Search

Birçok ülkede yaygın olarak yetiştirilen börülce, baklagiller arasında ekonomik yönden önemli bir yere sahiptir. Özellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde öncelikli bitkisel protein kaynağı olarak değerlendirilen börülcede, bazı genotiplerin kurak koşullara dayanıklı olduğu bildirilmektedir. Bu çalışmada, verim ve kalite özellikleri yönünden umutvar olarak kabul edilen bir börülce genotipinin, kısıtlı sulama koşullarında yetiştirilme olanakları araştırılmıştır. Bu amaçla farklı su uygulama düzeylerinin, bitki gelişimi, verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi incelenmiştir. 2014-2016 yılları arasında yürütülen araştırmada, kullanılabilir nem kapasitesinin tüketilmesine izin verilen bölümlerinin farklı olduğu üç sulama konusu uygulanmıştır. Bunlar sırasıyla; 1- Tam sulama (A0 konusu): kullanılabilir nem kapasitesinin %25'inin tüketilmesi durumunda sulamanın yapılması, 2- Kısıt I (A1 konusu): kullanılabilir nem kapasitesinin %50'sinin tüketilmesi durumunda sulamanın yapılması, 3- Kısıt II (A2 konusu): kullanılabilir nem kapasitesinin %75'inin tüketilmesi durumunda sulamanın yapılması uygulamalarıdır. Her sulamada topraktaki nem içeriği tarla kapasitesi düzeyine tamamlanmıştır. Deneme süresince topraktaki nem değişimi, sensörler yardımıyla birer saatlik zaman aralıklarında izlenmiştir. Veri sağım işlemi arazide düzenli aralıklarla bilgisayar yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Denemede damla sulama yöntemi uygulanmıştır. Kısıtlı sulama uygulamalarının bitki verim ve kalite özellikleri üzerine etkisini tanımlayan veriler, bazı farklı araştırma sonuçlarıyla paralellik gösterirken, bazı sonuçlara göre ise daha yüksek bulunmuştur., The cowpea, grown commonly in a lot of countries has an important place economically among the leguminous. Especially in underdeveloped or developing countries, cowpea is an important source of vegetable protein. Also it is known that some genotypes are resistant against drought conditions. In this study, the growing opportunities of a cowpea genotype which was accepted suitable for yield and quality was investigated under deficit irrigation conditions. For this purpose, effects of different water application levels on crop development, yield and quality features were investigated. Three different irrigation levels were applied in the experiment, which was carried out between 2014 and 2016. These levels are; 1- Unconstraint irrigation (A0 subject): Irrigation application was performed when 25% of useful water was consumed. 2- Constraint I (A1 subject): Irrigation was performed when 50% of useful water was consumed. 3- Constraint II (A2 subject): Irrigation was performed when 75% of useful water was consumed. The moisture content of soil was completed to field capacity level at each irrigation application. The moisture variation in soil during the experiment was observed in one hour intervals by the moisture sensors. The data transfer process was carried out in the experimental area in regular intervals by computer. Drip irrigation system was applied in the experiment. Some of the data from the experiment shows similar trends with the results of previous investigations, while some of them are higher than the other previous results.

Tekstil ürünlerinin nem seviyelerini belirleme işlemi, tekstil üretimi, tekstil boyama ve tekstil kurutma gibi bazı süreçlerde büyük bir öneme sahiptir. Özellikle çamaşır kurutma makinaları için tekstil nem seviyesinin ölçülmesi kritik bir parametredir.Çamaşır kurutma makinası 1840 yılında üretilmeye başlanmış ve 2000'li yılların başından itibaren Türkiye pazarına girmiş olan bir beyaz eşyadır. Özellikle kış mevsiminde çamaşırların dışarıya asılamamasından ve yeni binalarda balkonlara yer verilmemesi nedeniyle artık her evin ihtiyacı olmaya başlamıştır. Kurutma makinaları, çamaşır makinasında yıkanmış ve nemli olarak çıkan çamaşırların kurutma işlemini gerçekleştiren bir üründür. Kurutma makinalarındaki kritik konulardan biri çamaşır kuruluğunun algılanmasıdır. Kurutma makinaları çamaşır kuruluğunu algılayabildiğinde, homojen kurutma sağlar ve kurutma süresini de makina optimize ederek enerji tasarrufu sağlayabilir. Piyasadaki kurutma makinaları, rezistanslı ve ısı pompalı makinalar olmak üzere ikiye ayrılır. Rezistanslı makinalarda hava sıcaklığı 90°C'ye kadar yükseltilerek tambur içerisine gönderilir ve çamaşır bu sıcak hava ile kurutulur. Bu makinalar zaman ayarlı olarak çalışmaktadır. Çamaşırın kuruluğunu algılayacak bir sensör sistemi bulunmamaktadır. Sıcaklık sensörü kullanılarak sadece tambur içerisinin sıcaklığı kontrol edilmektedir. Çamaşır nem seviyesi ölçümü olmadan zaman ayarlamalı olarak yapılan kurutma çevriminde, zamanlayıcıyı kullanıcı ayarlamaktadır. Kullanıcı tarafından sürenin az girilmesi çamaşırların homojen olarak kurumamasına neden olmaktadır. Sürenin gereğinden fazla ayarlanması ise çamaşırların kuruduktan sonra fazla ısınmasına sebep olmaktadır ve bu durum çamaşırlara zarar vermektedir. Isı pompalı makinalarda ise hava 55 °C'ye kadar ısıtılarak tambur içerisine gönderilmektedir. Isı pompalı makinalarda iletkenlik plakaları ile çamaşır iletkenliği ölçülerek çamaşır kuruluğuna karar verilmektedir. İletkenlik plakaları makina içerisinde tamburun ön kısmındaki hareketsiz bölgede sabit olarak bulunmaktadır. Bu yöntem rezistanslı makinalara göre daha iyi çalışsa da sabit bir noktadan ölçüm yapıldığı için tüm çamaşırların kuruluğu algılanamamaktadır. Ayrıca kurutma makinasındaki iletkenlik plakaları ile kurutma çevriminin sonlarında çamaşır iletkenliğinin düşük olduğu noktalarda ölçüm yapılamamaktadır. İletkenliğin düşmesi, çamaşır direncini iletkenlik plakalarının ölçebileceği seviyenin üstüne çıkarmaktadır. Bu seviyenin üzerine çıktığında kurutma makinası seçilen kurutma programına göre zamanlayıcı kullanmakta ve kurutma çevrimini sonlandırmaktadır. Kurutma çevriminin sonunda, rezistanslı makinalarda olduğu gibi yine zamanlayıcı ile kurutma çevrimini sonlandırması homojen kurutma problemlerine neden olmaktadır.Bu çalışmada, tekstil ürünlerinde hassas nem seviyesi algılama problemine çözüm olacak bir ölçüm sistemi geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçüm sistemi ile düşük DC gerilim seviyelerinde yüksek direnç ölçümleri hassas bir şekilde yapılmıştır. Aynı sensör tasarımı ile düşük direnç değerleri ve yüksek direnç değerleri doğru ve hassas bir şekilde ölçülebilmiştir.Geliştirilen ölçüm sisteminde düşük ve yüksek direnç seviyelerini hassas bir şekilde ölçebilmek için ayrı kalibrasyon devreleri kullanılmıştır. Kurutma çevrimi başladığında nemli çamaşırlar yaklaşık 70 kΩ-150 kΩ arasında direnç değerlerine sahip olmaktadırlar. Çevrim başlangıcında düşük direnç seviyelerinde ölçüm yapılmaktadır. Kalibrasyon devresi düşük dirençler için yazılımsal olarak anahtarlanıp hassas bir ölçüm yapılabilir hale getirilmiştir. Çamaşır üzerinden ölçülen direnç değeri 7 MΩ seviyelerine ulaştığında ölçüm sisteminin hassasiyeti azalmaya başlamakta ve direnç değerleri doğru bir şekilde ölçülememektedir. 