Search

Expressing Veracity Reserve in the Secret Service Records of the Polish People’s Republic and the People’s Republic of Bulgaria (on the Example of the CHS Bolek and CHS Sabina Files) The analysis of the language of the security service employees in the Polish People’s Republic and the People’s Republic of Bulgaria, made on the basis of the CHS “Bolek” and the CHS “Sabina” files, showed that there is a certain feature that appears extremely often in the examined files, even though its occurrence in administrative and legal texts should be pretty sporadic. It is a very high frequency of using forms that express the veracity reserve. This shows how much the authors of the notes wanted to emphasise their own reserve to the truthfulness of the content provided by the confidential human sources (CHS). Wyrażanie rezerwy prawdziwościowej w aktach tajnych służb Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Ludowej Republiki Bułgarii (na przykładzie akt TW Bolka i TW Sabiny) Analiza języka służb bezpieczeństwa Polskiej Republiki Ludowej i Ludowej Republiki Bułgarii przeprowadzona na podstawie tzw. teczek TW Bolek i TW Sabina wykazała, że istnieje pewna cecha, która pojawia się w obydwu dokumentach niezwykle często, mimo że w tekstach administracyjnych i prawnych jej występowanie powinno być sporadyczne. Tą cechą jest duża częstotliwość występowania form wyrażających rezerwę prawdziwościową. Pokazuje to, jak bardzo autorzy notatek chcieli podkreślić swoją rezerwę co do prawdziwości treści przekazywanych przez poufne źródła osobowe.

Asyndetic Complementation in the Light of Explicative Syntax (Exemplified with Bulgarian, Polish and Ukrainian) The subject of the study is Bulgarian, Polish and Ukrainian syntactic constructions in which the position of the clausal complement is realized in an asyndetic manner. The analysis of language material is based on the theory of explicative syntax, the foundations of which were developed by S. Karolak. The author shows that the asyndetic complement is one of the forms of realization of the propositional argument that is conditioned by the valence of the matrix verb. A given syntactic form is a valence characteristic of a limited group of semantic classes of verb, namely mental, emotive, perceptive and deliberative verbs. The author also shows that there are other factors that favor or, conversely, do not favor the use of conjunctionless sentences, such as negation, ellipsis, coreference, and others. The author concludes that the frequency of asyndetic constructions in Slavic languages can vary. Komplementacja asyndetyczna w świetle składni eksplikacyjnej (na przykładzie języka bułgarskiego, polskiego i ukraińskiego) Przedmiotem badania są bułgarskie, polskie i ukraińskie konstrukcje składniowe, w których pozycja dopełnienia klauzulowego jest realizowana w sposób asyndetyczny. Analiza materiału językowego opiera się na teorii składni eksplikatywnej, której podstawy opracował S. Karolak. Autor pokazuje, że dopełnienie asyndetyczne jest jedną z form realizacji argumentu propozycjonalnego, uwarunkowaną walencją czasownika matrycowego. Dana forma składniowa stanowi charakterystykę walencyjną ograniczonej grupy semantycznej czasowników, a mianowicie czasowników mentalnych, emotywnych, percepcyjnych i deliberatywnych. Autor pokazuje również, że istnieją inne czynniki, które sprzyjają lub odwrotnie nie sprzyjają używaniu zdań bezspójnikowych, takie jak: negacja, elipsa, koreferencja. Autor dochodzi do wniosku, że częstość występowania konstrukcji asyndetycznych w

Once Again on Tertium Comparationis in the Confrontative Study of Linguistic Images of the World The work contains a preliminary proposal for fulfilling the demands placed before the tertium comparationis in linguistic confrontation, especially those related to the preparation of operational steps for building a basis for comparing concepts in different languages so that parallel (and de facto monolingual) descriptions can be replaced by sensu stricto comparisons. According to the authors, the application of the basic theoretical assumptions of linguistic confrontation will make it possible to create tools for comparing linguistic images of the world. The proposal is supported by the results of a preliminary comparative analysis of the concept of ‘faith’ in Polish and Bulgarian. Jeszcze raz o tertium comparationis w konfrontatywnym badaniu językowych obrazów świata Praca zawiera wstępną propozycję spełnienia postulatów stawianych przed tertium comparationis w konfrontacji językowej, zwłaszcza tych związanych z opracowaniem operacjonalnych kroków budowania podstawy porównania konceptów w różnych językach tak, żeby paralelne (i de facto jednojęzyczne) opisy zastąpić porównaniem sensu stricto. W opinii jej autorów zastosowanie podstawowych teoretycznych założeń konfrontacji językowej pozwoli stworzyć narzędzia do porównania językowych obrazów świata. Propozycja jest poparta wynikami wstępnej porównawczej analizy pojęcia ‘wiara’ w języku polskim i bułgarskim.

