Search

Çalışmada; kültür, kent, kentleşme ve kent kültürünün anlamlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Kentin oluşumu, kentleşme ve kültür ile olan bağdaşımın tarihi ve gelişimine genel bir bakış doğrultusunda `varoş` kavramına odaklanılmıştır.Kentleşmeye paralel olarak ortaya çıkan `Varoş İmgesi`, tanımının yanı sıra gecekondu, gecekonduların gelişimi ve oluşturduğu varoşlar şeklinde açıklanmaya çalışılmıştır. Varoş kavramının oluşturduğu imge, çalışmanın temeli olmakla birlikte; imgenin tanımı, sanattaki yeri ve kent kültürü içerisinde oluşturduğu varoşlar; üzerinde durulan ana noktalardan olmuştur. Kent imgesinin sanatta nasıl yer aldığına ilişkin örneklerin araştırılması ile konunun evrenselliği ve güncelliğide tartışılmıştır. Varoş kavramının bir kent algısı içerisinde oluşturabileceği görsel edinimler, `Sanatsal Uygulamalar` başlığı altında gösterilmeye çalışılmıştır. Kent bir imge olarak kabul edildiğinde, elementlerinden en önemlisi olan yapı biriminin; biçimsel, düşünsel ya da görsel olarak oluşturabileceği varoş imgesinin sanatsal yorumlamalarını temel malzemesi kil olan seramik sanatı yoluyla göstermek amaçlanmıştır. Çalışmalar esnasında, seramik malzeme ile yapılan yapısal formlarda yer yer yan malzemelerin (Ahşap, Metal) desteği ile sanatsal kompozisyonlar ortaya konmuştur.`Varoş Kavramının Kent Kültürü Çerçevesinde Sanatsal Uygulamalarla Kurgulanması` başlıklı sanatta yeterlik çalışması raporunun sonuç kısmında; genel olarak kültür, kent, kentleşme, gecekondu, varoş ve imge kavramları hakkında yapılan açıklamalar ele alınmıştır. Kent üzerine sanatsal çalışmalar yapan yerli ve yabancı sanatçılar ve çalışmaları incelenmiştir. Bu çerçevede yapılmış olan sanatsal uygulamaların süreci ve buna bağlı olarak ulaşılan sonuçlar yorumlanmıştır.Anahtar Sözcükler: Kültür, Kent, Kentleşme, Kent Kültürü, Varoş, Gecekondu, İmge, Seramik, Sanat The aim of this study is to examine the meanings of culture, city, urbanization and urban culture. In line with the history and development of the city's formation, urbanization and its integration with culture, the concept of `Suburb` has been focused on.In addition to the definition of `Image of Suburb`, which emerged in parallel with urbanization, it was tried to be explained as the development of slums and suburb areas. Although the image formed by the concept of Suburban is the basis of the study, the definition of the image, its place in the art and the suburbs formed within the urban culture have been the main points to focus on. The study of examples of how the city image took place in art was discussed in the universality and timeliness of the subject.The concept of suburban in the perception of a city; visual acquisition can create, `Artistic Applications` under the title of the tried to be shown. When the city was considered as an image, it was aimed to show the artistic interpretations of the urban image that the building unit, which is the most important of its elements, could form in formal, intellectual or visual terms through the ceramic art, which is the basic material of clay. During the studies, artistic compositions were introduced with the support of side materials (Wood, Metal) in structural forms made with ceramic material.In the final result of the proficiency study report entitled ''The Concept of Suburbs, Installation With Artistic Applications Within the Framework of Urban Culture'', in general, explanations about the concepts of culture, city, urbanization, slums, suburbs and images were discussed. The artists engaged in artistic work on the city were evaluated and the results achieved with the artistic applications made within this framework were interpreted. In this context, the process of the artistic practices and the results obtained accordingly were interpreted.Keywords :Culture, City, Urbanization, City Culture, Suburb, Slum, Imagery, Ceramic, Art 229

Modernleşme sürecinde hızı ve yoğunluğu artan kent hayatında farklı nitelikte alt kültürler dikkat çekmeye başlamıştır. Türkiye'de özellikle 1980 sonrası dönemde kentleşme hareketi tavan yapmıştır. Bu durum kentsel mekanda siyasal, ekonomik ve sosyo-kültürel değişmelerin yaşanmasına neden olmuştur. Bilindiği üzere toplumsal değişmenin yönü 'nötr'dür: Toplumsal değişme, koşul ve etkenlerin konfigürasyonuna göre pozitif veya negatif yön anlamlı olabilen süreçtir (Tezcan, 1991:7 vd). Habermas'ın nitelemesiyle, negatif yön anlamlı toplumsal değişmeler gündelik dilde 'meşruiyet krizleri' olarak ifadesini bulmaktadır. Meşruiyet krizleri ise siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel alanların birinde, birkaçında veya topyekûn olabilmektedir (Slattery, 2008: 426-439). Konumuz itibariyle kültürel alandaki meşruiyet krizlerinden bir tanesi mekân-kültür görünümlü olanıdır. Mekân-kültür krizi modern toplumun kentleşme sürecinde ortaya çıkmıştır ve günümüzde giderek derinleşen bir olgudur. Mekân-kültür krizi özde 'kültürleşme sorunu'dur. Modernleşme teorilerinin iddialarının aksine özellikle büyük metropolislerde kentsel bütünleşme değil kentsel ayrışma süreçleri toplumsal gerçeklik halini almaktadır. Buna kent sosyolojisinde kentsel ortamdaki ikili yapılar denilmektedir (Sassen, 1991; Tekeli, 2014: 1-12). Bu ikili yapıların Türkiye' deki görünümünün bir ayağını `gecekondular` oluşturmaktadır. Türkiye' nin toplumsal yapısını oluşturan dinamikler ekseninde şekillenen Türkiye' nin kentleşme süreci