Search

Nederland is een vissoort rijker. Sportduikers en -vissers hebben meerdere exemplaren van de kameleongrondel aangetroffen in het Grevelingenmeer en gevangen in het Europoortgebied. Het is een vissoort die oorspronkelijk uit Azië komt en waarschijnlijk door scheepvaart hier recent gearriveerd is. Elders op de wereld vormt de vis een bedreiging voor de inheemse biodiversiteit.

Deze brochure is een resultaat van het project ‘Agroforestry voor klimaatpositieve zuivel en biodiversiteit’. In dit project maakten we met tien (melk)veehouders uit Noord Nederland, de Friese Milieufederatie, en onderzoekers van Wageningen Livestock Research en Louis Bolk Instituut, drie verschillende ontwerpen van agroforestry in combinatie met melkveehouderij. In een reeks van vier workshops definieerden we de kansen en mogelijke tegenstellingen van bomen en struiken op een melkveebedrijf, en schetsten we hoe bomen en struiken op een melkveebedrijf kunnen worden ingepast. Het doel van deze brochure is om melkveehouders te inspireren en informeren over de mogelijkheden van agroforestry in combinatie met melkveehouderij.

Een helofytensloot met daarin een stuw is een goede combinatie om het water te zuiveren en het waterniveau te regelen. Daarnaast draagt het bij aan meer biodiversiteit. Dat blijkt uit meerjarig onderzoek van Aeres Hogeschool in Dronten.

BoerenNatuur Kennisuur – Bepalen slootpotentie. Spreker: Maik Janssen, FLORON. Nederland telt 300.000 km aan sloten. Hoe kan je als collectief op een eenvoudige wijze bepalen welke sloten potentie hebben om ANLb doelsoorten te herbergen en hoe kan je bepalen welke sloten dit in potentie kunnen gaan doen. Waar moet je energie opzetten en welke maatregelen zijn dan noodzakelijk.

BoerenNatuur Kennisuur - De Steenuil met sprekers Ronald van Harxen en Pascal Stroeken van de landelijke steenuilenwerkgroep STONE. Ze vertellen in dit BoerenNatuur Kennisuur ons alles over deze iconische erfvogel. De steenuil is een van de soorten die voorheen heel algemeen waren, maar nu als kwetsbaar staan aangemerkt op de Rode Lijst van Nederlandse Broedvogels. De soort houdt van een halfopen, afwisselend landschap met fruitbomen, knotwilgen en extensief, kort begraasd grasland. Dit kleinste uiltje van Nederland is ontzettend honkvast en elk individu heeft een eigen karakter. Ronald en Pascal doen al jarenlang onderzoek naar deze soort. Tijdens dit kennisuur vertellen zij meer over de leefwijze, het gedrag, populatietrends en de bescherming van steenuilen. Tot slot geven ze antwoord op de vraag, wat kunnen we leren van deze gidssoort om het erf en omliggende landschap biodiverser te maken?

Op basis van de eigenschappen lupine, bodem- en waterkaarten en de maatschappelijk opgaves, zijn potentiële teeltgebieden geselecteerd. De geschiktheid hangt af van grondsoort en bodem, grondwaterstand en zuurgraad. Daarnaast leveren eiwitgewassen een bijdrage aan bodem- en waterkwaliteit, verlagen van klimaatemissies (lachgas en CO2) en biodiversiteit. De combinatie van geschiktheid en bijdragen leidt tot identificatie van een aantal potentiële teeltgebieden. De poster is een product op basis van onderzoek uitgevoerd door Strootman Landschapsarchitecten in samenwerking met het Louis Bolk Instituut in opdracht van WWF-NL.

Bomen maken de stad leefbaar. Ze dragen bij aan klimaatadaptatie, de gezondheid van mensen, sociale samenhang en biodiversiteit. Omdat de stad voor veel bomen een moeilijke groeiomgeving is, is de keuze van de juiste boom op de juiste plaats essentieel. Als hulpmiddel hebben Stadswerk en Wageningen University & Research een nieuwe interactieve Bomentabel gelanceerd. Groen en bomen in de stad zijn niet alleen mooi, maar bieden ook andere belangrijke voordelen, de zogenaamde ecosysteemdiensten. Zo beperken bomen hittestress, verbeteren ze de luchtkwaliteit en helpen ze bij het verwerken van neerslag. Daarnaast versterken bomen en ander groen de sociale samenhang, doordat zij bijvoorbeeld mogelijkheden bieden voor recreatie en ontspanning. Bovendien zijn bomen voor allerlei andere organismen zoals vogels, insecten, kleine zoogdieren en (korst)mossen een belangrijke leefomgeving, waardoor ze de biodiversiteit ondersteunen.