Digital Approaches to Studying Mathematical Terms in Bulgarian School Books from the Beginning of the 19th Century The paper presents an analysis and survey of the content of digitized copies of three school mathematics books published in the Bulgarian language during the first half of the 19th century. The study offers the first overview and outline of the pedagogical approaches used to teach mathematics through mathematical term formation in that period based on the text of school mathematics books. The analysis includes a comparative description of the approach and study content as well as related topics and exercises connected to them. Finally, a conclusion regarding the structure and origin of the terms used to teach mathematical concepts in the Bulgarian language at the time is outlined. Cyfrowe podejścia do studiowania terminów matematycznych w bułgarskich podręcznikach szkolnych z początku XIX wieku W artykule przedstawiono analizę treści zdigitalizowanych kopii trzech podręczników z matematyki, opublikowanych w języku bułgarskim w pierwszej połowie XIX wieku. Badanie stanowi pierwszy w swoim rodzaju przegląd podejść pedagogicznych stosowanych w nauczaniu matematyki z punktu widzenia tworzenia terminów matematycznych. Analiza zawiera porównawczy opis podręczników pod względem podejścia i treści, jak również związanych z nimi tematów i ćwiczeń. Na koniec przedstawiono wniosek dotyczący struktury i pochodzenia terminów używanych do nauczania pojęć matematycznych w języku bułgarskim w badanym okresie.

Bulgarian Evidential Forms and Wierzbicka’s NSM Our focus in this paper is on the semantics of a particular grammatical category of Bulgarian, namely evidentiality. Our starting point is the account of evidentiality in Macedonian and Bulgarian in Wierzbicka (in Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). We elaborate and expand on this proposal by suggesting semantic formulae for the renarrative, dubitative, inferential, and mirative forms, incorporating Wierzbicka’s universal semantic primitives know and think. Our aim is to provide a stepping stone towards precise intra- and inter-linguistic comparisons. Bułgarskie formy ewidencjalne i naturalny metajęzyk semantyczny A. Wierzbickiej Artykuł skupia się na semantyce specyficznego obszaru gramatyki języka bułgarskiego, znanego jako ewidencjalność. Wywód opiera się na dyskusji z koncepcją Anny Wierzbickiej dotyczącą ewidencjalności w językach bułgarskim i macedońskim (w: Semantics: Primes and Universals. Oxford: 1996). Autorki próbują określić znaczenie bułgarskich form renaratywnych, dubitatywnych, inferencjalnych i miratywnych, korzystając z proponowanych przez Wierzbicką uniwersalnych jednostek semantycznych ‘wiem’ i ‘myślę’. W rezultacie artykuł rewiduje oraz weryfikuje metodologię Wierzbickiej, ukazując jej przydatność w opisie kategorii gramatycznych oraz w badaniach międzykulturowych.

The issue of built-in argument positions is not particularly popular in contemporary Slavic studies. However, some developments have occurred since the introduction of predicate-argument logic in semantic-syntactic studies. This paper focuses not only on theoretical developments but also on conclusions arising from the study of two Slavic languages: Bulgarian (an analytic language) and Polish (a synthetic language). Until now, the issue of incorporating an argument position in the form of a predicative expression has been viewed as a lexical issue. However, both lexical and morphological means can be used to express a type of proposition. The peculiarities of the distinction between word and sentence are also discussed., Kwestia wbudowanych pozycji argumentowych nie jest szczególnie popularna we współczesnej slawistyce. Jednak od czasu wprowadzenia logiki predykatowo-argumentowej w badaniach semantyczno-składniowych nastąpiły pewne zmiany. W niniejszym artykule skupiono się nie tylko na opracowaniach teoretycznych, lecz również na wnioskach wynikających z badania dwóch języków słowiańskich: bułgarskiego (język analityczny) i polskiego (język syntetyczny). Dotychczas zjawisko wbudowania pozycji argumentowych w wyrażenie predykatywne było postrzegane jako zagadnienie leksykalne. Jednak zarówno środki leksykalne, jak i morfologiczne mogą służyć wyrażaniu pewnego typu propozycji. Omówiono również osobliwości rozróżnienia wyrazu od zdania.

