Search

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. ‘Birim Hacimdeki Yonga Miktarının Yonga Levha kalitesi üzerine etkisi’ isimli bu çalışmada, levha yoğunluğu ve levha yoğunluğuna etki eden yüzey tabaka ve orta tabakada kullanılan yonga yoğunluklarının, deneme levhalarının kalınlığa bağlı mekanik ve fiziksel özelliklerine etkisi incelenmiştir. Yonga levha üretiminde %22 iğne yapraklı, %78 yapraklı ağaç (%18 kavak, %36 kayın, %14 kavak kapağı) yongasını kullanılmıştır. Üretilen levhaların yüzey tabaka yongasında ortalama %13, orta tabaka yongasında ortalama %7,5 üre formaldehit (UF) tutkalı kullanılarak üç tabakalı yonga levhalar üretilmiştir. 16, 17 ve 18 mm kalınlıklarında üretilen deneme levhalarının, yoğunluk gruplandırması; 575- 617 kg/m³ arasında yapılarak sonuçlar değerlendirilmiştir. Yüzey tabaka yongasının yoğunluk gruplandırması, 155-170 kg/m³, orta tabaka yongasının yoğunluk gruplandırması 125-139 kg/m³ arasında yapılmıştır. Levhaların üretilmesinde Kastamonu Entegre A.Ş. Samsun yonga levha fabrikasının katlı presinden yararlanılmıştır ve levhaların fiziksel ve mekanik özellikleri tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar istatistiksel analiz metotları kullanılarak yorumlanmıştır. Bu sonuçlara göre deneme levhalarında yoğunluğun fiziksel ve mekanik özellikler bakımından levha kalitesine önemli derecede etki eden bir faktör olduğu belirlenmiştir. Kalınlığın ise tek başına etkili bir faktör olmadığı anlaşılmıştır. Yüzey tabaka yongasının yoğunluğu arttıkça bazı yüzey özelliklerinde iyileşme gözlenirken, bazılarını olumsuz etkilemiştir. Orta tabaka yongasının yoğunluğunun artışı, genel olarak levha mukavemetinde artışa neden olmuştur. In this study titled "The Effect of Flake Mass in Unit Volume on Particle Board Quality", the effect of the chip densities used on the surface layer and middle layer affecting the particle board density and particle board density on the mechanical and physical properties of the test particle board. In the particle board production, 22% coniferous wood, 78% leafy wood (18% poplar, 36% beech, 14% poplar cover) flakes were used. Three-layer particle boards were produced using an average of 13% urea formaldehyde (UF) glue on the surface layer flake of the produced particle boards and an average of 7.5% on the middle layer flake. Density grouping of test plates produced in thicknesses of 16, 17 and 18 mm; the results were evaluated by making between 575-617 kg / m³. The density grouping of the surface layer chip is between 155-170 kg / m³, and the density grouping of the middle layer chip is between 125-139 kg / m³. Kastamonu Entegre A.Ş. the folded press of Samsun Particle Board Factory was utilized and the physical and mechanical properties of the particle board were determined. The results obtained were interpreted using statistical analysis methods. According to these results, it has been determined that the density in the test particle boards is a factor that significantly affects the particle board quality in terms of physical and mechanical properties. It is understood that thickness is not an effective factor alone. As the density of the surface layer flake increased, some surface properties improved, while some negatively affected. The increase in the density of the middle layer flake generally caused an increase in particle board strength.

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Çalışmada, levha fabrikalarında atık olarak ortaya çıkan ham kaplama kağıdı veya reçine emdirilmiş kağıt kaplama atıklarının (M), yonga levha üretiminde hammadde olarak normal yonga ile karışım halinde kullanılmıştır. Atık melamin kâğıt sadece orta tabakada % 1, % 3, % 5, % 7 ve % 9 olmak üzere 5 farklı oranda kullanılmıştır. Tutkal olarak tam kuru yonga ağırlığına oranla yüzey tabakalarında % 13, orta tabakada ise % 7 oranında UF tutkalı kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre kağıt kaplama atık ilavesiyle birlikte levhaların fiziksel ve mekanik özelliklerinde doğrusal olmayan değişimler olduğu gözlemlenmiştir. % 5 ve % 7 kağıt kaplama atık ilavesinde optimum sonuçların elde edildiği görülmüştür. In this study, melamine impregnated waste coating papers (M), which are produced as waste in plate factories, were used as a raw material in the production of particleboard in mixture with normal particleboard. The waste melamine paper was used only in 5 different ratios of 1%, 3%, 5%, 7% and 9% in the middle layer. UF glue was used as 13% in the surface layer and 7% in the middle layer compared to the full dry chip weight. According to the results, non-linear changes in the physical and mechanical properties of the sheets were observed with the addition of waste melamine paper. Optimum results were obtained with the addition of 5% and 7% waste melamine paper.

Ahşap esaslıkompozitler, mobilya sektöründe yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Özellikle,mutfak ve banyo dolapları gibi kabin tipi mobilyaların üretiminde; yüzeydüzgünlüğü, kolay işlenebilirliği ve temin edilmesi, farklı üst yüzeyişlemlerinin rahatlıkla uygulanabilmesi gibi özellikleri nedeniyle en çokkullanılan malzemelerden biridir. Kullanım yerinde maruz kalacakları ortamınözellikleri, ahşap esaslı kompozit malzemelerin fiziksel özelliklerini,dolayısıyla da performansını etkilemektedir. Bu nedenle üretim sonrasında ahşapesaslı kompozit malzemeler bir dizi fiziksel ve mekanik testlerdengeçirilmektedir. Ahşap malzemeler özellikle suya karşı oldukça hassastır. Ahşapesaslı malzemelerin su alma davranışı, mekanik performansları başta olmak üzerebirçok özelliğini etkilemektedir. Dijital Görüntü Korelasyonu (DGK) yöntemi,bilimsel ve endüstriyel uygulamalarda önemli bilgiler ve pratik çözümlersunmaktadır. Bu çalışmada yonga levha (kaplamalı ve kaplamasız) orta yoğunluklu(kaplamasız) lif levhaların (MDF) su alma davranışları dijital görüntükorelasyon yöntemi ile incelenmiştir. Uygulanan yöntem sayesinde kompozitmalzemelerin su alma davranışları görselleştirilmiştir. Aynı zamanda gelenekselyöntemler ile belirlenemeyen yer değiştirme ve stres alanlarının detayları DGKile belirlenmiştir. Sonuçlar incelediğinde, kullanılan ahşap kompozitmalzemelerin su alma oranlarında farklar olduğu bulunmuştur. Dijital görüntükorelasyonu yönetimi ile elde edilen sonuçların, deneysel sonuçlar ile uyumluolduğu görülmüştür., Wood-based compositesare widely used in the furniture industry. In particular, it is one of the mostwidely used materials in the production of cabin type furniture such as kitchenand bathroom cabinets, because of its smoothness, easy processability andassurance of different surface treatments. The properties of the environment tobe exposed in the place of use have affected the physical properties andtherefore the performance of the wood-based composite materials. Therefore,wood-based composite materials are subjected to a series of physical andmechanical tests after the production. Wood materials are particularlysensitive to water. Water absorption behavior of wood based materials affectsmany properties, mainly mechanical performances. Digital Image Correlation (DIC) methodprovides important information and practical solutions in scientific andindustrial applications. In this study, water absorption behaviors of particleboard (coated and uncoated) medium density (uncoated) fiber boards (MDF) wereinvestigated by digital image correlation method. Water treatment behaviors ofcomposite materials are visualized by the applied method. The details of thedisplacement and stress areas that cannot be determined by conventional methodsare also determined by the DIC. When the results were examined, it was foundthat there were differences in water absorption rates of used compositematerials. The results obtained with digital image correlation method werefound to be consistent with the experimental results.

YÖK Tez No: 509315 Günümüzde yongalevha üretiminde yurt dışı kaynaklı özellikle Amerika Birleşik Devletleri (ABD)'den getirilen çam yongası kullanılmaktadır. Bu çalışmada dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla mevcut kaynaklarımızdan endüstriyel atıklardan elde edilen kapak türü malzeme alternatif hammadde olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu amaçla tüm levha gruplarında meşe %15, kavak %5 ve talaş %10 oranında sabit tutularak ithal çam yongası %70, 65, 60, 55, 50 ve 45, kapak tahtası sırasıyla, %0,5, 10, 15, 20, 25 oranlarında fabrikasyon ortamında üretimler gerçekleştirilmiştir. Levhaların üretiminde yapıştırıcı madde olarak üre formaldehit, sertleştirici olarak amonyum sülfat ve hidrofobik madde olarak parafin kullanılmıştır. Her bir grup levhadan örnekler elde edilerek fiziksel özelliklerden, yoğunluk, su alma ve kalınlık artımı, mekanik özelliklerden eğilme direnci, elastikiyet modülü, yüzeye dik yönde çekme direnci, vida tutma direnci, yüzey dayanıklılığı standartlara uygunluğu yönünden incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre levha içindeki ithal çam yongası oranını azaltıp, levha içindeki kapak tahtası yongası oranı arttıkça levhanın teknolojik özelliklerinde önemli bir değişim meydana gelmediği istatistik analizler sonucunda ortaya konmuştur. Buna göre ithal yolla temin edilen hazır chipsin levha üretimde kullanımı azaltılarak bunun yerine aynı üretim koşullarında kapak tahtasının levha üretiminde değerlendirilmesinin teknik olarak uygun olduğu kanaatine varılmıştır. Currently, pine chips imported from the United States (USA) are used in production of chipboards from abroad. In this study, it was investigated the usability of cover material obtained from industrial waste as an alternative raw material from our existing sources in order to reduce the external dependency. For this purpose, different production combinations have been produced particleboards in the factory; while the ratios of oak 15%, poplar 5% and sawdust 10% kept constant; ratios of the imported pine chips % 70, 65, 55, 50, 45, 40 and industrial wastes % 0, 5, 10, 15, 20, 25 have been used respectively.In production of plates, urea formaldehyde as adhesive agent, ammonium sulfate as hardener and paraffin as hydrophobic substance are used. The samples were taken from each group plate and examined for physical properties, density, moisture content, water uptake and thickness increase and surface weight, bending resistance from mechanical properties, modulus of elasticity, tensile strength perpendicular to the surface and screw retention resistance standards. According to the results obtained, statistical analyzes revealed that the rate of imported pine chips in the plate decreased and the change in the technological properties of the plate did not occur as the chipboard flake ratio in the plate increased. Accordingly, it has been found to be technically feasible to reduce the use of ready-made chips supplied in the plate manufacturing process and to evaluate the cover plate in plate production under the same production conditions.

Bu çalışmada çeşitli miktarlarda parafin verilen 18 mm 580 kg/m3 yonga levhalarda fiziksel ve mekanik özelliklerdeki değişimler incelenmiştir. Yonga levha üretiminde maliyet kalemlerinden biri olan parafin katkı maddesinin optimum kullanım miktarı tespit edilerek, gereksiz maliyetlerden kaçınılması amaçlanmıştır. Bu amaçla parafin verilmeyen kontrol levhası üretilmiştir. Daha sonra levhaların orta ve üst tabakasına, sadece orta tabakasına ve üst tabakasına kademeli bir azalmayla çeşitli miktarlarda parafin verilmiştir. Sırasıyla 450, 300, 150 ve 50 ml/dk miktarlarında parafin verilen levha numuneleri, TS EN standartlarına göre Kastamonu Entegre A.Ş. Kastamonu Yonga Levha Fabrikası Laboratuvarında testler yapılmıştır. Levhaların fiziksel özelliklerinden yoğunluk, rutubet, şişme (24 saat), su alma (24 saat), yüzey absorbsiyonu değerleri; mekanik özelliklerden eğilme direnci, elastikiyet modulü, yüzeye dik çekme direnci, vida tutma direnci ve yüzey sağlamlığı direnci değerlerindeki değişim aralıkları incelenmiştir. Bununla beraber bu parafin miktarlarının yonga levha maliyetine olan etkisi araştırılmıştır.Bu araştırma sonucunda parafin miktarının değiştirilmesi veya verilmemesi sonucu levhanın fiziksel mekanik değerlerinden rutubet, şişme (24 saat) ve su alma (24 saat) hariç TS EN standartlarında ortaya konulmuş olan değerlere aykırı bir sonuç ortaya çıkmamaktadır. In this study, changes in the physical and mechanic properties are studied at 18mm 580 kg/m3 particle boards given various amounts of paraffin. It is aimed to avoid unnecessary costs of paraffin, one of the cost item in the production of particle board, by determining the optimal amount of use. For this purpose, paraffin-free control sheet is produced. Then, various amounts of paraffin is given to only middle and top layer of sheet gradually. Respectively, sheet specimen given paraffin 450, 300, 150 and 50 ml/min. is tested at Kastamonu Entegre Particle Board Plant Laboratory according to TS EN. The physical properties of the sheet, density, humidity, swelling (24 hours ), getting water (24 hours), surface absorption and mechanic properties, bending resistance ,modulus of elasticity, internal bond strength, screw holding strength and surface strength resistance is analyzed at intervals. However, the effect of the amount of paraffin particle board cost was investigated.At the end of the study, the result of changing the amount of paraffin or not giving, except humidity, swelling (24 hours) and getting water (24 hours ) of physical mechanic values of sheet is not against to TS EN standards. 135

