Search

I begynnelsen av 1900-tallet ble produksjonen av monumentale glassmalerier reetablert i Norge. I perioden 1900 til 1913 ble de fire første glassmaleriverkstedene etablert. Reetableringen markerer starten på det moderne norske glassmaleri og er en av de viktigste forutsetningene for feltets videre utfoldelse. I artikkelen blir det diskutert hvordan reetableringen av glassmalerihåndverket foregikk, og hvilke aktører som var definerende for perioden.

I artikkelen blir det undersøkt hva slags kunstverksbegrep som ligger til grunn for legaldefinisjonen i merverdiavgiftsforskriften § 1-3-2. Inntil en omfattende forskriftsendring i 2017 førte forskriften til hyppig strid mellom kunstnere og avgiftsmyndighetene på grunn av en foreldet kunstdefinisjon. I artikkelen blir det drøftet hvor hensiktsmessig den nye avgrensningen av kunstverksbegrepet er etter sitt formål. Det blir samtidig gjort noen tanker rundt kunstfilosofiens utfordringer i dens mange forsøk på å definere kunstbegrepet. Utfordringene har fått enkelte til å hevde at begrepet ikke lar seg definere. I artikkelen blir det argumentert for at det foreligger reelle behov for å definere kunstbegrepet i ulike sammenhenger, og at forskriften viser at det er fullt mulig å formulere hensiktsmessige definisjoner til bestemte formål.

I artikkelen blir tre oversette koloniale gjenstander i samlingene til Nasjonalmuseet i Oslo undersøkt, hver med tilknytning til det spanske Habsburg-riket, fra Japan til Peru via Mexico: en lakkiste, en vinkanne i sølv og en utskåret bilderamme.

Norwegian artists that began exhibiting their work around 1900–1910 had vastly different career trajectories depending on their gender. The article highlights the career trajectories of five women, all of whom were all students at Harriet Backer’s art school. The women received the same training as the men. A combination of factors (political, economic, social, critical reception, etc.) affected this generation of women artists particularly hard, while the men became central to the development of modern art in Norway.

Carmen Suárez Guerra (1879-1949) se configura como un caso de singular interés en el panorama artístico español de comienzos del siglo XX. Además de lograr el éxito en una disciplina creativa marcadamente masculinizada, el esmalte a fuego sobre metales, consiguió superar algunos de los principales obstáculos que limitaban el reconocimiento profesional de las artistas. Más allá de importantes galardones –Medalla de Oro en la icónica Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes de París (1925); segunda mujer premiada con Primera Medalla en la Exposición Nacional de Bellas Artes (1922)–, la artista obtuvo un triunfo mucho más difícil de conquistar: que la crítica de arte renunciara a los tradicionales discursos sexistas y considerara «su sentir artístico igual a los grandes maestros de la actualidad». Este trabajo examina, a partir de fuentes documentales inéditas, la trayectoria de Carmen Suárez, y, en particular, la influencia que ejerció sobre la crítica y la prensa en pro de la erradicación de los estereotipos machistas y a favor de la valoración de las creadoras en el sistema artístico.

The sequencing of circles congruent with a (divided) column diameter – a visualization of the Vitruvian concept of a fixed module – is expanded by the inclusion, in the same scale, of geometric figures intrinsic to the ad triangulum method. The indication of continuous use of the proposed proportional system from Classical Antiquity to the 18th century points to the existence of a single canon for designing intercolumnar plane and fenestration.

El artículo confronta dos textos –La vida de los edificios de Rafael Moneo y La libertad estructural, condición del milagro de Anne Lacaton y Jean-Philippe Vassal– para proponer una reflexión acerca de las condiciones contemporáneas que permiten que la arquitectura cambie. El texto de Moneo sugiere la identificación de unos rasgos formales esenciales y la autonomía del proyecto de arquitectura una vez construido, como origen y garantía de un certero cambio futuro. El cambio es parte de un destino ya escrito y no tanto un proceso. En el de los franceses son la estructura portante y el concepto de superposición, los que devienen en una arquitectura capaz de asumir el cambio como el episodio de un destino abierto. Si el primero apela a valores esenciales atemporales, los segundos identifican la temporalidad como permanente estado de la arquitectura y de nuestra cotidianeidad. El artículo discute estas dos maneras de abordar el cambio como condición inevitable de la arquitectura, no niega su validez y explica su trasfondo con el apoyo de algún otro texto.

Sanatta özgünlük esas olsa da her sanatçı, eserlerinde eslâfın eserlerinden etkilenir ve bilerek ya da bilmeyerek bu eserlerdeki bazı unsurları eserlerinde yeniden işler. Bu durum, husûsiyetle de bir an’aneye bağlı olan sanatlarda eserlerin oluşturulması sırasında birtakım benzerliklerin ortaya çıkmasına neden olur. Rastlanılan bu benzerlikler, Doğu ve Batı edebiyatlarında olduğu gibi Batı müziği müzikolojisi sahasında da tanımlanmış ve sınıflandırılmıştır. Ancak Türk müziği literatüründe benzer bir sınıflandırma eksikliği bulunmaktadır. Türk müziği üzerine çalışan araştırmacıların, bu tür benzerlikleri genellikle “nazîre”, “melodik-ritmik benzerlik”, “gönderme”, “çeşitleme”, “ezgi atfı”, “bestekârlık meşki” gibi terimlerle tanımlamakta olduğu, ancak, kullanılan terimin kavramla her zaman uyumlu olmadığı ve farklı terimlerin aynı mefhumlar için kullanıldığı gözlemlenmiştir. Makalede Klasik Türk edebiyatı belâgat terminolojisinden yola çıkılarak, literatürdeki bu kavram kargaşasına bir çözüm önerisi sunulmuş, Türk müziğindeki bestelerarası ilişkilerin tanımlanması ve açıklanmasında kullanılabilecek yeni terimler önerilmiştir. Türk edebiyat ve belâgat sanatlarında nazîre ve serikât-ı şi’riyye başlıkları altında yer alan ve metinlerarası ilişkileri tanımlayan terimler incelenmiş, bunlardan bazıları olan nazîre, tazmîn, iktibâs, irsâl-i mesel, tehzîl, tevârüd, selh, ilmâm, mesh, iğâre, nesh, intihâl, akd ve hâll terimleri ile Türk müziğindeki bestelerarası ilişkilerin tarif ve tasnifine yönelik yeni bir öneride bulunulmuştur. Adı geçen her bir terim Türk müziğinin önde gelen bestekârlarından örneklerle açıklanmıştır. Bu bağlamda Dede Efendi, III. Selim, Şakir Ağa, Zekâî Dede ve bazı yakın dönem bestekârlarının eserlerinden örnekler kullanılmıştır. Bu makalede ayrıca daha geniş bir düzeyde, sanatçıların seleflerinin eserlerinden nasıl yararlandıklarını ve neden bu yönteme başvurdukları irdelenerek bunun gelenek/tradisyon oluşumuna nasıl bir etkisi olduğu açıklanmaktadır. Önceki eserlerden malzemelerin ne şekilde ve neden kullanıldığı, ortaya çıkan sonucun kalitesine göre adlandırmanın nasıl değişeceği edebiyat terimleri ile farkları gösterilerek îzâh edilmiştir. Tesbit edilebildiği kadarıyla bu çalışma, sahasında bir ilk olma özelliği taşımaktadır. Batı müziğindeki bestelerarası ilişkiler Burkholder tarafından “müzikal ödünç” kavramı altında 14 maddeye ayrılarak sınıflandırmaktadır. Onun bu tasnifi yaparken kullandığı terimlerin çoğunlukla edebiyat mahreçli olması, çalışmanın ilham kaynaklarından biri olmuştur.

