Search

Diyarbakır’a gelen yerli turistlerin demografik özelliklerinin, seyahat alışkanlıklarının ve motivasyonlarının kültür turizmi bağlamında incelenmesi ve bu motivasyonlara dayalı bir tipoloji geliştirilip geliştirilemeyeceğinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu tez çalışmasında, Diyarbakır'a gelen yerli turistler üzerinde verilerin anket formu aracılığıyla toplandığı tarama tipinde bir alan çalışması gerçekleştirilmiştir. 470 turistin katıldığı araştırmadan elde edilen veriler; Diyarbakır’a gelen yerli turistlerin yarısından fazlasının kadın, büyük çoğunluğunun lisans mezunu olduğu ve çoğunluğunun Diyarbakır’ı daha önce ziyaret etmediklerini göstermektedir. Turistlerin Diyarbakır da konaklama sayıları 1 gecedir. Tez çalışmasında, Diyarbakır’a gelen yerli turistlerin seyahat motivasyonlarının; Diğer kültürleri tanıma/ Bilgi ve deneyim, rahatlama ve dinlenme, prestij/ statü, destinasyona olan merak duygusu/ ilgi, sosyalleşme/ bireyler arası ilişki kurma isteği ve akraba ve arkadaşları ziyaret etme başlıkları altında değerlendirilebileceği saptanmıştır., This study was carried out to investigate the demographic characteristics, travel habits and motivations of domestic tourists coming to Diyarbakır in the context of cultural tourism and to determine whether a typology based on these motivations could be developed. In this thesis, a field study was conducted on local tourists coming to Diyarbakır, where data were collected through a questionnaire. 470 tourists participated in the study; It shows that more than half of the domestic tourists coming to Diyarbakır are women, the majority of them are undergraduate graduates and the majority have never visited Diyarbakır before. The number of tourists staying in Diyarbakır is 1 night.In this thesis, the travel motivations of local tourists coming to Diyarbakır can be evaluated under the headings as Recognition of other cultures / Knowledge and experience, relaxation and rest, prestige / status, curiosity / interest in destinations, socialization / desire to establish interpersonal relationships and visiting relatives and friends, ÖZET ABSTRACT V ÖNSÖZ Vİ İNT HAL RAPORU ÖRNEĞİ Vİİ İÇİNDEKİLER Vİİİ KISATMALAR Xİ ŞEKİLLER Xİİ TABLOLAR Xİİİ GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM TEZİN NEDENSELLİĞİ VE ÖNEMİ 1.1. TEZİNNEDENSELLİĞİ 3 1.2. TEZİN AMACI 10 1.3. TEZİN ÖNEMİ 13 1.4. TEZİN KAPSAMI 17 1.5. TEZİN PLANI 17 İKİNCİ BÖLÜM KÜLTÜR TURİSTİ KAVRAMI, SEYAHAT MOTİVASYONLARI VE TİPOLOJİLERİ 2.1. KÜLTÜR, KÜLTÜR TURİZMİ VE KÜLTÜR TURİSTİ KAVRAMLARI 20 2.1.1. Kültür Turisti Pazarının Tarihi Gelişimi 24 2.1.2. Kültür Turisti Pazarının Demografik Özellikleri 26 2.1.3. Kültür Turisti Pazarında Seyahat Alışkanlıkları 32 2.2. KÜLTÜR TURİSTLERİNİN SEYAHAT MOTİVASYONLARI 36 2.2.1. Motivasyon Kavramı Ve Motivasyon Teorileri 37 2.2.1.1. İhtiyaçlar Teorisi 41 2.2.1.2. Çevre Teorisi 42 2.2.1.3. Etkileşim Teorisi 43 2.2.1.4. Beklenti Teorisi 44 2.2.2. Turizmde Seyahat Motivasyonları 46 2.2.3. Kültür Turisti Pazarında Seyahat Motivasyonları 55 2.2.4. Kültür turisti pazarında seyahat motivasyonlarına ilişkin yazın taraması 59 2.3. TURİST TİPOLOJ Sİ KAVRAMI 61 2.3.1. Cohen T polojileri 62 2.3.2. Plog Turist Tipolojileri 64 2.3.3. Gallup v Amerikan Expres Tipolojileri 65 2.3.4. Smith’in Tipolojileri 65 2.3.5. Urry’nin Tipolojileri 66 2.3.6. R an’in Tipolojileri 67 2.3.7. Turist Tipolojilerine İlişkin Alan Yazın Taraması 69 2.4. KÜLTÜR TURİSTİ TİPOLOJİLERİ 73 2.4.1. Silberberg Kü tür Turisti Tipolojisi 74 2.4.2. Foo ve Rosetto Kültür Turisti Tipolojisi 74 2.4.3. Hughes Kültür T risti Tipolojisi 75 2.4.4. Mckercher Kültür Turisti Tipolojisi 75 2.4.5. Hausmann Kültür Turisti Tipolojisi 76 2.5. MOTİVASYONUN TURİST TİPOLOJİSİND KULLANIMI 76 2.5.1.Motivasyon Temelli Kültür Turisti Tipolojisi Konusunda Alan Yazın Taranası 78 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DİYARBAKIR’A GELEN YERLİ TURİSTLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 3.1. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 3.1.1. Araştırmanın Modeli 82 3.1.2. Araştırmanın Soruları 83 3.1.3. Evreni ve Örneklemi 83 3.1.4. Veri Toplama Aracı 85 3.1.5. Veri Toplama Süreci 87 3.1.6. Kullanılan Veri Analiz Teknikleri 88 3.2. ARAŞTIRMANIN BULGULARI VE YORUMLAR 89 3.2.1. Katılımcıların Demografik Özelliklerine İl şkin Bulgular 89 3.2.2. Katılımcıların Seyahat Motivasyonlarına İlişkin Bulgular 90 3.2.3. Katılımcıların Seyahat Alışkanlıklarına İlişkin Bulgular 91 3.2.4. Seyahat Motivasyonu Ölçeğine İlişkin Güvenirlik Analizi 96 3.2.5. Seyahat Motivasyonu Ölçeğine İlişkin Faktör Analizi 98 3.2.6. Kümeleme Analizi 103 3.2.7. Demografik Özelliklere Ve Seyahat Alışkanlıklarına İlişkin Katılımcıların Seyahat Motivasyonu Düzeylerinin Karşılaştırılması 107 3.2.7.1. Demografik Özelliklere Göre Katılımcıların Seyahat Motivasyonu Düzeylerinin Karşılaştırılması 107 3.2.7.2. Seyahat Alışkanlıklarına Göre Katılımcıların Seyahat Motivasyonu Düzeylerinin Karşılaştırılması 113 SONUÇ VE ÖNERİLER 123 KAYNAKÇA 129 EKLER 139 ÖZGEÇMİŞ 141

Bu çalışmanın amacı; otel işletmelerinin pazar bölümlendirme faaliyetlerinden psikografik pazar bölümlendirme uygulamalarının analiz edilmesidir. Bununla birlikte, hedef pazarların psikografik özelliklerinin tespit edilmesi ve psikografik bölümlendirme yapmanın arz ve talep yönlü etkilerini ortaya çıkarmak da amaçlan-mıştır. Bu kapsamda literatür incelemesi ışığında pazar bölümlendirme, psikografi ve psikografik bölümlendirme kavramları açıklanmış ve çalışmanın amacı doğrultusunda bir araştırma tasarımı oluşturulmuştur. Çalışmada yürütülmüş olan nitel araştırma kapsamında araştırmanın stratejisi olarak vaka çalışması yöntemi kullanılmış olup, İstanbul'da faaliyet gösteren 41 tane beş yıldızlı otel işletmesi araştırmanın vakaları olarak belirlenmiştir. Araştırmanın vakalarını oluşturan 41 otelin pazarlama departmanı yöneticileri ile yarı yapılandırıl-mış mülakatlar yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Literatürden ve araştırmanın 41 vakasından elde edilen verilerden ana tema, kategori ve kodlar oluşturularak iMindMap v.11.0.4b yazılımı vasıtasıyla zihin haritaları çıkarılmıştır. Veriler bu zihin haritalarında yer alan ilgili ana tema, kategori ve kodlara işlenmiş, nitel ve karma yöntemler için bilgisayar destekli nitel veri analizi programı MAXQDA Analytics Pro v.18.2 ile ilişki haritaları ve kod istatistikleri çıkartılıp, içerik analizleri yapılmıştır. Çalışmanın bulgularından elde edilen sonuçlara göre; araştırmanın vakalarının tamamı doğrudan veya dolaylı olarak psikografik bölümlendirme yapmakta ve rekabette ön plana çıkabilmenin yolunu kaliteli ve kişiselleştirilmiş hizmet vermek olarak görmektedir. Bu doğrultuda psikografik bölümlendirme uygulamaları kapsamında hizmetlerini çeşitlendirerek müşteri memnuniyetini ve müşteri sadakatini sağlamaya çalışmaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde İstanbul'da bulunan turistlerin