Search

11 ÖZET Doktora Tezi OROBANŞA DAYANIKLI GENETİK ERKISIR AYÇİÇEĞİ (Helianthus annuus L. ) HATLARININ FERTİLLERİ İLE ERKISIR BİTKİLER ARASINDA MELEZ VE HETEROSİS Hüseyin CAMCI Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Emin EKİZ 1992, Sayfa: 61 Jüri : Prof. Dr. Emin EKİZ. Prof. Dr. Sahabettin ELÇİ. Prof. Or. Orhan ABSLaN Genetik erkısır kaynaklı melezlerin Ankara ve Bolvadin'de kurulan verim denemelerinde 6 melezden; tohum veriminde 4 melez %15.73 - 83.00, yağ veriminde 4 melez %10.90 - 70.25, tabla çapında 4 melez %4.08 - 30.67, bitki boyunda 3 melez %5.48 - 8.86, 1000 tohum ağırlığında 4 melez %2.55 - 15.90, sap veriminde 5 melez (Bolvadin) %12.23 - 21.87, kabuk oranında 3 melez (Ankara) %4.00 - 14.06, yağ oranında 5 melez (Bolvadin) %5.57 - 15.03 melez gücü göstermiştir. Bunun yanında 3 melezde kabuk oranında % 3.89 - 7.92 nisbetinde negatif melez gücü görülmüştür. 2 melezin tohum verimi, kontrol V.8931 çeşidi düzeyindedir. Melezler erkenci, kısa boylu ve orobanşa dayanıklıdır. Anahtar Kelimeler: Ayçiçeği, erkısır, orobcfnşa dayanıklılık, melez, melez gücü, üstün ataya göre üstünlük, tohurtı verimi, yağ verimi, sap verimi, bitki.--boyu, tabla çapı, 1000 tohum ağırlığı, kabuk oranı, yağ oranı, çiçeklenme - olgunlaşma tarihi, erkencilik. XIX SUMMARY Ph.D. Thesis THE HYBRiDS OF FERTİLE AND STERİLE PLANTS OF GENETİCALLY MALE STERİLE SUNFLOWER (Helianthus annuus ) LİNES, RESİSTANT TO BROOMRAPE, AND HETEROSİS by Hüseyin CAMCI Ankara university Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy Supervisor : Prof.Dr. Emin EKİZ 1992, Page: 61 Jury : Prof.Dr. Emin EKiZ - Prof. Dr. Sahabettin ELÇİ. Prof. Dr. Orhan ARSLAN Hybrid plants of six crosses were tested in yield trials planted in Ankara and Bolvadin. According to the results, 4 hybrids out of 6 have shown 15.73- 83.00 % heterosis in seed yield, 4 hybrids 10.90-70.25 % heterosis in oil content, 3 hybrids 5.48-8.86 % heterosis in plant height, 4 hybrids 4.08-30.67 % heterosis in head diameter, 4 hybrids 2.55- 15.90 % heterosis in 1000 seed weight, 5 hybrids 12.23-21.87 % heterosis in steam rate (in Bolvadin), 3 hybrids 4.00-14.06 % heterosis in coat rate, 5 hybrids 5.57-15.03 % heterosis in oil percentage. On the other hand, 3 hybrids out of six showed 3.89- 7.92 % negative heterosis in coat rate. The seed yields of two hybrids are in the same group with that of the check variety, V. 8931. These hybrids are early maturing, short and resistant to Broomrape. Key Words: Sunflower, male sterile, resistance to broomrape, hybrid, heterosis, the best plant heterosis, seed yield, oil yield, steam yield, plant hight, head diameter, 1000 seed weight, coat percentage, oil percentage, date of flowering, date of maturing, earliness. 61

Ill ÖZET Yüksek Lisans Tezi OROBANŞA DAYANIKLI AYÇİÇEĞİ (Heüanthus annuus L.) HATLARINDA KENDİLEME DEPRESYONU VE SEÇİM Mohammad Sharrif. Moghadassi Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Emin EKİZ 1992, sayfa: 60 Jüri: Prof.Dr. Emin EKİZ Erof.Dr. ûriıan Arşları Doç. Dr. Kıl gün Bayraktar r^l2~- Bu araştırma 1991 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakütlesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında, tesadüf blokları deneme desenine göre I.deneme dört ve II. deneme üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmanın amacına göre, önceki yıllar 5 generasyon kendilenmiş ayçiçeği hatlarında orobanşa dayanıklılık, kabuk inceliği ve yağ oranı gibi önemli özelliklere göre seçim yapılmış, ayrıca V.8931 ve Ekiz 1 kaynaklı ken dilenmiş hatlarda kendileme depresyonu bulunmuştur. Bu seçilmiş kendi lenmiş hatlar, ileride sentetik çeşit ve hibrid tohumluğun elde edilmesinde materyal olarak kullanılacaktır.IV Denemeye alınan V. 8931 ve Ekiz 1 kaynaklı kendilenmiş hatlarda