Siyer yazıcılığı, belirli dönemlerde toplumların ihtiyaç ve sorunları doğrultusunda, mevcut rivayetlerin siyer yazımına eklenmesi sonucu içerik olarak genişleyen bir uğraş alanıdır. Bu genişleme, siyer yazıcılığında yeni türlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Ortaya çıkan siyer alt dallarından biri, nübüvvetin ispatını önceleyen ve amaçlayan “Delâil Edebiyatı” olmuştur. Bu tür, sistematik gelişimini 2/8. asrın ikinci yarısında gerçekleştirmiş olsa da delâil kapsamına giren örneklerin daha önceki siyer kitaplarında yer aldığı bilinmektedir; ancak bu türün tam olarak başlangıcı henüz tespit edilememiştir. İlk siyer kaynaklarının tamamı günümüze ulaşmamış olmakla birlikte varlığından bahsedilen bu eserlerin bazıları râvi merkezli taramalar sonucu derlenmiştir. Asıl eserin tamamını yansıtmakta yetersiz kalan bu çalışmalar nedeniyle sonraki kaynaklara yönelmek ihtiyacı hasıl olmuştur. Günümüze ulaşan nüshalar arasında İbn İshâk’ın eserinde delâil türünün ilk örnekleriyle karşılaşmak mümkündür. Ancak İbn İshâk’ın kaleme aldığı nüshaların çoğu günümüze ulaşmamıştır. Onun rivayetlerini derleyen İbn Hişâm, delâil konusunda daha bütüncül bir anlatım sunmaktadır. Dolayısıyla bu makalede öncelikle her iki müellifin eserlerinde bulunan delâil türü anlatımlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Fakat araştırma sırasında bu türe ait çok sayıda örnekle karşılaşıldığından araştırmanın risâlet öncesi dönemle sınırlandırılması gerekmiştir. İrhâsât türü rivayetleri içeren bu aralık, delâil edebiyatının başlangıç ve temel konularından kabul edilir. Bu sınırlandırmanın ardından söz konusu rivayetler kronolojik olarak tasnif edilerek söz konusu eserin belirli bir amaç doğrultusunda mı yoksa siyerin doğal akışına uygun olarak mı toplandığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla çalışmada rivayet merkezli veri tespiti, analiz yöntemi ve mantık ilkeleri kullanılarak nihai bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.

Bağlama, geçmişten günümüze Türk halk müziğinin en yaygın kullanılan çalgısı olmuş ve müzikal aidiyetinden farklı olan birçok müzik türünde kullanılır hâle gelmiştir. İcra sahasında meydana gelen bu genişlemeye paralel olarak gerek çalım gerekse yapım tekniklerinde birtakım yenilikler meydana gelmiştir. Her iki disiplin özelinde meydana gelen bu yenilikler, yapımcıları çağın ve icracıların ihtiyaçlarına uygun bir bağlama yapmaya, icracıları da icra pratikleri ve beklentileri doğrultusunda bir bağlamaya sahip olmaya yönlendirmiştir. Bu hususta bağlama yapımı ve icrası, birbiriyle dirsek teması olan ve bütüncül ele alınması gereken iki disiplin olarak icracı ve yapımcıların yakından ilgilendikleri bir konu olmuştur. Özellikle ileri düzey icracıların icra ettikleri eser repertuvarının zenginliği ve bu eserlerin zorluk derecesi gibi durumlar, kullanılan bağlamanın niteliklerini önemli hâle getirmiştir. Nitel bir durum çalışması olan bu araştırmanın amacı; icracı ve yapımcı gözünden kaliteli bir bağlamanın niteliklerini belirleyerek buna etki eden değişkenleri, kaliteli bir bağlamanın icra pratikleri üzerindeki etkisini, icracıların bağlama tercihlerini ve yapımcıların yapım tekniklerini etkileyen değişkenleri ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda uzman görüşü alınarak belirlenen 11 usta yapımcı ve 11 usta icracı ile 4 açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi uygulanarak kategorize edilmiş ve bu kategoriler frekans ve yüzde bilgilerini yansıtacak şekilde tablolaştırılmıştır. Kaliteli bir bağlama niteliği ve oluşumunu etkileyen değişkenler konusunda katılımcıların benzer görüşler dile getirmelerinin yanı sıra zıt görüşlere de sahip oldukları sonucuna varılmıştır. Kaliteli bir bağlamanın icra pratikleri üzerindeki etkisine ilişkin katılımcıların büyük ölçüde benzer düşündükleri, ancak bazı katılımcıların farklı yaklaşımlar sergiledikleri görülmüştür. İcracıların bağlama tercihlerinin kişisel yaklaşımları ve icra pratikleri temelinde şekillendiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte icra pratiklerinin, bağlama yapım sürecinde bazı yapımcılar tarafından dikkate alınırken bazı yapımcıların standart bir yapım tekniği benimsedikleri görülmüştür. Araştırma kapsamında elde edilen sonuçlardan yola çıkarak öneriler sunulmuştur.

Ozanlık/âşıklık geleneği Türk kültür tarihinin en önemli sözlü kültür gelenekleri arasındadır. Türklerin tarih sahnesinde görülmesiyle birlikte ozanlık olarak anılan gelenek, özellikle 16. yüzyıldan itibaren Türk-İslâm senteziyle birlikte yerini âşıklık geleneğine ve âşıklara bırakmıştır. Bu bağlamda çalışmada vurgulanan ozanlık/âşıklık kronolojik bir vurguya dikkat çekmektedir. Binlerce yıllık bir süreçte oluşan ve geleneksel uygulamalarını büyük ölçüde korumuş Âşıklık geleneği Türk halk kültürünün yaşatılmasında ve gelecek kuşaklara atarılmasında hala önemli bir görev üstlenmektedir. Ozanlar/âşıklar toplumsal hayat içerisinde ortaya çıktığı ilk dönemlerden günümüze sohbet, düğün, eğlence gibi çeşitli meclislerde saz ve söz kabiliyetini sergileyen müzisyen karakteristikleriyle bilinmektedir. Doğu Anadolu bölgesi yöreleri başta olmak üzere, İç Anadolu ve Güney Anadolu’da yaygınlık gösteren geleneğin temsilcileri, diğer yöre âşıklarını büyük ölçüde etkilemiştir. Türkülerin en önemli üretim kaynağı olan ozanların/âşıkların ürettiği eserler geleneğin öğretim ve aktarım modeli olan usta-çırak ilişkisiyle hâfızalarda yer edinmiş, halka mal olmuştur. Erzurum, geçmişte olduğu gibi günümüzde de âşıklık geleneğinin yaşadığı ve yaşatıldığı önemli bir merkezdir. Son yıllarda âşıklık geleneğinin bozulmasına, unutulmasına ve yeni temsilcilerinin yetişmemesine rağmen, Erzurum yöresinde âşıklık geleneği hâlâ sürdürülmektedir. Araştırmada bu noktada yöredeki âşıklık geleneği ve bu geleneğin sürdürüldüğüne dair güncel olarak icrâ edilen âşık müziğinin temsilcilerinin eserleri konu alınmıştır. Kültürel bir çalışma olması sebebiyle araştırmada kültür analizi deseni kullanılmıştır. Literatür taramasında elde edilen veriler üzerinde betimsel bir analizle geleneğin kuramsal çerçevesi oluşturulmuş, araştırmanın içerik analizi basamağında ise, Erzurum yöresinden amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenen âşıklarının kaynaklık ettiği iki uzun hava, dört kırık hava olmak üzere toplam altı eser notaya alınmış müzikal ve edebi açıdan analiz edilmiştir. Video kayıtlarından notaya alınan eserlerde âşıkların kendi icrâları veya ulusala mal olmuş sanatçıların icrâları esas alınmıştır. Sonuç olarak, geleneğin son dönemlerde büyük ölçüde sekteye uğradığı düşünülse de Erzurum yöresinde, geleneğe bağlı kalarak usta-çırak ilişkisinin etkisiyle hala özgün nitelikli eserlerin üretilebildiği, bu eserlerin halk tarafından benimsendiği, geleneğin sürdürüldüğü, âşık kahvehane kültürünün devam ettirildiği ve bu yolla geleneğin yeni kuşaklara aktarıldığı ortaya çıkarılmıştır.