Bu tez çalışmasında; Ips sexdentatus Boerner (On iki dişli kabuk böceği) ve Fomes fomentarius (kav mantarı) tahribatına uğramış Sarıçam (Pinus sylvestris L.) ağacından üretilen yongalevhaların bazı teknolojik özellikleri incelenmiştir. Yapılan çalışmalarda, böceğin tek başına tahribatı anatomik yapıda bir farklılığa sebep olmazken böcek ve mantarın birlikte tahribatı çeper kalınlıklarını azaltmış, lümen genişliklerini artırmıştır. Bununla birlikte böcek tahribatı selüloz, lignin ve hemiselüloz miktarlarını değiştirmezken, böcek ve mantarın birlikte tahribatı bu değerleri azaltmıştır. Bu iki tahribat kimyasal analizlerde çözünürlük değerlerini ve odunun asiditesini de artmıştır. Böcek tahribatı ile böcek ve mantarın birlikte oluşturduğu tahribat levhaların mekanik ve yüzey özelliklerini olumsuz yönde etkilerken, formaldehit emisyonu ve fiziksel özellikleri olumlu yönde etkilemiştir. Sağlam oduna %10 oranında böcek ve mantar tahribatına uğramış hammadde karıştırılması levhaların mekanik, fiziksel, yüzey özellikleri ve formaldehit emisyonu değerleri üzerine fark oluşturmazken %20 ve %30 oranında böcek ve mantar tahribatına uğramış hammadde karıştırılması formaldehit emisyonu ve fiziksel özellikler hariç diğer özellikleri olumsuz yönde etkilemiştir. In this study, some technological properties of particleboard which produced pinus sylvestris L. wood degraded tree decay fungi (fomes fomentarius) and insect (ips sexdentatus Boerner) was investigated. Although the insect degradation didn't affect the anatomical structure of wood, wall thickness decreased and lumen wideness increased by fungi and insect degradation. Even though the insect degradation didn't change the amount of lignin and hemicellulose, fungi and insect degradation decreased the amount of lignin and hemicellulose. Both fungi and insect degradation increased chemical analysis values and pH value of wood. Both insect degradation and fungi-insect degradation decreased mechanical and surface properties of particleboard but they improved formaldehyde emission and physical properties of particleboard. Adding by 10% chips which degraded by fungi and insect to production of particleboard didn't affect mechanical, physical, surface properties and formaldehyde emission of particleboard but increasing this rate to 20 and 30 % affect negatively all quality properties of particleboard except formaldehyde emission and physical properties. 173

Bu çalışmada, kutu konstrüksiyonlu mobilyalardaki sabit ve hareketli rafların sehim (yer değiştirme) özelliklerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, sabit ve hareketli rafları temsilen, ahşap esaslı levhalardan hazırlanan 1/1 ölçekli raf örneklerinin yorma yükleri altındaki sehim özellikleri belirlenmiş ve bu özellikleri geliştirici optimizasyonlar denenmiştir. Deneylerde ahşap esaslı levha olarak, melamin kaplı yonga levha (YLLAM) ve melamin kaplı lif levha (MDFLAM) kullanılmıştır. Sabit ve hareketli raflarda, sehim özelliklerinin geliştirilmesi amacıyla, rafların alt yüzeyine kanallar açılıp, bu kanalların içerisine Doğu kayını (Fagus orientalis L.) ve okume (Aucoumea klaineana) kontrplak çıtalar polivinilasetat (PVAc) tutkalı ile yapıştırılarak yerleştirilmiştir. Çıta sayısının sehim özelliklerine etkisinin belirlenebilmesi için de, deney örneklerinin bir bölümü 2, diğer bir bölümü ise 3 çıta yerleştirilerek üretilmiştir. Sabit rafların testlerinde, gerçek kullanım koşullarını temsil etmesi için, arkalık bağlantıları da yapılmış, sabit rafların düşey elemanlar ile birleştirilmesinde de vidalı ve minifiksli olmak üzere 2 farklı birleştirme tekniği uygulanmıştır. In this study, it was aimed to improve deflection characteristics of fixed and portable shelves used on the case construction furniture. For this purpose, deflection characteristics of 1/1 scale test samples constructed of wood based panels which represents fixed and portable shelves that under fatigue loads were determined and improving optimizations of these characteristics were evaluated. Melamine-coated particleboard (YLLAM) and melamine-coated medium density fiberboard (MDFLAM) were utilized for tests. In fixed and portable shelves, grooves were opened to the bottom surface of the shelves and beech (Fagus orientalis L.) and okoume (Aucoumea klaineana) plywood strips were glued with polyvinyl acetate (PVAc) into these grooves in order to improve the deflection characteristics. In order to determine the effect of number of strips on deflection properties, test samples were constructed with 2 and 3 grooves. For the fixed shelf tests, samples were produced with back panel to represent the real conditions and two different joint techniques (screw and minifix) were used for joints of fixed shelves. 86

Bir ekonominin sağlığı, gücü, gelişmesi, işletmelerin sağlığına, gücüne ve gelişimine bağlıdır. İşletmelerin üretimini etkileyen faktörler; fiyat, kalite, zaman, üretim kapasitesi, hammadde, piyasa yapısı ve müşteri değişkenleridir. İşletmeler üretim faaliyetlerini bu değişkenler doğrultusunda minimum maliyet ya da maksimum kar amacına yönelik yürütmek durumundadırlar. Bu sebeple yukarıda sayılan faktörler bakımından nelerin, nerelerde, kimler tarafından, ne zaman ve nasıl yapılacağına ilişkin bir üretim planı yapılması gerekmektedir. Üretim planlanması yapılırken ortaya çıkabilecek karmaşık sorunların çözümünde kantitatif karar verme teknikleri kullanılır. Bu tekniklerin başında gelen doğrusal programlama metodu, yapılan üretim planının etkin ve optimum olmasını sağlar. Türkiye'de yonga levha fabrikaları 1950 yıllarında kurulmuştur. Bu sektör, mobilya, orman işletmeleri, tutkal ve kimya sanayi, kereste fabrikaları ve marangozlar ile ilişki içerisindedir. Günümüzde bu levha sektörü koordinasyon eksiliği, hammadde sorunları, işgücü gibi sorunlarla karşı karşıyadır. Dünyanın en büyük levha üreticisi Çin'dir. Çin, dünya levha üretiminin %45'ini yapmaktadır. 34,5 milyon m³ levha üreten Çin'i sırasıyla ABD, Almanya ve Türkiye takip etmektedir. Bu tez çalışmasında, yonga levha endüstrisindeki örnek bir işletmenin üretim planlamasına katkıda bulunmak üzere piyasa tarafından talep edilen miktardaki yonga levha üretiminin sağlanarak toplam üretim maliyetlerinin en azlanması yollarının araştırılması ile bu amaca uygun olan bir tam sayılı doğrusal programlama modeli önerilecektir. The health, power, and development of an economy are attached to The health, power, and development of establishments. There are some factors which effect production of establishments for instance; quality, cost, time, capacity of production, raw material, market structure and customer variables. The establishments have to perform their productive activity in accordance with these variables for minimum cost or maximum profit. Therefore, It is necessary to make a production planning for doing something at correct time. While making the production planning, quantitative determine techniques are used for solving of complex problems. The linear programming which is the best among the quantitative determine techniques, provides active and optimum production planning.The particle board factories have established at Turkey in 1950s. This sector is in relation with furniture, forest managements, glue and chemistry industry, sawmills, joiner's workshops. At the present time this sector has problems which are lack of coordination, raw material, labor power. The biggest board producer is China in the World. China has 45% of world board production. USA, Germany and Turkey respectively follow China which has produced 34,5 million m³ board. At this thesis study, It is researched that cost minimization of production for contributing on production planning of a sample establishment about particle board sector and it is suggested that a model of integer linear programming. 80

Bu çalışmada; Kokar Ağaç (Ailanthus altissima (Mill.) Swingle) odununun yongalevha endüstrisinde değerlendirilebilme imkânları incelenmiştir.Yapılan çalışmalar sonucunda; tutkal kullanım oranı, dış tabaka oranı ve özgül ağırlığın artması sonucu mekanik özellikler (eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü ve yüzeye dik çekme direnci) ve yüzey pürüzlülüğünü olumlu yönde fakat formaldehit emisyonu olumsuz yönde etkilenmiştir. Fiziksel özelliklerden kalınlık artış oranında ise dış tabaka oranı ve tutkal oranının arttırılması levhaların 2 ve 24 saatlik kalınlığına şişme değerlerini düşürmüştür. Fakat özgül ağırlığın artması sonucu ise 2 saatlik kalınlığına şişme oranı azalırken 24 saatlik kalınlığına şişme oranı yükselmiştir.Üretilen yongalevhalarda toz, kabuk, dal odunu ve kaba yonga kullanımı, bölge farkı ve hammaddenin kimyasal ve anatomik özellikleri levhaların mekanik özellikleri ile kalınlık artış oranı üzerinde etkili olmuştur. Toz kullanımı, bölge farkı ve hammaddenin kimyasal ve anatomik özellikleri yüzey pürüzlülüğü üzerinde etkili iken; kabuk ve dal odunu kullanımı, bölge farkı ve hammaddenin kimyasal ve anatomik özellikleri formaldehit emisyonu üzerinde etkili olmuştur. In this study usability possibilities of wood of tree of heaven (Ailanthus altissima (Mill.) Swingle) in particleboard industry were analyzed.As a result, while increase in resin usage ratio, the face layer ratio and weight density made a positive effect on mechanical properties (modulus of repture, modulus of elasticity and internal bond strength) and surface roughness, this increase made a negative effect on formaldehyde emission. Increasing the face layer ratio and resin usage ratio, decreased the thickness swelling (one of the physical properties) values of particleboard at 2 and 24 hours. However, as a result of increase in weight density, thickness swelling value at 2 hours decreased and thickness swelling value at 24 hours increased.Dust, bark, branch and rough particle usage in produced particleboard, regional difference and chemical and anatomical properties of raw material have effect on mechanical properties of boards and thickness swelling values. While dust usage, regional difference and chemical and anatomical properties of raw material have effect on surface roughness; bark and branch usage, regional difference and chemical and anatomical properties of raw material have effect on formaldehyde emission. 378

Bu çalışmada Avrupa Melezi (Larix decidua Mill.) ağacının farklı gövde yüksekliklerinden elde edilen yongalardan üretilen yongalevhaların fiziksel, mekanik ve yüzey özellikleri arasındaki farklılıklar incelenmiştir. Bu doğrultuda Avrupa Melezi (Larix decidua Mill.) ağacının 0-3m, 3-6m, 6-9m, 9-12m ve 12-15m gövde yüksekliklerinden yongalar elde edilmiştir. Gövde yüksekliğinin artmasıyla lif uzunluklarında ve çeper kalınlıklarında azalma, lümen genişliklerinde artma gözlenmiştir. Bununla birlikte selüloz, lignin ve holoselüloz miktarları azalırken, hemiselüloz miktarının arttığı tespit edilmiştir. Yine gövde yüksekliğindeki artışa bağlı olarak %1'lik NaOH çözünürlüğünün, sıcak su çözünürlüğünün, soğuk su ve alkol-benzen çözünürlüğün azaldığı ve pH değerinin düştüğü görülmüştür. Levhaların mekanik, fiziksel ve yüzey özelliklerinin belirlenmesinde önemli rolü olan oduna ait bu anatomik ve kimyasal özelliklerin gövde yüksekliğinin artışına bağlı olarak değişimi yongalevhaların mekanik fiziksel ve yüzey özelliklerini olumsuz yönde etkilemiştir. Gövde yüksekliğindeki artış ile rutubet ve özgül ağırlık değerlerinde belirgin bir değişim olmazken kalınlığına şişme ve su alma oranında artış olduğu ve eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü ile yüzeye dik çekme direnci değerlerinin düştüğü tespit edilmiştir. Ayrıca gövde yüksekliğinin artması ile temas açısı değerlerinin ve yüzey pürüzlülüğünün yükseldiği görülmüştür. En iyi fiziksel (kalınlık artışı oranı, su alma oranı), mekanik (eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü, yüzeye dik çekme direnci) ve yüzey (yüzey pürüzlülüğü ve temas açısı) özellikleri 0-3m gövde yüksekliğinden alınan yongalardan üretilen yongalevhalarda elde edilmiştir. 0-3m ve 3-6m gövde yüksekliğinden elde edilen yongalardan üretilen yongalevhaların genel kullanım, iç mekan uygulamalarında, kuru şartlarda yük taşıyıcı olarak ve nemli şartlarda yük taşıyıcı olmadan kullanım için öngörülen şartları taşıdığı belirlenmiştir. In this study, the differences among the physical, mechanical and surface properties of particleboard produced with particles produced from the different body heights of European larch (Larix decidua Mill.) were investigated. Accordingly, the particles were produced from the 0-3m, 3-6m, 6-9m, 9-12m and 12-15m body height of European larch (Larix decidua Mill.). As the body height increases, a decrease in the fiber length and wall thickness and an increase lumen width were observed. However; increasing amount of hemicellulose was determined while amount of cellulose, lignin and holocellulose decreased. Also, with an increase in body height, decreasing of 1%NaOH solubilities, hot water solubilities, cold water solubilities and alcol-benzen solubilities, decreasing of pH were seen. Chancing of anatomic and chemical properties which have important role in determining of particleboards? mechanical, physical and surface properties of wood depend on an increase in body height affected negatively to mechanical, physical and surface properties. While values of density and moisture amount don?t change, an increase in rate of water absorption and rate of increase in welling and a decrease in values of modulus of rupture, modulus of elasticity and internal bond strength were determined. Also, increasing of contact angle and surface roughness was seen with increase in body height. The best physical (rate of water intake, rate of increase in thickness), mechanical (modulus of rupture, modulus of elasticity, internal bond strength) and surface properties were determined the particleboards which produced from particles obtained from 0-3m body height. The particleboards which produced from particles produced from 0-3m and 3-6m body height were determined to provide the perceived conditions for general usage, indoor applications, as charge carrier on dry air and as not charge carrier on wet air usage. 128

Bu çalışmada, laboratuar ortamında silan bileşiği ilavesi ile üretilen yonga levhaların fiziksel ve mekanik özellikleri araştırılmıştır. silan bileşiği levhalara İki farklı yolla, tutkala içerisine ilave veya yongalarla ön muamele edilerek ilave edilmiştir. Her iki yolda da silan test örneklerinin tam kuru ağırlığa oranla %1, %2 ve %3 olarak eklenmiştir.Elde edilen sonuçlara göre iç yapışma direnci silan ilevesi ile artmıştır. En fazla artış %3 silan ilavesinden elde edilmiştir. Silanın yongalara ön muamelesi iç yapışma direncinde tutkal içerisine ilavesinden daha iyi sonuç vermiştir. Eğilme direncinde de benzer sonuçlar elde edilmiştir. En yüksek değer %2 silan ilavesinden elde edeilmiştir. Ön muamele daha iyi soç vermiştir. Ayrıca elastikiyet modülünde silan ilavesi ile iyileşme tespit edilmiştir. En yüksek elastikiyet modülü değeri %12 tutkallı %2 silan ön muameleli test örneklerinden elde edilmiştir. Silan artışı olumlu sonuç vermiştir. Genel olarak en iyi fiziksel ve mekanik özellikler %11 tutkallı ve %3 silan ilaveli test örneklerinden elde edilmiştir.Anahtar Sözcükler: Yongalevha, Silan, Fiziksel özellikler, Mekanik özellikler. In this study, the effect of silane compund (2-Amino-trimet. Silane) addition on physical and mechanical properties Particleboard produced in laboratuary conditions was investigated. İn a two different way as silane compound was added into adhesive or pretreted with wood particles. For both, silane was added by 1%, 2% and 3% into the samples interms of dry matter. According the results, internal bonding strenght was increased with addition of silane. The higest increase was seen in 3% silane addition. Pretreatment of the chips provided beter internal bonding than treatment of adhesive. For bendingstrenght similar results were obtained. The hihghest value was found in 2% silane addition. Pretreatment also gave beter results. Also, moduls of elasticity, inrease was observed with addition of sillane. The highest MOE value was determined in %12 adhesive, 2% pretreated silane sample increased silane addition showed beter results. Overall, the highest phisical and mechanical properties was obtained from 11% adhasive ratio, and 3%silane sample boards.Key words : Particle board, Silan, Phisical properties, Mechanical properties. 100

