Search

Bu çalışmada, yatay milli darbeli kırıcıların (HSI) kırma kapasitesinin (Q), regresyon analizleri, yapay sinir ağları (ANN) ve çok değişkenli uyarlamalı regresyon analizi (MARS) kullanılarak araştırılmıştır. Bu amaçla, Türkiye'deki çeşitli taş ocaklarında ikincil kırma işlemlerinde kullanılan 32 farklı HSI tipi kırıcı ele alınmıştır. Çeşitli sayısal veriler (rotor genişliği (Rw), rotor çapı (Rd), rotor hızı (Vr), karakterize edilen besleme boyutu (d80), çalışma enerjisi (Oe) ve kırmataşın Los Angeles aşınma değeri (LAAV)) her bir kırma–eleme tesisinden elde edilmiştir. Öncelikle, toplanan veriler kullanılarak doğrusal ve doğrusal olmayan regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Daha sonra ise, bu kırıcıların Q değerini tahmin etmek için farklı ANN ve MARS analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak, kırıcıların Q değerini tahmin etmek için güçlü tahmin modelleri geliştirilmiştir. Önerilen modellerin (M6–M10) belirleme katsayısı (R2) 0.91 ile 0.98 arasında değişmekte olup, söz konusu yüksek R2 değerleri geliştirilen modellerin göreceli başarısını göstermektedir. Bu nedenle, önerilen modeller, araştırılan HSI tipi kırıcıların Q değerini tahmin etmek için güvenilir bir şekilde kullanılabilir. Bununla birlikte, HSI tipi kırıcıların Q değerini etkileyen diğer faktörleri araştırmak için örnek çalışmalarının sayısı arttırılmalıdır., In this study, the throughput (Q) of horizontal shaft impact (HSI) crushers was investigated using regression analyses, artificial neural networks (ANN) and multivariate adaptive regression spline (MARS). For this purpose, 32 different HSI-type crushers, which operated in the secondary crushing processes of various rock quarries in Turkey, were considered. Various quantitative data (i.e., rotor width (Rw), rotor diameter (Rd), rotor speed (Vr), characterized feed size (d80), operating energy (Oe), and Los Angeles abrasion value (LAAV) of the crushed stone) were collected from each crushing-screening plant. Linear and nonlinear regression analyses were first conducted using the above-mentioned collected data. Then, different ANN and MARS analyses were carried out to estimate the Q of these crushers. As a result, strong predictive models were developed to estimate the Q of HSI-type crushers. The correlation of determination (R2) of the proposed models (M6‒M10) ranged from 0.91 to 0.98, indicating the relative success of the established models. Therefore, the proposed models can reliably be used to estimate the Q of investigated HSI-type crushers. Nevertheless, the number of case studies should be increased to investigate other factors affecting the Q of HSI-type crushers.