Çorum il ve ilçelerinde yapılan yüzey araştırmasının Bayat ilçesine ait tespitlerinde, çantı tekniği ile inşa edilmiş yapılar belirlenmiştir. Karedeniz Bölgesinde yaygın olarak kullanılan bu mimari yapılaşmanın benzer örneklerini Bayat ilçesinde görmek, Çorum genelinde tespiti yapılacak diğer yapıların (cami, türbe, okul, kışla, konut, mezar/mezartaşı, çeşme, hamam, vs.) yeri ve öneminin belirlenmesinde basamak oluşturmaktadır. Nitekim Çorum, konumu itibariyle çeşitli kültürlerin bir arada yaşadığı ve eserler bıraktığı bir coğrafyadır. Dolayısıyla içerisinde farklı yapı grupları ve malzemelerin örneklerini bulmak ve tercih edilme nedenlerini sorgulayarak mimari gelişimi günümüze kadar takip edebilmek mümkün gözükmektedir. Çalışma kapsamında geç dönemlerde çantı tekniğiyle inşa edilen Ahacık Köyü Yüceardı Mahallesi Cami, Falı Köyü Cami ve Yenişıhlar Köyü Camisinin plan özellikleri, kütle kompozisyonları, malzeme ve teknik özellikleri, tezyini unsurları ayrıntılı olarak incelenmiş ve literatüre kazandırılmaya çalışılmıştır. Bu eserlerden Yüceardı Mahallesi Camisi alt katında köy odası olmak üzere zemin + 1 katlı yapılırken diğer iki yapı tek katlı ve tek mekânlı olarak tasarlanmıştır. Bu yapılardan özellikle Yenişıhlar Camisi bölgenin Cuma Camisi olarak kullanılmıştır. Bu bilgiyi hem yapının ölçüleri ve konumu hem de köy sakinlerinin yapıyı isimlendirmesinden anlıyoruz. Özgün yerinden taşınan bu eser sözlü tarih verileriyle birleştirildiğinde bu bilgi doğrulanmaktadır. Ahşap malzemenin coğrafyada antik dönemlerden beri kullanılması teknik olgunluğu ve türleri beraberinde getirmiştir. Çalışılan yapıların köşelerindeki çatma yerlerinde kurt boğazı tekniği kullanılmıştır. Bu teknik yapının strüktüründeki mukavemeti artırmakla birlikte bir arada çalışmasına imkân tanımaktadır. Süsleme özelliklerine bakıldığında yapıların harim bölümleri sade olmakla birlikte tavan tasarımları açısından özgün bir karakter taşıdıklarını belirtebiliriz. Çankırı, Kastamonu, Sinop ve Çorum’un kuzey bölgelerinde bu tür tasarımların örneklerini görmek mümkündür. Netice itibariyle bu çalışmada daha önce incelenmeyen yapıların sanat ve mimarlık tarihi açısından önemi değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çorum bölgesinin kuzeyindeki yapı mimarisini temsil eden bu özellikteki eserlerin, bölgenin yerleşim tarihinin analiz edilebilmesi açısından önemi büyüktür. Bununla birlikte tespit edilen örneklerin korunabilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi milli sorumluluk olarak görülmüş buna ilişkin ilk girişimler başlatılarak tescil önerileri sunulmuştur.

Osmanlının son döneminde yetişmiş olan Mehmet Rakım Elkutlu Cami, tekke ve fasıl mûsikîsi formlarında çokça eserleri bulunan nadir bestekârlardan biridir. Bu özelliğinin temelinde hafız kimliğiyle yıllarca cami imam hatipliğini yapmış olmasıdır. Diğer ve önemli özelliği ise Mevlevî bir ailenin içinde yetişmiştir. Amcası olan İzmir Mevlevîhânesi Şeyhi Emin Dede’den mûsikî meşk etmiş ve bu sayede dergahtaki âyinlere dâhil olmuştur. Türk Mûsikî’nin gelişmesinde sayısız bestekâr ve icrâcıların yetiştiği ve adeta mûsikî okulu hüviyetinde olan Mevlevî dergahında postnişin olarak görev almıştır. Türk mûsikîsinin en seçkin formlarından Mevlevî âyinlerini defalarca meşk etmiştir. Bu birikimleriyle İzmir’de 1946 yılında İzmir Türk Mûsikîsi Cemiyeti’ni kurmuştur. Yirmili yaşlarda bestekârlığa başlayan Elkutlu, Türk mûsikîsi repertuarına sayısız eser kazandırmıştır. Altı yüze yakın bestesinin olmasına rağmen maalesef çoğu notaya alınmadığı için unutulmuştur. Abisinin erken yaşta vefat etmesi nedeniyle geçimlerini sağlamak amacıyla abisinin eşi evlenmek zorunda kalmıştır. Elkutlu sonrasında Sıdıka Hanım’la evlenmiş ama üvey kızı Adviye’nin kıskanç halleri sebebiyle evlilik kısa sürmüştür. Muhtemeldir ki bu olaylar nedeniyle eserlerinde bu yansıma görülmektedir. Bu bakımdan mıdır yoksa Osmanlı’nın sön dönemlerinin mûsikî açısından galatı meşhur bir şekilde “Romantik Dönem” bestekârı olduğundan mıdır bilinmez ama bestelerinde bu dönemin özelliklerine şarkı formundan çokça bestelerinin bulunması iki duruma da işaret edebilir. Çalışmamızda Rakım Elkutlu’nun arşivlerde şarkı formu olarak geçen besteleri form ve usûl yönünden incelemesi tasnifi yapılacaktır. Elkutlu’nun şarkı olarak geçen bazı eserleri içinde ana usûl haricinde ikinci bir geçki usulü bulunduğundan şarkı formu özelliği taşımayıp “Fantezi” formundadır. Türk mûsikîsi hakkında araştırmacıların doğru yönlendirilmesi açısından çalışma önemlidir. Çalışmada arşivlerde şarkı formu olarak geçen 93 adet bestesinin 33 tanesinin Fantezi formunda olduğu sonucuna varılmıştır.

Hüsn-i Hat, kitap sanatları dışında, mimari, maden, ahşap ve cam gibi muhtelif alanlarda kullanılmış ve geniş coğrafyaya yayılmış bir İslam sanatıdır. İslam Devletinin kuruluşunun ardından basılan ilk sikkelerde yer alan hüsn-i hat sanatı, daha sonra taslar, ibrikler, kâseler ve şamdanlar gibi birçok madenî eserde de tezyinî unsur olarak kullanılmıştır. İslam’ın çeşitli devirlerine ait olan ve özellikle arkeolojik kazılar neticesinde elde edilerek günümüzde müzelerde sergilenen madenî eserler, hüsn-i hat sanatının madenî eserler üzerindeki kullanım şekli ve çeşitliliği hakkında, bu sanatın uygulandığı diğer alanlara nazaran bazı farklılıklar içerdiğini göstermektedir.Makalede, hüsn-i hat sanatının alışılmışın dışında madenî eserlerde kullanılan insan ve hayvan figürlerinin harflerin bünyesinde yer aldığı tespit edilmiş olup söz konusu yazıların metinleri ve hat çeşitleri incelenmiştir. “Canlı Yazılar” olarak adlandırılan ve az sayıda bulunan figürlü yazılarla, ağırlıklı olarak Selçuklu ve Eyyubî dönemlerinden kalma eserlerde karşılaşılmaktadır. Çalışmada, British Museum 1848,0805.2 envanter numaralı ibrik üzerinden, eser tanımlaması, hat analizi ve metin tespiti yapılmıştır. Ayrıca bu çalışmada, maden sanatının tarihçesi ve tekniklerinin yanı sıra, hüsn-i hat sanatının tezyini boyutuna da değinilirken, bu konular özelinde ciddi bir literatür taraması yapılmış ve temel kaynak niteliğindeki yayınlardan istifade edilmiştir. Bununla beraber çalışma, dünyanın çeşitli müzelerinden alınan örneklerin görselleriyle desteklenmiştir.