Bu çalışmada; yonga kurutma sıcaklığının yongalevhanın fiziksel, mekanik ve yüzey özellikleri üzerine etkisi incelenmiştir. Bu amaçla yongalar 100°C, 125°C, 150°C ve 180°C olmak üzere 4 farklı sıcaklık değerinde kurutulmuştur.Kurutma sıcaklığındaki artışın özgül ağırlık ve rutubet üzerinde etkili olmadığı, kalınlığına şişme oranında ise belirgin bir iyileşmeye sebep olduğu görülmüştür. Eğilme direnci, elastikiyet modülü ve yüzeye dik çekme direnci değerlerinin kurutma sıcaklığındaki artıştan olumsuz yönde etkilendiği belirlenmiştir. Kurutma sıcaklığının kademeli olarak artırılmasıyla temas açısı değerinin ve yüzey pürüzlülüğünün arttığı tespit edilmiştir. Bu durum ıslanabilmeyi olumsuz etkilemiştir.Kurutma sıcaklığının artırılmasıyla %1'lik NaOH ve alkol-benzen çözünürlüğünün arttığı, pH ve holoselüloz miktarının azaldığı, soğuk su ve sıcak su çözünürlükleri ile lignin ve selüloz miktarının etkilenmediği görülmüştür.100°C, 125°C ve 150°C sıcaklıklarda kurutulan yongalardan üretilmiş levhaların genel kullanım ve mobilya üretimi için öngörülen şartları taşıdığı belirlenmiştir. 180°C sıcaklıkta kurutulan yongalardan üretilmiş levha ise sadece genel kullanım amacına uygun olduğu tespit edilmiştir. In this study, the effect of particle temperature on the physical, mechanical and surface properties of particleboard was investigated. For this aim, particles were dried at 4 different temperatures, 100°C, 125°C, 150°C, and 180°C, respectively.While increasing drying temperature did not affect the density and moisture content, it significantly improved the thickness swelling of particleboard. Modulus of rupture, modulus of elasticity and internal bond strength were negatively affected by the increasing drying temperature. Contact angle and surface roughness increased with increasing drying temperature, and wettability was negatively affected by this situation.It was stated that 1% NaOH and alcohol-benzene solubilities were increased, pH and amount of holocellulose were decreased, water (hot/cold) solubilities and amount of lignin and cellulose was not affected by increasing of drying temperature.Particleboards which produced form particles at drying temperatures of 100°C, 125°C, and 150°C met the required level of mechanical properties for general usage and furniture production. But, particleboards which produced from particles at drying temperature of 180°C only had the required level of mechanical properties for general usage standard. 118

Çalışmada; kabin tipi demonte mobilya köşe birleştirmelerinde momentler ve elastikiyetler belirlenerek, Yapay Sinir Ağları (YSA) Yöntemi ile optimum delgi planları araştırılmıştır. Bu amaçla yapay kaplamalı yongalevha (YKYL) ve orta yoğunluktaki liflevhalardan (YKLL) 5 farklı örnek uzunluğunda ve her biri için 4 farklı stopta deney örnekleri hazırlanmıştır. Birleştirme elemanları olarak eksantrik çektirmeli minifiks ve kavela kullanılmıştır. Deneyler ASTM 1037 standartları esaslarına uygun olarak yürütülmüştür. Sonuç olarak; YKYL'larda en büyük moment ve elastikiyet değerleri 600x50 (örnek uzunluğu x stop) mm'de 23,6 Nm ve 140,87 Nm/rad, en küçük ise 390x80 mm'de 7,67 Nm ve 57,45 Nm/rad olarak belirlenmiştir. YKLL'larda; en büyük moment değeri 600x50 mm'de 31,23 Nm, elastikiyette ise 600x60 mm'de 121,19 Nm/rad; en düşük moment değeri 320x50 mm'de 12,43 Nm, elastikiyette ise 320x60 mm'de 61,10 Nm/rad olarak elde edilmiştir. Ortalama moment değerleri; YKYL'da 13,96 Nm ve YKLL'da ise 19,54 Nm olarak belirlenmiştir. YKYL değerleri YKLL'dan % 40 daha yüksek çıkmıştır. Elastikiyet değerlerinde ise YKYL'da 89,02 Nm/rad, YKLL'da 90,61 Nm/rad değerleri ile yaklaşık aynı değerler elde edilmiştir. Yapay Sinir Ağları Yöntemi ile 10 mm aralıktaki örnek uzunluklarına ait stoplar için moment ve elastikiyet değerleri belirlenerek en uygun delgi planları ortaya koyulmuştur. This study aims to investigate the optimum drill plans on ready to assemble (RTA) cabinet type furniture corner joints via determining moments and elasticity with the aid of Artificial Neural Networks (YSA) method. For this purpose, five different sample length of melamine overlaid particleboard (YKYL) and medium density fibreboard (YKLL) with 4 different stop distances for each was prepared as test samples. Eccentric (minifix) connectors and dowels were used as fastener components. Tests were conducted in accordance with ASTM 1037 standards. As a result; the highest moment and elasticity value for YKYL was obtained as 23,6 Nm and 140,87 Nm/rad at 600x50 mm (sample length x stop distance), whereas the lowest value was obtained at 390x80 as 7,67 Nm and 57,45 Nm/rad. As for YKLL; the highest moment value was 31,23 Nm at 600x50 mm, the highest elasticity value was 121,19 Nm/rad at 600x60 mm, whereas the lowest moment value was 12,43 Nm at 320x50 mm and the lowest elasticity value was 61,10 Nm/rad at 320x60 mm. Average moment values were determined as 13,96 Nm for YKYL and 19,54 Nm for YKLL. Values for YKYL were 40 % higher than values for YKLL. As for elasticity, values for YKYL (89,02 Nm/rad) and for YKLL (90,61 Nm/rad) were almost equal. The optimum drill plans were presented by determining the moment and elasticity values for the stop distances of different sample lengths with the aid of Artificial Neural Networks (YSA) Method. 156

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de yaygın olarak yapılan bağcılıktan elde edilen ve büyük bir kaynak olan bağ budama artıklarının yonga levha endüstrisinde değerlendirilmesi ve kutu konstrüksiyonlu mobilya üretiminde kullanılabilirliğinin araştırılmasıdır.Bu çalışmada, farklı oranlarda bağ budama artıkları kullanılarak yonga levhalar üretilmiştir. Laboratuar koşullarında üretilen tüm yonga levhalarda üre formaldehit tutkalı kullanılmıştır.Levhaların fiziksel özelliklerinden yoğunluk (TS EN 323), rutubet (TS EN 322), kalınlık artımı (TS EN 317), ses yayılma hızı, ses rezistansı özellikleri ve ısı iletkenlik katsayısı (TS ISO 8302) belirlenmiştir. Mekanik özelliklerden ise eğilmede elastikiyet modülü (TS EN 310) ile levha yüzeyine dik eğilme (TS EN 310), levha yüzeyine paralel çekme (ASTM 1037), levha yüzeyine dik çekme (TS EN 319), levha yüzeyine paralel kesme-makaslama (TS 5192), kenardan vida tutma, yüzeyden vida tutma (TS EN 320,TS EN 13446), kenardan ve yüzeyden kavela tutma dirençleri belirlenmiştir. Ayrıca kutu konstrüksiyonlu mobilya L-tipi köşe birleştirme elemanlarının statik diyagonal basınç ve çekme yükleri altındaki moment kapasiteleri belirlenmiştir. Köşe birleştirme işleminde kavela ve/veya vidalı birleştirme teknikleri ile PVAc tutkalı kullanılmıştır.Elde edilen yonga levhaların bazı fiziksel ve mekanik özellikleri standart değerlerle ve ilgili literatürle karşılaştırılmıştır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, bağ budama artıklarından elde edilen yonga levhaların birçok fiziksel ve mekanik özelliği uygun bulunmuştur. Denemelerden elde edilen değerler literatür verileri ile de uyum göstermektedir. Sonuç olarak, bağ budama artıklarından üretilen yonga levhaların kutu konstrüksiyonlu mobilya üretiminde kullanılabileceği, uygun olmayan bazı değerler için ise üretimde iyileştirme yapılması gerektiği anlaşılmıştır. The purpose of this study was to investigate the utilization of vineyard prunings in panel products as a material for case construction furniture manufacturing.In this study, experimental panels were produced under laboratory conditions at different ratios of vine pruning to wood chips. Urea formaldehyde was used as the sole binder in all mixtures.Physical properties such as specific gravity (TS EN 323), moisture content (TS EN 322), thickness swelling (TS EN 317), sound transmission, sound resistance, and thermal conductivity of panel (TS ISO 8302) were determined. Mechanical properties such as static bending (TS EN 310) and modulus of elasticity (TS EN 310), tensile strength parallel to surface (ASTM 1037), tensile strength perpendicular to surface (TS EN 319), shear parallel to surface (TS 5192) , screw withdrawal from face and edge (TS EN 320 and TS EN 13446), and dowel withdrawal were investigated. In addition, L ? type corner joints, which are commonly utilized in case type furniture were tested and evaluated under static diagonal compression and tension. In corner joints, specimens were assembled with screws or dowel and PVAc adhesive.Physical and mechanical properties of panels which were produced with the mixture of vine prunings were compared with related standards and literature. According to results, some physical and mechanical properties of test specimens were found to be consistent with related standards. It was also concluded that, improvement of manufacturing conditions may make a positive effect and improve the performance of these panels to facilitate the achievement of more adequate properties. The comparison of corner joint test results with relevant literature provided promising presumptions that these panels maybe utilized in manufacturing of case furniture. 177

MELAMİN REÇİNESİ EMDİRİLMİŞ KAĞIT KAPLI YONGA LEVHA YÜZEYLERİNDE YAPIŞMA MUKAVEMETİNİN BELİRLENMESİ (Yüksek Lisans Tezi) Muhsin ÇAKIR GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Haziran 2003 ÖZET Kutu mobilya konstrüksiyonunda köşe birleştirmeler, mobilyada ki pozisyonlarına göre belli yüklere maruz kalniar. Bu nedenle kutu mobilya konstrüksiyonlarındaki birleştirmelerin mukavemetleri, kullanılan malzemeye, birleştirme tipine ve yapıştırıcı çeşidine göre değişiklikler gösterir, özellikle melamin reçine emdirilmiş kağıt ile kaplanmış yonga levha yüzeylerinin pürüzsüz bir yapıya sahip olmasından dolayı, bu malzemeler ile yapılan kutu konstrüksiyonlu mobilyaların köşe birleştirmelerinde hangi yapıştırıcının hangi şekilde daha sağlam bir yapışma gerçekleştireceğini önceden bilmek kontrüksiyon tasarımı açısından gereklidir. Bu çalışmada, melamin reçine emdirilmiş kağıt kaplı yonga levha yüzeylerindeki yapışma dirençleri araştırılmıştır. Araştırmada malzeme olarak yüzeyleri melamin reçinesi emdirilmiş kağıt esaslı plaka ile kaplanmış yonga levha (SUNTALAM), yapıştırıcı olarak yeni geliştirilmiş poliüretan esaslı D4 tutkalı, Desmodur (D- VTKA ) tutkalı ve Montajkit tutkalı ile vidalı birleştirmeler için 3,5x50 mm boyutlarında sunta vidası kullanılmıştır. Deney örnekleri köşe birleştirmen* 360 adet, düz birleştirmen 60 adet olmak üzere toplam 420 adet hazırlanmıştır. Hazırlanan köşe birleştirmen örneklere diyagonal çekme, düz biıieştirmeli örneklere ise düz (eksenel) çekme deneyi uygulanmıştır. Sonuç olarak; kutu mobilya üretiminde tablaların köşe birleşme yerlerindeki diyagonal zorlamaya karşı direncin (sağlamlığın) yüksek olabilmesi için, melamin reçine emdirilmişkağıt ile kaplanmış yüzeyin birleşmeye katılan kısmının (yapışma arakesit yüzeyinin) zımparalanması ve diğer tablanın kenarı ise masif ahşap yada PVC bantlar ile çevrilmesi gerekmektedir. Bu elemanların yapıştırılmasında öncelikle D-VTKA tutkalı ya da ikinci sırada Montajkit ve D4 tutkalı ile tutkallanması, tutkallı birleşme yerlerinde vidalı destekleme yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bilim Kodu : 5002013 Anahtar Kelimeler : Köşe Birleştirme, Diyagonal Çekme ve Düz Çekme Sayfa Adedi : 65 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Mustafa ALTINOK m DETERMINATION OF BONDING STRENGTH ON THE SURFACES OF PARTICLEBOARD COVERED WITH THE PAPER ABSORBED MELAMINE RESIN (M.Sc Thesis) Muhsin ÇAKIR GAZİ UNIVERSITY SCIENCE INSTITUTE June 2003 ABSTRACT The corner joints used in the case furniture construktion, are exposed to some forces according to their position in the furniture. There fore, the strength of joints in case furniture construktion show differences according to joint type, material,usage and glue type. Particularly, since the surfaces of particleboard covered with synthetic resin has smooth structure, it needs to know beforehand which glue type carry out more durable adhesion on which conditions a the corner joints of case constructed furniture made with this material for construction desing. In this study, the strength of adhesion on surfaces of participle board, covered with synthetic resin are investigated. In this research, particleboard covered with plate (absorbed) in synthettic resin on its surface is used as a material. Recently improved poliurethane based D4 desmoder (D- VTKA) glue and Montajkit glue are used as adhesive. And for screwed joints, wood screws in dimensions of 3,5 x 50 mm are used. Experimental samples are prepared from totally 420 numbers, 360 numbers for corner joints and 60 numbers edge to face joints. It is applied the diagonal tensile test is applied on the corner joints, and direct tensile test is applied on edge to face test joints. As a result, in order to get high strength against diagonal strees on the corner joints parts of boards in case furniture production, the combined part of the surface covered with synthetic resin must be sanded and the edge of other board mustIV be covered with wood or PVC. It could be recomended that firstly» D-VTKA must be used, secondly Montajkit and D4 glues must be used for joining. Also, the glued parte on the joints must be reinforced by screw. Science Code : 5002013 Key words : Corner joint, diagonal tension and axial tension Page Number : 65 Adviser : Prof. Dr. Mustafa ALTINOK 64

