Search

Deze factsheet is een reisverslag van bezoeken aan acht bedrijven met agroforestry in België en Frankrijk in november 2022. Tijdens deze reis zijn agroforestrysystemen bezocht die ouder en volgroeider zijn dan in Nederland. Deze systemen, maar vooral de ondernemers die hiervoor hebben gekozen, kunnen ons waardevolle informatie geven die benut kan worden bij de opschaling van agroforestry in Nederland. Er is gezocht naar bedrijven die representatief zijn voor de uitdagingen waar ook Nederlandse ondernemers mee te maken hebben. Voorbeelden zijn winderosie, biodiversiteitsverlies, dierenwelzijn en hogere energieprijzen of bijvoorbeeld heel specifiek voor de biologische veehouderij: een tekort aan biologisch stro. Dit reisverslag laat zien in hoeverre Belgische en Franse ondernemers deze uitdagingen zijn aangegaan met een agroforestrysysteem specifiek voor hun bedrijf en hun ervaringen daarmee. Dit reisverslag dient dan ook ter inspiratie voor ondernemers in Nederland. We spreken over agroforestry als houtige, meerjarige gewassen (bomen en struiken) bewust worden gemengd met akkerbouw, groenteteelt of grasland, op hetzelfde perceel. De houtige gewassen kunnen voor meerdere doeleinden geplant worden, bijvoorbeeld voor de productie van fruit, noten of hout.

Meerjarige granen, waaronder Thinopyrum intermedium, wortelen dieper en intensiever en houden daardoor bodem, voedingsstoffen en water goed vast. Voor Nederlandse omstandigheden zou de teelt van dergelijke gewassen dan ook kunnen zorgen voor minder water en/of winderosie, minder milieubelasting (minder uitspoeling) en zuiniger gebruik van inputs.

Veenkoloniaal akkerbouwer Berend Jansema zoekt het voorkomen van stuifschade in de techniek. Hij bouwde een combinatie waarmee hij de hoofdgrondbewerking, het zaaien van bieten en het zaaien van een stuifdek combineert. Bijzonder aan de combinatie is dat deze behalve suikerbieten tegelijkertijd ook gerst zaait als anti-stuifdek. Voor op de trekker zit een cultivator die de grond egaliseert, met daarboven de voorraadtank voor de gerst. Beide hebben ook de taak om tegenwicht te bieden aan de apparatuur achter de trekker. Achterop zit een spitmachine, met een opgebouwde pneumatische zaaimachine voor de gerst.

PPO heeft de alternatieven voor runderdrijfmest tegen stuiven onderzocht. Runderdrijfmest ingeregend met water werkt goed bij geringe meerkosten.

PPO heeft de alternatieven voor runderdrijfmest tegen stuiven onderzocht. Runderdrijfmest ingeregend met water werkt goed bij geringe meerkosten.

Rundveedrijfmest is in het verleden gebruikt als antistuifdek op zand- en dalgronden. De mestwetgeving verbiedt deze toepassing echter in verband met de verplichte emissiearme toepassing van mest. De praktijk is daarom al jaren op zoek naar alternatieven voor een goede bescherming van landbouwgrond tegen verstuiven in het voorjaar. In 2012 is op PPO proefboerderij ’t Kompas een proef uitgevoerd. Daarbij zijn de volgende maatregelen toegepast: houtmulch, cellulose (beide in 50% dosering èn 150% dosering) rundveedrijfmest, gevolgd door beregening (4 ton water per ha)

Bodemerosie is een wijdverbreid probleem in veel gebieden van de wereld. Op Europese schaal is bodemerosie ook aangemerkt als één van de belangrijkste bodembedreigingen in de Europese bodemstrategie, omdat het kan leiden tot verlies van vruchtbare grond, sedimentatie en vervuiling. Ook in Nederland komt erosie voor, en in het voorstel voor een Kaderrichtlijn Bodem wordt er dan ook aandacht aanbesteed. Dit artikel beschrijft waar erosie veroorzaakt door water en wind optreedt in Nederland, en welke maatregelen er tot nu toe zijn genomen om bodemerosie tegen te gaan. Deze informatie geeft een indicatie voor het eventueel aanwijzen van prioritaire gebieden in Nederland.

