Search

Bu çalışma, Türkiye kültürünü, sanatını, görsel algısını ve bunların dış dünyada algılanışını biçimlendiren öğelerden oryantalizmin sanat tarihi alanındaki karşılığını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Oryantalizm, 19. yüzyıldan 20. yüzyılın son çeyreğine kadar tüm modern dönem boyunca Batı – Doğu ilişkilerinin ana belirleyicilerindendir. Araç ve yöntemler değişse de günümüzde de bu olgu varlığını, etkisini sürdürmektedir. Siyasal, ekonomik boyut ön planda görünmekle birlikte, devletler ve devlet kurumlarından önce toplumların, inançların, kültürlerin, insanların algılanışında, dolayısıyla fiili ilişkilerde, sivil alanda “hegemonya” inşası kültürle, sanatla gerçekleşmektedir. Oryantalizmin resimden edebiyata, seyahatnamelere, müzikten tiyatroya sanatsal üretimle doğup gelişmesi, bunun göstergesidir. Kaldı ki oryantalizm kavramı, 19. yüzyıl başlarında Fransız ve İngiliz sanatçıların “doğu” resimlerinin adı olarak doğmuştur. Bu süreçte Batı – Doğu ilişkisi, dolayısıyla da oryantalist pratik, yoğunlukla Osmanlı ve Osmanlı coğrafyasına odaklanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nda güzel sanatlar eğitiminin ve müzeciliğin öncüsü Osman Hamdi Bey, sanatçı, eğitimci ve kültür yöneticisi olarak yine oryantalist tarz içinde yetişmiştir. Tüm bunlara rağmen, Türkiye’de sanat tarihi alanında oryantalizm çalışmaları hayli geç; ancak 20. yüzyıl sonlarında ortaya çıkmıştır. Semra Germaner – Zeynep İnankurimzasını taşıyan Oryantalizm ve Türkiye (1989) kitap oylumundaki ilk çalışmadır. Geride kalan 30 yılda konuya ilişkin akademik nitelikli kitap sayısı henüz 10 dolayındadır. Akademik araştırmalar, tezler, yayınlar, sempozyum, konferans, panel gibi çalışmalar, oryantalizm temalı sergiler eşliğinde, 2000’lerde yoğunluk kazanmıştır. Tamamı 2000’li yıllarda düzenlenen konuya ilişkin bilimsel nitelikli sempozyum – panel sayısı da yine 10’un altındadır. Bu toplantılar çoğunlukla müze ve diğer sanat kurumlarının büyük koleksiyon sergileriyle birlikte gerçekleştirilmiştir. Ne var ki, sanatçı, yapıt, sergi incelemeleri gibi spesifik olgular dışında Türkiye sanat tarihi yazımı ve çalışmalarında oryantalizmi konu edinen toplu bir araştırma yapılmamıştır. Çalışmamız bu alanda niceliksel ve niteliksel kritik envantere yönelik ilk adım olmaya adaydır. Cumhuriyet dönemi ülkemiz plastik sanatlarında (resim, mimarlık, heykel, hat, tezhip, minyatür) oryantalizm izlerini sürmek, teorik yönden oryantalizm ve sanat tarihi ilişkisini tartışmayı getirecektir. Sergi, konferans, sempozyum gibi etkinlikleri, akademik araştırma, tez ve yayınları kapsayan yazılı, görsel, dijital kaynak, arşiv taraması, dikkat çekici bir gerçeği ortaya koymaktadır: Türkiye’de kültür ve sanatın uzun dönem ana belirleyicilerinden oryantalizmin sanat tarihi çalışmalarına konu edilmesi, resim piyasasının, koleksiyonculuğun gelişmesiyle, özel müzelerin doğuşuyla, uluslararası müzayedeler, sergilerin yaygınlaşmasıyla paralellik göstermektedir., This study aims to evaluate the equivalent of orientalism in art history, which is one of the elements that shape Turkish culture, art, visual perception, and perception of the outside world. Orientalism is one of the main determinants of West-East relations throughout the entire modern period, from the 19th century to the last quarter of the 20th century. Although the tools and methods have changed, this phenomenon continues its existence and effect today. Although the political and economic dimension seems to be in the foreground, the construction of "hegemony" in the perception of societies, beliefs, cultures, and people, and therefore in actual relations, in the civil sphere, takes place with culture and art before states and state institutions. The birth and development of orientalism through artistic production from painting to literature, travel books, music to the theater is an indication of this. Moreover, the concept of orientalism was born in the early 19th century as the name of "eastern" paintings by French and English artists. In this process, the West-East relationship, and hence the orientalist practice, focuses heavily on the Ottoman and Ottoman geography. Osman Hamdi Bey, the pioneer of fine arts education and museology in the Ottoman Empire, was brought up as an artist, educator, and cultural manager in an orientalist style. Despite all this, studies of orientalism in the field of art history in Turkey are quite late; It only emerged at the end of the 20th century. Orientalism and Turkey (1989) by Semra Germaner – Zeynep Inankur is the first work in the book volume. In the past 30 years, the number