Yapay çevrenin şekillendirilmesinde önemli rol oynayan yapı sektörü, çevresel sorunların da başlıca sorumlularından bîridir. Yapılarda üretim ve üretim sonrası aşamalarda oluşan milyonlarca ton atık sebebiyle sorunlar yaşanmaktadır. Yapay ve doğal çevrenin korunumunun yanı sıra kaynakların sürekliliğinin de sağlanması temel hedeflerin başında gelmektedir. Bu bağlamda, sürdürülebilir yapı üretimi mimarlık disiplininin ilgi alanı olmuştur. Yapı malzemeleri ile somutlaşan mimarlık ürünlerinin çevreyle etkileşimi yaşam boyu değerlendirme yöntemi ile araştırılmaktadır. Bu yöntem, yapı malzemelerinin yaşam boyu değerlendirme döngüsü olarak tanımlanır. Pekçok yapı malzemesinin geri kazanımı üzerinde araştırmalar yoğunlaşmaktadır. Temel yapı malzemelerinden biri olan ahşap, kullanım ömrünü tamamladıktan sonra çevresel sorunlara neden olmamakla birlikte; geri kazanılması gereken malzemelerin başında gelmektedir. Yonga levhalar, atık ahşabın yoğun olarakdeğerlendirilebildiği bir malzemedir. Ancak, kullanılan atık miktarının malzemenin performansı üzerindeki etkisinin araştırılması önemlidir. Bu kapsamda, atık ahşabın hammadde olarak kullanıldığı yonga levhaların üretim tekniklerindeki gelişmeler ile, eğilme ve çekme dayanımı üzerinde doğrudan ve dolaylı etkisi bulunan faktörlerin etkileşim düzeyi çalışmada irdelenmiştir. Çalışmanın sonunda, uygun teknolojik düzey sağlandığında atık ahşap miktarı fazla olan yonga levhaların da; az miktarda atık kullanılarak üretilen levhaların performansına yaklaşık özelliklerde üretilebildiği görülmektedir. Böylece sürdürülebilirlik kapsamında ahşap malzemenin yeterli performansta üretilerek, kullanılabilirliği sağlanmakta, dolayısıyla yaşam süresi uzatılabilmektedir. Bilim Kodu : 601.02.00 Anahtar Kelimeler : Sürdürülebilirlik, geri kazanım, yeniden kullanım, atık ahşap, yonga levha Sayfa Adedi : 193 Tez Yöneticisi : Doc.Dr.Gülser CELEBİ Construction sector, which has an important role in the name of shaping the artificial environment, has become one of the main responsible factor for the environmental problems. Million tons of waste which appeared in production and post-production stages, cause problems in the buildings. Besides preserving artificial and natural environment, ensuring the continuity of the resources are also the main objectives. In this context; sustainable building production becomes one of the concerns of the architecture discipline. Interaction of environment with the architectural products, which become concrete with the building materials, researched with the life cycle assessment method. Recycling of building materials is an important criterion within this context. Investigations become intense on the subject of recycling a great deal of building materials. Although after completing life cycle, wood which is one of the main building materials, does not cause environmental problems; on the other hand, being an expensive material and inadequate resource are the causes of aiming to recycle and this isIV important for sustainability of the material. Particleboards in this direction, is a method in which wood waste can intensely be evaluated. But, wood used as a raw material can be a waste or not and the effects of the quantity of the waste on the material must be researched. From this extent, the improvements of production techniques of particleboards, in which wood waste is used as raw material; and the effects of this improvements to the performance of particleboards; experiment methods and results which are used in determining performance related with the act of bending and pulling are considered in this work. At the end of this work, it is seen that when required technology is obtained, particleboards which have too many amounts of wood waste; can also be a material that is raw material sheltered, thrifty energy and more sensitive to the environment. Science Code :601.02.00 Keywords :Sustainability, recycle, re-use, wood waste, particleboard Page Number : 193 Adviser : Assoc.Prof. Dr.Gülser ÇELEBİ 194

TÜRKİYE'DE YONGALEVHA VE ÜFLEVHA ENDÜSTRİSİNİN YAPISI VE SORUNLARI (Doktora Tezi) M. Hakan AKYILDIZ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Haziran 2003 ÖZET Bu çalışmada, Türkiye'deki yongalevha ve liflevha endüstrisinde faaliyet gösteren işyerlerinin sayısı, üretim kapasitesi, kapasite kullanım oranı, üretim, dış ticaret, istihdam, yatırım değerleri belirlenerek her iki sektör için ayrı incelenmiştir. Sektörün sorunları irdelenerek çözümler önerilmiştir. Yongalevha ticari sınıflamada 4410, liflevha 4411 GTİP numarası ile tanımlanmakta ve 12 haneli açılımla detaylandırılmaktadır. Sektörde 36 özel kuruluş mevcut olup, devlet kuruluşu yoktur. Yongalevha sektöründe 23, liflevha sektöründe de 10 kuruluş faaliyetine devam etmektedir. Üretim teknolojileri bakımından önemli sayılabilecek eksikleri olmamakla birlikte hammadde ve kalifiye personel bakımlarından sorunları vardır. Kapasite kullanım oranları yüksektir. Yongalevha sektöründe üretim miktarları ile üretim maliyetleri farklı yönlerde gelişirken, liflevha sektöründe aynı yönlü ilişkiler mevcuttur. Yongalevha dış ticaret dengesi genellikle artı değer gösterirken, liflevhada sürekli eksi değer göstermektedir. Uzmanlaşma katsayıları yüksek olmakla beraber dış rekabete açık olmadıkları tespit edilmiştir. Üretim maliyetlerinin döviz bazında düşmesi nedeniyle dış pazarda rekabet gücü artmış, dolayısıyla ihracat canlanmıştır. Ürün özelliklerinin kullanıcılar tarafından yeterince bilinmemesi sorunlar yaşanmasına neden olmaktadır. Bilim Kodu :711 Anahtar Kelimeler : Yongalevha, Liflevha, Üretim, Dış ticaret, Sorunlar Sayfa Adedi : 146 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Yalçın ÖRS THE STRUCTURE AND PROBLEMS OF PARTICLEBOARD AND FIBERBOARD INDUSTRIES IN TURKEY (Ph.D. Thesis) M. Hakan AKYILDIZ GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY June 2003 ABSTRACT In this study, number of establishment, production capacity, rates of capacity utilization, production, foreign trade, employment, investment conditions of the particleboard and fiberboard industries in Turkey have been determined and examined separately. After evaluating the problems of the sector, some solutions have been suggested. Particleboard and fiberboard are defined with customs reference number 4410 and 4411 in trade classification and detailed until 12 numbers. There are only 36 private companies in the sector. 23 companies have produced particleboard and 10 companies have produced fiberboard. No deficiencies as to production technology have been observed. Some deficiencies as to raw material and qualified employment have been determined. Rates of capacity utilization are high. While production volume and value of particleboard have developed to be different direction, one of fiberboard has existed similar direction relationship. While foreign trade balance of particleboard has displayed generally positive value, one of fiberboard has displayed continuous negative value. Although specialization coefficient is high, the sector has been determined to be not open foreign competition. The competition power is increased in foreign markets because of decreasing production cost related to increasing foreign currency and resulted to the activating export. Problems have been determined resulting from sufficiently unknowing product characteristics of users. Science Code : 71 1 Key Words : Particleboard, Fiberboard, Production, Foreign trade, Problems Page Number : 146 Adviser : Prof. Dr. Yalçın ÖRS 146

Tanenli tutkallarının yonga levha, lif levha ve kontrplak gibi odun kökenli levha üretiminde kullanılması son yıllarda endüstriyel olarak artan bir ilgi görmektedir. Tanen ekstraktlarının odun tutkalları olarak kullanımına yönelik araştırmalar 1950’de başlamış olup, kullanımında karşılaşılan problemler nedeniyle gelişim süreci oldukça yavaş olmuştur. Ancak 1970’li yıllarda yaşanan petrol krizinden sonra petrol türevi fenolik reçineler yerine tanenlerin kullanılabileceği fikri pek çok çalışmanın temelini oluşturmuştur. Geçmişte tanen formaldehit tutkalları ile ilgili yapılan araştırmalarda ekonomik beklentiler önem taşırken, günümüzde odunun yapıştırılmasında hem ekonomik hem de ekolojik faktörler dikkate alınmak zorundadır. Recently, increasing attention has been paid industrially to the use of tannin formaldehyde adhesives in production of wood based panel products such as particleboard, fiber board and plywood. The researches on the use of tannin extracts as a wood adhesive started in 1950, however, they proceeded very slowly since the problems associated with the application of them. The idea which tannin extract can be used replace the oil-based phenolic adhesive was the base of several studies after the oil crisis of the 1970s. In the past, the economical aspects were important in the researches on the tannin-based adhesives. Now

SUNTA SANAYİSİNDE YONGA KURUTUCUSUNUN ISI EKONOMİSİÖzgür SELÇUKMakine Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 52s., 2003.Anahtar Kelimeler :Yonga Kurutma, KurutucularYonga levha üretiminde uygulanan işlemlerden biriside yongaların kurutulmasıdır.Kurutma işlemi yonga levha üretiminde önemli bir yer tutmaktadır. Yongaların içerisinekatılan tutkal, reçine gibi bağlayıcı maddeler, sertleştirici maddeler ile koruyucumaddelerin miktarında yonga rutubeti etkili olur. Yonga rutubetinin diğer bir etkisi deyonga levhanın mekanik özellikleri (eğilme, çekme, direnç) üzerinedir ve bu değerlerinbelirli bir sınırda tutulması TSE tarafından istenmiştir.Isparta Orma fabrikasında incelediğimiz kurutma işlemi için döner silindirli kurutmafırını kullanılmış kurutma havasını ise toz yakımı ile elde edilen sıcak duman gazları vehava karışımı oluşturmuştur. Kurutma havası ile ıslak yongalar döner fırında aynı yöndehareket ederek aspiratör emişiyle sürüklenirler.Yonga kurutulmasında yonga cinsi, kalınlığı, giriş çıkış rutubetleri etkili olur. Materyalözelliğinin yanı sıra kurutma havası sıcaklığı, rutubeti, havanın sirkülâsyon hızıetkilidir.Yonga levha üretim sürecinde ısı enerjisi tüketimi toplam üretim maliyetinin %30-40'ını oluşturmaktadır. Kurutmayı etkileyen faktörleri göz önüne alarak mevcutkurutma sistemi üzerinde ısı ekonomisi çalışmaları yapılmıştır.Jüri: Prof. Dr. Mustafa ACARProf. Dr. Ali Kemal YAKUTProf. Dr. Mehmet KUNDUZ (Danışman) ivTHE HEAT ECONOMİ OF DRYER THE WOOD SHAVİNG AT CHİPBOARDİNDUSTRİESÖzgür SELÇUKMechanical Engineering Department, Ph.D.Thesis, 52 pg,2004-03-25Key Words : Chip Dry, DryerDrying the chip boards is one of the processes, which is applyed in chip board signboardproduction. Damp of chip board is very important at chip board signboard production.Damp of chip board is very offective at quantity of connective materials, hardermaterials and protective materials like glve and resin, which are joined in chip boards.The other effection of chip board damp is about mechanical peculiarities of chip boardsign boards (forexample; bending, attraction, resistance ) and limiting of these prices ata determined degree is wished by TSEFor the drying process which we had examined in Isparta orma factory, they use adrying oven whith turning roller and drying air was formated by hot smoke gasseswhich is obtained from firing dust. Drying air and wet yanges involve inturning ovenmoving at the same drection like an aspiratör sucking.Species of chip board thickness of chip board, entry and exit damps are effective atdrying chip board. Heat of drying air, damp of drying air circularition speed of air areeffective beside material peculiarities.At the chip board signboard production process, heat energy consuption formates %30-40 of total finansman of production. On the present drying system, het economystudies made by minding the actives which are effect drying.Jury : Prof. Dr. Mustafa ACARProf. Dr. Ali Kemal YAKUTProf. Dr. Mehmet KUNDUZ (Supervisor) 52