Relatieve nieuwkomers zoals de middelste bonte specht doen het uitstekend in ons land, terwijl gevestigde soorten zoals de matkop en zwarte mees hun laagste aantallen sinds de jaren negentig beleven. Dit komt naar voren in het zojuist verschenen rapport ‘Broedvogels in Nederland 2023’ van Sovon. Het rapport Broedvogels in Nederland 2023 vat de ontwikkelingen van de Nederlandse broedvogels samen. De trends van exact tweehonderd soorten broedvogels zijn op een rij gezet en vormen een belangrijke bron voor beleid, beheer en bescherming van de natuur.

Meer extensief beheerd kruidenrijk grasland: dat kan een sleutel zijn voor herstel van biodiversiteit in het veenweidegebied. In de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden liggen kansen om het areaal aan kruidenrijk grasland te vergroten. Dat is een van de conclusies van een meerjarig en veelzijdig onderzoek in dit veenweidegebied. Extensief beheerd kruidenrijk grasland heeft een grote diversiteit aan inheemse planten, en is een belangrijk leefgebied voor onder andere insecten en vogels. Maar het wordt steeds zeldzamer. In het veenweidegebied zijn veel percelen ingericht op productie van gras met een hoge voedingswaarde, met het oog op een hoge melkproductie.

In de Proeftuin voor natuurinclusieve landbouw (NIL) Drentsche Aa kunnen kansrijke maatregelen, die in het project Transitie Landbouw naar voren zijn gekomen, in de praktijk worden getest. Belangrijkste doel van de Proeftuin is om agrariërs kansen te bieden om ervaring op te doen met NIL en opgedane kennis en ervaring onderling uit te wisselen. Drie ondernemers hebben gedurende één jaar (2022) ervaring opgedaan met mengteelten, waarin een graan werd gecombineerd met een boon of erwt. In totaal hebben vier experimenten plaatsgevonden: twee experimenten met maïs-stokboon, één met tarwe-veldboon en één met gerst-erwt. Dit procesverslag laat zien hoe de experimenten zijn opgestart en zijn verlopen, gaat in op de ervaringen van de ondernemers tijdens het proces en sluit af met een evaluatie en de belangrijkste lessen die de betrokkenen hebben geleerd. Dit procesverslag is een weergave van het leerproces van de drie ondernemers en hun begeleiders en adviseurs. Het is geschreven voor lezers met belangstelling voor natuurinclusieve landbouw. Op basis van vier experimenten gedurende één jaar kunnen nog geen algemeen geldende uitspraken worden gedaan.

In de Scheldevallei in Berlare, Zele en Dendermonde zetten landbouwers, vrijwilligers, jagers en natuurverenigingen zich samen in om grutto’s en kieviten te beschermen. Met ondersteuning van Regionaal Landschap Schelde-Durme en Boerennatuur Vlaanderen combineren ze een weidevogelproject met het bevorderen van kruidenrijk grasland.

In Nederland bestaat een groeiende wens om natuurinclusief te bouwen. Het doel is het creëren van voldoende ruimte voor biodiversiteit, vaak in combinatie met een klimaatadaptieve, groene en gezonde leefomgeving in de stad. Maar hoe kunnen we beoordelen of nieuwe gebiedsontwikkelingen daadwerkelijk aan biodiversiteitsherstel bijdragen? Het Verenigd Koninkrijk zet in op de Biodiversity Net Gain-methode. In deze bijdrage leggen onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) uit wat dat precies inhoudt en waarom zo’n methodiek ook in Nederland toepasbaar is om aan de biodiversiteitsdoelen te voldoen.

