Search

RIVM rapport:The National Immunisation Programme (NIP) protects against twelve diseases. In order to make a vaccination as effective as possible, it is important to vaccinate children at the ideal ages and frequencies. The Minister of Health asked the Health Council of the Netherlands for advice on the schedule of the NIP. He wants to know which improvements can be made. RIVM was asked to supply a background document with relevant information. The RIVM has examined the NIP and determined the optimal vaccination schedule for each of the twelve diseases. The current schedule meets most requirements. There is room for improvement for a few diseases. Now it’s the Health Council’s turn to assess the various possibilities and advise the Minister of Health, who will thereupon take a decision. According to RIVM, a schedule with one jab less for tetanus and polio will still confer adequate protection. The jabs against diphtheria, pertussis, tetanus, polio, hepatitis B and Hib should be spread out more over a longer period of time. For preschool children the jab against pertussis, now at four years of age, is better off being administered at the age of five or six years old. The jab will likely be more effective and have fewer side effects at that age. On the other hand, the jab against measles at nine years of age should be moved forward to 2-4 years old. However, a combination vaccine is used for vaccination against measles and mumps, and the jab against mumps is best postponed. Several of the NIP vaccines are combination vaccines, which have the advantage of necessitating fewer injections. They can, however, also make it more difficult to decide to administer a component vaccine at another age. One ideal vaccination schedule may therefore not be possible., Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) beschermt tegen twaalf ziekten. Om een vaccin zo goed mogelijk te laten werken, is het belangrijk om kinderen op de gewenste leeftijden en niet te vaak of te weinig te vaccineren. De minister van VWS heeft de Gezondheidsraad advies gevraagd over het vaccinatieschema van het Rijksvaccinatieprogramma. De minister wil weten of er verbeteringen in het vaccinatieschema mogelijk zijn. Het RIVM is gevraagd om de relevante informatie op een rij te zetten. Het RIVM heeft daarom het vaccinatieschema tegen het licht gehouden en het optimale schema bepaald voor de twaalf ziekten. Het vaccinatieschema blijkt voor een groot deel op orde te zijn. Voor enkele ziekten zijn er verbeteringen mogelijk. Het is nu aan de Gezondheidsraad om de verschillende mogelijkheden te overwegen en de minister te adviseren. Op grond daarvan neemt de minister een besluit. Een prik minder tegen tetanus en polio geeft volgens het RIVM nog steeds goede bescherming tegen deze ziekten. Daarnaast kunnen de prikken tegen difterie, kinkhoest, tetanus, polio, hepatitis B en Hib beter over een langere periode worden verspreid dan nu het geval is. Verder is het beter dat de prik van kleuters tegen kinkhoest op wat latere leeftijd wordt gegeven. Deze prik werkt hierdoor waarschijnlijk beter en heeft dan minder bijwerkingen. De prik op 9-jarige leeftijd tegen mazelen kan juist beter op jongere leeftijd worden gegeven. Alleen zitten de vaccins tegen mazelen en bof in één prik en kan de vaccinatie tegen bof juist beter later worden gegeven. De vaccinaties tegen negen van de twaalf ziekten worden gecombineerd. Dit heeft als voordeel dat kinderen minder vaak hoeven te worden geprikt. Het maakt het wel lastiger om te besluiten om een onderdeel van een gecombineerde prik op een ander moment te geven. Eén ideaal vaccinatieschema bestaat daardoor niet.

RIVM rapport:The National Immunisation Programme (NIP) protects against twelve diseases. In order to make a vaccination as effective as possible, it is important to vaccinate children at the ideal ages and frequencies. The Minister of Health asked the Health Council of the Netherlands for advice on the schedule of the NIP. He wants to know which improvements can be made. RIVM was asked to supply a background document with relevant information. The RIVM has examined the NIP and determined the optimal vaccination schedule for each of the twelve diseases. The current schedule meets most requirements. There is room for improvement for a few diseases. Now it’s the Health Council’s turn to assess the various possibilities and advise the Minister of Health, who will thereupon take a decision. According to RIVM, a schedule with one jab less for tetanus and polio will still confer adequate protection. The jabs against diphtheria, pertussis, tetanus, polio, hepatitis B and Hib should be spread out more over a longer period of time. For preschool children the jab against pertussis, now at four years of age, is better off being administered at the age of five or six years old. The jab will likely be more effective and have fewer side effects at that age. On the other hand, the jab against measles at nine years of age should be moved forward to 2-4 years old. However, a combination vaccine is used for vaccination against measles and mumps, and the jab against mumps is best postponed. Several of the NIP vaccines are combination vaccines, which have the advantage of necessitating fewer injections. They can, however, also make it more difficult to decide to administer a component vaccine at another age. One ideal vaccination schedule may therefore not be possible., Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) beschermt tegen twaalf ziekten. Om een vaccin zo goed mogelijk te laten werken, is het belangrijk om kinderen op de gewenste leeftijden en niet te vaak of te weinig te vaccineren. De minister van VWS heeft de Gezondheidsraad advies gevraagd over het vaccinatieschema van het Rijksvaccinatieprogramma. De minister wil weten of er verbeteringen in het vaccinatieschema mogelijk zijn. Het RIVM is gevraagd om de relevante informatie op een rij te zetten. Het RIVM heeft daarom het vaccinatieschema tegen het licht gehouden en het optimale schema bepaald voor de twaalf ziekten. Het vaccinatieschema blijkt voor een groot deel op orde te zijn. Voor enkele ziekten zijn er verbeteringen mogelijk. Het is nu aan de Gezondheidsraad om de verschillende mogelijkheden te overwegen en de minister te adviseren. Op grond daarvan neemt de minister een besluit. Een prik minder tegen tetanus en polio geeft volgens het RIVM nog steeds goede bescherming tegen deze ziekten. Daarnaast kunnen de prikken tegen difterie, kinkhoest, tetanus, polio, hepatitis B en Hib beter over een langere periode worden verspreid dan nu het geval is. Verder is het beter dat de prik van kleuters tegen kinkhoest op wat latere leeftijd wordt gegeven. Deze prik werkt hierdoor waarschijnlijk beter en heeft dan minder bijwerkingen. De prik op 9-jarige leeftijd tegen mazelen kan juist beter op jongere leeftijd worden gegeven. Alleen zitten de vaccins tegen mazelen en bof in één prik en kan de vaccinatie tegen bof juist beter later worden gegeven. De vaccinaties tegen negen van de twaalf ziekten worden gecombineerd. Dit heeft als voordeel dat kinderen minder vaak hoeven te worden geprikt. Het maakt het wel lastiger om te besluiten om een onderdeel van een gecombineerde prik op een ander moment te geven. Eén ideaal vaccinatieschema bestaat daardoor niet.

The Statutory Research Tasks Unit for Nature & the Environment (WOT N&M) at Wageningen UR uses models, geodatabases and indicators in its policyoriented research for PBL Netherlands Environmental Assessment Agency (see Bouwma et al., 2014) and the Dutch Ministry of Economic Affairs. This research is undertaken for a variety of purposes, for example for the Nature Outlook reports, the review of the National Ecological Network and the evaluation of the policy on fertilisers and crop protection products. WOT N&M operates a quality system to improve and maintain the quality of these models and databases. This WOt-Paper describes this quality system.

De unit Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu van Wageningen UR (WOT N&M) zet modellen, (ruimtelijke) gegevensbestanden en graadmeters in bij het beleidsgericht onderzoek voor het Planbureau voor de Leefomgeving en het Ministerie van Economische Zaken. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om onderzoek voor de Natuurverkenningen, de Herijking van de Ecologische Hoofdstructuur of de Evaluatie van het Mest- en Gewasbeschermingsmiddelenbeleid. Om de kwaliteit van deze modellen en (ruimtelijke) gegevensbestanden te verbeteren en te borgen maakt de WOT N&M gebruik van een kwaliteitssysteem. In deze WOtpaper wordt dit kwaliteitssysteem toegelicht.

Verkenningen maken veelvuldig gebruik van modellen om toekomstige ontwikkelingen in de groene ruimte te illustreren. Als invoer voor deze modellen worden meestal scenario’s ontworpen. Ook worden handelingsopties beschreven die zogenaamde beleidstekorten, die bij de modeluitkomsten naar voren komen, zouden moeten oplossen. Om effectieve verkenningen te maken, is zowel aan de invoer- als de uitvoerkant van de modellen bestuurskundige kennis nodig. Echter van oudsher domineert natuurwetenschappelijk onderzoek de verkenningen. In WOt-paper 18 wordt ingegaan op de integratie van natuurwetenschappelijk onderzoek met bestuurskundige kennis. Hiervoor moeten zowel inhoudelijke als procesmatige stappen worden gezet om toekomstige geformuleerde handelingsopties beter te ‘laten landen’ in het beleid.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maakt bij beleidsevaluaties en verkenningen gebruik van numerieke rekenmodellen die - voor een deel – samen worden ontwikkeld met Wageningen UR. De complexiteit van deze rekenmodellen neemt in het algemeen steeds verder toe. Het idee daarbij is dat het toevoegen van meer processen en variabelen aan een model leidt tot een groter toepassingsgebied, nauwkeuriger uitkomsten en dus tot betere voorspellingen. WOT-paper 11 geeft een beschrijving van een methode om de balans tussen (de complexiteit van) een rekenmodel, de toepassing en de beschikbare data te verbeteren.

Dit rapport is een integraal verslag van het symposium "Krijgt het landschap de ruimte?", dat op 21 juni 2005 is gehouden. Doel was om meer te weten te komen over de betekenis van het landschap voor mensen en over de mogelijkheden om de kwaliteit van onze leefomgeving te ontwikkelen en te versterken. Ruimte-, natuur- en landschapsdeskundigen zijn ingegaan op de vraag welke kansen het ingezette kabinetsbeleid biedt voor het Nederlandse landschap. Duidelijk werd dat meer ontwikkelingsmogelijkheden niet per definitie meer kwaliteit oplevert. Ons landschap en onze cultuur zijn met elkaar verbonden, het verhaal en de identiteit van het landschap moeten de basis vormen om de ruimtelijke kwaliteit van onze leefomgeving te versterken. Trefwoorden: landschap, leefomgeving, identiteit, ruimtelijke kwaliteit

In het project zijn audits uitgevoerd voor 31 modellen en databestanden die binnen DLO worden gebruikt bij de uitvoering van taken voor het Milieu- en Natuurplanbureau. Daartoe is een gemeenschappelijke methodiek ontwikkeld die uitgaat van 5 kwaliteitsaspecten: wetenschappelijke inhoud, wiskundige vertaling en resolutie, statistische aspecten, kwaliteitsborging en communicatieve aspecten. Per aspect zijn criteria uitgewerkt, waarop de modellen en databestanden zijn getoetst. De uitkomsten van de individuele audits zijn vertaald in een algemene aanpak waarmee de kwaliteitsborging structureel kan worden verbeterd. Deze aanpak heeft betrekking op: de organisatie van het proces van kwaliteitsborging; de relatie met ISO-9001; de formulering van twee algemene kwaliteitsniveau’s A en AA en de daarbij behorende criteria en op de wijze waarop de keuze voor een gewenst kwaliteitsniveau kan worden afgestemd op de toepassing en de daarmee samenhangende risico’s. Ook wordt aangegeven hoe de ontwikkelde aanpak binnen DLO kan worden geïmplementeerd.