Bu çalışmada, Dünya’da ki en fazla bor yataklarına sahip Türkiye’de yer alan Kütahya Emet bölgesi bor minerali zenginleştirme sürecinde oluşan atıkların lityum içeriği incelenmiştir. Numuneler Hisarcık konsantratör atık barajından, Espey konsantratör atık barajından, Espey konsantratör -25 mm katı atıktan, Hisarcık konsantratör -25 mm katı atığından ve 2.Borik Asit Fabrikası kek jips atık filtre çıkış noktasından olmak üzere 5 ayrı atık yerinden numune alınmıştır. Yapılan kimyasal analizler sonucunda, Hisarcık konsantratör tesisi -25 mm kalibreli elek çıkışından alınan numunede ki lityum tenörünün 648/588 ppm aralığında olması nedeniyle lityum üretim yöntemi belirlenmesi çalışmasında en uygun inceleme yerinin Hisarcık konsantratör -25 mm katı atık çıkışı olduğu kararına varılmıştır. Çalışmanın devamında numune suda bekletilerek elenmiştir. Eleme sonucu, 4 mm’nin üstünde numunenin %18’inin kaldığı ve B2O3 tenörü ise %30 olarak analiz edilmiştir. Tane boyutu küçüldükçe %B2O3 tenörü azalmaktadır ve 45 mikron altında %1,57 B2O3 olduğu tespit edilmiştir. 4 mm’nin altındaki katı atık numunesi içerisinde lityumun %76’sının 212 mikron tane boyutu altında ve 2.000 ppm lityum tenörü üzerinde olduğu ve ağırlıkça %40’ında ise lityumun %66’sının bulunduğu tespit edilmiştir. Eleme yönteminin lityumun zenginleştirme çalışmalarında önemli bir basamak olduğu kanaatine varılmıştır., In this study, the lithium content of the wastes generated during the enrichment process of the boron mineral in the Kütahya Emet region in Turkey, which has the highest boron deposits in the world, was examined. Samples were taken, from the waste dam of the Hisarcık concentrator, the waste dam of the Espey concentrator, the Espey concentrator -25 mm solid waste, the Hisarcık concentrator -25 mm solid waste and the cake jips waste filter outlet point of the 2nd Boric Acid Factory. As a result of the chemical analysis, it was decided that the most appropriate examination place in the study of determining the lithium production method was the Hisarcık concentrator -25 mm solid waste outlet, since the lithium grade in the sample taken from the -25 mm caliber sieve outlet was in the range of 648/588 ppm. In the continuation of the study, the sample was sieved. As a result of sieving, 18% of the sample above 4 mm remained and the B2O3 grade was analyzed as 30%. The B2O3% grade decreases as the grain size gets smaller and it was analyzed as 1.57 %B2O3 under 45 microns. It has been determined that 76% of lithium is under 212 micron grain size and above 2.000 ppm lithium grade in solid waste sample below 4 mm and 66% of lithium is found in 40% by weight.

Test geliştirme sürecinin birçok adımı vardır. Bu süreçte en önemli adım, testin geçerliliğini vegüvenilirliğini belirlemektir. Madde yanlılığını belirlemek ise, testin geçerliliği ve güvenilirliği için önemlibir kavramdır. Bir maddenin yanlı olması için, Değişen Madde Fonksiyonu içermesi gerekir. Bununlabirlikte, yalnızca DMF'nin varlığı, maddeyi yanlı yapmaz. Maddeye verilen cevaplardaki farklılık, altgruplardaki deneklerin yetenek düzeylerinde farklılık ortaya çıktığında olması gereken bir durumdur. Budurumu yanlılık olarak yorumlamak doğru değildir. Heterojen bir popülasyon üzerinde bir testyapılacaksa, yanlılık analizi ölçüm sürecinin en önemli bileşeni haline gelir. Buradaki en önemli hedefdenekler için adil, hassas ve duyarlı ölçümler yapmaktır. Bu çalışmada, Karadeniz Teknik Üniversitesiİstatistik ve Bilgisayar Bilimleri Bölümü'ndeki 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin olasılık teorisi okuryazarlıkdüzeyleri ölçülmüştür. 3. ve 4. sınıf öğrencilerine 10 maddelik bir okuryazarlık testi uygulanmıştır.Öğrencilerin cevaplarına göre cinsiyet ve sınıf seviyesinde yanlılık analizi yapılmıştır. DMF analiziyaparken, Raju’nun Alan Ölçümü ve Lord’un ?2İstatistiği kullanılmıştır. Analizler R yazılımı kullanılarakyapılmıştır. DMF içeren maddeler için uzman görüşüne başvurulmuştur. Analiz sonuçlarına göre, bazıtest maddelerinin cinsiyet ve sınıf düzeylerine göre yanlı olduğu tespit edilmiştir. The process of test development has many steps. The most important step in this process is todetermine the validity and reliability of the test. Detection of item bias is an important concept for thevalidity and reliability of test. In order for an item to be biased, it must contain differential item function(DIF). However, the presence of DIF alone does not make the item biased. When there are differencesin the skill levels of the subjects in the sub-groups, it is expected that there will be differences in theresponses to the item. Nevertheless, it is not correct to interpret this situation as bias. If a test is to beperformed on a heterogeneous population, bias analysis becomes the most important component ofthe measurement process. The primary objective here is to make fair, precise and sensitivemeasurement for subjects. In this study, probability theory literacy levels of 3rd and 4th grade studentsat the Department of Statistics and Computer Sciences of Karadeniz Technical University weremeasured. A 10-item literacy test was applied to all 3rd and 4th grade students. According to theanswers of the students, bias analysis was conducted on gender and class level. When performing DIFanalysis, Raju’s Area Measurement and Lord’s ?2Statistics were used with the help of R software. Expertopinion was consulted for items containing DIF. According to the results of the analysis, some test itemswere found to be biased by gender and grade levels.

