Search

Gençlik hareketleri, Türk modernleşmesinin en önemli unsurlarındanbirisi olmuştur. 1865 yılında genç aydınlar tarafından kurulan `Meslek Cemiyeti`,kısa sürede gelişerek Türk modernleşmesinin mihenk taşlarından olan YeniOsmanlılar Hareketi'nin temelini oluşturmuştur. Bu hareketi, kökeni 1889yılında askerî tıbbiye öğrencileri tarafından kurulan `İttihâd-ı OsmanîCemiyeti`ne dayanan `Jön Türk Hareketi` izlemiştir. Jön Türk Hareketi'ninhalefi konumunda olan gençler, Mütareke Dönemi'ndeki faaliyetleriylebağımsızlığın elde edilmesinde önemli rol oynamışlar ve böylelikle TürkiyeCumhuriyeti'nin kuruluşuna doğrudan katkıda bulunmuşlardır. Bu nedenlegençler, Cumhuriyet Dönemi'nde rejimin ve devrimlerin kalıcı halegetirilebilmesinin yegâne kaynağı olarak görülmüşlerdir. 1930'lu yıllardadünyada yaşanan gelişmelere bağlı olarak yeniden hız kazanan gençlikhareketleri, II. Dünya Savaşı sırasında adım adım kutuplaşmaya doğrusürüklenmiştir. Nitekim bu kutuplaşma, Çok Partili Dönem'e geçildikten sonradaha da belirginleşmeye başlamıştır. 1950 yılında iktidara gelen DemokratParti'nin on yıllık iktidarının sonlarına yaklaşıldığında ivme kazanan gençlikhareketleri, Cumhuriyet Tarihi'nde yeni bir sürecin altyapısını hazırlamıştır. Buçalışmada, Türkiye'de modernleşme sürecinin 1865 – 1960 yılları arasındakikesitinde gerçekleşen gençlik hareketlerinin ortaya çıkış nedenleri, nasılgeliştikleri, bu sırada gençleri harekete geçiren düşünsel ve konjonktürel etkiler,gençlerin kullandıkları mücadele yöntemleri ve gençlik hareketlerinin yaratmış violduğu siyasî, idarî ve hukukî sonuçlar işlenmiştir. Ayrıca 100 yıla yakın birsüreçte meydana gelen gençlik hareketlerinin birbirleriyle olan benzerliklerinin,farklılıklarının, sürekliliklerinin ve kopuşlarının ortaya çıkarılmasınaçalışılmıştır. Böylelikle 1865 – 1960 arasındaki gençlik hareketlerinin arkaplanına ışık tutulmuştur. Bu ışık tutulurken, ağırlıklı olarak arşiv belgeleri, süreliyayınlar ve hatıratlar gibi birinci el kaynakların kullanılmasına özen gösterilmiş,aynı zamanda ilgili dönemlere hakim olan kişiler tarafından kaleme alınaneserlerden de verimli bir şekilde istifade edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Modernleşme, Meşrutiyet Dönemi, Cumhuriyet Dönemi,Gençlik Hareketleri, Yeni Osmanlılar, Jön Türkler Turkish modernization. Founded by young intellectuals in 1865, the MeslekCemiyeti developed in a short time and formed the basis of the New OttomanMovement, one of the cornerstones of Turkish modernization. This movementwas followed by the `Young Turc Movement`, whose origins were based on`İttihâd-ı Osmanî Cemiyeti` established by military medical students in 1889.Young people, in the position of The Young Turk Movement's successor, they haveplayed an important role in achieving the independence thanks to their activitiesin the Armistice period and thus have contributed directly to the establishmentof the Republic of Turkey. For this reason, young people were had seen as the solesource of making the regime and revolutions permanent in the Republican Era.In the 1930s, youth movements gained momentum again due to the developmentsin the world, During World War II, it was drag into the polarization. As a matterof fact, this polarization started to become more evident after multiparty lifestarted. The youth movements, which gained momentum in the end of the 10years of power of the `Democrat Party`, which came to power in 1950, preparedthe infrastructure for a new process in the History of the Republic. In this study,the reasons of emergence of youth movements that happened in the sectionbetween the years 1865-1960 of the modernization process in Turkey, how theyevolved, meanwhile intellectual and cyclical factors that mobilize youth, methodsof struggle that youth use, and politic, administrative and legal results, the youth viiimovement has created, has been processed. In addition, the similarities,differences, continuities and breaks of youth movements that have occurred inthe process of about 100 years have been tried to be revealed. Thus, to thebackground of youth movements between 1865 and 1960 has been shed light.While this light is being held, attention has been paid to the use of first-handsources such as archival documents, periodicals and memoirs, at the same time,the works written by the people who have mastered the relevant periods havebeen benefited efficiently.Key Words: Modernization, Constitutional Monarchy Period, Republican Period,Youth Movements, Young Turcs, 463