Modern öncesi Osmanlı estetik düşüncesi İslâm estetiğinin bir parçası olarak gelişti. Bu estetik anlayışında güzel ve iyi, ayrılmaz bir bütünlük içinde olduğu için çirkin ve kötü, sanat eserine pek yansımaz. Güzellik için belirli ilkelerin varlığı dikkat çeker; oran, simetri ve ahenk gibi biçim ilkeleri, güzellik için açıkça gerekli görülür. Modern öncesi Osmanlı estetik tasavvurunda teorik bir çerçeve sunulmasa da belirli niteliklerin varlığı temelinde üzerinde uzlaşılan bir “güzellik” tanımının olduğu görülür. Sanatçı, herkesin bildiği ve bir şekilde arzuladığı bu güzelliği kendi bakış açısının eseri olarak görmeyeceği için muhatabını etkileyecek oyun ve kurgulara tenezzül etmeden yine herkesle açık bir şekilde paylaşır. Estetikte güzel ve iyi arasındaki özdeşlik düşüncesi, her kültürde aynı sanat anlayışını doğurmaz. Güzelin izini süren Osmanlı kültürü kötü ve çirkini konu etmemiştir. Geleneksel eğilim, güzellik kuramının çirkinlik kavramına bağlıdır. Bu anlayışın şiir ve minyatüre yansımalarını göstermeye ek olarak, makalede modern öncesi Osmanlı estetik tecrübesinde güzellik ve çirkinlik anlayışı özetlenirken, estetik anlayış ve sanat eserleri arasındaki kültürel bütünlük üzerinde durulmaya çalışılmıştır.

Türk mûsikîsi, tarih boyunca Selçuklulardan, Osmanlıya ecdâdın ulaştığı geniş coğrafyada, Türkler ve devleti oluşturan diğer bütün etnik unsurlardan olan sanatkârlar sazında ve sesinde oluşan türler ve biçimler altında tasnif ve tesmiye olunmuş eserler ile kültürün aktarımında kuvvetle yer bulan nağmeye, usûle ve güfteye dayanan kadim bir Türk sanatıdır. Tarih boyunca usta sanatkâların alana katkılarıyla türler altında konumlandırılan formlar ve formlarda şekillenen beste ve icrâ biçimleri, zamana, mekâna, güfteye, makama ve usûle göre zengin bir âsâr ve özellikle 20. yy başı itibari ile oluşan olanaklar vasıtasıyla ses/görüntü kayıtları hâlinde günümüze ulaşabilmiştir. Türler altında vücud bulan formların ve âsârın, icrâi özelliklerinin hakkıyla kavranması, öğrenilmesi ve oluşturulacak kaynaklar vasıtasıyla nesillere aktarılması kültürün devâmı bakımından büyük önemi haizdir. Oluşturulması gereken icrâyı anlamaya, kavramaya ve öğretmeye mâtuf kaynakların mûsikîmizin bütün veçhelerini olabildiğince yansıtabilmesi için, mûsikîmizde fem-i muhsîn (güzel ağız/icrâ) olarak tabir edilen usta sanatkârların sazı ve sesi ile icrâ alanlarına kattıklarının gereğince anlaşılması gerekmektedir. Sanatkâların icrâlarıyla alana kattıkları ile harmanlanarak oluşan Türk müziğinin formları ve formlara göre temel icrâ becerilerinde ulaşılması gereken seviyeye “üslûp”, sanatkârı diğer icrâcılardan ayıran ve sanat seviyesini yükselten özgün icrâ becerilerine de “tavır” denir. Türk mûsikîsinde sanatkârlarımız, Türk müziği genel icrâ üslûbu temelinde icrâ ettikleri eserleri özgün tavırları ile “yorum”lamış olurlar. Eserlerin yorumlanması suretiyle besteye/forma katılan bütün unsurların, icrânın soyuttan-somuta kayda/yazıya aktarılabilmesi için üretilen akademik çalışmalarda alanı yansıtan yöntemlerin ve anlatımda kullanılan terminolojinin alanı yansıtması, özgün yorumların daha net anlaşılmasında kolaylaştırıcı ve kuşatıcı olacaktır. Bu çalışmada Türk mûsikîsinin farklı icrâ alanlarında eserlerin yorumlanması ve yorumlamalar esnasında kullanılan yorum unsurları îzâh edilmeye, irdelenmeye çalışılmıştır. Türk müziğinin genel icrâ üslûbu ve özgün tavırların ifâde edilmesinde icrâi unsurların çalışma içerisinde şekillendirilerek irdelendiği bu çalışmanın nihâyetinde, akademik çalışmalarda Türk müziği icrâ becerilerinin yorum ve yoruma bağlı unsurlarla ifâde edilmesi isimlendirilmesi ve irdelenmesi hususlarında bir model sunulmuştur.

Ortaçağ, Batı dünyasının İslam ve Müslümanlar hakkında geniş kapsamlı veri ürettiği bir zaman dilimidir. Haçlı Seferleri tarihi ele alındığında belki de sürecin en mütekâmil kalem ehli sayılabilecek kişisi William of Tyr’dır. Historia Rerum in Partibus Transmarinis Gestarum adını verdiği 23 bölümden müteşekkil Haçlı Seferleri anlatısında yazar, İslam ve Müslümanlar hakkında kapsayıcı bilgiler aktarmaktadır. Haçlı tarih yazımının genel seyrinde İslam’a ve Müslümanlara karşı olumsuz bakış açısının zirve noktası sayılabilecek William’a göre İslam dini ve Müslümanlar uydurulmuş bir inanç sisteminin ürünüdür. Haçlı seferleri tarihinde İslam ve Müslümanları bu bakış açısıyla sistematik olarak tasnifleyen ve düşman olarak telakki eden yazarın anlatıları gerçekle örtüşmemektedir. Bu makale William’ın gözünden İslam ve Müslümanların konumunu ve hangi gerekçeyle ele alındığı kaygısını incelemektedir. Kaynak analizi yöntemiyle İslam ve Müslümanları tasvir eden anlatıların tasnifiyle yazarın zihnindeki profil anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Sonuç itibariyle William’ın gözünden İslamiyet ve Müslümanların varlığının Haçlı seferlerini tetikleyen bir sürece tekabül etttiği sürecine ulaşılmıştır.