У статті йдеться про два типи конденсації причинового аргумента в польській та болгарській мовах у реченнях, базованих на прийменниках. Особливу увагу звернено на можливість інкорпорації змісту аргументу в абстрактні назви, які постають у процесі номінування та пов’язані з анафоризацією пропозиціонального аргумента конструкцій, базованих на прийменниках. Для болгарської мови додатково відзначено можливість компресії речення в підрядній позиції до статусу морфеми (форми артикля в болгарській мові, поєднаного з частиною-номеном у складеному прийменнику). Ключові слова: анафоризація, болгарська мова, каузативність, номіналізація, польська мова, прийменник.

Abstrakt z międzynarodowej konferencji Komisji Słowotwórczej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów "Słowotwórstwo w przestrzeni komunikacyjnej" (Warszawa, 8-10.09.2020) ‒ zadanie finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach konkursu Doskonała nauka.

Abstrakt z międzynarodowej konferencji Komisji Słowotwórczej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów "Słowotwórstwo w przestrzeni komunikacyjnej" (Warszawa, 8-10.09.2020) ‒ zadanie finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach konkursu Doskonała nauka.

Praca stanowi analizę słowotwórczą i etymologiczną niestandardowej leksyki (ze szczególnym uwzględnieniem neologizmów) wykorzystywanej przez Stanisława Lema w Cyberiadzie oraz Powtórce. Omówiono także jej odpowiedniki zastosowane przez tłumaczki na język bułgarski oraz wybrane przez nie rozwiązania translatorskie. Odkryte zostały różnice w doborze strategii translatorskich przez obie tłumaczki, wpływające na ostateczną jakość przekładów i sprawiające, że bułgarski przekład Powtórki doznał znacznych strat w porównaniu z tekstem źródłowym., This study analyses etymological and word-formation methods employed to create the non-standard vocabulary of Stanislaw Lem’s Cyberiada (The Cyberiad) and Powtórka [Repetition], with a particular focus on neologisms. The analysis also considers equivalents of this vocabulary used by the Bulgarian translators of these works, and translation solutions they decided to apply. As established, differences between their translation strategies led to significant losses in the Bulgarian translation of Powtórka in comparison with the source text.

Niniejsza monografia jest poświęcona procesom nominalizacyjnym w zdaniach wyrażających relację przyczynowo-skutkową, tj. takich, które można parafrazować czystymi kauzatywami (werbalnymi eksponentami predykatu kauzalnego). Predykat ten sam w sobie jest modelowany zgodnie z teorią aspektu S. Karolaka. Biorąc pod uwagę nieteoretyczny charakter monografii, jej główne zalety leżą w opisie faktów językowych. Zastosowanie teorii struktur predykatowo-argumentowych pozwala na pełny opis składniowych i pragmatycznych cech dyskretnych kauzatywnych wyrażeń predykatywnych. W monografii udało się sformułować ścisłe reguły rządzące ich użyciem. Przeprowadzone badanie umożliwiło weryfikację pewnych twierdzeń znanych z literatury przedmiotu w zakresie „podniesienia” argumentu przedmiotowego oraz semantycznej kategorii czasu. Każde wyrażenie predykatywne posiada przyporządkowany ekwiwalent funkcjonalny z drugiego z objętych badaniem języków., The study is devoted to nominalization processes in sentences expressing the causal relation that can be paraphrased using pure causatives (verbal exponents of the causal predicate). The causal predicate itself is modelled according to Stanisław Karolak’s theory of aspect. Considering that this work is not theoretical in nature, its main merits lie in the description of linguistic facts. The application of predicate-argument structure theory enables a comprehensive description of syntactic and pragmatic features of discrete causative predicative expressions. The study formulates strict rules which govern their use and verifies certain claims concerning such issues as the distribution of a “raised” object and the semantic category of time. Each predicative expression is given its functional equivalent in the other language.

The article discusses the concept behind the The dictionary of active Bulgarian and Polish phraseology [Leksykon aktywnej frazeologii bułgarskiej i polskiej]. The authors outline the theoretical underpinnings of this project, touching on the issue of interlingual equivalence, and explain the process of selecting and verifying phraseological material and the methodology of presenting lexicographical information in the dictionary. The article includes various examples of active phraseological units from both languages.