of academic books on the subject is still around 10. Studies such as academic research, theses, publications, symposiums, conferences, and panels gained intensity in the 2000s, accompanied by orientalism-themed exhibitions. The number of scientific symposiums and panels on the subject, which were organized in the 2000s, is also below 10. These meetings were mostly held in conjunction with large collection exhibitions of museums and other art institutions. However, apart from specific phenomena such as artist, work, and exhibition studies, no collective research has been conducted on orientalism in Turkish art historiography and studies. Our study is a candidate to be the first step towards quantitative and qualitative critical inventory in this area. Tracing orientalism in the plastic arts of our country (painting, architecture, sculpture, calligraphy, illumination, miniature) in the Republican era will bring up the theoretical discussion of the relationship between orientalism and art history. Scanning written, visual and digital resources and archives covering events such as exhibitions, conferences, symposiums, academic research, thesis, and publications reveals a remarkable fact: Orientalism, one of the main long-term determinants of culture and art in Turkey, has been the subject of art history studies, painting market, the development of art collecting, the emergence of private museums, the spread of international auctions and exhibitions.

Yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren ana hatları belirginleşenyeni iktisadi düzende ayakta kalabilmenin yollarından birinin de boşzaman, kültürel özgünlükler ve ekonomik yaratıcılık temelli üretimdengeçtiğini keşfeden toplumlar, kültürel miras ekolojilerinden de birkaynak olarak sürdürülebilir biçimlerde nasıl yararlanabilecekleriyleyakından ilgilenmeye başlamıştır. Böylece kültürel miras unsurlarınınhem yenilik, teknoloji, hız, ilerleme ve gelecek kavramlarıyla ilişkilendirilenmodernleşme projesini yavaşlattığını hem de bağlamındakorunması, muhafazası ve gelecek nesillere aktarımı için sarf edilenkaynaklar (zaman, iş gücü ve para) bakımından önemli bir gider alanıolduğunu savlayan yaklaşımlar da tedricen tedavülden kalkmıştır.Bunların yerine kültürel mirasın yöresel, bölgesel ve ulusal ekonomilerekatkı sağlama potansiyelini edimselleştirici politikalar ikameedilmiş ve bu konuda görece kısa sürede geniş bir literatür dâhi oluşturulmuştur.Bu gelişmelere rağmen yaşayan mirasın ekonomik değerenasıl tahvil edilebileceğiyle ilgili pratik metodolojilerin, modellerinve stratejilerin geliştirilmesi ve uygulanması hususlarında ise henüzyeterince yol katedilebilmiş değildir. Kültürel miras yönetimiyle dedoğrudan alakalı olan bu eksikliğin giderilmesi amacıyla son birkaçyıldır Pierre Bourdieu’nun yeniden içeriklendirdiği sermaye teorisininyaşayan mirasın ekonomik sermayeye çevrimine nasıl katkı sağlayabileceğisorgulanmaktadır. Kültürel mirası, sermaye teorisi özelindeyorumlayan bu güncel perspektif, somut veya somut olmayan kültürelkaynakların ekonomik değere tahvilinde ise değerleme pratiklerindenyararlanmaktadır. İşte mirasbilim alanındaki bu güncel yönelime katkısağlamayı amaçlayan ve Bourdieu’nun sermaye teorisinin bir mercekgibi kullanılacağı bu çalışmada da önce yaşayan mirasın özüne yaklaşılarak(zoom in) bir kültürel sermaye formu olduğu gösterilecek, sonra uzaklaşılarak (zoom out) bu sermaye formunun küresel mirasendüstrisi, pazarı, piyasası ve ekonomisi alanında uluslararası aktörlerarasında süren güç oyunlarındaki rolü ve etkisi hakkında değerlendirmeleryapılacaktır. Bir sonraki bölümde ise kültürel değerlemesürecinin temel aşamalarına, uygulamalı halkbilimi kapsamında sıkçatartışılan geleneksel kültüre yönelik yaygın ticarileştirme stratejilerineve yaşayan kültürel mirasın değerlemesi açısından da kritik bir önemarz eden yaratıcılık temelli kültür politikalarına değinilecektir. Sonolarak kültürel yaratıcı endüstrilerin yaşayan mirasın değerlemesine,korunmasına ve sürdürülebilirliğine ne şekilde katkı sağladığına dair çözümlemelereyer verilecektir., Countries that discovered one of the ways to survive in the new economicparadigm, whose outlines became evident in the second half ofthe twentieth century, is cultural production based on leisure time, culturaluniqueness, and economic creativity have begun to be interestedin how to benefit from their cultural heritage as a resource and capitalin a sustainable way. Thus, prevalent approaches that claim to be animportant expense area in terms of resources spent for the protection,preservation, and transfer to future generations