Search

Acquiring and retaining of power is one of the main research areas in political science. Multi-term has been the subject of numerous analyses in the field of political science. The authors of this article have chosen to explore this area interdisciplinarily – in socio-economic terms. The aim of this article is to explore the potential links between multi-term incumbency and selected non-political factors that may be important in the process of managing mayors’ Staying in power. The main research question corresponds closely to the aim of the article, and the specific research questions are: are there relationships between mayoral multi-term incumbency and factors such as own income, investment expenditure and unemployment? Furthermore, in the process of managing staying in power, do governors use tools related to the so-called “political business cycle”? In this study, the comparative method and elements of the quantitative method – to analyse structure and dynamics – were applied; a comparison of the selected factors was made in 13 selected medium-sized cities in Poland, where the mayor has been in power continuously since at least 2002. The analyses carried out show that the cities’ own income co-varies with multi-term incumbency in the surveyed units, while investment expenditure and unemployment levels are unrelated to the mayors’ staying in power. In addition, the authorities were unlikely to use tools linked to the political business cycle., Zdobycie i utrzymanie władzy stanowi jeden z głównym obszarów badawczych w naukach o polityce. Wielokadencyjność była przedmiotem licznych analiz w zakresie politologicznym. Autorzy artykułu postanowili eksplorować ten obszar interdyscyplinarnie – w ujęciu społeczno-gospodarczym. Celem artykułu jest zbadanie potencjalnych powiązań między wielokadencyjnością a wytypowanymi czynnikami pozapolitycznymi, które mogą mieć znaczenie w procesie zarządzania utrzymaniem władzy przez burmistrzów. Główne pytanie badawcze ściśle koresponduje z celem artykułu, a pytania badawcze szczegółowe są następujące: czy istnieją związki między wielokadencyjnością burmistrzów a czynnikami takimi jak: dochody własne, wydatki inwestycyjne oraz bezrobocie? Ponadto, czy w procesie zarządzania utrzymaniem władzy włodarze stosują narzędzia związane z tzw. „politycznym cyklem koniunkturalnym? W pracy zastosowano metodę komparatystyczną oraz elementy metody ilościowej – do analizy struktury i dynamiki; dokonano porównania wytypowanych czynników w 13 wybranych miastach średniej wielkości w Polsce, w których burmistrz sprawuje władzę nieprzerwanie od co najmniej 2002 roku. Przeprowadzone analizy dowodzą, że dochody własne miast współwystępują z wielokadencyjnością w badanych jednostkach, a wydatki inwestycyjne oraz poziom bezrobocia nie mają związku z utrzymaniem władzy przez burmistrzów. Ponadto włodarze raczej nie korzystali z narzędzi związanych z politycznym cyklem koniunkturalnym.

The election victories of the United Right in 2015 and 2019 are associated with limiting women’s rights. This applies mainly to reproduction, security in the home place, the labour market or politics. Changes in the situation of the Polish women under the rule of the conservative coalition are the subject of this article. Its aim is to present the process of implementing the right-wing vision of the role of women in society. The researchers asked the following questions: Do legal regulations sufficiently protect the safety of Polish women under the rule of United Right? What is the process of changes taking place in the labour market from the point of view of women? Is there a slight but systematic increase in the number of women in parliament and their promotion to other high political positions? In order to obtain answers to the above questions, an analysis of the texts of documents and magazines was used. The analysis showed a radical restriction of women’s rights., Zwycięstwa wyborcze Zjednoczonej Prawicy w latach 2015 i 2019 wiążą się z ograniczaniem praw kobiet. Dotyczy to głównie sfery reprodukcji, ale dotyka także bezpieczeństwa w przestrzeni domowej, rynku pracy czy udziału w podejmowaniu decyzji. Zmiany w sytuacji Polek pod rządami konserwatywnej koalicji są przedmiotem analizy niniejszego artykułu. Jego celem jest zaprezentowanie procesu realizacji prawicowej wizji roli kobiet w społeczeństwie. Postawiono następujące pytania badacze: Czy pod rządami Zjednoczonej Prawicy regulacje prawne w dostateczny sposób chronią bezpieczeństwo Polek? Jak wygląda proces zmian zachodzących na rynku pracy z punktu widzenia sytuacji kobiet? Czy wraz z niewielkim, lecz systematycznym wzrostem liczby kobiet w parlamencie idzie ich awans na inne wysokie pozycje w polityce? W celu uzyskania odpowiedzi na powyższe pytania posłużono się analizą tekstów dokumentów i czasopism.