bir çıktı olarak gecekondunun oluşumuna zemin hazırlamıştır. Gecekondular, göç ile kente gelen bireylerin, grupların kendi ve çevresindeki insanların hayatlarını pozitif yönde değiştirebilecekleri birer yeni yaşam alanı olarak göç edenlerce kurgulanmıştır. Bu kurgulamayı eyleyen birey, aile ya da gruplar, kentsel mekanda, kendilerine ait olmayan arazilere derme çatma barınakları bir gecede inşa etmişlerdir. Bu bir gecede ve izinsiz olarak oluşturulan yapılara 'Gecekondu' denilmektedir ve bu kavramın Türk toplum yapısına özgü yanları vardır. Gecekondular, 1950'lerde başlayıp 1990 sonrası çıkarılacak olan gecekondu affı yasasına kadar hem fiziki alan olarak hem de içinde barındırdığı insan sayısı bakımından bir gelişme sürecini ortaya koymuşlardır. Gecekondular ve gecekondu yaşantısı, gecekondu affı yasaları ile hukuksal ve politik anlamda meşruiyet kazanmıştır. Ayrıca gecekondulaşma, zaman içerisinde, mafyalaşma, kapitalist ilişkiler ağının bu mekânlara sızması ve apartmanlaşma gibi başka süreçlerle farklı etkileşim içerisinde nitelik değiştirmiştir.Kentleşme sürecinin ileri aşamasında özellikle ikinci kuşak gecekondularda olgunun tanım ve içeriği değişmeye başlamıştır. Başlangıçta umudu içinde barındıran gecekondu mekanları (Karpat, 2003) giderek umutsuzluk alanları halini almaya başlamıştır (Kurtuluş, 2005). Türkiye'de sosyal devlet ilkesinin uygulanmasında yaşanan sıkıntılar, yerel yönetimlerin geleceğe dair öngörülerindeki yetersizlikler ve özellikle akraba ve hemşerilik gibi mekanik dayanışma ilişkilerinin kapitalist süreçlerin etki alanına girmesi gibi sıralanan bir dizi nedensellik gecekondularda varoşlaşma olarak adlandırılan (Bozkulak, 2005) yeni değişim sürecini başlatmıştır. Varoşlaşan alanlarda fuhuş, hırsızlık, uyuşturucu gibi suçlar yaygınlaşmakta, giderek normalleşmektedir ve mekana aidiyet hissi giderek kaybolmaktadır Bu tez çalışmasında özel olarak incelendiği üzere, uyuşturucu kullanımının, ticaretinin ve buna bağlı asayiş olaylarının artışı, varoşlaşma sürecine hızlandırıcı etkide bulunmaktadır. Daha çok tıp, kriminoloji ve biyoloji gibi disiplinlerde incelenen uyuşturucu, bu çalışmada varoş alt kültür oluşumunun ortamı ve etkeni olarak ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Gecekondu, Varoş, Alt kültür, Uyuşturucu, The effect of the drug subculture slum on the suburb of the transformation process: Mersin example Within the process of modernization, even though different cultures live all together in urban life where its rapidness and intensity increases, subcultures with different characteristics have started to stand out. Social change has emerged spontaneously through the urbanization movement in Turkey especially in the period after 1980 (Bal, 2006:77). As it is known, the direction of social change is 'neutral': Social change may be positive or negative direction in accordance with the configuration of conditions and factors (Tezcan, 1991:7 vd). As Habermas points out, social change based on the negative directions corresponds to 'crisis of legitimacy' in ordinary language. Crisis of legitimacy might exist in one, some or all of the political, social, economical and cultural domains (Slattery, 2008). One of the crisis of legitimacy in cultural domain is the place-culture. Place-culture crisis appeared within the urbanization process of modern society, and it is getting deeper in the present day. Place-culture crisis is fundamentally a culturalising problem. Especially in big capitals, not urban union but the urban dissociation process becomes social reality despite the assertions of modernization theories. In urban sociology, this is called as dual occupancy dwellings. One part of the appearance of these dual occupancy dwellings in Turkey is comprised of shacks. The urbanization process of Turkey, within the framework of dynamics that form social structure of Turkey, provides a basis for the formation of shacks. Shacks have been thought as a new living space that would change the lives of individuals, groups themselves who migrated to city, and people around them in a positive way. Individuals, family and groups who think that way have built jerry-built houses only in one night to the lands which do not belong to them. These houses which were built in one night and without official authorization are called shacks, and this term is something unique to Turkish community structure. From the founding of the republic to the shack amnesty that woud publish after 1990, shacks exposed a development process in terms of headcounts of accommodations and physical space. With the legislation called shacks amnesty, shacks and shacks life have gone into a context switching in terms of political and legal aspects. This process, in its most general sense, comprised of three tittles which are becoming gangs, establishing apartments, and leaking of capitalists relations to the shacks. In advancing years of shack process, especially in the second generation, the description and the context of these shacks have changed. Shack regions that host hopes have gone into a change in a negative way along (Kurtuluş, 2005) with leaking of capitalist relations to these lands (Karpat, 2003). Due to the hardships experienced in the implementation of social state notion, the deficiency of local government's foresights, and especially getting relatives and citizenship relations into the orbit of capitalist process, the change and the