The article deals with the treatment of interlingual equivalence in the Dictionary of Active Bulgarian and Polish Phraseology. The authors discuss a theoretical framework for the presentation of the interlingual equivalents in the Dictionary. Interlingual phraseological equivalents can be established on the basis of semantic and functional features and are generally categorized into four types: full equivalents, partial equivalents, phraseological analogs and zero equivalents. The authors illustrate the particular types of equivalence with examples from the Dictionary.

The article deals with new phraseological units which came into existence in the Bulgarian language at the end of the 20th and the beginning of the 21st century. New phrasemes in Russian are considered as well for the purposes of comparison. The most active mechanism for the formation of new phraseological units in both languages is discussed. Attention is also paid to the sources for enriching the phraseological stock of the studied languages. The expansion of colloquial units and the penetration of phrasemes from the language of various social groups, the language of advertising and media discourse, the language of public figures and the language of subcultures have had a significant impact on the phraseological system. Another source of enrichment is the transfer (loan translation) of phraseological units from some West European languages, especially from English.

The article focuses on two dietary calendars with pseudo-attribution to Tsar Solomon in the 16th-century Moldavian Tulcea Miscellanyfrom the Library of the Romanian Academy in Bucharest. Their original text in Old Cyrillic is reproduced for the first time. The author sets the task to reveal the semantics of food prescriptions as a manifestation of the axiological criteria of the medieval man, influenced by medical, naturally scientific, predictive, daily knowledge and practices, as well as to trace the language peculiarities and functionality of the texts. An important issue is how the texts’ genre and themes fit into the mixed-content miscellanies of a type of monastic encyclopedias. Therefore, their genre specificity is discussed, with particular attention to the attitude towards food. This attitude appears to be an amalgam of ancient medical and medieval rational concepts, which, unlike other texts, are not guided by the norms of the Christian worship or fast. A hypothesis is made about the principles of the compilation in the miscellany and the role of the anthroponym Solomon as a linking element in different parts of it. The establishing of a local Moldavian type mixed-content miscellanies to which BAR649 belongs, allows to clarify how remarkable works of the Middle Bulgarian literature were kept and how the culture of miscellanies, typical for the Balkans in the 14th–15th centuries, was inherited and continued. DOI: 10.31168/2305-6754.2019.8.2.5

Forms of Representation of Propositional Argument in Bulgarian, Polish and Russian Expressions Based on the Mental PredicateThis article offers a discussion of Bulgarian, Polish and Russian mental verbs from the perspective of syntactic valence. The author examines grammatical forms of propositional argument in sentences with mental verbs which represent predicate-argument structure P (x, q). All syntactic forms in the focus of this study are classified into several patterns: observance, compression and splitting. The author demonstrates that what they involve is analogical reflection of propositional structure, greater or smaller compression of propositional argument, or its segmentation and doubling of syntactic position. The author examines the regularity of implementation of each grammatical form in Bulgarian, Polish and Russian on the basis of relevant quantitative data. Formy reprezentacji argumentu propozycjonalnego w bułgarskich, polskich i rosyjskich zdaniach ufundowanych na predykacie mentalnym Tematem prezentowanego artykułu są bułgarskie, polskie i rosyjskie czasowniki mentalne, badane w perspektywie walencji syntaktycznej. Autor analizuje gramatyczne formy realizacji argumentu propozycjonalnego w zdaniach z czasownikami mentalnymi w pozycji orzeczenia, które reprezentują strukturę predykatowo-argumentową P (x, q). Wszystkie formy syntaktyczne podzielono na kilka typów: przestrzeganie, kompresja i rozszczepienie. Autor pokazuje, że w tym zakresie mamy do czynienia z kalkowaniem struktury propozycjonalno-semantycznej, z mniej lub bardziej intensywną kompresją argumentu propozycjonalnego lub z jego rozczłonkowaniem i podwojeniem pozycji syntaktycznej. Została zbadana regularność realizacji każdej formy gramatycznej w systemie trzech języków. Wnioski są oparte na danych kwantytatywnych.

