Search

Bu araştırmada, ortaokullardaki eğitim ortamlarının düşünme dostu sınıf özelliklerini taşıma düzeylerinin öğrenci görüşlerine göre çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ortaokullardaki eğitim ortamlarının düşünme dostu sınıf özelliklerini taşıma düzeyi, düşünme becerilerini geliştirici öğretmen ve öğrenci davranışları ile düşünmeyi engelleyici öğretmen ve öğrenci davranışları açısından ele alınmıştır. Çalışmada ele alınan değişkenler ise; okulun sosyo-ekonomik düzeyi, sınıf düzeyi, cinsiyet, anne ve baba eğitim düzeyi, aile geliri, akademik başarı, kulüp çalışmalarına katılım ve serbest zaman etkinlikleridir. Nicel araştırma desenlerinden tarama modelinde betimsel bir çalışma olan bu araştırma, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Adana ili merkez ilçelerindeki 6 ortaokulda; 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 943 öğrenci katılmıştır. Veriler Doğanay ve Sarı (2012a) tarafından geliştirilen `Düşünme Dostu Sınıf Ölçeği` (DDSÖ) ve Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla elde edilmiştir. DDSÖ `Düşünmeyi Geliştirici Öğretmen Davranışları`, `Düşünmeyi Geliştirici Öğrenci Davranışları` ve `Düşünmeyi Engelleyici Davranışlar` boyutlarından oluşan toplam 30 maddelik bir ölçme aracıdır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler incelenmiş, ayrıca bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Bulguların anlamlı olup olmadığının değerlendirilmesinde .05 anlamlılık düzeyi ölçüt alınmış, varyans analizlerindeki karşılaştırmalarda Scheffe F ve LSD testlerinden yararlanılmıştır.Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğrencilerin sınıflarının düşünme dostu oluş düzeyini ortanın üstünde, olumlu algıladıkları görülmüştür. Değişkenler açısından bakıldığında elde edilen bulgular sonucunda alt sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda öğrenim gören öğrenciler lehine anlamlı fark olduğu görülmüştür. Sınıf düzeyine göre ise; sınıf düzeyi yükseldikçe DDSÖ puanlarının düştüğü tespit edilmiştir. Buna göre 5., 6., 7. ve 8. sınıflarda 5. sınıflar lehine olan bir sonuç ortaya çıkmıştır. Kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranla sınıflarını daha çok düşünme dostu olarak algıladıkları görülmüştür. Anne-baba eğitim düzeyleri açısından anlamlı farklar bulunmamıştır. Ailelerin gelir düzeylerine göre Düşünmeyi Geliştirici Öğrenci Davranışları boyutunda aile geliri yüksek olan öğrenciler lehine anlamlı bir fark ortaya çıkmıştır. Düşünmeyi geliştirici davranışların akademik başarısı yüksek olan öğrencilerde yüksek; düşünmeyi engelleyici davranışların da akademik başarısı düşük olan öğrencilerde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Kulüp çalışmalarına katılımın düşünmeyi geliştirici davranışlarda anlamlı fark yarattığı görülmüştür. Serbest zamanlarında kitap/gazete okuyan, ders çalışan ve arkadaşları ile sohbet/tartışma yapan öğrencilerin yaptıkları bu etkinliklerin sıklıkları arttıkça düşünmeyi geliştirici davranış puanlarının arttığı; sıklık azaldıkça da düşünmeyi engelleyici davranış puanlarının arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Televizyon izleme ve internette zaman geçirme değişkenleri açısından sıklık arttıkça DDSÖ puanlarının düştüğü ortaya çıkmıştır. Serbest zamanlarını arkadaşları ile gezerek değerlendirme ölçümler üzerinde fark yaratmamıştır. Arkadaşlarıyla oyun oynama sıklığının artması ile DDSÖ puanlarında da hafif artışlar olmuştur. Para kazanmak için okul dışındaki zamanlarda bir işte çalışma sıklığı arttıkça DDSÖ puanlarında düşüş görülmüştür. Serbest zamanlarında anne ve babasına yardım ederek zaman geçiren öğrenciler, sınıf ortamlarını düşünme dostu olma bakımından daha olumlu algılamaktadırlar. Araştırmada ulaşılan bu sonuçlara bağlı olarak uygulamaya ve araştırmacılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: Düşünme, düşünme dostu sınıf ortamı, düşünmeyi geliştirici davranışlar, düşünmeyi engelleyici davranışlar, ortaokul. This research, based on various variables, aims to examine the level of thinking-friendly educational environment in secondary schools in accordance with the opinion of students. To this end, the level of thinking friendly educational environments in secondary schools has been investigated in terms of behaviors of teachers and students that promote or prevent thinking skills. The socio- economic level of school, class level, gender, parents' education level, family income, academic success, participation in club activities, and free time activities constitute the variables used in this research.This quantitative research, using a descriptive scanning model methodology, has examined the students of 5th, 6th, 7th, and 8th grade in 6 secondary schools located in Adana central districts in the 2012 – 2013 academic period. 943 students participated to this study. The data is obtained by Thinking-Friendly Classroom Scale (TFCS) developed by Doğanay and Sarı (2012a), and Personal Information Form. TFCS is a 30-item measurement tool which consists of `Teacher behaviors that promote thinking`, `Student behaviors that promote thinking` and `Behaviors that prevent thinking`. In the analysis of the data, in addition to independent samples t test and one-way analysis of variance, descriptive statistics have been used. In order to evaluate whether the findings are significant or not, 05 significance level has been used. Scheffe F and LSD tests have been used for comparisons in the analysis of variance. One of the findings of this research is that the students, over average, perceive the level of thinking friendly environment in their classroom over average, as positively. Findings obtained in terms of the variables put forward that there is a positive difference in favor of the students who study at lower socio-economic levels. According to the grade level, it is seen that when the grade level goes up, Thinking Friendly Class Scale scores go down. Accordingly, this implies that positive perception of thinking class environment is higher among 5th graders compared to 6th, 7th, and 8th graders. It has been seen that female students perceive their classes more thinking friendly than male students. The variable of parents' education levels has not made any significant difference among the groups. Results of analysis of variance in terms of family income level show that, in the dimension of `Teacher Behaviors that promote thinking`, there is a significant difference in favor of the students whose family incomes are high. It has been revealed that while behaviors that develop thinking skills are high for students whose academic success levels are high; behaviors that block thinking skills are high among students whose academic success is poor. It has been shown that participation in club activities makes a meaningful difference in behaviors that develop thinking. It has been concluded that while the frequency of the activities like reading books / newspapers, studying lessons and chatting / discussing with friends increases, the scores for behaviors that promote thinking increase; and when the frequency goes down, thinking preventing behaviors' scores go up. It has come out that when the frequency in terms of watching television and spending time on internet goes up, Thinking Friendly Class Scale scores go down. The variable of spending free time with friends has not made any difference on the results. The increase of the frequency of playing games with friends has slightly raised the TFCS scores. When the frequency of working after school to earn money goes up, TFCS scores go down. The students who spend their free time to help their parents have a more positive perception that their classroom environments are Thinking Friendly. In direction of the results, the study concluded with recommendations for researchers and provided clues for implementation.Keywords: Thinking, thinking friendly classroom environment, behaviors that promote thinking, behaviors that prevent thinking, secondary school 128