process has kept proceeding its negative movement (Bozkulak, 2005). Showing up of the things considered as crime such as women trade, theft, drug etc occurred by the change in shack places reflects getting disappeared of the expression 'the place that host hopes' referring to first generation shacks. Increasing rate of drug use on world, Turkey and Mersin scale has become noticeable by individuals going on their everyday lives as well.On Mersin scale, like other cities, capitalist relations has generated changes in existing social structure. Besides, in the context of triggering identification of individuals, drug and drug subculture in urban space form the cultural segment of social change. The drug, which is the subject area of medicine, criminology, and biology fields, has turned individuals, family or groups, who migrated to the city but could not be adapted to it, into an actor position that would be able to provide them to identify themselves.Key Words: Shack, Slum, Subculture, Drug 133

The arabesque music, which is expressed as an effort to announce the voice of the provincial crowd that migrated to the big cities, has combined with rap music which is a widespread youth phenomenon entered Turkey in 1995 and has created arabesque-rap music genre. Arabesque music is one of the means of creating identity and revealing the identity of an oppressed creature in the process of urbanization. Arabesque music was excluded by some certain groups, and the listener was exposed to accusations like being “lowbrow". Similarly, young people who produce arabesque-rap are excluded, and although they have a huge audiences they are accused of being “apache”. Although the discussion about arabesque seems to be over, it has left its weight to that genre. After a generation of arabesque culture, young people who could use the technology better, follow the world more closely - but still have to live with poverty. has fed on with ghetto rap music and arabesque. This generation who does not break off with the roots of arabesque genre -both musical and content- uses new media to share their songs and video clips. Although arabesque rap songs as an sub-culture, which has a constant revolt against the life, always had a bad reputation. The argument of this study is to invent who are these young people humiliated by some specific groups for producing arabesque-rap that is said to producing hollow and love songs and, what arabesque-rap tells and how. KABUL VE ONAY BİLDİRİM TEŞEKKÜR ÖZET ABSTRACT GİRİŞ 1. POPÜLER KÜLTÜR VE POPÜLER MÜZİK 2. ALTKÜLTÜR KAVRAMI ÜZERİNE TARTIŞMALAR 2.1. Altkültür Kuramına Eleştiriler ve Post-Altkültür Tartışmaları 3. HEM ARABESK HEM RAP: ARABESK-RAP 3.1. Arabesk Üzerine Tartışmalar 3.2. Rap ve Hip-hop: Istırap Çeken Siyâhilere Rehber 3.2.1. Kes-Karıştır: Rap Müzikte Tekniğin Sağladığı Kültürel İmkânlar 3.2.2. Hip-hop Kültürünün Sözel Anlatısı: “Hip-hop Yaşanır, Rap Yapılır” 3.3. Türkçe Rap’in Gelişimi: “Cehennemden Çıkan Çılgın Türk” 3.3.1. Türkiye’de Rap Müzik: “Modern Ozanlar” 3.4. Arabesk-Rap: “Ben Bu Semtin Şairiyim” 3.4.1. Gurbette İki Göçmen: Müzikal Motif Olarak Arabesk ve Rap 3.4.2. Yerel Bir Rap Alt Türü: Müzikal Tavır Olarak Arabesk-Rap 3.4.3. Arabesk-Rap vs Arabesk-Rap: Arabesk ve Rap Kesişiminde Kavram Kargaşaları 3.4.4. Arabesk-Rap’in Altkültürel Durumu 4. YÖNTEM 5. ARABESK-RAP ALTKÜLTÜRÜ 5.1. Müzikle Kurulan İlişkiler 5.1.1. Arabeskleşen Rap Kültürü 5.1.2. “Bağırıyoruz Çünkü Duymuyorlar Sesimizi” 5.1.3. Yoksulluk, İmkânsızlık ve “Kahpe Sevgili” Çıkmazı 5.2. Dinleyicilerle Kurulan İlişkiler: “Onlar Benim Kardeşim” 5.3. “Varoş Çocuğu” Olmak 5.3.1. Giyim Kuşam: “Bizim Oralara Ters” 5.3.2. Varoş Kültürünü Sürdürmek: “Kendini Bozmamak” 5.4. Medya ile Kurulan İlişkiler: Arabesk-Rap’in Kötü Şöhreti 5.4.1. “Kenar Mahallenin Sefil Çocukları Değiliz Biz” 5.4.2. İsyanın Estetik Problemi SONUÇ KAYNAKÇA EK 1: GÖRSELLER EK 2: ETİK KURUL İZNİ MUAFİYETİ FORMU EK 3: ORİJİNALLİK RAPORU Büyükşehirlere göçle gelen taşralı kalabalığın sesini duyurma çabası olarak ifade edilen arabesk müzik, yaygın bir gençlik fenomeni olan ve Türkiye’ye 1995 yılında giren rap müzik ile birleşerek arabesk-rap müzik tarzını yaratmıştır. Arabesk müziğin, kentleşme sürecinde ezilmiş bir kitlenin kimlik yaratma ve kimliğini ortaya koyma araçlarından biri olduğu iddia edilir. Arabesk müzik belli kesimler tarafından dışlanmış, dinleyicisi “kıro” benzeri ithamlara maruz kalmıştır. Benzer şekilde, arabesk-rap üreten gençler de, büyük bir dinler kitlesine sahip olmasına rağmen dışlanmakta, “apaçilik” ile itham edilmektedir. Arabeskle ilgili tartışmalar bitmiş gibi görünse de, esasında yükünü bu tarza bırakmıştır. Arabesk kültürünün bir kuşak sonrası, teknolojiyi daha iyi kullanabilen, dünyayı daha yakından takip edebilen –ancak gene yoksullukla yaşamak zorunda kalan- gençler tarafından getto müziği rap ile arabesk müziği katık etmiştir. Arabesk köklerinden de –hem müzikal hem de muhteviyat olarak- kopmayan bu kuşak, şarkılarını ve video kliplerini paylaşmak için yeni medyayı kullanmaktadır. Arabesk-rap alt-türünün verdiği şarkılarda –üstü kapalı olarak- hayata karşı sürekli bir isyân hali hâkimken, arabesk-rap her zaman kötü bir şöhrete sahip olmuştur. Belli kesimler tarafından sürekli aşağılanan, sadece aşk şarkısı ürettiği ve içi boş olduğu söylenen arabesk-rap’i üreten gençlerin kimler olduğu ve arabesk-rap’in neyi nasıl anlattığı bu çalışmanın tartışma konusudur.