The aim of this article is to indicate the moral aspects of the exercise of power by the Church hierarchy in the context of social isolation caused by the coronavirus pandemic. The text presents the specificity of exercising power in the Catholic Church and its relation to moral and social responsibility. It analyses the situation of decision-making in the conditions of the pandemic through the prism of the moral responsibility of the decision-maker. The conclusions of the analysis indicate numerous negligence in the way power has been exercised in the community of the Church so far, pointing to the model of shared power., Celem artykułu jest wskazanie moralnych aspektów sprawowania władzy przez hierarchię kościelną w czasie pandemii koronawirusa. W tekście przedstawiono specyfikę sprawowania władzy w Kościele katolickim oraz jej związek z odpowiedzialnością moralną i społeczną. Dokonano analizy sytuacji podejmowania decyzji w warunkach pandemii przez pryzmat moralnej odpowiedzialności decydenta. Wnioski z analizy wskazują na liczne zaniedbania w dotychczasowym sposobie sprawowania władzy we wspólnocie Kościoła ze wskazaniem na model władzy współdzielonej.

The article deals with several issues in the field of legal and organizational issues related to local self-government authorities. Starting from the definition of the category of authorities, the author applies it to local self-government, identifying the legal basis of local self-government authorities. Then selected problems of legal and organizational solutions concerning individual authorities are presented, with an emphasis on the basic subjects of local self-government, namely the community members (residents) of communes (gmina), poviats and voivodships. The considerations focus on such issues as: the ways of exercising power by members of the community directly, the use of collegiality and one-person character in the organization of authorities, building agreements and relations between self-government bodies, and the issue of shaping legal institutions serving social participation in the sphere of public affairs. The conclusions of the deliberations address the need to modernize legal solutions in the field of local self-government authorities., Artykuł podejmuje kilka zagadnień z zakresu problematyki prawno-organizacyjnej dotyczącej władz samorządu terytorialnego. Autor wychodząc od określenia kategorii władz, odnosi ją do samorządu terytorialnego i identyfikuje władze samorządowe na gruncie prawnym. Następnie przedstawia wybrane problemy rozwiązań prawno-organizacyjnych dotyczących poszczególnych władz, podkreślając podstawowy podmiot władzy samorządowej, jakim są członkowie wspólnoty (mieszkańcy) gmin, powiatów, województw. W rozważaniach uwaga skupiona jest na takich zagadnieniach, jak: sposoby sprawowania władzy przez członków wspólnoty bezpośrednio, zastosowanie kolegialności i jednoosobowości w organizacji władz, budowa układu i relacji między organami samorządu, sprawa kształtowania instytucji prawnych służących partycypacji społecznej w sferze realizacji spraw publicznych. Konkluzje prowadzonych rozważań zawierają się w ostatnim podsumowującym punkcie artykułu, w którym autor wypowiada się o potrzebie modernizacji rozwiązań prawnych w zakresie władz samorządowych.

The paper discusses relations between political mobilization, security and political relations. Security is understood as a social phenomenon, clearly explained by Clausewitz in his book On War. According to Clausewitz, political relations are of key significance for understanding the phenomenon of security. This thesis is not challenged, however, it is necessary to explain why political relations are necessary. The paper consists of four parties. The first part explores security and its evolution from a historical perspective. The second part analyses relations between a war and political mobilization. In our opinion, war is something more than simple continuation of politics by other means. Part three discusses the personal security, which was not a priority for the states. The problem of security appeared in its complex form only when people became ready to fight as a result of political mobilization, and with the creation of stable political organization. Section 4 describes political security and its consequences. We conclude that the product of the global political mobilization is polyarchy which principally changes the problem of social and political security. Within the framework of regional polyarchy the system of security of states in the area occupied by it is possible. As a result of creating a global polyarchy the universal system of security has become real. The role of army has changed and to an ever decreasing extent fulfils the function of a traditional army. Mercenaries lost their importance (however, not completely) and later also the military troops acting on behalf of the state., Artykuł analizuje relacje między mobilizacją polityczną, bezpieczeństwem i stosunkami politycznymi. Bezpieczeństwo rozumiane tu jest jako zjawisko społeczne, tak jak to wyjaśnia Clausewitz w swojej książce pt. O wojnie. Według Clausewitza stosunki polityczne mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia zjawiska bezpieczeństwa. Ta teza nie jest kwestionowana, niemniej wymaga uzupełnienia, dlaczego stosunki polityczne są koniecznym elementem dla zrozumienia zjawiska bezpieczeństwa. Artykuł składa się z czterech części. Pierwsza część dotyczy bezpieczeństwa i jego ewolucji z perspektywy historycznej. Druga analizuje związki między wojną a mobilizacją polityczną. Naszym zdaniem wojna to coś więcej niż zwykła kontynuacja polityki w inny sposób. Część trzecia omawia bezpieczeństwo osobiste, które nie było priorytetem w polityce państwowej. Problem bezpieczeństwa pojawił się w jego złożonej formie dopiero wtedy, gdy ludzie stali się gotowi do walki w wyniku mobilizacji politycznej i stworzenia stabilnej organizacji politycznej. W części 4 analizie poddano bezpieczeństwo polityczne oraz jego konsekwencje. Wnioskujemy, że produktem globalnej mobilizacji politycznej jest poliarchia, która zasadniczo zmienia problem bezpieczeństwa społecznego i politycznego. W ramach regionalnej poliarchii możliwy jest system bezpieczeństwa państw w obszarze przez nie zajmowanym. W wyniku stworzenia globalnej poliarchii uniwersalny system bezpieczeństwa stał się rzeczywistością. Rola armii uległa zmianie i w coraz mniejszym stopniu spełnia funkcję tradycyjnej armii. Najemnicy stracili znaczenie (choć nie całkowicie), a później także oddziały wojskowe działające w imieniu państwa.