Kleine landschapselementen zoals hagen, houtwallen, knotwilgen en geriefbosjes vormden ooit het karakteristieke Utrechtse landschap. Ze zijn een lust voor het oog en van levensbelang voor de biodiversiteit. In de afgelopen eeuw ging bijna zestig procent van deze elementen verloren. Daarom stelt de provincie Utrecht subsidie beschikbaar aan boeren voor de aanleg van nieuwe landschapselementen. Statige bomenlanen op de Heuvelrug, kleine bosjes en houtwallen in de Gelderse Vallei, geurende meidoornbloemen in de uiterwaarden. Ze geven de provincie Utrecht karakter en getuigen van het verleden en de tradities van de streek. Ook leveren deze kleine landschapselementen een grote bijdrage aan een duurzame, toekomstbestendige omgeving. Al op een relatief klein oppervlak hebben ze grote impact op de biodiversiteit en bieden ecologische voordelen: opslag van CO2 en water, vermindering van fijnstof en minder hittestress voor het vee.

Samen met experts van de WUR, docenten van Yuverta en het bedrijfsleven zijn er modules en leeractiviteiten ontwikkeld vanuit de Nature based solutions gedachte, met name gericht op de (toekomstige) beroepspraktijk. Op 18 januari om 15.00 gaan we in een webinar in gesprek met de ontwikkelaars van dit lespakket, dat onder andere door AI tot stand is gekomen.

Magazine over de kansen en knelpunten voor biologische boeren in het nieuwe GLB. Met artikelen over: Hoeveel GLB geld gaat er naar bio?; Wat kun je met bufferstroken langs waterlopen?; Cranberry's: kansen voor natte teelten; Biodiversiteit verhogen door ecologisch slootschonen; Strokenteelt: experimenten in de praktijk; Meer ruimte voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer; Biologisch vlasteelt, gewas van de toekomst?

Brief van Minister van LNV Piet Adema en Minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal-Zeggelink van 18 januari 2024 aan de Tweede Kamer. Het bevat de beantwoording van 371 feitelijke vragen gesteld door Kamerleden bij de begroting 2024 van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en het Diergezondheidsfonds.

In 2020 is op Aeres Farms een helofytensloot met stuw aangelegd om de invloed van helofyten op de waterkwaliteit, de biodiversiteit en de bedrijfsvoering te onderzoeken. Na drie jaar blijkt dat deze invloed aanzienlijk is, met ruim 60% stikstof- en ruim 50% fosforverwijdering, een grotere biodiversiteit benedenstrooms en voordelen voor de bedrijfsvoering. Toch worden helofytensloten, in combinatie met stuwen, nog niet massaal ingezet. Daar zijn verschillende redenen voor: agrariërs ervaren barrières, zijn bang voor afname van de afvoercapaciteit, het ontbreekt hen aan inzicht en tenslotte vinden de waterschappen het moeilijk om regie uit handen te geven.

Om de eiwittransitie op gang te helpen, is het niet alleen noodzakelijk dat de consument en de industrie in beweging komen, ook de boer moet toewerken naar een rendabele peulvrucht. Stacy Pyett (Programma Manager Proteins for Life – Wageningen University & Research) en Andre Jurrius (Teler- Lekker Lupine) vertellen over de (winter)lupine. Wat voor voordelen heeft deze vlinderbloemige gewas op de Nederlandse akker?

In dit rapport wordt de stand van kennis over de dijkviltbraam op een rij gezet, met enige nadruk op de bestrijding van de soort.

Er is in Nederland nog geen groennorm ingesteld door de Rijksoverheid, maar er wordt wel over nagedacht en in de vakwereld volop over gediscussieerd. Met dit onderzoek willen wij bijdragen aan deze discussie en aan het instellen van een goede groennorm. In dit onderzoek vragen we ons af uit welke elementen een goede groennorm zou moeten zijn opgebouwd om bij te dragen aan de drie grote uitdagingen (veranderend klimaat, biodiversiteitscrisis en maatschappelijke gezondheidsuitdagingen) waar we voor staan. En is er al een goede ‘groennorm’ in Nederland die we voor heel Nederland kunnen gaan gebruiken als groennorm? Als we een groennorm instellen wat kost het dan om alle buurten in Nederland te laten voldoen aan een groennorm. Gemotiveerd door deze vragen, en volgens de opdracht ontvangen van de vier partijen; ANWB, Natuur & Milieu, Staatsbosbeheer en Vogelbescherming Nederland hebben wij een praktische verkenning gedaan naar een goede Nederlandse groennorm.

