Search

Koyun ve Sığırlarda Hepatit E Virüsünün Serolojik ve Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi DNA Dizi AnaliziAmaç: Türkiye'de hayvanlarda, Hepatit E Virüsü (HEV)'nün serolojik ve moleküler prevalansı, genotipleri ve epidemiyolojik özellikleri ile ilgili veriler oldukça sınırlıdır. Bu çalışma, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, sığır ve koyun kan serumlarında ve karaciğer dokularında HEV belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metot: Sunulan çalışmada, 414 kan serumu ile 200 karaciğer dokusu olmak üzere, toplamda 614 örnekle çalışılmıştır. Bunlardan 194'ü sığır kan serumu ile 220'si koyun kan serumu ve 100'er adet karaciğer dokusu olarak belirlenmiştir. Örnekler, ELISA yöntemiyle anti-HEV IgG ve moleküler yöntemle HEV RNA yönünden incelendi. Bulgular: Sığır kan serumları % 16.5 (32/194) ve koyun kan serumları % 5.0 (11/220) anti-HEV IgG seropozitif bulunmuştur. Elazığ kesimhanelerinden alınan sığır kan serum örneklerinde % 3.8 (3/78), koyun kan serum örneklerinde % 2.6 (2/76) HEV seroprevalansı belirlenmiştir. Diyarbakır ilinde % 33.3 (29/87) sığır HEV seroprevalansı belirlenirken, Malatya ilinde % 6.25 (9/144) koyun HEV seroprevalansı tespit edilmiştir. Moleküler analizler sonucunda, Elazığ sığır kan serum örneklerinin bir tanesinde HEV RNA genotip 3 bulunmuş olup % 97,58 oranında rat HEV'i ile benzerlik paylaştığı tespit edilmiştir. Sonuç: Bulgular, sığır ve koyunlarda, HEV'e ait anti-IgG ve HEV RNA varlığının tespiti ile geçirilmiş bir HEV enfeksiyonun olduğunu ve bu hayvanların ürünlerinin halk sağlığı açısından bir risk oluşturabileceğini göstermektedir. Bu çalışma, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, sığır ve koyunlarda, HEV dolaşımının kanıtlarını gösteren ve farkındalık oluşturmaya rehberlik eden ilk rapor özelliğindedir. Hayvanlarda enfeksiyon asemptomatik seyirli olduğu için, gıda güvenliği açısından HEV'in yasal otoritelerce risk tabanlı kontrollerin yapılması yararlı olabilir. Sonuç olarak, HEV'nin önemi bakımından, multi konakçı rezervleri için, çeşitli hayvan türlerinde ileri çalışmalara ihtiyaç olduğu kanaati oluşmuştur.Anahtar Kelimeler: ELISA, HEV, kan serumu, karaciğer, RT-PCR ABSTRACTDeteriınation of Hepatitis E Virus ın Sheep and Cattle by Serological and Molecular Methods DNA Serıes AnalysisAim: Hepatitis E virus in animals in Turkey (HEV) has established serological and molecular prevalence data on genotype and epidemiological features are quite limited. The aim of this study was to determine HEV in blood sera and liver tissues of cattle and sheep in Eastern and Southeastern Anatolia. Materials and Methods: In this study, a total of 614 samples, 414 blood sera and 200 liver tissues, were examined. Of these, 194 are bovine blood serum, 220 are sheep blood serum, and 100 cattle and 100 sheep liver tissues. The samples were examined for anti-HEV IgG by ELISA method and HEV RNA by molecular method.Results: Bovine blood sera were 16.5% (32/194) and sheep blood sera 5.0% (11/220) anti-HEV IgG seropositive. HEV seroprevalence was found to be 3.8% (3/78) in bovine blood samples taken from Elazığ slaughterhouses and 2.6% (2/76) in sheep blood samples. Bovine HEV seroprevalence was determined in 33.3% (29/87) bovine samples from Diyarbakır province, and 6.25% (9/144) sheep HEV seroprevalence was detected in Malatya province. As a result of molecular analyzes, HEV RNA genotype 3 was found in one of the Elazığ bovine blood serum samples and it was found that 97.58% of them had similarity with rat HEV.Conclusion: The findings indicate that there was a previous HEV infection in cattle and sheep by detecting the presence of HEV anti-IgG and HEV RNA. Therefore, it indicates that the products of these animals may pose a risk to public health. This study is the first report showing the evidence of HEV circulation and guiding awareness in cattle and sheep in Eastern and Southeastern Anatolia. Since HEV infection in animals is asymptomatic, it may be beneficial to conduct risk-based controls by HEV's legal authorities for food safety. As a result, the importance of HEV has resulted in the need for further studies in various animal species for multi-host reserves.Keywords: Blood serum, ELISA, HEV, liver, RT-PCR 105