In dit rapport wordt beschreven welke maatregelen er in Nederland op dit moment genomen worden tegen water- en winderosie. Het rapport bespreekt de voor Nederland relevante water- en winderosieprocessen, meet- en modelleertechnieken voor winderosie, de maatregelen die mogelijk zouden zijn, en de maatregelen en verordeningen die op dit moment toegepast worden dan wel van kracht zijn.

Smit en Brouwer (2009) hebben bodems met een landbouwkundige handicap geselecteerd aan de hand van biofysische criteria. De relevante biofysische criteria waren gerelateerd aan bodemeigenschappen: drainage, textuur, aanwezigheid van stenen en chemische eigenschappen. Textuur en aanwezigheid van stenen zijn onderverdeeld in verschillende klassen: grof materiaal, grof en middelgrof zand, zware klei, veengronden, zwel en krimpverschijnselen en het opkomen van stenen uit de ondergrond. Verzilting is de enige chemische eigenschap die relevant is voor Nederland. Naast een selectie van gebieden op grond van biofysische eigenschappen, moet ook een verfijnde selectie worden uitgevoerd. Deze verfijnde selectie is gebaseerd op de verschillen in saldo per hectare tussen gebieden met en zonder de landbouwkundige gevolgen van de biofysische eigenschappen. De belangrijkste landbouwkundige gevolgen voor de verschillende categorieën waren de gevoeligheid voor winderosie bij grof en middelgrof zand; de beperkingen van de bewerkbaarheid van de grond en de beperkingen in het bouwplan op de zware kleigronden en lagere netto productie en de onmogelijkheid om maïs te verbouwen op veengronden

Bodemerosie is een wijdverbreid probleem in veel gebieden van de wereld. Op Europese schaal is bodemerosie ook aangemerkt als één van de belangrijkste bodembedreigingen in de Europese bodemstrategie, omdat het kan leiden tot verlies van vruchtbare grond, sedimentatie en vervuiling. Ook in Nederland komt erosie voor, en in het voorstel voor een Kaderrichtlijn Bodem wordt er dan ook aandacht aanbesteed. Dit artikel beschrijft waar erosie veroorzaakt door water en wind optreedt in Nederland, en welke maatregelen er tot nu toe zijn genomen om bodemerosie tegen te gaan. Deze informatie geeft een indicatie voor het eventueel aanwijzen van prioritaire gebieden in Nederland.

Powerpointpresentatie over het projectvoorstel: Effecten van dynamisch duinbeheer op duinvorming en veiligheid nu en in de toekomst: Meten en modeleren van winderosie processen in kustduinen onder een dynamisch duinbeheer. De probleemstelling die hieraan ten grondslag ligt is "Zandsuppletie resulteert in de initialisering van natuurlijke processen welke onder optimale condities tot nieuwe duinvorming kan leiden. Het is echter onbekend hoe deze processen beïnvloed zullen worden door de verwachtte klimaatsveranderingen en zeespiegelstijging en wat het effect van duinbeheer hierop is"

The Sahelian zone ofAfricais the region that is globally most subjected to land degradation, with wind erosion being the most important soil degradation process. By using control measures, the negative effects of wind erosion can be reduced. At present, adoption of wind erosion control measures by Sahelian farmers is low, as most recommended measures do not fit into the farming systems. Therefore, the possibilities of using the local agro-forestry system, i.e. scattered vegetation of trees and shrubs as a wind erosion control strategy were explored in this study. The study area was located in the Sahelian zone of Burkina Faso. A survey among farmers revealed that they generally have a good knowledge of wind erosion processes and the possible wind erosion protection by natural vegetation. Detailed field measurements of wind speed and sediment transport revealed that the fluctuations in horizontal wind speed mainly cause wind erosion. Measurements around isolated vegetation elements revealed that these elements reduce wind speeds and sediment transport, and they are effective in trapping material already in transport. The effectiveness in reducing wind speed and sediment transport of scattered vegetation depends on the number of vegetation elements, the type of vegetation element and the height, width and porosity of the canopy of the element. A model was developed to simulate field-scale wind erosion with different types and arrangements of vegetation elements. This model can be used to develop optimal vegetation cover densities and spatial arrangements for wind erosion control. Overall it can be concluded that the use of the local agro-forestry system as a wind erosion control strategy is promising.

