daarnaast laat het de concrete toepassing van Wetsanalyse zien in twee verschillende wetgevingsdomeinen: de Zorgverzekeringswet en de Algemene wet bestuursrecht.

This study uses the political connotation of democracy in constitutional contexts as an instrument to clarify the democratic legitimacy of the governance of education. The author concludes that the current legislation on participation and good governance falls short of the four notions of democratic legitimacy comprised in this study. It is true that in recent years more attention has been paid to democratic legitimacy, but there are still fundamental flaws in legislation. Democratic deficiencies still exist in foundations, whereas associations mainly face democratic duplications due to education legislation. The problems in current legislation are so fundamental that adjustments are necessary. With regard to the position of parents the path of participation seems a dead end. This study mentions four versions of an educative democracy that, to a decreasing degree, comply with the notions of democratic legitimacy: 1. mandatory educative democracy in public and private education; 2. mandatory educative democracy in private education; 3. voluntary educative democracy; 4. educative democracy in current legal forms. The first three variants are based on an association form with mandatory membership of all parents. Following the teleological interpretation method in this study this structure can be considered a present-day operationalization of the intention of the constitutional legislator. On present showing an educative democracy is not a solution for the problems of legitimacy in a socio-cultural sense, but it is a necessary condition for legal-political legitimacy.

Dit liber amicorum getuigt van prof. mr. dr. M.E. Koppenol-Laforce mission accompli. Haar stimulerende, verbindende, creatieve, empathische, vasthoudende enz. werkstijl zal niet licht vergeten worden. De guides roemen haar seamless service', extra miles for the client', very hands on' en fantastic analytical skills'. Hoezeer prof. mr. dr. M.E. Koppenol-Laforce professionele stijl door haar directe werkomgeving op prijs wordt gesteld, blijkt uit de maar liefst 37 bijdragen.

De tbs-maatregel behoort tot de meest ingrijpende strafrechtelijke sancties in Nederland. Elke een of twee jaar bepaalt de rechter of de tbs-maatregel moet worden verlengd om te voorkomen dat de tbs-gestelde nieuwe delicten zal plegen. Natuurlijk weet niemand zeker of de tbs-gestelde daadwerkelijk zal recidiveren. Dit roept de vraag op wanneer de tbs-gestelde klaar is om terug te keren naar de samenleving. De tbs-maatregel is namelijk niet bedoeld om de tbs-gestelde te straffen door hem langdurig op te sluiten. Dit onderzoek laat zien hoe rechters een balans zoeken tussen de belangen van de samenleving en de belangen van de tbs-gestelde. Door middel van jurisprudentieonderzoek, observaties van zittingen en interviews met rechters zijn de overwegingen van rechters bij de verlengingsbeslissing in kaart gebracht. Deze worden geordend en geanalyseerd aan de hand van het focal-concernsperspectief. Dit onderzoek biedt nieuwe inzichten voor juristen en gedragsdeskundigen die werkzaam zijn in de tbs en voor iedereen die meer wil weten over de besluitvorming van rechters.

Thoughts on human dignity in relation to algorithmic decision making.

In het conceptvoorstel voor de Boeken 1 en 2 van het gemoderniseerde Wetboek van Strafvordering wordt voorgesteld verschillende rechtsbeginselen te codificeren. In deze bijdrage wordt dit voorstel kritisch doorgelicht, op basis waarvan verschillende discussiepunten worden aangedragen. Ten aanzien van de rechtsbeginselen in Boek 1 blijken er fundamentele bezwaren te bestaan, die de vraag rechtvaardigen of overwogen moet worden het voorstel op dit punt niet door te zetten. Ten aanzien van de rechtsbeginselen in Boek 2 oogt het voorstel zowel naar inhoud als plaats in het wetboek enigszins willekeurig. Een meer systematische en beter zichtbare doordenking van het voorstel zou hier verandering in kunnen brengen.