Giriş ve amaç: Hepatit E virüsü (HEV) enfeksiyonu genellikle akut kendi kendinisınırlayan bir hastalıktır, hematolojik malignitesi olan, kemoterapi gerektirenhastalarda ve HIV'li bireylerde hızla ilerleyen siroza ve kronik enfeksiyona nedenolur. Bu çalışmada ülkemiz için bir ilk olduğunu düşündüğümüz HIV pozitifhastalarda HEV seroprevelansının araştırılması amaçlanmıştır.Gereç ve yöntem: Çalışmada Ekim 2017-Aralık 2018 tarihleri arasında HIVpozitifliği nedeniyle Sakarya Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi KlinikMikrobiyoloji laboratuvarına başvuran hastaların serum örnekleri Anti-HEV IgG veIgM açısından değerlendirilmiştir. Çalışma grubunu HIV enfeksiyonu olan 126 hastaoluşmuştur. Hastaların serum örneklerine ulaşarak öncelikle Anti-HEV IgGantikorları, Anti-HEV IgG pozitif saptanan hastalarda da Anti-HEV IgM ELFA(enzyme linked fluorescent assay) kitleri ile (bioMerıeux, Fransa) araştırılmıştır.Ayrıca hastaların kayıtları taranarak ALT, AST, CD4, CD8, HIV RNA viral yükdeğerleri ve Anti-HCV, HBsAg ve VDRL sonuçları değerlendirilmiştir.Bulgular: Çalışma grubunun 114'ü (%90.5) erkek, 12'si (%9.5) kadın olup yaşortalaması 38.11 ± 13.32 (min: 18, max: 80) yıl idi. Çalışmada HIV pozitifhastalardan 5'inde (%4.0) Anti-HEV IgG pozitif saptanmıştır. Anti-HEV IgG pozitifhastalardan 1'inde HIV tanısı yeni olup diğer 4 hastanın ise HIV pozitifliği nedeniyletakipte olduğu tespit edilmiştir. Anti-HEV IgM ise hiçbir hastada pozitif olaraksaptanmamıştır. Anti-HEV IgG pozitifliği olan hiçbir hastada Anti-HCV ve HBsAgpozitifliği yoktu. Çalışmada 77 (%61.1) hastada Anti-HAV IgG pozitif olup AntiHAV IgM ise tüm hastalarda negatifti. Anti-HCV pozitifliği 2 (%1.6) hastada,HBsAg pozitifliği 8 (%6.3) hastada, VDRL pozitifliği ise 18 (%14.3) hastadasaptanmıştır. Anti-HEV IgG pozitif olan bireylerde ALT, AST, CD4 ve CD8, HIVViral yük değerleri açısından istatistiksel anlamlı bir fark saptanamadı (Her biri içinp>0.05).Sonuç: Çalışmada HIV pozitif bireylerde Anti-HEV IgG pozitifliği %4 saptanmışolup HIV-HEV birlikteliği olan hiçbir hastada HCV ve HBV ko-enfeksiyonubelirlenmemiştir. HEV enfeksiyonları, HIV ile enfekte kişiler arasında öncelikli ortaya çıkmaz ancak, belirsiz etiyolojili karaciğer anormallikleri olan HIV'libireylerde HEV de araştırılmalıdır.Anahtar kelimeler: Hepatit E, HIV enfeksiyonu, seroprevalans DAHA SONRA DOLDURULACAKTIR.Introduction and Aim: Hepatitis E virus (HEV) infection is usually an acute selflimiting disease, which causes rapidly progressive cirrhosis and chronic infection inpatients with hematological malignancy, chemotherapy and in individuals with HIV.The aim of this study that we think it is a first for our country was to investigate theseroprevalence of HEV in HIV-positive patients.Material and method: In this study, plasma samples of patients who applied toSakarya University Training and Research Hospital Clinical MicrobiologyLaboratory between October 2017 and December 2018 were evaluated for anti-HEVIgG and IgM. The study group consisted of 126 patients with HIV infection. Firstly,Anti-HEV IgG antibodies detected from the plasma samples we collected, then AntiHEV IgM was detected by ELFA (enzyme linked fluorescent assay) kits(bioMerueux, France) in patients with positive anti-HEV IgG. In addition, ALT,AST, CD4, CD8, HIV RNA viral load values and Anti-HCV, HBsAg and VDRLresults were evaluated.Results: Of the study group, 114 (90.5%) were male and 12 (9.5%) were female.The mean age was 38.11 ± 13.32 (min: 18, max: 80) years. In the study, anti-HEVIgG was positive in 5 (4.0%) of HIV positive patients. In one of the anti-HEV IgGpositive patients, the HIV diagnosis was new and the other 4 patients were followedup because of HIV positivity. Anti-HEV IgM was not positive in any patient. Noneof the patients with anti-HEV IgG positivity had anti-HCV and HBsAg positivity.Anti-HAV IgG was positive in 77 (61.1%) patients and Anti-HAV IgM was negativein all patients. Anti-HCV positivity was detected in 2 (1.6%) patients, HBsAgpositivity was found in 8 (6.3%) patients and VDRL positivity was found in 18(14.3%) patients. No statistically significant difference was found between thepatients with anti-HEV IgG positive for ALT, AST, CD4 and CD8, HIV viral loadvalues (p> 0.05 for each).Conclusion: Anti-HEV IgG positivity was found 4% in HIV-positive individualsand HCV and HBV co-infection were not detected in any patient with HIV-HEV.HEV infections should not be a priority among HIV-infected individuals, but HEV xiishould also be investigated in individuals with HIV with liver abnormalities withunclear etiology.Key words: Hepatitis E, HIV infection, seroprevalence 61

Amaç: Çalışmada Trabzon ilinde ikamet eden 20 yaş ve üzeri bireylerde Hepatit A, B, C, D, E seroprevalanslarının tespit edilmesi ve seroprevalanslarla ilişkili olabilecek faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.Gereç Yöntem: Kesitsel tipte olan araştırmaya Trabzon'un 10 ilçesinde yaşayan 20 yaş ve üzeri 1502 kişi katılım göstermiştir. Hane ziyaretlerinde araştırmaya katılmayı kabul eden katılımcılara anket formu uygulanmış, sonrasında Aile Sağlığı Merkezlerine davet edilerek kan örnekleri alınmıştır. Alınan kan örneklerinde Hepatit A, B, C, D ve E belirteçleri çalışılmıştır.Bulgular: Hepatit A aşısı yaptırmayan katılımcıların % 77,6'sında anti – HAV pozitif; tüm katılımcıların % 50,3'ü HBV ile karşılaşmış; % 23,0'ı Hepatit B aşılı; %27,4'ü aşı dışı nedenlerle HBV ile karşılaşmıştır. Katılımcıların % 0,3'ünde anti – HCV; % 0,0'ında anti – HDV; % 3,5'inde anti – HEV pozitif bulunmuştur. Hepatit A ve B ile karşılaşma prevalansı % 24,8; Hepatit A ve E ile karşılaşma prevalansı % 3,7 bulunmuştur.Sonuç: Halen HBV ile enfekte olan 109, HCV ile enfekte olan 5 kişi ileri tetkik ve tedavi için fakültemizin Enfeksiyon Hastalıkları bölümüne yönlendirilmiştir. Daha önce HAV ile karşılaşmayan 321 kişiye, HBV ile karşılaşmayan 457 kişiye aşılanmaları önerilmiştir. Araştırmamız hepatitlerin halen halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir. Bu nedenle toplum tabanlı araştırmalar ve aşılamaların yaygınlaştırılması gerekmektedir.nahtar Kelimeler: HAV, HBV, HCV, HDV, HEV, toplum tabanlı araştırma, seroprevalans, Trabzon, Türkiye Objectives: The aim of this study was to determine the seroprevalences of Hepatitis A, B, C, D, E in individuals aged 20 and over living in Trabzon and to evaluate the factors that may be related to seroprevalence.Material and Method: The cross-sectional study included 1502 people aged 20 and over living in 10 districts of Trabzon. A questionnaire form was applied to the participants who accepted to participate in the residence visit and then blood samples were taken to the Family Health Centers. Hepatitis A, B, C, D and E markers were studied in blood samples.Results: 77.6% of the participants who did not have Hepatitis A vaccine were anti – HAV positive; 50.3% of all participants encountered with HBV; 23.0% of them are vaccinated to Hepatitis B; 27.4% of the patients were encountered with HBV due to non-vaccine reasons. 0.3% of all participants were positive for anti - HCV; % 0,0 for anti – HDV; % 3,5 for anti - HEV. The prevalence of encountering with Hepatitis A and B was 24.8%; The prevalence of encountering with Hepatitis A and E was 3.7%.Conclusion: Currently, 109 people infected with HBV and 5 people infected with HCV were directed to the Infectious Diseases Department of our faculty for further examination and treatment. It has been suggested to be vaccinated with 321 people not previously encountered with HAV and 457 people with HBV. Our study shows that hepatitis is still public health problem. For this reason, community-based researches and vaccinations should be disseminated.Key Words: HAV, HBV, HCV, HDV, HEV, community based survey, seroprevalence, Trabzon, Turkey 154