7 MΩ seviyelerine geldiğinde ölçüm devresi yazılımsal olarak anahtarlanmakta ve yüksek direnç ölçümü yapabilen kalibrasyon devresine geçiş yapılmaktadır. Yüksek direnç seviyelerinde ölçüm devresi üzerinden geçen akım seviyesi çok düşük değerlere ulaştığı için devre gürültüden etkilenir hale gelmektedir. Bu gürültüyü engellemek için donanımsal filtre devreleri kalibrasyon devresinde kullanılmıştır. Ayrıca çamaşır nem seviyesi kurutma çevrimi sonlarında çok düşük seviyelere ulaştığı için çok yüksek direnç değerleri oluşmaktadır. Bu direnç değerlerinin bir ADC portu ile okunması sıkıntılara yol açmaktadır. Mikroişlemcilerin ADC portlarındaki giriş empedansları teoride sonsuz olarak kabul edilmektedir. Ancak uygulamada ise kullanılan işlemcilerin ADC girişleri 100 MΩ'luk bir giriş empedansına sahiptir. Çamaşır üzerinde oluşan direnç seviyesi de yüksek değerlere ulaştığında ADC portu ile beraber gerilim bölücü devre gibi davranmaktadır. Bu yüzden yüksek direnç ölçümü yapılan kalirasyon devresi ile ADC portu bir opamplı izolasyon amplifikatör devresi ile birbirinden ayrılmıştır. Böylelikle hem düşük hem de yüksek direnç seviyeleri hassas ve doğru bir şekilde ölçülebilmiştir.Geliştirilen ölçüm sistemini, kurutma makinasında kullanmak için kurutma makinasına özel mobil bir sensör cihazı tasarımı yapılmıştır. Mobil sensör cihazı makina içerisine çamaşırlar ile beraber atılarak çamaşırların nem seviyesini algılamak için kullanılmıştır. Yüksek direnç ölçümleri yapabilmesi ve çamaşırlar ile beraber tambur içerisinde hareket edebilmesi sayesinde tüm çamaşırların nem seviyesi ölçülebilir hale getirilmiştir.Geliştirilen sensör sistemi ile kurutma deneyleri yapılmıştır. Kurutma çevrimi süresince çamaşır nem seviyeleri ölçülmüş ve kuruluk algılanması sensör sistemi ile gerçekleştirilmiştir. Bu şekilde çamaşır kurutma makinalarındaki kuruluk algılama problemine çözüm olarak sunulmuştur. Kurutma makinası mevcut sensör yapısı ile %10 ve altı kuruluk seviyesi hassas olarak ölçülemezken, tasarlanan yeni sensör sistemi ve algoritmalarla hassas ölçümler yapılabilir hale gelinmiştir. Determination of moisture level of textile products has a great importance in processes such as textile production, textile dyeing and textile drying. Measuring the textile moisture level is a critical parameter for tumble dryers.The tumble dryer was started to produce in 1840. Since the early 2000s, it has entered a white-goods market in Turkey. In the winter season, laundry is not hung out. Also new buildings do not have balconies, so the drying machine is necessary for house. Tumble dryers perform the drying process of laundry that washed in the washing machine.One of the critical issues in tumble dryer is the detection of laundry moisture level. Dryers provide homogeneous drying when they can detect the moisture level. It can also improve energy efficiency by optimizing the drying time of tumble dryer. There are two types tumble dryer in white-goods market. One is a heat pump tumble dryer and the other is a resistance heater tumble dryer. In resistance heater, the air temperature is raised to 90 ° C and sent into the drum. The laundry is dried with the hot air. Tumble dryers with resistance heater work with timers. There is no sensor system to detect the moisture level of the laundry. Only the temperature inside the drum is controlled using the temperature sensor. The user adjusts the timer before the drying cycle, which is done with time adjustment without measuring moisture level of laundry. The low time input by the user causes the laundry to not be homogeneously dried. Over-setting of timers causes the clothes to overheat after drying. It damages the laundry. In tumble dryers with heat pump, air is heated to 55 ° C and sent into the drum. In the heat pump tumble dryers, conductivity is measured by the conductivity plates and the laundry moisture level is calculated by the measured conductivity value. The conductivity plates are fixed in the machine in the stationary area at the front of the drum. Although this method works better than the resistance heater dryer, the humidity level of all the laundry cannot be detected because the measurement is made from a fixed point. In addition, conductivity plates cannot be measured at points where the laundry conductivity is low at the end of the drying cycle. Low conductivity raises the laundry resistance above the level that the conductivity plates can measure. When the resistance value exceeds the level that the conductivity plates can measure, the dryer uses a timer according to the selected drying program and finishes the drying cycle with timer. At the end of the drying cycle, the completion of the drying cycle with the timer, as resistance heater dryers, causes homogeneous drying problems. In this study, a measurement system was developed to solve the problem of sensitive moisture level detection in textile products. With the developed measuring system, high resistance measurements at low voltage levels are made precisely. With the same sensor design, low resistance values and high resistance values can be measured accurately and precisely.Two calibration circuits are used to accurately measure low and high resistance levels in the developed measurement system. When the drying cycle starts, humid cloths have resistance values of about 70kΩ-150kΩ. At the beginning of the cycle low resistance levels are measured. The calibration circuit is software-switched for low resistances. so that a precise measurement can be made. When the resistance value measured on the laundry reaches 7MΩ, the accuracy of the measuring system decreases and the resistance values can not be accurately measured. When the resistance value reaches 7MΩ, the measurement circuit is switched by software. The calibration circuit is switched to