Search

Sanayi devriminin ve endüstri alanındaki gelişmelerin etkisiyle dünyada ve ülkemizde yerleşim alanları üzerinde birtakım değişimler yaşanmıştır. 1950'li yıllardan sonra henüz savaştan yeni çıkmış olan ülkemiz sosyal, ekonomik, siyasal açıdan sancılı bir dönemin etkilerini ortadan kaldırmaya çalışırken, aynı zamanda kentleşme sürecine ayak uydurmaya çalışmıştır. Kentleşmeyle birlikte, göç hareketinin hızlanmaya başlaması ve insanların kırsal yerleşim alanlarından iş imkânlarının daha yüksek olduğu kentsel yerleşim alanlarına göç etmesi ile kent-kır ayrımı bariz bir şekilde görülmeye başlamıştır. Kent ve kır yerleşimleri arasındaki nüfus, işgücü, hizmet koşulları gibi özellikler arasındaki fark giderek büyümeye başlayınca `Metropoliten Kent (Büyükşehir)` olgusunu gündeme getirmiştir. 1960 sonrasında planlı döneme geçiş yapan ülkemiz, planlama anlamında yasal düzenlemelere girişmiş ve tüm dünyada yankı uyandıran metropoliten kent olgusu ülkemizin siyasal gündemine oturmuş ve bir takım hukuki adımlar atılmıştır. 1984 yılında ilk adımı olan `3030 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu` ile `Büyükşehir Belediyesi` hukuki anlamda tanımlanmış ve 20 yıl yürürlükte kalmasının ardından 2004 yılında 5216 Sayılı Yasa ile birtakım düzenlemelere gidilmiştir. 8 yıl yürürlükte kalan bu yasanın ardından yeniden bir düzenlemeye gidilerek 2012 yılında onaylanan `6360 Sayılı Yasa` ile Büyükşehir Belediyelerinin sınırları, yetkileri, görevleri gibi birtakım maddelerde düzenlemelere gidilerek bugünkü halini almıştır. Hala yürürlükte olan `6360 Sayılı Yasa` ile birlikte özellikle kırsal yerleşimler üzerinde olumsuz etkiler ortaya çıkmıştır. Bu çalışma kapsamında yasal süreçlerin kırsal yerleşimler üzerinde oluşturduğu etkileri ve tanımlanan yasal dayanaklar çerçevesinde analizlerle desteklenerek kırsal yerleşim alanlarının sınır tespiti yapılmıştır. As a result of the industrial revolution and the developments in the field of industry, there have been some changes in the settlements in the world and in our country. With urbanization, the urban-rural distinction has started to be clearly seen as the migration movement accelerates and people migrate from rural settlements to urban settlements with higher job opportunities. As the difference between urban and rural settlements, such as population, labor and service conditions, has started to grow, the `Metropolitan City (Metropolitan)` phenomenon has been brought to the agenda. This situation has been subject to legal regulations and has affected the political agenda of our country. Law No. 3030 of the Metropolitan Municipality, which was enacted in 1984, defined the `Metropolitan Municipality` in a legal sense. Following this law, which was in force for 8 years, it was reorganized and in 2012 it became a state by making arrangements in certain articles such as the borders, authorities and duties of the Metropolitan Municipalities with the Law no. Law 6360, still in force, has had serious impacts, particularly on rural settlements. Within the scope of this study, it is aimed to discuss the effects of the structured projects in the rural neighborhoods of Ortahisar district of Trabzon, which is the metropolitan city in 2012, and to develop proposals. By going beyond the discussion of the impacts of planning processes on rural settlements within the framework of defined legal basis, an exemplary approach has been put forward to reinterpret and evaluate rural settlements through spatial analysis and synthesis. 158

Kırsal yerleşmeler sahip oldukları özgün dokuları doğal peyzajları, sivil mimari örnekleri ve toplumsal hayatıyla kendine özgü alanlardır. Bu alanlar medeniyet tarihinin ilk zamanlarından günümüze kadar gelenekselleşmekte ve günümüz kentlerinin de özünü oluşturmaktadır. Tarım devrimiyle insanın yerleşik hayata geçmesi ve üretim için kendine yer seçmesi, tarihsel süreç içinde deneme yoluyla tecrübe edilen bilgilerin üretimiyle günümüze ulaşmıştır. Kendi içinde yatay ve dikey ilişkiler geliştirerek yerleşmelere dönüşen bu alanlar, topografyayla uyumlu, vernaküler mimari örneklerine sahip, geçmişi günümüze taşıyan yerlerdir. Günümüzde kentlerde yaşanan hızlı ve kontrolsüz kentleşme, yetersiz altyapı ve sosyal mekanın yok olması kentlerdeki yaşam kalitesinin düşmesine yol açmıştır. Kentlerdeki monoton yaşantı ve yapı örneklerinin aksine, kırsal alanlar kendine özgü dokusu ve mimari karakterleri, bunun yanında sosyo kültürel zenginlikleriyle yöreden yöreye farklılıklar göstermektedir. Ancak ekonomik faaliyetlerin yoğunlaştığı ve hızlandığı kentler, artan nüfusun da etkisiyle kırlar üzerine baskı kurmaya başlamış, sanayi ve ticaret faaliyetler üzerine alınan kararlar ile gelişme adı altında kır mekanlarını tehdit etmeye başlamıştır.Kentlerde ki düzensiz kentleşme sorunları dolayısıyla negatif etkilenen toplumsal düzen ve yaşam standartları toplumu, doğal ve kültürel özellikleri açısından zengin olan kırsal bölgelere itmiş ve kırsal yaşam özlemini tetiklemiştir. Kırsal yerleşmeler kentlilerin günübirlik turizm faaliyetleri ve ikincil konutları için çekici yerler haline gelmiş ve dokuyu göz ardı edecek yapılaşmaların ve yatırımların hedefi haline gelmişlerdir. Buna bağlı olarak doğal, kültürel ve tarihi değerlerini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalmışlardır.Kırsal alanda kentin etkilerinin dışında kendi içinde yüz yüze kaldığı sorunlar da kırsal alanı tehdit etmektedir. Dünya genelinde alınan tarım kararları, Türkiye'nin tarım politikaları nedeniyle köylerdeki tek geçim kaynağı olan tarım faaliyetleri de zayıflamış, yoksulluğa bağlı göçlerle köyler boşalmaya başlamıştır.Kentsel ve kırsal alanlar arasında yaşanan