Hepatit E virüsü, küçük, tek sarmallı, zarfsız RNA virüsüdür. Virüs gelişmekte olan ülkelerde özellikle Asya, Afrika ve de Güney Amerika'da su kaynaklı akut hepatit E salgınlarına neden olmaktadır. Bulaş daha çok fekal oral yoldan kontamine içme suyu ile olmaktadır. Kişiden kişiye temas, önemli bir bulaş yolu olarak değerlendirilmemektedir. Gıda kaynaklı infekte hayvan ürünlerinin (iyi pişmemiş domuz eti vs) tüketilmesi bulaşta rol oynamaktadır. Kan transfüzyonu ile geçiş önemli bir bulaş yolu değildir. Gebelerde %20 fulminan seyreder. HEV enfeksiyonunun sık görülmesi coğrafik bölge, sosyoekonomik düzey, yaş ve farklı risk faktörlerine bağlı olarak büyük ölçüde değişir. En sık orta yaş grubunda görülmektedir. Ülkemiz HEV açısından endemik bölgeler arasındadır. Türkiye'nin 3 farklı bölgesinde yapılan bir çalışmada anti-HEV pozitifliği %6,3 bulunmuştur. 2001-2011 yılları arasında yapılan prevelans çalışmalarında erişkinlerde anti-HEV IgG pozitifliği bölgeler ve çalışma grupları arasında farklılık göstermekle birlikte %2-34 arasında bildirilmiştir.AMAÇ: Temizlik işçileri insan dışkıları ile kontamine olmuş su ve toprakla temas etme ihtimali yüksek olan, su ile en çok çalışan meslek gruplarındandır. Çanakkale ilinde daha önce yapılmış Hepatit E ile ilgili bir çalışma yoktur. Bu çalışma ile Çanakkale Onsekiz Mart Üniversite hastanesi temizlik personellerinde HEV antikor yaygınlığını saptayarak, Hepatit E için risk faktörü oluşturabilecek durumları araştırmayı ve ülkemizin seroepidemiyolojik verilerine katkı sağlanması amaçlanmıştır.YÖNTEM-BULGULAR: Çalışmamıza Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi hastanesinde çalışan 18-65 yaş arası 90 temizlik personeli ve kontrol grubu olarak 90 adet idari personel ve enfeksiyon hastalıkları poliklinik hastaları alındı. Çalışmaya dahil edilen tüm örneklemde HEV'e özgül IgG ve IgM antikor varlığı araştırılıp ve IgG sonucu pozitif çıkan serumlar, HEV-RNA açısından test edildi. Katılımcılara çalışma hakkında bilgi verilip ve onam formunu imzalayan katılımcılara Hepatit E için risk faktörlerini belirlemeye yönelik anket yapıldı.Çalışmamız Çanakkale ilindeki ilk seroprevelans çalışması olup, çalışma sonucunda mikroelisa yöntemiyle Anti-HEV IgG 13 kişide pozitif bulunup, anti-HEV IgG seropozitifliği %7,2 olarak saptandı. Bu oran ülkemizin ortalaması ile uyumlu, batı bölgelerine göre yüksekti. Hiçbir olguda Anti-HEV IgM pozitifliği saptanmadı. Seropozitif olan hiçbir olguda HEV RNA pozitifliği saptanmadı. Anti-HEV seropozitifliği yaş gruplarına göre değerlendirildiğinde 45 yaş ve üzeri kişilerde anti-HEV IgG seropozitifliği diğer yaş gruplarından daha yüksek (%21,7) bulundu. 5'ten fazla kardeşi olanlarda anti-HEV seropozitifliği %25 gibi yüksek bir oranda bulundu. Kardeş sayısı arttıkça seropozitifliğin de arttığı görüldü. Evin oda sayısı ile anti-HEV seropozitifliği değerlendirildiğinde istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı. Erkeklerde %11,6, kadınlarda ise %4,5 seropozitiflik bulundu, fakat fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Temizlik işçilerinde 7 kişide anti-HEV IgG pozitifliği (%7,8), diğer meslek gruplarında ise 6 kişide (%6,7) seropozitiflik saptandı. İçme suyu kaynağına göre seropozitiflik karşılaştırıldığında şebeke suyu, hazır su veya kaynak suyu kullananlarda sırasıyla seropozitiflik %5,6, %9,4 ve de %4,1 olarak saptandı. Gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı. Sosyoekonomik durumu kötü olan grupta %18 gibi yüksek bir seropozitiflik oranı olmasına rağmen, diğer gruplardan istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek değildi. Çalışmamızın sonunda cinsiyet, meslek, sosyoekonomik durum, evin durumu, yerleşim yeri, tuvalet tipi, sarılık öyküsü, kullanılan su ile seroprevelans arasında anlamlı ilişki saptanamadı. Parenteral ve cinsel temas ile zoonotik bulaşın HEV yayılımında önemli bir risk oluşturmadığı görüldü.SONUÇ: Erişkin yaşta olmak, kalabalık ortamda yaşamak, evin oda sayısının az olması, sosyoekonomik düzeyin düşük olması Hepatit E enfeksiyonu riskini artırmaktadır. HEV gerek toplum sağlığı, gerekse yüksek riskli, çocuk, yaşlı, gebe ve immunitesi zayıf hastalar için büyük önem arz etmekte ve mortalite ve morbidite nedeni olabilmektedir. Bu nedenle HEV bulaşını engellemek için risk faktörlerini belirleyip halkı bilinçlendirilmesi, hijyen kurallarına uyumu sağlayıp, temel alt yapı koşullarını düzeltilmesi, temiz içme ve kullanma suyu temini sağlanmalıdır.ANAHTAR KELİMELER: Hepatit E virüsü, seroprevelans Hepatitis E virus is a small, single-stranded, enveloped RNA virus. The virus causes waterborne viral hepatitis E epidemics in developing countries, especially in Asia, Africa and South America. Mostly occurs fecal-oral transmission through contaminated drinking water. Individual contact is not considered an important way of transmission. Consumption of infected animal food products (etc poorly cooked pork) plays a contaminant role. Blood transfusion is not an important way of transmission. Hepatitis e have been reported 20% fulminant among pregnancies. The frequent occurrence of HEV infection varies greatly depending on geographical region, socioeconomic level, age and different risk factors. Most commonly seen in middle aged group. Our country is among the endemic regions in terms of HEV. In prevalence studies conducted between 2001 and 2011, the incidence of anti-HEV IgG positivity in adults was reported to be between 2-34%, varying between regions and study groups.OBJECTIVES: Cleaners are probably biggest working group on highly risk of contact with contaminated water and soil with human feces. There is no previous study on hepatitis E in Çanakkale city. Investigate the possible risk factors for hepatitis E by detecting HEV antibody prevalence in COMU cleaners and contribute to the seroepidemiological data of our country is aimed at with this study.METHODS: 90 cleaning staff between 18-65 years working in COMU hospital and 90 administrative staff and policlinic patients as control group were included in the study. For every person involved in the study HEV specific IgG and IgM antibody positivity were investigated. Serums with IgG positive were tested for HEV-RNA. Each person was informed about the study and a survey was conducted to determine the risk factors for hepatitis E to the persons who signs the consent form.RESULTS: Our study might be the first seroprevalence study in Çanakkale and in the results of study; anti-HEV IgG was positive on 13 people and the seropositivity of anti-HEV IgG was found to 7,2%. This ratio was higher than the western regions, close to the average of our country. Anti-HEV Ig M positivity was not detected in any case. None of the seropositive cases had HEV RNA positivity. When the anti-HEV seropositivity was evaluated according to age groups, the seropositivity of anti-HEV IgG over 45 years old was higher (45,7%) than the other age groups (21,7%). Anti-HEV seropositivity was found as high as 25% at participants with more than 5 siblings. Increased seropositivity was seen with the increase in sibling numbers. A statistically significant difference was found when the number of rooms and anti-HEV seropositivity were evaluated.Seropositivity was 11,6% in males and 4,5% in females, but the difference was not statistically significant. In 7 cleaners (%7,8) and 6 other person (%6,7) were found anti HEV IgG seropositivity. When the network water, branded water and spring water users anti HEV IgG seropositivity compared; results were found respectively %5,6; %9,4 and %4,1. There was no statistically significant difference between the groups. In poor socioeconomic status group IgG seropositivity was found high as %18 however statistically difference than other groups was not significant. As a result of our study, there was no significant relationship between seroprevalance and gender, occupation, socioeconomic status, house status, settlement area, toilet type, jaundice story, drinking water type. Parenteral intake, sexual contact and zoonotic transmission has no seen as an important risk factor of HEV spread.CONCLUSIONS: Being an adult, living in a crowded place, being in poor socioeconomic status and having low number of house room increases the risk of hepatitis E infection. HEV infection has great importance for community health, especially for high risk groups like child, elderly, pregnant and immunocompetent patients and possibly cause mortality and morbidity. Therefore, to prevent HEV infection; determining risk factors, ensure public awareness, obeying the rules of hygiene, corrections of basis infrastructure systems, supplying of clean usage and drinking water must be provided.KEYWORDS: hepatitis E virus, seroprevalence. 115