Dünyada kültürel etkileşim, ekonomik büyüme ve teknolojik ilerlemeler hızla gelişmektedir. Bu gelişmeler insanoğlunun refah seviyesini yükseltmekle birlikte birçok problemi de beraberinde getirmektedir. Karşılaşılan problemlerden birisi de trafikte seyreden motorlu kara taşıtlarının neden olduğu hava kirliliğidir. Bu çalışmada taşıt egzoz gazlarından kaynaklanan hava kirliliğinden ve etkilerinden, canlıları ve çevreyi korumak amacıyla SEM cihazı ile egzoz gazlarının mikro yapı analizi yapılmıştır. Egzoz gazlarındaki temel kirletici maddeler; karbon monoksit, azot oksitler, hidrokarbonlar, karbon dioksit, kükürt dioksit, kurşun ve bileşikleri, aldehitler, is ve partiküllerden meydana gelmektedir. Bu kirletici gazları oluşturan C, O, Al, Si, P, S, Cl, Ca, Ba, Cr, Fe, Zn ve Pb ana elementlerinin ağırlık oranları bulunmuştur. Ayrıca taşıt emisyonları kaynaklı metal ve ağır metallerin hala çevreyi kirletmeye ve tehdit etmeye devam ettiği deneysel olarak tespit edilmiştir. Cultural interaction, economic growth and technological progress have been rapidly developed in the world. Although these developments increase the welfare level of human beings, they also lead to many problems. One of such problems is the air pollution induced by the motor vehicles in traffic. In this study, microstructure analysis of the exhaust gases through SEM instrument has been conducted to protect the living and the environment from the air pollution and its effects which is caused by vehicle exhaust gases. Basic pollutants in exhaust gases consist of carbon monoxide, nitrogen oxides, hydrocarbons, carbon dioxide, sulfur dioxide, lead and compounds, aldehydes, soot and particles. The weight ratios of the main elements C, O, Al, Si, P, S, Cl, Ca, Ba, Cr, Fe, Zn and Pb in theseair-pollutant exhaust gases were determined. Furthermore, it has been experimentally determined that metals and heavy metals from vehicle emissions continue to pollute and threaten the environment.

Bu çalışmada Newton’un soğuma kanununu tasvir eden diferansiyel denklem Caputo kesirsel türevi kullanılarak yeniden tanımlanmış ve çözülmüştür. Bu yeni çözüm literatürdeki benzer kesirsel çözümlerden farklı olarak herhangi bir zaman parametresi içermemektedir. Elde edilen sonuçlar deneysel ve standart sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Deneysel sonuçlara en uygun olan kesirsel türev mertebesi elde edilmiştir., In this work, the differential equation describing Newton's law of cooling has been redefined and solved using Caputo fractional derivative. Unlike similar fractional solutions in the literature, this new solution does not contain any time parameter. the obtained results have been compared with the experimental and the standard ones. Order of fractional derivative which is most suitable for the experimental results has been obtained.