ÖZET Odunsu hammaddelerden elde edilen yonga levha orman ürünleri sanayi alanında çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Hammadde alanında yaşanan problemler işletmeleri değişik türde hammadde tedariğine sevk etmiştir. Ülkemizde yonga levha %73.5 oranında mobilya endüstrisinde, %11.2 oranında inşaat sektöründe, %13.0 oranında dekorasyonda, %0.2 oranında prefabrik ev yapımında, %1.9 oranında ise ambalaj sandığı imalinde kullanılmaktadır. Yonga levhanın mevcut tüketim alanları ve tüketimde etkili olan faktörler yardımıyla gelecekte ne düzeyde bir talep potansiyeline sahip olacağı belirlenebilir. Böylelikle gerek hammadde sağlayabilme ve gerekse diğer ürünler bazında tedarik çalışmaları yapılabilir. Yonga levha talebini etkileyebilecek faktörler; yonga levha tüketim miktarı, fiyatı, ithalat ve ihracat miktarları, toplam ülke nüfusu, mobilya üretim miktarı, ikame malların fiyatı olarak çalışmada kullanılmıştır. Faktörlere ait olan veriler 1990-2000 yılları esasını kapsayacak biçimde D.İ.E.' den temin edilmiş ve gelecek 5 yıl için talep tahmini çalışmaları yapılmıştır. Çalışmada yöntem olarak korelasyon analizi ile regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Bu analizler Spss paket programı yardımı ile çözülmüştür. Oluşturulan regresyon denklemleri içerisinde en az değişkenle en yüksek açıklayıcılığa sahip olan denklem model olarak kabul edilmiştir. Buna göre %73,4 açıklayıcılıkla ikame mal fiyat endeksi tüketimi tahmin etmede etkili bir değişken olarak belirlenmiştir. Modeldeki değişkenlerin 2001-2005 yıllarına ait tahmini değerleri hesap edilerek esas modelde yerine konulmuş ve gelecek yıllara ait talep tahminleri yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Yonga Levha, Talep Tahmini SUMMARY Demand Estimation İn Particle Board Industry İn Turkey The particle boards made from woody raw materials have broad market place and are used in many different areas. The new raw materials have to be abtained because of the bottle neck in obtaing raw material used presently. In Turkey, 73.5 % of particle boards are used in the furniture industry, 11.2 % of them are used in the contructions industry, 13.0 % of them are used in the decoration, 0.2 % of them are used prefabricated home buildings, 1.9 % of them are used in the packing boxes. The demand potential may be determined by using present consumption profiles of particle board and the factors effecting the particle board consumptions. Therefore, the raw materials provision may also be estimated. The factorseffecting the particle board demand can be listed as following and used in this study ; the consumption of particle boards, particle board price, amont of import and export, total country population, the amount of furniture production, the price of the substitution goods. The data between 1990 and 2000 years about these factors were abtained from D.İ.E. and the demand estimation for next 5 years were determined. In this study, correlation and regresion analysis were used. These analysis were done by using SPSS packet softwere. The model having the least variables and higher r2 was choosen. It was found that the substitutiongoods price index was the most important variable in the model with a r2 = 73.4 % in order to estimate the particle board consuption. The estimated variables for 2001- 2005 years were put in to the model and the particleboard consuption for next five years were estimated. Key Words Particle board, Demand estimation VI 39

Bu araştırmanın amacı ülkemizde henüz üretilmeyen, ancak ahşap esaslı panel pazarına yeni girmiş olan OSB'nin üretimi, özellikleri ve kullanım yerleri hakkında bilui vermektir. Bu nedenle renol-formaldehit tutkalı kullanılarak Çam yongalarından üretilen, 2440mm x 1220mm boyutlarında, 12, 15 ve 18mm kalınlıklarda 3er adet olmak üzere, toplam 9 adet OSB deneme levhası, satıcı firmadan alınmış ve zararlı etkilerden uzak tutularak, denemelerin yapılacağı İ.Ü. Orman Fakültesi, Odun Mekaniği ve Teknolojisi laboratuarına getirilmiştir. Yapılan deney tipine göre her bir OSB' den, standartlarda öngörülen boyutlarda kesilen deney numuneleri klima odasında %65±5 bağıl nem ve 20°C'de değişmez ağırlığa ulaşıncaya kadar kondisyonlanmışlardır. OSB'nin fiziksel ve mekanik özelliklerini belirlemek amacıyla; birim hacim ağırlığı, kalınlığına şişme (2 ve 24 saat), eğilme direnci, elastikiyet modülü, levha yüzeyine dik ve paralel çekme dirençleri, janka serlik, çivi ve vida tutma gücü deneyleri yapılmıştır. Hava kurusu rutubette ve 24 saat suda bekletildikten sonra yapılan deneyler sonucunda OSB'lere ait fiziksel ve mekanik özellikler aşağıdaki tabloda verilmiştir. The aim of this research is to give information about production, properties and applications of OSB, which has recently entered the market, and is yet not being produced in Turkey For this reason, a total of 9 OSB test panels (12, 15 and 18mm thick, 3 from each) produced using phenol-formaldehyde resin on Pine based strands, have been purchased from the producing firm, and under protection from hazardous outside effects, brought to Laboratory of Wood Mechanics and Technology in I.U. Faculty of Forestry. According to the experiment type, samples from each OSB have been cut as stated in relevant standards, and they have been conditioned in the climate-controlled laboratory room under 65±5% relative humidity and 20°C temperature, until they have reached the stable weight. For assessing the physical and mechanical properties of the OSB, the following tests have been conducted: density, thickness swelling (2 and 24 hours), bending strength, moduls of elasticity, internal bond strength, tensile strength, janka hardness, nail and screw holdine. At 20° C and 65% relative humidity, after OSB's have been immersed in water for 24 hours, the experiments have revealed the results printed on the tables below. 134

ÖZET Bu çalışmada; 280x210x1.8 cm boyutlarında, 0.680 g/cm3 yoğunlukta genel amaçlı yatık yongalevhalar üretilmiş ve yüzeyleri lake boya, melamin emdirilmiş kağıtlar, ahşap kaplama levhaları ve rulo laminatlan ile kaplanmıştır. Yapılan çalışmalarda; yongalevhanm fiziksel ve mekanik özellikleri ile yüzey kalitesi, yanma, ısı iletim özellikleri ve formaldehid emisyonu üzerine yüzey kaplama malzemesi türü, melamin kağıt gramajı, ahşap kaplama türü ve kalınlığı, rulo laminatı kalınlığı, yüzey kaplama işlemleri sırasında uygulanan presin sıcaklık, süre ve basıncı ile yüzey işlemleri için kullanılan tutkal çeşidinin etkileri araştırılmıştır. Yongalevha yüzeylerinin çeşitli yüzey kaplama malzemeleri ile kaplanması sonucu fiziksel ve mekanik özellikleri île formaldehid emisyonunda belirgin bir iyileşme kaydedilmiş, ısı yalıtımı ve yanma özelliklerini olumsuz etkilemiştir. Yüzey kaplama işlemleri sırasında uygulanan pres sıcaklığı ve süresinin formaldehid emisyonu üzerinde etkili, diğer özellikler bakımından ise rulo laminatı kaplı levhalarda etkili ahşap kaplı levhalarda etkisiz olduğu belirlenmiştir. Pres basıncı levha teknik özellikleri üzerinde etkili olmazken, levha yüzeylerine sürülen tutkal çeşidi yalnızca formaldehid emisyonunu etkilemiştir. Anahtar Kelimeler: Yongalevha, lake boya, melamin emdirilmiş kağıtlar, ahşap kaplama, rulo laminatı, yüzey kalitesi, yanma özellikleri, formaldehid emisyonu. vm SUMMARY Effects of Surface Coating Materials and Process Parameters on Technical Properties of Particleboard Specific properties of the boards used in this study were as follows: 280x210x1.8 cm dimensions, 0.68 g/cm3 specific gravity. Produced boards were coated with lacquered paint, melamine impregnated papers, wood veneers and continue press laminates. Effects of surface coating material type, melamine paper weight, wood veneer type and thickness, continue press laminates thickness, press temparature, press time, pressure and adhesive type on physical, mechanical, surface quality, fire properties, thermal conductivity and formaldehyde emission of particleboard were investigated. It was concluded that surface coating materials improved the mechanical, physical properties and formaldehyde emission of particleboard except for fire properties and thermal conductivity. Press temparature and time were found to be effective on formaldehyde emission for every kind of surface coating material and the other technical properties of particleboard coated with continue press laminates. Pressure didn't effect the technical properties. Adhesive type was found to be effective on formaldehyde emission. Key Words: Particleboard, lacquered paint, melamine impregnated papers, wood veneers, continue press laminates, surface quality, fire properties, formaldehyde emission. IX 181

ÖZET Bu çalışmada; laboratuar şartlarında, emprenye edilmiş yongalardan yatık yongalı - genel amaçlar için üretilen yongalevhalarda çeşitli emprenye maddelerinin levhanın bazı teknolojik özellikleri üzerine etkileri incelenmiştir. Levhaların üretimi için odun hammaddesi olarak % 70 oranında kızılcam, karaçam ve sedir karışımı, % 30 oranında kavak odunu ve toplam yonga içerisinde de % 5 oranında kabuk bulunan endüstriyel yongalar; yapıştırıcı madde olarak üre-formaldehit tutkalı (% 65); sertleştirici madde olarak amonyum klorür (% 33); emprenye maddeleri olarak kolofan (% 10), alkit reçinesi (% 20), amonyum sülfat (% 7), borik asit (% 5), tanalith-CBC (% 10), boraks (% 5), immersol-WR 2000 (% 1.76), borik asit / boraks (% 2.5 / 2.5), tanalith-CBC / borik asit / boraks (% S 1 2.5 1 2.5) kullanılmıştır. Tam kuru yonga ağırlığına oranla dış tabakalar için % 10 ve iç tabaka için % 8 üre- formaldehit tutkalının harcandığı levha üretiminde her iki tabaka için tam kuru tutkal ağırlığına oranla % 10 sertleştirici kullanılmıştır. Diğer yandan, tutkallama makinasında gerçekleştirilen emprenye işlemlerinde her iki tabaka için tam kuru tutkal ağırlığına oranla % 1, 1.5 ve 3 kolofan, % 1, 1.5 ve 3 alkid reçinesi, % 1, 1.5 ve 3 amonyum sülfat, % 0.5, 0.75 ve 1.5 borik asit, % 0.5, 0.75 ve 1.5 boraks, % 0.5, 0.75 ve 1.5 borik asit / boraks, % 0.6, 0.9 ve 1.8 tanalith-CBC, % 0.6, 0.9 ve 1.8 tanalith-CBC / borik asit / boraks, % 0.3, 0.45 ve 0.9 immersol-WR 2000 uygulanmıştır. Deneme levhaları, pres sıcaklığı 150 °C, pres süresi 6 dk (pres kapandıktan sonra), pres basıncı 25 - 28 kp / cm2, levha kalınlığı 20 mm, dış tabakalar levha kalınlığının % 3 5 'ini, orta tabaka ise % 65'ini oluşturacak şekilde ve 56 x 76 cm boyutlarında 28 tip levha olarak üretilmiştir. vn `JSSLtfteEKÖĞRETtM MMW/J VI'Üç hafta süre ile 20 ± 2 °C sıcaklık ve % 65 ± 5 bağıl nem şartlarında kondisyonlanan levhalardan deneyler için standardlarda verilen boyutlarda deneme örnekleri hazırlanmıştır. Örnekler üzerinde yoğunluk, rutubet miktarı, 2, 24 ve 48 saatlik süreler için su alma ve kalınlık artışı oranlan, eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü, levha yüzüne dik çekme direnci, alev kaynaklı ve alev kaynaksız (alevli ve kor halinde) yanma mukavemetleri ile yanma sonrası ağırlık kaybı deneyleri yapılmıştır. Deneylerde elde edilen değerler varyans analizi, duncan testi ve korelasyon analizine tabi tutulmuş (p < 0.05), standard ve literatür bilgeleri ile de karşılaştınlmıştır. Yapılan istatistiksel değerlendirmelere göre; bütün levha grupları için emprenye maddesi kullanım oranına bağlı olarak yoğunluk, rutubet miktarı, eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü, levha yüzüne dik çekme direnci, alev kaynaklı ve alev kaynaksız yanma mukavemetleri ile yanma sonrası ağırlık kaybı iyileşmiştir. Bununla beraber, 2, 24 ve 48 saatlerdeki su alma miktarı ve kalırdık artışı kolofân ve alkid reçinesi grubu levhalarda azalırken, diğer levha gruplarında ise yükselmiştir. Diğer yandan, levhaların su alma miktarları ve kalınlık artışları suda bekletme süresinin uzaması ile artmış, fakat bekletme süresi ilerledikçe su alımı ve kalınlıktaki artış yavaşladığı gibi, bu artışları engelleyen kimyasalların etkileri de azalmıştır. Anahtar Kelimeler: Su İtici Maddeler, Suda Çözünen Maddeler, Organik Çözücülü Maddeler, Borlu Bileşikler, Mantar ve Böcek Tahribatını Önleyici Maddeler, Yanmayı Geciktirici Maddeler, Emprenye, Emprenyeli Yongalar, Yongalevha, Fiziksel Özellikler, Mekanik Özellikler, Yanmaya Dayanıklılık, Çürümeye Dayanıklılık, Böceklere Dayanıklılık. VIII SUMMARY Investigation of Some Technological Properties of Particleboards Produced from Wood Chips Impregnated In this study, effects of various impregnation substances on some technological properties of particleboards produced in the laboratory by using wood chips treated with various chemicals were investigated. The wood raw material used in the experiments were the mixture of coniferous tree species [70 %, Pinus brutia Ten., Pinus nigra Am var. Pallasiana (Lamb.) Holmboe, Cedrus libani Ait.] and black poplar (30 %, Populus nigra L.). In the mixture of the above mentioned species, bark have been accepted up to 5 percent. As preservatives, the following chemicals were used with the consentrations given in the brackets; urea-formaldehyde resins (65 %), ammonium cloture (33 %), rosin (10 %), synthetic resin (20 %, long chained alkyd resin), boric acid (5 %), ammonium sulfate (7 %), tanalith-CBC (10 %), borax (5 %), immersol-WR 2000 (1.76 %), boric acid / borax (2.5 / 2.5 %), tanalith-CBC / boric acid / borax (5 / 2.5 / 2.5 %). Three layers of particleboards were prepared by using 10 % adhesive for ciphs of outer layers and 8 % for middle layer according to weight of oven dry chips. As chemicals, 10 % ammonium clorure, 1, 1.5 and 3 % rosin, 1, 1.5 and 3 % alkyd resin, 1, 1.5 and 3 % ammonium sulfate, 0.5, 0.75 and 1.5 % boric acid, 0.5, 0.75 and 1.5 % borax, 0.5, 0.75 and 1.5 % boric acid / borax, 0.6, 0.9 and 1.8 % tanaKth-CBC, 0.6, 0.9 and 1.8 % tanalkh-CBC / boric acid / borax, 0.3, 0.45 and 0.9 % immersol-WR 2000 were used for each layers according to weight of oven dry adhesive. The press conditions and the production properties of particleboards were as follows; press temperature =150 °C, pressing time = 6 min, press closing time = 70-80 sec, press pressure = 25-28 kp/cm2, thickness = 20 mm, width and length = 56 x 76 cm, outer layers = 35 % of thickness of boards, middle layer = 65 % of the thickness. IXThe experimental boards were conditioned at 20 ± 2 °C temperature and 65 ± 5 % relative humidity for three weeks. All the samples used in the experiments were prepared from those boards with the dimensions given in the national and international standards. The samples were used for determination of following properties of the boards; specific density, moisture content, amounts of water absorption and thickness swelling for 2, 24 and 48 hours immersion in water, bending strength, modulus of elasticity in bending, tensile strength perpendicular to the plane, flame and non-flame (flaming, embering) resistances, amount of weight lost after flame and non-flame. The values obtained from the experiments were evaluated statistically with the analysis of variance, the multiple range tests (duncan) and the correlation analysis (p < 0.05). The results were compared with values given in the standards and the related literature. As a result; specific density, moisture content, bending strength, modulus of elasticity in bending, tensile strength perpendicular to the plane, flame and non-flame resistances, amount of weight lost after flame and non-flame of the particleboard showed a certain improvement with increasing of use rates of impregnation substance for all of the board groups. However, amounts of water absorption and thickness swelling at 2, 24 and 48 hours immersion in water decreased for rosin and alkyd resin board groups, whereas it increased for other the groups. Also, water absorption and thickness swelling increased with the increse of soaking time. The rates of increase in water absorption and thickness swelling decreased with the increse of soaking time. The preventive effects of water repellents also decreased with the increse of time. Keywords: Water Repellents, Water - Soluble Salts, Organic Solvent - Soluble Substances, Boron Solutions, Fungicits, Insecticits, Fire Retardants, Impregnation, Impregnated Chips, Particleboard, Physical Properties, Mechanical Properties, Cumbostion ^stance, Rots Resistance, Insects Resistance. 140