The article is an analysis of 91 speeches given in the years 2010–2018 by Jarosław Kaczyński, during the so-called monthly speeches or mensiversaries, commemorating the Polish plane crash in Smolensk on 10 April 2010. The basis of the analysis is the transcription of these speeches from the published television video. The quantitative and qualitative analysis was carried out using two computer programs (STADT and AntConc). The authors focus on the formal features of these speeches, on the main threads appearing in them, and on the functions that these speeches fulfilled in the process of acquiring and consolidating power by a political group headed by the main actor of these public performances., Artykuł jest analizą 91 przemówień wygłaszanych w latach 2010–2018 przez Jarosława Kaczyńskiego podczas tzw. miesięcznic upamiętniających katastrofę polskiego samolotu w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 R. Podstawą analizy jest transkrypcja tych mów na podstawie opublikowanego telewizyjnego zapis video. Analiza ilościowa i jakościowa została przeprowadzona za pomocą dwóch programów komputerowych (STADT i AntConc). Autorzy koncentrują się na cechach formalnych tych mów, na głównych wątkach w nich występujących oraz na funkcjach, jakie przemówienia te spełniały w procesie zdobywania i utrwalania władzy przez ugrupowanie polityczne kierowane przez głównego aktora tych publicznych spektakli.

Taking as the starting the normative ideal of democracy, grounded in an inclusive understanding of the subject point of democracy, the author argues that various concepts of democracy assign particularly important role to cognitive competences and see it as an exclusive entitlement to participate in the exercise of political power in democratic systems. The case in point is contemporary debate on the proper understanding of democracy which focuses on the dilemma between, on the one hand, the idea of broad participation of the people in the democratic governance, and, on the other, the deliberative ideal which presupposes that power in these systems should be entrusted only to people with appropriate cognitive competences. The author analyzes the main elements of “cognitocratic” or “epistocratic” conceptions and points out to potential perils resulting from the attribution of a prominent role in the theory of democracy to cognitive competences. In opposition to cognitocratic approaches, both in their universalist and elite versions, the author argues that a more adequate understanding of governance in democratic systems should instead be based on the wider category of political ability. He also claims that a novel definition of this category should be informed by the normative ideal of democracy which is based on the recognition of potentially universal capabilities to develop the political ability and that this potential may in fact be activated through the actual participation in democratic politics., Wychodząc od normatywnego ideału demokracji, ugruntowanego w inkluzywnym rozumieniu podmiotu demokracji, autor twierdzi, że w większości koncepcji demokracji kompetencje poznawcze są postrzegane jako podstawowy wymóg upoważniający do udziału w sprawowaniu władzy politycznej. Współczesna debata nad właściwym rozumieniem demokracji koncentruje się na próbach rozstrzygnięcia dylematu między ideą szerokiego uczestnictwa ludu w sprawowaniu władzy a ideałem deliberacyjnym, który zakłada, że władza w tych systemach winna być powierzona wyłącznie osobom o odpowiednich kompetencjach poznawczych. Autor analizuje główne elementy stanowisk kognitokratycznych i wskazuje na potencjalne zagrożenia wynikające z przypisywania kompetencjom poznawczym wyróżnionej roli. Stanowiska tego typu, zarówno w wersji uniwersalistycznej, jak i elitarnej, są według autora obciążone błędem kognitokratycznym. W opozycji do nich autor argumentuje na rzecz tezy o podstawowej roli umiejętności politycznej w systemach demokratycznych. Wskazuje również, że punktem wyjścia do rozważań nad znaczeniem tego pojęcia winien być normatywny ideał demokracji inkluzywnej, zakładający powszechność zdolności do kształtowania umiejętności politycznej oraz przekonanie, że owa zdolność może ulegać aktualizacji w samym procesie aktywności politycznej.