gelişmeler ve kırsal alanların durumu dolayısıyla kırsal alanın dokusunun, sosyokültürel yapısının ve doğal peyzajının korunması ve canlandırılması için gerekli olan adımların atılması şarttır. Köy envanterleri, köy tasarım raporları ve bunlara girdi verebilecek analiz ve tespit çalışmaları ve üretilecek uygulanabilir çözümler bu anlamda kritik bir öneme sahiptir.Kırsal alanların korunması ve kalitelerinin artırılması için geniş planlama çalışmalarına ihtiyaç duyulmakta, tasarım rehberleri çerçevesinde sadece fiziki mekan düzenlemeleri değil aynı zamanda, sosyo-ekonomik durum ve planlama anlamında da önerilere gereksinim olduğu anlaşılmaktadır. Günümüzde dünyada farklı ölçekler ve temalarda hazırlanan tasarım rehberleri bu amaçla yaygın bir şekilde hazırlanıp, koruma ve yönlendirme fonksiyonlarıyla uygulamaya konulmaktadır.Köy tasarım rehberleri esas itibariyle köydeki değişime rehberlik etmek ve yönetmek için yerel karaktere katkıda bulunan tüm özelliklerin bir değerlendirmesi ve bunlar hakkındaki sorunların belirlenmesi, durumun özetlenmesi ve önerilerin sunulmasıdır. Rehberi sadece yapılar açısından düşünmek yerine köy ve çevresini bir bütün olarak düşünüp ele almak daha etkin sonuçlar verecektir. Bu kapsamda bu çalışmada kırsal alanlarla ilgili literatür taraması ve güncel durumlarının araştırılmasından sonra çalışma alanı olan Bursa kırsalı üzerinde hem sosyo-ekonomik alanda hem de fizik mekanda incelemelerle kırsal yerleşme karakterlerinin bozulmasının nasıl önüne geçilebileceği araştırılmaktadır. Rehberi hazırlama esnasında araştırılacak birçok özellik ve sorulacak birçok soru olabilir. Bunlar çalışma alanına göre farklılık gösterebilir. Ancak uygulanacak metoda göre köyün profili ve yapısı ile bundan etkilenerek oluşan köy mekansal özellikleri inceleme adımlarının ana başlıkları olarak belirlenmiştir.Alan çalışması araştırma, gözlem ve odak gruplarla yapılan anket ve testlerle yürütülmüş, yerinde tespit çalışmaları video ve fotoğraflarla kayda alınmıştır. Yerel halka yüz yüze görüşmeler yapılarak ve odak gruplarla 'Place Standarts' inceleme metodu uygulanarak kullanıcıların köyleri hakkındaki algı ve görüşleri sunulmuştur. İnceleme adımlarından ilkinde köyün konum özellikleri, sosyoekonomik ve sosyokültürel özellikleri, doku ve peyzaj değerleri ortaya konmuş daha sonra fizik mekan ile ilgili tespitler ve ölçümlere yer verilmiştir. Elde edilen objektif ve algısal verilerden hareketle köylerin niteliği belirlenmiştir. Mevcut durum üzerinden köy mekanının kalitesinin artırılması, sosyal ve fiziksel mekanın özgün kalitelerinin korunması adına tasarım ilke ve kararları belirlenmiş belirlenen sorun ve potansiyellere uygulanabilir çözümler getirilmiştir.Ülkemizde kırsala alanlara üzerine getirilen mekansal ve ekonomik kararlar kırsal alan ve kır toplumlarını daha da güçsüz hale getirmektedir. Tasarım rehberleri, koruma planları ve bunlara girdi verecek çalışma metotları bu alanların korunması ve kalkındırılması için önerilen araçlardır. Çalışmanın bu bakımdan, tasarım rehberlerine girdi verecek koruma ve geliştirme yöntemleri sunacağı, kırsal alanlar hakkında yapılacak gelecek çalışmalar için tecrübe olacağı ve çalışma alanı olan bursa köyleri için envanter olacağı düşünülmektedir. The rural settlements have their own distinctive patterns with their natural landscapes, examples of civil architecture and social life. These areas are becoming as traditional as everyday from the early days of civilization history and are also the essence of today's cities. Man's choice of place and production with the agricultural revolution has reached today with the production of knowledge experimented through the historical process. These areas, which develop into horizontal and vertical relations and become settlements, are places that are compatible with topography, have examples of vernacular architecture, and have a history of daily life.Rapid and uncontrolled urbanization in cities today, inadequate infrastructure and the destruction of social space have led to a decline in the quality of life in cities. Unlike monotonous life and building examples in the cities, rural areas show distinctive texture and architectural characteristics, as well as regional differences with socio-cultural riches. However, the cities where the economic activities intensified and accelerated, began to put pressure on the rural areas with the effect of the increasing population, and began to threaten the rural areas under the name of development with decisions on industrial and commercial activities.Social order and living standards negatively affected by irregular urbanization problems in the cities have pushed rural areas that are rich in their natural and cultural characteristics and triggered rural longing. Rural settlements have become attractive places for day-to-day tourism activities and secondary residences of urban residents, and they have become the targets of structures and investments that will ignore them. Accordingly, they have faced the danger of losing their natural, cultural and historical values.Problems faced in the rural area outside the city's effects also threaten the rural area. Agricultural decisions in world and Turkey's agricultural policy, agricultural activities also weakened which is the only source of livelihood in the village and villagers have started to emigrate due to poverty-related migration.Developments between urban and rural areas and the situation of rural areas necessitate the steps necessary to protect and revitalize the texture of the rural area, its socio-cultural structure and its natural landscape. Village inventories, village design reports and analysis and