Voor het waarborgen van de kwaliteit van (ruimtelijke) gegevens en indicatoren is centrale ontsluiting en gestandaardiseerde beschrijving van megadata noodzakelijk. Recent is een inventarisatie gemaakt van bestanden, die betrekking hebben op de beleidsdomeinen natuur, groene ruimte, recreatie en landbouw (beschikbaar via de website van Natuurplanbureau). Voor de beleidssectoren milieu en water zal een aanvullende inventarisatie nodig zijn

LARCH is een kennissysteem dat de overlevingskans van diersoorten bepaalt op basis van de ruimtelijke configuratie van de leefgebieden en de kwaliteit daarvan. Het wordt vooral toegepast bij het ontwerp en de toetsing van de ruimtelijke inrichting vanbestaande en toekomstige landschappen. De analyse bestaat uit twee stappen: habitatmodellering en ruimtelijke modellering. In dit rapport is een voorstel uitgewerkt voor het verbeteren van de habitatmodellering met behulp van ruimtelijke basisbestanden.

In het modellenraamwerk ecologie zijn vier afzonderlijk ontwikkelde modellen (SWAP, SMART, SUMO, NTM) gekoppeld en van een centrale aansturing voorzien. Voor de uitwisseling en opslag van gegevens maken de modellen gebruik van een gemeenschappelijke database. Er is een module ontwikkeld voor gevoeligheids- en onzekerheidsanalyse. De in- en uitvoer kan worden geregeld door middel van een grafische gebruikersinterface. De huidige versie maakt uitvoer mogelijk als tijdverloop van elke gewenste variabeleper ruimtelijke eenheid. In een vervolgproject zal gewerkt worden aan geografisch expliciete in- en uitvoer.

RIVM rapport:To determine the prevalence of HIV and the level of injecting and sexual risk behaviour among injecting drug users (IDU) in Amsterdam (The Netherlands). To compare the results with a previous survey in Amsterdam carried out in 1996. To evaluate the risk of further spread of HIV from IDU in Amsterdam to non-IDU and to the general population. Between June 2 and August 18 1998, a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 202 IDU in Amsterdam. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited in the street (76%) and at the premises of a low-threshold daytime care project (24%). Of the 197 IDU, 51 persons were found to be infected with HIV (prevalence 25.9%, 95% confidence interval [CI] 19.8 - 32.0). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1996 (25.5%, 95% CI 19.7-32.3). 24 (12%) out of 197 IDU shared syringes or needles in the last 6 months (1996: 18%). These percentages seem to be similar in the other cities in our surveillance studies. Of HIV-positive IDU one (2%) borrowed used syringes or needles in the last 6 months. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; this was found consistently for the total group and HIV-positive IDU. 31% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. There are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group. In spite of several prevention programmes, residual injecting and sexual risk behaviour continues. Specific research is needed on how to further improve effectiveness of prevention programmes., Tussen 2 juni en 18 augustus 1998 werd bij 202 IDs uit Amsterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De IDs werden geworven via straatwerving (76%) en via een laagdrempelige instellingen voor druggebruikers (24%). Van de 197 IDs waren 51 deelnemers HIV-positief (prevalentie 25,9%; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 19.9 - 32.6%). Van de 197 IDs had 12% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend. Van hen was 4% HIV-positief. Elf procent had een spuit of naald uitgeleend (1996: 8,5%, niet significant). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werden door 28% gedeeld. Zevenenvijftig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 31% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 13% een niet-injecterende druggebruiker. In beide groepen was 1 ID HIV-positief. Met de vaste seksuele partner werd in 85% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt (1996: 76%). Met losse partners en klanten worden condooms vaker gebruikt (niet altijd condoom gebruikt: losse partners 42%, klanten 29%). De prevalentie van HIV onder IDs in Amsterdam is 26% en vergelijkbaar met de meting van 1996. Het lenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met de vorige meting niet significant gedaald. Het condoomgebruik in vaste, losse en commerciele seksuele contacten is laag en niet veranderd sinds de laatste meting. Er zijn aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep.

RIVM rapport:Tussen 2 juni en 18 augustus 1998 werd bij 202 IDs uit Amsterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De IDs werden geworven via straatwerving (76%) en via een laagdrempelige instellingen voor druggebruikers (24%). Van de 197 IDs waren 51 deelnemers HIV-positief (prevalentie 25,9%; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 19.9 - 32.6%). Van de 197 IDs had 12% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend. Van hen was 4% HIV-positief. Elf procent had een spuit of naald uitgeleend (1996: 8,5%, niet significant). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werden door 28% gedeeld. Zevenenvijftig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 31% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 13% een niet-injecterende druggebruiker. In beide groepen was 1 ID HIV-positief. Met de vaste seksuele partner werd in 85% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt (1996: 76%). Met losse partners en klanten worden condooms vaker gebruikt (niet altijd condoom gebruikt: losse partners 42%, klanten 29%). De prevalentie van HIV onder IDs in Amsterdam is 26% en vergelijkbaar met de meting van 1996. Het lenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met de vorige meting niet significant gedaald. Het condoomgebruik in vaste, losse en commerciele seksuele contacten is laag en niet veranderd sinds de laatste meting. Er zijn aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep., To determine the prevalence of HIV and the level of injecting and sexual risk behaviour among injecting drug users (IDU) in Amsterdam (The Netherlands). To compare the results with a previous survey in Amsterdam carried out in 1996. To evaluate the risk of further spread of HIV from IDU in Amsterdam to non-IDU and to the general population. Between June 2 and August 18 1998, a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 202 IDU in Amsterdam. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited in the street (76%) and at the premises of a low-threshold daytime care project (24%). Of the 197 IDU, 51 persons were found to be infected with HIV (prevalence 25.9%, 95% confidence interval [CI] 19.8 - 32.0). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1996 (25.5%, 95% CI 19.7-32.3). 24 (12%) out of 197 IDU shared syringes or needles in the last 6 months (1996: 18%). These percentages seem to be similar in the other cities in our surveillance studies. Of HIV-positive IDU one (2%) borrowed used syringes or needles in the last 6 months. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; this was found consistently for the total group and HIV-positive IDU. 31% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. There are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group. In spite of several prevention programmes, residual injecting and sexual risk behaviour continues. Specific research is needed on how to further improve effectiveness of prevention programmes.

To determine the prevalence of HIV and the level of injecting and sexual risk behaviour among injecting drug users (IDU) in Amsterdam (The Netherlands). To compare the results with a previous survey in Amsterdam carried out in 1996. To evaluate the risk of further spread of HIV from IDU in Amsterdam to non-IDU and to the general population. Between June 2 and August 18 1998, a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 202 IDU in Amsterdam. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited in the street (76%) and at the premises of a low-threshold daytime care project (24%). Of the 197 IDU, 51 persons were found to be infected with HIV (prevalence 25.9%, 95% confidence interval [CI] 19.8 - 32.0). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1996 (25.5%, 95% CI 19.7-32.3). 24 (12%) out of 197 IDU shared syringes or needles in the last 6 months (1996: 18%). These percentages seem to be similar in the other cities in our surveillance studies. Of HIV-positive IDU one (2%) borrowed used syringes or needles in the last 6 months. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; this was found consistently for the total group and HIV-positive IDU. 31% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. There are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group. In spite of several prevention programmes, residual injecting and sexual risk behaviour continues. Specific research is needed on how to further improve effectiveness of prevention programmes., Tussen 2 juni en 18 augustus 1998 werd bij 202 IDs uit Amsterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De IDs werden geworven via straatwerving (76%) en via een laagdrempelige instellingen voor druggebruikers (24%). Van de 197 IDs waren 51 deelnemers HIV-positief (prevalentie 25,9%; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 19.9 - 32.6%). Van de 197 IDs had 12% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend. Van hen was 4% HIV-positief. Elf procent had een spuit of naald uitgeleend (1996: 8,5%, niet significant). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werden door 28% gedeeld. Zevenenvijftig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 31% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 13% een niet-injecterende druggebruiker. In beide groepen was 1 ID HIV-positief. Met de vaste seksuele partner werd in 85% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt (1996: 76%). Met losse partners en klanten worden condooms vaker gebruikt (niet altijd condoom gebruikt: losse partners 42%, klanten 29%). De prevalentie van HIV onder IDs in Amsterdam is 26% en vergelijkbaar met de meting van 1996. Het lenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met de vorige meting niet significant gedaald. Het condoomgebruik in vaste, losse en commerciele seksuele contacten is laag en niet veranderd sinds de laatste meting. Er zijn aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep.

RIVM rapport:Tussen 2 juni en 18 augustus 1998 werd bij 202 IDs uit Amsterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De IDs werden geworven via straatwerving (76%) en via een laagdrempelige instellingen voor druggebruikers (24%). Van de 197 IDs waren 51 deelnemers HIV-positief (prevalentie 25,9%; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 19.9 - 32.6%). Van de 197 IDs had 12% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend. Van hen was 4% HIV-positief. Elf procent had een spuit of naald uitgeleend (1996: 8,5%, niet significant). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werden door 28% gedeeld. Zevenenvijftig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 31% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 13% een niet-injecterende druggebruiker. In beide groepen was 1 ID HIV-positief. Met de vaste seksuele partner werd in 85% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt (1996: 76%). Met losse partners en klanten worden condooms vaker gebruikt (niet altijd condoom gebruikt: losse partners 42%, klanten 29%). De prevalentie van HIV onder IDs in Amsterdam is 26% en vergelijkbaar met de meting van 1996. Het lenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met de vorige meting niet significant gedaald. Het condoomgebruik in vaste, losse en commerciele seksuele contacten is laag en niet veranderd sinds de laatste meting. Er zijn aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep., To determine the prevalence of HIV and the level of injecting and sexual risk behaviour among injecting drug users (IDU) in Amsterdam (The Netherlands). To compare the results with a previous survey in Amsterdam carried out in 1996. To evaluate the risk of further spread of HIV from IDU in Amsterdam to non-IDU and to the general population. Between June 2 and August 18 1998, a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 202 IDU in Amsterdam. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited in the street (76%) and at the premises of a low-threshold daytime care project (24%). Of the 197 IDU, 51 persons were found to be infected with HIV (prevalence 25.9%, 95% confidence interval [CI] 19.8 - 32.0). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1996 (25.5%, 95% CI 19.7-32.3). 24 (12%) out of 197 IDU shared syringes or needles in the last 6 months (1996: 18%). These percentages seem to be similar in the other cities in our surveillance studies. Of HIV-positive IDU one (2%) borrowed used syringes or needles in the last 6 months. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; this was found consistently for the total group and HIV-positive IDU. 31% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. There are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group. In spite of several prevention programmes, residual injecting and sexual risk behaviour continues. Specific research is needed on how to further improve effectiveness of prevention programmes.