Time, a universal concept deeply intertwined with human existence, has been the subject of contemplation and exploration in various belief systems and cultures. However, the relativity of time leads to difficulties in making a comprehensive definition of time. Each civilization has developed its own unique way of defining and using time. This article emphasizes the quest to examine and understand the fundamental role of time in human life, which has shaped human experience even before its birth. Human beings want to know and define the time in which they live. Since ancient times, people have analyzed the planets, stars and celestial bodies created by Allah in an orderly manner to determine the time and obtained various data as a result of their movements. According to these data, they have determined the time, its position and directions on Earth and organized their lives. Each society has its own historical trajectory and temporal perception. Due to this difference, societies have created different definitions of time in accordance with their own culture, civilization and perceptions. This difference has caused problems for societies to create a common perception of time and as a result, standardized time measurement tools have been created. People have developed various units such as year, month, week, day, hour, minute and second to facilitate their daily lives. Islam, in particular, attaches special importance to the value of time, as reflected in many verses and hadiths. The development of time units and calendars by civilizations throughout history further exemplifies the human need for a common temporal framework. In this context, Muslims have also used the Hijri calendar to fulfil their specific temporal requirements. They organized their worship times and daily affairs according to the Hijri calendar. This article sheds light on the multifaceted nature of time from an Islamic time perspective and its significance in different cultural and social contexts.

İslâmiyet’in ilk asırlarından itibaren Hz. Peygamber’in hayatını, beşerî ve nebevî yönünü, fizikî ve ahlâkî özelliklerini ele alan siyer, megâzî, delâil, hasâis, şemâil, mevlid, hilye gibi birçok telif türü ortaya çıkmış, asırlar boyu her biriyle ilgili onlarca eser yazılmıştı. Siyer yazıcılığındaki bu çeşitlilik ve renklilik modern dönemle birlikte giderek yerini daralmaya ve tek tipleşmeye bıraktı. İslâm coğrafyasında ortaya çıkan modernleşme-batılılaşma teşebbüsleri tarih/siyer yazıcılığı alanında da ciddi kırılmalara sebebiyet verdi. Modernleşmeye engel teşkil edecek tarih/siyer anlayışları eleştirilip terk edilmeye, modernleşme ile uyumlu yeni bir din ve peygamber algısı yerleştirilmeye çalışıldı. Bu şartlar altında ortaya çıkan yeni siyer yazıcılığının temsilcilerinden biri de Celal Nuri Bey’dir (1882-1938). Celal Nuri ilk eğitimini babasının mutasarrıflık vazifesinden dolayı Gelibolu, Sakız ve Canik’te tamamladı. Galatasaray Sultanîsi’ni ve Hukuk Mektebi’ni bitirdi. Bir müddet avukatlık yapsa da gazetecilik mesleğini seçti, mebus oldu. Siyaset, hukuk, tarih, din, seyahat, dil ve edebiyat alanlarında yüzlerce makale, onlarca kitap yazdı. 1914’te neşrettiği Hâtemü’l-enbiyâ isimli eserinde hem Müslümanların hem de Batılıların siyer yazıcılığını eleştirerek farklı bir peygamber anlatısı ortaya koydu. Hz. Muhammed’i peygamber olarak değil kanun ve şeriat koyucu, devlet kurucusu, hükümet başkanı, siyasetçi, diplomat, yönetici, şair, filozof, psikolog ve beşer olarak ele almaya çalıştı. Celal Nuri’ye göre klasik siyer yazıcılığı Hz. Muhammed’i beşer olarak değil, beşer üstü varlık olarak ele almış, mucizeleri ve tabiatüstü anlatımları öne çıkarmış, bidat ve hurafeleri, abartılı bilgileri, güvenilir olmayan hadisleri bolca kullanmış ve böylece Hz. Muhammed’in tarihteki büyük yerini bilimsel olarak belirleyememiştir. Bu makalede modern dönem siyer yazıcılığındaki değişim ve dönüşümler Celal Nuri’nin siyer yazıcılığına dair görüşleri çerçevesinde tasvir, tahlil ve tenkit edilmiştir.

Göksel Baktagir, günümüz Türk müziğine yaptığı katkılarla öne çıkan bir sanatçıdır. Eserleri ve kullanılan tekniklerle müziğin çeşitli alanlarında etkili olmuştur. Sadece kanun çalgısını değil, aynı zamanda diğer tüm çalgılar, çalgı eğitmenleri ve besteciler için de değerli bir kaynak oluşturmuştur. Baktagir'in eserlerinde kullandığı çeşitli teknikler, süslemeler ve makam çeşitliliği, Türk müziğine büyük ölçüde katkı sunmuştur. Göksel Baktagir, unutulmaya yüz tutmuş form çeşitlerinden olan longa ve sirtoyu makamsal, usul form ve süslemelerle zenginleştirerek tekrar gün yüzüne çıkarmıştır. Bu yaklaşım, Türk müziğinin tarihine saygı gösterirken aynı zamanda eski formları modern ve dinamik bir şekilde yeniden yorumlamayı başarmıştır.Bu çalışmada, Göksel Baktagir'in eserlerinin icracılara eserleri daha etkili bir şekilde yorumlama ve ifade etme konusunda rehberlik etme, yeni bestecilere de farklı müzikal perspektifler sunarak yaratıcılıklarını geliştirme hususunda yardımcı olması hedeflenmiştir. Nitel araştırma yöntemi kullanılan bu çalışmada Göksel Baktagir’e ait 10 sirto ve 7 longa, bu sirto ve longaların referans kayıtlarıyla birlikte eserlerin icra makam ve form yönünden incelenmiş, süsleme ve teknikler açısından gerekli etütler önerilmiştir. Doküman incelemesi ile toplanan veriler analiz edilerek sonuçlara ulaşılmıştır.

Yaklaşık bir asır hüküm süren Emevî devletinin kuruluşundan itibaren en sıkıntılı bölgesi Irak olmuştur. Bunun bilincinde olan Emevî halifeleri, Irak bölgesini Muâviye b. Ebî Süfyan’dan itibaren kudretli valiler eliyle yönetmeyi genel politika haline getirmişlerdir. Devletin ilk kuruluş yıllarında bölgenin iki önemli idari merkezi olan Basra ve Kûfe, tecrübeli ve mutedil yöneticiler eliyle idare edildi. Ancak bu şekilde bölge tam manasıyla itaat altına alınamadı. Muaviye’nin, Basra valisi Abdullah b. Âmir’i azledip yerine Ziyâd b. Ebîh’i atamasıyla bölgede sertlik yanlısı yönetim anlayışı başlamış oldu. Kûfe valisi Muğîre b. Şu‘be’nin vefatından sonra burası da Ziyâd b. Ebîh’e bağlanınca bölgede tam manada Emevî hakimiyeti sağlanmış oldu. Aldülmelik b. Mervân’ın Haccâc b. Yusuf’u Irak bölgesinin tamamına yönetici olarak atamasıyla başlayan genel valilik uygulaması, Ömer b. Abdülazîz döneminde kaldırılmış olsa da ondan sonraki dönemlerde devletin yıkılışına kadar devam etti. Emevîlerin son döneminde merkezdeki iktidar mücadelesi nedeniyle eyaletlerde de istikrar iyice bozulmuştu. Başkentteki iktidar mücadelesinden zaferle çıkan Emevîlerin son halifesi Muhammed b. Mervân yönetimi ele geçirince, Yezîd b. Ömer b. Ömer b. Hübeyre’yi Irak genel valiliğine getirmişti. İbn Hübeyre, valiliği döneminde Irak bölgesinde son kez Emevî devletinin egemenliğini tesis etmeyi başarmış olsa da Abbâsî ihtilalcilerinin ilerleyişini durduramamıştı. Merkezden halifenin öldürüldüğüne dair gelen haberlere rağmen direnişini sürdüren vali, kendisine gönderilen eman mektubundaki güvencelere binaen Abbâsî yöneticilerine teslim oldu. Bir süre Ebû Câfer Mansûr’un yanında kalan İbn Hübeyre, verilen sözlerin tutulmaması nedeniyle kendisine kurulan bir tuzakla öldürüldü.