Bu tezin ortaya koyup çözümlemeye çalıştığı sorun fenomenolojik ontolojiye dayanan bir sanat düşüncesinin nasıl mümkün olabileceğidir. Tezin amacı fenomenolojik ontoloji üzerine kurulabilecek sanat düşüncesinin felsefi dayanaklarını keşfetmektir. Dört bölümden oluşmuş olan bu tezin ilk bölümünde ?fenomenolojik ontoloji?nin ne demek olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Fenomenolojik ontolojinin kurucusunun Jean-Paul Sartre olması nedeniyle bu tez zorunlu olarak Sartre'ın düşünceleri üzerine yoğunlaşmıştır. Sartre'ın felsefe ve sanat arasında fenomenolojik ontolojiden yola çıkarak kurmaya çalıştığı geçit, fenomenolojiye özgü olan betimleyici bir yöntemle yürütüldü ve tanıtıldı. Fenomenolojinin yanında varoluşçuluk da Sartre'ın felsefesinin tanımlayıcı bir dayanağıdır. Bu nedenle tezin ikinci bölümünde Sartre'ın fenomenolojik ontoloji üzerine kurduğu hümanist ateist varoluşçuluk hakkında detaylı bir açıklama yapılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde fenomenolojik ontoloji ve hümanist ateist varoluşçuluğa dayanan, Sartre tarafından öne sürülen yeni bir sanat anlayışı, başka bir deyişle bağlı ya da sorumlu sanat açıklanmıştır. Tezin son bölümünü oluşturan dördüncü bölümde bu yeni sanat anlayışının ürünü olan sanat yapıtlarından Sartre'ın Bulantı romanı ve Özgürlük Yolları roman dizisinin ilk üç cildi incelenmiştir. The main question that was tried to be presented and analyzed throughout this thesis is ?how can a conception of art grounded on phenomenological ontology and humanist atheistic existentialism be possible?? The objective of the thesis was to explore philosophical basis for the idea of art that could be based on phenomenological ontology. The thesis consisted of four chapters. In chapter one the meaning of phenomenological ontology was tried to be revealed. This work concentrated necessarily on the philosophy of Jean-Paul Sartre, because the founder of phenomenological ontology is Sartre. The passage attempted to be established between philosophy and art by Sartre starting from the point of phenomenological ontology was conducted and introduced by descriptive method. One of the defining characteristics of Sartre?s philosophy, beside phenomenology, is humanist atheistic existentialism. For this, in the second chapter a detailed account for humanist atheistic existentialism developed by Sartre based on phenomenological ontology was given. In the third chapter a new conception of art put forward by Sartre and grounded in phenomenological ontology and humanist atheistic existentialism, namely committed or responsible art was explained. In the fourth chapter that composed the last part of the thesis, some examples of the works of art considered as the product of this new conception of art, namely Sartre?s Nausea and the first three volumes of The Roads to Freedom were analyzed. 188

Bu araştırmada, dönemsel analiz çerçevesinde, gecekondudan varoşa doğru yaşanan dönüşümün söylemsel biçimleri bakımından paralellikler sergiledikleri varsayılan kent sosyolojisi literatürü ve sinema üzerinden gecekondunun (dolayısıyla gecekonduluların) ve daha sonrasında `varoş'un nasıl kavramsallaştırıldığı ve kurgulandığı, bu kurgulanışların dönemsel olarak hangi değişkenlere bağlı olduğu ve toplumsal alanda ne gibi işlevleri yerine getirdikleri ortaya konmaya çalışılacaktır. Öncelikle, gecekondulaşma olgusunun ivme kazandığı tarımda makineleşme sonrası dönemden başlayarak günümüze kadar, süreç içerisinde kent sosyolojisi literatüründe gecekondunun ve varoşun ele alınış biçimleri üzerinde durulacaktır. Daha sonra benzer bir süreç içerisinde gecekondu ve varoşa dair sinemadaki söylemin geçirdiği dönüşümler analiz edilmeye çalışılacaktır. Son olarak da eleştirel söylem analizi uygulanmaya çalışılarak seçilen filmler aracılığıyla kent sosyolojisi literatüründe ve sinemada bu söylemsel yapıların hangi biçimlerde sunulduğu ve temsil edildiği araştırılacaktır. In this study, on the basis of urban sociology literature and cinema which are considered to run parallel to each other in terms of their discursive forms concerning transition from ?gecekondu? to ?varoş?, it is presented within a framework of periodical analysis how ?gecekondu? (accordingly, ?gecekondulu?) and ?varoş? are conceptualized and constructed, which variables these constructs are dependent on in different periods, and what kind of functions they fulfill in social sphere. First, how ?gecekondu? and ?varoş? have been handled in urban sociology literature since agricultural mechanization ?when the concept of ?gecekondu? gained momentum? till today is presented. Then, the transformation that the ?gecekondu? and ?varoş? discourse in cinema has undergone is analyzed in a similar manner. Finally, on the basis of selected movies, in what ways these discursive structures are presented and represented in urban sociology literature and cinema is explored by applying critical discourse analysis. 139

Bu çalışma, özellikle ?yabancılaşma? kavramının ve ?başkaldırı? kavramının, insan yaşamındaki yeri ve önemi ile ilgili olarak konu edinilmiş ve açıklanmaya çalışılmıştır. Tezin anahtar kavramları olan başkaldırı ve yabancılaşma farklı bakış açılarınca ne türden tartışmalara konu edinildiği açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, özellikle giriş kısmında başkaldırı kavramının, tarih içinde ve zihinlerimizde ne gibi yer edindiği, farklı disiplinlerce nasıl tanımlandığı konu edinilmiştir.Birinci bölümde ise, Albert Camus'nün varoluşçu felsefe içindeki yeri, varoluşçulardan farklı yanları ve benzer yanlarına değinilmeye çalışılmıştır.İkinci bölümde, tezin ana konularından biri olan ?yabancılaşma? kavramı irdelenmiş, felsefe tarihi içinde yabancılaşmanın ne gibi sonuçlar doğurduğuna değinilmeye çalışılmıştır. Yabancılaşma kavramının analizi yapılarak, yabancılaşma konusuna girilmiştir.