RIVM rapport:To determine the prevalence of HIV and the level of injecting and sexual risk behaviour among injecting drug users (IDU) in Amsterdam (The Netherlands). To compare the results with a previous survey in Amsterdam carried out in 1996. To evaluate the risk of further spread of HIV from IDU in Amsterdam to non-IDU and to the general population. Between June 2 and August 18 1998, a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 202 IDU in Amsterdam. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited in the street (76%) and at the premises of a low-threshold daytime care project (24%). Of the 197 IDU, 51 persons were found to be infected with HIV (prevalence 25.9%, 95% confidence interval [CI] 19.8 - 32.0). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1996 (25.5%, 95% CI 19.7-32.3). 24 (12%) out of 197 IDU shared syringes or needles in the last 6 months (1996: 18%). These percentages seem to be similar in the other cities in our surveillance studies. Of HIV-positive IDU one (2%) borrowed used syringes or needles in the last 6 months. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; this was found consistently for the total group and HIV-positive IDU. 31% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. There are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group. In spite of several prevention programmes, residual injecting and sexual risk behaviour continues. Specific research is needed on how to further improve effectiveness of prevention programmes., Tussen 2 juni en 18 augustus 1998 werd bij 202 IDs uit Amsterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De IDs werden geworven via straatwerving (76%) en via een laagdrempelige instellingen voor druggebruikers (24%). Van de 197 IDs waren 51 deelnemers HIV-positief (prevalentie 25,9%; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 19.9 - 32.6%). Van de 197 IDs had 12% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend. Van hen was 4% HIV-positief. Elf procent had een spuit of naald uitgeleend (1996: 8,5%, niet significant). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werden door 28% gedeeld. Zevenenvijftig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 31% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 13% een niet-injecterende druggebruiker. In beide groepen was 1 ID HIV-positief. Met de vaste seksuele partner werd in 85% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt (1996: 76%). Met losse partners en klanten worden condooms vaker gebruikt (niet altijd condoom gebruikt: losse partners 42%, klanten 29%). De prevalentie van HIV onder IDs in Amsterdam is 26% en vergelijkbaar met de meting van 1996. Het lenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met de vorige meting niet significant gedaald. Het condoomgebruik in vaste, losse en commerciele seksuele contacten is laag en niet veranderd sinds de laatste meting. Er zijn aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep.

RIVM rapport:Tussen 2 juni en 18 augustus 1998 werd bij 202 IDs uit Amsterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De IDs werden geworven via straatwerving (76%) en via een laagdrempelige instellingen voor druggebruikers (24%). Van de 197 IDs waren 51 deelnemers HIV-positief (prevalentie 25,9%; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 19.9 - 32.6%). Van de 197 IDs had 12% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend. Van hen was 4% HIV-positief. Elf procent had een spuit of naald uitgeleend (1996: 8,5%, niet significant). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werden door 28% gedeeld. Zevenenvijftig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 31% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 13% een niet-injecterende druggebruiker. In beide groepen was 1 ID HIV-positief. Met de vaste seksuele partner werd in 85% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt (1996: 76%). Met losse partners en klanten worden condooms vaker gebruikt (niet altijd condoom gebruikt: losse partners 42%, klanten 29%). De prevalentie van HIV onder IDs in Amsterdam is 26% en vergelijkbaar met de meting van 1996. Het lenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met de vorige meting niet significant gedaald. Het condoomgebruik in vaste, losse en commerciele seksuele contacten is laag en niet veranderd sinds de laatste meting. Er zijn aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep., To determine the prevalence of HIV and the level of injecting and sexual risk behaviour among injecting drug users (IDU) in Amsterdam (The Netherlands). To compare the results with a previous survey in Amsterdam carried out in 1996. To evaluate the risk of further spread of HIV from IDU in Amsterdam to non-IDU and to the general population. Between June 2 and August 18 1998, a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 202 IDU in Amsterdam. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited in the street (76%) and at the premises of a low-threshold daytime care project (24%). Of the 197 IDU, 51 persons were found to be infected with HIV (prevalence 25.9%, 95% confidence interval [CI] 19.8 - 32.0). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1996 (25.5%, 95% CI 19.7-32.3). 24 (12%) out of 197 IDU shared syringes or needles in the last 6 months (1996: 18%). These percentages seem to be similar in the other cities in our surveillance studies. Of HIV-positive IDU one (2%) borrowed used syringes or needles in the last 6 months. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; this was found consistently for the total group and HIV-positive IDU. 31% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. There are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group. In spite of several prevention programmes, residual injecting and sexual risk behaviour continues. Specific research is needed on how to further improve effectiveness of prevention programmes.

RIVM rapport:To determine the prevalence of HIV and the level of injecting and sexual risk behaviour among injecting drug users (IDU) in Amsterdam (The Netherlands). To compare the results with a previous survey in Amsterdam carried out in 1996. To evaluate the risk of further spread of HIV from IDU in Amsterdam to non-IDU and to the general population. Between June 2 and August 18 1998, a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 202 IDU in Amsterdam. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited in the street (76%) and at the premises of a low-threshold daytime care project (24%). Of the 197 IDU, 51 persons were found to be infected with HIV (prevalence 25.9%, 95% confidence interval [CI] 19.8 - 32.0). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1996 (25.5%, 95% CI 19.7-32.3). 24 (12%) out of 197 IDU shared syringes or needles in the last 6 months (1996: 18%). These percentages seem to be similar in the other cities in our surveillance studies. Of HIV-positive IDU one (2%) borrowed used syringes or needles in the last 6 months. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; this was found consistently for the total group and HIV-positive IDU. 31% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. There are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group. In spite of several prevention programmes, residual injecting and sexual risk behaviour continues. Specific research is needed on how to further improve effectiveness of prevention programmes., Tussen 2 juni en 18 augustus 1998 werd bij 202 IDs uit Amsterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De IDs werden geworven via straatwerving (76%) en via een laagdrempelige instellingen voor druggebruikers (24%). Van de 197 IDs waren 51 deelnemers HIV-positief (prevalentie 25,9%; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 19.9 - 32.6%). Van de 197 IDs had 12% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend. Van hen was 4% HIV-positief. Elf procent had een spuit of naald uitgeleend (1996: 8,5%, niet significant). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werden door 28% gedeeld. Zevenenvijftig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 31% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 13% een niet-injecterende druggebruiker. In beide groepen was 1 ID HIV-positief. Met de vaste seksuele partner werd in 85% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt (1996: 76%). Met losse partners en klanten worden condooms vaker gebruikt (niet altijd condoom gebruikt: losse partners 42%, klanten 29%). De prevalentie van HIV onder IDs in Amsterdam is 26% en vergelijkbaar met de meting van 1996. Het lenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met de vorige meting niet significant gedaald. Het condoomgebruik in vaste, losse en commerciele seksuele contacten is laag en niet veranderd sinds de laatste meting. Er zijn aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep.

The availability of high-quality models is considered a critical success factor for Alterra. To answer the complex questions of policy makers it is often necessary to link models that have been developed initially to study more limited questions. Whenmodels are linked, error propagation may enlarge the uncertainty of the model results. However, the quantification of uncertainty propagation may become more complex. This problem of uncertainty propagation in model chains is explored using a chain of the models SMART2/SUMO, P2E and NTM that predicts the potential nature conservation value of natural areas. Two methods have been explored to study the uncertainty propagation in the model chain: a regression-free method that estimates the uncertainty contributions of groups of sources of uncertainty, and an analysis by means of linear regression approximations of the sub-models of the model chain. The final analysis was done with a regression-free method. The results are presented as the contributions ofthe various sources of uncertainty to the uncertainty of the potential conservation value. From the results of this study, lessons are learned for the analyses of error propagation in model chains.

RIVM rapport:Met het doel om een effect vast te stellen van alledaagse niet-experimentele blootstelling aan UVB op het immuunsysteem is een twee jaar retrospectieve vragenlijst betreffende blootstelling aan zonlicht en gebruik van zonnebank afgenomen bij de HIV-genfecteerde deelnemers van de cohortstudie onder homoseksuele mannen van de GG&GD in Amsterdam. De zelf-gerapporteerde gegevens (aantal uur, kleding, activiteit, land en seizoen) gedurende vakanties, beroep en vrije tijd maken een schatting van de individuele blootstelling mogelijk. In dit rapport worden de resultaten van de vragenlijst gepresenteerd. In een toekomstig artikel/ rapport worden de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar het verband tussen expositie aan UVB en het ziektebeloop van HIV naar AIDS. Dit zal dan een van de eerste epidemiologische studies zijn naar het effect van alledaagse blootstelling aan UVB op het immuunsysteem. In totaal hebben 73 deelnemers de vragenlijst ingevuld. Zij rapporteerden 191 vakantieperiodes, waarvan 89 in zonnige landen tussen 400 Noorder- and 250 Zuiderbreedte. Alhoewel het grootste aantal van de gerapporteerde uren blootgesteld (70%) blootstelling in de vrije tijd betrof, nam dit aandeel af ten gunste van blootstelling in de vakantieperiodes na weging van deze uren voor het effect van breedtegraad & seizoen en kleding & activiteit op de dosis UVB. Verder werd in de vakantieperiodes de hoogste gemiddelde blootstelling per dag gezien. Het betrekken van het effect van breedtegraad & seizoen in de schatting van de individuele blootstelling had nauwelijks invloed op de classificatie van deelnemers met betrekking tot hun blootstelling. Dit was in tegenstelling tot het betrekken van het effect van kleding & activiteit. Een duidelijke correlatie tussen de blootstelling aan UVB en de rapportage van zonverbranding kon worden vastgesteld. Deze correlatie was zwakker binnen de groep deelnemers die rapporteerden vaak zonnebrand-creme te gebruiken. Geen correlatie tussen blootstel, To assess the effect of environmental and day-to-day exposure to UVB on the human immune system a two-year retrospective questionnaire on exposure to sunlight and artificial UV sources was held among the HIV-infected participants of the cohort study for homosexual men of the Municipal Health Service in Amsterdam. The selfreported data on exposure (the number of hours, dress, activity, country, season) during holidays, occupation and leisure time were used to estimate the individual exposure. This report presents the results of the questionnaire. In a future study we will examine whether a higher exposure to UVB is associated with a less favourable disease progression from HIV to AIDS. In total, 73 participants filled out the questionnaire and reported 191 holiday periods in the two preceding years, of which 89 in sunny countries between 400N and 250S. Although the greatest number (70%) of hours exposed concerned exposure during leisure activities, the percentage decreased in favour of the exposure during holidays, after weighting the hours exposed for the effect of latitude, and season and dress, and activity on the UVB dose. Furthermore, during holiday periods the highest mean number of hours exposed per day was observed. Including the effect of latitude and season in the estimation of the individual UVB exposure hardly modified the classification of participants with respect to their exposure. This was in contrast to the inclusion of the effect of dress and activity. A clear correlation between exposure to UVB as assessed on the basis of this questionnaire and the reporting of sunburn was also shown. Sunscreen use was shown to modify this correlation. No relationship between exposure to UVB and the recurrence of labial herpes simplex could be established. By checking the answers given to comparable questions it was revealed that participants were often not able to give consistent information on their exposure. We conclude that this two-year retrospective questionn