Wind has played an important role in the geological development of the north-western Europe. Various aeolian deposits such as inland dunes, river dunes, cover sands, drift sands and coastal dunes, form the base of large areas in our present landscape. The role of wind erosion in today's north-west European landscapes is, besides in coastal dunes, mainly related to arable fields (on light sandy soils), and to some active remnants of the inland drift-sand areas. In both latter cases there is an urgent need to manage the wind-erosion process. The aim of this PhD thesis is to develop management tools and strategies to control unwanted and wanted wind erosion.On arable land the main objective of managing the wind erosion process is to minimize the on- and off-site damage by reducing erosion risk. The extent, frequency, intensity of wind erosion events, and thereby their on-site and off-site effects, is controlled by soil characteristics, climate and human activities. Field surveys in areas with light sandy soils in four European countries showed that the erosion risk on agricultural land on light sandy soils is controlled by the cropping system, openness of the landscape and farmers practices. Scenario runs with the WEELS wind erosion model give insight into the general change in erosion risk per month. The simulations point to major changes in erosion risk for changes in a wind-break network, but relatively small changes in erosion risk for the tested cropping systems and climate-change scenario's. With this information, the possible consequences for on-site and off-site damage can be estimated, and from this estimation, additional (policy) measures for controlling wind erosion can be formulated for the region in question. There are enough effective land-management techniques available to minimise the erosion risk to an acceptable level. Voluntary measures based on good agricultural practice work well in a cropping system with high valuable crops and farmers financial b

Inwoners van Florida zullen denken dat het stof dat op hun longen slaat, is opgewaaid aan de eigen zandstranden. Het betreft echter Saharazand van achtduizend kilometer verderop. De saharastof beïnvloedt de vorming van druppels en dus neerslag. Dit artikel doet verslag van de kennis opgedaan zowel in de USA als in Nederland (KNMI)

Op verzoek van de ministeries van LNV en VROM is door Alterra en RIVM een quick scan uitgevoerd van de Nederlandse bodem, betreffende de thema's van de EU soil strategy. Per thema is de huidige bodemkwaliteit in beeld gebracht.Dok is per thema beknopt aangegeven wat de stand van zaken is met betrekking tot monitoring (kunnen we betrouwbaar aangeven In hoevere de gehalten aan organische stof, metalen, nutriënten, etc. veranderen?) en onderzoek (wat weten we van biodiversiteit, van te lage gehalten aan organsche stof in de bodem, van de effecten van winderosie?).

Op verzoek van de ministeries van LNV en VROM is door Alterra en RIVM een quick scan uitgevoerd van de Nederlandse bodem, betreffende de thema's van de EU soil strategy. Per thema is de huidige bodemkwaliteit in beeld gebracht.Dok is per thema beknopt aangegeven wat de stand van zaken is met betrekking tot monitoring (kunnen we betrouwbaar aangeven In hoevere de gehalten aan organische stof, metalen, nutriënten, etc. veranderen?) en onderzoek (wat weten we van biodiversiteit, van te lage gehalten aan organsche stof in de bodem, van de effecten van winderosie?).

In the semi-arid environment of northern Burkina Faso the processes of wind and water erosion occur almost simultaneously and may cause severe soil degradation. Especially in the early rainy season when soils are bare and unprotected, violent winds preceding intense rainfall events result in intense sediment transport by both wind and water. This Ph.D. project aimed at quantifying and modelling wind and water erosion processes, their interaction and related nutrient flows in a Sahelian environment. The source codes of EUROSEM and the stand-alone erosion sub-model of WEPS are translated to the dynamic modelling language PCRaster, further adapted to be applicable to the Sahelian situation and extended with nutrient components. From field measurement and modelling results it is concluded that for water erosion rain splash is the most important detaching agent at the scale of the field and that despite the large volumes of overland flow, erosion is transport capacity limited due to the general low slopes. The material detached by water is available for wind-blown transport. Due to the absence of non-eroding boundaries, intense mass transport under influence of violent winds does not always result in erosion. Depending on wind direction, cover and crust type, net deposition may occur. Further, due to the large spatial variation in wind erosion controlling parameters, areas with erosion and deposition can be identified within a field. Based on model results it is concluded that wind erosion is responsible that wind erosion is responsible for the loss of deposition of large amounts of fine sediment and the nutrients attached to these sediments. Though compared to wind erosion, the nutrient losses under influence of water erosion are small, these losses should not be underestimated; these nutrients flow to the nearest stream and are forever lost for the catchment. Due to the interaction between wind and water, nutrient and soil erosion at field scale may be large, but are l