Üçüncü bölüm olan ?saçma felsefesi?nde, saçmanın ne gibi durumlarda ortaya çıktığı ve ortaya çıkan bu saçma durumdan nasıl kaçılabileceği konu edinilmiştir. Saçmadan kaçış yollarından biri olarak gösterilen başkaldırmaya da bir giriş niteliğindedir.Dördüncü ve son bölüm olan ?başkaldırma felsefesi?nde, başkaldırmanın ne gibi durumlarda ortaya çıktığı ve başkaldırmanın yanlış yorumlandığında ne gibi kötü sonuçlar doğurabileceğine yer verilmiştir. Başkaldırmanın devrimden farkı, bununla birlikte tarihsel ve metafizik başkaldırma irdelenmeye çalışılmıştır. Tarih içinde başkaldırmaya başvurmuş Hitler, Mussolini gibi kişilere değinilerek, başkaldırma daha iyi açıklanmaya çalışılmıştır. Bunun yanında, Albert Camus'nün gerçek başkaldırma olarak nitelediği sanatta ve romanda başkaldırma incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Yabancılaşma, Saçma, Varoluşçuluk, Başkaldırı This thesis is interested in the concepts of ?alienation? and ?rebellion? to set forth their place and importance in human life with regard to Albert Camus?s philosophy of absurd. The key concepts are rebellion and alienation which will be explained from the different points of views. In this context especially in the part of introduction the concept of rebellion as well as its place in both history and our minds will be spelled out from the points of view of different disciplines.In the first part, the place of Albert Camus in the existentialist philosophy and of an his different and similar views from the other existentialists are tried to be discussed.In the second part, the concept of one of the main subject of the thesis is examined; and the implications are displaced. The concept of alienation also is analyzed in detail.In the third part philosophy of absurd is dealed with as well as copying with how this philosophy shows itself out and how one can escape from this situation so that it will be pointed out that the rebellion is one of the waste of escaping from the absurd.The final part examines the philosophy of rebellion so as to illustrate in which situations the rebellion reveals itself and what sorts of implications the rebellion leads to. The differences of rebellion from the revolution will be discussed as well as clarifying the historical and metaphysical rebellion on the bases of the examples of Hitler, Mussolini and the like. At this point the rebellion in the art and in the literature which Albert Camus describes as the real rebellion is studied as well.Key words: Alienation, Absurd, Existentialism, Rebellion 103

Mevlânâ'nın insan hakkındaki görüşleri, günümüz disiplinlerinin göz ardı ettiği birçok temel noktadan hareket etmektedir. O'nun tespitleri, modern disiplinlerin tespitleriyle zaman zaman paralellikler arz etse de yer yer onları aşacak ve ışık tutacak niteliktedir. Bu konuda Mevlana, bir üstün insan modeli olan Hz. Âdem'den hareket etmekte ve modern disiplinlere hâkim olan insanın ilkelliği noktasındaki olumsuz yaklaşımı reddetmektedir. Bu mânâda, insana çok büyük bir değer vererek onu kâinatın yaratılış gayesi, yaratılmışların en üstünü ve Allah'ın yeryüzündeki temsilcisi olarak gören Mevlânâ, insandaki kötülüğü aslî değil, arızî kabul etmektedir.Çalışmamızın birinci bölümünde, psikolojide varoluşçu ve insancıl yaklaşım konusunda Abraham Maslow ve Irvin Yalom'un teorilerinin esas alındığı insana bakış; ikinci bölümünde, Mevlânâ'nin hayatı; kişiliği ve insana bakışı ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Mesnevi'de varoluşçu ve insancıl yaklaşım konusundaki bilgiler paylaşılmış ve sonrasında `Kendini Gerçekleştirme' konusu tartışılmıştır. Mevlânâ'nın insan tasavvuru ve tahlili, onu oluşturan unsur ve kuvvetler olarak kabul ettiği; akıl, ruh, gönül/kalp ve nefs'e olan bakışı incelenmiştir.Semavî dinler için Tanrı ve her şeyi Tanrı'nın yaratmış olması konusu bir problem olarak ortaya çıkmamaktadır. Mevlâna için de bir problem değildir ve eserlerinde, akıl ve mantık çerçevesinde bu konular çözümlenmiş görünmektedir. Ancak bazı bilim adamları ve düşünürler varoluşun bir başı ve sonu olmadığı, evrenin de Tanrı tarafından yaratılmadığı görüşüne sahiptirler.Aslında evrende varoluş an be an devam etmekte ve bir olgunlaşmaya doğru gitmektedir. Tam olgunlaşınca zıtlar birbirinden ayrılacak; yeni ve başka bir âlem gerçekleşecektir. Mevlânâ?s views on humanity start off from various basic points which have been ignored by today?s disciplines. Although from time to time his evaluations present a correspondence with modern disciplines, often it surpasses and shines a light on them. In this regard Mevlânâ starts off with Adam who was the model of a superior man and rejects the negative approach on mankind?s primitiveness that dominates the modern disciplines. In this sense Mevlânâ who has treasured mankind and deemed him as the purpose of the creation of the universe, the most superior of creation and the representative of Allah on earth, regards the evil in mankind as accidental rather than fundamental.The first part of our study addresses a view of mankind based on Abraham Maslow and Irvin Yalom?s theories on existentialist and humanist approach in psychology; and the second part discusses Mevlânâ?s life, personality and views on mankind. The third part shares information on the existentialist and humanist approach in Mesnevi and then discusses the subject of `Personal Realization?. Mevlânâ?s envisagement and analysis of man and his views on mind, soul, heart and self, which he accepts as the element and forces that constitute man, have been investigated.The issue of God and that God is the creator of everything has not been a problem for divine religions. It is also not a problem for Mevlânâ and he seems to have analyzed this in his works within the scope of mind and reason. However certain scientists and philosophers have the opinion that there is not a beginning and end to creation and that the universe was not created by God.Actually existence in the universe continues at every moment and is headed for maturation. When it fully matured opposites shall pull away from one another and a new and different realm shall be realized. 112