Öğrenci olayları ya da gençlik hareketleri, dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi, geçmişten günümüze ülkemizde de dönem dönem hız kazanarak çeşitli sosyal, kültürel ve ekonomik sonuçların ortaya çıkmasına neden olmuştur. İlk olarak medrese öğrencilerinin eğitim ve öğretime dair hak ve özgürlük talepleri sonucunda ortaya çıkan gençlik hareketleri, daha sonraki süreçte Türkiye'nin siyasal, kültürel ve ekonomik sorunlarını da içine alan daha kapsamlı konularla ilgili olarak büyük eylemler ve protestolara dönüşmüştür. Zaman zaman adam kaçırma, banka soygunu, silahlı eylemler gibi radikal fiillerin de görüldüğü olaylar, toplumun eğitim başta olmak üzere basın, siyaset ve üniversite gibi birçok kesimini doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemiş, toplumsal kargaşaya neden olmuş ve askerî müdahalelerin gerekçelerinden birini oluşturmuştur. Türkiye'nin yakın tarihinde görülen gençlik hareketleri, Türk edebiyatına çeşitli boyutlarıyla yansımıştır. Özellikle, olayların yoğunlaştığı 1960-1980 yılları arasında yaşanan öğrenci olayları, gerek bu yıllar arasında gerekse sonraki yıllarda yayımlanan birçok romanda çeşitli yönleriyle irdelenmiştir.Öğrenci olayları/gençlik hareketlerinin geçmişten günümüze ortaya çıkış sebepleri benzerliklerin yanı sıra farklılıklar da göstermektedir. Bu bakımdan geçmişteki ya da günümüzdeki hadiseleri anlamak ve sağlıklı değerlendirmeler yapabilmek için önce bu hareketlerin ortaya çıkış zeminini ve şartlarını bilmek gerekmektedir. Tarihî, siyasi ve toplumsal açıdan yadsınamayacak ölçüde önem arz eden bu hareketlerin eğitime olan etkilerinin Türk romanı bağlamında kısmi bir biçimde ele alınışı, bu çalışmanın gerekçesini oluşturmaktadır. Bununla birlikte bu çalışmada, öğrenci eylemlerinin yoğun olduğu 1960-1980 yılları arasının Türkiye'nin siyasi, ekonomik ve toplumsal açıdan oldukça çalkantılı bir dönemi olması nedeniyle sadece bu dönemde yazılan romanlar ele alınmıştır. Bu da söz konusu olguyla ilgili olarak daha kapsamlı çalışmaların yapılmasını da gerekli kılmaktadır.Sosyal konularda olaylar ya da durumlar birbiriyle etkileşim içinde, öznel ve değişkendir. Türk romanında da öğrenci olaylarının değerlendiriliş biçimi ve yazarların konuya bakış açısı kişiden kişiye değişmekte, konu farklı şekillerde yorumlanmaktadır. Bu çalışmada, 1960-1980 yılları arasında yayımlanan ve öğrenci olaylarını işleyen romanlar incelenerek yazarların olaylara bakış açıları ve bunları değerlendiriş biçimi ortaya konulmaya, öğrenci olaylarıyla Türkiye'nin içinde bulunduğu sosyal, kültürel ve ekonomik durum arasındaki ilişki belirlenmeye gayret edilmiştir. Bununla birlikte gençleri eylemlere iten içsel ve dışsal sebepler, olayların ortaya çıkışında dünyadaki gelişmelerin etkisi, üniversitelerin ve öğretim üyelerinin durumu, aydınlar, basın, ordu gibi unsurlara ait ayrıntılar ve bu unsurların birbirleri arasındaki ilişkilerin romanlarda işlenişi ayrıntılı bir şekilde belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, bu amaçlar doğrultusunda `içerik analizi` yöntemi kullanılmış, elde edilen veriler tümevarımsal bir yaklaşımla değerlendirilmiştir.Araştırma sonucunda, öğrenci olayları/gençlik hareketleri konusunun 1960-1980 arasında yayımlanan Türk romanlarında yoğun bir biçimde işlendiği, yazarların eserlerinde olayları kendi bakış açılarından (ideoloji/dünya görüşü) ele aldığı görülmüştür. Olayların ortaya çıkışında başta siyasi, sosyal ve ekonomik nedenler olmak üzere birçok unsurun etkili olduğu, Türkiye'deki olayların dünyadaki gelişmelerden bağımsız olmadığı ve ülkemizde farklı boyutlarıyla önemli etkilere yol açtığı tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: Öğrenci Olayları, Gençlik Hareketleri, Eğitim, Türk Romanı, Üniversite Student upheavals or youth movements, as it happened in many countries of the world, caused to occur various social, cultural and economic consequences also in Turkey from past to present by accelerating from time to time. Student movements that firstly occured as a result of students' justice and freedom demands about university students' education and training, turned into mass protests and action about broader topics that include Turkey's political, social and economic problems in later process. The movements, in which radical actions such as sometimes abduction, bank robbery, using gun were seen, affected many sections of community directly or indirectly such as rotably education, press, polistics and university, caused social disorder and created of the reasons of military, interventions. Youth movements that seen in recent history of Turkey, reflected on Turkish literature with several dimensions. Especially, the student upheavals that took place between 1950 and 1980 when the uphevals intensified, were examined in various aspects both in these years and in many novels published in the following years.Student or youth movements have appeared from time to time in various events and situations until today. In this respect, initially, it is necessary to reveal them correctly in order to understand past and present events and make healty evaluations. It can be said that handling student uphevals that were undeniably important in historical, political and social aspects and the effects of these events on education in Turkish novels and not having been examined in a comprehensive study before explains the need for this study and the contribution that it will provide to Turkish literature and education. However, the fact that this study only deals with novels written between 1960-1980 and is one of the first studies on this subject puts forward that there is a necessity and opportunity for further research on the subject.Upheavals about social matters or situations are in interactivity with each other, subjective and changeable. In Turkish novels, evaluating way of students' upheavals and authors' perspective varies from person to person and the subject is interpreted in different ways. In this study, it is tried to be presented authors' perspectives on events and their evaluating way of events and determined the relationship among social, political and economic situation which Turkey in by examining the novels published between 1960 and 1980 that deal with student uphevals. However, the internal and external reasons that push young people to the actions, the effect of the developments in the world in the occurance of action, the situation of the univercities and lecturers, the details belong to elements such as press, army and presenting the relationship of these elements between each other in novels have detailedly been tried to be described. In the study, `content analysis` method in accordance with this purpose has been used and the dates obtained have been evaluated with an inductive approach.As a result of the study, it is seen that student uphevals were mentioned in Turkish novels published between 1960 and 1980, authors handled upheavals with their own perspective, many factors such as especially political, social and economic reasons were effective in the emergence of upheavals, upheavals in Turkey was not independent from the developments in the world and significant impacts on Turkey with different aspects.Keywords: Student Upheavals, Youth Movements, Education, Turkish Novels, Univercity 288

Osmanlı Devleti'nin parçalanma sürecine girmesiyle beraber Türk siyasal hayatında çeşitli fikir akımlarının ortaya çıktığı görülmektedir. Ortaya çıkan fikir akımları gençlik hareketlerini önemli ölçüde etkilemiştir. Bu açıdan çalışmanın konusunu, Türk milliyetçiliği fikrinden etkilenen ülkücü gençlik hareketi oluşturmaktadır. Türk milliyetçiliğinin kurumsallaşması ve kitleselleşmesi uzun bir dönemi kapsamıştır. Bu bağlamda milliyetçiliğin kurumsallaşma ve kitleselleşme sürecinde gençliğin önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Nitekim gençler tarafından kurulan; dernekler ve yayın organları vasıtasıyla, milliyetçiliğin yayılması ve kitleselleşmesi için çaba gösterilmiştir. 1965 yılında ise Alparslan Türkeş'in Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı olmasıyla birlikte Türk milliyetçiliğinin, Türk siyasal hayatında temsil edilmeye başlandığı görülmektedir. İlerleyen yıllarda `ülkücü hareket` ismiyle anılacak olan bu girişim, milliyetçi gençler üzerinde büyük etki yaratmıştır. Ülkücü hareketin ortaya çıkışıyla beraber; milliyetçi gençliğin, kurulan ülkücü gençlik teşkilatları altında birleştiği ve mücadele ettiği görülmektedir. Çalışmanın birinci bölümünde; Türk milliyetçiliği fikrinin ortaya çıkışı, gelişim süreci ve gençler tarafından kurulan milliyetçi teşkilatlar incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde; ülkücü hareketin çatısı altında birleşen milliyetçi gençlerin, 1968-1980 yılları arasında devleti koruma iddiası ile vermiş oldukları mücadele incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümde ise; 1968-1980 yılları arasında kurulan ülkücü gençlik teşkilatlarının detaylı bir analizi yapılmıştır. Bu zamana kadar ülkücü hareket üzerine yapılan çalışmaların; genel itibariyle Türk milliyetçiliği ve Milliyetçi Hareket Partisi temelinde yapıldığı görülmektedir. Yapılan bu çalışma ile ülkücü hareketin gençlik yapılanmasına ağırlık verilerek, literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. As the Ottoman Empire entered the process of disintegration, various ideas emerged in Turkish political life. The emerging ideas have affected youth movements significantly. In this respect, the subject of the study is the ülkücü youth movement, which is affected by the idea of Turkish nationalism. Institutionalization and massing of Turkish nationalism has extended a long period of time. Youth had a big role on nationalism institutionalize and massification process. As a matter of fact, efforts have been made to spread and popularize nationalism through associations and publications established by youth. In 1965, when Alparslan Türkeş became the chairman of the Republican Peasant Nation Party, it was seen that Turkish nationalism started to be represented in Turkish political life. This initiative, which will be known as the `ülkücü movement` in the following years, has had a great impact on nationalist youth. As a matter of fact, with the emergence of the ülkücü movement, it is seen that nationalist youth joined and fought under the established ülkücü youth organizations. In the first part of the study, the emergence of the idea of Turkish nationalism and the nationalist organizations established by youth were examined. In the second part of the study, the struggle of nationalist youth under the roof of the ülkücü movement with the mission to protect the state between 1968-1980 was examined. In the third part of the study, a detailed analysis of the ülkücü youth organizations established between 1968-1980 was made. Until now, studies on the nationalist movement have been conducted on the basis of Turkish nationalism and Nationalist Movement party. With this study, it was aimed to fill this gap in the literature by emphasizing the youth structure of the nationalist movement. 141