Hepatit E virüsü (HEV) günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde enfeksiyona yol açan hatta gelişmekte olan ve sağlık bilgisi yönünden zayıf olan Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde salgına yol açan bir virüs tipidir. Kişisel sağlık bilgisi şartlarının yetersiz olması, sağlıklı içilebilir sulara ulaşılamaması ve kanalizasyon atıklarının içme sularına karışması başlıca nedenler olmak üzere, virüs çoğunlukla oral-fekal yolla bulaşmaktadır. HEV'in bu kadar yaygın olması nedeniyle ülkemizde ve dünyada HEV seroprevalans çalışmaları farklı zamanlarda ve bölgelerde defalarca yapılmıştır. Fakat yapılan bu kadar çalışmaya rağmen her çalışmada farklı sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye'deki HEV seroprevalansı 4 farklı bölgeden olmak üzere 6 ilden elde edilen 2011 serum örneği kullanılarak yeniden değerlendirilmiştir. Bu iller; İzmir, Kayseri, Kahramanmaraş, Van, Malatya ve Ankara'dır. Gönüllü donör kan serum örnekleri ile aynı zamanda iki ticari kitin duyarlılığı karşılaştırılmıştır. Bu HEV total antikor kitlerinden biri ülkemizde yaygın olarak kullanıldığı bilinen İtalyan Dia.Pro firmasına ait bir ticari kit ve diğeri de güncel bilimsel veriler ışığında geliştirilen ve yapılan çalışmalarla yüksek hassasiyette çalıştığı gösterilmiş olan Çin Wantai firmasına ait bir ticari kittir. Deneyler direkt ELISA yöntemiyle ALISEI Tam Otomatik ELISA cihazı kullanılarak yapılmıştır. ELISA testi sonuçlarına göre anti-HEV pozitif çıkan örneklerle HEV RNA saptamak ve miktarını ölçmek amacıyla gerçek zamanlı PZR çalışması yapılmıştır.Farklı iki ticari kit olan Dia.Pro (İtalya) ve Wantaii (Çin) anti-HEV ELISA testleri sonuçlarına göre ülkemizde HEV seroprevalansı sırasıyla, %11,34 ve %12,08 olarak belirlenmiştir. Çalışmada örnekleri topladığımız illerin sonuçları Dia.Pro (İtalya) ve Wantaii (Çin) için sırayla; Ankara %12,01 - %12,51, Kayseri %6,99 - % 7,81, Malatya %14,50 – %15,55, İzmir %8,07 - %9,65, Kahramanmaraş %14,5 – %15,5 ve Van %11,91 - %12,99 olarak sonuçlanmıştırBu çalışmada seçilen şehirlerden Kahramanmaraş dışındaki diğer illerde daha önceki yıllarda kan donörleri üzerinde anti-HEV seroprevalans çalışması yapılmıştır. Ankara'da 1996 yılında yapılan çalışma sonuçlarına göre anti-HEV pozitifliği artmış gözükmektedir (%7,6'ya karşı %12,55-12,01). Aynı şekilde Malatya'da 2001 yılına göre pozitiflik oranında artış söz konusudur (%9,7-%15). İzmir, Kayseri ve Van illerinde de benzer sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuçların iki farklı ticari Anti-HEV ELISA kiti ile karşılaştırmalı olarak yapılmış olması ve sonuçların birbirine yakın çıkması test sonuçlarının doğruluğunu desteklemektedir. Ayrıca bu sonuçlar, son dönemlerde yüksek hassasiyeti ile uluslararası yayınlarda ön plana çıkmış Wantai kitinin ülkemiz laboratuvarlarında çalışılan Dia.Pro kiti ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak çok anlamlı bir farkının olmadığını göstermiştir. Ancak bu çalışma ile Wantai kitinin yüksek duyarlılığı da bir kere daha gösterilmiştir.ELISA pozitif örneklerde HEV RNA viral yük bulunamamıştır. HEV enfeksiyonunda viral yükün tespit edilebilir seviyeye ulaşması ilk 1-2 ay ile sınırlı olması ve bu çalışmanın 2,5 x 102'ye kadar viral yük yakalama hassasiyetinin olması bu örneklerin negatif çıkmasına sebep olarak düşünülebilir. Hepatitis E virus (HEV) is a type of virus that causes an infection in developed and developing countries, even in Asia, Middle East and North Africa, which are lack of sufficient health information. The virus is mostly transmitted by the oral-fecal route, mainly due to inadequate personal health information, inability to access healthy clean water, and the contamination of sewage wastewater into drinking water, which are the main reasons. Since HEV is so widespread, HEV seroprevalence studies have been carried out numbers of times at different times and regions in our country and even around the world. However, results of these studies show differences without regard to time and regions. In this study, the seroprevalence of HEV in Turkey was revaluated using the 2011 serum sample from 6 different cities, including: İzmir, Kayseri, Kahramanmaraş, Van, Malatya and Ankara from 4 different regions. Volunteer donor blood serum samples and two commercial kits sensitivities were compared at the same time. One of these HEV total antibody kits is a commercial kit of the Italian Dia.Pro company, which is known to be widely used in our country, and the other is a commercial kit of China, named Wantai, which has been developed in the light of current scientific data and has been shown to work with high accuracy in studies. Experiments were performed by direct ELISA using ALISEI Full Automatic ELISA device. Real-time PCR studies were performed to detect and quantitate HEV RNA viral load by using anti-HEV positive samples due to ELISA test results.According to this study, HEV seroprevalence in our country were found to be 11,34% (Dia.Pro, Italy) and 12,08% (Wantai, China) depending on results of two different commercial kits. HEV seropositivity of the cities participated in the study were found to be; 12,01% - 12,51% in Ankara, 6,99% - 7,81% in Kayseri, 14,50% - 15,55% in Malatya, 8,07% - 9,65% in Izmir, 14,5% 15,5% in Kahramanmaras and 11,91% - 12,99% in Van, respectively for Dia.Pro (Italy) and Wantaii (China) kits.Anti-HEV seroprevalence studies on blood donors have already been conducted in cities that were included in this study except Kahramanmaraş. According to the results of the study conducted in 1996 in Ankara, anti-HEV positivity seems to be increased due to the results of this study (7.6% vs. 12.55-12.01%). Likewise, there was an increasing in the positivity rate in Malatya compared to year 2001 (9,7% -15%). Similar to these differences, rise in HEV seropositivity was also seen in İzmir, Kayseri and Van. The accuracy of the test results was supported with similar positivity percentages achieved by two commercially available ELISA tests in each city. Among these kits Dia.Pro is the one which is being used in most of the laboratories in Turkey, routinely. And the other one was the Wantai kit, which has recently emerged as the one with highest sensitivity in international publications. In this study, although the high sensitivity of the Wantai kit was shown again, the difference between Dia.Pro kit was not statistically significant.Among ELISA positive samples, none of them was found to be HEV RNA positive. This HEV RNA negativity might be either due to a window period which is the amount of time required for the viral load to reach detectable levels (1-2 months) or due to the sensitivity of the testing method in the current study with a limit of detection (LOD) value of 2,5 x 102 IU/ml. 76