Nâyi Osman Dede, 17. yüzyılda (1652-1730) İstanbul'da yaşamış, Arapça, Farsça, mûsikî, edebiyat ve tasavvuf tahsil etmiş, 1780 yılında Galata Mevlevîhânesi’nde Neyzenbaşı, 1698 yılında Galata Mevlevîhânesi postnişini olmuş mûsikî tarihimizde kutbünnâyî unvanı ile meşhur olmuş önde gelen bestekarlarımızdandır. Şâirliği de bulunan bestekârın saz eseri, yürük semâî, na't, mi'raciye ve Mevlevî âyini (dört adet) formundaki eserleri günümüze ulaşmıştır. Mevlevî âyinleri, güfteleri genellikle Hz. Mevlânâ’nın eserlerinden alınarak Türk mûsikîsi makam ve usullerinde kendine özgü beste biçimleri olan ve selam adı verilen 4 bölümden oluşan, mûsikîmizin günümüzde icrâ edilen en büyük formları durumundadır. Bu çalışmada mûsikî tarihimizde ve külliyatımızda önemli bir yer tutan Hicaz Âyin-i Şerifin her selâmının güfteleri vezin bakımından incelenmiş, çoğunlukla Farsça olan güfteler kaynaklarına da yer verilerek Türkçeye tercüme edilmiştir. Ayrıca form yapısının ortaya konulması bakımından eserin biçim tahlili yapılarak Mevlevî âyinlerinin form özelliklerini ve mûsikîmizin diğer formlarının oluşumuna katkılarını ortaya koyan önemli sonuçlara ulaşılmıştır.

Medeniyetler gelişimlerini sahip oldukları geleneklere borçludurlar. Bu geleneklerin sağlamlığı o medeniyetin devamının garantisi ile doğrudan ilgilidir. Mûsikî böyle gelenekli bir sanat alanı olarak her medeniyetin mensupları için Allah vergisi bir meşgale alanıdır. Mûsikîdeki kadim geleneğin sağ-lamlığı bazen yeniliklere karşı direnç oluşturmuştur. Bu gerçeklere karşın zaman zaman deha diye nitelendirilen şahsiyetler tebarüz ederek bu kadim geleneğe yenilik katmıştır. Çoğu zaman bu katkı-lar kendi dönemlerinde sancılı olmuştur. Bazen katkı sahibi şahıslar dışlanmış veya ötekileştirilmiş-tir. Fakat anlaşılmaktadır ki, o katkı sahiplerinin karşısında muhalefet eden kişiler çoğunlukla bir müddet sonra hayranlık içinde yapılan katkıları kabullenmiş ve hatta bazen en güçlü savunucuları haline gelmiştir. Joseph A. Schumpeter ortaya attığı “yaratıcı yıkıcılık” tanımı ile bu şahsiyetlerin faaliyetlerinin de izah edilebilinmesine olanak vermiştir. Bekir Şahin Baloğlu da “yaratıcı yıkıcılık” tanımı üzerinden hareketle Tanbûrî Cemil Bey ve Niyazi Sayın’ın gelenekteki yerine değinerek bu çalışmanın ortaya çıkmasına kaynaklık etmiştir. Tanbûrî Cemil Bey ve Niyazi Sayın'ın çağdaşlarına nazaran ortaya koydukları icra ile uygulamış oldukları "yaratıcı yıkıcılık" kadim geleneği bozmamış bilakis ihya etmiştir. Bu makalede Tanbûrî Cemil ve Niyazi Sayın arasındaki güçlü bağ icra ettikleri tâhir-bûselik peşrevi üzerinden tartışılmış ve sonuç olarak Niyazi Sayın’ın icrasında her ne kadar Cemil Bey’in tavrından izler taşıdığı bölümler olsa da icranın bütününde kendine has icra özellikle-riyle eseri özgün bir şekilde yorumladığı görülmüştür.

Maddi kültürün, siyasi ve ideolojik aktarımın simgesi olan başlıklar/taçlar, ait olduğu medeniyet hakkında birçok ip uçları sunmaktadır. İran kültür sahası içinde, sanatsal verimliliğin en yüksek olduğu on altıncı yüzyıl Safevi dönemi; kreatif tekstil içerikleri özellikle özgünlük taşıyan başlıkları aracılığıyla, çağın sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik, dini ve ideolojik özelliklerini yansıtması açısından önemli bir değere sahiptir. Çalışmamıza konu olan başlıkları; maddi yapı düzeni içerisinde sağladığı bilgi aktarımı, renk, doku, motif ve süsleme öğeleri ile tespit etmekteyiz. Bu makale, Safevi döneminde, siyasi ve dini anlamlarının yanı sıra sanatsal bir argüman olarak karşılaştığımız Kızılbaş Taç’ının yeri ve işlevini konu edinmiştir. Şeyh Haydar’ın bulunduğu dönem açısından radikal olduğu düşünülen bir karar ile Kızılbaş tacını Safevi tarikatının sembolü haline getirmesi ve Safevi hükümetine olan itaatin alameti farikası olarak kullanılması sürecini, tarihi kaynaklar ve görsel argümanlar incelenerek araştırma amaçlamaktadır. Çalışmamız, giriş, Kızılbaş taç’ının gelişimi, Tac Haydarinin şekli ve yapısı, Safevi Dönemi Tac-ı Haydari’nin kullanımı ve değerlendirme bölümlerinden oluşmaktadır. Araştırmamızda, 16.yy Safevi başlıkları ikonografik ve üslupsal açıdan tanımlanmaya çalışılmıştır. Topkapı Sarayı Müze Kütüphanesi arşivi, İran’da yapılan alan araştırması esnasında elde edilen görsel veriler, dijital ve basılı kaynaklar temin edilerek değerlendirilme yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda bu başlıkların, dini kimliğin ve siyasi gücün simgesi olduğu, Safevi tarikatının siyasallaşma sürecinde bir dönüm noktası ayrıca en yüksek sınıf şerefesi olarak algılandığı, Safevi devri minyatürlerinde Tebriz saray üslubunu yansıtan önemli argüman olduğu ve bir yüzyıl kadar tarzını değiştirmeden sürdürdüğünü daha sonraki dönemlerde belirgin değişikliklere uğradığı görülmüştür.

Sülüs, nesih, rik’a, dîvânî, celî dîvânî, tuğra, ta’lîk ile birlikte celî yazıyı da en mükemmel şekilde yazarak pek çok talebe yetiştirmiş Hattat Sâmi Efendi (1838-1912), yaşadığı dönemin önemli hat sanatkârlarının başında gelmektedir. Mustafa Râkım’ın (ö. 1826) celî anlayışını benimseyerek yazıyı zirveye taşıyan Sâmi Efendi’nin harf ve işâretleri ideal şekilde kullandığı, boşluk-doluluk dengesini en güzel şekilde ayarlayarak tasarladığı pek çok levha ve kitâbeleri mevcuttur. Sâmi Efendi’nin şimdiye kadar tespit edilebilmiş, celî sülüs hattı ile yazdığı, biri yazı kalıbı olmak üzere on dokuz mezar taşı kitâbesi bulunmaktadır. Bu araştırmada, Sâmi Efendi’nin evâil (ilk), evâsıt (orta) ve evâhir (son) dönemlerine ait beş mezar taşı kitâbesi değerlendirilmiştir. Celî sülüs hattı ile yazılmış bu mezar taşı kitabelerinin estampajları alınıp tasarım unsur ve ilkelerinin alt başlıkları olan nokta, şekil, yön, espas (boşluk), ölçü, tekrar, ritim, denge, egemenlik, uygunluk, birlik ve bütünlük bakımından değerlendirilerek Sâmi Efendi’nin sanat zevki anlaşılmaya çalışılmıştır.