RIVM rapport:Tussen 24 november 1997 en 30 januari 1998 werd bij 196 IDs uit Groningen een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (91%), twee laagdrempelige dagcentra voor druggebruikers (5%), een dagbestedingsproject voor druggebruikers (2%) en via straatwerving (2%). Van de 196 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0,5%; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,0 - 1.5%). Van de 126 actuele spuiters had 11% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, relatief weinig vergeleken met de metingen in andere steden. Twaalf procent had een spuit of naald uitgeleend. Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 38% gedeeld. 43% van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 48% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 14% een niet-injecterende druggebruikers. Met de vaste seksuele partner werd in 89% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt. Met losse partners en met klanten werden vaker condooms gebruikt (niet altijd condooms gebruikt: 58%, resp. 24%). De prevalentie van HIV onder IDs in Groningen is 0.5%. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is minder dan in de metingen in de andere steden. Het condoomgebruik in vaste seksuele contacten is laag en vergelijkbaar met dat in de metingen in de andere steden.Door de lage HIV-prevalentie wordt het risico op verspreiding van HIV naar niet-IDs of de rest van de algemene bevolking laag ingeschat., To assess the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Groningen (the Netherlands). To evaluate the risk of further spread of HIV among IDU to non-IDU and to the general population. Between November 24 1997 and January 30 1998 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 196 IDU in Groningen. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadone care (91%), low-threshold daytime care projects (7%) and from the street (2%). Of the 196 IDU, only one person was infected (prevalence 0.5%, 95% confidence interval [CI] 0.0-1.5%). Eleven per cent of the current injectors had borrowed used syringes or needles in the last six months; this level is lower than in most of the other cities studied in the Netherlands. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; 20% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. The prevalence of HIV among IDU in Groningen in the Netherlands is approximately 0.5%. Injecting risk behaviour occurs at a low level, compared to other cities studied in the Netherlands. Sexual risk behaviour occurs regularly. The risk of further spread of HIV among IDU is low. Also, at this low level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low.

RIVM rapport:To assess the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Groningen (the Netherlands). To evaluate the risk of further spread of HIV among IDU to non-IDU and to the general population. Between November 24 1997 and January 30 1998 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 196 IDU in Groningen. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadone care (91%), low-threshold daytime care projects (7%) and from the street (2%). Of the 196 IDU, only one person was infected (prevalence 0.5%, 95% confidence interval [CI] 0.0-1.5%). Eleven per cent of the current injectors had borrowed used syringes or needles in the last six months; this level is lower than in most of the other cities studied in the Netherlands. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; 20% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. The prevalence of HIV among IDU in Groningen in the Netherlands is approximately 0.5%. Injecting risk behaviour occurs at a low level, compared to other cities studied in the Netherlands. Sexual risk behaviour occurs regularly. The risk of further spread of HIV among IDU is low. Also, at this low level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low., Tussen 24 november 1997 en 30 januari 1998 werd bij 196 IDs uit Groningen een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (91%), twee laagdrempelige dagcentra voor druggebruikers (5%), een dagbestedingsproject voor druggebruikers (2%) en via straatwerving (2%). Van de 196 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0,5%; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,0 - 1.5%). Van de 126 actuele spuiters had 11% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, relatief weinig vergeleken met de metingen in andere steden. Twaalf procent had een spuit of naald uitgeleend. Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 38% gedeeld. 43% van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 48% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 14% een niet-injecterende druggebruikers. Met de vaste seksuele partner werd in 89% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt. Met losse partners en met klanten werden vaker condooms gebruikt (niet altijd condooms gebruikt: 58%, resp. 24%). De prevalentie van HIV onder IDs in Groningen is 0.5%. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is minder dan in de metingen in de andere steden. Het condoomgebruik in vaste seksuele contacten is laag en vergelijkbaar met dat in de metingen in de andere steden.Door de lage HIV-prevalentie wordt het risico op verspreiding van HIV naar niet-IDs of de rest van de algemene bevolking laag ingeschat.

Met het doel om een effect vast te stellen van alledaagse niet-experimentele blootstelling aan UVB op het immuunsysteem is een twee jaar retrospectieve vragenlijst betreffende blootstelling aan zonlicht en gebruik van zonnebank afgenomen bij de HIV-genfecteerde deelnemers van de cohortstudie onder homoseksuele mannen van de GG&GD in Amsterdam. De zelf-gerapporteerde gegevens (aantal uur, kleding, activiteit, land en seizoen) gedurende vakanties, beroep en vrije tijd maken een schatting van de individuele blootstelling mogelijk. In dit rapport worden de resultaten van de vragenlijst gepresenteerd. In een toekomstig artikel/ rapport worden de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar het verband tussen expositie aan UVB en het ziektebeloop van HIV naar AIDS. Dit zal dan een van de eerste epidemiologische studies zijn naar het effect van alledaagse blootstelling aan UVB op het immuunsysteem. In totaal hebben 73 deelnemers de vragenlijst ingevuld. Zij rapporteerden 191 vakantieperiodes, waarvan 89 in zonnige landen tussen 400 Noorder- and 250 Zuiderbreedte. Alhoewel het grootste aantal van de gerapporteerde uren blootgesteld (70%) blootstelling in de vrije tijd betrof, nam dit aandeel af ten gunste van blootstelling in de vakantieperiodes na weging van deze uren voor het effect van breedtegraad & seizoen en kleding & activiteit op de dosis UVB. Verder werd in de vakantieperiodes de hoogste gemiddelde blootstelling per dag gezien. Het betrekken van het effect van breedtegraad & seizoen in de schatting van de individuele blootstelling had nauwelijks invloed op de classificatie van deelnemers met betrekking tot hun blootstelling. Dit was in tegenstelling tot het betrekken van het effect van kleding & activiteit. Een duidelijke correlatie tussen de blootstelling aan UVB en de rapportage van zonverbranding kon worden vastgesteld. Deze correlatie was zwakker binnen de groep deelnemers die rapporteerden vaak zonnebrand-creme te gebruiken. Geen correlatie tussen blootstel, To assess the effect of environmental and day-to-day exposure to UVB on the human immune system a two-year retrospective questionnaire on exposure to sunlight and artificial UV sources was held among the HIV-infected participants of the cohort study for homosexual men of the Municipal Health Service in Amsterdam. The selfreported data on exposure (the number of hours, dress, activity, country, season) during holidays, occupation and leisure time were used to estimate the individual exposure. This report presents the results of the questionnaire. In a future study we will examine whether a higher exposure to UVB is associated with a less favourable disease progression from HIV to AIDS. In total, 73 participants filled out the questionnaire and reported 191 holiday periods in the two preceding years, of which 89 in sunny countries between 400N and 250S. Although the greatest number (70%) of hours exposed concerned exposure during leisure activities, the percentage decreased in favour of the exposure during holidays, after weighting the hours exposed for the effect of latitude, and season and dress, and activity on the UVB dose. Furthermore, during holiday periods the highest mean number of hours exposed per day was observed. Including the effect of latitude and season in the estimation of the individual UVB exposure hardly modified the classification of participants with respect to their exposure. This was in contrast to the inclusion of the effect of dress and activity. A clear correlation between exposure to UVB as assessed on the basis of this questionnaire and the reporting of sunburn was also shown. Sunscreen use was shown to modify this correlation. No relationship between exposure to UVB and the recurrence of labial herpes simplex could be established. By checking the answers given to comparable questions it was revealed that participants were often not able to give consistent information on their exposure. We conclude that this two-year retrospective questionn

Van april 1989 tot en met december 1998 zijn 33.003 HIV-testen verricht bij 31.682 personen in het verzorgingsgebied van het Streeklaboratorium te onder de aanvragende artsen zijn gegevens verzameld over de indicatie voor de testaanvraag. Het jaarlijks aantal nieuw-positieven is in de periode 1990-1998 continu laag (0,6% - 1%). Het jaarlijks aantal aangevraagde testen is gestegen (1990: 2761, 1998: 3923). Deze stijging betreft met name testen bij mensen met heteroseksueel risicogedrag. Bij homo-/biseksuele mannen is het percentage nieuw-positieven het hoogst (6,9%), gevolgd door druggebruikers (4,2%). Het percentage nieuw-positieven onder personen die heteroseksueel risico liepen blijft laag: 0,2%. Deze cijfers wijzen erop dat de verspreiding van HIV nog steeds beperkt is tot de bekende risicogroepen; er waren geen aanwijzingen voor verspreiding naar de algemene populatie. Het testgedrag van personen in bepaalde (risico)groepen loopt niet parallel met het risico dat zij lopen. Een groot deel van de HIV-testen wordt aangevraagd door mensen die heteroseksueel risico hebben gelopen, met name mensen met veel wisselende partners. Het voorkomen van HIV-infecties onder deze groep is echter laag. De groep homo-/biseksuele mannen en druggebruikers laten zich juist relatief weinig testen, terwijl onder hen nog steeds de meeste HIV-seropositieven voorkomen. Al met al mogen we concluderen dat de laboratorium-surveillance in de regio Arnhem een waardevolle aanvulling op de HIV-surveillance in Nederland vormt en dat moet worden nagegaan of implementatie van deze surveillance ook in andere regio's te realiseren is., Between April 1989 and December 1998 33,003 HIV-tests were performed in 31,682 individuals living in the service area of the Regional Public Health Laboratory Arnhem/Rijnstate Hospital. By means of a questionnaire among requesting physicians information was gathered on the indication for the test. No increase in number of new infections was observed over time, although the number of requested tests increased (1990: n=2761, 1998: n=3923). The increase was mainly caused by a sharp increase in the number of tests for "changing heterosexual contacts". Most infections occurred among homo/bisexuals (6.9%), followed by drug users (4.2%). In individuals tested in connection with heterosexual risk behavior the prevalence was low: 0.2%. It appears that the spread of HIV is still restricted to known risk groups; signs for considerable spread in the general population could not be found. Remarkably the test behavior of individuals in certain (risk)groups does not match their risk of a HIV-infection. The subgroup of tests for heterosexual risk behavior constitutes a considerable amount of the HIV-testing population, while their risk on a HIV-infection is low. While homo-/bisexuals and drugusers are most at risk for a HIV-infection, they make up only a small part of the HIV-testing population. All in all we may conclude that with these features the laboratorysurveillance in the Arnhem area is a valuable supplement to the HIV-surveillance in the Netherlands.