of cultural heritageelements have gradually ceased to be out of circulation. Instead, newapproaches that actualize the potential of cultural heritage to contributeto local, regional and national economies have been substituted. Asa result of this orientation, the extensive literature on the importanceof living cultural heritage in terms of regional, regional, and nationaleconomic development was generated. However, enough progresshas not been made yet in the development of methodologies, models,strategies, and policies that can be applied in the conversion of thiscultural resource into economic value. Capitalization and valorizationtheories, practices, and processes can be evaluated to overcome thisdeficiency, which is also directly related to cultural heritage management.The fact that financial concepts and theories such as capitalizationand valuation are discussed in areas that prioritize protection,conservation, and reproduction of cultural resources such as heritagestudies is a result of the entanglement of cultural and economic valuebecoming more evident in the age of cultural and creative economy.Especially Bourdieu’s insights on the concept of capital, its forms,and transformation dynamics also provide an analysis framework forthe issues related to the effective management of the valuation processesof living cultural heritage. In this study, first the argument thatliving cultural heritage is a form of “cultural capital” will be tried to bejustified in various expansions regarding an interpretation frameworkproduced specifically for the theory of capital, which is at the centerof Bourdieu’s sociology. Then, various methodological, strategic, andpolitical analyzes that can enable this cultural capital to be transformedinto economic capital will be included. Finally, the study will beconcluded by giving various evaluations on how the cultural creativeindustries can contribute to the conservation and sustainability of livingcultural heritage and valorization.

Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet öncesi ve sonrası Türk sanatında çağdaşlaşma süreci içerisinde ilerleyen resim sanatı, belli etki ve etkenlerle şekillenerek günümüze kadar gelmiştir. Bu süreçte destekler, kültür politikaları, devlet teşvikleri, özel sektör, toplumsal olaylar gibi etkenler Türk resim sanatının şekillenmesinde önemli rol oynamış, çağdaşlaşma yolunda katkılar ve ilerleyişinde yavaşlamalara neden görülmektedir. Bu çalışmada çağdaş Türk resim sanatının 1980 sonrasında kültür politikalarının ulusal ve uluslararası değer görüntülerinin varılması istenen ve varılan aşamalar yapılan etkinliklerle incelenmiştir. Çağdaş Türk resim sanatında Türk sanatını uluslararası sahada kendini gösterebilmesini sağlayan bienaller, 1980 sonrasında tarihi mekanlar içinde çağdaş çalışmaları sergileyip sanat dünyasına göstermektedir. 1980 içerisinde Türkiye 12 Eylül darbesi gerçekleşmiş, toplumsal yapının tekrardan planlandığı bir dönem gerçekleşmiştir. Toplumsal yapıda demokratik sistemin gelişmesini yavaşlatmış, sanatsal ve kültürel ortam uzun bir süre askeri yapının gölgesinde kalmıştır. Devletin sanata bakışı ve desteği yerini ilgisizliğe bırakmış, özel sektörün var olmasıyla galeriler, holdingler, vakıflar, bankalar sanatı desteklemişlerdir., The art of painting, which progressed in the process of modernization in Turkish art before and after the republic, has been shaped by certain influences and factors until today. In this process, factors such as supports, cultural policies, government incentives, private sector and social events played an important role in shaping the Turkish painting art, contributing to modernization and causing slowdown in its progress. In this study, the national and international values of the cultural policies of contemporary Turkish painting after 1980 have been investigated and the stages that have been desired and reached are examined with the activities performed. Biennials, which enable Turkish art to show itself in the international arena in contemporary Turkish painting art, exhibit contemporary works in historical places after 1980 and show them to the art world. September 12 coup took place in Turkey in 1980, took place as planned from an era of social structure again. It slowed down the development of the democratic system in the social structure, and the artistic and cultural environment remained in the shadow of the military structure for a long time. The state's approach to art and support was replaced by disinterest, and with the existence of the private sector, galleries, holdings, foundations, banks supported art.