De Vlinderstichting en Wim van Breda werken samen aan de ontwikkeling van een camerasysteem dat automatisch bloemrijkdom in kaart brengt. Deze module 'Kleurrijk' van de MowHawk kan ingezet worden in de openbare ruimte, bijvoorbeeld om de effecten van ecologisch beheer te monitoren of de kwaliteit van de groenblauwe dooradering te evalueren. Ook voor (agrarisch) natuurbeheer biedt deze tool kansen.

Door het hele seizoen heen is er voldoende aanbod aan bloeiende planten in de boomgaard nodig. Deze worden niet alleen door bestuivende insecten bezocht, maar ook door plaagbestrijders zo als zweefvliegen, soldaatjes, gaasvliegen en andere insecten, waaronder vlinders.

Hagen rondom boomgaarden vervullen een hele reeks van functies.

Hoe presteren agroforestrysystemen op het gebied van biodiversiteit, koolstofvastlegging en bodemkwaliteit? Wat levert agroforestry financieel op? Om deze en andere vragen te beantwoorden is monitoring van agroforestry nodig. Deze factsheet bespreekt wat hier bij komt kijken en waar rekening mee gehouden dient te worden. Hoe kunnen we de verschillende systemen het beste monitoren en met elkaar vergelijken? De aanleiding voor deze factsheet is het evaluatierapport over drie jaar monitoring van voedselbossen, dat in juni 2023 vanuit het Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen is uitgebracht (Wendel et al. 2023). Vanuit het Agroforestry Netwerk Nederland werd de vraag gesteld of de gehanteerde monitoringsprotocollen ook in andere vormen van agroforestry kunnen worden toegepast. Boerenbos en het Louis Bolk Instituut hebben in 2023 bijeenkomsten met onderzoekers georganiseerd om deze vraag te beantwoorden. Deze factsheet bevat de uitkomsten van dit traject.

Heel veel soorten vlinders, bijen, sprinkhanen, libellen, vogels, vleermuizen en planten zijn afhankelijk van het boe- renland en hebben het door al die veranderingen moeilijk. Sinds 1990 zijn sommige soortgroepen van het boerenland zoals vlinders en vogels met 40 tot 50% afgenomen. Voor veel van deze soorten geldt dat het boerenland in hun voordeel kan veranderen als meer boeren aan de slag gaan met agrarisch natuurbeheer en met natuurinclusieve maatregelen.

Wil je meer biodiversiteit in de stad, dan hoeft dat niet zo ingewikkeld te zijn. Begin met het inzaaien of beplanten van boomspiegels met de juiste zaden of planten, zorg voor een bloeiende strook onder een heg of maai eens wat minder. Met de juiste onderbegroeiing houd je de plaagdruk onder controle en de insectenpopulatie in leven.

De praktijk gaat aan de slag met kritische prestatie-indicatoren (KPI's) om de duurzaamheid en biodiversiteit te vergroten. In het Zeeuwse Heinkenszand was op 27 februari een zaal gevuld met boeren die aanhaken bij de Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw Zuidwestelijke Delta.

Bij het zaaiklaar maken van een akker wordt het land bewerkt, om er gewassen te laten groeien die er van nature niet zouden groeien. Boeren beïnvloeden de natuur dus, maar maken tegelijkertijd ook gebruik van natuurlijke processen die zich in de bodem en in en om het gewas afspelen. Eenmaal gezaaid zal het gewas gaan groeien, een proces dat soms helemaal goed verloopt, maar waar soms bijgestuurd moet worden. De kans bestaat dat onder invloed van ziekten, plagen en onkruiden, de oogst vermindert of zelfs verloren gaat. Een boer of tuinder zal hier dus alert op zijn en volgens een bepaalde strategie het teeltsysteem vormgeven. Met deze strategie wordt bedoeld: of, wanneer en hoe je op natuurlijke processen inspeelt. Je kunt verschillende modellen volgen ten aanzien van ziekten, plagen en onkruiden: 1. Zo veel mogelijk preventieve maatregelen nemen en zo min mogelijk bijsturen tijdens de teelt door samenwerking met de natuur (adaptatiemodel). 2. Direct bijsturen om gewassen gezond te houden door bijvoorbeeld toepassing van chemische middelen (controlemodel). In de praktijk zijn er veel bedrijven die tussen deze twee strategieën in zitten. Er worden wel enkele preventieve maatregelen genomen, maar die zijn onvoldoende om tot een robuust teeltsysteem te komen, waardoor bijsturen tijdens de teelt vaak toch nodig is. Met natuurinclusieve landbouw is het doel om zoveel mogelijk volgens de eerste strategie te werken.