high resistance measurement. At high resistance levels, the current level through the measurement circuit reaches very low values, so the circuit is affected by noise. Filter circuits were used in the calibration circuit to prevent this noise. In addition, high resistance values occur at the end of the drying cycle because the moisture level of laundry reaches very low levels. Reading the resistance values with an ADC port is causing trouble. The input impedances of the ADC ports in microprocessors are considered to be infinite in theory. In practice, the ADC inputs of the processors have 100 MΩ input impedances. When the resistance level on the laundry reaches high values, it acts as a voltage divider circuit together with the ADC port. The calibration circuit and the ADC ports are isolated by an opamp buffer circuit. Thus, both low and high resistance levels can be accurately measured.In order to use the developed measuring system in the dryer, a special mobile sensor device has been designed. The mobile sensor device was used to detect the moisture level of the laundry by being thrown into the drum together with the laundry. The moisture level of all fabrics has been made measurable by the ability to make high resistance measurements and to move within the drum with the laundry. Drying experiments were carried out with the developed sensor system. The moisture level of the laundry was measured until drying cycle ended and dryness detection was performed with the sensor system. Thus, it is presented as a solution to the problem of measuring the moisture level in dryers. Although the dryer cannot accurately measure 10% or less dryness level with the existing sensor structure, it is possible to make precise measurements with the new designed sensor system and algorithms. 102

Enerji kaynaklarının kısıtlı olduğu dünyamızda enerjinin verimli olarak kullanılabilmesi büyük önem taşımaktadır. Sensör teknolojilerindeki gelişmeler enerjinin verimli kullanılabilmesi konusunda en büyük yardımcılardır. Bu tez çalışmasında tıpta, endüstride, tarımda, elektrikli ev aletlerinde yaygın olarak kullanılan ve enerji verimliliğinin sağlanmasında etkili olan nem sensörleri üretilmiştir. Tez çalışmasında Cd (CH3COO)2. 2H2O (kadmiyum asetat dihidrat), Zn (CH3COO)2. 2H2O (çinko asetat dihidrat) ve SnCI2. 2H2O (kalay II klorür dihidrat) başlangıç çözeltileri kullanılarak farklı hazırlama koşullarında döndürmeli kaplama yöntemi ile nem sensörleri üretilmiştir. Üretilen nem sensörlerinde çözücü, molarite değerleri ve kaplama parametreleri optimize edilmiştir. Yapılan çalışmalar neticesinde çözücü olarak % 50 su, % 50 alkol kullanılarak 0,5 M'lık Zn (CH3COO)2. 2H2O ve SnCI2. 2H2O başlangıç çözeltilerinin değişik yüzdelerle karışımından hazırlanan nem sensörlerinin alttaş üzerine homojen bir şekilde kaplandığı gözlenmiştir. Hazırlanan nem sensörleri üzerinde yapılan elektriksel ölçümler, sensörlerin geniş bir nem aralığında keskin elektriksel değişimler sergilediğini göstermektedir. In our world, where energy resources are limited, it is of utmost importance that energy can be used efficiently. Development in sensor technologies are the greatest help in the efficient use of energy. In this thesis, humidity sensors which are widely used in environment, industry, agriculture, electrical appliances and which are effective in ensuring energy efficiency are produced. In the thesis studies, humidity sensors were produced by spin coating method under different preparation conditions using Cd (CH3COO)2. 2H2O (cadmium acetate dihydrate), Zn (CH3COO)2. 2H2O (zinc acetate dihydrate), SnCI2. 2H2O (tin II chloride dihydrate) starting solutions. Solvent, molarity and coating parameters are optimized in the produced humidity sensors. As a result of the studies, it was observed that the humidity sensors prepared from the mixture of different percentages of 0,5 M zinc acetate dihydrate and tin (II) chloride dihydrate starting solutions using 50 % water and 50 % alcohol as solvent were uniformly coated on the substrate. The electrical measurements made on the prepared humidity sensors show that the prepared sensors exhibit sharp electrical changes in a wide range of humidity. 111

Bu çalışma yeni doğan(0-6 ay) kolik bebeklerin uyku düzenlerinin kurulmasına katkıda bulunarak ve bu kısa periyotta ebevenylere daha uzun dinlenebilme süresi kazandırmak üzerine kuruludur. Kolik durumu, yeni doğan ve gelişimi normal olan bebeklerde görülür. Ayrıca bebeklerde en az üç hafta süreli devam eden huzursuzluk ve ağlamalara neden olur. Bu çalışma ile yapılan beşik sayesinde bebekler kesintisiz, daha uzun bir uykuya sahip olmaktadır. Ayrıca çalışmamız, ebeveynlerin daha iyi dinlenebilmelerini, daha huzurlu bir aile ortamını sağlamalarını ve anne sütünün daha verimli hale gelmesini sağlamaktadır. Tasarlanan mekanizma ile beşiğin temel taşıyıcısı olan krank mekanizması tasarımı kurulmuştur. Bu mekanizma yardımıyla 2 boyutta hareket edebilme kabiliyetine sahip bir yapı ortaya çıkarılmıştır. Krank mekanizması içerisinde kullanılan 2 adet DC motor ile beşiğin ileri-geri ve yukarı-aşağı hareketleri sağlanmıştır. İki motorun birlikte aktif olması durumunda ise oval hareket elde edilmiştir. Bebek beşiğinin sıcaklık ve nem değerlerinin gözlenebilmesi amacıyla, dijital sensör olan dht22 sensörü kullanılmıştır. Gelen analog bilgi, dijitale çevrilip mikroişlemciye aktarılmıştır. Çalışmada iki adet arduino mega kullanılmıştır. Birinci arduino, bebek beşiğinin yanına eklenmiştir. Arduino içerisine beşiğin hareket modları, ortamın sıcaklık ve nem değerleri ile bebek sesinin algılanması özellikleri eklenmiştir. Bu bilgiler de lcd ekranda gösterilmiştir. İkinci arduino ise beşikten uzakta bir alanda ebeveynlerin yanına konulmuştur. Mikrofonla algılanan bebek ağlama sesinin buzzer yardımıyla ebeveynlere haber vermesi sağlanmıştır. Aynı şekilde bebeğin ağladığı sonucu da lcd ekranda gösterilmiştir. Çalışmamızda yapılan krank mekanizması ile beşik hareket şekilleri çoğaltılarak beşiğin diğer modellerden farklı yanları ortaya konulmuştur. İlerleyen dönemlerde video kamera özelliği ile bebekler takip edilebilir. Ayrıca bluetooth sheet yardımıyla beşik, telefondan kontrol edilir hale getirilebilir. Bu özellikler ile çalışmamız ileriki dönemler içinde de geliştirilmeye açıktır. This study has been arrenged to contribute that newborn (0-6 months) colic infants's sleeping pattern is established and parents