Search

İnsanoğlu, tarih sahnesine çıktığı günden beri, fizyolojik ihtiyaçlarını gidermede birtakım güçlüklerle karşılaşmıştır. Ruh kavramının ve bilimsel düşünce yapısının gelişmediği dönemlerde karşılaşılan sıkıntıları aşmak için kullanılan yöntemlerden birisi de büyüdür. Tarih boyunca diğer milletlerde olduğu gibi Türklerde de büyüsel pratiklerin yaşamı kolaylaştırmanın yanı sıra vatanı savunmak ve savaşta düşmanı yıpratmak için kullanılan bir doğaüstü silah olduğu görülmektedir. Türk kültüründe çağlar öncesinden beri kendisine yer bulan büyünün farklı toplum ve inançların etkisiyle birtakım değişiklere uğrayarak günümüze kadar geldiği görülmektedir.Çalışmada büyünün insanlar üzerindeki etkisi ana hatlarıyla değerlendirildikten sonra Konya'da görülen büyüsel uygulamaların nesilden nesile aktarılma şekilleri, uygulayıcıların doğaüstü güçlere başvurma sebepleri, büyüsel pratiklerin gerçekleştirildiği mekânlar ve zaman dilimleri ile uygulama sırasında kullanılan araçlar üzerinde durulacaktır. Konya'da derlenen uygulamalardan hareketle Türk kültüründe büyünün yeri belirlenmeye çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Kültür, Folklor, İnanç, Büyü, Konya. Human beings have encountered some difficulties in meeting their physiological needs since the day they appeared on the stage of history. One of the methods used to overcome the problems came across during the periods when the concept of spirit and scientific thinking did not develop is magic. As in other nations throughout the history, magical practices in Turks are seen to be a supernatural weapon used to defend life and wear down the enemy in war as well as to facilitate life. Since the ages, it has been observed that the spell that has taken its place in Turkish culture has been subjected to some changes with the effect of different societies and beliefs. In this study, after evaluating the effects of magic on people, the ways in which the magical practices seen in Konya are transferred from generation to generation, the reasons for the application of the practitioners to the supernatural powers, the places where the magical practices are performed and the tools used during the application will be emphasized. Based on the practices compiled in Konya, the place of magic in Turkish culture will be tried to be determined.Keywords: Culture, Folklore, Faith, Magic, Konya. 201

Yüksek Lisans Tezi, Bu çalışma, Türk Dünyası efsanelerinde "su çıkarma motifi" ve motifin dinî-mitolojik kökenini ele almaktadır. Halk anlatıları arasında, günlük hayatın ve inanmaların en yoğun şekilde yansıdığı tür olan efsane metinlerinde, su çıkarma motifinin incelenmesi Türk kültürü ve inançlarının bütün olarak incelenmesine yardımcı olacaktır. Çalışmanın Giriş bölümünde araştırmanın konusu, araştırmanın amacı, araştırma konusuyla ilgili belli başlı çalışmalar, araştırmanın yöntemi, veri analizi ile ilgili bilgi verilmiştir. Efsane kavramı ve tanımı, efsane üzerine yapılan çalışmalar belirtilmiştir. Birinci Bölüm'de, Türk kültürü ve inancında su kültü ele alınmış, su ile ilgili inanmalar mukaddes kitaplara göre ve Türk inancına göre değerlendirilmiştir. İkinci Bölüm, iki ana başlıktan oluşmaktadır. Bu başlıklarda su çıkarma motifinin mitolojik kökeni ve dinî kökeni ele alınmıştır. Alt başlıklarda efsane örnekleri incelenerek, kökeni tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü Bölüm'de su çıkarma sebepleri ve su çıkarma yöntemleri tablo şeklinde verilmiş, incelenen 101 metin alfabetik sıra ile tabloda gösterilmiştir. Dördüncü Bölüm'de çalışmada incelenen efsane metinleri, alfabetik sıra ile verilmiştir. Sonuç kısmında önceki başlıklarda ele alınan konulara göre değerlendirmeler yapılmış, su çıkarma motifinin kökeni ile ilgili genel çıkarımlar yapılmıştır. Çalışma; metinlerin alfabetik olarak verilmesi, ekler bölümünde yer alan efsanelerin kaynakları ve efsane adları dizini ile son bulmaktadır. Yararlanılan kaynaklar son kısımda verilmiştir., This work deals with water extraction pattern and this pattern's religious-mythological origin in Turkish myths. In public statements, the investigation of water extraction pattern in myth texts which are the most intensely reflected type of daily life and beliefs will help investigation of Turkish culture and beliefs as a whole. Introductory chapter of the work includes topic of the investigation, goal of the investigation, certain researches about the investigation's topic, strategy of the investigation and data analysis. Also, in this chapter conception and definition of myths and studies on myths are mentioned. In first chapter, cult of water in Turkish culture and beliefs are handled. Beliefs about water are evaluated according to holy books. Second chapter consists of two main titles. In these titles, water extraction pattern's mythological and religious origin are handled. In subtitles, it is tried to determine myths' origin by examining their examples. In third chapter, reasons of water extractions ands trategy of water extractions are shown on a table. 101 texts which are examined are presented in alphabetical order on the table. In fourth chapter, the legend texts examined in the study are given in alphabetical order. In conclusionpart, the evaluation is made according to the topics that hadled in previous titles and a general assesment is made related to origin of water extraction. This work ends with alphabetical list of texts, myths'sources in appendices section, legendary names index and sources that is benefited.