Gerek toplumsal yapı içerisinde hâkim algıya göre gerekse de medyada yaygın kullanıldığı haliyle kenar mahalleler, kenara itilmiş, ötelenmiş, hâkim söylemden dışlanmış, suçla, ahlaksızlıkla, anarşizmle özdeşleştirilen mekânsal oluşumlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Modern kentlerin düşünsel arka planına ve maddi yaşamdaki tezahürlerine denk düşmeyen mekânlar ve sakinleri, egemen olana aykırılık gösteren her tür yapıda olduğu gibi dışlanma ve ötekileştirmeye maruz kalmışlardır. Daha çok yoksulluk ve güvenlik gerekçesiyle yapılan göçlerle modern kentlere yerleşen, çoğunluk itibariyle işsiz ve görece eğitimsiz olan bu kitlelerin ?modern? yaşama biçimine sahip olmamaları ve buna direnç göstermeleri, kenar mahalleli olarak tanımlanmalarına neden olmuştur.Medyanın, toplumsal kesimleri haberlerde ele alış biçimi öteden beri tartışma konusu olagelmiştir. Farklı toplumsal kesimler anaakım medyada eşit biçimde temsil edilmedikleri gibi, bazıları negatif anlamlar yüklü bir biçimde temsil edilmektedirler. Bunların başında gelen kenar mahallelilik vurgusu ve bu vurguya çoğu zaman yüklenen negatif anlamlar anaakım medyanın demokratik ve tarafsız bir yayıncılık anlayışından uzak olduğunu göstermektedir. Medyanın geneline baktığımızda ve özellikle anaakım medya olarak Hürriyet Gazetesi tarafından yaratılan gecekondulu ve kenar mahalleli kimliğinin pek çok olumsuz imgeyle bir arada anıldığı söylenebilir. Bunların başında gelen suç, uyuşturucu, şiddet ve fuhuş gibi kimi olumsuzlukların göç yoluyla gelen insanlar ile beraber şehre taşınan, dolayısıyla o insanlara ait ve onlar tarafından kitleselleştirileceği düşünülen sapkınlıklar, zaaflar olduğuna dair yaygın bir temsil bulunmaktadır. Modern kentlerin kenarında kalan gecekondu ve varoşlarda yaşayanlar anaakım medyada uyuşturucu, fuhuş ve gayrimeşru ilişkiler ağlarıyla çevrili bir biçimde yansıtıldıkları gibi yaşadıkları mekânlar da söz konusu olumsuz hallerin merkezi olarak takdim edilmektedir. Egemen söyleme ters gelen her türlü davranış ve uygulama, sistemi tehdit eden unsurlar olarak sunulmakta, modern yaşama biçimini kabul etmeyen her türlü yapı ?sorunlu? olarak görülmektedir. Ya modern yaşama biçimini kabul ederek ?norma uygun? davranacak ya da önce zihinlerde başlayan ve sosyal hayatta acımasızca kendini gösteren kategorileştirme yoluyla belli kalıplara sokulacak, belli tanımlamalarla isimlendirilecek, adeta ?cüzamlı? muamelesi görecektir. Medyanın ?dili? bu anlamda insan hak ve hürriyetlerini esas almaktan, demokratik ve adil olmaktan uzak, bir arada yaşama kültürüne zarar veren, ayrıştırıcı, kin ve nefreti körükleyici bir dildir. İnsana her şeyden önce insan olduğu için değer vermeyi yayın felsefesi haline getirmeyen bir medya ortamında adil ve eşitlikçi bir temsil beklenemeyeceği açıktır.Anahtar Sözcükler1. Kenar Mahalle2. Çatışma3. Kent4. Ötekileştirme5. Şiddet As the main perception within the society and the way handled in the main stream media, the concept ?Outskirts? are the parts of a city identified with anarchy , crime and immorality. The outskirts are mostly mentioned in a pejorative way and kept apart from the dominant psychological trend. The imagination of a modern city is considered something different from the outskirts. Thus the concrete establishment of an outskirt does not conform to the imaginary background of a modern city. The people living in there have been subject to discrimination and marginalisation. The people who moved to the outskirts of the city on the grounds of security problems and joblessness and who are relatively less educated and resist to the ?modern? way of life are the reasons why they are called, suburbans. The way the media is dealing with the news about the different societal sections is a subject to longterm discussions. Some parts of the society are not equally represented in the main sream media. In a way, for some partsof society, just the negative sides of the life are featured. The negative meanings installed in the concept of ?the suburban? demonstrate that the main stream media is far away from the demonstratic and impartial publishing approach.Taking into consideration the main stream media -, especially Hürriyet Newspaper , I worked on throughly, the identity of the suburban (and the residents of the shanty houses) are generally put forward with negative images. The negative subject headings such as crime, drug addiction, violence, prostitution, are the bad images generally mentioned as more closely related to the migration of people from different places to the outskirts of the city. These kind of news mostly imply that these malignity is brought to town by these people and massified by them. The residents of the outskirts, and the slums are reflected as if contained in a circle of crime, drug addiction and nasty reletionships. İn this way, this parts of the cities are introduced as the centres of the negative circumstances. Any implementation threats against the main system and any structure which is resisting the modern life style , are mentioned as ?problematic?. The results of this approach imposed on ?the problematic structures? are either adoptation to the modern way of life and behaving in harmony with the ?norm? or become stereotyped in various ways which originate in the minds first than felt mercilessly in the society. As the conclusion, the language of media is away from being democratic and just not based on human rights and freedoms in this respect. İt harms the culture of living together and it instigates hatred and grudge so it is discriminative. İn a media setting where the main publishing philasophy is not the dignifying of the people just for their being, then it is hard to establish just and equal representation.Keywords:1- Outskirts2- Conflict3- City4- Alienation5- Violence 117