This article discusses the concept behind The Lexicon of Active Bulgarian and Polish Phraseology [Leksykon aktywnej frazeologii bułgarskiej i polskiej] and provides an overview of the key aspects of the methodology used for selecting and composing the dictionary’s entries. The authors outline the theoretical underpinnings of this project, touching on the issue of interlingual equivalence, and explain both the process of selecting and verifying phraseological material and the methodology of presenting lexicographical information in the Lexicon. The article includes various examples of active phraseological units from both languages., W artykule przedstawiono podstawowe założenia koncepcji i metodologii układania Leksykonu aktywnej frazeologii bułgarskiej i polskiej. Autorzy prezentują teoretyczne podstawy badania, poruszają problem ekwiwalencji międzyjęzykowej, zasad wyboru i weryfikacji prezentowanego materiału frazeologicznego, metodologii przedstawienia informacji leksykograficznej w Leksykonie. Materiał jest zilustrowany różnorodnymi przykładami aktywnych jednostek frazeologicznych w języku bułgarskim i polskim.

The subject of this article is the contemporary usage of feminitives (specifically the names of occupations and functions), which traditionally are most often derived from masculine names. The article presents a contrastive analysis of feminitive usage in three Slavic languages: Bulgarian, Polish and Russian. The article examines the problem of linguistic asymmetry in the creation of feminine names in the three languages and presents the views of renowned linguists on the issue., W niniejszym artykule przedmiotem badania stały się współczesne feminatywa (w szczególności nazwy zawodów i funkcji), najczęściej tradycyjnie tworzone od nazw męskich i ich konfrontacja w trzech językach słowiańskich: bułgarskim, polskim i rosyjskim. Autorzy omawiają w artykule problem asymetrii językowej w tworzeniu nazw żeńskich w trzech językach słowiańskich oraz przytaczają poglądy na ten problem wybitnych językoznawców.

The article discusses a de-agentive construction, in which actions that have their own agents are presented as agentless. On the basis of analyses conducted by Anna Wierzbicka, Yuriy Apresyan, Yuriy Knyazev, and data from the National Corpus of Polish (NKJP), three languages are compared: Polish, Russian, and Bulgarian. De-agentive constructions are used for a pragmatic purpose: to change the status of the agent to a passive participant. Five states are captured by means of this construction type: (1) physical actions, whose fulfilment is independent of the agent; (2) intellectual or perceptual processes not subject to human control; (3) actions and processes dependent on external circumstances; (4) actions directly connected to human psychology; (5) impulses, physiological states, and emotions that only marginally, if at all, depend on human agency. It is concluded that Polish constructions are characterised by the belief that human actions are controlled from the outside by something indefinite; in Russian, the experiencer’s internal states are underscored; Bulgarian points to the role of control on emotional and physiological states.

This article aims to outline issues related to equal treatment of women and men that can be observed at the language level in Poland, Russia and Bulgaria. So far, the Polish, Russian and Bulgarian languages have not been subjected to a comparative analysis with regard to the use of feminitives. The article provides a contrastive analysis of names for professions and functions as well as certain linguistic conventions in the languages in question. Drawing on extensive linguistic material, the authors’ research exposes the problem of linguistic asymmetry in the creation of female names in the three Slavic languages representing the Western, Western and Southern groups respectively.

This article presents a review of the book by a major Bulgarian researcher of Russian, professor of Sofia University “St. Kliment Ohridski” Alla Gradinarova, whose scholarly interests focus mainly on the contrastive syntax of Bulgarian and Russian. In the new monograph, the author concentrates largely on the points of divergence in these languages stemming from their typological differences: passive voice and syntactic impersonality, word order, communicatively marked phrasal templates, various types of multi-clause structures ranging from verbal adverb phrases to complex and asyndetic sentences, etc. The contrastive analysis of the language data helps to reveal significant characteristics of the studied phenomena. This allows the use of the obtained results and data not only in typology and contrastive linguistics, but also in the study of the Russian language, as the approach of the author in her studies is based on a profound analysis of Russian data. The book constitutes a major contribution to studies in contrastive syntax of Slavic languages.