Amaç: Bölgemizde viral hepatitli hastalarda kontrol grubuyla karşılaştırmalı olarak HEV sıklığının ve ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlandı.Yöntem: 2011 Mayıs ve 2015 Mart tarihleri arasında Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı'na başvuran 18 yaş ve üzeri 1025 hasta alındı. Retrospektif olarak incelenen hastaların epidemiyolojik, klinik, laboratuar parametreleri analiz edildi. Çalışma grupları HBsAg pozitif (n=284), anti-HCV pozitif (n=38), anti-delta pozitif (n=82) ve HBsAg, anti-HCV ve anti-delta'nın negatif olduğu kontrol grubundan (n=621) oluşturuldu. Anti-HEV IgG ve IgM mikro-ELISA yöntemi ile çalışıldı.Bulgular: Tüm hastalarda yaş ortalaması 49.29±15.39 yıl idi ve anti-HEV IgG pozitifliği %56.4 (578/1025) saptandı. Çalışma gruplarında HEV seropozitifliği HCV hastalarında %76.3 (29/38) oranıyla en yüksek, HBV hastalarında %50 (142/284), HDV hastalarında %70.7 (58/82), kontrol grubunda ise %56.2 (349/621) tespit edildi (p=0.001). Çalışma gruplarında yaş ortalaması en yüksek HCV hastalarında 51.84±15.77 yıl ile saptandı (p=0.001). Anti-HEV IgG pozitifliği yaş gruplarına göre değerlendirildiğinde; en yüksek oranın >61 yaş bireylerde olduğu (141/578, %24.4), en düşük oranın ise 18-30 yaş grubunda olduğu (68/578, %11.8) tespit edildi (p

Hepatit virüslerinin yayılımı, enfeksiyonları ve sonuçta oluşan komplikasyon riskinin azaltılabilmesi için en önemli basamak sağlık çalışanlarıdır. Viral hepatitler ülkemizde ve dünyada halen gündemini korumakta, milyonlarca insanı enfekte ederek önemli bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir.Viral hepatitler, hepatit virüslerinin etken olduğu karaciğerin primer enfeksiyonlarıdır. Şimdilik tanımlaması yapılan etiyolojik ajanlara göre hepatit A, B, C, D, E ve G virüsleri olarak sınıflandırılmaktadır . Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından HBV infeksiyonu sağlık çalışanlarında meslek hastalığı olarak kabul edilmiştir .Viral hepatitler ciddi klinik seyir göstermesi; HBV, HCV, HDV enfeksiyonlarında kronikleşmenin olması, ayrıca siroz ve karaciğer kanserine yol açabilmesi nedeniyle sağlık çalışanları tarafından çok iyi bilinmesi gereken hastalıklardan biridir. Tıp, Diş Hekimliği ve Hemşirelik Fakülteleri öğrencilerinin pratik eğitim aldığı kliniklerde, hekim, hasta ve yardımcı personelin kan ve diğer vücut sıvıları yoluyla farklı mikroorganizmalarla karşı karşıya kalması nedeniyle enfeksiyon riski daha da önem taşımaktadır.Öğrencilerin çapraz enfeksiyon ve viral hepatitler konusundaki eğitimi, standart önlemlere uyumunun arttırılması ve temas oranlarının azaltılması için gereklidir. Mevcut eğitim faaliyetlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi ve eksikliklerin giderilebilmesi için öğrencilerin kan ve vücut sıvıları ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları hakkındaki bilgi düzeyi ve davranışlarının saptanması gerekmektedir. Bu amaçla Akdeniz üniversitesi Tıp fakültesi,diş hekimliği fakültesi ,hemşirelik fakültesi birinci ve son sınıf öğrencileri arasında yapılmak üzere çoktan seçmeli ve açık uçlu 32 sorudan oluşan bir anket formu hazırlanmış ve öğrencilerin viral ve viral dışı hepatitle ilgili, enfeksiyon kontrol yöntemleri bilgi düzeylerinin ve tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Sonuç olarak Tıp,diş hekimliği ve hemşirelik fakültesi öğrencilerinin hepatit konusunda bilgi,tutum ve davranışlarının tespit edilmesi için anketler düzenlenmesi,bilgi eksikliklerinin giderilmesi,riskli tutum ve davranışların düzeltilmesi buyuk önem taşımaktadır Healthcare professionals are the most important groups to reduce the risk of hepatitis virus infections, their spread and resulting complications. Viral hepatitis is still the agenda in our country and the world which continues to be a major health problem.by infecting millions of people. Viral hepatitis are the primary infections of the liver caused by hepatitis viruses. For now, they are classified as hepatitis A, B, C, D, E and G viruses according to the identified etiological agents. HBV infection in health care workers has been recognized as an occupational disease by the World Health Organization and The International Labour Organisation. Health professionals should be well aware of viral hepatitis because of the severe clinical course and the chronicity of HBV, HCV, HDV infections which may lead to cirrhosis and liver cancer. The risk of infection even more important for Medical, Dentistry and Nursing students during their practical training in the clinical departments, and for physicians, patients and auxiliary personnel who are at risk of contracting different microorganisms through blood and other body fluids. Education of the students on cross-infection and viral hepatitis is necessary to reduce the transmission of blood-borne infections and to increase the rate of compliance with standard precautions. The effectiveness of existing training activities and behaviors must be determined to protect students from diseases transmitted by blood and body fluids. For this purpose, a questionnaire consisting of 32 multiple-choice and open-ended questions was designed and applied to the first and final year students of Medical School, Dental School and Nursing School of Akdeniz University, Antalya, Turkey. We aimed to assess the knowledge and attitudes of students towards viral and non-viral hepatitis and infection control methods.In conclusion, conducting surveys to determine the attitudes and behaviors of Medical, Dental and Nursing School students is very important for education and the correction of risky behavior.Key words: healthcare workers, hepatitis viruses 155