Het buitengebied van Berg en Dal, en met name de Ooijpolder, illustreert hoe natuurbehoud en landbouw succesvol geïntegreerd kunnen worden. Dit voorbeeldgebied laat zien hoe agrariërs, natuurbeschermers, beleidsmakers en burgers al tientallen jaren samenwerken om de regionale biodiversiteit te behouden. Dit artikel, gebaseerd op onderzoek van de Radboud Universiteit, werpt een blik op de drijfveren achter deze samenwerking, de sleutels tot succes en de overwonnen uitdagingen.

Het is lente; het donkere binnenzit-seizoen is voorbij. Met een beetje geluk heb je een balkon of (gedeelde) tuin waar je kan genieten van groen, zon en een koud drankje. Maar hoe zorg je ervoor dat jouw kleine stukje groen echt natuurvriendelijk is? Entomoloog Hanneke Suijkerbuijk, landschapsecoloog Nils van Rooijen en onderzoeker Stedelijk Groen Joop Spijker helpen je op weg.

Hitte vormt wereldwijd een groeiend risico voor de volksgezondheid, vooral in steden waar het stedelijk hitte-eiland effect de situatie sterk verergert. In Europa zorgden de hete zomers van 2019, 2020 en 2021 telkens voor grofweg 100.000 overlijdens bij 65-plussers. Klimaatopwarming zal zorgen voor een verdere veralgemening van hitte en is nu al verantwoordelijk voor meer dan een derde van de hitte-gerelateerde sterfgevallen. Een welgekende oplossing voor het lokaal temperen van hitte is stedelijke vergroening, waarbij specifiek bossen bijzonder efficiënt zijn.

Hoe richt ik een groen schoolplein in dat de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid optimaal kan stimuleren? Over deze vraag hebben onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam zich met diverse partners uit de praktijk en wetenschap de afgelopen jaren gebogen. Deze inspanningen hebben geleid tot de ‘Groene Schoolpleinen Evaluatie Tool (GSET)’.

Marjolein de Graaf, (praktijk)onderzoeker entomologie legt in dit filmpje uit hoe en waarom we insecten monitoren op Boerderij van de Toekomst. Boerderij van de toekomst en Deltaplan Agrarisch waterbeheer, 2023 (Fieldlab BvdT Lelystad) Marjolein de Graaf (WUR).

ls je alle postzegeltuintjes in Nederland optelt, heb je al snel een oppervlakte zo groot als Nationaal Park De Hoge Veluwe. Met al die tuintjes samen kunnen we een zinvolle bijdrage leveren aan het tegengaan van hittestress, wateroverlast en biodiversiteitsverlies. Tijdens de Week van de Groene Tuin vragen we niet alleen aandacht voor tuinen, maar laten we ook zien wat mensen zelf kunnen doen.

Factsheet over de mogelijkheden om de biodiversiteit in een open landschap te verbeteren.

De interesse voor kruidenrijk grasland neemt toe. In een tweejarig onderzoek werden twee typen kruidenrijk grasland – ‘productief’ en ‘extensief kruidenrijk’ – vergeleken met blijvend grasland. Hoe verschillen hun productie, hun bodemkwaliteit en de biodiversiteit van de flora en fauna? Het onderzoek werd uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut, Wageningen Environmental Research, Wageningen Plant Research en De Vlinderstichting.

Boeren produceren niet alleen voedsel, ze geven daarbij ook het landschap (mede) vorm. Aangezien de helft van ons land in gebruik is voor landbouw, drukken boeren een groot stempel op het ‘aanzien van Nederland’. Boeren hebben van oudsher het landschap gevormd door het in cultuur te brengen. Hoe het eruit ziet, is mede afhankelijk van de bodem en hydrologische omstandigheden. Het moedermateriaal van de bodem en de waterbeschikbaarheid bepalen sterk welke bomen, struiken en planten er groeien en welke vormen van landbouw zich daar ontwikkelen: fruitteelt, akkerbouw, (melk)veehouderij of juist mengvormen.

Zes boeren en een loonwerker leggen in dit hoofdstuk uit waarom en hoe zij natuurinclusieve landbouw in de praktijk brengen. Ze passen allerlei maatregelen toe, die ook in de voorgaande hoofdstukken zijn beschreven.