RIVM rapport:In deze studie wordt de prevalentie van infectie met HIV vastgesteld en inzicht gekregen in het risicogedrag van injecterende druggebruikers(IDs) in Arnhem. Er wordt nagegaan of er belangrijke verschillen zijn ten opzichte van eerdere metingen in 1995 en 1991/1992. Er worden subgroepen IDs onderscheiden met een verhoogd risico op HIV-infectie. Het risico wordt ingeschat op verdere verspreiding van HIV naar andere IDs, niet-injecterende druggebruikers en de rest van de algemene bevolking. Tussen 6 oktober en 22 november 1997 werd bij 130 IDs uit Arnhem een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (84%), een laagdrempelig dagcentrum voor druggebruikers (12%), een voorziening voor prostituees (2%) en via straatwerving (2%). Van de 127 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0.8%,95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 0,0 - 4,3%). Deze prevalentie was niet significant verschillend van de metingen in 1995 (2,2%, 95% BI 0,6 - 5,5%) en 1991/1992 (2,2%, 95% BI 0,4-6,3%). Van de 81 actuele spuiters had 15% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, een forse daling in vergelijking met de 39% en 42% in de metingen van 1995, respectievelijk 1991/1992. Zestien procent had een spuit of naald uitgeleend, eveneens een daling in vergelijking met 1995 (30%) en 1991/1992 (36%). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 51% gedeeld. Deelnemers zonder een vast adres waren een risicogroep voor het lenen van spuiten van anderen. Zesendertig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 57% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 17% een niet- injecterende druggebruiker. In 96% van de vaste relaties werd niet altijd een condoom gebruikt (1995: 89%, 1991/1992 92%). Met losse partners en met klanten worden condooms meer gebruikt maar niet meer dan in 1995 en 1991/1992. Concluderend is de prevalentie van, In this study the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Arnhem (the Netherlands) is assessed. The results are compared with previous surveys in Arnhem in 1995 and 1991/1992. The risk of further spread among IDU, to non-IDU and to the general population is evaluated. Between October 6 and November 22 1997 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 130 IDU in Arnhem. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadon care (84%), a low-treshold daytime care project (12%), a street prostitution project (2%) and from the street (2%). Of 127 IDU, only one person was infected (prevalence 0.8%, 95% confidence interval [CI] 0.0-4.3). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1995 (2.2%, 95% CI 0.6-5.5) and 1991/1992 (2.2%, 95% CI) 15% of the current IDU borrowed used syringes or needles in the last 6 months, which is much lower compared with 1995 (39%) and 1991/1992 (42%) this percentage seems to be similar in the other cities in our surveillance studies. Condom use was very low during sexual contact between steady partners 21% of the IDU have a non-drug user as steady sexual partner. In conclusion the prevalence of HIV among IDU in Arnhem in the Netherlands is O.8% and has not changed compared with surveys in 1995 and 1991/1992. Injecting risk behaviour occurs at a much lower level then in the previous surveys. Sexual risk behaviour occurs regurlarly and at a same level. The risk of further spread among IDU is low. At this level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low.

Tussen 24 november 1997 en 30 januari 1998 werd bij 196 IDs uit Groningen een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (91%), twee laagdrempelige dagcentra voor druggebruikers (5%), een dagbestedingsproject voor druggebruikers (2%) en via straatwerving (2%). Van de 196 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0,5%; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,0 - 1.5%). Van de 126 actuele spuiters had 11% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, relatief weinig vergeleken met de metingen in andere steden. Twaalf procent had een spuit of naald uitgeleend. Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 38% gedeeld. 43% van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 48% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 14% een niet-injecterende druggebruikers. Met de vaste seksuele partner werd in 89% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt. Met losse partners en met klanten werden vaker condooms gebruikt (niet altijd condooms gebruikt: 58%, resp. 24%). De prevalentie van HIV onder IDs in Groningen is 0.5%. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is minder dan in de metingen in de andere steden. Het condoomgebruik in vaste seksuele contacten is laag en vergelijkbaar met dat in de metingen in de andere steden.Door de lage HIV-prevalentie wordt het risico op verspreiding van HIV naar niet-IDs of de rest van de algemene bevolking laag ingeschat., To assess the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Groningen (the Netherlands). To evaluate the risk of further spread of HIV among IDU to non-IDU and to the general population. Between November 24 1997 and January 30 1998 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 196 IDU in Groningen. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadone care (91%), low-threshold daytime care projects (7%) and from the street (2%). Of the 196 IDU, only one person was infected (prevalence 0.5%, 95% confidence interval [CI] 0.0-1.5%). Eleven per cent of the current injectors had borrowed used syringes or needles in the last six months; this level is lower than in most of the other cities studied in the Netherlands. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; 20% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. The prevalence of HIV among IDU in Groningen in the Netherlands is approximately 0.5%. Injecting risk behaviour occurs at a low level, compared to other cities studied in the Netherlands. Sexual risk behaviour occurs regularly. The risk of further spread of HIV among IDU is low. Also, at this low level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low.

RIVM rapport:Met het doel om een effect vast te stellen van alledaagse niet-experimentele blootstelling aan UVB op het immuunsysteem is een twee jaar retrospectieve vragenlijst betreffende blootstelling aan zonlicht en gebruik van zonnebank afgenomen bij de HIV-genfecteerde deelnemers van de cohortstudie onder homoseksuele mannen van de GG&GD in Amsterdam. De zelf-gerapporteerde gegevens (aantal uur, kleding, activiteit, land en seizoen) gedurende vakanties, beroep en vrije tijd maken een schatting van de individuele blootstelling mogelijk. In dit rapport worden de resultaten van de vragenlijst gepresenteerd. In een toekomstig artikel/ rapport worden de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar het verband tussen expositie aan UVB en het ziektebeloop van HIV naar AIDS. Dit zal dan een van de eerste epidemiologische studies zijn naar het effect van alledaagse blootstelling aan UVB op het immuunsysteem. In totaal hebben 73 deelnemers de vragenlijst ingevuld. Zij rapporteerden 191 vakantieperiodes, waarvan 89 in zonnige landen tussen 400 Noorder- and 250 Zuiderbreedte. Alhoewel het grootste aantal van de gerapporteerde uren blootgesteld (70%) blootstelling in de vrije tijd betrof, nam dit aandeel af ten gunste van blootstelling in de vakantieperiodes na weging van deze uren voor het effect van breedtegraad & seizoen en kleding & activiteit op de dosis UVB. Verder werd in de vakantieperiodes de hoogste gemiddelde blootstelling per dag gezien. Het betrekken van het effect van breedtegraad & seizoen in de schatting van de individuele blootstelling had nauwelijks invloed op de classificatie van deelnemers met betrekking tot hun blootstelling. Dit was in tegenstelling tot het betrekken van het effect van kleding & activiteit. Een duidelijke correlatie tussen de blootstelling aan UVB en de rapportage van zonverbranding kon worden vastgesteld. Deze correlatie was zwakker binnen de groep deelnemers die rapporteerden vaak zonnebrand-creme te gebruiken. Geen correlatie tussen blootstel, To assess the effect of environmental and day-to-day exposure to UVB on the human immune system a two-year retrospective questionnaire on exposure to sunlight and artificial UV sources was held among the HIV-infected participants of the cohort study for homosexual men of the Municipal Health Service in Amsterdam. The selfreported data on exposure (the number of hours, dress, activity, country, season) during holidays, occupation and leisure time were used to estimate the individual exposure. This report presents the results of the questionnaire. In a future study we will examine whether a higher exposure to UVB is associated with a less favourable disease progression from HIV to AIDS. In total, 73 participants filled out the questionnaire and reported 191 holiday periods in the two preceding years, of which 89 in sunny countries between 400N and 250S. Although the greatest number (70%) of hours exposed concerned exposure during leisure activities, the percentage decreased in favour of the exposure during holidays, after weighting the hours exposed for the effect of latitude, and season and dress, and activity on the UVB dose. Furthermore, during holiday periods the highest mean number of hours exposed per day was observed. Including the effect of latitude and season in the estimation of the individual UVB exposure hardly modified the classification of participants with respect to their exposure. This was in contrast to the inclusion of the effect of dress and activity. A clear correlation between exposure to UVB as assessed on the basis of this questionnaire and the reporting of sunburn was also shown. Sunscreen use was shown to modify this correlation. No relationship between exposure to UVB and the recurrence of labial herpes simplex could be established. By checking the answers given to comparable questions it was revealed that participants were often not able to give consistent information on their exposure. We conclude that this two-year retrospective questionn

RIVM rapport:Van april 1989 tot en met december 1998 zijn 33.003 HIV-testen verricht bij 31.682 personen in het verzorgingsgebied van het Streeklaboratorium te onder de aanvragende artsen zijn gegevens verzameld over de indicatie voor de testaanvraag. Het jaarlijks aantal nieuw-positieven is in de periode 1990-1998 continu laag (0,6% - 1%). Het jaarlijks aantal aangevraagde testen is gestegen (1990: 2761, 1998: 3923). Deze stijging betreft met name testen bij mensen met heteroseksueel risicogedrag. Bij homo-/biseksuele mannen is het percentage nieuw-positieven het hoogst (6,9%), gevolgd door druggebruikers (4,2%). Het percentage nieuw-positieven onder personen die heteroseksueel risico liepen blijft laag: 0,2%. Deze cijfers wijzen erop dat de verspreiding van HIV nog steeds beperkt is tot de bekende risicogroepen; er waren geen aanwijzingen voor verspreiding naar de algemene populatie. Het testgedrag van personen in bepaalde (risico)groepen loopt niet parallel met het risico dat zij lopen. Een groot deel van de HIV-testen wordt aangevraagd door mensen die heteroseksueel risico hebben gelopen, met name mensen met veel wisselende partners. Het voorkomen van HIV-infecties onder deze groep is echter laag. De groep homo-/biseksuele mannen en druggebruikers laten zich juist relatief weinig testen, terwijl onder hen nog steeds de meeste HIV-seropositieven voorkomen. Al met al mogen we concluderen dat de laboratorium-surveillance in de regio Arnhem een waardevolle aanvulling op de HIV-surveillance in Nederland vormt en dat moet worden nagegaan of implementatie van deze surveillance ook in andere regio's te realiseren is., Between April 1989 and December 1998 33,003 HIV-tests were performed in 31,682 individuals living in the service area of the Regional Public Health Laboratory Arnhem/Rijnstate Hospital. By means of a questionnaire among requesting physicians information was gathered on the indication for the test. No increase in number of new infections was observed over time, although the number of requested tests increased (1990: n=2761, 1998: n=3923). The increase was mainly caused by a sharp increase in the number of tests for "changing heterosexual contacts". Most infections occurred among homo/bisexuals (6.9%), followed by drug users (4.2%). In individuals tested in connection with heterosexual risk behavior the prevalence was low: 0.2%. It appears that the spread of HIV is still restricted to known risk groups; signs for considerable spread in the general population could not be found. Remarkably the test behavior of individuals in certain (risk)groups does not match their risk of a HIV-infection. The subgroup of tests for heterosexual risk behavior constitutes a considerable amount of the HIV-testing population, while their risk on a HIV-infection is low. While homo-/bisexuals and drugusers are most at risk for a HIV-infection, they make up only a small part of the HIV-testing population. All in all we may conclude that with these features the laboratorysurveillance in the Arnhem area is a valuable supplement to the HIV-surveillance in the Netherlands.