Celem artykułu jest wyjaśnienie związku między stanowieniem norm a władzą w świetle koncepcji stanowienia łącznego. Stanowienie łączne w ujęciu Czesława Znamierowskiego skutkuje powstaniem nieindywidualnych norm generalnego zakazu. Zaproponowane zostaną trzy interpretacje tego, czym są takie normy. Interpretacje te posłużą uwypukleniu właściwości stanowienia łącznego oraz wyjaśnią, dlaczego stanowienie łączne ułatwia zrozumienie władzy. Na zakończenie przedstawione zostanie ujęcie władzy jako stosunku między partnerami stanowienia łącznego z krótką refleksją na temat jego przydatności.

The author has analysed the following issues: Polish referenda traditions in the twentieth century, the currently applicable law contained in the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the Act of 2003, the modern referendum practice in Poland (subject and results of the referendum carried out in 1997, 2003 and 2015) and the legal limits of sovereign power (i.e. the subject of the Nation’s admissible decision in a referendum). The paper also points to the prospects for a consultative referendum on the amendment to the Constitution, related to the initiative of the President of the Republic of Poland submitted on 3 May 2017. It concerns the involvement of citizens in the process of drafting the constitution from scratch, before work on its draft in the Parliament commences, a practice that has not had a precedent in our history. The author takes the view that, notwithstanding the flaws or shortcomings of the existing legal regulations and the negative past experience, a referendum may become a joint result of the work of a sovereign nation may strengthen the authority of the new constitution., Autor analizuje następujące problemy: polskie tradycje referendalne w XX w., obowiązujące uregulowanie referendum zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. i ustawie z 2003 r., współczesną praktykę referendum w Polsce (przedmiot i wyniki referendum przeprowadzonego w 1997, 2003 oraz 2015) oraz prawne granice władzy suwerena, czyli przedmiot dopuszczalnej decyzji Narodu w referendum. Wskazuje także perspektywy referendum konsultacyjnego w sprawie zmiany Konstytucji, związane z inicjatywą Prezydenta Rzeczypospolitej, zgłoszoną 3 maja 2017 r. Dotyczy ona zaangażowania obywateli w proces tworzenia konstytucji od początku, przed pracami w parlamencie, co nie miało precedensu w naszej historii. Wyraża pogląd, że niezależnie od wad obowiązującej regulacji prawnej i negatywnych doświadczeń wynikających z praktyki, referendum to może być dziełem suwerennego Narodu i wzmocnić autorytet nowej konstytucji.

Tackling the ideas presented by Mark Olssen, John Codd and Anne-Marie O’Neill in their book Education Policy: Globalization, Citizenship and Democracy (2004), the author points out that contemporary educational studies fail to analyse the essential role of knowledge in power processes and resistance processes. Referring to Michel Foucault's theory of culture and Chantal Mouffe’s theory of radical democracy the author points out that knowledge in the modern society is a key element of power processes and related interdisciplinary techniques. The author identifies the essential areas impacted by knowledge built into power relationships and discusses the opportunities to generate resistance strategies that arise in those areas, including knowledge-based strategies., Podejmując idee przedstawione przez Marka Olssena, Johna Codda i Anne-Marie O’Neill w książce Education Policy: Globalization, Citizenship and Democracy (2004), autor wskazuje na pominięcie we współczesnych studiach nad edukacją zasadniczej roli wiedzy, jaką odgrywa ona w procesach władzy i w procesach oporu. Odwołując się do teorii kultury Michela Foucaulta, a także do teorii radykalnej demokracji Chantal Mouffe, wskazuje, iż także we współczesnym społeczeństwie wiedza jest podstawowym elementem procedur władzy i powiązanych z nimi różnorodnych technik dyscyplinarnych. Wskazując na podstawowe obszary oddziaływania wiedzy wbudowanej w relacje władzy, omawia pojawiające się w owych obszarach możliwości generowania strategii oporu - strategii także opartych na wiedzy.