Tezer Özlü, 1970'li yıllarda ve kendi yaşamından yola çıkarak oluşturduğu yapıtlarıyla Türk edebiyatının önemli kadın yazarları arasında yerinin alır. Edebiyatı iç dünyasını anlatmanın bir aracı olarak gören Özlü, düşünsel eğilimlerinin ve büyük oranda yaşantılarının tesiriyle döneminin edebi çevresini de besleyen varoluşçuluk akımından etkilenir.Çocukluk yaşlarından itibaren kendi varoluşu üzerine düşünerek yapıtları aracılığıyla bir anlam arayışına giren Özlü, ?ölüm, özgürlük, yalıtım (yalnızlık), anlamsızlık? gibi varoluşçuluğun temel kavramları etrafında yaşamını sorgular. Ancak bu sorgulama, sadece felsefi bir boyut taşımaz. Tezer Özlü'nün kendisi olan yapıtlarının anlatıcısı, bu kavramları kaygı boyutunda yaşar.Varoluşçu felsefenin psikanalizme uygulanmasıyla ortaya çıkan varoluşçu psikanalizm anlayışına göre nihai varoluşsal kaygılar olarak nitelendirilen ?ölüm, özgürlük, yalıtım ve anlamsızlık?, insanın anlam arayışında yüzleşmesi gereken durumlardır. Bu noktada Özlü'nün, bu çalışma kapsamında incelenen ?Çocukluğun Soğuk Geceleri, Yaşamın Ucuna Yolculuk, Eski Bahçe&Eski Sevgi? adlı yaşantı ürünü olan yapıtlarında, anlatıcı kişinin yaşadığı ölüm ve özgürlük kaygıları ile temelini bu kaygılardan alarak ortaya çıkan yalıtım (yalnızlık) ve anlamsızlık kaygıları, varoluşçu psikanalizm yaklaşımına göre irdelenmiştir. Anlatıcının aşkı ve cinselliği algılayışı da yaşadığı kaygıları yansıtan önemli bir insanlık durumu olarak ele alınmıştır. Tezer Özlü occupies an important place among the leading female authors of the Turkish literature with her works created in 1970s, mostly inspired by her own life. Regarding at literature as an instrument to tell one?s inner world, Özlü was impressed with existentialism, a movement which also fed the literary periphery in that era, with the influence of her intellectual tendencies and majorly of her own experiences.Özlü, who started to think about her own existence from her childhood, looks for a meaning through her works, and questions life around the basic concepts of existentialism, such as ?death, freedom, isolation (loneliness), meaninglessness?. However, this questioning does not only employ a philosophical aspect. Tezer Özlü, speaking through the narrator of her works, experiences these concepts at a level of anxiety.According to the existentialist psychoanalysm which came out through the application of the existentialist philosophy into psychoanalysm, ?death, freedom, isolation, and meaninglessness?, which are considered as the ultimate existentialist anxieties, are the facts which are to be faced by the man in pursuit of a meaning. At this point, in Özlü?s works named ?Çocukluğun Soğuk Geceleri (Cold Nights of Childhood), Yaşamın Ucuna Yolculuk (A Journey to the End of Life), Eski Bahçe&Eski Sevgi (Old Garden & Old Love)?, which were reviewed in this study and which were born out of real life experiences, the anxieties of the narrator about death and freedom, and the anxieties of isolation (loneliness) and meaninglessness that arise based on these anxieties were studied on according to the existentialist psychoanalistical approach. Perception of the narrator of love and sexuality was taken as an important fact of humanity that reflects the anxieties experienced by the author. 182

Zeki Demirkubuz ve Tutunamayanlar?ı adlı tez çalışmam genel olarak Demirkubuz'un sinema karakterlerini ?tutunamayanlar? tanımlaması bağlamında ele almaktadır. 1990'lı yıllarda ?Genç Yönetmenler Kuşağı? olarak nitelendirilen akım içinde yer alan Zeki Demirkubuz'un sinemasını iyi tahlil etmenin en doğru yolu, o dönemin Türkiye'sinin fotoğrafını yansıtarak bunun sinemaya olan etkilerini ortaya koymak olduğundan tez çalışmasının ilk bölümü buna ayrılmıştır. Bu çerçevede tez çalışmasının ?Türkiye'de 1990'lı Yıllarda Sinema? başlıklı ilk bölümünde; 1990'lı yıllar Türkiye'si ele alınarak sosyal, kültürel, siyasal ve toplumsal düzlemde yaşanan değişimlere yer verilmiştir. Bunun Türk sinemasına etkisinden söz edilerek Türk sinemasına genel bir perspektif içinde bakılmış ve ?Genç Yönetmenler Kuşağı? irdelenmiştir. Çalışmanın ?Zeki Demirkubuz ve Tutunamayanlar?ı başlığını taşıyan ikinci bölümünde ise; Demirbuz'un hayatı, düşünce dünyası, sinema dili, sinemasına etki eden unsurlar, sinema anlayışı, sinemasının sembolleri, auteur olarak Demirkubuz ve sinema karakterlerinin genel özellikleri ele alınmıştır. Yine bu bölümde tutunamayanlar ilk kez Oğuz Atay'la gündeme geldiğinden öncelikle edebiyatta, Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar romanı bağlamında ele alınarak Atay ve Tutunamayanlar romanı mercek altına alınmıştır. Tutunamayanlar kavramsal düzlemde tanımlandıktan sonra Atay'la Demirkubuz karşılaştırılarak Zeki Demirkubuz'un karakterlerinin bu bağlamda genel bir tahlili yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Demirkubuz'un yedi filminin konusu anlatılarak çözümlemesi yapılmıştır. ?Zeki Demirkubuz Filmlerinin Çözümlemesi ve Karakterlerin Analizi? başlıklı bu kısımda, çektiği yedi filmindeki başrol ve yan rollerdeki karakter ele alınarak analiz edilmiştir. Demirkubuz'un son filmi ?Kıskanmak? henüz gösterime girmediği için bu çalışma içerisinde yer almamıştır. Tez çalışmasının son bölümde ?Buluta Konan Ardıç Kuşu? adlı filmim bu çerçevede kurumsal ve biçimsel özellikleriyle tartışılmış; filmimin amacı, ortaya konulma süreci, çekim teknikleri ve biçimsel yapısı anlatılmıştır. My thesis named `Zeki Demirkubuz and Losers(Tutunamayanlar) generally analyzes Demirkubuz?s cinema characters in relation to `tutunamayanlar (those who cannot survive). Zeki Demirkubuz is placed in the current of `Young Directors? in the 1990s. Therefore, the best way for me to be able to analyze his cinema was by reflecting the geography of Turkey and its effects on cinema so the first part of the study was allocated for this purpose. In this respect, in the first part of the study titled `Cinema in Turkey in 1990s?, Turkey of 1990 was analyzed by evaluating changes experienced on social, cultural, political and societal levels. Then, the effects of these on the Turkish cinema were analyzed and the Turkish cinema was looked at from a general perspective and `The current of young directors? was analyzed. In the second part of the study titled `Zeki Demirkubuz and Tutunamayanlar?, Demizkubuz?s life, ideas, cinema language, the factors that affected his cinema, his understanding of cinema, cinema symbols, Demirkubuz as an auteur, and the general features of his cinema characters