can contain to more relax time in this short period. Colic position is seen in newborn and normal development babies. Besides this position causes ongoing uneasiness and crying in babies at least three weeks. Thanks to cradle conducted babies have uninterrupted and more time sleeping with this study. Also our study provides that parents can rest better, they provide a more peaceful family environment and human milk has gotten more fertile. Crank mechanism design that is basis conveyor of cradle was set up. Structure that has ability to move at two dimensional was revealed by means of this mechanism. Reciprocating and seesaw motions of cradle was provided with two DC motors that was used in the crank mechanism. Spiral motion was obtained in the active situation of two motors. dht22 sensor that is digital sensor on the purpose of observing heat and moisture rates of baby cradle was used. Coming analog data was transferred to digital and microprocessor. Two mega arduinoes was used in the study. First arduino was added next to the baby cradle. Properties such as motion mods of cradle, heat and moisture rates of environment and detection of baby voice was added. These datas was indicated on the lcd display. Second arduino was placed next to parents far from cradle. Baby crying volume detected with microphone provided to inform to parents by means of buzzer. In the same way baby's crying result was showed on the lcd display.Different properties of cradle from other models was revealed by raising patterns of movement of cradle with crank mechanism conducted in our study. Babies can be pursued with its video camera property in the forthcoming terms. Besides cradle can be rendered controllable with phone by means of bluetooth sheet. Our study is open to improvement on the following terms. 97

Bu tezde, metamalzemelerin elektromanyetik dalgalara karsı gösterdiği tepkilerden yararlanılarak basınca duyarlı çok amaçlı metamateryal sensör tasarlanması amaçlanmıştır. Tasarlanan bu yapıların uygulanabilirliliğinin gösterilmesi için rezonans frekansında basınç, sıcaklık, nem ya da yoğunluk değişiminin dielektrik katsayı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Dielektrik katsayısında ki değişimden kaynaklanan lineer bir kayma meydana gelmiştir. Bu lineer kaymayı gözlemlemek için x bandında çalışan iki farklı yapı tasarlanmıştır. Önerilen bu çalışmalar, hem sinyal emici hem de sensör olarak kullanıma açık olduğundan, radara yakalanmayacak özelliklere sahip sensör çalışmalarının oluşturulmasına öncülük etmektedir. Buna ek olarak kimyasal, tarımsal ve tıbbi alanlar gibi birçok uygulama sahasına da sahiptir. In this thesis, aimed to design pressure-sensitive multi-purpose Metamaterials sensor by using respond of electromagnetic waves on the metamaterial. To demonstrate the feasibility of these designed structures, the effect of the change in pressure, temperature, humidity or density on the dielectric coefficient of resonance frequency is investigated. A linear shift has occurred due to the change in the dielectric coefficient. In order to observe this linear shifting, two different structures which are working in the x band have been designed. Recommended studies, are open for both signal absorber and sensor use therefore lead the creation of sensor work in visible for the radar. In addition, it has many application areas such as chemical, agricultural and medical fields. 67

Vejetatif üretim yöntemlerinden birisi de çelikleme ile çoğaltmadır. Klasik yöntem ile yapılan çeliklemede ortam parametrelerinin istenilen düzeyde tutulamaması nedeni ile köklendirme başarısı yüzde olarak düşüktür. Yapılan çalışmalarda çeliklerin köklenme yüzdesinin artırılmasında önemli olan parametrelerden birisinin nem değeri olduğu bilinmektedir. Bilgisayar destekli otomatik köklendirme sisteminde yapılan çalışmada ortam sıcaklığı ve nem değerinin istenilen düzeyde tutulması ile çeliklerin köklenme başarısının arttığı belirtilmiştir. Bu çalışmada otomatik köklendirme sisteminde perlit ortamındaki nem değerinin RSU adaptörlü tansiyometre, Watermark 200SS ve Waterscout SM100 nem sensörlerinin ölçümleri karşılaştırılmıştır. Denemeler, köklendirme masalarında düşük nem (%40), orta nem (%60) ve yüksek nem (%80) ile düşük sıcaklık (18 °C), orta sıcaklık (22 °C) ve yüksek sıcaklık (26 °C) değerlerindedir. Gravimetrik yöntem ile perlit ortamından alınan örneklerin nem değerinin tespiti yapılmıştır. Denemelerde iki nem sensöründe istatistiksel olarak nem ölçüm değerinin perlit sıcaklıkları arasındaki farklılığın anlamlı olduğu bulunmuştur. Otomatik köklendirme sisteminde perlit ortam nem değerini ölçen üç sensör karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda, en hassas ölçüm yapan sensörün RSU adaptörlü tansiyometre olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, RSU adaptörlü tansiyometrenin kullanılması önerilmiştir. One of vegetative production method is also reproduction with cutting. Inability kept at the desired level by conventional cutting methods of setting parameters rooting success is low as a percentage. In the studies, it is known that humidity value is the most important parameters on increasing the percentage of rooting ability of cuttings. Ambient temperature in the study of computer-aided automatic rooting system and kept at the desired level of humidity values are expressed with increased rooting success of cutting. In this study, measurements of the humidity value in the perlite media on automatic rooting system was compared with RSU adapter tensiometer, Watermark 200SS and Waterscout SM100 humidity sensors. Experiments were conducted in rooting table on low humidity (40%), moderate humidity (60%) and high humidity (80%) with low temperature (18 °C), moderate temperature (22 °C) and high temperature (26 °C) in value. Detecting the humidity of the sample taken from the perlite media were made by gravimetric method. Two moisture sensors in the experiment, it was found that the moisture measurement value was statistically significant differences between the perlite temperatures. The three sensors that measure perlite ambient humidity values on automatic rooting system were compared. As a result of the comparison, the most sensitive measurement of the sensor was RSU adapter tensiometer. Therefore, it is recommended to use the tensiometer RSU adapter tensiometer. 85