Hepeviridae ailesi, Hepevirus cinsinde sınıflandırılan hepatit E virusu (HEV), zarfsız, ikozahedral yapılı, tek iplikli, pozitif polariteli bir RNA virusudur. HEV enfeksiyonları, özellikle çocuklarda asemptomatik seyretmekte, ancak gebelerde fulminan hepatite, immün sistemi baskılanmış hastalarda ise kronikleşmeye neden olabilmektedir. İlk kez 1983 yılında Hindistan'da su kaynaklı bir salgında tanımlanan HEV, Asya, Afrika, Meksika ve Güney Amerika gibi az gelişmiş ülkelerde yüksek endemik iken, ABD ve Avrupa gibi gelişmiş ülkelerde sporadik olarak görülür. İnsan ve birçok memeli hayvanı enfekte eden HEV'in bilinen dört genotipi vardır. Genotip 1 ve 2, gelişmekte olan ülkelerde fekal-oral bulaş sonucu su kaynaklı enfeksiyonlardan; genotip 3 ve 4 ise gelişmiş ülkelerde zoonotik enfeksiyonlardan sorumludur. Ülkemiz, HEV açısından endemik bölgeler arasındadır ve HEV'in ülkemizdeki seroprevalansı, bölgelere ve çalışma gruplarına göre büyük farklılık göstermekle birlikte (%0-73), normal popülasyon için ortalama %6.3 olarak verilmektedir. Bu çalışmada, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi (HÜTFH)'ne başvuran olgularda HEV seropozitifliğinin araştırılması, sonuçların, olguların demografik özelliklerine göre değerlendirilmesi ve bölgemizdeki güncel HEV seroprevalansının belirlenerek, ülkemizin seroepidemiyolojik verilerine katkı sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmaya, Kasım 2012 - Kasım 2013 tarihleri arasında, HÜTFH Kan Merkezi'ne başvuran sağlıklı kan donörlerine (32 kadın, 295 erkek; yaş aralığı: 18-59 yıl, ortalama yaş: 31.1) ait 327 serum örneği ile HÜTFH Merkez Laboratuvarı'na çeşitli poliklinik ve servislerden gönderilen 716 olguya (482 kadın, 234 erkek; yaş aralığı: 1-90 yıl, ortalama yaş: 41.7) ait serum örnekleri olmak üzere, toplam 1043 serum örneği (514 kadın, 529 erkek; yaş aralığı: 1-90 yıl, ortalama yaş: 38.03) dahil edilmiştir. Serum örneklerinde HEV-IgG antikor varlığı, ticari ELISA yöntemi (Euroimmun, Almanya) ile araştırılmış ve IgG sonucu pozitif bulunan örneklerde HEV-IgM antikor varlığına da bakılmıştır. Çalışmada toplam HEV-IgG seropozitifliği %4.4 (46/1043) olarak bulunmuş; bu oran kan donörlerinde %0.92 (3/327), poliklinik/servis olgularında ise %6.0 (43/716) olarak tespit edilmiştir. HEV-IgG pozitif olguların hiçbirisinde HEV-IgM varlığı saptanmamıştır.HEV-IgG pozitifliği, erkeklerin %3.2'si ve kadınların %5.6'sında saptanmış, bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p=0.056). Çocuk yaş grubunda (1-18 yıl) HEV-IgG varlığı saptanmamış (%0); 19-55 ve 56 yaş gruplarında ise sırasıyla %1.9 ve %16.5 olarak tespit edilmiştir. Yaş grupları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş (p

Bu çalışmada, kırsal ve kentsel bölge ayrımı yapılarak HEV infeksiyonunun çeşitli sosyal ve ekonomik faktörlerle ilişkisini ortaya koymak ve enfeksiyona sebep olan virüsün sulardan, gıdalardan ve insandan insana geçişini belirlemek amacıyla, Hatay bölgesi kırsalında yaşayan 107 kişi ve kentte yaşayan 107 kişiden alınan kan örnekleriyle Anti-HEV IgG çalışılmıştır. Çalışmada farklı yaş aralıklarında gruplar oluşturulmuştur. Bu çalışma birçok ilde çeşitli çalışmalarla belirlenen Anti-HEV IgG seroprevelans oranlarının, bu konuda yeni bir bölge olan ve literatürde herhangi bir seroprevelans çalışmasına rastlanmayan Hatay ilindeki seroprevelans oranlarının belirlenmesine yöneliktir. Bu çalışmada seroprevelans oranı %7.9 olarak bulunmuştur. Risk faktörleri olarak ileri yaş ve düşük eğitim seviyesinin olması istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Tuvalet sayısı, tuvalet tipi, sarılık öyküsü, su kaynağı ve niteliğinin Anti-HEV IgG pozitifliğinde istatistiksel olarak anlamlı farkı bulunmamıştır. Oda sayısı arttıkça kentsel ve kırsal olarak ayrı değerlendirildiğinde Anti-HEV IgG pozitifliğinde istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmazken, tüm gönüllüler değerlendirildiğinde oda sayısı arttıkça Anti-HEV IgG pozitifliği istatistiksel olarak anlamlıdır. Sonuç olarak hepatit salgınlarında fekal-oral yolla geçen hepatit A virüsü gibi etkenlerin yanında HEV de akıllara gelmelidir. In this study, the Anti-HEV IgG is studied with blood samples from volunteers of 107 in rural and 107 in urban areas in order to demonstrate the relationship between HEV infection and different social and economical conditions with transmission of virus from water, foods and human to human taking into account rural and urban areas in city of Hatay. In this study, different age groups was studied. Because There are many studies in the different regions for Anti-HEV IgG seroprevelance, we studied in the region Hatay that has unknown seroprevelence rates. In this study, the seroprevelens rate was 7.9%. Risk factors as having low education levels and older age found statistically significant. There is no statistically significant values for positive Anti-HEV IgG values when taking into account the number of toilets, toilet type, history of jaundice, water supply and water quality. With respect to the urban and rural group separetely, no statistically significant difference was observed about Anti-HEV IgG positive. But for all volunteers are evaluated for this risk factor, statistically significant differences have been found for positive Anti-HEV IgG. As a result,we have to think about HEV in addition to Hepatitis A which is transferred fecal-oral way in hepatitis outbreaks. 60