were analyzed. Again, since the concept of `tutunamayanlar? came into attention for the first time with Oğuz Atay, Atay?s novel `Tutunamayanlar? and the concept of `tutunamayanlar? were analyzed. After defining the concept of `tutunamayanlar? on a conceptual level, Atay and Demirkubuz were compared and Demirkubuz?s characters were analyzed in this respect.In the third part, Demirkubuz?s seven movies were described and analyzed. In this section named `The Analysis of Zeki Demirkubuz films and Characters?, the characters of seven lead and side roles in his seven films. Since Demirkubuz?s latest movie `Kıskanmak (Jealousy)? has not been released yet, it was not included in this study. In the last part of this study, the movie `Buluta Konan Ardıç Kuşu (The Thrush that landed on a cloud)? wasa discussed for its a conceptual and formal characteristics, and the purpose of the movie, how long it took to shoot it, shooting techniques, and its structural features were reported. 160

176

Bilindiği gibi, ülkemizde kentler, Cumhuriyet dönemi ile birlikte eski temelleri ve dokuları üzerinde bir gelişme çizgisine girmiş bulunmaktadır. Bu dönemde sanayi, ticaret ve aynı zamanda yönetim sisteminin yeni başlayan organizasyonu, kentlerle birlikte kırsal alanlardaki nüfusu hareketlendirmiş ve büyük nüfus kitleleri kent yerleşmelerine yüklenmeye başlamıştır. Söz konusu durum, son 50 yıl içinde Türkiye'de kentleşme olgusuna yeni boyutlar kazandırmıştır. Bununla birlikte, kentleşme hareketleri ile ortaya çıkan sosyal dengesizlikler kent yaşamını tehdit eden çok yönlü sorular doğurmuştur. Nitekim, İzmir'de ortaya çıkan bu yeni hareketin içinde, kendi iç ortamında büyüme ve yayılma sürecine girmiştir. Doktora tezi olarak hazırlanan "Metropol kent olarak İzmir'in gelişim süreci, çevresel etkileri ve sorunları" başlıklı bu çalışmada, Ege'nin metropolü İzmir'in kuruluşundan günümüze değin coğrafi çevre unsurlarına bağlı mekan organizasyonu ile kentin sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamına yön veren koşulların incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma bir kent coğrafyası araştırması olup, araştırma alanı; gerek fiziki koşulları (topografya, iklim, hidrografya gibi) gerekse ekonomik ve sosyal yapı ilişkileri açısından tam bir bütünlük oluşturan "İzmir Anakent Bütünü"dür. Çalışmanın birinci bölümünde kentin ilk kuruluşundan itibaren gelişme süreci tarihi coğrafya ilkelerine göre ele alınmış ve bugüne kadar gelişiminde etkili olan coğrafi etkenler araştırılmıştır. İkinci bölümünde kentin son yıllara ait kentsel arazi kullanımı ortaya konmaya çalışılmış, gelişme yönleri belirlenmiş ve gelişme yönlerinin belirlenmesinde etkili fiziki ve beşeri coğrafya unsurları (fiziksel çevre unsurları, iç göç, gecekondu ve toplu konut araçlarının ortaya çıkışı, sanayi aksları, kırsal alanlardaki II. Konut gelişimi, ulaşım gibi) ile kentsel büyüme arasındaki karşılıklı etkileşim açıklanmıştır.Ayrıca kentte son yıllarda gözlenen fonksiyonel yapı değişimleri ve kentin genişleyerek çevre yerleşmelerle entegrasyonu belirtilmiştir. Tezde söz konusu amaca ulaşabilmek için istatistiki, kartografik ve tarihi kaynaklar incelenmiş, amaca yönelik anketler uygulanmış ve analiz sonuçları değerlendirilerek bir sonuca varılmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise, İzmir'de kentsel büyüme/ genişleme ve çevre yerleşmelerle entegrasyon süreci sonunda ortaya çıkan temel kentsel sorunlar ortaya konmuş ve bazı çözüm önerileri getirilmiştir., It is known that the citiesin Turkey have rentered in the process of development upon their ancient foundations and structures since the establishment of the Turkish Republic. In this process, industrialisation trade and the reorganisation of the state motivated the population movement from rural areas to urbanisation and therefore great masses of people in the country began to crowd in urban settlements, which has governed the urbanisation process in Turkey in the last fifty years in view of new social dimensions. Moreover, social imbalances caused by unhealthy urban demography created many multidimensional problems which threaten urban ways of living. Izmir, forexample, began to enter the process of growth and expansion within its own environment based on this new wave of social movement to cities. "The Process of Growth in the of Izmir, Its Related Environmental Influences and Problems" prepared as the doctorate thesis has aimed to study the urban organisation and growth of Izmir, an Aegean Metropolitan city since its establishment through social and economic evolution, as well as the conditions which governed its urban economic, geoqraphic, cultural and social evolutionary parameters. This study is an urban geoqraphy research whose essence is the Izmir Metropolitan Concept which integrates its urban topography, climate, hydrography as well as economic and social relationships. The initral section of this study discusses the process of growth sice the establishment of Izmir through historical urban phases according to the historical and geoqraphical principles and studies the geoqraphical factors which determined its whole evolution from the beginning to the present age. The second section deals with the recent landuses in urbanisation and related hausing expansion in and around the major urban area in view of local migration, physical environment, mass-housing, units industrial processes, squatter housing, transportation and second housing in rural areas, considering the close interactions between the urbanisation and the country. In addition, the recent functional structural changes in cities, and urban expansion towards suburb settlements were assessed in view of urban integration. In order to achieve the purpose cited in the thesis study, statistical, cartographical and historical documents were discussed and assessed, and analyses and their related conclusions were made. In the final section, major urban problems due to the integration process were established and some sugggestions regarding the solutions to such problems were were made.