TiO2 birçok alanda gerek uygulama gerekse araştırma malzemesi olarak önemli bir araştırma konusudur. Bu çalışmada sol-jel metodu kullanılarak TiO2 saf haliyle birlikte, Alüminyum (Al) ve Bakır (Cu) ile %5 oranında katkılandırılmış ve elde edilen bu yeni malzemeler çeşitli açılardan araştırılmıştır. Malzemeler sol jel yöntemi kullanılarak cam altlıklar üzerinde üretilmiştir. İncelemeler yapısal, yüzeysel, optik, nem ve gaz algılama ve fotokatalitik başlıklarıyla gerçekleştirilmiştir. Yapısal analiz ile malzemenin karakteristik özellikleri ortaya çıkarılmaya çalışılırken, Elektron mikroskop görüntüleri yüzey yapısı hakkında fikir sunmuştur. Saf, Cu ve Al katkılı TiO2'in nem ve O2 ve CO2 gazlarına karşı sensör özellikleri de araştırılmıştır. Üretilen malzemeler fotokatalitik ve optik, özellikleriyle de ele alınmıştır. Morötesi ışın (UV) altında belirli oranda kimyasal ile kontamine edilmiş suda fotokatalitik parçalama incelenmiştir.Bu tez çalışmasında, bilgisayar kontrollü gaz akış sistemi algılama süreçlerinde QCM referans frekansındaki kaymalar ölçülmüştür. Böylece filmlerin seçicilik, duyarlılık ve kararlılık özellikleri hakkında bilgi edinilmeye çalışılmıştır.Çalışmada sol gel yöntemi ile üretilen katkısız ve katkılı ince filmlerin yapısal, optik ve bağıl neme karşı olan hassasiyetleri hakkında elde edilen bilgiler ilerideki gaz sensörü ve fotokatalitik çalışmalarına katkı sağlaması bakımından önemlidir. TiO2 is a popular material in many areas for search or applications. Its versatility is the main reason for popularity. In this thesis, TiO2 doped in the rate of %5 with Aluminum (Al) and Copper (Cu). Three types of TiO2 (pure, Cu and Al doped) materials are analyzed in various aspects. All materials are produced by using sol-gel techniques on the glass bases. Analyses focus on structural, surface morphology and optical. Three types of material examined for their gas and humidity sensing and photocatalytic features. Structural analysis brings out the characteristic properties, electron microscopy images ensured surface morphology information. Pure, Cu and Al doped TiO2 materials are investigated to observe whether they can be used as gas and/or humidity sensor or not. Photocatalytic and optic features are examined; their optical refractances and transmittance measurements are measured. The materials are used as photocatalytic degrader in specifically contaminated water. Computer controlled gas flow system is used for gas and humidity sensing. The materials are covered as a thin film on the Quartz Crystal Microbalance (QCM) sensor and they are used in the gas flow system to find out how the reference frequency shifted by the humidity and various gases. The frequency shifts are measured and commented about the selectivity, sensitivity and stability of the materials.The work produced important information of pure, Cu and Al doped TiO2 thin films on the structural, optical morphological aspects. The other information that has been released from the work is how the materials can be used as gas and humidity sensor and photocatalytic degradation. 87

Bu çalışmada, farklı oksit kalınlıkları ile oluşturulan Al/Al2O3/CdS MIS Schottky diyotların akım-gerilim (I-V) ve kapasitans-gerilim (C-V) karakteristikleri ±5V aralığında incelendi. Elde edilen ölçümler ile yapının idealite faktörü (n), bariyer yüksekliği (?B), seri direnci (Rs), taşıyıcı yoğunluğu (NA) ve arayüzey durumlarının sayısı (Nss) belirlendi. Sıcaklık artışı ile birlikte ?B ve Rs değerlerinde düşüş, n değerinde artış gözlemlenirken NA ve Nss değerlerinde incelenen sıcaklık aralığında belirgin bir değişim görülmedi. Diyotun nem algılama özelliğinin incelenmesi için nem ortamında I-V ölçümleri yapıldı. Bu ölçümler sonucunda nem etkisi ile diyotun direncinde azalma meydana geldiği görüldü. Bu nedenle diyotun sensör uygulamaları için uygun bir davranış gösterdiği anlaşıldı. In this study, current-voltage (I-V) and capacitance-voltage (C-V) characteristics of Al/Al2O3/CdS MIS Schottky diodes prepared with different oxide thickness have been investigated over voltage range of ±5V. From the evaluation of the experimental measurements, ideality factor (n), barrier height (?B), series resistance (Rs), carrier density (NA) and interfacial state density (Nss) were calculated. When Rs and ?B values decrease with increasing temperature, the n increases with increasing temperature and significant changes were not observed in the examined temperature range for Nss and NA. Examination of humidity sensing property of diode, I-V measurements were done in humidity atmosphere. The resistance of diode decreased with the effect of humidity. Therefore, it was understood that the diode was suitable for the sensor applications. 79

Transparan iletken oksit malzemeler (TCOs), düz panel ekranlar ve fotovoltaikler (inorganik cihazlar, organik cihazlar ve boya duyarlı güneş hücreleri gibi optoelektronik cihazlarda kullanılırlar. Bu filmlerin çoğu polikristalin ve amorf mikro yapılar ile üretilirler. Bu uygulamalar, gelen ışığın ortalama %80' ini geçiren ve taşıyıcı transportunda iletkenliği 103 S/cm' den büyük elektrot materyalleri kullanırlar. TCO malzemeler, diğer tip yarıiletkenler ile karşılaştırıldığında basit ve küçük yapıları, düşük maliyetleri ve çalışma ortamında sensör uygulamalarındaki kolaylığı gibi bazı avantajlara sahiptirler. Bu yüzden TCO malzemeler, gaz sensörü uygulamalarında yaygın ve kullanışlı algılayıcı malzemelerdir.Bu tez çalışmasında sol gel yöntemi ile cam ve Si (100) altlıkların üzerine kaplanmış katkısız ve Ru katkılı SnO2 ince filmlerin çeşitli yapısal, optiksel, elektriksel ve gaz duyarlık özellikleri incelenmiştir. Kalay oksit 3.6 eV gibi geniş bir yasaklı bant aralığına sahip olan ve n tipi katkılamaya uygun olan bir yarıiletkendir. Kalay oksit zehirli olmayan, ucuz ve bir hayli bol bulunabilen bir malzeme olduğu için transparan elektrot, güneş pili ve gaz sensörü uygulamalarında sık olarak kullanılır.Bugünlerde, bu malzemeler üzerindeki araştırmalar hassasiyetlerini, seçiciliklerini, durağanlıklarını geliştirme yönündedir ve en önemlisi de çözeltide bulunan düşük yoğunluklardaki metallerin varlığında bu özellikleri geliştirmeyi başarmaktır. Böylelikle bu çalışmada, eklenen rutenyum metalinin SnO2 materyalinin yüzey özelliklerini geliştirdiği gerçeği ortaya konulmuştur.