Bu çalışma, 1960’ların sonlarında Türkiye’nin siyasal ve toplumsal hayatında önemli bir yeri bulunan sosyalist öğrenci hareketinin, Fransa’daki Mayıs ‘68 ayaklanmasını başlatan öğrenci hareketinden farklı yönlerini ortaya koymayı hedefleyen bir karşılaştırma denemesidir. Bu iki ülkedeki öğrenci hareketlerinin tarihsel nedenleri ve hedefleri üzerinde durulduğunda görülmektedir ki, Türkiye’deki öğrenci hareketinde Fransa’daki öğrenci hareketinde olduğu gibi devlete ve topluma karşı kategorik bir karşıtlık yoktur. Fransız öğrenciler burjuva devletine ve tüketim toplumuna başkaldırırken, Türk öğrenciler ülkenin sorunlarını emperyalizme ve azgelişmişliğe bağlamaktadır. Ayrıca, Türk öğrenciler, Fransız öğrencilerden farklı olarak, yeni tanıştığı Marksist-Leninist teoriden beslenmekte, karşı-kültür akımları ve Marksizme eleştirel yaklaşan teorilerden etkilenmemekte, aksine bu tür yaklaşımlara karşı olumsuz bir tavır geliştirmektedir. Öğrenci hareketlerinin Fransa’da Mayıs ‘68 süresince hayatı felç eden genel grev ve Türkiye’de yeni gelişmekte olan işçi hareketiyle ilişkisi üzerinde de durulmuş ve Türkiye’de Fransa’daki kadar güçlü bir işçi hareketi bulunmadığı için öğrencilerin genç aydınlar olarak, kendilerini işçilere sınıf bilinci kazanmaları ve örgütlenmeleri için yardımcı olmakla yükümlü gördüğü ortaya konmuştur. This study is a comparison essay aimed at explaining differences of socialist student movement which played a significant role in political and social life of Turkey in the late 1960s from French student movement which pioneered May ‘68. When was focused on historical reasons and targets of student movements in this countries, it is seen that Turkish student movement wasn’t against state and society as distinct from French student movement. Turkish students attributed Turkey’s problems to imperialism and underdevelopment whereas French students rebelled against the bourgeois state and consumer society. Also, Turkish students impressed by MarxistLeninist theory which had just started teaching and weren’t affected by counterculture movements and critics of Marxism, on the contrary, reacted to these kinds of approaches as distinct from French students. It has been focused on relationships between student movements and crippling general strike during the May ‘68 in France and newly emerged Turkish labor movement. It has been indicated that Turkish students felt obliged to help labors for gaining class consciousness and organising because of there weren’t labor movement in Turkey as strong as French labor movement.

Türk siyasal hayatında özel bir öneme sahip olan 1960-1971 yılları çalışmanın içeriğini oluşturmuştur. Bu dönemi önemli kılan birincil faktörler; gençlik hareketleri ve askeri müdahalelerdir. Bu faktörlerin birbiriyle ilişki halinde Türkiye'de hem etkilendiği hem de etkilediği çok sayıda gelişme olmuştur. Bu anlamda çalışmada, 27 Mayıs ve 12 Mart askeri müdahaleleri arasında Türkiye çatı siyasetinde yaşanan gelişmelerin toplumsal hareketler ve olgular üzerindeki etkileri neden-sonuç ilişkileri dahilinde incelenmiştir. Dönem içinde gençlik üzerinde etkili olan siyasal fikirler ve onların 27 Mayıs'tan itibaren temsil ettiği kurumlar sınıflandırılmıştır. 1960-1971 yılları arasında yaşanan gençlik hareketleri; fikirsel evrim, eylem, radikalleşme eğilimi, çatışmalar, küresel etkiler ve farklı toplumsal gruplarla temaslar gibi yönleriyle ve kronolojik süreçleri ile ele alınmıştır. Bu noktada Türkiye'de gençlik hareketlerinin; ideolojik çatışma ve terör faaliyetlerine evrilerek etkilediği siyasal ve toplumsal süreçler, 12 Mart askeri muhtırasına ve ülkede yönetim değişikliğine sebep olmuştur. Çalışmada, gençlik hareketlerinin kendi doğal oluşum süreçlerinin devamında geçirdiği evrelerin; dönem içinde faaliyet gösteren asker-sivil cunta ortaklıklarının merkezinde yer aldığı planlı aşamalar olarak geliştirildiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. The years 1960-1971, which had a special emphasis on Turkish political life, constituted the content of this work. Primary factors that gives importance in this period are; youth movements and military interventions. Turkey has been affected by these factors as well as a large number of developments which affect both. In the first part of the work, between May 27 and March 12 military interventions, Turkish Political Life; political parties, parliaments, elections, dealing with international relations and military elements, such as acting, Turkey roof impacts on the developments in the political and social phenomena were investigated within the cause-and-effect relationships. In the second chapter; the political ideas that have influenced the youth of the period and the institutions they have represented since 27 May. In the third part, it has been analyzed in extent to youth movements between 1960 and 1971; such as ideological evolution, action, the tendency to radicalize, conflicts and contacts with different social groups, and chronological processes. In addition, global factors which triggers youth generation and the junta's activities which has strong influence on terrorized of youth generation are the scope of the subject. 169

Türkiye'de üniversite öğrenci gençliğinin özellikle 1948-1971 yılları arasındaki tarihsel sürecine bakıldığında, gençlik örgütlerinin bir dönem düzenin koruyucusu bir dönem de düzenin karşıtı olarak bazı hareketlerde bulunduğu görülür. Her iki şekilde de o dönemin Türkiye'sinde üniversite gençliği toplumsal yapıya ve bu yapının işleyiş süreçlerine etkide bulunmuş, hem düşünce hem eylem alanında toplumsal değişimin kaynaklarından biri olmuştur. Bu çalışmada, belirtilen dönemin gençlik örgütlerinden Türkiye Milli Talebe Federasyonu (TMTF) incelenmiş, örgütün kuruluşundan kapanışına kadar geçen süreç örgütsel yapısı, tüzüğü ve işleyişi geçirdiği dönüşümler ile ele alınmış, yakın tarihin öğrenci hareketlerinin ideolojik biçimlenmesi ile ilgili değerlendirmeler sunulmuştur. İki Bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde Türkiye'de 1948-1970 yılları arasındaki siyasal durum kısaca anlatılmış, birinci bölümde örgütlenme ve Türkiye'de gençlik hareketlerinin tarihine kısaca yer verilmiş, ikinci bölümde ise kuruluşundan kapanışına kadar Türkiye Milli Talebe Federasyonu'nun hem düşünceye hem eyleme dayalı faaliyetleri bir tarihsel sıra içinde yer almıştır. Looking back at the historical process in Turkey between 1948 and 1971, especially university students, youth, youth organizations the protective order of an era as opposed to a period where the scheme is seen in some action. Either way, at that time university students in Turkey's social structure and the functioning of these structures have had an impact on the process and the thinking has been one of the sources of social change and action areas. In this study, Turkey's National Students' Federation(TMTF) of the youth organizations of the period specified have been examined, the process of organizational structure until the close of the founding of the organization, regulation and functioning spends dealt with conversions, considerations related to the ideological shaping of the recent history of the student movement was presented. The preamble of the study consists of two chapters in Turkey have briefly described the political situation between 1948-1970 years, provides a brief history of the first section of organizations and youth movements in Turkey, until the close of the second section institutions Turkey National Students' Federation based on the actions and thoughts and activities have taken place in a historical sequence. 481