BAZI AHŞAP ESASLI LEVHALARDA SÖKÜLÜR-TAKILIR BAĞLANmLEMANIPERFORMANSLARININBELİRLENMESİ (Yüksek Lisans Tezi) Osman DİNÇ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ağustos - 2000 ÖZET Bu çalışmada yonga levha, liflevha ve suni reçine plakası kaplanmış yonga levhadan yapılan kutu mobilyaların köşe birleştirmelerinde kullanılan sökülür- takılır bağlantı elemanlarının (plastik ve metal minifix bağlantı elemanları) mukavemet özellikleri araştırılmıştır. Kullanılan her malzeme, deney türü ve bağlantı elemanı için 10 adet deney örneği hazırlanmış, toplam 300 örneğe düz çekme, diyagonal çekme ve diyagonal basma testleri uygulanmıştır. Deneyler sonucunda, plastik minifix bağlantı elemanı kullanılan işlem görmüş liflevha en iyi sonucu verirken, işlemsiz liflevha ikinci sırada yer almıştır. Bilim Kodu.5001013 Anahtar Kelimeler : Ahşap Esaslı Levhalar, Demonte Bağlantılar, Köşe Birleştirmeler, özel Minifix Bağlantı Elemanları, Basma ve Çekme Kuvvetleri Sayfa Adedi : 60 Tez yöneticisi : Doç. Dr. Mustafa ALTINOK 11 THE DETERMINATION OF PERFORMANCES OF PORTABLE CONNECTION COMPENENTS IN SOME WOOD- BASED PANELS (M.Sc. Thesis) Osman DİNÇ GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY August 2000 ABSTRACT The resistance characteristics of portable connection components (plastic and metal minifix connection components), which are made up from chip panel, fibre panel and artificial resin plated chip panel and used within the connection of edges of case furniture, are investigated. For each element, experiment type and connection component, 10 experiment items were prepared and straight pluck, diagonal pluck and diagonal pressing tests were practised on a total of 300 items. As a result of all experiments, the processed fibre plate where the plastic minifix connector element is used has shown the best result whereas raw plate has become the second. Science code : 5001013 Key Words : Wood -Based Panels. Dismantled Assemblings. Edge Connectors, Special Minifix Connection Components. Pressing and Plucking Forces Page number : 60 Adviser. Assoc. Prof. Mustafa ALTIN'OK tC VttG0KÖ6t£riM KURUUI 62

ÖZET Türkiye'de nüfusun hızla arttığı bu dönemde kaynaklarımız azalmayla karşı karşıyadır. Bunun nedenleri; plansız hasat çalışmaları, talebe uygun olmayan üretim ve üretimdeki standardizasyonsuzluktur. Orman ürünleri sanayiindeki bu sonuç yonga levha ve levha endüstrisindeki gelişmeleri olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada, yonga levha ve levha endüstrisinde standart üretimin, orman kaynaklarımızın geleceğine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yapılan araştırma ve çalışmalar neticesinde ormanlarımızın planlı hasat çalışmaları, piyasa talebine uygun ve zamanında kesim ile doğru şekilde istif ve depolama şartlarının oluşturulması gerekliliği ayrıca piyasa talebine uygun ağaç türleriyle endüstriyel plantasyonların yapılması gerektiği tespit edilmiştir. Bu tespit sonucunda üretim standarda oturtularak orman kaynaklarımızı çok daha verimli kullanabileceğimiz görülmüştür. Çalışma sırasında Türk Standartlar Enstitüsü, Devlet İstatistik Enstitüsü, Orman Bakanlığı Kütüphaneleri ve Orman işletme Müdürlüklerinden faydalanılmışım Anahtar Kelimeler: Orman Ürünleri Sanayii, Yonga Levha, Levha Endüstrisi, Standardizasyon, Verimlilik. VII SUMMARY The Requirements of the Raw Matenal Quality in Forest Products Industry and Encountared the Problems Relevant with the Turkish Standartations Population in Turkey increas grodvally in this time, but forest resource decrease as opposite this condition. Because there is not plan on harvest, product which is unfitting demand and standardization on production in Turkey. For this reason, forest product industry is affect negative development in particle board and board industry. In this study, effect of standard production was aimed to determine on future of forest resource. The results of research and study, it is necessary to get planed. Fitting demand and on time harvest. Besides it is estimated to take wood species which fitting demand, industrial plantation. Orderly stock and store. Forest resource have to be taken productively by constitutiry product standardization. Libraries in Turkey Standardization Institute, Government Statistical Institute, Forest Ministry and Forest Managing Assocation have been utilized for this study. Key Words: Forest Product Industry, Particle Board, Board Industry, Standardization, Productivity. VIII 92

öz Bu çalışmada farklı yüzey malzemeleriyle kaplanmış Yonga levhalarda bazı fiziksel ve mekaniksel özelliklerin karşılaştırılması incelenmiştir. Yapılan deneylerde yüzey kaplama malzemesi olarak meşe kaplama, finiş folyo ve laminat göz önüne alınmıştır. Deneylerin tamamı İ. Ü. Orman Fakültesi Odun mekaniği Laboratuarında gerçekleştirilmiştir, örnek gruplarına; TS 180 (1978)'e göre 2 saat ve 24 saat suda bekletme sonucunda kalınlığına şişme, özgül ağırlık, rutubet tayini, eğilme direnci testleri, TS 1770 (1974)'e göre sıcak kaplara dayanıklılık, su buharına dayanıklılık testleri, BS 1811 (1969)'e göre basınç ve sertlik direnci testleri uygulanmıştır. Elde edilen bulgular bize bu malzemelerin hangi mekanlarda kullanılmasının daha uygun olacağını göstermiştir. VI ABSTRACT `Comparison Of The Technological Properties of particleboard's Covered With Different Surface Materials` In this study, the comparison of the technological properties of particle board that covered with different surface overlay materials, have been examined. In the experiments, oak covered, finish foils and laminate have been used as the surface materials. Experiments, have been made in the laboratory of İstanbul University Forest Faculty Wood Mechanics and swelling to thickness, endure to hot pot and water vapor.pressure, hardness, bending tests have been applied. According to these conclusion of the study, will help us about the usage of surface materials that are used covering technology. 66

ÖZET YONQALEVHA ENDÜSTRİSİNDE OPTİMUM ÜRÜN BİLEŞİMİ VE HAMMADDE KARIŞIMININ DO?RUSAL PROGRAMLAMA TEKNİ?İ İLE MODELLENMESİ VE BİR İŞLETME UYGULAMASI İşletme fonksiyonlarının en önemlisi ve bir işletmenin temel üç faaliyetinden birisi olan üretim, ülke ekonomisinin yaşayabilmesi ve gelişmesi açısından hayati bir önem taşır. İşletmenin başarı ölçülerinin esası da üretim ve üretim faaliyetleri ile ilgilidir. Çünkü, işletmelerin varlıklarını sürdürebilmesi için eldeki kaynaklarını yüksek üretkenlik ile kullanılabilir bir mamul haline getirmesi gerekmektedir. Uygulamada, bunun hayata geçirilebilmesi düzgün üretim plânlarının hazırlanması ile mümkün olur. Üretim plânlaması, istenilen üretim miktarının, istenilen özellikte ve zamanda üretilmesini sağlamak için yapılan çalışmalara denir.Üretim plânlama- sında çeşitli analitik modellerden faydanılmaktadır. Bunların başlıcaları: Maliyet Analizi, Doğrusal Programlama, Bekleme Hattı ve Kuyruk Modeli, Simülasyon Modelleri, Şebeke Plânlama Modelleri, İstatistik Analiz, Şematik ve Grafik Modellerdir. Üretim plânlamada en yaygın kullanılan tekniklerden birisi doğrusal programlamadır. Doğrusal programlama, işletme kaynaklarının optimal kullanımı- nın gerçekleştirilmesinde ve yönetim faaliyetlerinin etkinliğinin geliştirilmesinde yararlanılan matematiksel bir yöntemdir. Bu yüzden, doğrusal programlamanın işletme ve endüstriyel problemlere uygulanmasın da problemin matematik formül olarak ifade edilmesi gerekir. Üretim plânlamada kullanılan doğrusal programlama modelleri statik ve dinamik modeller olmak üzere iki gruba ayrılır. Statik modellerde talebin zaman içinde değişmediği, dinamik modellerde ise talebin zaman içinde farklılaştığı kabul edilir. Dinamik haldeki ürün bileşimi modellerinin amacı, sınırlı kaynakları kullanarak herbir üründen ne miktarda üretileceğine karar vermektir. Statik haldeki karışım modelleri, istenilen spesifikasyonlara sahip, ürünlerin imali için, çok sayıdaki hammaddenin karıştırılmasının gerektiği üretim sistemleri için geçerlidir. Bu modellerde amaç, ürün özelliklerine cevap veren ve en küçük maliyetle üretim işlemini gerçekleştiren malzeme karışımlarını belirlemektir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı, yongalevha endüstrisinde optimum kaynak kullanımını sağlamak bakımından örnek bir model oluşturmak ve daha düzgün üretim planlarının nasıl oluşturulabileceğinin belirlenmesine doğrusal programlama tekniğinden yararlanılarak karar vermektir. XBu çalışmada, doğrusal programlama tekniğinden yararlanılarak yongalevha endüstrisi alanında faaliyet gösteren bir işletmede, ürün bileşimi ve hammadde karışımını optimize etmeyi amaçlayan modeller geliştirilmiştir. Modeller, Industrial Lındo paket programında 0zülmüş, çözüm sonuçlan tablolar ve grafikler şeklinde gösterilmiştir. Ürün bileşimi ile işletmenin bir sonraki döneme ait optimum üretim, satış ve stok miktarları belirlenmiştir. Hammadde karışımı modelleri ile işletmede üretimi yapılan çeşitli kalınlıktaki yongalevhalar için optimum hammadde miktarları tesbit edilmiştir. Daha sonra, bu iki modelin çözüm sonuçlarından hareketle, işletmenin gelecek dönemlerdeki hammadde ihtiyaçlarının hesaplamaları yapılmıştır. XI SUMMARY MODELLING THE OPTIMUM PRODUCT MIX AND BLENDING IN PARTICLEBOARD INDUSTRY WITH LINEAR PROGRAMMING TECHNIQUE AND A FIRM APPLICATION Production which is the most important business functions and one of the basic three activities for a business, has a vital importance for economic development of a country. Succes criteria of a business are intimately linked with production and production activities. Because, for a business to survive it is important that it use its resources at a maxsimum efficiency level to manufacture a usable product. In application, to put this concept into practice is possible only by preparing suitable production plans. Production planning is considered to be the efforts to manufacture the desired product on time, in the desired amounts and quality various analytical models are used in production planning. Some of these are: Cost Analysis, Linear Programming, Waiting Line and Queuenig Models, Simulation Models, Network Models, Statistic Analysis, Graphic Models. The model used in the production planning are divided into two groups: Static and dynamic models. In static models, the demand is accepted to be constant, whereas it is accepted to change by time in dynamic models. The objective of the product mix model in dynamic form is to decide the amount of production of each product by using limited resources. Blending models in static form are formed for production operations in which so many raw materials are needed to be blended in order to manufacture products that have the desired spesifications. The objective in these models is to find out the material mix which satisfies the product spesifications and has the lowest cost for production operation. The objective of this study is to generate models that optimize product mix and blending using linear programming in a business that functions in particleboard industry. The models were solved using Industrial Lindo and the results were obtained both in tabular and graphical form. Product mix, optimum production levels for the next term, sales, and stocks were determined using blending models, optimal amount of raw material for particleboard of varying widths were determined. Finally, using the solutions of the two models, raw material requirement for the business were determined. xn 173