İnce film üretiminde, bugünlerde oldukça sık kullanılan sol jel sürecini cazip hale gelmesinin sebebi, ekonomik olarak geliştirilebilen, geniş alanlarda yüksek kaliteli filmler üretmeyi sağlayan enerji tasarrufu sağlayan bir yöntem olmasıdır. Filmlerin yapısal ve mikro yapısal özellikleri X ışını kırınım (XRD) cihazı ve tarayıcı elektron mikroskobu (SEM) ile karakterize edilmiştir. Filmlerin optiksel özellikleri (bant aralığı, kırılma indisi vb.) yüzde geçirgenlik ve yansıtıcılık spektrumları belirlenerek, refraktometre ve spektrofotometre kullanılarak ölçülmüştür. Si (100) üzerine depozitlenen filmlerin yüzeylerinden elde edilen akım voltaj karakteristiği ile yüzey direnci elde edilmiştir. Filmlerin elektriksel iletkenliği ve yalıtkanlık davranışı, belli bir sıcaklık değerinde baskın iletim mekanizmasını tanımlayan dielektrik analiz cihazı kullanılarak ölçülmüştür.Bu tez çalışmasında, bilgisayar kontrollü gaz akış sistemi ile Si (100) altlık üzerine depozitlenmiş katkısız ve Ru katkılı ince filmler dış etknelere karşı kapalı bir ortamda, neme maruz bırakılmak sureti ile nemli ortamdaki havanın (bağıl nem) direnci ölçülmüştür. Kuartz kristal mikrobalans (QCM) metodu kullanılarak ise bu yapılarınbağıl nemi tutma özelliklerinin incelendiği bir deney düzeneği tasarlanmıştır. Ayrıca oluşturulan filmlerin seçicilik, duyarlılık ve kararlılık özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak için katkısız ve Ru katkılı SnO2 filmler bağıl neme maruz bırakılıp frekans kaymaları incelenmiştir.Literatürde ilk olarak bu tez çalışmasında sol-jel yöntemi ile üretilen katkısız ve Ru katkılı ince filmlerin yapısal, optiksel, elektriksel ve bağıl neme karşı olan hassasiyetleri belirlenip, bir uygulama alanına taşınmıştır. Bu tez, bu anlamda ilerideki gaz sensörü çalışmalarına basamak teşkil etmesi bakımından önemlidir. Transparent conductive oxides (TCO) are doped with metal oxides, these are used in optoelectronic devices such as flat panel displays and photovoltaics (including inorganic devices, organic devices, and dye-sensitized solar cell). Most of these films are fabricated with polycrystalline or amorphous microstructures. On average, these applications use electrode materials that have greater than 80% transmittance of incident light as well as conductivities higher than 103 S/cm for efficient carrier transport. Transparent conducting oxides (TCOs) have certain advantages when compared to other types of semiconductors, such as low cost, simple construction, small size and ease of placing the sensor in the operating environment. Therefore they are the popular and useful sensing materials for making inexpensive gas sensing devices.The present thesis reports a comparative study of various structural, optical, electrical and gas sensing properties of undoped and Ru substituted SnO2 thin films were deposited on glass substrates and Si (100) substrates by sol gel method. Tin(IV) oxide is a semiconductor with a wide direct forbidden band gap of 3.6 eV and it is amenable to n type doping. It has attracted much attention for applications involving transparent electrodes, solar cells and gas sensors because it is non-toxic, inexpensive, and highly abundant.Nowadays, the research on these materials is focused to increase their sensitivity, selectivity and stability, and one of the main issues to accomplish these issues is the presence of metals at low concentrations. Thus, the present of acertain metal on the SnO2 surface improves the properties of the material, which are depending on the added metal ruthenium.The sol-gel process for deposition of thin films has recently attracted considerable attention because it is proving to be an economical and energy saving method to deposit high quality films on large areas. The structural and microstructural, properties of the films were characterized by X-ray diffraction (XRD) and scanning electron microscopy (SEM). The optical parameters (band gap, refractive index, etc.) of the films were determined by measuring transmittance and reflectance spectrums using refractometer and spectrophotometer. The thin films which are deposited on Si (100) substrate are measured the sheet resistance through the current voltage characteristics. The electrical conductivity and dielectric behavior of the films dependence of temperature was measured to identify the dominant conductivity mechanism using dielectric analyzer.In this study, pure and Ru doped thin films deposited on Si (100) substrate were exposed to humidity and measured their resistance values in isolated chamber with a computer controlled gas flowing system. There was an experimental set up which was developed for detection of the absorbing relative humidity with QCM method. Additionally, in order to determine the selectivity, sensitivity and stability of the thin films, they exposed to relative humidity and frequency shifts were measured.This is the first report in the literature which is produced pure and Ru doped thin films by sol-gel process is determined structural, optical, electrical and relative humidity sensibility properties. This thesis will be guide to future studies on gas sensors. 124

Bu çalışmada, sol-gel yöntemiyle başlangıç maddelerinin molariteleri değiştirilerek sentezlenen ZnO nanoyapıların kristal yapısı, morfolojisi ve kimyasal içeriği sırasıyla X-ışını kırınımı (X-Ray Diffraction?XRD), taramalı elektron mikroskobu (Scanning Electron Microscopy?SEM) ve enerji dağılım spektroskopisi (Energy Dispersive Spectroscopy-EDS) ile belirlenmiştir. Başlangıç maddelerinin molaritelerinin yapıların boyutları ve morfolojileri üzerindeki etkisi araştırılarak, boyut ve morfolojinin sensör özelliklerine etkisi deneysel ve teorik olarak incelenmiştir.ZnO nanoyapıların nem ve gaz (O2, CO) ortamlarında sensör özellikleri kuartz kristal mikrobalans (Quartz Crystal Microbalance?QCM) ve elektriksel direnç ölçümlerinden yararlanılarak çalışılmıştır. Yapıların bant aralıkları ise oda sıcaklığında yapılan fotoışıma (PhotoLuminescence?PL) ölçümlerinden elde edilmiştir. Sentezlenen ZnO nanoyapıların nem ortamındaki adsorpsiyon, desorpsiyon hızları ve Gibbs serbest enerjileri Langmuir adsorpsiyon izotermi aracılığıyla belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar sentezlenen ZnO nanoyapıların nem ve gaz ortamlarındaki sensitivitelerinin morfoloji ve boyuta bağlı olduğunu göstermiştir. In this study, X-ray diffractometry (XRD) and scanning electron microscopy (SEM) equipped with energy dispersive spectroscopy (EDS) were used to characterize crystal structure, morphology and chemical content of ZnO nanostructures synthesized by sol-gel method in different precursor concentrations. The effects of precursor concentrations on sol-gel formation of ZnO nanostructures have been investigated. Size and morphology dependent sensing properties have been determined experimentally and theoretically.Sensing properties of ZnO nanostructures in humidity and gas (O2-CO) environments have been studied by using quartz crystal microbalance (QCM) and electrical resistance measurements. Photoluminescence (PL) measurements have been performed at room temperature to obtain bandgap of ZnO nanostructures. Adsorption parameters such as adsorption, desorption rates and Gibbs free energies of humidity adsorption on ZnO nanostructures have been determined using Langmuir adsorption isotherm. Our results showed that sensitivities of synthesized ZnO nanostructures to humidity and gas ambient conditions strongly depend on their morphology and sizes. 91