büyük çoğunluğu Ortadoğulu turistlerden oluşmaktadır ve Ortadoğu, Avrupa, Amerika, Uzakdoğu ve İç Pazar (Türkiye)'dan gelen turistlerin psikografik özellikleri çeşitli yönlerden birbiri ile önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Ortadoğu Pazarı temizlik sorunu ve yüksek talepkârlık seviyesiyle; Uzakdoğulu turistler naif ve çekingen özelliğiyle; Avrupa ve Amerika Pazarı birbirine benzer yapıda ılımlı/pozitif ve dışa dönük özelliğiyle; İç Pazar (Türkiye) ise beklentisi düzeyi yüksek, talepkâr özelliği ile ön plana çıkmıştır. Araştırmanın vakalarını oluşturan otel işletmelerinin tamamı, psikografik pazar bölümlendirme uygulamalarının doluluk oranlarına, satışlara, müşteri memnuniyetine ve müşteri sadakatine olumlu etki ettiğini belirtmiştir. The purpose of the study is; to analyse psychographic marketing segmentation implementations within the marketing segmentation activities of hotel businesses. In addition to this, it is also aimed that to determine psychographic characteristics of the targeted markets and to reveal the effects of implementing psychographic segmenta-tion within the context of supply and demand. Accordingly marketing segmentation, psychography and psychographic segmentation terms were explained in the light of literature review and a research design formed in the direction of the purpose. Case study method was used as a research strategy within the qualitative research conducted on the study and 41 five-star hotel businesses operate at Istanbul were determined as cases of the research. Semi-structured interviews conducted via face to face meetings with 41 marketing department managers of the hotels that are the cases of the study. Mind maps were created by using iMindMap v.11.0.4b software from the main-themes, categories and codes with regard to the literature and the obtained data from 41 cases of the study. The data were processed into the related main-themes, categories and codes that are placed on the mentioned mind maps, relationship maps and code statistics were created and content analyses were performed via a computer-aided data analysis program for qualitative and mixed methods, MAXQDA Analytics Pro v.18.2. Results obtained from the findings of the research shows that all of the research cases implement psychographic segmentation in a direct or indirect way and supplying quality and personalized services are considered as a necessity to gain competitive advantage. In this direction they are putting in effort to create customer satisfaction and customer loyalty by diversifying the services within the context of psychographic segmentation implementations. Tourists from Middle East are the great majority among the tourists who are at Istanbul at the period that the research conducted and the psychographic characteristics of the tourists from Middle East, Europe, America, Far East and domestic market (Turkey) showed significant differences among them from various aspects. Middle East Market with cleanliness problem and high eagerness level; Far East tourists with naive and shy traits; Europe and America Markets with temperate/positive and extrovert traits similarly; Domestic Market (Turkey) came into prominence with high expectation and eagerness level. It is stated that psychographic market segmentation implementations have a positive effect on occupancy rates, sales, customer satisfaction and customer loyalty by all of the hotel businesses that are the research cases.