Kadının kapitalist sisteme ve insan sömürüsüne karşı direnişi ve bir model oyun `Ben,Ulrike, Bağırıyorum` başlıklı yüksek lisans tez çalışmasında; Dario Fo'nun kadınoyunlarından olan `Ben, Ulrike, Bağırıyorum` adlı tek kişilik kadın oyunu elealınmıştır.Bu incelemede kadın ve erk olgusu üzerine çalışmalar yapılmıştır. Kapitalizm vekapitalist sistem nedir sorularına cevap aranmış, dünyadaki tarihsel süreci, toplumlaraetkisi farklı bakış açıları incelenerek ve kişisel bir süzgeçten geçirilerek incelenmiştir.1968 dönemi gençlik hareketleri hakkında bilgi verilerek, 1968 hareketinin tümdünyadaki etkileri incelenmiştir. Dönemin ruhunu şahsi anlayışıma oldukça yakınbulmakla beraber; temel çelişkiler konusunda tarafsız bakış yeğ tutulmuştur.Yaşadıkları dönemin ateşli atmosferinde Ulrike Meinhof'un kim olduğu, yaşamı,yaptıkları, ideolojisi ve mücadelesi ve oyunun yazarı olan Dario Fo'nun kim olduğu,yazdığı, yönettiği, oynadığı oyunlar hakkında bilgi verilmiştir. Gerek yaşadıkları çağ vegerekse görüşleri açısından pek çok ortak nokta barındıran Meinhof ile Fo bu bakımdan sa incelenmiştir. Diğer bir bölümde ise ''Ben, Ulrike, Bağırıyorum'' adlı oyunun dramaturji çalışmasıyapılmıştır. Asıl metin esas alınır ve oyun metninin ana meselesi oluşturur. Üzerindeçalışılan oyunun reji yorumu yapılır. Women's resistance to capitalist system and human exploitation and a model of the play`I, Ulrike, Screaming ` Master's thesis contents; Dario Fo's '' I, Ulrike, Screamingwoman monologue was analyzed.This study was carried out in case studies on women and power. Capitalism and thecapitalist system have sought answers to the question what is the world historicalprocess, examining the different perspectives and examined its effect on society throughthe personal filter.1968 period, providing information about youth movements all over the world havestudied the effects of the 1968 movement. Although the spirit of the period found quiteclose to my personal understanding; unbiased overview of the basic contradictions arekept preferable.In this period's fiery atmosphere wihch they lived, Ulrike Meinhof's life, her ideologyand struggle and the game's writer, Dario Fo, who he is, he wrote, directed, information is given about the games he played. Meinhof an Fo, who shared same period,experience and opinions were studied.In another chapter ; ''I, Ulrike, I'm screaming'' dramaturgy work was done. Original textshall prevail and constitute the main issues of the play. The play's stage and directingwork was done. 48

Bu araştırmada 1960'tan 1971'e uzanan tarihsel dilimde meydana gelen öğrenci hareketleri incelenmiştir. Toplumsal olayların ve tarihsel süreçlerin birbiriyle olan yakın ilişkisinden dolayı, öğrenci hareketleri Türkiye tarihinin 1946'da çok partili hayata geçişinden 1970'li yılların başlarına kadar yaşanan siyasal, ekonomik, hukukî ve sosyolojik gelişmeleriyle birlikte ele alınmıştır. Araştırmanın birinci bölümü, araştırmanın konusunun, problem durumunun, amacının, öneminin, sınırlılıklarının, anahtar kelimelerinin yanı sıra, ilgili araştırmaların ortaya konduğu `giriş` bölümüdür. İkinci bölümde araştırmada kullanılan bilimsel araştırma yöntem ve tekniği açıklanmıştır. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde düşünceleri, örgütleri ve eylemleriyle öğrenci hareketleri, öğrenci hareketlerini hazırlayan koşullar, öğrenci gençliğin etkilendiği kişi, akım ve kuruluşlara ilaveten öğrenci hareketlerinin etkileri incelenmiştir. Toplumsal ve kültürel dinamikler, aydın hareketleri, siyasal, ekonomik ve hukukî gelişmeler öğrenci hareketleri ile ilişkileri ölçüsünde tezin kapsamına dahil edilmiştir. Beşinci bölümde bazı öğrenci hareketlerinin devamı olan, silahlı mücadeleyi yöntem olarak benimsemiş devrimci örgütler ele alınmıştır. Son olarak, altıncı bölümde çalışmadan elde edilen sonuçlar ortaya konmuştur.Anahtar Kelimeler: Öğrenci Hareketleri, Gençlik Hareketleri, Aydın Hareketleri,Toplumsal Hareketler, Sol Hareketler, Siyasal Tarih. In this research student movements which have occurred within the historical period from 1960 to 1971 have been analyzed. Because of the close relationship of historical periods and social events and the permanency of the relations; student movements have been addressed with political, economic, sociological, legal improvements which are lived since the transition to multi-party system in 1946 to the beginning of 1970's. The first chapter of the research is the introduction part where the subject of the study, problem situation, its aim, importance, limitedness, key words and besides related studies have been presented. In the second chapter the scientific research method and the technique that is used for the research is explained. In the third and fourth chapters the conditions preparing the student movements with thoughts, organizations and acts, the people, trends and foundation that student youth is impressed by, in addition the effects of student movements are analyzed. Social and cultural dynamics, intellectual movements, political, economic and legal developments are included in the thesis content within their dimensions of the student movements. In the fifth chapter revolutionist organizations which are continuing of the some student movements that have adopted armed struggle as a method are discussed. Ultimately, in the sixth chapter the results obtained from the study are exposured.Key Words: Student Movements, Youth Movements, Intellectual Movements, Social Movements, Leftist Movements, Political History 554