Discussing the matter of sociotechnics I would like to note that I will mainly concentrate on various approaches of the same problem. What interests me the most is the answer to the question of why social engineering, which is, after all, the result of a wide scientific reflection, creatively developed on the Polish scientific ground, currently was relegated solely and not only on the canvas of the common knowledge to issues purely political. At the same time, I will try to indicate those elements which, in my opinion, contributed to uniquely identifying sociotechnics with political power. The assumption implies a thorough analysis of at least Polish literature and fundamentally determines descriptive nature of the entire study. Emphasizing the importance of linguistic purism in the social sciences I should clarify that the subject of further deliberation will be sociotechnics which is sometimes identified with social engineering. Personally, I separate these two concepts. Social engineering is the science which task is to select the appropriate measures. The most frequently they are associated with the appropriate values and/or help to achieve them. Social engineering is therefore the procedure for the selection of appropriate sociotechnical measures. Sociotechnics, in turn, is a collection of techniques and knowledge of cause-andeffect chains of human behaviors and attitudes, which control system, influencing controlled system use it in order to achieve marked out by social engineering goals., Obierając za przedmiot rozważań socjotechnikę władzy, pragnę zwrócić uwagę, że w głównej mierze będę poruszał się w otoczeniu różnych ujęć tego samego problemu. Nurtującym mnie zagadnieniem jest bowiem odpowiedź na pytanie, dlaczego socjotechnika, która jest przecież efektem szerokiej refleksji naukowej, twórczo rozwijanej również na polskim gruncie naukowym, obecnie sprowadzona została wyłącznie – i to nie tylko na kanwie wiedzy potocznej – do zagadnień stricte politycznych? Jednocześnie starał się będę wskazać te elementy, które w moim przekonaniu przyczyniły się do jednoznacznego utożsamiania socjotechniki z władzą (polityczną). Tak poczynione założenie zakłada gruntowną analizę przynajmniej polskiej literatury przedmiotu i w zasadniczy sposób determinuje deskryptywny charakter całego opracowania.Akcentując wagę puryzmu językowego w naukach społecznych winien jestem wyjaśnienie, iż przedmiotem dalszych rozważań będzie socjotechnika, która niekiedy utożsamiana jest z inżynierią społeczną. Osobiście rozdzielam te dwa pojęcia. Inżynieria społeczna to nauka, której zadaniem jest dobieranie odpowiednich środków (socjotechnicznych). Najczęściej są one powiązane z odpowiednimi wartościami i/lub dopomagają w ich osiągnięciu. Inżynieria społeczna jest więc de facto procedurą doboru odpowiednich środków socjotechnicznych. Socjotechnika z kolei stanowi zbiór technik i wiedzy o łańcuchach przyczynowo-skutkowych zachowań i postaw ludzkich, którymi system sterujący, oddziałując na system sterowany posługuje się, aby osiągnąć wytyczone przez inżynierię społeczną cele.

This article discusses the widely praised notion of precariat. While demonstrating the weaknesses of its theoretical assessments offered by such authors, as: Kathi Weeks, Guy Standing, Jan Sowa or Antonio Negri, I try to reinstall diversity that lays at the core of this category. It is, as I argue, crucial for making emancipation possible, to make the “girl” function as something more than a simple neoliberal icon of conformist consumption., Artykuł podejmuje feministyczną dyskusję z obficie ostatnio analizowaną kategorią prekariatu. Wskazując słabości koncepcji takich autorów i autorek, jak Kathi Weeks, Guy Standing, Jan Sowa czy Antonio Negri, staram się przywrócić kategorii prekariatu charakterystyczną dlań różnorodność. Jest ona, jak dowodzę, konieczna do tego, by emancypacyjne działania były w ogóle możliwe, by tytułowa „dziewczyna” nie funkcjonowała wyłącznie jako neoliberalna ikona konformistycznej konsumpcji.

