Search

Rozprawa doktorska skupia się na mechanizmach wykorzystywanych w dyplomacji peryferyjnej Chińskiej Republiki Ludowej od czasu przejęcia władzy w państwie przez Xi Jinpinga. Celem badań było wypełnienie luki badawczej poprzez analizę chińskiej polityki zagranicznej w oparciu o ramy teoretyczne koncepcji patron-klient w ramach dyplomacji peryferyjnej wobec trzech państw Azji Południowo-Wschodniej, zaangażowanych w spory na Morzu Południowochińskim. Badania przeprowadzono w oparciu o założenia teorii patron-klient w stosunkach międzynarodowych, której głównymi autorami są Christopher C. Shoemaker oraz John Spanier. Analiza została oparta na trzech studiach przypadku relacji bilateralnych Chin z Wietnamem, Malezją i Filipinami w okresie od drugiej połowy 2013 r. do końca 2019 r. Decydującym kryterium przy wyborze państw, które zostały objęte badaniami był spór na Morzu Południowochińskim, stanowiący podstawę i element wspólny dla wszystkich trzech par państw. W spór zaangażowane są łącznie cztery państwa z Azji Południowo-Wschodniej, a mianowicie Brunei, Wietnam, Malezja oraz Filipiny. W toku wstępnej selekcji przy określaniu zakresu analizy, Brunei nie spełniło wszystkich kryteriów i związku z tym zostało wykluczone. Pod uwagę wzięto między innymi liczbę kontrolowanych przez państwa obiektów na spornych obszarach Morza Południowochińskiego jak i potencjał militarny oraz gospodarczy. Studium przypadku zostało uzupełnione o analizę porównawczą przeprowadzoną w oparciu o szereg zmiennych, wyróżnionych na podstawie charakterystyki celów, do osiągnięcia których dąży patron z jednej strony oraz klient z drugiej.

Niniejsza dysertacja omawia przesłanki polityki zagranicznej Chin w Europie Środkowej poprzez format współpracy 17+1. W 2012 roku, podczas wizyty ówczesnego premiera Chin Wen Jiabao w Warszawie, Chiny zainicjowały format współpracy Chiny-EŚW 16+1. Format ten został powiększony w 2019 roku o włączenie Grecji podczas szczytu formatu w Dubrowniku (Chorwacja) – rozszerzając inicjatywę, co wiązało się również ze zmianą nazwy na 17+1. Badania opierają się na teoretycznej koncepcji multilateralizmu i tzw. chińskiego multilateralizmu. Problemem badawczym stała się zatem analiza formatu współpracy 17+1 w oparciu o klasyczne teorie multilateralizmu oraz chińską dyskusję teoretyczną na temat multilateralizmu. Jednym z narzędzi prowadzenia polityki zagranicznej ChRL z krajami trzecimi jest wykazywanie bezpośredniego zainteresowania inwestycyjnego przedsiębiorstw prywatnych i państwowych konkretnym krajem lub regionem. Wiązało się to z wciąż rosnącą siłą gospodarczą Chińskiej Republiki Ludowej oraz zjawiskiem nadprodukcji przemysłowej na rynku wewnętrznym. Intencją Chin poprzez realizację inwestycji infrastrukturalnych oraz inwestycji typu greenfield i brownfield stało się pozyskiwanie wpływów gospodarczych i politycznych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Wybór studiów przypadku został uzasadniony badaniami opinii publicznej zawartymi w raporcie pod redakcją Chen Xin’a z China-CEE Institute w Budapeszcie, który był powiązany z Chińską Akademią Nauk Społecznych. We wspomnianym raporcie pt. „How the CEE Citizens View China’s Development – based on household survey”, Autorzy stwierdzili, że rolę ChRL w stosunkach międzynarodowych najlepiej oceniają Bułgaria, Serbia i Rumunia; chińska inicjatywa Pasa i Szlaku ma pozytywny wpływ na gospodarki tych krajów, a większość respondentów uważa, że obecność gospodarcza Chin w ich krajach jest pozytywnym aspektem.