Bu tez, ulus-devlet ideolojisinin bir toplumsal grup olarak gençliği nasıl algıladığı üzerine kurulmuştur. Gençlik ve politika arasındaki ilişkiyi inceleyen bu yaklaşımla, çalışma, Osmanlı Devleti'nde izci teşkilatının ortaya çıkışı ve teşkilatlanması ile Cihan Harbi öncesi ve sonrası faaliyetlerini diğer paramiliter gençlik örgütlerini de anlatım kurgusu içinde tutarak incelemektedir.1789 Fransız İhtilali'nden sonra Batı'da ulus, ulus-devlet, vatan, vatandaş gibi kavramların ortaya çıkmasıyla birlikte gençliğin politik bir özne olarak algılanışı ve eğitilmesi konusunda radikal değişiklikler yaşanmıştı. İzcilik hareketinin teorisyeni, Britanyalı General Baden Powell idi. Hindistan, Afrika ve Kanada'da görev yapan Powell, 1907'de emekli olduktan sonra İngiltere'de gençler için doğa faaliyetleri düzenlemeye başlamış, deneyimlerini 1908'de yazdığı Erkek Çocuklar İçin İzcilik (Scouting for Boys) kitabında toplamıştı. Bu tarihten sonra İngiltere'de, ABD ve Avrupa ülkelerinde izcilik modası yayılmaya başlamıştı. İzcilik hareketi Osmanlı Devleti'nde de Avrupa'daki benzer yapılanmalar çerçevesinde ortaya çıkmıştır. Bu da gösteriyor ki gençlik o dönem için küresel manada ortak bir payda ile ele alınıyordu. Balkan Harbi'nin ardından kurumsal bir kimliğe kavuşan Osmanlı İzci Teşkilatı, Türk milliyetçiliği ve Meşruti rejimin ulusçu ideolojisinin toplumsal tabanını oluşturan Müslüman-Türk nüfusu arasında iktidarın teşvikiyle popülerlik kazanmıştı. Osmanlı izci teşkilatı üyeleri ve yönetici elit arasındaki organik bağ bu oluşuma etnisist `Türk` kimliğini inşa etme misyonunun yüklendiğinin işaretiydi. Bu açıdan teşkilat, geleceğin disiplinli, itaatkar, fiziksel açıdan güçlü ve idmanlı, kendine yeten, her türlü zorluğa hazır ve eril `asker evlatları` yetiştirmek amacıyla Müslüman-Türk gençliğini eğitmek ve seferber etmeye yönelik bir yapılanma olarak faaliyet yürütmüştür. Anahtar Kelimeler: Ulus-devlet, Balkan Harbi, Osmanlı İzci Teşkilatı, Paramiliter Gençlik Örgütleri. In this thesis, the youth is detected as the social group on the base of nation- state ideology. With this approach to examine the relation between youth and policy studies it also examines the holding of World War narrative fiction before and after the emergence of the scout organization with it's activities in the Ottoman Empire and other paramilitary youth organization.Western nations after the 1789 French Revolution, and with the emergence of concepts such as nation , nation-state , country and countryman the youth percepted as a politic subject which it had experienced radical changes in it's education. Theoretician of the Scouting movement was a British man called General Baden Powell. Powell who worked in India, Africa and Canada , born in 1907, began to organize natural activities for young people in England after his retirement. In 1908 he wrote his experience in his book called ( Scouting for Boys). After this date, the UK, US and European countries began to spread the fashion of scouting. Scouting movement in the Ottoman Empire emerged as same as the framework of it's European organizations. The global mean for this period shows that the youth had dealt with it a common denominator. After the Balkan war the ottoman scouting organization got institutional meaning, Turkish nationalism and nationalist ideology form the social base of the regime's Constitutional , Turkish-Muslim population had gained popularity with the supporting of the government. The link between the members of the Ottoman Scout Organization and the ruling elite was to formate the organic `Turk` ethnics express that to install and to build the identity of the mission. For this reason , the organization, disiplind future, obedient, physically strong and well trained, self-contained, every kind of difficulty and masculine `soldier boy` were carrying out the activity as a restructuring intended to educate the Muslim-Turkish youth and mobilized.Key words: nation-states, the Balkan War, the Ottoman Scout Organization, the paramilitary youth organizations. 173

ÖZETBasına Göre Türk Gençliğinin Düşünce Yapısı (1960-1970)İkinci Meşrutiyet’ten günümüze dek gençlik, Türk siyasi tarihi açısından önemli bir konuma sahiptir. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde farklı düşünce akımlarının ülke topraklarına girmesi ile gençliğin düşünce yapısı değişime uğramaya başlamıştır. Bu değişim Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ile devam etmiş ve Mustafa Kemal Atatürk cumhuriyeti gençlere emanet etmiştir. Gençlik, bu emanet duygusu ile yönetimde söz sahibi olmak, ülkenin gidişatı hakkında fikir yürütmek istemiştir. Bu durum da en doğal hakları olmuş ve bu haklarını sonuna kadar kullanmaya çalışmışlardır. Bu noktada gençlik, temelde aynı düşünceyi savunmuş olsa da, düşüncelerini hayata geçirirken farklı ideolojiler, farklı yöntemler benimsemişlerdir. 1960-1970 döneminde de bu farklı ideolojiler ve farklı yöntemler gençlik hareketlerine yol açmış, Türk siyasi tarihinde önemli bir dönem olarak kayda geçmiştir. Çalışmada incelenen nokta ise 1960-1970 dönemi öncesinde aynı düşünce için bir araya gelen gençliğin 1960-1970 arasındaki dönemde neden farklı ideolojilere ve farklı yöntemlere yöneldikleridir. Uluslararası konjonktür ve Türkiye’nin iç konjonktürü bu ayrışmalar açısından önemlidir çünkü gençliğin düşünce yapısının bu olgulardan etkilendiği tespit edilmiştir. Bu sebeple hem düşüncelerin tarihsel gelişimi hem de dış ve iç konjonktür incelenmiş, ardından basından yararlanarak gençliğin düşünce yapısı incelenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kavramlar: Gençlik Hareketleri, Siyasi İdeoloji, Sol Akımlar, Sağ Akımlar. ABSTRACTThe Mentality of Turkish Youth According to PressSince Second Constitutional Monarchy, the youth had an important position in Turkish Political History. In the final period of Ottoman Empire, the mentality of youth started to change with different movement of thoughts that have began to be effective in domestic territory. This new era had continued with establishment of Turkish Republic and Mustafa Kemal Atatürk had relied on the Turkish youth to sustain the republic. The youth had wanted to have a voice in administration and be effective in defining direction which country shall be aimed with this feeling of trust. This situation had been the natural right and the youth had tried to use this right till the end. At this point, although the youth had defended the same idea, they had adopted different ideologies and methods when they put in effect their ideas. Those different ideologies and methods had caused movements of youth in the period of 1960-1970, this been recorded with high importance into the Turkish Political History. The point that was observed in the study is, how come that the youth that shared the same idea the time before 60’s – 70’s, had been aimed to different ideologies and methods between 60’s – 70’s. The international conjoncture and internal conjoncture of Turkey had been crucial in regard of this disputes, because it has been detected that the mentality of youth has been effected through this facts. Through this reason, the historical development of thoughts as well as the external and internal conjoncture has been researched, then after the mentality of youth has been tried to be researched by hepl of press. Key Words: Mouvements of Youth, Political Ideologies, Left Current, Right Current.

12 Eylül 1980 askeri darbe sonrası ilk iki on yılda karşılaştığımız sol-sosyalist öğrenci hareketi örgütlerinden, 1983'te parlamenter sisteme geçilmesinin ardından, ilk örneklerini gördüğümüz İstanbul Öğrenci Dernekleri deneyimi ve 1990'ların ortalarına yaklaşırken örgütlenmeye başladığını gördüğümüz İstanbul Üniversite Öğrencileri Koordinasyonu deneyimi konu edilmektedir. Çalışmanın temel motivasyon kaynağı Türkiye'de 1980 sonrasından 2000'lere kadar olan süreçte sol-sosyalist öğrenci hareketinin varlığına dair araştırma yapılması ihtiyacı hissedilmesine dayanmaktadır. Söz konusu örgütlenme deneyimlerinin gelişim dinamikleri, örgütlenme modelleri, eylem repertuvarları ve politik mekân üretimlerinin `örgüt kültürü` ile ilişkisinin ortaya konulması her iki deneyimin karşılaştırmalı bir yaklaşım ile anlaşılmaya çalışılmasına dayanacaktır. After getting through the parliamentarism on 1983, experience of Istanbul Student Associations and the experience of Istanbul University Student Coordination that we saw at the middle of 90s when leftist – socialist student movement organizations had started to organize for 12 years after 12 September 1980 coup, was examined. The main motivation of this survey is the demand of investigation of the leftist – socialist student movement between 1980 –2000. These two experiences will be based on organizations models, action repertoire, mentioned development dynamics of organization experiences and the relationships of the political site productions. 245