Çalışmanın amacı; geçici nitelikteki turistik faaliyetlerin bireye kalıcı tesirlerinin incelenmesidir. Buradan hareketle `turistik deneyimler ile benlik-kavramı arasında nasıl bir ilişki olduğu` sorusu doğrultusunda veri temelli turist tipolojisi bağlamı da gözetilerek bir araştırma kurgulanmıştır.Nitel araştırma yöntemlerinden çoklu durum çalışması tekniği ile araştırma yürütülmüştür. Oluşturulmuş olan yarı yapılandırılmış mülakat sorularının, maksimum çeşitlilik örneklemesi dâhilinde gerçekleştirilen kırk beş yüz yüze görüşme kapsamında değerlendirilmesi yoluyla veri elde edilmiştir. Verilerin analizinde öncelikle ana-tema, tema, kod ve alt-kodların birbiri ile ilişkisini yansıtacak genel görünümlerinin ortaya konulması amacıyla iMindMap v.11 yazılımından faydalanıla-rak zihin haritaları oluşturulmuştur. Daha sonra verilerin kodlanmasından, durum/vaka modelleri temelinde ilişki haritalarının oluşturulmasına kadar içerik analizi yapılmasını kolaylaştıran diğer tüm analiz işlemleri, nitel ve karma yöntemler için bilgisayar destekli bir veri analiz programı olan MAXQDA Analytics Pro v.18.2 aracılığıyla tamamlanmıştır.Elde edilen sonuçlar çerçevesinde; bir paylaşılmayan çevre unsuru olarak turistik deneyimlerin başta bilişsel olmak üzere belirgin ölçüde duyuşsal ve devinişsel edinimler sağlanması, bireye kendini farklı arka planlarda görme ve test etme imkânı vermesi, farklılıklarla kıyaslamalar yaparak kendine ve bulunduğu düzleme dair pozisyonunu tayin etmesine katkıda bulunması, öz-farkındalığı, öz-güveni/öz-saygıyı arttırma hususunda kapılar açması ve öz-tanımlama kaynakları sunması, bununla birlikte; benlik bilgisi edinmeyi ve benlik keşfini desteklemesinin yanında öz-doğrulayıcı bir rol de oynaması bakımından benlik-kavramı ile çok boyutlu nitelikte kayda değer bir ilişki içinde bulunduğu tespit edilmiştir. Söz konusu boyutlar, benlik-kavramı ana-temasının temalarını ifade eden; bilişsel edinim, duyuşsal edinim, devinişsel edinim, kalıcı bellek: benlik bilgisi, sosyal kıyaslama, öz-farkındalık, öz-güven/öz-saygı, öz-tanımlama ve öz-doğrulama olarak belirlenmiştir. Buna ek olarak literatürde bir takım çalışmaların işaret ettiğinin aksine; turizmde kurumsallaşma seviyesi yüksek turistler tarafından da belirgin seviyede yenilik arayışı ve otantikliğe yönelim içinde olunması doğrultusunda turistik deneyimlerin benlik-kavramını zenginleştirici yönüyle temasa geçilmesinin olası olduğu ortaya konulmuştur. Son olarak; turistik deneyimleri hayata geçiren turistlerin bağlama ilişkin sergiledikleri örüntü mercek altına alınarak turistik deneyimlerin benlik-kavramı ile ilişkisi temelinde ve kurgulanmış olan koordinat sistemi düzleminde bir turist tipolojisi oluşturulmak suretiyle önerilmiştir. Benlik-kavramı zenginleştirici alanda yer alan ve koordinat sisteminin I. bölgesini temsil eden kısım özümseyici turist, II. bölgesini temsil eden kısım temkinli turist olarak, öz-doğrulayıcı alanda yer alan ve koordinat sisteminin III. bölgesini temsil eden kısım ise yansıtıcı turist olarak kategorize edilmiştir.Anahtar kelimeler: Turist psikolojisi, turistik deneyim, benlik, benlik-kavramı, turist tipolojisi The purpose of the study is to determine lasting effects of temporal touristic experiences on the individual. From this point of view, in the direction of the research question `what kind of relationship is there between touristic experiences and self-concept` a study was designed in the context of data-based tourist typology.A qualitative research method was used to conduct research with multiple case studies. Data were obtained by utilising the conducted forty-five face-to-face interviews via formed semi-structured interview questions within the maximum diversity sampling. In the analysis of the data, mind maps were created in order to reveal the general views that reflect interrelation of main-themes, themes, codes and sub-codes by using iMindMap v.11 software. Then, all other analysis processes that are facilitating to perform content analysis from coding the data to creating relationship maps on the basis of cases/case models were completed via a computer-aided data analysis program for qualitative and mixed methods, MAXQDA Analytics Pro v.18.2.Within the frame of results; it is determined that there is a significant relationship between touristic experiences that are non-shared environment elements and self-concept in a multi-dimensional form in respect to provide particularly cognitive and noticeably affective and psychomotor acquisitions, to allow the individual to see and test itself on different backgrounds, to contribute to ascertain both the area/surface being a part of and itself by comparing differences, to open new doors for enhancing self-awareness, self-confidence/self-respect and to present self-definition sources, in addition to this; to play a self-verificative role along with