determination studies that can give input to them and applicable solutions to be produced have a critical prescription in this sense.Extensive planning studies are needed for the protection and enhancement of the quality of rural areas, and it is understood that there is a need in the framework of design guidelines not only for physical layout but also for socio-economic situation and planning. In today's world, design guides prepared in different scales and themes are widely prepared for this purpose and put into practice with protection and guidance functions.The village design guidelines are essentially an assessment of all the features that contribute to the local character to guide and manage the change in the country, and to identify, summarize, and present suggestions of problems about them. However, considering design guidelines as a whole rather than just thinking about structures will give more effective results.In this context, after researching the literature about rural areas and investigating the current situation, it is questioned how rural rural resettlement can be prevented by examining both the socio-economic area and the physical space on the rural area of Bursa. There are many features and many questions to ask during the preparation of the guide. These may vary by work area. However, according to the method to be applied, the profile and structure of the village and the spatial characteristics of the villages affected by it, are determined as the main topics of the examination steps.The field study was conducted with researches, observations and questionnaires applied by focus groups, onsite detection work was recorded with video and photographs. Perception and opinions of the villagers were presented by face-to-face interviews with the local community and by applying the 'Place Standards' survey method with focus groups. In the first step of the examination, village location features, socioeconomic and sociocultural features, texture and landscape values were revealed and then physical measurements and measurements were given. The character of the villages has been determined from the obtained objective and perceptual data. Design principles and decisions have been determined in order to increase the quality of the village area and to protect the original qualities of the social and physical space, and solutions applicable to the determined problems and potentials have been introduced.The spatial and economic decisions made on the rural areas in our country make the rural and rural communities even more powerless. Design guides, conservation plans, and survey methods which gives them input are the recommended tools for the protection and development of these areas. From this point of view, it is thought that this study will present the protection and development methods that will provide input to the design guidelines, the experience for the future study on the rural areas and the inventory for the Bursa villages. 197

Türkiye'de kırsal kalkınma çalışmaları, Cumhuriyetin kuruluş yıllarına kadar uzanmaktadır.Ancak, Türkiye'de kırsal kalkınmayı sağlamak amacıyla geliştirilen politika ve uygulamalaryerel halkın katılımını içermemiş, popülist, siyasi, âdemi merkeziyetçi, yerelin ihtiyaçlarınatam anlamı ile cevap veremeyen ve merkezi karar organlarınca yukarıdan aşağıya doğrutalimatlar doğrultusunda yürütülen, paydaşların tam anlamıyla benimsemediği, katılımcısıeksik bir yönetim anlayışı ile oluşturulmuştur. Kalkınma fiziksel boyutuyla ele alınarak,sosyal ve ekonomik boyutlar çoğu zaman ihmal edilmiştir. Dolayısıyla, Türkiye'deki kırsalkalkınma uygulamaları; birbirini tamamlamayan, bölgesel hatta bölge içerisinde bile farklılıkarz edebilen, birbirinden bağımsız, kalkınma uygulamalarının sonuçlarının kırsalda yaşayannüfusa doğrudan anlatılamadığı, kalkınma uygulamalarının katkılarının devamlılığınıntakibinin sağlanamadığı, popülist ve hizmet götürme anlayışının ağırlıklı olduğu politikalarile kırsal kalkınmanın sağlanamayacağını göstermiştir.Türkiye'de 2005 yılında başlatılan KÖYDES Projesi'nin kırsal kalkınmanınsağlanmasındaki rolünün ortaya konması, Köylere Hizmet Götürme Birliklerinin (KHGB) işve hizmet üretme hacimleri üzerindeki etkisinin tespit edilmesi neticesinde oluşmaktadır. Bukapsamda, kalkınma ve kırsal kalkınma kavramları irdelendikten sonra Türkiye'deki kırsalkalkınma politikaları planlı dönem öncesi ve planlı dönem politikaları olaraktanımlanabilmektedir. Aynı zamanda bu politikaların kırsal kalkınmadaki etkinlikleri vepolitikalar ile belirlenen uygulamaların hedefine ulaştırılmasında katılımcılık ve kırsalalanlarda kalkınmaya yönelik uygulamaların koordinasyonu açısından değerlendirilmesigerekliliğini değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme; kırsal kalkınma uygulamalarınınbelirlenmesinde ve kırsal kalkınma uygulamaların yürütülmesinde mülki idarenin daha etkinçalışması gerekliliğini göstermiştir.Yine 2005 yılında başlatılan ve kırsal kalkınmanın sağlanmasına yönelik önemli projelerdenolan KÖYDES Projesi'nin tanımı, kapsamı, amaçları ve gelişimi özetlenmiştir. Son olarakda KÖYDES Projesi'nin kendinden önce yapılan kırsal kalkınma alanındaki çalışmalar ilearasındaki farklara olumlu ve olumsuz sonuçlarına değinilerek çalışma tamamlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Kırsal Alan, Kırsal Kalkınma, Köy, KÖYDES, KHGB, The aim of study was to examine the benefits and duties of the Village Service Unionand the Union projects with the field research and field experience.The establishments of village service unions, thanks to the effort and the endeavor ofadministrative chiefs and support of centralgovernment, provided some