Het nog aanwezige levende stuifzand in Nederland wordt bedreigd door dichtgroeien als gevolg van atmosferische (stikstof)depositie en afnemende windinvloed door begroeiing op en om de terreinen. In het Preadvies Stuifzanden is de situatie geïnventariseerd. Een overzicht van actieve stuifzanden in beheer bij diverse organisaties (arealen, aantal terreinen), het beheer (al dan niet gericht op verstuiving) en de richting waarin het areaal stuifzand zich ontwikkelt. Verder een bespreking van de beste beheersmaatregelen om stuiven te bevorderen

De aanwezigheid van fijn stof (deeltjes kleiner dan 10 ~S^~m) in de buitenlucht kan gezondheidsproblemen veroorzaken. Om deze reden zijn in EU-verband normen voor fijn stof gesteld. Voor het bestrijden van de emissie van fijn stof is het van belang om deomvang van de verschillende bronnen te kennen. Over de emissie vanuit de landbouw bestond een aantal onduidelijkheden. De afdeling Monitoring en Informatiemanagement van het Ministerie van VROM heeft een opdracht gegeven aan Alterra om in samenwerking met RIVM de methodiek van emissieschatting te verbeteren. Het project heeft bestaan uit literatuuronderzoek en het bespreken van de problematiek met een aantal deskundigen tijdens een discussiedag. Uit het onderzoek blijkt dat stallen waarschijnlijk de grootste emissiebron vormen van fijn stof vanuit de landbouw. Daarnaast is er een aantal relatief kleine posten, met als belangrijkste de toediening van bestrijdingsmiddelen en kunstmest en de aanvoer van krachtvoer op het agrarisch bedrijf. Winderosie is vermoedelijk ook een grote bron, die variabel is in de tijd. De omvang ervan is echter moeilijk te schatten.

In the Sahelian zone, future food supply is insecure due to increasing land degradation. Wind erosion contributes significantly to impoverishment of the sandy soils, which are often loose and sparsely covered by vegetation for most of the year. At the onset of the growing season (May - July), strong winds often precede rains and may cause damage to the young seedlings by abrasion and burial. A possible control measure is the implementation of windbreaks (WBs) that reduce the wind velocity near the soil surface, thus protecting soil and crops. Moreover, the change in air flow may lead to a more favourable crop microclimate. Higher crop yields and increases in the long-term sustainability of crop production may be the result of effective windbreaks integrated in crops. However, windbreaks also compete with crops for limited resources, which may outweigh their potential benefits.Windbreak experiments, reported in literature, illustrate various benefits as well as negative impacts of windbreaks on crop growth (Chapter 1). In addition to a more favourable microclimate and reduced wind erosion, increased soil fertility, and complementary use of resources by trees and crops are possible agroforestry benefits. On the other hand, competition and allelopathic interactions between species, as well as attraction of pests and diseases by trees may reduce crop production. Whether the overall windbreak effect results in yield increases or losses depends on many interacting factors, e.g. climate, soil properties, crop species and WB-design. The few studies performed in semi-arid regions give insufficient insights to formulate generally applicable rules that allow extrapolation of experimental results to other locations or from one WB-design to another. Understanding of the tree-crop interactions is required for the design of optimum windbreak-cropping systems that can provide an option for sustainable land use in the Sahel.This research aimed at enhancing the understanding of posit