Op 17 juli 2014 kwamen Willem Witteveen, zijn vrouw Lidwien en zijn dochter Marit om bij de ramp met de MH17. Willem was een belangrijke rechtswetenschapper en senator, die met zijn werk veel mensen heeft geïnspireerd. Vijf jaar na dato eren Willems vrienden hem met een liber amicorum. In lijn met de brede belangstelling van Willem Witteveen tonen de ruim dertig essays de vele verbanden tussen recht, literatuur, democratie en filosofie. De essays zijn interessant voor juristen, wetgevingsjuristen, politici, rechtsfilosofen en ieder die zich bezighoudt met de huidige staat van de rechtsstaat. Bij elkaar schilderen de bijdragen een veelkleurig portret van Willem. Hij komt naar voren als bevlogen onderzoeker, retoricus met een bijzondere belangstelling voor ficties en metaforen, als afwisselend constructief denker en koele waarnemer van politiek, rechtsstaat en wetgeving, als medeauteur en meelezer, als liefhebber van Kafka, dichter, dankbaar gespreksgenoot en docent, als tolerant mens en scherp humorist en bovenal als buitengemeen geliefde vriend. De essays tonen een ontroerend beeld van een vrije vogel met de pas van een non­conformist die in zijn wetenschappelijke werk, beeldend en poëtisch werk ‘wegen der vrijheid’ schetste.

In het arbeidsrecht wordt veelvuldig geprocedeerd. Kennis van het arbeidsprocesrecht is daarbij onontbeerlijk. Dat arbeidsprocesrecht is de laatste tijd aan ingrijpende wijziging onderhevig. Allereerst heeft de Wet werk en zekerheid het procesrecht voor ontslagprocedures per 1 juli 2015 flink gewijzigd. Daarnaast treedt de Wet vereenvoudiging en digitalisering van het procesrecht vanaf 2017 gefaseerd in werking. Als gevolg van deze wet ondergaat het burgerlijk procesrecht voor de procedure in eerste aanleg en in hoger beroep en/of cassatie een substantiële wijziging. Deze wijzigingen zijn ook relevant voor de arbeidsprocespraktijk.In dit boek worden de belangrijkste procedures in het arbeidsrecht in kaart gebracht. De wijzigingen in het ontslagprocesrecht als gevolg van de Wet werk en zekerheid worden behandeld, alsmede de uitwerking en toepassing daarvan in de arbeidsrechtelijke jurisprudentie gewezen in de twee jaar na het in werking treden van deze wet. Daarnaast gaat bijzondere aandacht in dit boek uit naar de (toekomstige) veranderingen van het burgerlijk procesrecht als gevolg van de gefaseerde inwerkingtreding van de Wet vereenvoudiging en digitalisering van het procesrecht, voor zover relevant voor het arbeidsprocesrecht.

In dit boek wordt verslag gedaan van de bevindingen van een onderzoek naar ernstige integriteitsschendingen binnen vier rechtshandhavingsorganisaties - de politie, Douane, Koninklijke Marechaussee (KMar) en Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) - die in verband kunnen worden gebracht met georganiseerde criminaliteit. Het onderzoek was gericht op het in kaart brengen en duiden van de aard, omvang en ernst van integriteitsschendingen binnen de genoemde rechtshandhavings-organisaties in relatie tot georganiseerde criminaliteit. Daarnaast is aandacht besteed aan de wijze waarop vanuit de rechtshandhaving wordt geprobeerd om daartegen dammen op te werpen en de weerbaarheid van de medewerkers te versterken.

‘De waardigheid van de mens is de waardigheid van een homo duplex: de mens ontleent zijn identiteit en zijn zelfrespect niet alleen aan de persoonlijke levenssfeer van intimiteit en onmiddellijke behoeftebevrediging, maar ook aan de mate waarin hij zich kan losmaken van zijn directe omgeving en binnen een publieke gemeenschap een identiteit als burger verkrijgt, wordt uitgerust met rechten en plichten, en deelgenoot wordt van een wereld die ouder is dan hijzelf’ (uit: Dorien Pessers, Big Mother. Over de personalisering van de publieke sfeer, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2003). Dit liber amicorum is aangeboden aan Dorien Pessers ter gelegenheid van haar afscheid als hoogleraar ‘juridische en rechtstheoretische grondslagen van de persoonlijke levenssfeer’ aan de faculteit Rechtsgeleerdheid van zowel de Universiteit van Amsterdam als de Vrije Universiteit. Homo duplex – ofwel de gedachte dat ‘de mens lichaam en geest is, een product van natuur en cultuur, vrij en gebonden, redelijk en zinnelijk’ (Pessers 2005) – vormt een terugkerend thema in Pessers’ oeuvre. Het boek bevat bijdragen van collega’s, vrienden en voormalige promovendi waarin wordt gereflecteerd over de dualiteit van de mens in recht, filosofie en sociologie. De bijdragen beslaan de volgende vijf thema’s: i Rechtsstaat, symbolische orde en wederkerigheid; ii Recht, sekse en liefde; iii Persoonsbegrip en mensbeeld; iv Zelfbeschikking en menselijke waardigheid in medische context; en v Beroepseer.