Search

In adelante locatie mumc+ is de organisatie van de graded-exposurebehandeling veranderd volgens lean-principes, waardoor het behandelproces van de patiënt is verbeterd. Op één dag vinden screeningsgesprekken plaats met fysiotherapeut, ergotherapeut en gedragstherapeut. Vervolgens wordt de mate van pijngerelateerde angst in kaart gebracht met behulp van de phoda, gevolgd door een teambespreking waarbij de revalidatiearts aanwezig is. Hier worden de bevindingen uit de screeningsgesprekken besproken en wordt de mate van geschiktheid voor een behandeltraject bepaald. Tot slot geven de revalidatiearts en het behandelteam de patiënt medische educatie en educatie over de behandelrationale, waarna deze kan aangeven of hij akkoord gaat met het voorgestelde behandelplan. Is dat het geval, dan wordt een geprotocolleerde behandelmodule exposure gepland. Dat wil zeggen dat het proces is geprotocolleerd, maar dat de behandelingsinhoud nog steeds is gericht op begeleiding op basis van eigen individuele doelen. Om een exposurebehandeling adequaat te kunnen uitvoeren, is het volgen van specifieke scholing hierin door behandelaars essentieel. Ook is het belangrijk de kwaliteit van de behandeling en het proces objectief in kaart te brengen, onder meer door middel van door de patient ingevulde van vragenlijsten.

Het complex regionaal pijn syndroom type 1 (crps-i) gaat gepaard met verschillende lichamelijke verschijnselen. Er bestaat geen sluitende medische verklaring voor het syndroom. Wel is duidelijk dat bij de instandhouding van de vaak enorme beperkingen die patiënten met crps-i ervaren, pijngerelateerde angst een rol kan spelen. Onderzoek laat inderdaad zien dat graded exposure betere resultaten geeft in het verminderen van beperkingen, pijngerelateerde angst, pijnintensiteit en kwaliteit van leven, dan pijncontingente fysiotherapie. Voor elke fase van de graded-exposurebehandeling worden specifieke aandachtspunten beschreven voor de toepassing bij patiënten met crps-i.

Chronische pijn bij jongeren komt veel voor en leidt tot beperkingen in het fysieke, sociale, familiaire en emotionele functioneren. Risicofactoren voor chronische pijnklachten zijn geslacht, hypermobiliteit en leefstijlfactoren. Daarnaast spelen ook catastroferen, pijnintensiteit, depressie en pijngerelateerde angst een grote rol als risicofactor maar ook als onderhoudende factor voor beperkingen bij pijn. De intake bij de revalidatiearts en de multidisciplinaire screening bij jongeren met chronische pijnklachten hebben als doel de indicatiestelling voor behandeling vast te stellen. Hiervoor wordt, naast medische diagnostiek, het functioneren van de jongere in kaart gebracht. De rol van psychosociale factoren (zoals catastroferen en angst) krijgt uiteraard extra aandacht. De impact van pijn op het gezin en vice versa wordt geïnventariseerd. Het gebruik van vragenlijsten kan de indicatiestelling ondersteunen. Graded exposure lijkt geïndiceerd als een jongere ernstig beperkt is in het uitvoeren van leeftijdsgebonden activiteiten, de klachten langer dan drie maanden bestaan en psychosociale factoren een grote rol spelen in de ervaren beperkingen.

In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de behandelaar de patient uitleg kan geven over zijn pijnprobleem. Ook worden de consequenties besproken die dit heeft voor de graded-exposurebehandeling, waarbij de patient zal worden uitgedaagd activiteiten en bewegingen uit te voeren die hij eigenlijk niet goed durft uit te voeren. Omdat hij negatieve verwachtingen heeft over bijvoorbeeld schade, extreme pijntoename of verlies van functioneren. Daarnaast wordt uitgelegd hoe de graded-exposurebehandeling werkt en wat de verklaring voor deze werking is, de behandelrationale. Hierbij wordt onder meer gebruikgemaakt van het vreesvermijdingsmodel, toegepast op het pijnprobleem van de patient. Dit hoofdstuk heeft tot doel achtergrondinformatie te geven over de educatie en een praktische leidraad te bieden in de uitvoering van zowel de medische educatie als uitleg over de behandelrationale.

Hoewel er nog veel onbekend is over de oorzaak van chronische pijn en de daarmee gepaard gaande beperkingen, heeft dit boek laten zien dat pijngerelateerde angst een belangrijke factor is bij de instandhouding van de pijnklachten en beperkingen. Een graded-exposurebehandeling is ontwikkeld om (chronische) pijnpatiënten te helpen hun pijnklachten als minder catastrofaal en bedreigend te interpreteren, met als uiteindelijke doel het verminderen van de invloed van pijn op het dagelijks functioneren. Dit boek heeft ook laten zien dat er een uitstekende balans is gevonden tussen theorie en praktijk. Uiteindelijk is dit zowel het uitgangspunt als de voortdurende opdracht van de auteurs, de vakgroep revalidatiegeneeskunde van de universiteit maastricht en expertisecentrum pijn en revalidatie adelante/mumc+, die zorg hebben gedragen voor de totstandkoming van dit boek.

Steeds vaker worden biopsychosociale behandelprogramma’s met elementen van graded exposure aangeboden in de eerste lijn. In tegenstelling tot tweede- of derdelijnsbehandelprogramma’s, worden eerstelijnsbehandelprogramma’s meestal monodisciplinair aangeboden. Om een biopsychosociale behandeling in de eerste lijn goed tot zijn recht te laten komen, dient rekening te worden gehouden met drie factoren: (1) de patiënt (biopsychosociaal profiel en verwachtingen ten aanzien van therapie); (2) de therapeut (kennis, attitude en vaardigheden) en; (3) de praktijk (faciliteiten, planning en organisatie). Tevens kan het zinvol zijn elementen van graded exposure te combineren met elementen van andere cognitief-gedragsmatige benaderingen zoals graded activity. Hierdoor krijgt de patiënt die wordt behandeld in de eerste lijn, en die vaak minder complexe psychosociale problemen ervaart dan patiënten in de tweede of derde lijn, de gelegenheid te achterhalen welke factoren (lichamelijk, cognitief en/of omgeving) het pijnprobleem (deels) onderhouden en op welke manieren hij hiermee kan omgaan.