The paper provides a critical reading of a television series Mad Men, focusing on the way it challenges popular ideas about creative work. In contrast to the Druckerian version of management theory that conceives creativity as a purely mental ability, occurring solely in the abstract sphere of ideas, I propose to understand creativity as a kind of “immaterial labor.” This category refers to the act of producing intangible commodities – like ideas, images and codes – that are both embodied and that constitute the material itself. In this context, I argue that the representations of embodiment in Mad Men provide a way to reassess the prevailing management ideologies and reconsider creative labor as an inherently social and cooperative endeavor., Mad Men to wielokrotnie nagradzany serial telewizyjny, którego akcja rozgrywa się w latach sześćdziesiątych, ukazując codzienne życie pracowników fikcyjnej agencji reklamowej Sterling Cooper, ulokowanej na nowojorskiej Madison Avenue. Środowisko to przechodziło wówczas radykalną transformację, która położyła fundamenty pod kapitalistyczną mitologię kreatywności. Oryginalność Mad Men polega jednak na tym, że serial unika powielania większości klisz składających się na obraz pracy kreatywnej, zamiast tego ukazując ją jako nieodzownie uwikłaną w cielesne doświadczenie – doznania, afekty i formy więzi społecznej, oraz instytucjonalne struktury władzy – podziały, hierarchie i formy wyzysku. Perspektywa ta umożliwia wyprowadzenie krytycznej analizy pracy kreatywnej, wskazując, że rzekomo minione formy eksploatacji są we współczesnym kapitalizmie wciąż obecne, ale zarazem podatne na zmiany.

In this paper the self-government reform of 1990 and its subsequent corrections of 1999 and 2002 are analysed from a sociological perspective. The critical analysis focuses on two basic concepts of self-governance: (i) the concept based on decentralisation, democratisation and citizenfocused government as represented by the main author of the reform Jerzy Regulski, and (ii) the concept currently being developed at the British Institute of Local Government Studies authored by Michael Clark and John Stewart, proposing two types of relations between a local authority and local residents, and consequently two types of commune and municipality (gmina) management: one oriented on the inhabitant-client and one oriented on the citizen-client relationship. Based on the criticism of the reform articulated by Regulski fifteen years after its implementation, as well as on the current data and his own analysis, the author proposes that today, after another ten years, the same criticism pointing to the still insufficient treatment of local residents as the main focus, or object of self-government concern, has lost none of its topicality. The channels of the democratic articulation of the interests of different groups of commune and municipality (gmina) inhabitants do not function properly, which is particularly evident in big cities., Artykuł jest próbą krytycznego socjologicznego spojrzenia na reformę samorządową przeprowadzoną w Polsce w 1990 r. oraz na jej kolejne korekty w 1999 i 2002 r. Krytyka ta odwołuje się do dwóch podstawowych koncepcji samorządu. Po pierwsze, do demokratycznych, obywatelskich, decentralizacyjnych idei Jerzego Regulskiego, głównego autora tej reformy. Po drugie, do rozwijanej w brytyjskim Institute of Local Government Studies koncepcji Michaela Clarka i Johna Stewarta dwóch typów relacji między władzą lokalną a mieszkańcami i co zatem idzie ‒ do dwóch typów zarządzania gminą: zarządzania zorientowanego na mieszkańca-klienta i zarządzania zorientowanego na mieszkańca-obywatela. Opierając się na krytyce tej reformy dokonanej przez samego Regulskiego piętnaście lat po jej wprowadzeniu oraz aktualnych danych zastanych i badaniach własnych, autor próbuje pokazać, że po kolejnych dziesięciu latach krytyka tej reformy jako niedostatecznie upodmiotowiającej mieszkańców jest co najmniej tak samo aktualna. Kanały demokratycznej artykulacji interesów różnych grup mieszkańców gmin są mało funkcjonalne, zwłaszcza w dużych miastach.