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünyada yaklaşık iki milyar kişi HBV ile enfektedir ve 350 milyondan fazla kişi kronik HBV hastasıdır. Hepatit B virüsü (HBV); yüzey antijeninden (HBsAg) oluşan dış zarf, kısmen çift zincirli DNA, kor protein (HBcAg), hepatit e antijeni (HBeAg) ve DNA'ya bağlı polimerazdan oluşur. Bu tez çalışmasının amacı, hepatit B hastalığının şiddeti ve seyri hakkında önemli bilgiler edinilmesini sağlayan HBeAg'ye özgü monoklonal antikorun (mAb), klasik hibridoma teknolojisi ile üretilmesidir. Yine HBeAg'ye karşı monoklonal antikor geliştirme çalışmalarında immünize farelerin değerlendirilmesi amacına yönelik olarak organ olarak dondurulmuş dalak ve lenf düğümlerinden elde edilen hücrelerle hibridoma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca ticari antijenle immünizasyonlara alternatif olarak yüzeyinde HBeAg eksprese eden fajlarla BALB/c fareleri immünize edilmiş ve HBeAg'ye karşı monoklonal antikor geliştirmek üzere bu farelerle füzyon çalışmaları yapılmıştır.Tez çalışmalarında hibridoma teknolojisi ile elde edilen 16F8 monoklonal antikoru HBeAg'ye özgü iken, 12E5 monoklonal anitkoru HBcAg ile daha iyi reaksiyon vermiş ancak belli oranlarda HBeAg'ye de bağlanma özelliği göstermiştir. HBeAg'ye özgünlüğü nedeniyle 16F8 monoklonal antikorunun enzimlerle işaretlenerek ticari kitlerde kullanılma potansiyeli bulunmaktadır. Organ olarak dondurulmuş dalak ve lenf düğümlerinden elde edilen hücrelerle yapılan füzyonlarda 3 aylık dondurma süresi sonunda bile antikor sentezleme ve çoğalma yeteneğini koruyan hibrit hücreler elde edilmiştir. Yine tez çalışmasında klasik adjuvantlara alternatif olarak M13 filamentöz faj üzerinde eksprese edilen HBeAg ile immünizasyonlar yapılmış ve rekombinant fajlarla HBeAg'ye özgü monoklonal antikor geliştirmek üzere hibridoma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. According to the World Health Organization?s (WHO) report, more than 350 million people are chronic HBV patients and approximately two billion people are infected with HBV. HBV is composed of surface antigen (HBsAg) that makes up the outer envelop, partially double-stranded DNA, core protein (HBcAg), e antigen (HBeAg) and DNA-dependent polymerase. In this thesis, main aim was to develop monoclonal antibodies against HBeAg, which is a crucial marker for the prognosis of the disease. In order to make use of the already-immunized mice, spleen and lymph nodes of those mice were dissected and frozen as whole organs. As an alternative for immunizing mice with commercial antigens, BALB/c mice were immunized with HBeAg-expressing phages.With hybridoma technology, 16F8 monoclonal antibodies that were specific for HBeAg were developed. 12E5 monoclonal antibody had affinity for both HBcAg and HBeAg, yet it had better specifity for the former. After tagging, 16F8 monoclonal antibody can be involved in commercial kits for HBeAg detection. Even after 3 months of freezing, cells isolated from frozen spleen and lymph nodes had the capacity for proliferation and antibody production. Immunizing mice with M13 filamentous phage that expresses HBeAg on its surface is found to be an alternative for immunizations carried with adjuvants. 141

Yamaç N, Van ilinde Hepatit E virüsü seroprevalansı, Y.Y.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü TıbbiMikrobiyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van, 2010. Bu çalışma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi TıpFakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuarında yürütüldü. Hastanenin çeşitlipolikliniklerine 1 Ocak 2006 ile 5 Mart 2009 tarihleri arasında hepatit şüphesiyle başvurmuş ve Hepatit E Virüsü(HEV) antikorları araştırılmış 97'si kadın 78'i erkek olmak üzere toplam 175 hastanın dosya kayıtları ile testsonuçları retrospektif olarak incelendi. Çalışmada Mikrobiyoloji Laboratuarına gönderilmiş olan serumörneklerinde mikro-ELISA yöntemiyle HEV IgG sınıfı antikorlar araştırılıp sonuçlar irdelendi. Çalışmaya alınan175 hastanın 13'ünde anti-HEV IgG pozitifliği saptandı. HEV seroprevalansına 97 kadının 10'unda (%10.3), 78erkeğin ise üçünde (%3.8) olmak üzere, bütün hastaların %7.4'ünde rastlandı. Sonuç olarak ilimizde HEVseroprevalansının daha önce bu bölgede yapılmış çalışmalarla paralellik gösterdiği görüldü. Bu oran, erişkin yaşgrubunda ve sosyoekonomik düzeyi düşük kırsal kesimlerde daha yüksek oranlarda saptandı.Anahtar Sözcükler: Hepatit E virüs, Van ili, Seroprevalans Yamaç N, The seroprevalence of Hepatitis E virus in the city of Van, University of Y.Y.U. Institute ofMedical Sciences, Department of Medical Microbiology, Master Thesis, Van, 2010. This study was carriedout in Microbiology Laboratory of the Medical Faculty Research Hospital of Yuzuncu Yil University. Theregistries and test results of a total of 175 patients (97 females and 78 males), who referred to various clinicswith hepatitis suspicion and whose hepatitis E virus antibodies were analyzed between 1 January 2006 and 5March 2009, were retrospectively investigated. The serum samples sent to the Microbiology Laboratory wereanalyzed in terms of HEV IgG class antibodies by micro-ELISA method. Of the total of 175 patients 13 revealedanti-HEV IgG positive. When HEV seroprevalence was investigated the 97 females, 10 (10,3%) revealed HEVpositive whereas three of 78 males (3,8%) were HEV positive comprising 7,4% of all of the patients. Inconclusion, the findings concerning the seroprevalence of HEV in Van were found to resemble the results ofprevious studies conducted in the region. This rate was found to be higher among adults, people with lowsocioeconomic status, and residents of rural areas.Key Words: Hepatitis E virus, Van City, Seroprevalence 50