RIVM rapport:In deze studie wordt de prevalentie van infectie met HIV vastgesteld en inzicht gekregen in het risicogedrag van injecterende druggebruikers(IDs) in Arnhem. Er wordt nagegaan of er belangrijke verschillen zijn ten opzichte van eerdere metingen in 1995 en 1991/1992. Er worden subgroepen IDs onderscheiden met een verhoogd risico op HIV-infectie. Het risico wordt ingeschat op verdere verspreiding van HIV naar andere IDs, niet-injecterende druggebruikers en de rest van de algemene bevolking. Tussen 6 oktober en 22 november 1997 werd bij 130 IDs uit Arnhem een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (84%), een laagdrempelig dagcentrum voor druggebruikers (12%), een voorziening voor prostituees (2%) en via straatwerving (2%). Van de 127 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0.8%,95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 0,0 - 4,3%). Deze prevalentie was niet significant verschillend van de metingen in 1995 (2,2%, 95% BI 0,6 - 5,5%) en 1991/1992 (2,2%, 95% BI 0,4-6,3%). Van de 81 actuele spuiters had 15% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, een forse daling in vergelijking met de 39% en 42% in de metingen van 1995, respectievelijk 1991/1992. Zestien procent had een spuit of naald uitgeleend, eveneens een daling in vergelijking met 1995 (30%) en 1991/1992 (36%). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 51% gedeeld. Deelnemers zonder een vast adres waren een risicogroep voor het lenen van spuiten van anderen. Zesendertig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 57% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 17% een niet- injecterende druggebruiker. In 96% van de vaste relaties werd niet altijd een condoom gebruikt (1995: 89%, 1991/1992 92%). Met losse partners en met klanten worden condooms meer gebruikt maar niet meer dan in 1995 en 1991/1992. Concluderend is de prevalentie van, In this study the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Arnhem (the Netherlands) is assessed. The results are compared with previous surveys in Arnhem in 1995 and 1991/1992. The risk of further spread among IDU, to non-IDU and to the general population is evaluated. Between October 6 and November 22 1997 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 130 IDU in Arnhem. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadon care (84%), a low-treshold daytime care project (12%), a street prostitution project (2%) and from the street (2%). Of 127 IDU, only one person was infected (prevalence 0.8%, 95% confidence interval [CI] 0.0-4.3). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1995 (2.2%, 95% CI 0.6-5.5) and 1991/1992 (2.2%, 95% CI) 15% of the current IDU borrowed used syringes or needles in the last 6 months, which is much lower compared with 1995 (39%) and 1991/1992 (42%) this percentage seems to be similar in the other cities in our surveillance studies. Condom use was very low during sexual contact between steady partners 21% of the IDU have a non-drug user as steady sexual partner. In conclusion the prevalence of HIV among IDU in Arnhem in the Netherlands is O.8% and has not changed compared with surveys in 1995 and 1991/1992. Injecting risk behaviour occurs at a much lower level then in the previous surveys. Sexual risk behaviour occurs regurlarly and at a same level. The risk of further spread among IDU is low. At this level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low.

RIVM rapport:Tussen 24 november 1997 en 30 januari 1998 werd bij 196 IDs uit Groningen een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (91%), twee laagdrempelige dagcentra voor druggebruikers (5%), een dagbestedingsproject voor druggebruikers (2%) en via straatwerving (2%). Van de 196 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0,5%; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,0 - 1.5%). Van de 126 actuele spuiters had 11% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, relatief weinig vergeleken met de metingen in andere steden. Twaalf procent had een spuit of naald uitgeleend. Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 38% gedeeld. 43% van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 48% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 14% een niet-injecterende druggebruikers. Met de vaste seksuele partner werd in 89% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt. Met losse partners en met klanten werden vaker condooms gebruikt (niet altijd condooms gebruikt: 58%, resp. 24%). De prevalentie van HIV onder IDs in Groningen is 0.5%. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is minder dan in de metingen in de andere steden. Het condoomgebruik in vaste seksuele contacten is laag en vergelijkbaar met dat in de metingen in de andere steden.Door de lage HIV-prevalentie wordt het risico op verspreiding van HIV naar niet-IDs of de rest van de algemene bevolking laag ingeschat., To assess the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Groningen (the Netherlands). To evaluate the risk of further spread of HIV among IDU to non-IDU and to the general population. Between November 24 1997 and January 30 1998 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 196 IDU in Groningen. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadone care (91%), low-threshold daytime care projects (7%) and from the street (2%). Of the 196 IDU, only one person was infected (prevalence 0.5%, 95% confidence interval [CI] 0.0-1.5%). Eleven per cent of the current injectors had borrowed used syringes or needles in the last six months; this level is lower than in most of the other cities studied in the Netherlands. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; 20% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. The prevalence of HIV among IDU in Groningen in the Netherlands is approximately 0.5%. Injecting risk behaviour occurs at a low level, compared to other cities studied in the Netherlands. Sexual risk behaviour occurs regularly. The risk of further spread of HIV among IDU is low. Also, at this low level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low.

RIVM rapport:To assess the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Groningen (the Netherlands). To evaluate the risk of further spread of HIV among IDU to non-IDU and to the general population. Between November 24 1997 and January 30 1998 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 196 IDU in Groningen. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadone care (91%), low-threshold daytime care projects (7%) and from the street (2%). Of the 196 IDU, only one person was infected (prevalence 0.5%, 95% confidence interval [CI] 0.0-1.5%). Eleven per cent of the current injectors had borrowed used syringes or needles in the last six months; this level is lower than in most of the other cities studied in the Netherlands. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; 20% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. The prevalence of HIV among IDU in Groningen in the Netherlands is approximately 0.5%. Injecting risk behaviour occurs at a low level, compared to other cities studied in the Netherlands. Sexual risk behaviour occurs regularly. The risk of further spread of HIV among IDU is low. Also, at this low level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low., Tussen 24 november 1997 en 30 januari 1998 werd bij 196 IDs uit Groningen een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (91%), twee laagdrempelige dagcentra voor druggebruikers (5%), een dagbestedingsproject voor druggebruikers (2%) en via straatwerving (2%). Van de 196 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0,5%; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,0 - 1.5%). Van de 126 actuele spuiters had 11% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, relatief weinig vergeleken met de metingen in andere steden. Twaalf procent had een spuit of naald uitgeleend. Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 38% gedeeld. 43% van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 48% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 14% een niet-injecterende druggebruikers. Met de vaste seksuele partner werd in 89% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt. Met losse partners en met klanten werden vaker condooms gebruikt (niet altijd condooms gebruikt: 58%, resp. 24%). De prevalentie van HIV onder IDs in Groningen is 0.5%. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is minder dan in de metingen in de andere steden. Het condoomgebruik in vaste seksuele contacten is laag en vergelijkbaar met dat in de metingen in de andere steden.Door de lage HIV-prevalentie wordt het risico op verspreiding van HIV naar niet-IDs of de rest van de algemene bevolking laag ingeschat.

RIVM rapport:Met het doel om een effect vast te stellen van alledaagse niet-experimentele blootstelling aan UVB op het immuunsysteem is een twee jaar retrospectieve vragenlijst betreffende blootstelling aan zonlicht en gebruik van zonnebank afgenomen bij de HIV-genfecteerde deelnemers van de cohortstudie onder homoseksuele mannen van de GG&GD in Amsterdam. De zelf-gerapporteerde gegevens (aantal uur, kleding, activiteit, land en seizoen) gedurende vakanties, beroep en vrije tijd maken een schatting van de individuele blootstelling mogelijk. In dit rapport worden de resultaten van de vragenlijst gepresenteerd. In een toekomstig artikel/ rapport worden de resultaten gepresenteerd van het onderzoek naar het verband tussen expositie aan UVB en het ziektebeloop van HIV naar AIDS. Dit zal dan een van de eerste epidemiologische studies zijn naar het effect van alledaagse blootstelling aan UVB op het immuunsysteem. In totaal hebben 73 deelnemers de vragenlijst ingevuld. Zij rapporteerden 191 vakantieperiodes, waarvan 89 in zonnige landen tussen 400 Noorder- and 250 Zuiderbreedte. Alhoewel het grootste aantal van de gerapporteerde uren blootgesteld (70%) blootstelling in de vrije tijd betrof, nam dit aandeel af ten gunste van blootstelling in de vakantieperiodes na weging van deze uren voor het effect van breedtegraad & seizoen en kleding & activiteit op de dosis UVB. Verder werd in de vakantieperiodes de hoogste gemiddelde blootstelling per dag gezien. Het betrekken van het effect van breedtegraad & seizoen in de schatting van de individuele blootstelling had nauwelijks invloed op de classificatie van deelnemers met betrekking tot hun blootstelling. Dit was in tegenstelling tot het betrekken van het effect van kleding & activiteit. Een duidelijke correlatie tussen de blootstelling aan UVB en de rapportage van zonverbranding kon worden vastgesteld. Deze correlatie was zwakker binnen de groep deelnemers die rapporteerden vaak zonnebrand-creme te gebruiken. Geen correlatie tussen blootstel, To assess the effect of environmental and day-to-day exposure to UVB on the human immune system a two-year retrospective questionnaire on exposure to sunlight and artificial UV sources was held among the HIV-infected participants of the cohort study for homosexual men of the Municipal Health Service in Amsterdam. The selfreported data on exposure (the number of hours, dress, activity, country, season) during holidays, occupation and leisure time were used to estimate the individual exposure. This report presents the results of the questionnaire. In a future study we will examine whether a higher exposure to UVB is associated with a less favourable disease progression from HIV to AIDS. In total, 73 participants filled out the questionnaire and reported 191 holiday periods in the two preceding years, of which 89 in sunny countries between 400N and 250S. Although the greatest number (70%) of hours exposed concerned exposure during leisure activities, the percentage decreased in favour of the exposure during holidays, after weighting the hours exposed for the effect of latitude, and season and dress, and activity on the UVB dose. Furthermore, during holiday periods the highest mean number of hours exposed per day was observed. Including the effect of latitude and season in the estimation of the individual UVB exposure hardly modified the classification of participants with respect to their exposure. This was in contrast to the inclusion of the effect of dress and activity. A clear correlation between exposure to UVB as assessed on the basis of this questionnaire and the reporting of sunburn was also shown. Sunscreen use was shown to modify this correlation. No relationship between exposure to UVB and the recurrence of labial herpes simplex could be established. By checking the answers given to comparable questions it was revealed that participants were often not able to give consistent information on their exposure. We conclude that this two-year retrospective questionn