financialresources to town administrations for promoting rural development.Many kind of different policies were implemented for the development of villages inTurkey started during there publican era towards to present days.Mostly policies for the village are mainly carried out by the centralgovernment. Even though there is no desired results have not been obtained so far.At present days, The Village Service Union contains the local dynamics as astakeholders to the process it is expected from these units to realize the developmentof the village in line with local priorities by finding steady effective and permanentsolutions to the problems of rural areas. The Village Service Union emphasize thatthe local needs of people, the status of city councils and an important structure inlocal participation, has been examined.Key words: KHGB, The Village Service Union, Development Of The Village, Rural Development,Local Authority Roles, KÖYDES 111

Bu çalışma kapsamında kırsal dokunun bir süreklilik bağlamında geliştiğini vurgulamak adına tarihsel süreç içerisinde geleneksel kırsal dokunun geçmişten günümüze nasıl şekillendiğine ve buna etki eden faktörlere değinilmiştir. Kırsal doku ve geleneksel mimarlık örnekleri Dünya'da ve Türkiye'de olmak üzere iki aşamada değerlendirilmiştir. Dünya miras listesinde koruma altına alınıp, rehabilitasyon önerileri hayata geçirilmiş olan geleneksel doku örnekleri incelenmiştir. Bütün bu çalışmalar bağlamında İnikli Köyü geleneksel doku analizi yapılarak, koruma altına alınmamış, yerel mimari örneklerini bünyesinde barındıran bu geleneksel dokunun, gelecek kuşaklara aktarılabilmesi adına köyün belirlenmiş olan kısmı için rehabilitasyon önerisinde bulunulmuştur. Within this study ,in order to emphasize that the rural structure has evolved in the context of a continuum, it is mentioned that how the traditional rural structure has formed from past to present during the historical process and the factors that influence it.Rural structure and traditional architectural samples have been evaluated in two stages as in Turkey and in the world. It was protected through the world's heritage list and traditional structure samples that their rehabilitation advices were implemented were examined.In the context of all these studies by analysing the traditional structure of İnikli Village , the rehabilitation for this traditional structure which isn't taken under protection , embodies local architecture samples has been suggested in the designated area of the village in order to transmit to future generations. 165

u ÖZET Bu çalışma, temel ilkeleri bakımından benzer köylerin planlanmasına örnek oluşturması için, Doğu Anadolu Bölgesinde seçilen bir köyü inceleyerek, konuya ilişkin unsurları tanıtmak, sorunları saptamak ve çözüm yollarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Kırsal yerleşimlerin planlanması, çeşitli toplum hizmetlerinin daha iyi bir şekilde sağlanmasında ve işletmedeki çalışmaların daha verimli olarak yürütülmesinde yararlıdır. Bu nedenle, tarımsal üretimi geniş çapta etkileyen kırsal yerleşim planları bütün ülkemiz çapında geliştirilmelidir. Araştırma materyali olarak, doğal afetler nedeniyle devlet tarafından sonradan yeri değiştirilerek, yeniden kurulan Erzurum ilinin Aşkale ilçesine bağlı bulunan Çay Köyü seçilmiştir. Köydeki işletmelerde, fiziksel planlamayla ilgili verileri saptamak amacıyla, genel ve bireysel anketler yapılmıştır, işletmeler devletçe aynı büyüklükte planlandığından sadece, işletmelerin nüfusu ve hayvan varlığı gözönünde bulundurularak (az, orta ve çok nüfuslu olarak) üç gruba ayrılmıştır. Seçilen işletmelerde, işletme avlusu ve yapıların düzenli kullanılan malzeme ve yapı özellikleri ile birlikte, hazırlanan krokiler yardımıyla yapıların kesit, görünüş ve planlan çizilmiştir. Daha sonra yapı alanları incelenmiş, konut ve hayvan barınakları için uygun görülen planlar hazırlanarak ekte sunulmuştur. Çalışmalardan elde edilen sonuçların ışığı altında yapılan gözlem ve öneriler aşağıdaki gibi özetlenebilir. - Araştırma yöresindeki işletme avluları, konut ve hayvan burmaklarının yararlı alanları, özellikle orta ve çok nüfuslu aile gereksinmeleri için yetersizdir. - Devlet tarafından yapılmış olan yapılarda bölge koşullarına ve deprem etkisine uygun yapı malzemesi ve tekniğine göre yapılmış yapı elemanlarının kullanımına büyük ölçüde uyulmuş olmasına karşın, köylü tarafından sonradan yapılan yapılarda bu özelliklere uyulmamıştır. - Konut ve işletme yapılarında ısı ve nem yalıtımı için özel bir önlem alınmamıştır. - işletmelerdeki yapıların büyük bir kısmı, tarımsal işletme yapısına uygun özelliklereIll sahip değildir, işletme avlusunda bulunan yapılan genellikle konut, hayvan barınağı ve samanlıklar oluşturmaktadır. İşletmelerde alet ve makina koruma için özel yapılar yoktur. Bu amaçla, bazı işletmelerde ağaç malzemeyle basit hangarlar yapılmıştır. - Devletin yaptığı işletme yapısı içerisindeki ahır, ağıl ve samanlıklar gereksinmeleri karşılaşmaktan uzaktır. Köylünün sonradan yaptığı hayvan barınakları ise tekniğine uygun olarak yapılmamıştır. Hayvan barınaklarının büyük bir kısırımda idrar kanalı, yemlik yolu ve servis yolu yoktur. Yemlik boyutları uygun değildir. Hayvan barınaklarının mevcut yararlı alanları ile havalandırma ve ışıklandırma için kullanılan pencerelerin alanları gerekenden azdır. - Köydeki mevcut altyapıda önemli aksaklıklar gözlenmesine karşın elektrik olup, yolları iyi durumdadır. Ancak, içme suyunun dağıtımı ve kullanımında görülen düzensizlikler çözümlenmesi gereken önemli bir konudur. Kanalizasyon da kullanılamaz durumdadır. - Köy yerleşim yeri kurulurken, yapılması planlanan fakat, yapılamayan çeşitli