Gerçekleştirilen bu sulama sisteminde damla sulama yöntemi kullanılarak, sulamanın mikrodenetleyici ile kontrolü sağlanmıştır. Sistem; yıldız - üçgen motor kontrol ünitesi ve vana kontrol ünitesi olmak üzere iki üniteden oluşmaktadır. Yıldız - üçgen motorlar kalkışlarda zaman rölesi ile belirlenen süre ile yıldız bağlantıda çalışır ve süre sonunda üçgen çalışmaya geçer. Bu işlemin motorun her harekete geçmesinde tekrarlanması gerekir. Fazlardan herhangi birinin kesilmesi motorun arızalanmasına sebep olacağından, motor koruma ile gerçekleştirilen kontrol sisteminde olası arıza durumunun önüne geçilmek istenmiştir. Enerjinin kesilip geri geldiği zamanlarda motoru tekrar yıldızdan başlatma otomatı sisteme eklenmiştir. Sayılan üç fonksiyon tek mikrodenetleyici ile gerçekleştirilmektedir.Sisteme vana kontrol devresi eklenerek sekiz vana ile sulama alanı dana büyük alana yayılmıştır. Vana kısa devre kontrol ünitesi ile sistem arızalanmalarından doğacak zarar minumuma indirilmeye çalışılmıştır. Kullanıcının uyarılması için de vana kısa devre kontrol ünitesine alarm özelliği eklenmiştir.Ayrıca sisteme nem sensörü de eklenerek toprak nem değeri, kullanıcının bitki çeşidine göre belirlediği toprak nem değerine düştüğünde sistem kendini otomatik olarak çalıştıracak şekilde tasarlanmıştır.Sistem; motor kontrol ünitesi ve vana kontrol ünitesi olmak üzere iki ayrı üniteden oluşmaktadır. İki ünite de elektronik devre ve yazılım olarak kombine çalışacak şekilde tasarlanmıştır.Sistemde bulunan tüm fonksiyonların zamana bağlı kontrolü sağlanmıştır. Zaman ayarları; yıldız - üçgen zaman rölesi, motor çalışma süresi, motor durma süresi ve sulama süresini sisteme ?başlat?, ?dur? butonları ve zaman ayar anahtarları ile programlanarak girilebilen yazılım kodları tasarlanıp oluşturulmuştur. In this irrigation system, the control of the irrigation with microcontroller was provided using drop irrigation method. The system consists of two units as star - delta motor control unit and valve control unit. Star - delta motors work in star connection within the time determined by time relay at start-ups and at the end of this time, delta passes to accelerate. This procedure is required to be repeated every time motor accelerates. Any possibly-realized problem in the control system was wanted to be prevented with motor protection since any cut of phases causes the breakdown of the motor. The specialty of start up the motor automatically using star was added to the system in times when energy goes on. These functions were realized with only one microcontroller.Irrigation field was enlarged into a larger field with eight valves with the addition of valve contol circuit to the system. Any problem to rise as a result of system breakdown was tried to decrease to the minimum level with valve control unit. Alarm speciality was added to valve short-cut control unit to precaute the user.Furthermore, the system is designed in such a way that it runs itself automatically when soil humidity value goes down to the level of the soil humidity value determined by the user according to the kind of plant with the addition of humidity sensor to the system.The system consists of two units as motor control unit and valve control unit. Both of these two units were designed to work in a way that both electronic circuit and software are in combination.The control of all the functions in this system were based on a determined time. Time adjustments- star-delta time relay, motor working duration, motor stop duration and irrigation duration- were designed using software codes like `start?, `stop? buttons and time adjustment switches. 87

Yapay zeolitler ve doğal zeolitlerin neme karşı duyarlılığı bilinen bir gerçektir. Farklı katkı maddeleri kullanılarak hazırlanan yüzeliden fazla yapay zeolit türü vardır. Bu çalışmada hidrojen katyonu içeren zeolit Y tozunun nem sensörü olarak kullanabilirliği araştırıldı. Zeolit Y tozu standart tekniklerle (XRD, EDX, DTA-TG, SEM) karakterize edilerek ticari nem sensor hammaddeleri ile karşılaştırıldı. Zeolit Y tozunun nem sensörü üretiminde kullanılabilirlik kapasitesini belirlemek için serbest toz modeli geliştirildi. Sonra farklı iki yöntem kullanılarak sensör numuneleri üretildi. Ölçümler için rezistif esaslı çalışan elektronik devre ve kontrollü nem kabini tasarlandı. Nem kabini içerisine sabitlenen referans nem sensörü ile üretilen sensör numunelerinin elektriksel özellikleri (cevap verme süresi, hassasiyet ve çalışma aralığı) osilaskopla ölçüldü. Elde edilen bilgiler frekans-bağıl nem grafiklerine dönüştürüldü. Sonuç olarak serbest toz modeline göre zeolit Y tozunun nem sensörü üretiminde kullanılabileceği belirlendi. Fakat elektriksel özelliklerin daha hassas ölçülebilmesi ve tekrarlanabilir sonuçların elde edilebilmesi için yeni yöntemlerin geliştirilmesi gerektiği belirlendi. Anahtar Kelimeler: Zeolit Y, Nem Sensörü Both natural and synthetic zeolites are sensitive to humidity. There are more than hundred and fifty artificial zeolite types, which are prepared by using different additives. In this study, zeolite Y that consists of hydrogen cation was used for fabricating humidity sensors. First of all, zeolite Y powder was characterized by standard techniques (XRD, EDX, DTA-TG and SEM) and compared with the commercial raw materials presently used for humidity sensor applications. A free powder model was developed to determine the ability of zeolite Y powder as a humidity sensor. After that, samples were prepared by two different methods. A humidity chamber and a resistive based electronic circuit were designed for the measurements. The reference sensor and the samples produced were set in the humidity cabin and their electrical properties (response time, sensitivity and working range) were investigated on oscilloscope. The study points that; zeolite Y powder can be used to produce humidity sensors. But it is necessary to develop new methods to achieve high sensitivities and reproducibility. Keywords: Zeolite Y, Humidity Sensors 145