Publikacja „Zintegrowany opis semantyczno-syntaktyczny czasowników bułgarskich, polskich i rosyjskich” (verba cogitandi i verba sentiendi)” składa się z obszernej monografii oraz słowników zawierających opis semantyczno-syntaktyczny dwóch klas czasowników języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego – „Verba cogitandi” (czasowników mentalnych) i „Verba sentiendi” (czasowników emotywnych). Głównym celem publikacji było badanie relacji między płaszczyzną semantyczną i składniową, w której centralną rolę odgrywają cechy czasowników konstytuujących struktury zdaniowe. Zanalizowano procesy semantyczno-syntaktyczne, zachodzące w poświadczonych w materiale strukturach zdaniowych, które najczęściej mają charakter procesów kondensacyjnych, oraz zjawiska przejawiania się w sposób formalny podstawowych kategorii zdaniowych, rzutujących na cechy struktur syntaktycznych. Kolejnym polem były istotne kwestie leksykograficzne, dotyczące wyodrębniania jednostek hasłowych słownika, kształtu i zawartości hasła oraz jego granic, poza którymi znajdują się już jednostki o odmiennych cechach, a więc odrębne jednostki słownikowe. Badanie trzech języków słowiańskich stanowiło też pole dla obserwacji i źródło wniosków o charakterze konfrontatywnym., “Zintegrowany opis semantyczno-syntaktyczny czasowników bułgarskich, polskich i rosyjskich (verba cogitandi i verba sentiendi)” (An integrated semantic and syntactic description of Bulgarian, Polish and Russian verbs: Verba cogitandi and verba sentiendi) includes an extensive monographic study of two classes of Bulgarian, Polish and Russian verbs: verbs of thinking (verba cogitandi) and verbs of feeling (verba sentiendi), as well as two dictionaries featuring their semantic and syntactic descriptions. The study aims to investigate relations between the syntactic and semantic layer, which are greatly determined by features of the verbs that build sentence structures. The authors analyse semantic-syntactic processes in sentence structures identified in the study material – most of which involve condensation – and formal manifestations of basic sentence categories that have an impact on the features of syntactic structures. The study also involves important lexicographic questions, concerning not only the form and content of dictionary entries but also their delimitation, that is, drawing a line beyond which items under consideration display different features and thus should make up separate entries. Since the volume concerns three Slavic languages, it also includes some observations and conclusions on their contrastive features.

The paper deals with univerbisation as a word-formation method, with the penetration into Bulgarian derivatology of the concept of univerbisation and the place of univerbisation in the system of word formation in Bulgarian. Any corrections in the word-formation analysis of some words arisen in this way have also been proposed.

As an expression of the tendency towards language economy, structures resulting from univerbirane illustrate the shortening of the text in favour of the code. They constitute one-word formations motivationally connected with denotational phrases, whose structure includes a modifying word underlying the onomasiological motive, e.g. trichlenna komisiya - trichlenka. The shortening of the text is manifested in replacing a generally used reproducible phrase with a one-word denotational unit. This is accompanied by the preservation of the concept, with which both types of denotational units are connected, cf. kirilska azbuka and kirilitsa.

Wystąpienie na międzynarodowej konferencji "МЕТАМОВИ СЛОВНИКІВ РІЗНИХ ТИПІВ: БУДОВА ТА ЗАСТОСУВАННЯ", która odbyła się w dniach 5-6 czerwca 2018 r. w Kijowie. Organizator: Instytut Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.

In the article, we will examine phraseological innovations in Bulgarian and Polish by comparison. We provide the definition of neophraseologism and we present the mechanism of the appearance of new phraseological units. We will pay particular attention to the trends in the development of phraseology and the sources of enrichment of phraseology in the studied languages. These trends include: naming new social, economic, and technological phenomena with phraseological units. The expansion of the colloquial language can be observed in Bulgaria and Poland. The penetration of the language of various social groups, slang, the language of advertising and media discourse, the language of public figures and the language of subcultures into the mainstream has had a significant impact on neologization. The other sources of new phraseological units are calques from Western European languages, especially Anglo-Americanism. Additionally, we are looking into metaphorization, hiperbolization, alogization, concealed antonymy as well as language games and jokes and creating new phraseological units based on homophony or rhyme in language.

W artykule dokonano analizy elementуw lingworealioznawczych, zawartych w nazwach wіasnych, na przykіadzie podrкcznika jкzyka buіgarskiego dla Polakуw. = В статье анализируются лингвистические элементы, содержащиеся в их собственных именах, на примере болгарского учебника для поляков. = In this paper linguacultural elements included in the proper names were described, based on the textbook of the Bulgarian language for Poles. In the proper names the components of the Bulgarian culture are encoded – the information about the history, art and geography of Bulgaria. Thanks to their presence in the textbook, students acquire not only linguistic but also cultural competences.