sosyal ve ekonomik kurumların kısa zamanda yapılmasını köylülerde arzu etmektedir. Araştırma yöresi I. derecede deprem bölgesinde ve kışın oldukça sert iklim koşulları altında bulunmaktadır. Köy yapılarında, bölge koşullarına ve deprem etkisine uygun yapı malzemesi ve tekniğine göre yapılmış yapı elemanlarının kullanılması ve deprem yönetmeliğinin gerektirdiği ilkelere uyulmasına özen gösterilmelidir. Taş temel duvarlarda çimento katkılı kireç harç kullanılması, taşıyıcı duvarlara beton veya ahşap hatılların yerleştirilmesi, işletme yapılarında hafif malzeme kullanılarak, ağır toprak örtülü düz dam yerine, makas kirişli, eğik yüzeyli sac kaplamak çatıların yapılması yanında, konut ve hayvan barınaklarında yeterli yalıtımın yapılmasına, öncelik verilmelidir. IV SUMMARY This research was conducted to determine the basic principles of physical planning of the villages in Eastern Turkey as preparing a pattern for physical plans of a selected village. Convenient planning of the rural settelements is very useful to provide many people services to rule farm activities more efficiently. Therefore, it is necessary to improve rural settlement plans which affect the agricultural production to a large extent throughout the country. Aşkale-Çay village of Erzurum province was selected as survey material where had been resettled by the Government to offer a solution for the settlement problems of the rural people living in this area. Since the farms were planned at the same size by the Government, the number of farming families and the number of animals were only taken into account, so the agricultural enterprises were divided into three groups such as small, medium and large. The opinions of the village administrators were got in selecting of enterprises. In the selected enterprises, by examining of farmyards and settlement schemes of the farmsteads, constructed materials and characteristics of buildings and proportion of usable area; the original design of farm buildings was determined by the help of prepared sketchs, cross sections and plans. Beside of this, rural public service units were studied. The plans of both dwelling houses and barns appropriate for studied village were prepared and given in the appendix. The results of this study and the suggestions made in the light of these results can be summarized as follows. Not only the size of farmyards but also the usable area of dwelling houses and barns are insufficient particularly in providing the needs of medium and large enterprises. In spite of the use of appropriate construction material and techniques for regional conditions and earthquake in the buildings constructed by the Government, it was seen that the villagers, later on, did not adjust to those conditions in the buildings which werebuilt by themselves. No special precautionary measure was taken to provide insulation for heat and moisture in the farmyards. The large proportion of the buildings does not have the characteristics which have to be exist in agricultural enterprises. The buildings in the farmyards generally consist of dwelling houses, barn and hay storage buildings. There is no special building for keeping machines and equipments in the enterprises. By the aim of keeping, in some enterprises, there are simple hangars constructed by wooden equipments. The farmsteads built by the Government are far from serving the needs. The barns which were later on constructed by villagers are not suited to the technical norms. There are no gutter, feed alley, litter alley. The sizes of feedings are not suitable. Both the present usable area of barns and area for vantilation and lighting are less than the necessary area. It was observed that there were some considerable deficiencies in rural infrastructure. The sewer system of the village is almost out of use. The use and distribution of the potable water is not in order, so this is an important problem which must be solved. During the planning of village settlement place, some suggestions related to the establishment of some social and economical institutions were made but could not be realised. These suggestions, which are also accepted by the villagers, have to be realised. Studied village is in the first class earthquake zone and under very harsh climatic conditions. That is why, appropriate construction materials and equipments constructed for this purpose have to be used in farm buildings. Additionally, those construction materials have to be suited to the instructions of earthquake. Lastly, the use of lime mortar containing cement in the stone walls, the use of wooden or concrete horizontal timber-ties on the load-bearing walls, the use of light materials for roof construction, and the provision of sufficient insulation are also important in constructing of farm buildings. 63

İşletmeler günümüz dünyasındaki rekabet ortamında varlıklarını sürdürebilmek için dengelere ayak uydurabilmek zorunda kalmışlardır. Bu amaçla faaliyetlerine önem veren işletmeler üretim ve pazarlama faaliyetlerinin yanı sıra tüm tedarik zinciri boyunca kendini gösteren lojistik hizmetleri ile de başarı elde edebilmektedirler. Lojistik hizmetlere yarar sağlayan faaliyetlerden biri de adını son yıllarda duyuran lojistik köy kavramı olmuştur. Lojistik köyler, işletmelerin rakiplerine bu üstünlüğü sağlamalarına yardımcı olmaktadırlar.Lojistik köy; hem ulusal hem de uluslararası geçişlerde taşımacılık, lojistik ve dağıtımla ilgili tüm faaliyetlerin yerine getirildiği özel merkezler olarak tanımlanmaktadır. Lojistik ile ilgili tüm faaliyetlerin yürütüldüğü belirli bir bölge olarak tanımlanan lojistik köylerde, iyi planlanmış ve iyi yönetilen, yük taşımalarıyla