RIVM rapport:Van april 1989 tot en met december 1998 zijn 33.003 HIV-testen verricht bij 31.682 personen in het verzorgingsgebied van het Streeklaboratorium te onder de aanvragende artsen zijn gegevens verzameld over de indicatie voor de testaanvraag. Het jaarlijks aantal nieuw-positieven is in de periode 1990-1998 continu laag (0,6% - 1%). Het jaarlijks aantal aangevraagde testen is gestegen (1990: 2761, 1998: 3923). Deze stijging betreft met name testen bij mensen met heteroseksueel risicogedrag. Bij homo-/biseksuele mannen is het percentage nieuw-positieven het hoogst (6,9%), gevolgd door druggebruikers (4,2%). Het percentage nieuw-positieven onder personen die heteroseksueel risico liepen blijft laag: 0,2%. Deze cijfers wijzen erop dat de verspreiding van HIV nog steeds beperkt is tot de bekende risicogroepen; er waren geen aanwijzingen voor verspreiding naar de algemene populatie. Het testgedrag van personen in bepaalde (risico)groepen loopt niet parallel met het risico dat zij lopen. Een groot deel van de HIV-testen wordt aangevraagd door mensen die heteroseksueel risico hebben gelopen, met name mensen met veel wisselende partners. Het voorkomen van HIV-infecties onder deze groep is echter laag. De groep homo-/biseksuele mannen en druggebruikers laten zich juist relatief weinig testen, terwijl onder hen nog steeds de meeste HIV-seropositieven voorkomen. Al met al mogen we concluderen dat de laboratorium-surveillance in de regio Arnhem een waardevolle aanvulling op de HIV-surveillance in Nederland vormt en dat moet worden nagegaan of implementatie van deze surveillance ook in andere regio's te realiseren is., Between April 1989 and December 1998 33,003 HIV-tests were performed in 31,682 individuals living in the service area of the Regional Public Health Laboratory Arnhem/Rijnstate Hospital. By means of a questionnaire among requesting physicians information was gathered on the indication for the test. No increase in number of new infections was observed over time, although the number of requested tests increased (1990: n=2761, 1998: n=3923). The increase was mainly caused by a sharp increase in the number of tests for "changing heterosexual contacts". Most infections occurred among homo/bisexuals (6.9%), followed by drug users (4.2%). In individuals tested in connection with heterosexual risk behavior the prevalence was low: 0.2%. It appears that the spread of HIV is still restricted to known risk groups; signs for considerable spread in the general population could not be found. Remarkably the test behavior of individuals in certain (risk)groups does not match their risk of a HIV-infection. The subgroup of tests for heterosexual risk behavior constitutes a considerable amount of the HIV-testing population, while their risk on a HIV-infection is low. While homo-/bisexuals and drugusers are most at risk for a HIV-infection, they make up only a small part of the HIV-testing population. All in all we may conclude that with these features the laboratorysurveillance in the Arnhem area is a valuable supplement to the HIV-surveillance in the Netherlands.

RIVM rapport:In deze studie wordt de prevalentie van infectie met HIV vastgesteld en inzicht gekregen in het risicogedrag van injecterende druggebruikers(IDs) in Arnhem. Er wordt nagegaan of er belangrijke verschillen zijn ten opzichte van eerdere metingen in 1995 en 1991/1992. Er worden subgroepen IDs onderscheiden met een verhoogd risico op HIV-infectie. Het risico wordt ingeschat op verdere verspreiding van HIV naar andere IDs, niet-injecterende druggebruikers en de rest van de algemene bevolking. Tussen 6 oktober en 22 november 1997 werd bij 130 IDs uit Arnhem een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (84%), een laagdrempelig dagcentrum voor druggebruikers (12%), een voorziening voor prostituees (2%) en via straatwerving (2%). Van de 127 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0.8%,95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 0,0 - 4,3%). Deze prevalentie was niet significant verschillend van de metingen in 1995 (2,2%, 95% BI 0,6 - 5,5%) en 1991/1992 (2,2%, 95% BI 0,4-6,3%). Van de 81 actuele spuiters had 15% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, een forse daling in vergelijking met de 39% en 42% in de metingen van 1995, respectievelijk 1991/1992. Zestien procent had een spuit of naald uitgeleend, eveneens een daling in vergelijking met 1995 (30%) en 1991/1992 (36%). Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 51% gedeeld. Deelnemers zonder een vast adres waren een risicogroep voor het lenen van spuiten van anderen. Zesendertig procent van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 57% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 17% een niet- injecterende druggebruiker. In 96% van de vaste relaties werd niet altijd een condoom gebruikt (1995: 89%, 1991/1992 92%). Met losse partners en met klanten worden condooms meer gebruikt maar niet meer dan in 1995 en 1991/1992. Concluderend is de prevalentie van, In this study the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Arnhem (the Netherlands) is assessed. The results are compared with previous surveys in Arnhem in 1995 and 1991/1992. The risk of further spread among IDU, to non-IDU and to the general population is evaluated. Between October 6 and November 22 1997 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 130 IDU in Arnhem. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadon care (84%), a low-treshold daytime care project (12%), a street prostitution project (2%) and from the street (2%). Of 127 IDU, only one person was infected (prevalence 0.8%, 95% confidence interval [CI] 0.0-4.3). The seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1995 (2.2%, 95% CI 0.6-5.5) and 1991/1992 (2.2%, 95% CI) 15% of the current IDU borrowed used syringes or needles in the last 6 months, which is much lower compared with 1995 (39%) and 1991/1992 (42%) this percentage seems to be similar in the other cities in our surveillance studies. Condom use was very low during sexual contact between steady partners 21% of the IDU have a non-drug user as steady sexual partner. In conclusion the prevalence of HIV among IDU in Arnhem in the Netherlands is O.8% and has not changed compared with surveys in 1995 and 1991/1992. Injecting risk behaviour occurs at a much lower level then in the previous surveys. Sexual risk behaviour occurs regurlarly and at a same level. The risk of further spread among IDU is low. At this level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low.

RIVM rapport:Tussen 24 november 1997 en 30 januari 1998 werd bij 196 IDs uit Groningen een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (91%), twee laagdrempelige dagcentra voor druggebruikers (5%), een dagbestedingsproject voor druggebruikers (2%) en via straatwerving (2%). Van de 196 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0,5%; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,0 - 1.5%). Van de 126 actuele spuiters had 11% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, relatief weinig vergeleken met de metingen in andere steden. Twaalf procent had een spuit of naald uitgeleend. Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 38% gedeeld. 43% van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 48% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 14% een niet-injecterende druggebruikers. Met de vaste seksuele partner werd in 89% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt. Met losse partners en met klanten werden vaker condooms gebruikt (niet altijd condooms gebruikt: 58%, resp. 24%). De prevalentie van HIV onder IDs in Groningen is 0.5%. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is minder dan in de metingen in de andere steden. Het condoomgebruik in vaste seksuele contacten is laag en vergelijkbaar met dat in de metingen in de andere steden.Door de lage HIV-prevalentie wordt het risico op verspreiding van HIV naar niet-IDs of de rest van de algemene bevolking laag ingeschat., To assess the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Groningen (the Netherlands). To evaluate the risk of further spread of HIV among IDU to non-IDU and to the general population. Between November 24 1997 and January 30 1998 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 196 IDU in Groningen. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadone care (91%), low-threshold daytime care projects (7%) and from the street (2%). Of the 196 IDU, only one person was infected (prevalence 0.5%, 95% confidence interval [CI] 0.0-1.5%). Eleven per cent of the current injectors had borrowed used syringes or needles in the last six months; this level is lower than in most of the other cities studied in the Netherlands. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; 20% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. The prevalence of HIV among IDU in Groningen in the Netherlands is approximately 0.5%. Injecting risk behaviour occurs at a low level, compared to other cities studied in the Netherlands. Sexual risk behaviour occurs regularly. The risk of further spread of HIV among IDU is low. Also, at this low level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low.

RIVM rapport:To assess the prevalence of HIV among injecting drug users (IDU) in Groningen (the Netherlands). To evaluate the risk of further spread of HIV among IDU to non-IDU and to the general population. Between November 24 1997 and January 30 1998 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 196 IDU in Groningen. Participation was on a voluntary basis and anonymous. Participants were recruited through methadone care (91%), low-threshold daytime care projects (7%) and from the street (2%). Of the 196 IDU, only one person was infected (prevalence 0.5%, 95% confidence interval [CI] 0.0-1.5%). Eleven per cent of the current injectors had borrowed used syringes or needles in the last six months; this level is lower than in most of the other cities studied in the Netherlands. Condom use was very low during sexual contact between steady partners; 20% of the IDU have a non-drug user as a steady sexual partner. The prevalence of HIV among IDU in Groningen in the Netherlands is approximately 0.5%. Injecting risk behaviour occurs at a low level, compared to other cities studied in the Netherlands. Sexual risk behaviour occurs regularly. The risk of further spread of HIV among IDU is low. Also, at this low level of HIV prevalence, the risk of spread to non-IDU or the general population is low., Tussen 24 november 1997 en 30 januari 1998 werd bij 196 IDs uit Groningen een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. De deelnemers werden geworven via de methadonverstrekking (91%), twee laagdrempelige dagcentra voor druggebruikers (5%), een dagbestedingsproject voor druggebruikers (2%) en via straatwerving (2%). Van de 196 IDs was een deelnemer HIV-positief (prevalentie 0,5%; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,0 - 1.5%). Van de 126 actuele spuiters had 11% in de laatste zes maanden een gebruikte spuit of naald van een ander geleend, relatief weinig vergeleken met de metingen in andere steden. Twaalf procent had een spuit of naald uitgeleend. Spuitattributen (gebruikt watje, lepel, filter of spoelwater) werd door 38% gedeeld. 43% van de IDs had in de laatste zes maanden een vaste seksuele partner gehad. Bij 48% hiervan was dat geen druggebruiker, bij 14% een niet-injecterende druggebruikers. Met de vaste seksuele partner werd in 89% van de contacten niet altijd een condoom gebruikt. Met losse partners en met klanten werden vaker condooms gebruikt (niet altijd condooms gebruikt: 58%, resp. 24%). De prevalentie van HIV onder IDs in Groningen is 0.5%. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is minder dan in de metingen in de andere steden. Het condoomgebruik in vaste seksuele contacten is laag en vergelijkbaar met dat in de metingen in de andere steden.Door de lage HIV-prevalentie wordt het risico op verspreiding van HIV naar niet-IDs of de rest van de algemene bevolking laag ingeschat.