The article discusses Michel Foucault’s notion of “archive” which for the philosopher should be understood in the broader sense, not only as a place of gathering and of preserving documents but also as a discursive machine which forms and constructs a subject identity. The prefix “arche” suggests that every archive is implicated in mechanisms of power which high-handedly demarcates the archive, defines its status and decides what should be excluded outside. The archive establishes a field of the utterance possibility and decides, in other words, what one can speak of and what one must pass over in silence. Is it then possible to stand up to this archival diktat, i.e. is it then possible to express that which has not been included in the archive or that which has been excluded and condemned to dumbness? If history was written only by the winners, it means that the voice of the oppressed could appear only in the writing of oppressors who thereby become paradoxical representatives of their victims. Referring to Jacques Derrida’s and Pascal Quignard’s works, I try to prove that archival diktat, however authoritarian it can be, doesn’t incapacitate the subject entirely. In their opinion (and from the point of Foucault’s view) the place where one can expresses that which can’t be expressed (and which is absent in the archive) is literature which becomes thereby an an-archival or even an-archic place par excellence. Literature becomes a place of an ethical gesture toward a bruised past, it takes the side of those who have been deprived of voice. One should, according to Walter Benjamin’s famous statement, “account for the truth, that nothing which has ever happened is to be given as lost to history”. Against dominative power we should oppose with the apologia of the harassed, inappreciable and defeated existence., Artykuł omawia znaczenie, jakie w myśli Michela Foucaulta posiada kategoria „archiwum”, które powinno być, zdaniem filozofa, rozumiane w szerszym niż zwyczajowo sensie, nie tylko jako miejsce gromadzenia i przechowywania dokumentów, lecz także jako dyskursywna maszyna, która formuje i tworzy podmiotową tożsamość. Obecny w słowie „archiwum” prefiks „arche” wskazuje na uwikłanie wszelkiego archiwum w mechanizmy władzy, która arbitralnie zakreśla jego granice, wyznacza jego status i decyduje o tym, co znajdzie się poza nim. Archiwum ustanawia zatem granicę możliwości wypowiedzi, decydując, innymi słowy, o tym, o czym można mówić, a o czym trzeba milczeć. Pytanie, jakie wyłania się z pism filozofa dotyczy tego, na ile można przeciwstawić się owemu archiwalnemu dyktatowi, tj. na ile można wypowiadać treści, które albo nie zostały włączone w obręb archiwum albo zostały z niego wykluczone i skazane na niemotę. Jeśli historia pisana była przez zwycięzców, to znaczy to także, że głos uciśnionych objawić mógł się jedynie pod postacią pisma opresorów, którzy stawali się w ten sposób paradoksalnymi przedstawicielami swych ofiar. Powołując się na pisma Jacquesa Derridy i Pascala Quignarda, staram się dowieść, że archiwalny dyktat, jakkolwiek apodyktyczny, nie dokonuje całkowitego ubezwłasnowolnienia podmiotu. Dla wspomnianej dwójki, jak i dla Foucaulta, miejscem, w którym wypowiada się to, czego wypowiedzieć nie można (bo nie znalazło się w archiwum), jest literatura, która staje się w ten sposób miejsce an-archiwalnym, czy wręcz an-archicznym par excellence. Miejscem gestu etycznego wobec uciśnionej przeszłości, opowiedzeniem się po stronie tych, którym odebrano głos. Chodziłoby o to, by, zgodnie ze sławnym stwierdzeniem Benjamina, „oddać sprawiedliwość prawdzie, że niczego, co się kiedykolwiek zdarzyło, nie należy spisywać na straty”, a władczej sile przeciwstawić apologię znękanego, znikomego i pokonanego istnienia.

Does a person have the right to revolt, or the right to public expression of disagreement? Such a right exists, and people use it periodically. In order to minimise the destructive effects of the implementation of this right, the ruling elite creates special institutions whose function could be to create a certain buffer between the individual and the government. The ruling elite is not interested in responding to the requests of the individual, as well as in private delegitimisation, because the individual’s satisfaction is associated with serious economic and reputational losses for the government. Historical experience shows that, regardless of the cultural tradition, a person can express their right to revolt, where concerned about the search for truth. From the author’s point of view, this ambitious quest for a particular individual, as well as the request on his part to official institutions, is, to some extent, associated with the cultural context. The author confirms this with examples, by drawing parallels between the European and Russian experiences., Celem niniejszego tekstu jest odpowiedź na pytanie o to, czy człowiek ma prawo do buntu, lub prawo do publicznego wyrażania swojego sprzeciwu wobec jakiejoe sprawy? Faktem jest, iż wspominanie prawo istnieje, jednak ludzie nie korzystają z niego systematycznie. Zauważyć należy, iż by zminimalizować destrukcyjne skutki realizacji prawa do buntu (do sprzeciwu), rządząca elita tworzy specjalne organy, których zadaniem byłoby stworzenie pewnego buforu między jednostką a władzą. Rządzący nie są zainteresowani odpowiadaniem na żądania indywidualnych obywateli, ponieważ wiązać by to się mogło z poważnymi stratami gospodarczymi i “reputacyjnymi” dla rządu. Doświadczenia historyczne pokazują, że niezależnie od tradycji kulturowej, człowiek może wyrażać swoje prawo do buntu w sytuacjach, w których chodzi o dążenie do prawdy. Z punktu widzenia autora rozważane zagadnienie wiąże się z kontekstem kulturowym. Autor potwierdza swoje poglądy przykładami, rysując paralele między doświadczeniami europejskimi i rosyjskimi.