La iglesia de San Pedro en Ocaña (Toledo) fue demolida por completo en 1906, tras el hundimiento de parte del edificio sobre una vivienda colindante. La torre de San Pedro en Ocaña (Toledo) fue objeto de una dilatada serie de proyectos en la que participaron los arquitectos Ignacio Haan, Miguel Antonio de Marichalar, Juan Antonio Cuervo y Leonardo Clemente. Con el nombramiento de estos académicos de mérito al frente de las obras del arzobispado de Toledo, los maestros de obras que tradicionalmente se habían ocupado de la conservación de los templos quedaron relegados a una condición subalterna. Su profundo dominio de las técnicas constructivas, sustento de una noción conservadora centrada en la preservación del equilibrio orgánico de las fábricas, aún resultaría decisivo en la compleja solución finalmente adoptada para la torre de San Pedro, semejante a la efectuada en la torre de la catedral de Salamanca tras el terremoto de Lisboa de 1755. Los planos y descripciones realizados en estas intervenciones en torno a la guerra de la Independencia han permitido conocer la fisonomía completa de la torre, demolida junto con el resto de la iglesia en 1906. En el grabado de la batalla de Ocaña de Adolphe Roehn y en las acuarelas de Louis Harmois, destinados a rememorar la victoria francesa, quedó atestiguada la relevancia del campanario como hito urbano. Esto tendría inmediata continuidad en su elección como punto de estacionamiento en la primera campaña para la elaboración del mapa geológico de España, en 1850.

Este artículo aborda, de manera multidisciplinar, una crítica cultural de la exposición El tragaluz democrático. Políticas de vida y muerte en el estado español (1868-1976). Si bien es un hito en el reconocimiento a las víctimas de la violencia política, plantea un marco polarizado de difícil salida. Para problematizar la propuesta, pero también para complementarla desde una perspectiva emancipadora y democratizadora, se considera primero, desde la estética, la mediación de los objetos que testimonian la violencia política; después, a partir de un análisis literario, las oportunidades desaprovechadas que ofrecía el drama de Antonio Buero Vallejo El Tragaluz (1967) –de la cual extrae la exposición una «poética de la memoria»– a la reflexión sobre las víctimas y victimarios; y, por último, desde una perspectiva ético-política, la aportación de Juan Gutiérrez y la asociación Hebras de Paz Viva a los conflictos de la memoria y la paz.

La transformación política y social que se produjo en el siglo XIX cambió los gustos y costumbres. En el arte aparecieron unos nuevos temas y estilos propiciados por la demanda de las nuevas elites sociales. La familia Muñoz sirve de ejemplo de la evolución social y cultural de la burguesía de la época. Fernando Muñoz no solo aprendió con rapidez a conocer el arte y a incorporar pinturas en su casa de acuerdo con la moda de la época, sino que además asimiló la mentalidad burguesa en lo económico, es decir, en concebir el arte también como un negocio, vendiendo y comprando cuadros como mercancías de valor. Tras la ruptura de los cauces tradicionales del mecenazgo y del mercado artístico, Muñoz supo sortear con éxito dicho inconveniente y formar una colección pictórica de suma importancia al mismo tiempo que conseguía labrarse una fama entre los artistas, convirtiéndose en un auténtico patrón que garantizaba el éxito económico y artístico en la nueva sociedad.

Este escrito se propone reflexionar en torno a un conjunto de fotografías de la serie Ajuste y represión (M.A.F.I.A., 2017), en perspectiva con un grupo de imágenes de El Cordobazo de Isaac Silbermanas del año 1969. A partir del reconocimiento de rasgos anacrónicos en dichas representaciones se desarrolla una indagación teórica sobre la constitución del espacio-tiempo en las imágenes fotográficas. Para lo cual, planteamos pensar desde las categorías de magia (Flusser, 2019), performatividad (Soto Calderón, 2020) y ficción (Dubois, 2016; Escobar, 2021) como nociones que abordan aspectos específicos de las imágenes, y que nos conducen a trazar encuentros, desencuentros e interrogantes sobre los modos en los que la fotografía construye representaciones ficcionales de lo real.

Este artículo divulga una investigación de docentes del Departamento de Artes Visuales de la Universidad Nacional de las Artes, sobre la adaptación del Método Biográfico Narrativo (MBN), aplicado al trabajo con la propia obra en artes visuales. En la 1.ª etapa, se creó una tipología de tesinas de graduación con tres categorías basadas en el papel que desempeña la obra en el relato de la experiencia, revelando nuevos significados en la obra investigada. En la 2.ª etapa, se realizó un trabajo minucioso con sus referentes, enriqueciendo el proceso hermenéutico con nuevas interpretaciones de la propia creación. En la 3.ª etapa fueron sistematizados los pasos del método mediante una práctica compartida, que permitió desarrollar capacidades interpretativas y reconocer este enfoque hermenéutico como estrategia guía, a través del Entorno de Trabajo de Investigación Colaborativa (ETIC).

En este artículo nos proponemos sistematizar algunas zonas de problemas teóricos que ocupan al campo de estudios del arte americano del período colonial. En concreto, indagamos perspectivas teórico-metodológicas en los estudios de historia del arte en relación con otros campos de conocimiento como la historia intelectual y la historia cultural, para pensar cruces e intercambios teóricos productivos que iluminen zonas de la historiografía y teoría del arte especializada en el período colonial.

Este artículo trabaja el análisis de dos propuestas pedagógicas realizadas en Profesorados de Música de Nivel Universitario para ser llevadas a cabo en Nivel Secundario de la Provincia de Buenos Aires. Se trata de identificar prácticas que reproducen la lógica patriarcal en las clases de Música, a partir de los lineamientos propuestos para la Educación Artística y la Educación Sexual Integral en Argentina. Comprendiendo que la educación musical debe formar sujetos críticos, capaces de ejercer una mirada divergente, utilizar y comprender la metáfora como parte integral del arte y expandir su horizonte simbólico a partir de la inclusión de prácticas musicales diversas, se propone en este marco reforzar el ejercicio de análisis crítico sobre la propia práctica docente, para en un futuro construir herramientas que nos permitan pensar una educación musical que garantice la equidad de género.

Este artículo trata sobre un arte-investigación desarrollado en una residencia de arte en Tolhuin, Tierra del Fuego, Argentina (2015) en el marco de un encuentro de artistas de latinoamericanes, cuyo proceso etno-gráfico-metodológico activa un dispositivo de encuentro. La finalidad de este dispositivo es trabajar con las memorias de personas que acuden, voluntariamente, a una entrevista para recordar, dibujando, su primera casa. Como ensayo, propone urdir un diálogo de perspectiva intercultural entre los archivos obtenidos de estas experiencias y referentes teóricos de las ciencias humanas, dando a conocer un modo de trabajo —entre arte y ciencias humanas— a través de socializar parte de una obra en progreso mayor que estudia residencias de arte latinoamericanas.

Il saggio studia il panegirico latino di Angelo Decembrio sulla morte di Carlo, Principe di Viana. Si concentra inizialmente sulla relazione tra l’umanista italiano e il principe e successivamente,ù esamina il contenuto del panegirico latino, che ha ricevuto poca attenzione da parte della critica. Inoltre analizza la metrica, il lessico e le fonti. Infine, il saggio presenta il panegirico latino e la sua traduzione in prosa in catalano. Lo studio linguistico del panegirico offre una prospettiva sulla vita e sulla successiva leggenda del principe.