In deze studie werd de prevalentie van infectie met HIV en het niveau van risicogedrag onder injecterende druggebruikers (IDs) in Rotterdam vergeleken met de meting van twee jaar geleden. Het risico werd ingeschat van verdere verspreiding van HIV naar andere IDs, niet-injecterende druggebruikers en de rest van de algemene bevolking. Tussen 4 maart en 15 mei 1997 werd bij 470 IDs uit Rotterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. Van de 468 IDs waren 44 HIV-positief. Deze prevalentie was niet significant verschillend van de meting in 1994. Onafhankelijke risicofactoren voor HIV-infectie waren gevangenisstraf, lenen van gebruikte spuiten/naalden, condoomgebruik met vaste partner en getest zijn op HIV in het verleden. De prevalentie van HIV onder IDs in Rotterdam bleek 9%, vergelijkbaar met het niveau in de meting van 1994. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met 1994 gedaald. Het seksueel gerelateerd risicogedrag is licht gedaald. Nieuwe HIV-infecties komen nog steeds voor als gevolg van het lenen van gebruikte spuiten en naalden en mogelijk ook via seksuele transmissie. Vooral vaste partners kunnen door een zeer laag niveau van condoomgebruik een risico lopen. Via deze weg is verspreiding naar niet-IDs mogelijk., In this study the level of HIV infection among injecting drug users (IDU) in Rotterdam (Netherlands) is assessed. The results were compared with a previous survey in Rotterdam in 1994. The risk of further spread of HIV is evaluated. Between March 4 and May 15 1997 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 470 IDU in Rotterdam. Of 468 IDU, 44 persons were infected. Seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1994 (11.4%). Independent risk factors for a positive test result were imprisonment, borrowing used syringes or needles, using condoms with steady partners and taking an HIV test in the past. The prevalence of HIV among IDU in Rotterdam in the Netherlands proved to be 9.4%, similar to the level in 1994. Injecting risk behaviour occurs at a lower level then in 1994. Sexual risk behaviour occurs frequently. The risk of further spread among IDU is high and spread of HIV to non-IDU or the general population, especially steady partners of IDUs, is likely.

RIVM rapport:In deze studie werd de prevalentie van infectie met HIV en het niveau van risicogedrag onder injecterende druggebruikers (IDs) in Rotterdam vergeleken met de meting van twee jaar geleden. Het risico werd ingeschat van verdere verspreiding van HIV naar andere IDs, niet-injecterende druggebruikers en de rest van de algemene bevolking. Tussen 4 maart en 15 mei 1997 werd bij 470 IDs uit Rotterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. Van de 468 IDs waren 44 HIV-positief. Deze prevalentie was niet significant verschillend van de meting in 1994. Onafhankelijke risicofactoren voor HIV-infectie waren gevangenisstraf, lenen van gebruikte spuiten/naalden, condoomgebruik met vaste partner en getest zijn op HIV in het verleden. De prevalentie van HIV onder IDs in Rotterdam bleek 9%, vergelijkbaar met het niveau in de meting van 1994. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met 1994 gedaald. Het seksueel gerelateerd risicogedrag is licht gedaald. Nieuwe HIV-infecties komen nog steeds voor als gevolg van het lenen van gebruikte spuiten en naalden en mogelijk ook via seksuele transmissie. Vooral vaste partners kunnen door een zeer laag niveau van condoomgebruik een risico lopen. Via deze weg is verspreiding naar niet-IDs mogelijk., In this study the level of HIV infection among injecting drug users (IDU) in Rotterdam (Netherlands) is assessed. The results were compared with a previous survey in Rotterdam in 1994. The risk of further spread of HIV is evaluated. Between March 4 and May 15 1997 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 470 IDU in Rotterdam. Of 468 IDU, 44 persons were infected. Seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1994 (11.4%). Independent risk factors for a positive test result were imprisonment, borrowing used syringes or needles, using condoms with steady partners and taking an HIV test in the past. The prevalence of HIV among IDU in Rotterdam in the Netherlands proved to be 9.4%, similar to the level in 1994. Injecting risk behaviour occurs at a lower level then in 1994. Sexual risk behaviour occurs frequently. The risk of further spread among IDU is high and spread of HIV to non-IDU or the general population, especially steady partners of IDUs, is likely.

RIVM rapport:In deze studie werd de prevalentie van infectie met HIV en het niveau van risicogedrag onder injecterende druggebruikers (IDs) in Rotterdam vergeleken met de meting van twee jaar geleden. Het risico werd ingeschat van verdere verspreiding van HIV naar andere IDs, niet-injecterende druggebruikers en de rest van de algemene bevolking. Tussen 4 maart en 15 mei 1997 werd bij 470 IDs uit Rotterdam een speekselmonster en een vragenlijst naar risicogedrag afgenomen. Van de 468 IDs waren 44 HIV-positief. Deze prevalentie was niet significant verschillend van de meting in 1994. Onafhankelijke risicofactoren voor HIV-infectie waren gevangenisstraf, lenen van gebruikte spuiten/naalden, condoomgebruik met vaste partner en getest zijn op HIV in het verleden. De prevalentie van HIV onder IDs in Rotterdam bleek 9%, vergelijkbaar met het niveau in de meting van 1994. Het lenen en uitlenen van gebruikte spuiten/naalden is in vergelijking met 1994 gedaald. Het seksueel gerelateerd risicogedrag is licht gedaald. Nieuwe HIV-infecties komen nog steeds voor als gevolg van het lenen van gebruikte spuiten en naalden en mogelijk ook via seksuele transmissie. Vooral vaste partners kunnen door een zeer laag niveau van condoomgebruik een risico lopen. Via deze weg is verspreiding naar niet-IDs mogelijk., In this study the level of HIV infection among injecting drug users (IDU) in Rotterdam (Netherlands) is assessed. The results were compared with a previous survey in Rotterdam in 1994. The risk of further spread of HIV is evaluated. Between March 4 and May 15 1997 a saliva specimen and a questionnaire on risk behaviour were obtained from 470 IDU in Rotterdam. Of 468 IDU, 44 persons were infected. Seroprevalence was not significantly different from the previous survey in 1994 (11.4%). Independent risk factors for a positive test result were imprisonment, borrowing used syringes or needles, using condoms with steady partners and taking an HIV test in the past. The prevalence of HIV among IDU in Rotterdam in the Netherlands proved to be 9.4%, similar to the level in 1994. Injecting risk behaviour occurs at a lower level then in 1994. Sexual risk behaviour occurs frequently. The risk of further spread among IDU is high and spread of HIV to non-IDU or the general population, especially steady partners of IDUs, is likely.

RIVM rapport:In dit project wordt de prevalentie vastgesteld van HIV onder intraveneuze druggebruikers (IVDs), en onder druggebruikers van Surinaamse/Antilliaanse afkomst (SUR/ANT) in Amsterdam. Het risico wordt ingeschat op verdere verspreiding van HIV binnen beide groepen en naar de algemene bevolking. Tussen 22 mei en 17 juli 1996 zijn een speekselmonster en korte vragenlijst naar risicogedrag afgenomen bij 200 IVDs en 151 SUR/ANT in Amsterdam. Van de IVDs waren 51 seropositief, onder de SUR/ANT werden drie infecties gevonden. Achttien procent van de IVDs zei in de laatste 6 maanden een spuit of naald van een ander te hebben gebruikt ; dit niveau van riskant gedrag is vergelijkbaar met dat in andere steden in Nederland. Aangetroffen infecties onder IVDs die zeggen sinds 1991 voor het eerst gespoten te hebben of negatief getest te zijn vormen een aanwijzing voor beperkte maar continue HIV-transmissie onder de IVDs. Een op de negen IVDs heeft een niet-druggebruiker als vaste seksuele partner. Bij seksueel contact tussen vaste partners worden weinig condooms gebruikt. Concluderend is de prevalentie van HIV onder IVDs in Amsterdam is ongeveer 26%, vergelijkbaar met het niveau in 1993. De prevalentie onder SUR/ANT is 2%, en is niet significant verschillend van die in 1993. Onder IVDs blijft spuitgerelateerd risicogedrag voorkomen en er zijn tevens aanwijzingen voor een beperkte maar continue HIV-transmissie in deze groep., In this study the levels of HIV infection is assessed among injecting drug users (IDUs), and drug users of Surinamese/Antillian origin (SUR/ANT) in Amsterdam, the Netherlands. The risk of further spread within both groups and to the general populationis is evaluated. Between 22 May and 17 July 1996 a saliva specimen and a short questionnaire on risk behaviour were obtained from 200 IDUs, and 151 SUR/ANT in Amsterdam. IDUs (having injected at least once in the last 6 months) were recruited in the centre of Amsterdam, on the streets (70% ) and at drug-care facilities (30%). Drug users from Surinamese/Antillian origin (about 90% had never injected) were recruited on the street in a South-eastern neighbourhood of Amsterdam. Of the IDUs 51 were infected, among the SUR/ANT three infections were found. Eighteen percent of the IDUs reported borrowing used syringes or needles in the last six months, a figure comparable to that in other cities in the Netherlands. Infections found among IDUs who reported having injected for the first time or having a negative HIV-test since 1991 indicate a limited but ongoing HIV transmission among IDUs. One in nine IDUs had a non-drug user as steady sexual partner. Condom use during sexual contacts between steady partners was low. In conclusion, the prevalence of HIV among IDUs in Amsterdam is about 26%, similar to the level in 1993. The level of infection among SUR/ANT is 2%, not significantly different from 1993. Among IDUs injecting risk behaviour continues to be reported and there are indications for limited but ongoing HIV transmission in this group.