In the Sahelian zone of Niger, severe wind erosion occurs mainly in the first half of the rainy season (May - July), when violent winds preceding thunderstorms result in intense sediment transport. Quantification of this wind erosion is difficult due to a high degree of temporal and spatial variability in wind-blown particle mass fluxes. Using improved techniques to collect field data in Niger and developed models revealed that a single wind erosion event may result in severe losses of soil particles and nutrients from unprotected fields. The many technical measures available to reduce wind erosion do not always fit into the Sahelian farming systems. A survey revealed that mulching with crop residues is the main control technique applied by Nigerien farmers, but the quantity of crop residues available for soil conservation is limited, as stover has also other important uses. Field tests with flat pearl millet stalks showed that small quantities can significantly reduce sediment transport during moderate storms. However, sediment transport may actually be intensified by small quantities of mulch during severe storms, because of increased turbulence around the stalks.

Heimans sprak in zijn geologieboekje van 'beroemde windkanters, door de natuur gemodelleerd en gepolijst'; Van der Lijn noemde ze 'wonderen die de natuur ons openbaart' en 'zwerfkeien waarop de eeuwige, rusteloos werkende (de wind) zijn krachten uitoefent'. Romantisch getint taalgebruik voor twee aardse processen: corrasie en deflatie. Corrasie is de zandstraalwerking van met zand beladen wind op gesteenten; deflatie is het wegblazen, dan wel wegvoeren van zand door de wind. Het eindresultaat kan een windlaksteen zijn of een windkei. Kan, omdat beide processen nog steeds voorkomen en er dus sprake is van zowel recente als vroegere windkei- en windlaksteenvorming. Eerst ter verduidelijking enige begripsomschrijvingen.

Het Iberisch Schiereiland is een massief land, de kusten zijn recht, we vinden er geen geen diepe baaien zoals in Griekenland. Iberia heeft een verrassend groot aantal gebergtestreken en een hoge waarde voor de gemiddelde hoogte; deze waarde wordt in Europa alleen overtroffen door de typische Alpenlanden: Oostenrijk en Zwitserland. (Gemiddelde hoogte Iberisch Schiereiland 660 m; Frankrijk 342 m; Zwitserland 1300 m). Het Iberisch Schiereiland is aan veel kanten van de zee afgeschermd door gebergtegordels, die zich evenwijdig aan de kusten uitstrekken. Daardoor is de temperende invloed van de zee op het klimaat maar zeer beperkt en slechts effectief in een smalle kuststrook; daardoor treden er in grote delen van Iberia extreme continentale klimaatsomstandigheden op.

The wind erosion is a problem over more than 80 000 hectares in the Netherlands. The damage in wind erodible areas is on the average at least 150 Dfl. per hectare per year. A lot of damages very probably pass unobserved or unreported.

De herinrichting van het veenkoloniale gebied, welke reeds een tiental jaren in studie is biedt de mogelijkheid om het stuifprobleem in deze streek integraal aan te pakken, In de ontwikkelingen tot nu toe blijkt echter ook hier de onderschatting. Het uitgangspunt, dat het gebied als open landschap met grootschalige akkerbouw behouden moet blijven, en waarin de aardappel gezien de afzetmogelijkheden een belangrijk gewas blijft, maakt het treffen van maatregelen bij voorbaat een moeilijke zaak. Een volkomen bescherming van de Veenkoloniën tegen winderosie door een groot deel in gras te leggen of door een sluitend systeem van windsingels zal momenteel technisch, economisch en cultureel niet aanvaardbaar zijn.

Ruim 10% van de Nederlandse landbouwgrond is min of meer stuifgevoelig. In totaal 80.000 ha heeft deze eigenschap van nature. Als stuifgevoelig worden in Nederland algemeen aangemerkt: zandgronden met een organisch-stofgehalte van 7% of lager en veenkoloniale grond (dalgrond) met 15% of minder organische-stofdelen. De laatste jaren zijn diverse mogelijkheden onderzocht via het PAGV samen met regionale centra in noordoostelijk en zuidoostelijk Nederland. De belangrijkste resultaten worden in dit verslag samengevat

Wind-worn rocks (such as "Rillenstein") mostly originate in deserts. But such rocks occur, although less frequently, also in the Netherlands. At first chemical action plays its role, mayor agent is blasting by sandloaded winds.