Clitic doubling of the proposed direct object in Bulgarian The presence or absence of accusative clitic doubling in Bulgarian clauses with direct object preposing serves grammatical or pragmatic purposes and falls within the discussion on word order, in particular the analysis of clauses exhibiting marked word order.Grammatical doubling occurs in clauses where the clitics are part of the verb’s morphological make-up and in clauses where the clitics serve as case markers for disambiguating the syntactic function of the initial noun phrase (NP). Pragmatic clitic doubling does not affect the clause grammaticality or in terms of semantics: it serves as a topicality marker, signaling the discourse-old status of the preposed NPs’ referents or is used to activate such referents. Pragmatic clitic doubling may occur with focused discourse-old NPs, which at first sight may appear as an inconsistency: one would expect that the topic and focus should be identified differently. In Bulgarian pragmatic accusative clitic doubling is not admissible only when the preposed NP realizes contrastive, emphatic focus. Podwajanie klityki zaimkowej dopełnienia bliższego w języku bułgarskim Podwajanie klityki zaimkowej dopełnienia bliższego w języku bułgarskim (jej obecność lub brak) służy funkcji gramatycznej lub pragmatycznej i wiąże się z zagadnieniem szyku wyrazów, zwłaszcza we frazach nacechowanych na szyk.Repryza występuje w funkcji gramatycznej w wyrażeniach, w których klityki stanowią część frazy werbalnej i służą ujednoznacznieniu funkcji składniowej frazy nominalnej, występującej w pozycji inicjalnej w zdaniu. Czynniki pragmatyczne nie naruszają kształtu gramatycznego czy semantyki frazy: pragmatyczne podwajanie służy topikalizacji, sygnalizując status referenta poprzedzającej frazy nominalnej, lub służy do aktywacji takiego referenta. Pragmatyczna repryza może wystąpić po frazie nominalnej, która jest specjalnie wyróżniona (in focus), co na pierwszy rzut oka może się wydawać niekon

Some remarks on the formalization of the propositional argument pCaus in sentences with prepositional causative predicative expressions in Bulgarian The paper focuses on the means of expressing propositional arguments in sentences with prepositional causative predicative expressions. Special attention is devoted to the causal argument (pCaus) and the processes of syntactic condensation and decondensation. Kilka uwag o formalizacji argumentu propozycjonalnego pCaus w zdaniach z przyimkowymi kauzatywnymi wyrażeniami predykatywnymi w języku bułgarskim W artykule skoncentrowano się na środkach wyrażania argumentów propozycjonalnych w zdaniach z przyimkowymi kauzatywnymi wyrażeniami predykatywnymi. Więcej miejsca poświęcono argumentowi przyczynowemu (pCaus) oraz procesom kondensacji i dekondensacji składniowej.

The paper presents an attempt at semantic classification of adjectives in the Bulgarian wordnet. Although designed for the Bulgarian wordnet, the classification can be applied to other wordnets which are developed in parallel to the Princeton WordNet. The classification relies on information that is already available in WordNet from other synsets (noun, verb, and other adjective synsets) that are linked to the adjective synsets via lexico-semantic relations - including their semantic classes, as well as definitions and usage examples. The first stage of the work was already presented at the workshop "Challenges for WordNets" within the conference "Language, Data and Knowledge 2017". The continuation of the effort as described in this article, covers a proposal for introducing additional semantic classes to the adjective synsets (if applicable)., W pracy przedstawiono próbę semantycznej klasyfikacji przymiotników w bułgarskim wordnecie. Chociaż została ona zaprojektowana dla wordnetu bułgarskiego, klasyfikacja może być zastosowana w innych wordnetach, które są rozwijane równolegle do Princeton WordNet. Klasyfikacja opiera się na informacjach, które są już dostępne w bułgarskim wordnecie pozyskanych z innych synsetów (rzeczownikowych, czasownikowych i innych przymiotnikowych), powiązanych z synsetami przymiotnikowymi poprzez relacje leksykalno-semantyczne, w tym ich klasy semantyczne, a także definicje i przykłady użycia. Pierwszy etap pracy został już przedstawiony, a kolejny obejmuje propozycję wprowadzenia dodatkowych klas semantycznych w synsetach przymiotnikowych (w stosownych przypadkach).

This article examines phraseological innovations in the Bulgarian, Polish and Ukrainian languages. Particular attention is paid to trends in the development of phraseology and to the sources of the enrichment of the phraseology of the three studied languages. The role of corpus technologies in research on language dynamics is described., W artykule zostały przeanalizowane innowacje frazeologiczne w językach bułgarskim, polskim i ukraińskim. Szczególną uwagę autorzy zwracają na tendencje rozwojowe frazeologii oraz źródła wzbogacania zasobu frazeologicznego w trzech analizowanych językach. W artykule została przedstawiona rola technologii korpusowych w dziedzinie badania dynamiki rozwoju języka.