Droogte blijft een reëel probleem in de landbouw. Dieren kunnen niet leven van dorre weides, en dus doet proefboerderij Hooibeekhoeve onderzoek naar de klimaatrobuustheid van kruidenrijk grasland. De resultaten tonen dat zulke graslanden niet moeten onderdoen voor de gangbare grasklavervelden.

Deze studie is een achtergrondrapport in het kader van de verkenningen naar de toekomst van de landbouw en natuur in Nederland die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uitbrengt. Hierin verkennen we, op basis van informatie uit literatuur, modellen en kennis van experts, welke externe ontwikkelingen van belang zijn bij het maken van toekomstverkenningen voor de natuur en de landbouw gezien de invloed die van deze ontwikkelingen uitgaat. Voor zowel beleidsplannen ten aanzien van de verduurzaming van de landbouw als die voor natuurherstel is het belangrijk rekening te houden met externe invloeden. Daarnaast ontwikkelen we een methode om systematisch het samenspel van de directe en indirecte invloeden te analyseren en om te zetten in scenario’s van externe ontwikkelingen. Deze methode is een aanvulling op de huidige methode die kennisinstellingen gebruiken bij het maken van dergelijke scenario’s.

De bufferstrook is één van de nieuwe voorwaarden van het GLB. Het doel van de bufferstrook is om de waterkwaliteit te beschermen en om biodiversiteit te vergroten. Het voelt misschien gek, om als biologische boer langs je sloten een strook grond niet optimaal te gebruiken. Daarom hiernaast een aantal ideeën voor de invulling van de bufferstrook.

Niet elke greenkeeper staat er dagelijks bij stil dat op zijn of haar golfbaan een amfibie, reptiel, lopend insect of klein zoogdier een stille dood sterft in een van de waterafvoerputten. Tristan van Dijken wil graag aandacht voor dit probleem. Hij hoopt dat recent onderzoek eindelijk zal leiden tot een passende oplossing, waardoor deze dieren de put uit kunnen klauteren en een verdere teruggang van de biodiversiteit voorkomen kan worden.

De Kievit, een van de typische weidevogels in Nederland, staat net als vele andere boerenvogels onder druk, zoals gedocumenteerd in de Boerenlandvogelbalans 2020. Sinds de eeuwwisseling is de Nederlandse broedpopulatie van Kieviten aanzienlijk afgenomen, voornamelijk door beperkt reproductiesucces, met name lage kuikenoverleving. Recent onderzoek heeft gewezen op suboptimale habitatcondities als mogelijke oorzaak van voedselgebrek bij opgroeiende kuikens en oudervogels. Om deze habitatkwaliteit te onderzoeken, zijn in Nederlandse graslanden in 2022 vrouwtjes Kieviten met kuikens gevolgd, waarbij de habitatkenmerken werden gemeten en vergeleken met referentiemeetpunten. Dit onderzoek, uitgevoerd door Kennisnetwerk OBN, maakte gebruik van GPS-loggers om de gezinnen nauwlettend te volgen en verwachtte dat gezenderde vogels in 2023 weer zouden terugkeren naar dezelfde broedgebieden. In deze vervolgmonitoring zijn de gezenderde kieviten uit het onderzoek uit 2022 wederom gevolgd en zijn extra gegevens verzameld over de relatie tussen habitatgebruik en omgevingsfactoren - inclusief beheer en inrichting - in de broedgebieden van de gezenderde kieviten.

In dit webinar deelt Bert van Eck met ons zijn kennis over de Aziatische hoornaar. Bert is zowel hobbymatig als imker als beroepsmatig met deze wesp in aanraking gekomen. De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is een invasieve exoot die sinds een aantal jaren vooral in Zuid-Nederland wordt aangetroffen. Het insect is niet alleen een gevaar voor onze biodiversiteit, maar kan ook een gezondheidsrisico veroorzaken voor boomverzorgers. Bert leert ons de hoornaar te herkennen en geeft advies hoe ermee om te gaan in ons dagelijks werk als boomverzorger.