ilişkili faaliyetlerin, bu amaçla inşa edilmiş ortak alan içerisinde kümelenmesi söz konusu olmaktadır. Ülkemizde son 5 yıldır gerek özel sektör gerekse devlet kuruluşları tarafından bu alanda projeler yürütülmektedir.Bu çalışmada Samsun ilinde kurulması planlanan Lojistik köyün yerinin seçilmesi problemi ele alınacaktır. Lojistik Köy Yer seçimi kriterleri belirlenecek ve aday yerler arasından AHP, ELECTRE ve TOPSIS yöntemleri kullanılarak en uygun yer tespit edilecektir.Anahtar Kelimeler: Lojistik Köy, yer seçimi problemi, karar verme, AHP, ELECTRE, TOPSIS Institutions have had to be able to conform to the balances for their survival in the competitive environment of today's world. The ones that have given importance to their activities with this aim can also succeed with logistic services standing out all along the supply chain as well as their production and marketing activities. One of the activities that provides benefits to transportation services has been the freight village concept that announced its name in the last few years. Freight villages can help business that provides the advantage against competitors.Freight villages are defined as special centres where all the activities relating to transport, logistics and distribution for both the national and international transportation. In freight villages, that is defined as a region is being carried out all activities related to logistics, well planned and managed activities related to freight carrying are come together in heaps in the commend area. In our country, projects are carried out by both state institutions and private sector organisations in this area in the last 5 years.In this study, the problem of selection the location of the freight village, planning to built in Samsun, are going to be discussed. Site selection criteria of freight village are going to be identified and the most appropriate place is going to be determined using AHP, ELECTRE and TOPSIS methods among candidate destinations. The results of the study are going to be presented. Keywords: Freight village, location problem, decision-making, AHP, ELECTRE, TOPSIS 160

This study is about researching the village institutes within a space framework,that is an important educational foundation aimed to accelerate thedevelopment efforts in the early Republic period. The village institutes, whichplay an important role in waking efforts of Republic of Tiirkiye targeting tomove in the way of modernization from the village to the whole Anatolia,involve many experiences about the space culture and architecture. While theseschools train the village teacher as a leader, they aimed on the other hand toheal the village conditions, which was their primary target. In the study, thevillage institutes' architectural construction and space oriented responses wereevaluated in its foresights' and experiences viewpoint, accompanying with theformal statements and the ideas in the minds. In this way, The Republic'sapproach to the village space, and its expectations for the village's developmentwere tried to be identified by the research of the village institutes.Science Code : 802.1.099.1.101Key Words : Village Planning, The Village Institutes, Architectureof The Village Institutes 262

ÖZET Bu çalışmada Türkiye'de gelişmekte olan tatil köyü kavramı ve bu kavramın gelişmesinde etkili olan faktörler incelenmiş, bu tesisler üzerinde bir seri niteliksel ve niceliksel analizler yapılarak birtakım genel sonuçlar elde edilmiştir. Birinci bölüm, konuya giriş niteliği taşımaktadır. İkinci bölümde, turizm olgusunun ve onu oluşturan bileşenlerinin tanımı yapılmış, rekreasyon kavramının varlığı irdelenerek turizmle olan ilişkisi incelenmiştir. Üçüncü bölümde, turizm olayının tarihsel süreç içindeki evrimi endüstri öncesi devirden, günümüze kadar özetlenerek, Türkiye'deki turizm sektörünün gelişimi incelenmiş ve güncel durumu belirlenmiştir. Dördüncü bölümde, Türkiye'de ve dünyada tanımlaması yapılmış konaklama tesisleri ile bunların arasında tatil köylerinin yeri belirlenmiştir. Günümüzdeki tatil köyü kavramının tanımı yapılarak, Türkiye'de tatil köyü tesislerinin güncel durumu çeşitli verilerin yardımıyla irdelenmiştir. Beşinci bölümde, tatil köyü yerleşimini etkileyen faktörler denetlenemeyen ve denetlenebilen faktörler başlıkları altında incelenmiş ve bunların tatil köyü tasarımı üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Altıncı bölümde, tatil köylerinde yerleşimi etkileyen faktörlerin etkisi altında oluşmuş olan tasarlama prensipleri ortaya konmuştur. Tesisleri kullanan insanların eylemleri incelenerek bu eylemler doğrultusunda oluşan ihtiyaç programı belirlenmiştir. Yedinci bölümde, 1963-1991 yılları arasında projesi yapılmış 20 adet tatil köyü tasarımı üzerinde yapılan analiz çalışmasının içeriği belirlenmiştir, öncelikle analizin kuralları konmuş, gerekli orantılar kurulmuş, bir dizi sayısal veri ortaya çıkmıştır. Daha sonra, bu verileri kullanarak karşılaştırmalı analiz tablolarının yardımıyla sonuçlara varılmıştır. İncelenen projelere ilişkin tüm detaylı bilgiler ekte sunulmuştur. Sekizinci bölümde, yapılan analiz çalışmasından elde edilen niceliksel veriler irdelenerek, birtakım niteliksel sonuçlara ulaşılmıştır. XII SUMMARY THE RELATIONSHIP AMONG BUILDING AREA-SETTLEMENT SCHEMA- DENSITY COMPONENTS IN HOLIDAY VILLAGES Recent developments in the tourism sector in Turkey have brought an increase in tourism investments. A considerable part of these investments is allocated to tourism accommodations-majority of them being holiday villages. In this study the concepts of holiday village developing in Turkey and the factors that impact their evolution is