to support obtaining self (related) knowledge and self exploration. The mentioned dimensions that are the themes of the self-concept main-theme are determined as follows; cognitive acquisition, affective acquisition, psychomotor acquisition, permanent memory: self-related information, social comparison, self-awareness, self-confidence/self-respect, self-definition and self-verification. Additionally, in contrast to some studies in the literature; it has been revealed that it is possible to contact the enriching side –in the context of self-concept– of touristic experiences by tourists who have a high level of institutionalization in tourism in the direction of their significant seek for novelty and authenticity orientation. Finally; a tourist typology formed and suggested on the relationship between touristic experiences and self-concept basis and within the frame of designed coordinate system by examining closer the pattern that is performed by tourists in the context of putting into practice the touristic experiences. The section that is a part of self-concept enricher area and representing the quadrant I of the coordinate plane is categorized as internaliser tourist, the quadrant II as deliberative tourist and the section that is a part of self-verificative area and representing the quadrant III of the coordinate plane is categorized as reflective tourist.Keywords: Tourist psychology, touristic experince, self, self-concept, tourist typology 284

Köroğlu, Özlem (Balikesir Author), Bu araştırmanın amacı Türkiye'ye gelen turistlerle birebir ve etkin iletişim kuran, turistlerin tatil deneyimlerini değerlendirme sürecine katma değer sağlayan turist rehberlerinin gözüyle turistlerin karakteristik özellikleri ve davranış kalıplarının belirlenmesidir. Keşfedici bir özellik taşıyan bu araştırmada belirlenen amaçtan yola çıkılarak, 136 turist rehberi ile görüşülmüştür. Sınırlandırmadan, daha detaylı bilgiler alabilmek amacıyla yarı yapılandırılmış anket formları aracılığıyla toplanan veriler içerik analizine tabi tutularak turistlerin davranış kalıpları ve karakteristik özellikleri betimlenmeye çalışılmıştır. Karakteristik özellikleri ve davranış kalıpları bağlamında olumlu ifadelerin çoğunluğu Batı Avrupa ülkelerinde yer alırken, olumsuz ifadelerin çoğunluğu ise Doğu Avrupa ülkelerinde yer almaktadır. Davranış kalıpları bağlamında bakıldığın da ise olumlu ifadelerin çoğunluğunun Kuzey Doğu Asya ülkelerine yönelik yapıldığı görülürken, olumsuz ifadelerde ise çoğunluğun Güney Avrupa ülkelerine yönelik yapıldığı gözlemlenmiştir. Karakteristik özellikler olarak turistler çoğunlukla sıcakkanlı, eğlenceli ve kibar olarak değerlendirilirken, olumsuz ifadeler bağlamında turistler cimri, kaba ve kibirli olarak değerlendirilmiştir. Davranış kalıplarına bakıldığında ise turistlerin turlarda alışveriş yapmaları, grup psikolojisine uymaları ve ülkeye özgü her şeyi öğrenme istekleri olumlu ifadeler olarak değerlendirilirken, yeme-içme, görgü, hijyen kurallarına uymamaları ise olumsuz ifade olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca içerik analizi sonucunda farklı milletlerin tur alışkanlıkları ve tur davranışlarına yönelik sınırlı/keşfedici çıkarımlar elde edilmiştir., The aim of this research is to evaluate the tourist's characteristics and behavioral patterns through the eyes of professional tour guides communicating with tourist individual and effectively and supply added value on their holiday experience evaluation. With this aim, in this exploratory research, 136 tourist guides were interviewed without restriction, in order to get more detailed information the data was collected via the semi- structured questionnaire and the tourists' behavior patterns and characteristics were tried to be described. In the context of characteristics specialty and behavioral patterns, the majority of the positive comments have emerged in Western European countries, while the majority of the negative comments have emerged in the Eastern European countries. In the context of the behavior patterns, it has been observed that majority of the positive theme was made for the North East Asian countries, while the majority of the negative comments were made for the southern European countries. In the context of characteristic features, tourists have been mostly described friendly, funny and polite, when the negative themes were consisted mostly as being stingy, rude and arrogant. In the context of behavior patterns while tourists' shopping on tours, obeying the group psychology and requesting to learn everything related with the country have been evaluated as positive themes, tourists' not complying the eating, drinking, etiquette, and hygiene rules has been evaluated as negative themes. In addition, limited / exploratory conclusions were obtained with the content analysis through tour habits and behaviors.