kendileme depresyonu, V. 8931 çeşidinin kendilenmiş hatların tohum veriminde % 20.32-21.29,bin tohum ağırlığında % 13.09-18.51, bitki boyun da % 13.16-18.70, tabla ortası boşluk. çapında %30.21, Ekiz 1 çeşidinin kendilenmiş hatların tohum veriminde %19.42-21.12 bin tohum ağır lığında % 16.20 kendileme depresyonu bulunmuştur. Ayrıca materyallar orobanşa dayanıklılık bakımından, Ekiz 1/1, Peredovik/1, Peredovik / 3 kendilenmiş hatlarında hiç orobanş görülmemiş, V. 8931/1, V.8931/2, V.8931/3/V.8931/4, Ekiz 1/3, V.1646/2,V.1646/3,V.1646/4 Peredovik/4 kendilenmiş hatlarında % 1-10 arasında frekans bulunmuştur. Orobanşa dayanıklı kendilenmiş hatların kabuk oranlan Ekiz 1/1 % 30.87, Peredo vik /l % 28.26, Peredovik/3 % 30.58, V. 8931/1 % 24.45, V. 8931/2 % 33.83, V. 8931/3 % 29.98, V.8931/4 % 31.54, Ekiz 1/3 % 31.11, V. 1646/2 % 29.55, V. 1646/3 % 27.51, V. 1646/4 % 32.12, Peredovik/4 % 24.96 olarak bulun muştur. Orobanşa dayanıklı kendilenmiş hatların yağ oranları Ekiz 1/1 % 32.12, Peredovik/1 % 35.51, Peredovik/3 % 36.28, V. 8931/1 %35.14, V. 8931/2 % 34.54, V. 8931/3 % 31.08, V. 8931/4 % 30.44, Ekiz 1/3 % 32.36, V. 1646/2 % 38.70, V. 1646/3 % 34.03, V. 1646/4 % 35.60, Peredovik / 4 % 34.61 bulunmuştur. VI ABSTRACT MasteısThesis INBREEDING DEPRESSION AND SELECTION İN SUNFLOWER (Helianthus animus L.) INBRED LINES RESISTANT TO BROOMRAPE Mohammad Sharrif Moghadassi Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy Supervisor : Prof. Dr. Emin Ekiz 1992, Page: 60 Jury : Prof.Dr. Emin EKİZ Prof.Dr. Orhan Ar s leu. Assoc. Dr. lilgUii Bayraktar This research was conducted on the experimental field of the Depart ment^ Field Crops, Faculty of Agriculture, University of Ankara in 1991. The first experiment which was arranged randomized block design with four replications and the second with three replications. The aim of this re search was to determinate of depression of selfing in inbred lines of V. 8931 and Ekiz 1, and also selection in various characters like as; resistant to broomrape, hull percentage, and oil percentage, in 5.th generation selfed sunflower lines. These had been selected inbred lines which will be use to obtain synthetic Variety and hybrid seeds. Depression of selfing in inbred lines of Ekiz 1 and V. 8931 were found in this experiment. In the seed yield, thousand seed weight, plant height and non fertilization in head, depression of selfing of V. 8931 in-VII bred lines were between 20.32-21.29 %, 13.09-18.51 %, 13.16-18.70 %, 31.21 %, respectively. In the seed yield and thousand seed weight, depression of selfing of Ekiz 1 inbred lines was between 19.42-21.12 %, and 16.20 % in or der. In inbred line of Ekiz 1/1, Peredovik/1 and Peredovik/3 broomrape wasn't found. Frequency was found between 1-10 % in inbred lines of V.8931/1, V.8931/2, V.8931/3, V.8931/4, Ekiz 1/3, V.1646/2, V.1646/3, V.1646/4 and Peredovik/4. Hull percentages of inbred lines which are re sistant to broomrape were 30.87 %, 28.26 %, 30.58 %, 24.45 %, 33.83 %, 29.98 %, 31.54 %, 31.11 %, 29.55 %, 27.51 %, 32.12 % and 24.96 % in Ekiz 1/1, Per edovik/1, Peredovik/3, V.8931/1, V.8931/2, V.8931/3, V.8931/4, Ekiz 1/3, V.1646/2, V.1646/3, V.1646/4, Peredovik/4, in order. Oil percentages of in bred lines which are resistant to broomrape were 32.12 %, 35.51%, 36.28 %, 35.14 %, 34.54 %, 31.08 %, 30.44 %, 32.36 %, 38.70 %, 34.03 %, 35.60 %, and 34.61 % in Ekiz 1/1, Peredovik/1, Peredovik/3, V.8931/1, V.8931/2, V.8931/3, V.8931/4, Ekiz 1/3, V.1646/2, V.1646/3, V.1646/4 and Peredovik/ 4, respectively.VIII KEY WORDS Resistant to broomrape (Orobanche cumana), inbred line, seed yield, oil percentage, hull percentage, head diameter, thousand seed weight, non fertilization in head, plant height, stem yield, depression of selfing. 48