examined, a series of qualitative and quantitative analysis is done on these resorts and some consequences is revealed as a result. Chapter 1 is an introduction to the subject. Here the importance of the holiday village resorts in Turkish tourism is discussed. In Chapter 2, the nature of tourism and its subject field is examined. Tourism is the travel of man to a place other than his residence, his everyday living and working place, and is the sum of interactions and events as a result of temporary accommodation, especially by buying all the services of tourism foundations. The tourism process combines a subject (visitor), mean (supplier institutions), the object (destination area): 1. A subject-visitor: Any person visiting a country other than that in which he has his usual place of residence, for any reason other than following an occupation remunerated from within the country visited. Visitors are subdivided into two categories such as:. Tourist-who are visitors making at least one overnight stop in a country or region and staying for at least 24 hours.. Excursionists-who are visitors that do not make an overnight stop, but pass through the country or region staying less than 24 hours. 2. Mean-supplier institution: the institutions on tourist services, the institutions interested on tourist and the institutions the make a relationship between tourist demand and the subject of tourism. 3. The object-destination area: the area has attractions in three categories such as natural, man-made attractions and the area's hospitality record. So tourism, in other words is an element that helps man to raise him to a level of recreation. It can be provided by a series of activities at the spare time of a tourist. As a result, tourism holds the group of activities in planned environments, so called `tourism architecture`. xmIn Chapter 3, the evolution of tourism from pre industrial period to today is summarized and the position of the sector of tourism in Turkey is examined. Origins of tourism go back to the travels of merchants due to the nature of barter trade of the ancient times. In Ancient Greek and Rome developed networks of land and sea transportation enabled better means of travel. During these periods, together with civilization the purposes or objectives of travel began to vary: even the very difficult conditions under which one traveled in these periods could not dissuade people from traveling not only for the sake of trade but for social and cultural purposes as well. Climatic disadvantages caused people to travel in a period of the year, or the `travel season`, which can be said to be quite similar to the `tourism season` of the day. Religious movements of the medieval times, silk road, establishment of intercontinental trade, abundance of the west imperialism in the Renaissance period has resulted in the formation of magnetic centers that shaped tourism movements of those eras. Modern tourism is a consequence of the effects of industrialization on transportation systems. Establishment of better means of transportation, reduction of travel costs resulted in the increase of tourist movements. The social facts prepared the concept of contemporary tourism is, the rights of man, urbanization, socio-economical development. Economical developments after World War 2, has led tourism to be one of the major industries worldwide. Following the developments of tourism sector throughout the world, with in the planned periods Turkey began to give importance to tourism as a sector of economy especially after the foundation of The Ministry of Culture and Tourism in 1 963. After six planned periods since that date, Turkey has taken great measures on the use of land, the grouping of the activities, the official investment decision making systems, the project management, the infrastructure and the environmental problems. The ratio of investments on tourism increased from 1.3% to 4.4%, tourism receipts increased from 8 million to 3518 million and the bed capacity from 10226 to 219940. In Chapter 4, the definition of accommodation complexes in Turkey and worldwide is done and the place of `holiday village` among them is studied. In 1982 Turkish Government has revealed `The Regulation on the Qualities of Tourism Investment and Institutions`. The defined accommodation complexes in this regulation are hotels, motels, holiday villages, camping, apart hotels. Other than these there are oberge, hostels, hotel-garnis, condominiums and holiday houses. Especially growth of the popular interests to nature following World War 2, and with the introduction of `returning to nature` philosophy resulted in the generation of a new typology among the tourist accommodation facilities: holiday villages. In relation to the development and change in concepts such as `travel` and `holiday` they began to be designed in a way to integrate with the natural and historical characteristics of their surroundings. xivIn Turkey, after the 1982 regulations holiday villages were subdivided into two categories according to the investment positions: The Holiday Villages with `Tourism Investment License` and `Tourism Operation License.