Bu çalışmanın konusu, 68 Kuşağı öğrenci hareketlerinin özellikle 12 Mart Muhtırası'ndan 12 Eylül Darbesi'ne kadar geçen süre içerisindeki eylemlerini ortaya koymaktır. Dünya'da ve Türkiye'deki 68 öğrenci hareketleri bir döneme damga vurmuş, önemli bir dönemeç olmuştur.Üniversite gençliği, üniversite sorunlarıyla başlayan mücadelesini giderek mevcut düzene yöneltmiş ve hareket öğrenci-gençlik kitleleri arasında hızla yayılmıştır. Üniversite gençliği; eğitimle ilgili sorunlarının çözümü, üniversite yönetimine katılma vb. taleplerle işgaller, boykotlar gerçekleştirmiştir. Bu taleplerin çözümünün ise mevcut sistemden kaynaklandığını düşünerek hareketini mevcut düzeni değiştirme amacına yöneltmiştir.Öğrenci hareketleri, 1968 yılında tüm dünyada aynı anda yaşanmıştır. Fakat aynı anda yaşanmasına rağmen hareketin niteliği her ülkede farklı özellikler göstermiştir. Gelişmiş, sosyo-ekonomik yönden refah düzeyde olan ülkelerde üniversite gençliğinin talepleri daha çok üniversite sorunlarının çözümüne yönelik iken, az gelişmiş ülkelerde hareket, anti-emperyalist bir niteliktedir. Sömürülen ya da yarı sömürge durumda bulunan ülkelerde gençlik, `tam bağımsızlık` sloganıyla hareket etmiştir. Bu nedenle sözünü ettiğimiz sömürge durumunda bulunan ülkelerde hareket, eylemlilik ve radikalleşme yönünden daha yoğun olarak yaşanmıştır. Ülkemizde 68 hareketinin boyutları 12 Mart Muhtırası'ndan sonra çok farklı bir şekillenme göstermiştir. 12 Eylül Darbesi'ne gelinirken de hareket eskiye oranla çok daha radikalleşmeye ve bununla birlikte kitleselleşmeye başlamıştır. Ülkenin kaosa sürüklendiği bu süreçte sayısız ölümler, faili meçhul cinayetler yaşanmıştır. 12 Eylül 1980 günü ise öğrenci-gençlik hareketinin sonu olacak, kaçınılmaz bir son olarak sahnede artık askerler olacaktır. The subject of this thesis is about the demonstrative actions by students of 1968's, especially between 12 March memorandum and 12 September coup. The movements of students marked the 1968's all-around world and Turkey and represented an important turn.University youth started demonstrations for problems of their universities and spread it to current order in time. University youth did occupations, protests against the problems in education, involvement in management. Thinking that these problems occur because of the current order, they aimed to change the current order.Student protests of 1968's took place at the same time all around the globe. But the effect was different depending on the country. While the student protests in developed countries were merely about problems in the universities, the movement of developing countries became anti-imperialist. Youth in exploited or dependent countries moved with the slogan `full independence`. For that reason in these countries the movement became denser in term of radicalism and activism.In our country movement of 1968's gained another form after 12 March memorandum. Approaching to 12 September Coup, the movement became more radical and massed. In this chaotic environment many died and murdered. The morning of 12 September 1980 was going to be the end of the youth movement and the soldiers would be in stage from then on. 147

Türkiye'de öğrenci hareketleri uzun tarihsel bir aşamadan geçmiştir. Sultan Abdülaziz'in darbe sonucu hal edilmesiyle başlayan süreç, ikinci Meşrutiyetin ilanında gençlerin ve öğrencilerin düzenli teşkilatlar kurarak kendilerini daha iyi şekilde ifade eden yapıya dönüşmüştür. Milli Mücadele'de ve cumhuriyetin kuruluşunda önemli bir yere sahip olan öğrenciler gösterdikleri mücadelelerle göz doldurmuşlar ve kurulan yeni devletin gelişmesinde ve büyümesinde büyük gayret göstermişlerdir.2.Dünya Savaşı sürecinde de yine gençlerin oldukça aktif oldukları görülmektedir. Dünya'daki siyasi gelişmelerden en fazla etkilendikleri dönemin başlangıcı olarak kabul edilebilecek bu kırılma noktasında, gençlerin oluşturdukları öncü sistematik büyük gruplar ortaya çıkmış(MTTB-TMTF gibi) ve onların farklı mevzilerden verdikleri mücadele 40 yıllık bir sürece mührünü vurmuştur. Tek Partili Dünya siyasal Sisteminin sona erdiği bu dönemde, CHP'nin Karşısında güçlü bir muhalefet Partisi olarak Demokrat Parti doğmuş ve kısa bir sürede güçlenerek on sene(1950-1960) iktidarda kalmak suretiyle ülkeyi idare etmiştir. Söz konusu dönemde Üniversite Öğrenci olayları ülke gündeminde önemli bir yer tutmuş, Üniversiteler ve Adnan Menderes Hükümeti arasında yaşanan gerginliklerde ve 27 Mayıs Askeri darbesinin gerçekleştirilmesinde etkin rol oynamışlardır.nahtar Kelimeler: Gençlik Hareketleri, Üniversite, Öğrenci Olayları, Demokrat Parti, M.T.T.B, T.M.T.F, Turan Emeksiz, 27 Mayıs, Adnan Menderes. The students movements has a long history in Turkey. The process starts with Sultan Abdulaziz era ending as result of the coup, young people and students who express themselves better by setting up a regular organizations turned into strong structure for establishing Second Constitutional Monarchy. The students has an important place in the National Struggle and the establishment of the republic and they showed great effort for the development and growth of the new state.Young people are still very active in the process of World War 2. The most affected by political developments in the world, this breaking point can be considered as the beginning of the period, emerged in large groups of young people have created pioneering systematic (MTTB-TMTF, etc..) and their different positions they seal their struggle as long as 40 years has dealt. One-party political system the world has ended in this period, in the face of a strong opposition party, the CHP, the Democratic Party was born, and quickly strengthened ten years (1950-1960) ruled the country by staying in power. Such an important place in the agenda of the country have kept college student events and it played active role in tension of universities between Adnan Menderes government and the military coup of May 27.Keywords: Youth Movements, College, Student Events, Democratic Party, MTTB, TMTF, Turan Emeksiz, May 27, Adnan Menderes 206