Hoe kunnen we meer samenwerken met de natuur in plaats van haar steeds verder af te breken? De biodiversiteit neemt af, de natuur staat onder druk. Ook stijgt de zeespiegel, en neemt de hoeveelheid neerslag toe. Of blijft juist een langere tijd uit. Schoon en genoeg water, is nu nog een algemeen goed, maar dat zal niet altijd zo vanzelfsprekend blijven. De manier waarop we nu het land gebruiken heeft daarop veel invloed, op verschillende schalen. Van je tuin, tot op gebiedsschaal. Van Nederland tot de rest van de wereld. De ontwikkeling van de landbouw in Nederland kent een lange geschiedenis, en is in veel opzichten bepalend geweest voor de waterhuishouding en biodiversiteit van nu. Maar met de keuzes van vandaag, kunnen we ook sturen op het landschap van morgen. Hoe ziet het pad naar die toekomst eruit? We vroegen het aan Stijn Reinhard en Vincent Linderhof, beiden omgevingseconomen bij Wageningen Research, onderdeel van Wageningen University & Research. (35:46 min.)

De Aziatische hoornaar (Vespa velutina nigrithorax) is een invasieve exoot, die sinds 2017 in ons land voorkomt. De soort staat op de Europese Unielijst van te bestrijden invasieve exoten en dient dus in beginsel bestreden te worden, al heeft zij tegenwoordig de status van ‘Artikel 19’ en hoeft zij dus niet langer koste wat kost uitgeroeid te worden. De soort komt momenteel voornamelijk voor ten zuiden van de grote rivieren, waar de aantallen in 2023 sterk zijn toegenomen. Ten noorden van de grote rivieren breidt het areaal zich langzaam maar gestaag uit. Dit, en in het bijzonder de vondsten van nesten in de provincie Noord-Holland in 2023, zijn voor de provincie Noord-Holland aanleiding geweest om EIS Kenniscentrum Insecten te vragen te helpen bij het opstellen van een beleidskader hoe om te gaan in de toekomst met de Aziatische hoornaar.

Op 28 maart was een een KPI-Live sessie met Anet Abbing over het evaluatierapport ‘Duurzame melkveehouderij Drenthe”, de aanbevelingen voor landelijke doelsturing en de start van het akkerbouwtraject in Drenthe. “De ‘veranderbereidheid’ bij boeren is groot.” Hiermee opent Anet Abbing (provincie Drenthe) haar presentatie. Anno 2023 deden er 387 melkveehouders mee (47% van de Drentse melkveehouders) met het programma Duurzaam Boeren Drenthe. Uit het recent gepresenteerde evaluatierapport (2018-2023) van de eerste pilot gericht op doelsturing, bleek dat een ruime meerderheid van de deelnemers over de jaren heen een verbetering heeft laten zien op de KPI’s (stikstof- en fosfaatbodemoverschot, ammoniakemissie, klimaat en weidegang).“De beloningen zijn klein en zijn ook vooral bedoeld om een beweging in gang te zetten.”

Dit actieplan beschrijft eerst hoe de akkervogels ervoor staan, wat ze nodig hebben en welke inspanningen al zijn getroost. Vervolgens worden doelen en ambities, de gewenste acties en de mogelijke financiering van die acties geschetst.

De biodiversiteit is al enkele jaren drastisch aan het dalen. Om dit tegen te gaan, dienen we samen de handen uit de mouwen te steken. Via het Interreg-project “FABulous Farmers” worden land- en tuinbouwers aangemoedigd om meer gebruik te maken van Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) (= alle organismen die diensten aanbieden die een positieve invloed hebben op de landbouwproductie). Aan de hand van verschillende FAB-maatregelen kan de landbouwer minder afhankelijk worden van externe input. Het stimuleren van de biodiversiteit door middel van bloemenranden kan ervoor zorgen dat de bestuiving, plaag- en ziektebeheersing en bodem- en waterkwaliteit van het perceel verbeterd worden. Het gebruik van bloemenranden brengt ons een stap dichter naar een robuuster landbouw-ecosysteem met een fleurig uitzicht.

Kruidenrijk grasland staat de laatste jaren volop in de belangstelling als onderdeel van een natuurinclusieve (melk)veehouderij. Goed ingepast in de bedrijfsvoering biedt een kruidenrijk grasland vele voordelen. Maar kruidenrijk grasland is een breed begrip met verschillende definities en verschijningsvormen. Grofweg kun je onderscheid maken in twee hoofdtypen kruidenrijk grasland: productief (ingezaaid) kruidenrijk grasland en extensief ‘natuurlijk’ kruidenrijk grasland. Deze factsheet gaat in op het laatstgenoemde hoofdtype met inheemse, streekeigen, grassen en kruiden.