ÖZET Kereste endüstrisinde hammadde giderlerinin üretim giderleri içinde önemli bir paya sahip olması ve kereste endüstrisinin hammaddesi olan tomruk fiyatlarının gittikçe yükselmesi, odun hammaddesinin nasıl daha verimli kullanılabileceği ile ilgili yapılacak çalışmaların önemini arttırmıştır. Hammadde giderlerinde yapılacak tasarrufun, ancak; hammaddeden elde olunacak randımanın yükseltilmesi ile mümkün olabileceği fikrinden hareketle, üretilen ürünlerin maksimize edilmesini ve üretim süresinin minimize edilmesini (kereste üretiminde optimizasyon) sağlayan bir yazılım paketi geliştirilmiş ve kullanıma hazır hale getirilmiştir. Visual Basic programlama dili ile geliştirilen Rokopina adlı bu bilgisayar programının hazırlanmasında, kereste endüstrisinde kullanılan hesaplama yöntemleri ile maksimum verim teorisi ve eşitliklerinden yararlanılmıştır. Kullanıcı, program sayesinde, ince uç çapı, kalın uç çapı ve uzunluğu bilinen bir tomruktan istenen özelliklerde kerestelerin maksimum randımanla üretilebilmesi için nasıl biçilmesi gerektiğini gösteren biçme diyagramını ve elde edilecek ürünlerin sayı, miktar ve oranlarını inceleyebilmektedir. Program, ayrıca, randımanı etkileyen faktörlerin niceliklerin- deki artma veya azalmaların ürünlerde meydana getirdiği değişiklerin belirlenebilmesine de imkan vermektedir. Yapılan çalışmada, bir çok olumlu özelliklerinden dolayı kullanılan E.camaldulensis tomruklarının biçilmesiyle elde edilen pratik sonuçlar ile tomrukların, bilgisayarda, bilgisayar programı yardımıyla biçilmesi sonucu elde edilen teorik sonuçlar karşılaştırılmıştır. Teorik ve deneysel çalışmaların irdelenmesi, hazırlanan bilgisayar programından faydalanılarak randımanda önemli bir artış beklenebileceği sonucunu ortaya çıkarmıştır. Çalışmada ayrıca, bilgisayar programı ayrıntılarıyla tanıtılmış ve programın kereste endüstrisine getireceği kolaylıklar belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kereste, Randıman, E.camaldulensis, Bilgisayar Programı, SUMMARY LUMBER PRODUCTION FROM EUCALYPTUS CAMALDULENSIS WOOD AND YIELD CALCULATION BY A COMPUTER PROGRAM In lumber industry, works related to the more productivity of wood-raw material became considerable important because of having a significant part in the production wasteful of raw material expenditure and increasing the price of log. Saving on the expenditure of raw material can only be done increasing the yield from raw material. Therefore a computer program was developed and made it ready to use for obtaining maximization output and minimization production time. To prepare this computer program named as `Rokopina`, developed with using Visual Basic language, calculation methods used in lumber industry, maximum yield theory and its equations was used. Operator, with using this computer program, can investigate the sawing diagrams to see how to saw the log for production of lumbers which have required properties with maximum yield and number, amount and ratios of products. Also changing on products due to the increasing or decreasing the factor quantities which effects the yield can be determined with this program. In this study, due to many advantages of E.camaldulensis logs, their practical sawing results were compared with computer program's theoretical results. Examination of theoretical and practical results shows that significant increasing on yield can be expected with using this computer program. This computer program was introduced with detail and its advantages on the lumber industry was determined Key Words: Lumber, yield, E.camaldulensis, Computer Program VI 105

ÖZET Hazırlanmış olan bu tezde kalite kavramı ele alınarak toplam kalite ve kalite yönetimi üzerine çalışılmıştır. Kalite Yönetimi içersinde kalite güvencesi ve ISO 9000 Kalite Güvence Sistem Standartları detaylı olarak incelenmiştir. Ayrıca Kalite Kontrol faaliyetleri içersinde önemli bir yer tutan muayenenin kalite. güvencesi ile ilişkisi vurgulanmıştır. Birinci bölümde, kalite anlayışının gelişimi ele alınarak kalite güvencesi sistemi ve muayene kavramına bu yeni anlayışla yaklaşılmış teze kısa bir giriş yapılmıştır. İkinci bölümde, kaliteyi oluşturan elemanlar verilmiş ve toplam kalite kontrolüne geçilmiştir. Toplam Kalite Kontrolünün yerleştirilmesi ve gerçekleştirilmesi ele alınmıştır. Bu kavramlar para ile bütünleştirilmiş ve kalite maliyetleri üzerine çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, kalite güvencesi sistemin amacına yönelinmiştir. Kalite güvencesi sistemi, yönetimde sistem yaklaşımı ile değerlendirilmiştir. ISO 9000 Kalite Güvencesi Sistem Standartları hakkında bilgiler verilmiştir. Kalite Güvencesi Sistemi sertifikalandırmasında izlenecek yollar ayrıntılı olarak incelenmiştir. Dördüncü bölümde, işletmelerimizin en çok önem verdikleri kalite faaliyeti olan muayene incelenmiştir. Muayenenin kalite sistemlerindeki ve kalite güvencesindeki yeri belirtilmiştir. vıBeşinci bölümde, tezin uygulama kısmı olan Tever Ağaç San. ve Tic. İşi. A.Ş.'de Kalite Güvencesi Sistemi incelenmiştir. Altıncı bölüm olan sonuç kısmında, konunun ülkemiz firmaları için önemi ifade edilmiş ve kaliteye artık bir sistem olarak bakmak gerektiği ve önemi belirtilmiştir. Yonga levha ve Lif levha Sektörünün konuya göstermesi gereken ilgi vurgulanmıştır. Sektörün bugünkü durumu ele alınıp Kalite Güvencesi Sistemlerine ihtiyacın önemi vurgulanmıştır. Ayrıca uygulama zorluklan hakkında da bilgi verilmiştir. vıı SUMMARY QUALITY ASSURANCE SYSTEM AND ITS APPLICATION IN PARTICLE BOARD INDUSTRY The lifestyles of consumers and the business effectiveness of companies now depend upon the reliable, consistent performance of products and services with no tolerance for the lost time and costs of any failures. Quality has become the fundamental strategy for competitiveness today. It is important to recognise that, once the interest of a few technical people, quality control today is the primary concern of an increasingly large number of managers, engineers, statisticians, and men and women working in many occupations and throughout many organisations in many nations of the world. The problems to which these men and women direct their attentions exist in a wide range of forms : 1 - The establishment of the right quality objectives in organization plans ; 2 - The assurance of a positive customer reaction to products. The studies is designed to help the men with responsibilities in assuring customers satisfaction by improving product quality and by reducing its related costs. Purpose of this studies is to explain the quality concept and system approach to quality. The studies also provides a sharp focus upon quality assurance systems. Inspection concept is discussed from point of view in terms of the quality control and quality assurance system. VlllThe studies may be used in the following ways: 1 - As a means to obtain an effective understanding of quality concept and quality assurance system. 2 - As a guide to the practices of quality assurance. 3 - As a text for use inspection. Section of thesis part one; introduction. Part two `Quality Concept` The purpose of this section is to define quality concept and also presents the scope of total quality control. Quality is a customer determination and based upon the customer's actual experience with the product or service, measured against his or her requirements. Quality always represents a mowing target in a competitive market. The procedure for meeting the industrial quality goal is therefore termed quality `control`, just as die procedures for meeting production and cost goals are termed, respectively, production `control` and cost `control` There are normally four steps in such control : 1. Setting standards. 2. Appraising conformance. 3. Acting when necessary. 4. Planing for improvements. Satisfactory product and service quality goes hand - in hand with satisfactory product and service cost Quality cost in plants and companies are accounted so as to include two principle areas: The cost of the investment and operating quality cost.Operating quality cost can be broken into three divisions : 1 - Prevention cost. 2 - Appraisal costs. 3 - Failure costs. IXPart Three `Quality Assurance System and ISO 9000 Standards` The purpose of this section presents the system approach to quality. And this section presents ISO 9000 standards. With increased focus on quality issues world - wide, organizations had prepared standards and guidelines in quality field. The ISO 9000 approach is founded on two concepts : 1 - A Quality System: This concept establishes management that if the production and management system is right, the product or quality system establishes a level of quality and ensures that the system produces that level of quality all the time, every time. The system builds quality in rather than screens error out. 2 - Third party assessment : Rather than individual purchaser trying to carry out their own supplier assessments, the ISO 9000 system offers assessments by a third party that all purchaser can rely on. ISO 9000 is a general introduction providing guidance on the appropriate quality assurance model. It clarifies the relation between different quality concept. ISO 9004 itemizes 20 fundamental quality system elements. ISO 9000 specifies the rules for using the three models, ISO 9001, ISO 9002 and ISO 9003, which represent three distinct forms of functional or organizational capability. The most stringent quality model is ISO 9001 which applies in situations where a purchaser contracts for `custom made` product. Ordinarily this involves purchaser. All 20 quality system elements apply in this case. When it is appropriate to asses only a supplier's production and installation capabilities, ISO 9002 is particularly useful where suppliers mass-produce conventional items and where research and development has a lesser strategic role. It is applied when the purchaser requires the suppliers to follow an established design or conform to established product specifications or standards. ISO 9002 xPart Three `Quality Assurance System and ISO 9000 Standards` The purpose of this section presents the system approach to quality. And this section presents ISO 9000 standards. With increased focus on quality issues world - wide, organizations had prepared standards and guidelines in quality field. The ISO 9000 approach is founded on two concepts : 1 - A Quality System: This concept establishes management that if the production and management system is right, the product or quality system establishes a level of quality and ensures that the system produces that level of quality all the time, every time. The system builds quality in rather than screens error out. 2 - Third party assessment : Rather than individual purchaser trying to carry out their own supplier assessments, the ISO 9000 system offers assessments by a third party that all purchaser can rely on. ISO 9000 is a general introduction providing guidance on the appropriate quality assurance model. It clarifies the relation between different quality concept. ISO 9004 itemizes 20 fundamental quality system elements. ISO 9000 specifies the rules for using the three models, ISO 9001, ISO 9002 and ISO 9003, which represent three distinct forms of functional or organizational capability. The most stringent quality model is ISO 9001 which applies in situations where a purchaser contracts for `custom made` product. Ordinarily this involves purchaser. All 20 quality system elements apply in this case. When it is appropriate to asses only a supplier's production and installation capabilities, ISO 9002 is particularly useful where suppliers mass-produce conventional items and where research and development has a lesser strategic role. It is applied when the purchaser requires the suppliers to follow an established design or conform to established product specifications or standards. ISO 9002 xtype of inspection can be a made on each pieces produced (100 percent inspection ) or a check made on a statistical sample of lot. This inspection assures that the product being produced meet the standards of quality and quality levels which have been previously established. Part Five ` Quality Assurance System ISO 9002 Applications in Tever Inc `There is not stud. Some examples are given in this part about appliance of quality assurance system. In this study ; - Quality policy - Organisation plan and - Quality Hand Book write up for Tever Inc. Part Six ; is the conclusion part : Advantages or Quality Assurance System is showing for Tever and Particle board Sector in this part. And Difficulty of Procedures and applying of ISO 9002 was explained. Xll 76

ÖZET Okaliptüs odununun yongalevha üretiminde kullanılması imkanları adlı bu çalışmada; Okaliptüs {Eucalyptus camaldulensis Dehn) ve yongalevha üretimi hakkında kapsamlı bilgi verildikten sonra araştırmanın amaç ve yöntemi belirtilmiştir. Deneme levhalarının üretimi için Tarsus-Karabucak bölgesinden temin edilen okaliptüs odunları K.T.Ü. Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü laboratuvarına getirilerek yongalanıp, elenmiş ve kurutulmuştur. Deneme levhalarının üretiminde, yapıştırıcı madde olarak, tam kuru yonga ağırlığına oranla dış tabakalarda % 9 ve 11, orta tabakada ise % 7 ve 8 oranlarında tam kuru Üre- Formaldehit tutkalı kullanılmıştır. Tüm levhaların dış tabakalarında % 1, orta tabakalarında ise % 0,5 oranında parafin kullanılmıştır. Levhalar; üç tabakalı olarak iki farklı özgül ağırlık grubu (0.55 ve 0.65 gr/cm3), iki farklı sıcaklık (130 °C ve 150 °C), iki farklı pres süresi (5 ve 7 dak.) şartlarında üretilmiştir. Üretim pres basıncı 24.5-28 kg/cm2, levha kalınlığı 20 mm, dış tabakalar levha kalınlığının % 30 'unu orta tabaka ise % 70'ini oluşturacak şekilde ve 56.5x56.5 cm boyutlarında toplam 32 farklı levha grubu olacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Levhalar üç hafta süre ile 20 ± 2 °C sıcaklık ve % 65 ± 5 bağıl nem şartlarında klimatize edildikten sonra deneyler için standartlarda öngörülen boyutlarda kesilerek tekrar klima odasına konulmuştur. Denemelerde; rutubet miktarı, 2 ve 24 saat'te su alma ve kalınlık artımı ve özgül ağırlık gibi fiziksel özellikler, eğilme direnci, eğilmede elastikiyet modülü, yüzeye dik çekme direnci ve vida tutma gücü gibi mekanik özellikler ile üretimden sonra 1 ve 3 ay süreyle depolanan yonga levhalardan ayrışan formaldehit emisyonu belirlemeleri yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Yongalevha, Üre formaldehit tutkalı, Okaliptüs, Fiziksel özellikler, Mekanik özellikler, Formaldehid emisyonu vn SUMMARYThe scope of the study is the possibilites for the use of Eucalyptus camaldulensis Dehn. wood in the production of paticleboard. In the study Eucalyptus camaldulensis Dehn woods from Tarsus-Karabucak,urea formaldehyde resins, paraffin and amonium chloride are used as raw materials in the production of particleboard. The chips were screened to remove any fine material and dried to a moisture content of 4 %. There layers of boards were prepared by using 9 and 11 % adhesive for chips of outer layers and 7 and 8 % for middle layer and 1 % paraffin for chips of outer layers and 0.5 % for middle layer and 1 % amonium cloride for each layers. The boards were prepared of 2 different densities, as 0.55 and 0.65 gr/cm3. The pres conditions were as in the following; temperatures 130 and 150 °C, times 5 and 7 min., closing time : 80 sec, pressure :24.5-28 kg/cm2 The boards properties as in the Mowing; thickness 20 mm, dimension 56.5x56.5 cm, outer layers 30 % of boards thickness and middle layer 70 % of boards thickness. Key Words : Particleboard, Urea formaldehyde, Eucalyptus, Physical properties, Mechanical properties, Formaldehyde emission. vm 118

IV ÖZET Bu çalışmada Acid Curing (A.C.) veniği ve ultraviole (U.V.) verniğinin parlaklık (gloss) çizilme dayanımı (Newton), aşınma dayanımı (devir) değerlerinin karşılaştırılmasının yapılması amaçlanmıştır. Bunun için, 18 mm. yonga levha üzerine meşe kaplama üreformaldehit tutkalı ile preslenerek modern bir lack hattında A.C. ve U.V. vernikleri ayrı ayrı tatbik edilmiş ve bu araştırma için 160 adet örnekten yararlanılmıştır. Deney örnekleri üzerinde parlaklık değerleri liflere dik ve liflere paralel yönde olmak üzere üç ayrı açıda (20° - 60° - 85° ) ölçümler yapılmıştır. Ayrıca her iki verniğin çizilme dayanımı ve aşınma dayanımı testleri yapılarak sonuçlar karşılaştırılmıştır. Bu testler sonucu elde edilen değerler aşağıdaki çizelgelerde verilmiştir. Parlaklık DeğerleriÇizilme Değerleri Aşınma Değerleri VI SUMMARY In this study, the aim was to compare the levels of Acid Curing (A.C.) varnish and Ultraviole (U.V.) varnish in terms of gloss, scratching resistance (Newton) and abrassion resistance. With this purpose, oak plated 18 mm. chip board was pressed with üreaformaldehit glue and on a lack line both A.C. and U.V. varnishes were applied. For this study, 160 samples were used. Gloss levels were measured on samples in two ways: perpendicular to fibres and paralles to fibres. Moreover 3 different angles were used (20° - 60° - 85° ). Also, for both varnishes, scratching and abrassion resistance tests were applied and the results were compared with each other. The results obtained at the end of these tests are given in the below tables. Gloss Valuevii Stratching Value Abrassion Value 55