Siyasal hareketler, toplumsal devinimlerin bir parçası olarak görülebilir. Toplumların tarihine baktığımızda, özellikle dikey toplumsal hareketlerin genellikle siyasal hareketliliklerle geldiğini ve toplumsal devrimlerin bu şekilde geliştiğini söyleyebiliriz. Bu anlamda siyasal hareketleri oluşturan iç dinamikleri görmek önemlidir.Türkiye'de toplumsal-siyasal hareketlerin en yoğun olduğu dönemlerden biri 1960-1980 yılları arasındaki dönemdir. Bu dönemde özellikle sol siyasal hareketler tüm dünyada olduğu gibi ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda bu dönemdeki hareketlerin entelektüel kaynaklarının da göz ardı edilemez olduğu ve Türkiye'de siyasal açıdan bu dönemde şiddet olaylarının yanı sıra büyük çaplı bir muhalefet etme ve bilinçlenme ortamının da bulunduğu söylenebilir. İşte bu bilinçlenme ve muhalefet etme ortamıdır ki, öğrenci kesiminde ve daha sonra da işçi kesimi ile taşrada yaşayan insanların belirli bir düzeyde teorik bilgilerinin gelişmesine yol açmış görünmektedir.Anahtar Sözcükler : Toplumsal Hareketler, Siyasal Hareketler, İdeoloji, Türk Solu, Entellektüelite The political movements, can be seen as a part of the social movements. When we observe the history of the societies, we can see the vertical moves occures especially with the political movements and social revolutions occurs by the same way.The most intense period of social-political activity in Turkey is between the years 1960-1980. We can say that during this period especially left political movements has been most decisive like it happened in the world. So it?s obvious that in this period the movements have complicated intellectual resources. In this most intensive chapter of the Turkish political history there is a large scale of awareness and opposition in the politic area and there is also violance. And because of this Awareness process the teorical knowledge of the society has been developed. it has developed first between students, then between workers and finally between the people who lives at the rural.Key Words: Social Movements, Political Movements, Ideology, Turkish Left, Intellectuality 128

Türkiye'deki Gençlik Hareketleri, Türkiye'nin dünya sistemindeki yerinden ayrı olarak değerlendirilemez. Türkiye'nin dünya sistemi ile kurduğu ilişki, ülkenin içyapısındaki yönetim anlayışını belirler. Bu çerçevede Türkiye'deki Gençlik Örgütlenmeleri sadece Türkiye'deki düzenin değil, dünya düzeninin de yansıması olurlar. Türkiye'nin en uzun ömürlü ve en kurumsal Öğrenci Örgütü olan Milli Türk Talebe Birliği'nin incelenmesi bu çizilen çerçeveyi anlamamızı sağlayacak temel kavrayışlar sağlar.1916-1980 yılları arasında bir dönem on yıla yakın kapalı kalan örgütün ellibeş yıllık tarihi, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş, ulus-devlet inşası ve Soğuk Savaş dönemleri boyunca geçirdiği sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal atmosferini belirleyen düşünce dünyasını ve uygulamalarını yakından incelememize olanak sağlar. Araştırmamızda teorik çerçeve olarak Michel Foucault'nun çalışmaları kaynaktır. Foucault'nun mevcut iktidar tanımlarını aşan ve onları daha anlamlı bir düzleme çıkartan yaklaşımı, araştırmamızda iktidar üzerine geliştirici eleştiriler yapmamıza imkan verir.İktidar üzerinden yapılan inceleme, Türkiye'den hareketle örgütler, toplumlar ve devletler arasında yerel ve uluslararası olmak üzere dünya sistemi bağlamında karşılaştırmalar yapmayı sağlar. Bu çerçevede MTTB merkezinden hareket eden araştırmamız, Türkiye'nin kuruluşundan günümüze yerleşikleşen, dönüşen ve dünya sistemine eklemlenen iktidar ilişkileri üzerine derinlikli bir analiz sunar. Youth Movements in Turkey, can not being understand without understanding place of Turkey in World System. The relations with World System that Turkey has been established, is making the management perspektive of Turkey. In this view, Youth Organizations in Turkey, is not only part of system of Turkey, also part of system of World. So, research and reading the longest life and the most powerfull Youth Organization in Turkey which is Mili Türk Talebe Birliği (National Turkish Student Assocation), can help and give us some basic understanding lines to explain this perspektive that we said before.Between years of 1916-1980, organziation, that in this period about ten years closed, let us to research social, economical, cultural and political atmosphere which has been determinationed by thought?s world and applications in foundation term of Turkey Republic, nation-state building term and Cold War period. Teorical source of our research is Michel Foucault?s works. Foucault?s works and his approach let us pass over present power definitions and make them more meaningful, also give us possibility to improve ideas of power.Study of power on Turkey, afford us making comparisons between organizations, communites and states in world system context as local or international. According to this, research that focusing on NTSA (MTTB), has been presented depth analysis on power relations that building, changing and articulationing to world system from establishment of Turkey to today 826

ÖZET1970-1980 yılları arası sol basında etkili olan Halkın Kurtuluşu, Halkın Birliği, Halkın Sesi ve Emekçi dergilerinin savunduğu fikirler ve yer verdiği olaylar doğrultusunda bu dönemde Türkiye’de yaşanan gençlik hareketleri incelenmiştir.Marksist-Leninist görüşteki Halkın Kurtuluşu, Halkın Birliği ve Halkın Sesi dergileri, ÇKP lideri Mao Zedung’un düşüncelerini takip etmiş. Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi Ho Şi Minh’in fikirlerini temel alan Emekçi dergisi ise, Sovyetler Birliği ve Çin arasında herhangi bir tercih yapmayı reddeden bir anlayışla Milli Demokratik Devrimi benimsemiştir. Adı geçen yayın organlarının çevresinde örgütlenen gruplar öğrenciler üzerinde olduğu kadar işçiler ve memur kesim içinde özellikle öğretmenler üzerinde de etkili olmuştur. Öğrenciler bu dönemde siyasi yapıyı eleştirmek veya değiştirmek için eylemler yaparken, çalışan gençlik ise, sendikal haklarını korumak, ücret yetersizliğini ve çalışma koşullarının ağırlığını protesto etmek amaçlı grevler düzenlemiştir.Bu çalışmada, 1970-1980 yıllarında etkili olan gençlik hareketlerine, dönemin siyasi gelişmeleriyle beraber yer verilmiş. Olaylara, Millet ve Hergün gibi sağ görüşe sahip gazetelerin tarafından da bakılarak çok boyutlu bir bakış açısı sağlanmaya çalışılmıştır.ABSTRACTThe youth movements emerged in Turkey in 1970-1980s have been hereinafter analyzed in line with the ideas defended and events addressed by Halkın Kurtulusu, Halkın Birligi, Halkın Sesi ve Emekci Journals which were effective on the left wing press in this period. Halkın Kurtulusu, Halkın Birligi and Halkın Sesi Journals which spoke in the advocacy of Marxist-Leninist ideology followed the views of Mao Zeodung, the leader of CCP (Chinese Communist Party). Emekci Journal which took as a base the opinions of Ho Şi Minh, the leader of the Vietnam’s Independence Movement adopted the National Democratic Revolution (Milli Demokratik Devrim) with an approach which rejects to make a preference between Soviet Union and China. Groups organized around the publication organs abovementioned had influence on students, as well as employees and especially on teachers among public servants. When students hold demonstrations so as to criticize and change the political structure in this period; the youth working organized strikes so as to defend rights of trade unions and protest the lack of wage and the weight of working conditions. In this study, the youth movements which were effective in 1970-1980s and political developments prominent in this period have been dealt with. It is also tried to provide a multidimensional standpoint by dealing with the issue on the side of the right-thinking newspapers such as Millet and Hergun.