Badaczki feministyczne z krajów rozwijających się przez długi czas pisały o napięciu między feminizmami Zachodnimi a feminizmami krajów rozwijających się. Zachodnie feministki często przedstawiają kobiety z krajów rozwijających jako poddaną opresji monolityczną grupę z „trzeciego świata”. W niniejszym artykule zakładam, że władza zakorzeniona w tego rodzaju przedstawieniach niejawnie kategoryzuje kobiety ze świata rozwijającego się jako „inne” i tym samym umożliwia zachodnim feminizmom określanie, czyja wiedza jest odpowiednia w kontekście rozwijania feministycznej epistemologii. Podkreślam również, że dla rozwoju nauki feministycznej konieczne jest uznanie, że feministki z każdego zakątka świata posiadają wiedzę i doświadczenie, które powinny być postrzegane jako wartościowy wkład w feminizm. W swoim artykule stawiam pytanie o to, czy może dojść do zmiany w sposobach wytwarzania wiedzy feministycznej, zmiany umożliwiającej przekroczenie obecnych ograniczeń i wprowadzenie solidarności w praktyki feministyczn., Badaczki feministyczne z krajów rozwijających się przez długi czaspisały o napięciu między feminizmami Zachodnimi a feminizmami krajówrozwijających się. Zachodnie feministki często przedstawiają kobiety z krajówrozwijających jako poddaną opresji monolityczną grupę z „trzeciego świata”.W niniejszym artykule zakładam, że władza zakorzeniona w tego rodzaju przedstawieniach niejawnie kategoryzuje kobiety ze świata rozwijającego się jako „inne” i tym samym umożliwia zachodnim feminizmom określanie, czyja wiedza jest odpowiednia w kontekście rozwijania feministycznej epistemologii. Podkreślam również, że dla rozwoju nauki feministycznej konieczne jest uznanie, że feministki z każdego zakątka świata posiadają wiedzę i doświadczenie, które powinny być postrzegane jako wartościowy wkład w feminizm. W swoim artykule stawiam pytanie o to, czy może dojść do zmiany w sposobach wytwarzania wiedzy feministycznej, zmiany umożliwiającej przekroczenie obecnych ograniczeń i wprowadzenie solidarności w praktyki feministyczne.

Important element which funds the base of Foucaultian social science is his thesis on the locality of power, on its material and corporeal characteristics. We are discussing here his very relationship with capitalism, and, indirectly, with Marx himself. Foucault claims, that power has no center and it is not commanded from any kind of headquarter. That has enormous epistemic, as well as political consequences. Foucault stays suspicious to systemic thinking, if we consider system following Hegel, that is, both a point of departure and a point of arrival of research. His controversy with Marxism has many levels, but one of the most important refers to the issue of power: system of power does not have its center, which according to Marxists lays in the political economy, and it has no dualistic character, that is structure and superstructure.

Essay faces the problem of determinacy of global capitalism processes for the reality of urban political life. The city is naturally communitarian form of human life and seems to be the place where radical pro-community politics could be undertaken. Already existing and operating forms of power could fruitfully influence the city social relations. Values and norms of conduct are broadly delegated on the urban space and materiality, thus conscious shaping of city space has severe consequences for community life. If a crisis of the political partly has its roots in metamorphoses of the cities, then also remedies, rising from the urban materiality and reestablishing political subjects, could be thought. City, as most real place of political life could be either reduced to the aggregate of consumers or reestablished as a political community. Due to this is the place where undesired course of action could be stopped, hence precisely here the radical democratic politics can emerge., Tekst podejmuje problem rzekomej bezalternatywności globalnych przemian dla realiów miejskiego życia. Miasto jako naturalnie wspólnotową, „komunistyczną” forma ludzkiego życia i może okazać się obszarem, w którym niezależnie od ogólnych trendów można realizować lewicową, „dospołeczną” politykę. Już istniejące formy szeroko rozumianej władzy mogą skutecznie oddziaływać na miejskie relacje społeczne. Wartości i normy są powszechnie delegowane na miejską materialność, a świadome kształtowanie nawet najdrobniejszych elementów miejskiej przestrzeni ma niepoślednie konsekwencję dla stosunków społecznych. Jeśli po części kryzys polityki jako formy organizacji życia wspólnoty wynika z przemian przestrzennych to można pomyśleć takie kroki, które z powrotem, wychodząc od miejskiej materialności, doprowadzą do odrodzenia politycznych podmiotów. Miasto jest ich realnym miejscem życia i działania i może stać się zarówno zbiorem biologicznych konsumentów jak i na nowo wspólnota polityczną. Okazuje się wtedy nie tylko obszarem zależnym od światowego kapitalizmu, ale precyzyjnie tym miejscem, gdzie skala zachodzących procesów jest przynajmniej częściowo łatwiejsza do konceptualnego ogarnięcia. Dlatego może stać się punktem wyjścia dla radykalnej polityki demokratycznej.