%20 Pyridaben içeren Primite 20 WP (PİP) akarisit ve insektisit olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmadaPİP’in sitotoksik ve genotoksik etkileri Allium cepa kök meristematik hücrelerinde kök büyümesi, mitotikindeks (Mİ), kromozomal anormallik (KA)’ler ve DNA hasarı üzerindeki etkileri Allium ana-telofaz veKomet testleri kullanılarak araştırılmıştır. Allium kök büyüme engelleme testi ile PİP’in kök uçlarınınbüyümesini negatif kontrol grubuna göre %50 oranında düşüren konsantrasyon (EC50) değeri, 50 ppmolarak bulunmuştur. A. cepa kökleri PİP’in üç farklı konsantrasyonu (25, 50 ve 100 ppm), distile su(negatif kontrol) ve metil metan sülfonata (MMS, 10 ppm, pozitif kontrol) 24, 48, 72 ve 96 saat maruzbırakılmıştır. PİP; kök büyümesini ve Mİ’yi istatistiksel olarak azaltarak sitotoksik etki, KA’ları (bozulmuşana-telofaz, kalgın kromozom, yapışıklık, köprü ve poliploidi) ve DNA hasarını istatistitiksel olarakartırarak genotoksik etki göstermiştir. PİP kullanımına dikkat edilmeli ve sito-genotoksik etkileri diğertoksisite test sistemleri ile araştırılmalıdır. Primite 20 WP containing 20% pyridaben (PCP) is used as an acaricide and insecticide. In this study,cytotoxic and genotoxic effects of PCP were investigated on the root meristem cells of Allium cepa forits effects on root growth, mitotic index (MI), mitotic phases, chromosomal abnormalities (CAs) andDNA damage by using Allium ana-telophase and Comet assays. The amount of PCP concentration thatreduces the growth of root tips by 50% compared to the negative control group (EC50)value wasdetermined as 50 ppm by Allium root growth inhibition test. A. cepa roots were treated with threeconcentrations of PCP (25, 50 and 100 ppm), distilled water (negative control) and methyl methanesulphonate (MMS, 10 ppm, positive control) for 24, 48, 72 and 96 h. PCPshowed a cytotoxic effect byreducing root growth and MI, but also showed genotoxic effect by increasing CAs (disturbed anatelophase,chromosome laggards, stickiness, bridges and polyploidy) and DNA damage at significantlevels. PCPshould be used carefully and investigated its cyto-genotoxic effects with other toxicology testsystems.

Ağır iyon terapisi, birçok tümörün (kafa, boyun, akciğer tümörü vb.) tedavisi için geleneksel foton terapisine kıyasla yarar sağlamaktadır. Günümüzde, protonlar ve karbon iyonlarının yanı sıra tedavi için yeni iyon demetlerinden istifade edilmeye yönelik artan bir ilgi bulunmaktadır. Monte Carlo simülasyonu, ağır iyon tedavisinin doğru özelliklerini elde etmek için önemli bir yaklaşımdır. Radyoterapi çalışmalarında doz dağılımlarını belirlemek için Monte Carlo simülasyonları yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu simülasyonlar, özellikle enerji depolanmalarının uzaysal modelinin yanı sıra bağıl biyolojik etkinliği anlamak için de önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, insan beyin tümörü farklı karbon demet enerjileriyle ışınlanmıştır (210 MeV/u, 230 MeV/u, 250 MeV/u, 270 MeV/u, 290 MeV/u karbon demeti). Snyder’ın kafa modeline gönderilen karbon iyonu demeti, MCNPX2.7.0 koduyla simüle edilmiştir. Farklı enerjili karbon iyonları için hedef bölgedeki enerji depolanmaları Monte Carlo metoduyla hesaplandı. Hesaplamalarda, hedef beyin bölgesindeki enerji birikimlerini hesaplamak için grafiksel örgü hesabı kullanılmıştır. Heavy ion therapy provides benefits for many tumor (head, neck, lung tumor, e.g.) treatments compared to conventional photon therapy. Nowadays there is a rising interest towards exploiting new ion beams for therapy besides protons and carbon ions. Monte Carlo simulation was an important approach to obtain accurate characteristics of heavy ion therapy. Monte Carlo simulations are widely used to determine dose distributions in radiotherapy studies. These simulations also play an important role in recognizing the spatial pattern of energy depositions as well as the relative biological activity. In this work, the human brain tumor was irradiated with a different energetic carbon beams (for 210 MeV/u, 230 MeV/u, 250 MeV/u, 270 MeV/u, 290 MeV/u carbon beam). The incident beam of carbon ion on the Snyder’s head model was simulated with MCNPX2.7.0 code. Energy depositions in the target region were calculated by the Monte Carlo method for different energetic carbon ions. In calculations, mesh tally was used to calculate energy depositions in the target brain area.