Bu araştırmanın amacı, Ankara'daki gençlik örgütlerine katılan 18-25 yaşları arasındaki gençlerin bu örgütlere katılma nedenlerini ve örgütlere katılım sürecinin onların sosyal gelişimlerine etkisini çok yönlü analiz etmektir. Araştırma, gençlerin, ülkemiz örgün eğitim sistemi içerisinde yaşam için gerekli sosyal becerileri oldukça sınırlı düzeyde kazandıkları ve bu becerileri dahil oldukları gençlik örgütlerinde edindikleri hipotezinden yola çıkmaktadır. Bu bağlamda, araştırma kapsamında, örgütlere dahil olan gençlerin ve ailelerinin sosyo-demografik yapısının yanında, gençlerin örgüte yönelik düşüncelerini ve özellikle kendi bakış açılarıyla katılım sonundaki sosyal kazanımları ile katılımın hayatları üzerindeki etkisini değerlendirmek amaçlanmaktadır.Nicel araştırma deseninin kullanıldığı araştırmada, Ankara'da çeşitli alanlarda faaliyet gösteren 30 farklı gençlik örgütünden yararlanan 18-25 yaş aralığındaki 97 gençten soru kağıdı aracılığıyla alınan bilgi ve görüşler değerlendirilmiştir.Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan gençlerin sosyal ve kişisel gelişimleri üzerinde gençlik örgütlerinin son derece olumlu bir etkisi olduğu görülmüştür. Gençler, örgüte katılım sonunda daha önce sahip olmadıkları bilgi ve becerileri edindiklerini, kendilerini ifade etme, sorumluluk alma, zorluklarla mücadele, dünyaya bakış açısı gibi konularda kendilerine son derece güvendiklerini ve gelecekten ümitli olduklarını ifade etmektedirler. Bunun yanında araştırmaya katılan gençlerin tamamı, dahil oldukları örgütü, kendi kazanımlarıyla uyumlu olarak, diğer gençlere de tavsiye etmektedir.Anahtar Sözcükler: Sosyal Gelişim, Gençlik Örgütleri, Gençler, Katılım. This research aims at analyzing the reasons behind the involvement of young people, aged between 18-25, in youth organisations in Ankara, as well as the effect of this participation on their social development at multi-levels. The research starts with the hypothesis that in Turkey, the young people do not get the social skills sufficiently enough in the formal education system, would get those skills from the youth organisations they are involved in. Within the framework of the research, the socio-demographic composition of the young people and their families, the views of young people about the organisations they are involved in and especially the social benefits after the involvement as well as the impact of this involvement on young people?s life will be evaluated on the basis of the perception of young people.In this study, which uses the quantitative research design, the views and information gathered through a questionnaire from 97 young people, 18-25 years old, involved in 30 different youth organizations working in various fields in Ankara, have been analysed.As a result of the research, it has been seen that the youth organisations have a very important and positive effect on the social and personal development of young people involved. After involvement, young people express that they have gained the knowledge and skills they have not had before, built self esteem on issues like self expression, taking responsibilities, overcoming difficulties, world view and they are full of hope about their future. Besides, all the young people taken part in the research have advised their organisation to other young people, which was in correlation with their own development.Key words: Social development, Youth organisations, Young people, Participation. 180

1950'lerden günümüze protesto gençliğinin giyime etkileri? adlı yürütülen çalışmada; 19. yüzyıl başlarında ortaya çıkan, yaşadıkları olumsuzluklara bazı kesimlerin (siyahlar, işçi sınıfı, göçmenler, etnik gruplar vb.) yaşadıkları sıkıntılara duyulan tepkilerini çeşitli yöntemlerle dışa vurmuşlardır. Toplumun bazı kesimleri tepkilerini giysi aracılığıyla yapmışlardır.Giysi aracılığı ile kimlik arayışlarını ifade etmeleri, bunların amaçları, toplumsal düzen içerisine dahil edilmeleriyle nasıl birer moda materyali haline geldiği görülmüş; günlük hayatta göremediğimiz nedenleriyle toplumsal eğilimlerin ortaya çıkarılmasına çalışılmıştır. In this study titled as ?The affeckt of protest youth to clothing since 1950 to nowadays?; subcultures that emerged in early 19th century, reacted to the negativeness that they and some groups (The blacks, Blue- collars-etnic grups, Refugees) encountered, in various ways. some parts of the individuals in society reflected it with their clothing.It is observed that how these became fashion materials; in terms of their expression of identity by clothing, their aims and their incorporation in social order. Besides, it is attempted to show their social tendencies that is not seen in daily life. 146

229

IV ÖZET Tüm toplumlarda şiddet olgusuna rastlanmaktadır. Ancak şiddet kavramının ana öğeleri ne olursa olsun zamana ve topluma göre değişen bir yapı göstermektedir. Sosyolojik anlamda şiddet fiziksel gücün meşru ve yasal olmayan biçimlerde kullanılması şeklinde tanımlanabilir. Bu anlamda şiddet, bir hedefe ulaşmak için kullanılan araçtır. Bu tür şiddette de belirli hedeflere varmak için başkalarına zarar verilir yahut bireyler üzerinde caydırıcı bir etki yaratılır. Bu şiddet eylemleri arasında siyasi düzene yönelik öğrenci eylemlerini de gösterebiliriz. Öğrenci olaylarının tarihi, eğitim ve öğretim kurumlarının tarihi kadar eskidir. Ülkemizde görülen siyasi eğilimli öğrenci hareketlerinin kaynağını Osmanlı Devletine kadar götürebiliriz, Saltanat ve devlet ricaline karşı gerçekleşen bu hareketler Cumhuriyetin başlarında yabancı sermaye ve uygulamalarına yahut milli hassasiyet gerektiren konulara yönelmiştir. Türkiye'deki Marksist ve Leninist örgütlenmelerin de etkisiyle 1960-1971 döneminde gençlik eylemleri artacaktır. Bu dönemde TİP, MHP ve Dev-Genç çevresinde örgütlenen gençlik grupları sosyal baskı unsuru olarak belirecektir. Başlangıçta üniversite veya kamu otoritesinden istekler şeklinde başlayan öğrenci eylemleri bir müddet sonra yeni düzen arayışlarına girmiş, `Sosyalist Türkiye` arzusuna dönüşmüştür. 1971 Askeri Müdahalesine kadar gerçekleşen olaylar devrimci gençlerin devlet güçleri ile yahut kendilerini miiliyetçi-mukaddesatçı olarak tanımlayan `Ülkücü Gençler` arasında sürmüştür. SUMMARY The fact of violence has been seen in all of the communities. However, whatever the basic elements of the concept of violence are, they have a construction changing according to the time and society. Violence in sociological meaning can be defined as physical power to be used illegally and illegitimately. From this point of view, violence is a channel used to reach the goal. In this kind of violence, some other people are damaged or a deterrent effect on the people are occured to reach the determined goals. Students' movement directed at the political system among the events of violence also sets an example we can mention. The past of the students' movement is as old as the past of the training and education institutions. We can search the source of the students' movement for or against the political system in our country until the Ottoman State. The movement against the sultanate and high officals of the state was directed at, at the begining of the republic, foreign capital and applications on it or the subjects requiring national sensitivity. With the effect of Marxist and Leninist organizations also, the movements of the youth increased between the years of 1960-1971. The youth groups organizing around the parties like TİP, MHP and the organization like Dev-Genç arose as social pressure elements. At the beginning, the movements of the youth which were realized for the demands from the authority of the university or public were transformed into the new system searces, the desire of `Socialist Türkiye`. The events, which were realized until Military Intervention in 1971, continued between the revolutionary youth and government forces or the `Idealist Youth` defining themselves as idealist and the people believe in sacred things. 152