In 2006 for the first time after more than 30 years a new translation of Aesop’s fairy tales into Bulgarian by Vladimir Atanasov was published. Aesop’s tales were also translated into Macedonian for the first time (by Valerij Sofronievski) and published in 2008. The article contains discussion and comparison of both translations. A collection of both volumes and classic editions of Aesop’s tales were described and translations were made from them. The authoress precedes her arguments with a short outline of the history of Aesop’s translations into Bulgarian. Particular attention is paid to the translation of bishop Sofroni from the early 19th century, because both discussed contemporary translations clearly refer to this work., In 2006 for the first time after more than 30 years a new translation of Aesop’s fairy tales into Bulgarian by Vladimir Atanasov was published. Aesop’s tales were also translated into Macedonian for the first time (by Valerij Sofronievski) and published in 2008. The article contains discussion and comparison of both translations. A collection of both volumes and classic editions of Aesop’s tales were described and translations were made from them. The authoress precedes her arguments with a short outline of the history of Aesop’s translations into Bulgarian. Particular attention is paid to the translation of bishop Sofroni from the early 19th century, because both discussed contemporary translations clearly refer to this work.

Prezentacja z wystąpienia na międzynarodowej konferencji naukowej „Językoznawstwo a systemy slawistycznej informacji bibliograficznej - dziś i jutro” (Warszawa, 4-5.10.2018). Organizatorzy: Instytut Slawistyki PAN, Fundacja Slawistyczna, Komisja Bibliografii Lingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów.

The paper discusses the process of creating feminine names derived from pre-existing masculine names (including names of occupations) and its reception. A consideration of contemporary trends leads to conclusions relating to how the users of natural languages perceive phenomena and reality, including their hierarchy of values and social relations. It is people (common language users, non-specialists) that (as demonstrated by practice) decide the final shape of language communication. Intergender relations, communication and social role assignment (and the reasoning behind them) are also considered.

The article focuses on the information that can be obtained from the Nestor Marcoff’s Bulgarian-French dictionary (1898) concerning the developmental stage of Bulgarian 19th century lexis. It examines the more important language tendencies in the development of Bulgarian 19th century lexis.

The paper discusses the role of determinologization for the enrichment of the Bulgarian and Polish language with semantic and phraseological innovations. It analyses the peculiarities of the new meanings and new phraseological units which are a result of determinologization. The paper also outlines the contribution of that process for the intellectualization of the language.

Nestor Marcoff has 180 years anniversary in 2016. We examine his versatile activities in Bulgarian history of education. The contribution of N. Marcoff to physics education up to 1878 is noteworthy. Penetration of European scientific terminology in Bulgarian textbooks on physics is determined. Nestor Marcoff translated the college textbook on statics written by G. Olivier from French to Bulgarian language. Some underlying purposes are shown by comparison with mechanical scientific terminology of Bulgarian textbooks.

The research in this paper is focused on the apprehensive function of the particles da ne in Macedonian and da ne bi in Bulgarian as part of South Slavic subjunctive da-constructions. These clusters of particles are considered to be markers of a wider apprehensive-epistemic category. They are assumed to have undergone grammaticalization due to their morphosyntactic and prosodic unity. Even though there may be some contextual differences, these particles in both Balkan Slavic languages share a common semantic component: an undesirable “fear-causing” possibility of some potential situation. In terms of distribution, they may occur in both dependent and main clauses expressing related, gradient apprehensive-epistemic meanings. The goal of the paper is to categorize the apprehensive-epistemic types, determine their specific structural and functional properties, and establish the conceptual links between them. The paper takes a functional approach to the analysis of the apprehensive-epistemic semantic category, thus the categorization of its subtypes is determined on the basis of their functions in context. The analysis of the collected examples instantiating these functions testifies to an existing gradience within this category in both dependent and independent use. The conclusions of the paper have typological relevance in view of the fact that they may contribute to a better understanding of this crosslinguistic category from both semantic and grammatical perspective.

The following text throws light on the work of some Bulgarian teachers during the years just before and immediately after the Liberation. Those professionals up-dated and modernized the educational system of the period before the Russian-Turkish War of 1877 - 78. The teachers were also active participants in the social life of the Bulgarians at the time. They were contemporaries of Nestor Markov, being his colleagues, proselytes and friends. After the Liberation, most of them played important roles in the process of building up the young Bulgarian state as senior officials, scientists and active participants in public matters.