In this study, antimicrobial activity, antioxidant capacity of Melissa officinalis leaf extracts and DNAprotective effect aginst H 2 O 2 -induced oxidative damage were investigated. DNA protective effect ofMelissa officinalis's leaf extract from oxidative stress was determined by using yeast comet assay. Thecomet assay, applied on Saccharomyces cerevisiae BY4741. We observed that DNA damage decreasedin a dose dependent manner in experiments of preincubation and simultaneous incubation with theextract upon oxidative shock. Results indicated that Melissa officinalis's methanolic leaf extract protectthe DNA against the damaging effect of hydrogen peroxide. Also we indicated that the antimicrobialeffects of Melissa officinalis's extract on the different microorganisms. Extract of Melissa officinalisshowed antimicrobial effect on all test test microorganisms. Bu çalışmada, Melissa officinalis yaprak ekstraktlarının antimikrobiyal, antioksidan kapasiteleri ve H 2 O 2 -indüklenmiş oksidatif hasara karşı DNA koruyucu etkisi incelendi. Melissa officinalis yaprakekstraktlarının oksidatif stresten DNA'yı koruyucu etkisi maya comet testi kullanılarak belirlendi. Comettesti Saccharomyces cerevisiae BY4741 üzerinde uygulandı. Oksidatif strese karşı, ekstrenin İnkübasyonöncesi ve inkubasyon sırasında uygulanmasında doza bağlı olarak DNA hasarında azalma gözlendi.Sonuçlar; Melissa officinalis methanolik yaprak ekstraktlarının hidrojen peroksitin zararlı etkisine karşıDNA'yı koruduğunu gösterdi. Ayrıca Melissa officinalis ekstraktlarının farklı mikroorganizmalarüzerindeki antimikrobiyal etkisi incelendi. Melissa officinalis ekstraktları tüm test mikroorganizmalarıüzerinde antimikrobiyal etki göstermiştir.

The essential oil of Papaver Somniferum L. gathered from crop fields of Opium Alkaloids Plant is obtained by hydrodistillation method. The component of essential oil was determined by GC and GC- MS methods. It was determined that the components of the essential oil are n-nonadecane (8,96%), heneicosane (10,83%), n-pentacosane (7,91%), n-heptacosane (5,19%), 1-heptacosanol (4,09%), palmitic acid (7,26%), 1-nonadecanol (16,31%) and antimicrobial activities were studied. It was determined that essential oil consist of tridecanoic, myristic, palmitic, steraric, oleic, linoleic, linolenic, eicasadienoic, eicasatrienoic saturated and unsaturated oil. After determining the components of the essential oil; the antimicrobial activities were studied disc diffusion and bouillon micro dilution tests. It was determined that the essential oil was an impact on both Gram (+) and Gram (-) bacteria. Afyon Alkaloidleri Fabrikası İşletme Müdürlüğüne ait ekim alanlarından toplanan Papaver Somniferum L. çiçeklerinin uçucu yağı hidrodestilasyon yöntemi kullanılarak elde edildi. Elde edilen uçucu yağın bileşenleri GC ve GC-MS metodları ile tespit edildi. Haşhaş çiçeği uçucu yağının ana bileşenlerinin n- nonadekan (%8,96), heneikosan (%10,83), n-pentakosan (%7,91), n-heptakosan (%5,19), 1- heptakosanol (%4,09), palmitik asit (%7,26) ve 1-nonadekanol (%16,31) olduğu belirlenendi ve antimikrobiyal aktiviteleri incelendi. Haşhaş çiçeği uçucu yağının tridekanoik, miristik, palmitik, steraik, oleik, linoleik, linolenik, eikasadienoik, eikasatrienoik doymuş ve doymamış yağ asitlerinden oluştuğu tespit edildi. Uçucu yağın ana bileşenleri tespit edildikten sonra antimikrobiyal aktiviteleri disk difüzyon testi ve bouillon mikrodilüsyon testi ile belirlendi. Haşhaş çiçeği uçucu yağının hem Gram (+) hemde Gram (-) bakteriler üzerinde antimikrobiyal etkiye sahip olduğu tespit edildi.