Este artículo propone un método para rastrear, inventariar y sistematizar una «tópica» de referencias sobre las/los espectadores en textos ficcionales y no-ficcionales, en prosa o verso. Llamamos tópica de espectadores al repertorio tematológico de «lugares» o núcleos temáticos sobre la cuestión estudiada. El objetivo es construir una herramienta para la escritura de una historia comparada de las/ los espectadores teatrales. Los fundamentos teóricos y epistemológicos se encuentran en la filosofía del teatro, la fenomenología y los estudios comparados de expectación teatral.

La presente reseña ofrece un recorrido por (Des)ordenando a Isadora Duncan (2023), de Josefina Zuain. En este libro su autora propone la traducción y actualización de la lectura de la autobiografía de Duncan titulada Mi vida en vistas a volver sobre ciertas formas en las que la historia ha configurado su imagen. Para esto Zuain lleva adelante una serie de tareas que incluye la traducción de otros textos de y sobre Duncan además de la incorporación de documentos inéditos. De este modo la autora sugiere críticas, ofrece contrapuntos y cuestiona ciertas estrategias de autolegitimación a fin de desmontar el mito de Isadora Duncan como la creadora de la danza moderna, abonando una revisión de sus memorias.

“Embracing the otherness” is a phrase that is borrowed from Morehshin Allahyari’s virtual reality artwork She Who Sees the Unknown: Kabous, the Right Witness, and the Left Witness (2019). In this article, I am using this phrase to question the figuration of self and other as staged by Allahyari in her work. By deploying an overwhelming effect of immersion specific to the technological features of VR, Allahyari establishes a physical as well as an emo- tional relationship to the other. But instead of encouraging a sense of closeness, which is likely to be connected to the idea of “embracing otherness” as well as to the vision of VR as “empathy machine,” this immersive experience has the opposite effect. I argue that it weirdly plays with the appropriative mechanisms of othering, unsettles the viewer’s sovereignty, and thus initiates a rather “strange encounter.” In this sense, I will examine Allahyari’s use of VR’s immersiveness as a “body hack” and elaborate how I read her artwork as a critical commentary on the debate of the transformative potential of VR as “empathy machine.” Cover caption: Morehshin Allahyari, She Who Sees the Unknown: Kabous, The Right Witness, and The Left Witness, snapshots from VR video, commissioned by The Shed, image courtesy of the artist, 2019.

This essay examines the transformative im- pact of Green Immersive Virtual Reality (IVR) experiences designed by artists to spread environmental literacy and societal change. Through methodologies like Critical Dis- course Analysis (CDA) and Lars Elleström’s framework, it analyzes the immersive artwork Of Hybrids and Strings (2021) by Lauren Moffatt to investigate if and how Green IVR challenges existing structures of thought while fos- tering alternative modes of being. By immersing users in multisensory virtual environments and incorporating in- termedial connections with tangible artifacts, experiences prompt participants to reimagine their relationship with the natural world and envision more sustainable futures. Ultimately, the study highlights Green IVR as one of the catalysts for environmental literacy and societal change, emphasizing its role in shaping collective imagination and inspiring meaningful engagement with ecological issues.

This article focuses on the use of virtual reality (VR) in the context of “impact campaigns.” Distinct in many ways from publishing a project on a digital storefront, im- pact campaigns assume a more carefully designed experi- ence, starting with the exhibit itself. Rather than considering VR as an end in itself, my goal is to situate this unique type of mediated experience within a larger network of social activism. Key to this project is an understanding of the role documentary films have played within societal movements. By learning from the larger history of impact production, this article seeks to highlight some of the shortcomings with VR as it has been used until now in socially minded projects. By extension, my goal is also to emphasize the things VR creators can learn from impact producers to make sure their projects reach the right audiences and affect them accordingly.

We live in times of humanitarian and environmental crises. The effects of climate change add to the economic, physical, and mental suffering caused by social discrimination, in the form of gender, class, and race inequalities. Encounters with and creation of arts have been suggested as a potential remedy, allowing to stay with the trouble rather than running from it, and imagining a different future rather than manifesting the past. But what are the concrete chances that all this really happens? Similar questions can be raised in relation to immersive media. The latter have been claimed to possess an unprecedented prosocial potential. However, what are the appropriate strategies to ensure that such potential is actually expressed? For this issue of AN-ICON. Studies in Environmental Images, we selected diverse contributions investigating the role of the arts and media in rethinking (and acting upon) societal and environmental problems, focussing on immersive experiences in particular.

This paper scrutinizes the deployment of immersive media, particularly, virtual reality (VR) in the context of climate change education, focusing on the case study of EduXperience Biosphere VR (2021). The analysis challenges the assumption that such technologies inherently promote desired social trans- formations, arguing that they can also perpetuate colonialist narratives and fail to provoke meaningful action. By examining the visual strategies, sound, scripts and para-texts employed in Biosphere VR’s documentaries, the paper shows how these el- ements can reinforce problematic tropes of the so-called Global South as “the frontier.” While VR holds promise for experiential learning (especially with glitches and similar unintentional ef- fects that break down the point of view), specific forms of com- munication tend to prioritize simplistic moralizing over nuanced albeit critical engagement with complex socio-environmental issues. Drawing on critical theory in visual and spatial studies, the paper calls for further approaches to the representation of climate change, globality, space, communities, places and sites that could better prioritize social justice and models of terrestrial, reciprocal interdependence.

This article provides a comprehensive analysis of the Helsinki Biennial 2023, focusing on its thematic explo- ration of contemporary environmental issues, artistic medi- ation, and the intersection of art with ecological and social concerns. Drawing from a range of artworks exhibited at the biennial, including installations, sculptures, and video pre- sentations, the analysis explores themes of contamination, regeneration, and agency within the context of contemporary environmental discourse. The article highlights the immersive nature of the biennial, both in its physical setting on Vallisaari Island and in its conceptual framework, which encourages visitors to engage deeply with the environment and the art- works. Through a nuanced examination of selected artworks, the article elucidates how artists employ various media and methodologies to convey complex narratives about the in- terplay between human-nature relationships, environmental justice, and the urgent need for collective action in the face of global environmental challenges.

My paper focuses on the problem of empathetic response in immersive experiences concerning global warm- ing issues. Following a rich scientific production, which points out the idea of virtual reality as both “the ultimate empathy machine” – as firstly stated by filmmaker Chris Milk – and a promising tool to promote ecological awareness, my essay presents, in the first place, the main characteristics of immer- sive experiences concerning the issue, showing how viewers interact with the environment from the perspective of presence, and body ownership. As describing potentials and limits of empathetic response in virtual environments, I draw attention to the fact that now it is impossible to build virtual reality expe- riences that fully embody the essence of global warming, as it is intrinsically an hyperobject – a term I take from Timothy Morton’s philosophical approach towards environmental issues. In this framework, the purpose of my essay is to uncover the impossibility to represent global warming faithfully if we keep on conceive immersive experiences in the way we are doing now. What I propose is a radical change in our idea of virtual reality when it comes to represent global warming.

An overwhelming scientific consensus confronts us with the need to radically transform our habits to cope with the climate crisis in which we are living. The production of data – in addition to the re- lated flow of information and images regarding the threat to our survival and ecosystems – is not enough to activate our pro-environment actions. To set radical change in motion, it is necessary to design imaginative interventions based on the knowledge gained in embodied cognitive science so that interventions are directed not at disembodied minds but at situated indi- viduals enacting within a rich landscape of affordances. By way of experimenting with philosophy through unorthodox means, I will present a concrete artwork, Infinity Pool, whose purpose is to enact tangible invitations addressed to a situated community through a monstrous education of attention, that is, through an imaginative invitation that offers an opportunity to bring attention to aspects of the environ- ment usually ignored.

Recenzja

Recenzja

Recenzja