II ÖZET FONKSİYONEL SERAMİK NEM DETEKTÖRLERİ KAVASOĞLUNEŞE Yüksek Lisans Tezi, Fizik Haziran, 2001 Otomatik sistemlerdeki son gelişmeler, çeşitli fiziksel ve kimyasal sensörlere olan talebin artmasına neden olmuştur. Çalışma prensibi, ortamın nem oranına bağlı olarak elektriksel özelliklerinde oluşan değişimlere dayanan nem sensörlerinin; elektrik/elektronik aletlerin üretim aşamalarında, seralarda, kimyasal ve yiyeceklerin saklanmasında, klimalarda ve nükleer reaktörlerde uygulamaları hızla artmaktadır. Bu tez çalışmasında; nem algılama teknolojilerinde alternatif aday olarak önerilen ZnCr2O4-K2Cr04 seramik içerikli nem sensörlerinin üretimi ve karakterizasyonu amaçlanmıştır. Sensörler; ZnO, Q2O3 ve K2C1O4 metal oMtierinin yüksek sıcaklıklarda (800-1000 C) sinterlenmesiyle üretildi. Neme bağımlı algılama hızının ve duyarlılığı artırılmasına yönelik olmak üzere; elektriksel ve yapısal özelliklerinin incelenerek yapı oluşturma parametrelerinin optimizasyonuyla ilgili çalışmalar yapıldı. ZnO ve Cr203 metal oksit bileşiklerin 1:1 moleküler oranda sinterlenmesi sonucu elde edilen ZnCr2Û4 bileşiğinin alman x-ışını kırınım deseninde Bragg piklerinin tümünün ZnCr2Û4 bileşiğinin çeşitli {hkl} düzlemlerine ait olduğu gözlendi. ZnCr2O4 nin nem algılama performansının geliştirilmesine yönelik olmak üzere değişik oranlarda K2Cr04 bileşiğiyle ile katkılandırıldı. En iyi d.c. direnç göreli nem performansı ZnCr2O4(%80):K2CrO4(%20) numunede gözlendi. X-ışını kırınım analiz sonuçlan iki saat sinterleme süresinin sensör özelliği içeren yeterli seramik bir yapının (ceramics body) oluşturduğunu gösterdi.Ill Taramalı elektron mikroskobu ile alman yüzey mikro fotoğraflarından yapının gözenekli ve şekilleniminin kanallı olduğu ve tane/gözenek büyüklüklerinin l-2um olduğu belirlendi. Gözenek ve potasyum elementinin tane içlerine göre gözeneklerde daha yoğun bulunduğu; x-ışını enerji yayılımı ve ikincil elektronların geri saçılım mikro görüntülerinden tespit edildi. Kanallaşma ve sensör performansın artırılması amacıyla; C03O4; ZnCr204:K2Cr04 karışımına eklenerek 1000 C sıcaklıkta 10 saat süre boyunca sinterlendi. d.c. direnç- G.N.(%) karakteristikleri; ZnCr204:K.2Cr04 sensörlerine göre yakın bir davranış izlemesinin yanı sıra yapının kırılgan olduğu ve hacimsel olarak %25 büyüdüğü belirlendi. Ayrıca; K2CrO4'sız sinterlenerek elde edilen ZnCr204:Co304 nem sensörlerinin göreli nem performansı sensör karakteristiğine uygun olmadığı anlaşıldı. Bu çalışmanın ikinci bölümünde; ZnCr204:K2Cr04 ve ZnCr204:Co304 seramik sensörlerin kapasitans göreli nem karakteristikleri incelendi. Grafiklerin teori ile uyumlu eksponansiyel bir davranış sergilediği ve kapasitans değerlerinin 50-95% göreli nem aralığında belirgin olarak arttığı tespit edildi. IV ABSTRACT FUNCTIONAL CERAMIC HUMIDITY SENSORS KAVASO?LU NEŞE M.Sc. in Physics June, 2001 The latest corresponding advances in automation lead to an increase in the demand of the various physical and chemical sensors. The use of the humidity sensors whose principles of operation depending on the changes of its electrical properties relative to the ambient humidity has progressively been increasing in the applications areas such as; electronic instrumental processing, greenhouse, storage of chemicals and the food, air conditioning and nuclear reactors. In this study, it was aimed at growing and characterising of the ZnC^C^-K^CrC^ ceramic humidity sensors which have been suggested as alternative candidates for the humidity sensing technologies. The former sensors were produced by `sintering` of the ZnO, Q2O3 and K2C1O4 metal oxides at elevated temperatures ranging between 800- 1000°C. Devoted to the improvements for the response time and sensing range over the humidity content of the ambient atmosphere; the electrical and structural properties were investigated in order to optimise the growth parameters. The x-ray diffraction pattern obtained for ZnG^C^ which was produced by sintering of the ZnO and Q2O3 metal oxides in 1 : 1 molecular ratios showed that all the diffraction peaks at 20B angles are associated with the corresponding {M/}planes in ZnCr204. The former was also doped by K2C1O4 at various molecular weights in order to concern the enhancements of device sensing performance. The best d.c resistance versus relative humidity characteristics was obtained for the ZnCr2O4(80%)-K2CrO4(20%) ceramic system. X-ray diffraction analysis showed that the ceramic body yielding the properties of a humidity sensors was formed in fact by using two hours sintering duration.Secondary electron micro graphs displayed that the ceramic body is porous in structure with a grain and pores sizes ranging between 1-2 um respectively. The features of the pores was settled in the form of channelling. The assessments of both energy dispersive analysis by x-rays (EDAX) and back scattering of secondary electron images have revealed that the potassium was more accumulated over the pores than the grains. Co304was also added into ZnG^O^K^CrC^ ceramic body as an sintering aid in order to improve the channelling effects and device performance. The former was sintered at 1000 C for about 10 hours. The d.c resistance vs RH (%) characteristics showed nearly the same behaviour to that of ZnQ^O^K^CrC^ and also the ceramic body was found to be fragile. It was observed that there was an increase at the volume of about 25% as well. However, the performance of the sensor produced by substituting K2C1O4 with C03O4 was endowed to be non applicable for the device applications. In the second part of this study; the capacitance versus relative humidity characteristics of both the ZnC^C^K^CrC^, and ZnCr204:Co304 ceramic sensors displayed an exponential behaviour which were consistence with the theoretical expositions. The values of the capacitance were found to be progressively rising over the medium humidity range followed by a sharp increase. 94