Search

In the abundance of studies in law and society, the need for determination of the direction and nature of the relationship between law and social change continues. Studies tackling this need, generally focus on the effect of legal change on social relationships. Approaches regarding law as an important tool for social change and studies claims that legal change reflects the social change can be considered in this regard. Such studies, while contributing to the relationship between social change and legal institutions, have certain limitations when it comes to establishing a comprehensive and holistic approach. These limitations stem from treating the relationship between law and society from a one- sided viewpoint. Departing from these limitations, the studies which also consider the effect of social change on law are especially gathered under Marxist approaches. However, in these approaches, there are areas open to criticism in dealing with the phenomenon of legal change in order not to fall into legal fetishism. In this fashion, touching upon Karl Renner, who provides an unique contribution to the field of law and society relations, can offer a fruitful discussion opportunity. Since Renner examines the impact of social and economic changes on law while reconciling his positivist approach with Marxism. His contribution to the relationship between law and society by focusing on the "change of function" of legal institutions shows that law can adapt to changing social conditions without changing its form. However, the fact that Renner was an actor in Austrian politics caused his works on the law to remain in the background and could not draw the attention it deserves, especially in Turkish literature. In this paper the possibilities offered by Renner’s approach, which is stuck between Marxism and positivism, to the debates on law and social relations are analyzed with a critical perspective, while consider his political life and the conditions he is in., Hukuk ve toplum başlığı altındaki çalışmaların çoğulluğu içerisinde toplumsal değişim ve hukuk ilişkisinin yönünün ve niteliğinin belirlenmesi ihtiyacı devam etmektedir. Bu ihtiyaca yönelen çalışmalarda genellikle hukuksal değişimin toplumsal ilişkilere etkisi dikkate alınmaktadır. Hukukun toplumsal değişimin önemli bir aracı olarak görüldüğü yaklaşımlar ve hukuksal değişimin toplumsal değişimi yansıttığına ilişkin çalışmalar bu kapsamda değerlendirilebilir. Söz konusu çalışmalar, hukuk kurumları ve toplumsal değişim ilişkisine dair önemli katkı sunsa da kapsamlı ve bütünlüklü bir yaklaşım oluşturmada belirli sınırlılıklara sahiptirler. Söz konusu sınırlılık ise hukuk ve toplum ilişkisini tek yönlü ele almaktan kaynaklanır. Bu sınırlılıklardan yola çıkıp toplumsal değişimin hukuk üzerindeki etkisinin de incelendiği çalışmalar ise özellikle Marksist yaklaşımlar altında toplanmıştır. Ancak bu yaklaşımlarda da hukuk fetişizmine düşmemek adına hukuksal değişim olgusunu ele almada eleştiriye açık alanlar söz konusudur. Bu noktada hukuk toplum ilişkisi alanına özgün bir katkı sağlayan Karl Renner’a değinmek verimli bir tartışma fırsatı sunabilir. Zira Renner, pozitivist yaklaşımını Marksizm’le uzlaştırarak toplumsal ve ekonomik değişimlerin hukuka etkisini incelemektedir. Hukuk ve toplum ilişkisine hukuk kurumlarının “işlev değişimine” odaklanarak sağladığı katkı, hukukun değişen toplumsal koşullar içinde biçimini değiştirmeden uyum sağlayabileceğini gösterir. Ancak Renner’in Avusturya siyaseti içerisinde bir aktör olması, hukuk çalışmalarının geri planda kalmasına neden olmuş ve özellikle Türkçe yazında gereken dikkati çekememiştir. Bu çalışmada Renner’in Marksizm ve pozitivizm arasında kalmış yaklaşımının, siyasal yaşamı ve içinde bulunduğu koşullar dikkate alınarak, hukuk ve toplum tartışmalarına sunduğu imkanlar eleştirel bir perspektifle analiz edilmektedir.