` With the 1991 regulations, the main classification of holiday villages is done in two categories: `Two Star Holiday Villages` and `One Star Holiday Villages`. After the realization of this law, from 1984 to 1992 the number of holiday villages with tourism operation license rose from 11 to 52. In 1992, the percentage of the number of holiday villages is 3.4 and the percentage of bed capacity is 14.7 in all accommodations. All these tendencies show the increasing importance of holiday villages in Turkish tourism. In Chapter 4, the factors that effect the development of holiday village resorts are studied under the subtitles of inspectable and uninspectable factors and their impacts on holiday village design are discussed. The uninspectable factors that effect the design of resorts are: 1. The natural factors: Climate, The vegetation of the area, Landscape effected by light, distance and height, Topography of land: the form and slope of the area, The developments formed by the relationship between sea and land. The national, regional and environmental factors: Culture Technology The potential of the tourist region in terms of the concept of `carrying capacity.` There are four types of carrying capacities that are; social, physical, environmental and economical carrying capacities. 3. The request of management such as Club Med and Club Robinson. 4. Building regulations, laws and regional plans 5. The demand of tourist in terms of motivation, perception and image. 6. Infrastructure in the regional and national level. The inspectable factors are: 1. Factors related with the environment:. The architectural trends in tourism architecture such as universalism, regionalism and syncretism (chaos of manner in projects).. Being harmonious with the environment, either man-made or natural. 2. The experience of man on the environment related with his physiological needs:. Hearing. Smelling. Tactile sensation. The movement of the body xvAll the above factors effect the decisions taken in the design of holiday village resorts directly or indirectly. Each of them are taken into consideration at different levels of design and some interact with the accommodation during its use. In Chapter 6, the planning principles formed under the effect of impacting factors is discussed. Also the actions of users of the accommodations are investigated and the planning program of holiday villages are determined. As a necessity of recreation, a flexible environment is formed for the interaction of tourists in holiday villages. The main recreational activities are planned according to active (recreation and common activities) and passive (bedroom units) tourist action groups. The users of these resorts are tourists and residents (personnel). The main actions of tourists are:. Sport (general such as tennis, riding, golf, fitness, water sports such as swimming, diving and walking in nature).. Relaxing (resting by sitting and watching).. Amusement (amphi-theater, discotheque, and games). The planning program as a result of action system is:. Bedroom complexes. Recreation areas: sports, resting, wandering, playing, amusing areas. Common areas: shopping and restaurant. Service and technical departments. Management In Chapter 7, firstly the contents of the analysis study made on 20 holiday village accommodation projected between the years 1963 and 1991. The principles of analysis are determined, the ratios are build and as a result a series of quantitative numbers are revealed. The components of the ratios are: 1. The components of a holiday village project. The total bed capacity (Y). Total building area: total covered area OVa), total open area (TAÇ), total uncovered area (TYa). total ground level covered building area (Z^), total ground level uncovered building area (ZYa). entire building area [Ti^t^+Tya (m2)L entire ground level building area Dz^Zka+Zya (m2)].. Total areas of the components of building land: building land area (A), active building area (AİA), parking area (0), open sports area (AS), circulation areas (S), green areas (YŞ) and seaside area (K). 2. Specific densities: Entire tourist density (YTT=AA0, Tourist Net Density (YTN=TA/Y), Entire building density (Ytb=tIa/a). On building area building density (Yaqb=tZA/a), Total settlement ratio (YT0=AlA/A), Net settlement XV!ratio (YNY=TZiA/AİA), Active settlement ratio (YAY=AiA/A), The ratio of parking areas (Y0=o/A), The ratio of sports area (Yas=as/a), The ratio of circulation areas (Ys=s/A), The ratio of green areas (YYş=y/a), The ratio of seaside area (Yk=k/a). 3. The sum of the areas per bed: The ratio of all project component areas to bed capacity. 4. The specifications of building area:. Surface formation and vegetation.. The form of the building area: A (type of area without regular geometry), B (type of area with its long edge parallel to sea), C (type of area with its long edge perpendicular to sea), D (type of area with its form similar to square). 5. The components of a holiday village planning program. Bedroom Units. General Units (covered and uncovered areas and open areas). Open air sports area. Parking area 6. The characteristics of pedestrian circulation:. Holiday village settlement schemas: The pedestrian circulation systems are schematized and the relation between these schemas and densities are discussed: two way pedestrian circling schema and one way pedestrian circling schema. Pedestrian circling schemas for bedroom units:. Pedestrian circulation at one way circling schema: 1st schema (two- way circulation system), 2nd schema (one-way circulation system), 3rd schema (free circulation system), 4th schema (grid circulation system), and pedestrian circulation at two way circling schema.. Walking distances between units: walking distance from one unit to and other in meters and this is illustrated in a matrice. In last part all the results of this analysis are discussed. As a result of this work, in the design of holiday villages there is not a specific, strictly ruled relation between building land area, circulation schemas and densities. All these three facts interact each other and form the holiday village project as a result. XVII 166