Bu çalışmada hastanemize başvuran nakil öncesi ve sonrası akut lösemili 4 ay-64 yıl yaş arasındaki hastalarda HEV enfeksiyonunun prevalansı amaçlanmıştır. Çalışma 2011 tarihinde 42 hastanın serum örnekleri alınarak ELISA (Dia.Pro Diagnostic Bioprobes, Milano, İtalya) kiti ile çalışma gerçekleştirilmiştir.Çalışmaya alınan örneklerden 1'i (%2.3) anti-HEV IgG nakil öncesi pozitif bulunrken, nakil sonrası (58. ay) negatif saptanmıştır. seronegatif grubun erkeklerde yaş ortalaması 30.8, kadınlarda ise 33.1 olarak saptanmıştır. Seropozitif olan olgunun seronegatif olan olgularla karşılaştırıldığında anti-HEV IgM pozitifliği ve anti-HEV IgG pozitifliği yönünden istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. This research aims at the prevalence of HEV infection on the patients with the ages 4 months- 64 years having acute leukaemia before and after the transplantation and applying to our hospital. The study has been performed in 2011 by taking the serum samples of 42 patients and with ELISA (Dia Pro Diagnostic Bioprobes, Milano, Italy) kit.From the samples used in the study, for 1 (%2.3) of them, 45 years old, anti- HEV IgG has been found positive before the transplantation, and negative after the transplantation (58. months). The average age of seronegative group has been determined as 30.8 for men and 33.1for women. When seropositive case has been compared with seronegative cases; statistically, a meaningful difference has not been found in terms of anti- HEV IgM positivity and anti-HEV IgG positivity. 126

79

ÖZET Başlangıçta enterik geçişli non-A, non-B hepatiti olarak tanımlanan Hepatit E tüm dünyada görülebilmekle birlikte özellikle gelişmekte olan ülkeler için önemli bir sorundur. Bu ülkelerde başlıca su kaynaklı çeşitli büyüklüklerde salgınlara neden olabilir ve akut hepatitlerin önemli bir kısmını oluşturur. Gelişmiş ülkelerde saptanan vakalarda genellikle hastalığın endemik olduğu bir bölgeye seyahat öyküsü vardır. Hepatit E genellikle dışkı ile kontamine olmuş su veya yiyeceklerden bulaşır. Maruziyetten yaklaşık 6 hafta sonra salgınlar pik yapar. Inkubasyon süresi 2-9 haftadır. Semptomatik hastalık daha çok genç ve orta yaşlılarda görülmektedir, infekte gebelerde ortalama %20 ölüm görülebilir. Kronikleşmeyen ve kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Türkiye hastalığın endemik olduğu ülkelere olan komşuluğu, ticari alışveriş ve ılıman iklim özelliklerine sahip bölgeleri nedeniyle Hepatit E'nin görülebileceği gelişmekte olan bir ülkedir. Türkiye'de bu konuda yapılan seroprevalans çalışmaları değişik bölgelerde farklı sonuçlar göstermiştir. Bazı bölgelere ait veriler endemik ülkelerdeki sonuçlara benzer bulunurken, bazı bölgelerdeki veriler ise hastalığın sporadik görüldüğü ülkelere benzer bulunmuştur. Çalışmamızda Ankara lli'nde, 190 kişide, gecekondu ve apartman tipi yerleşim olmak üzere iki farklı bölgeden, farklı yaş gruplarında anti HEV seroprevalansı araştırılmıştır. Tüm çalışma grubunda anti HEV seropozitiflik yüzdesi %5.3 olarak bulunmuştur. Yaş gruplarına göre seropozitiflik 0-14 yaşları arasında %2.3, 15-29 yaşları arasında %4, 30-44 yaşları arasında %4.8 ve 45 yaş üzerinde %9.1 bulunmuştur. Cinsiyete göre seropozitiflik erkeklerde %7.5, kadınlarda %3.6 bulunmuştur. Oturulan bölgeye göre bakıldığında, gecekondu bölgesinde %3.6, apartman bölgesinde %6.5 bulunmuştur. Kişi Başı Yıllık Gelir Dağılımfna göre ise 36seropozitiflik 149 milyon ve altı olanlarda %5.7, 150-299 milyon arası olanlarda %8.3, 300-449 milyon arası olanlarda %2.4 ve 450 milyon ve üzeri olanlarda %3.7 bulunmuştur. Çalışma grupları arasında seropozitiflik yönünden istatistiki fark saptanmamakla birlikte ilerleyen yaşla birlikte artan seroprevalans ve daha düşük yıllık gelire sahip olanlarda yüksek prevalans saptanmıştır. Erkeklerde daha yüksek seroprevalans saptanırken, oturulan bölgeye göre ise apartman bölgesinde yüksek seroprevalans saptanmıştır. Çalışmanın sonucu Hepatit E'nin Ankara ili içinde önemli bir yüzdede olduğunu göstermektedir. Gruplar arasında istatistiki fark yoktur, ancak göreceli olarak düşük sosyoekonomik düzey, erkek cinsiyet ve ilerleyen yaş riski artırmaktadır. Tüm bu veriler ışığında, gerek akut hepatit salgınlarında, gerekse sporadik vakalarda etken araştırılırken Hepatit E Virusu da akla getirilmelidir. 37 45

Hepatit E enfeksiyonu kural olarak gelişlmekte olan ülkelerde geniş salgınlara ve epidemilere yol açan, fekal-oral yolla bulaflan non-A, non-B hepatitidir. Hastalığı kaynağı genellikle kontamine sulardır ve epidemiler sıklıkla yağmurlu mevsimlerden sonra gözlenir. Bu çalışmada laboratuvar bulgularıyla desteklenen, birisi hepatit A koenfeksiyonuna sahip, 4 ve 5 yaşlarında akut hepatit E enfeksiyonlu iki olgu bildirildi. Ayaktan takip edilen hastalar ve semptomatik olarak tedavi edildiler ve tamamen iyileştiler. Hepatitis E infection is non-A, non-B hepatitis that is transmitted by the fecal-oral route, which, as a rule, causes large epidemics and epidemics in developing countries. The source of the disease is usually contaminated water, and epidemics are often observed after rainy seasons. In this study, two cases with acute hepatitis E infection aged 4 and 5 years, one of whom had hepatitis A co-infection, were reported, supported by laboratory findings. Outpatients and symptomatically treated and fully recovered.

ÖZET Enterik yoldan bulaşan non-A, non-B hepatitlerinde (ET-NANBH) sorumlu tutulan etken Hepatit E virüsüdür (HEV). HEV özellikle gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde su kaynaklı epidemilere neden olabilmektedir. Ülkemiz bu salgınların görüldüğü ülkelerden bazılarına doğu ve güneydoğusunda komşudur ve bu ülkelerle coğrafik olarak da benzerlik göstermektedir. Daha da öteye giriş ve çıkışlar fazladır. Neticede Hepatit E insanlığın önemli bir problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Tez çalışmamızda sosyo-ekonomik düzeyi düşük toplumda doğurganlık çağı kadınlardaki Anti-HEV seropozitifliğini araştırdık. Çalışmamızda MAKRO ELISA yöntemi ile total Anti-HEV kiti kullanıldı. Anti-HEV seropozi tifliğini çalıştığımız grupta %34 olarak bulduk. Sonuçlarımız ülkemizin değişik bölgelerindeki çalışma sonuçlanndan yüksektir. Bu nedenle bölgemizde tüm yaş gruplarını ve tüm kesimleri (altyapısı ve sosyo-ekonomik düzeyi yüksek ve düşük) içeren daha kapsamlı çalışma yapılması kanısındayım. Ayrıca ülkemizin diğer bölgelerinin profilinin belirlenmesi Türkiye'de Hepatit E prevelansı ortaya koyacaktır. 35 47