Bu çalışmada yonga levha üretiminin temel gereci olan odundan tasarruf saklamak amacıyla odun yongalarına % 30 oranında pomza taşı karıştırılarak yeni bir yonga levha türü geliştirilmiştir, Ülkemizde çeşitli yerlerde 2*8 milyar metre küp tahmini rezervleri bulunan pomza taşı, yonga levhanın orta katına tutkallanarak serpilmiştir. Gerekli zaman, basınç ve sıcaklık altında preslenen tabla daha sonra yüzey zımparası ve ebatlama işlemleri ile son şeklini almıştır. Elde edilen bu yeni yonga levhadan alman deney numuneleri TS 180' e göre testlerden geçirilmiştir. Bu testler sonunda elde edilen pomza taşlı yonga levhanın, normal bir yonga levhanın teknik ve estetik özelliklerini asgari düzey de karşıladığı görülmüştür. Araştırmacı ve yatırımcılara, geliştirilen bu yeni levhanın fabrikasyon şartlarda üretimi için gerekli çalışmaların yapılması tavsiye edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Pomza taşı, Yonga levha VI PUMICE-STONE PARTICLE BOARD SUMMARY In this study, a new type of particle board is developed by adding 30 % of pumice-stone by weight basis into the wood particle board in order to make savings from wood which is the main substance for producing particle boards. There is a reserve of pumice-stone about 2.8 billion cubic meters in Turkey. Glued pumice-stone particles are scattered into the intermediate layers of this new type of particle boards are produced under the required pressure and temperature in the specified time intervals and are formed into their final shapes by cutting them in their dimensions and surface sanding. Test samples taken from this new particle board were tested according to TS 180 and analyzed. The results showed that pumice-stone particle boards had met the technical and esthetic requirements of a typical wooden particle board. Researchers and investors are advised that the necessary work to produce this pumice-stone particle board in the real conditions of production should be completed. Key Words : Particle Board, Pumice-stone 57

Bu çalışmada, lifli ve yongalı malzemelerin, ıslak mekanlarda kullanım imkanları araştırıldı. Deneyler, 49±2°C sıcaklık, % 85±5 bağıl nem ortamında yapıldı. Ağırlık, kalınlık ve genişlikteki artış yüzdeleri, 147 saatlik süreçte 9 ayrı gözlemde belirlendi. Deneyler için, lif ve yonga levha örnekleri, verniksiz- tutkalsız (işlemsiz), veraikli-tutkalsız, verniksiz-tutkallı, vernikli-tutkallı olmak üzere dört grupta hazırlandı. Vernikli numunelerde; 6 tür vernik (sentetik, selülozik, iki bileşenli poliüretan, tek bileşenli poliüretan, asit sertleştiricili, selülozik+tinerli), tutkallı numunelerde ise; 3 tür tutkal (polivinilasetat, polimarin, termoplastik) kullanıldı. Deneylerde, genişlik artış değeri ihmal edilebilir miktarda (% 0.5-2) bulundu. İşlemsiz numunelerde; ağırlık artış yüzdesi, lif levhalarda % 97, yonga levhalarda % 80, kalınlık artışı lif levhalarda % 58, yonga levhalarda % 84, vernikli-tutkalsız numunelerde; ağırlık artış yüzdesi, lif levhalarda % 52-94, kalınlık artış yüzdesi % 39-57, verniksiz-tutkallı numunelerde; ağırlık artış yüzdesi, lif levhalarda % 76-90, yonga levhalarda % 72-76, kalınlık artış yüzdesi, lif levhalarda % 45-52, yonga levhalarda % 31-54,. vernikli-tutkallı numunelerde ise; ağırlık artış yüzdesi lif levhada % 7-10, yonga levhada % 6-11, kalınlık artış yüzdesi, lif levhada % 6-7.4, yonga levhada % 3-8.6 olarak bulundu. Bu sonuçlara göre; endüstriyel üretimde lif levha ile termoplastik tutkal, atelye tipi üretimde ise yonga levha malzeme ile polimarin tutkal kullanımının daha uygun olacağı söylenebilir. Islak mekanlar için bu işlemleri görmüş eleman yüzeylerinin iki bileşenli poliüretan vernikle kaplanması önerilebilir. Anahtar Kelimeler : Ahşap malzemenin nem alışverişi, Islak mekan ahşap donanım malzemeleri. In this study, the ability and limits of usage of fibrous board and particle board materials in wet spaces have been investigated. By keeping temperature at 49+2°C and relative humidity at 85+5 % constant the tests were carried out. Increament percentage in weight, thickness and width has been observed using nine different cycles during 147 hours time-period. The fibrous board and particle board test materials were classified into four groups as follows: as received materials, unvarnished-unglued, varnished-unglued, unvernished-glued and vernished-glued. In the varnished samples, six varnishs (syntehetetic, cellulosic, polyurethane with double components, oil based alchid, hardened with acid, and cellulosic+thinnered varnishs) and also three type glues (polyvhinil acetat, polyurethane based, hot-melts glues) were used. In the tests, increament in width value (0.5-2 %) has been found negligible. The weight increament percentage in fibrous boards and particle boards and the thickness increament percentage have been found 97 %, 80 %, 58 % and 84 %, respectively. The weight increament percentage in varnished-unglued samples of fibrous boards, the thickness increament percentage have been found 52-94 % and 39-57 %, respectively. The weigth increament percentage in unvarnished-glued samples of fibrous boards and particle boards and the thickness increament percentage have been found 76-90 %, 72-76 %, 45-52 % and 31-54 %, respectively. The weight increament percentage in varnished- glued samples of fibrous boards and particle boards and the thickness increament percentage have been found 7-10 %, 6-11 %, 6-7.4 % and 3-8.6 %, respectively. According to the tests results, the fibrous material with hot-melt glue has been found suitable for industrial production. In the case of workshop production, particle material with polyurethane based glue has been found suitable. The surfaces of previously processed materials (as mentioned above) coated with polyurethane varnish with double components are recommended for wet spaces. Key Words : The moisture buffering of wooden materials, The wooden equipment materials for wet spaces. 158

109

ÖZET Mutfak Mobilyası Üretiminde Kullanılan Yüzey Kaplama Malzemelerinin Yongalevha Kalitesi Üzerine Etkileri Bu çalışmada, yüzey kaplama malzemelerinin yongalevhamn kalitesi üzerine etkileri ve kaplanmış yongalevhalann bazı fiziksel, mekanik ve yüzey kalitesine yönelik özelliklerinin belirlenmesi incelenmiştir. Deneme levhalarının üretimi için ikisi kamu, ikisi özel olmak üzere dört farklı fabrikadan alman yongalevhalar kullanılmıştır. Fabrika isimlerinin saklı kalması için bunlar A, B, C ve D Fabrikaları olarak tarafımızdan adlandınlrmşlardır. Ahşap kaplama işlemi için, pres basıncı 2 kg/cm2, pres sıcaklığı 110 °C ve pres süresi 3 dakika olan preste yongalevha üzerine m2 `ye 150 gr gelecek şekilde üreformaldehit tutkal çözeltisi kullanılmış ve daha sonra üzerine son kat vernik atılmıştır. Lake kaplama işlemi için yongalevha yüzeyine 250-300 g/m2 lake macunu sürülüp zımparalandıktan sonra lake boya atılmıştır. Rulo laminatı kaplama işlemi için pres basıncı 2 kg/cm2, pres sıcaklığı 80 °C ve pres süresi 4 dakika tutulmuştur. Bu işlem sırasında yongalevha üzerine m2 *ye 220 gr gelecek şekilde üreformaldehit tutkal çözeltisi kullanılmıştır. Yüksek basınç laminatı kaplama işlemi için pres basma 2 kg/cm2, pres sıcaklığı 1 10 °C ve pres süresi 4 dakika tutulmuştur. Bu işlem sırasında yongalevha üzerine m2 `ye 220 gr gelecek şekilde üreformaldehit tutkal çözeltisi kullanılmıştır. Polrvinilklorür kaplama işlemi için pres basıncı 2 kg/cm2, pres sıcaklığı 90 °C ve pres süresi 10-15 saniye tutulmuştur. Bu işlem sırasında yongalevha üzerine m2 ' ye 100 gr gelecek şekilde epoksi tutkalı kullanılmıştır. Deneme levhaları üç hafta süre ile 20± 2 °C sıcaklık ve %65 ± 5 bağıl nem şartlarında klima odasında kfimatize edildikten sonra deneyler için gerekli boyutlarda kesilerek tekrar klima odasına konulmuştur, örnekler üzerinde özgül ağırlık, rutubet miktarı, su alma ve kalınlık artımı gibi fiziksel, eğilme direnci yüzeye dik çekme direnci, levha yüzeyine ve levha kenarına dik vida tutma gücü gibi mekanik özellikler ile sigara ateşine, lekelenmeye, aşınma ve çizilmeye karşı dayanıklılık gibi yüzey kalitesi deneyleri yapılrnıştff. Deneyler sonucu elde edilen değerler üzerinde t-testi, çoğul varyans analizi ve buna bağlı olarak Duncan testi uygulanmıştır. Sonuç olarak, yüzey kaplama malzemeleri ile kaplanmış yongalevhalann fiziksel ve mekanik özelliklerinde belirgin bir iyileşme kaydedilmiştir. Yüzey kalitesine yönelik deneyler sonucunda rulo ve yüksek basınç laminatmm mutfak mobilyası üretimi için daha uygun oldukları belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler : Ahşap Kaplama, Lake, Rulo Laminaö, Yüksek Basic Laminatı, Pohvinil Ktarür, Yongatevha. VTII SUMMARY The Effects of Surface Coating Materials Used For Kitchen Cabinets on the Quality of Particleboards In this study, the effects of surface coating materials on the quality of particleboards and its physical and mechanical properties together with its surface quality were investigated. Samples were obtained from for different sources named A, B, C, D for security of them. A, C and B, D indicate state and private sources, respectively. For veneer coating, 150 g/m2 of urea formaldehyde was used at about 2 kg/cm2 of pressure and 110 °C of temperature for 3 minutes, and then warnish was applied. For lak coating, particleboards were sanded after 250-300 g/m2 lak paste was applied and painted. For continious pressure laminated coatings, samples were kept under 2 kg/cm2 of pressure and 80 °C of temperature for 4 minutes, and 220 g/m2 of urea formaldehyde adhesive was applied for during this procedure. For high pressure laminated coatings, samples were kept under 2 kg/cm2 of pressure and 110 °C of temperature for 4 minutes, and 220 g/m2 of urea formaldehyde adhesive was applied for during this procedure. As for polivinylchloride coating, samples were kept under 2 kg/cm2 of pressure and 90 °C of temperature for 10-15 seconds, and 100 g/m2 of epoxy resins was applied for during this procedure. Boards were conditioned in a conditioning room for three weeks at 20± 2 °C and 65±5 % relative humudity until all the boards reached an equilibrium moistere content. After that boards were recut at the specified dimensions and were replaced in the conditioning room. The following was recorded during the experiments: moisture content, water absorbtion and thickness swelling at 2 and 24 hours after soaking in the water, specific gravity, bending strength, bonding strength, screw holding and some surface quality experiments. As a result of this study, physical and mechanical properties of particleboard veneered using by surface coating materials were increased. It may be concluded that continious pressure laminated and high pressure laminated materials are suitable for kitchen cabinets. Key Words: veneer, lak, continious pressure laminate, high pressure laminate, polyvinylchloride, particleboard. IX 94

ÖZET Nüfusun hızla artmasına karşılık ormanlarımızın hızla azalıyor olması Orman Ürünleri Sanayi sektörünün sorunlarının büyümesine neden olmuştur. Artan nüfus karşısında hammadde odunun yetersizliği, standartlara uygun olmayışı ve verimli bir şekilde işlenememesi sorunlardan birkaçıdır. Hammadde odunun daha verimli bir şekilde işlenebilmesi için boyutsal özelliklerinin kullanım yerlerinin isteklerine göre ayarlanması yapılacak olan odun hammaddesi üretiminde gereklidir. Bu çalışmada Türkiye'deki Orman Ürünleri Endüstri Sektöründe faaliyet gösteren ve yıllık hammadde işleme gücü 5000 m3 ve üstünde olan kereste ve yonga levha işletmeleri ile görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler sırasında işletmelerin kullandığı tomrukların boyutsal özelliklerinin nasıl olması gerektiği, hangi boy ve çap sınıflarında yoğunlaşması gerektiği anket verilerinden sağlanan bilgilerle irdelenmiştir. Yapılan araştırmalar ve hesaplamalar sonucunda çalışmanın konusunu oluşturan işletmelerin ana sorunları belirlenmiş çözüm ve öneriler geliştirilmiş, işlemek istedikleri hammadde odunun boyutsal özellikleri ile ilgili standartlar oluşturulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Orman Ürünleri sanayi, yonga levha, kereste, verimlilik, standartlar ve standartlaştırma, anket yöntemi. SUMMARY Determining The Raw Material firewood Which Are Using İn Timber And Chipboard Industry, Dimencional Properties The fact that our forests are decreasing with speed, despite the increasing population, is the couse for the growing problems of the forest products industry sector. The inadequacy to standards, and the fact that the raw material firewood more efficiently, a study related with its dimencional properties soult be made. In this study, meetings were held with timber and chipboard plants which are active in the forest industry sector in Turkey and of which the annual raw material firewood process capacity is 5000 m3 and above. As there was no possibitity to examine the industry from all aspects, during this meetings, it was considered to be complated with other studies. As a result of the studies and calculations made, the main problems of the plants forming the subject of the study, could be determined; solution suggestions developed and standards related with dimensional properties of the raw material firewood requested to be processed, could be developed. Key Words : Forest Industry Sector, Chipboard, Timber, Productivite, Standards, Questionnaire Method. VI 73