Search

Bu tezde, yeni kent paradigmasının ve buna bağlı olarak yeni kentsel politikaların Türkiye'deki büyükşehir belediye sistemini ve uygulanan kentsel politikaları nasıl dönüştürdüğü incelenmiştir. Bu bağlamda öncelikli olarak yeni kent paradigmasının doğuşuna yol açan devlet krizi ele alınmıştır. Kuramsal çerçevenin oluşturulması için kriz sonrası ortaya çıkan yeni kentsel politikalar ve yeni kent yönetim kuramları açıklanmıştır. Tezin amacı ile uyumlu olan bu çerçeve ekseninde, yeni kent paradigmasının Türkiye'deki kentsel politikaları ölçek ve strateji olmak üzere iki açıdan etkilediği sonucuna varılmıştır. Bu doğrultuda tezin ikinci bölümünde, metropoliten alana ilişkin modelleme çalışmaları ve kuramsal tartışmalar değerlendirilmiştir. Ardından yerel yönetim reformları aracılığıyla Türkiye'deki büyükşehir belediyelerinde gerçekleştirilen değişiklikler yönetsel ve mali boyutları ile ele alınmıştır. Tezin üçüncü bölümde ise geniş kapsamlı planlamaya dayanan kentsel politikaların yerine, sermayeyi kentlere çekme amacı taşıyan kentsel girişimcilik stratejileri incelenmiştir. Elde edilen bulgular ışığında, Türkiye'de kentsel politikaların yeni kent paradigmasının temel nitelikleri ekseninde dönüştüğü, ancak bu dönüşüm süreci içinde kendi dinamiklerinin belli noktalarda paradigmanın genel çizgisinden sapmalara neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. This work analyses how the new urban paradigm and new urban policies have transformed the metropolitan municipality system and urban policies in Turkey. In this context, firstly the state crisis that led to the emergence of the new urban paradigm was discussed. New urban policies and new urban government theories emerged after the crisis explained to establish the theoretical framework. It has been observed that the new urban paradigm influences urban politics in Turkey at two points: administrative scale and competitive strategies. For this reason, in the second part of the work, the metropoliten municipality models and theoretical discussions were evaluated. Subsequently, reforms in the Turkish metropolitan municipalities have been dealt with in different dimensions, both as administrative and financial. The third part of the thesis focused on urban entrepreneurialism which aims to attract capital to the cities instead of urban policies based on comprehensive urban planning. To sum up, the urban policies in Turkey were reconstructed according to the basic characteristics of the new paradigm. However, it has been seen that the new urban system is divided by its own dynamics into certain points from the general line of the new urban paradigm. 233

Konut sorunu temel görünümü ve boyutu itibariyle farklılık göstermesine rağmen her ülke bakımından önemli bir mesele niteliği taşımaktadır. Bu nedenle ülkeler açısından konut sorununa ilişkin kamu konut politikaları geliştirilmesi ve aktif bir vaziyette bunların uygulanması kaçınılmaz bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. Konut sorununa ilişkin olarak uygulanan politikaların sorunun mahiyeti, ülkelerin içinde bulundukları koşullar, sahip oldukları imkânlar ve mevcut siyasi otoritenin yaklaşımı gibi etkenler çerçevesinde şekillendiği görülmektedir. Konut sorununa ilişkin olarak Türkiye'de bugüne kadar izlenmiş olan kamu konut politikalarına bakıldığında kendi içinde gerek tarihsel gerekse de kurumsal anlamda bir belirlilik, bütünlük, kararlılık ve tutarlılıktan tam anlamıyla bahsedilememektedir. Bu durum konut sorununun giderilmesine yönelik etkili bir çözüm geliştirilmesi konusunda halen önemli bir engel niteliği taşımaktadır.Bu nedenle etkili çözüm önerileri ortaya konulabilmesi adına öncelikle Türkiye'de yaşanan konut sorununun önemi ve temel sebepleri irdelenmiş, sonrasında ise bugüne kadar izlenmiş olan politikaların sonuçlarına göre eksiklikler ve aksamalar ortaya konulmuştur. Bir diğer mesele de OECD ülkelerinden bazılarında konut sorununa ilişkin olarak ön plana çıkan politika uygulamalarının içeriği ve etkileri olmuştur. Bu çalışmayla, birçok ülkede uygulanarak başarılı sonuçlar alınmış olan bazı politikaların Türkiye'de uygulanabilirliği üzerinde durulması amaçlanmaktadır. Türkiye'deki konut sorununa yönelik öneri oluşturulmasında izlenen temel yöntem ise konuyla ilgili SWOT analizi yapılmak suretiyle konut sorununun net olarak kavranarak, bunun üzerinden mevcut kamu kurum ve kuruluşları çerçevesinde uzmanlaşma ve işbirliği odaklı bir model ortaya konulması olmuştur. Although the housing problem differs in terms of its basic appearance and size, it is an important issue for each country. For this reason, the development of public housing policies related to the housing problem and the application of them in an active situation are emerging as an inevitable situation. The politics applied to the housing problem seem to be shaped by factors such as the nature of the problem, the conditions they are in, the possibilities they have and the approach of the current political authority.With regard to the public housing policies that have been followed up in Turkey for the housing problem, it is impossible to talk about the certainty, integrity, stability and consistency in itself, both historically and institutionally. This is still a major obstacle to the development of an effective solution to the housing problem.For this reason, in order to be able to put forward an effective solution proposals, the importance and basic causes of the housing problem in Turkey had been investigated and after that, deficits and obstacles were revealed according to the results of the policies which have been followed up to now. The other issue, which has been taken into consideration was the content and the effects of the implementation of the housing policies in some of the OECD countries regarding to the housing problem. This study aims to emphasize the applicability of some successful policies, which have been applied in many countries, to the housing problem in Turkey. The basic method that is followed to form a proposal for the housing problem in Turkey is to understand the housing problem with a clear SWOT analysis and put forward a model focused on specialization and cooperation within the framework of existing public institutions and organizations. 307

Kapitalist sistemde özel mülkiyet zenginlik ve eşitsizlik dağıtımında önemli bir unsurdur ve hatta sistemin mevcudiyeti bu kavram üzerinden devam etmektedir. Planlama kavramı oluşturduğu kararlarla, mekanın örgütlenme biçimine müdahale ettiğinden eşitsizlik ve zenginlik oluşumuna neden olur. Bu bağlamda sistemin ve sistemle gelişen planlama kavramının buluştuğu nokta mülkiyet ve mülkiyet üzerinden gelişen kentsel ranttır. Bir başka deyişle kentsel rantın ve mülkiyet yapısının incelenmesi kent içinde yaşanan eşitsizlik ve zenginliğin kaynağını anlamak adına gereklidir.Bu çalışma mülkiyet, planlama ve yönetim sistemi üçgeninde şekillenen kent gelişiminin, sermaye sahipleri tarafından yönlendirilip yönlendirilemeyeceğini, plan kararları ve oluşturulan yasa maddeleriyle rantın yaratılması ve dağıtımının nasıl gerçekleştiğini araştırmaktadır. İmar planları, kanunlar, plan tadilatları ve rayiç değerler üzerinden değerlendirmeler yapan çalışma, bölgede yaşanan değer artışının yönlendirilebilir olup olmadığını, plan kararlarının alınması ve sonrasında yaşanan süreçlerinin değerlendirilmesini olanaklı kılmaya çabalamaktadır. Çalışmanın mekansal incelemesi kentsel rantın giderek yükseldiği, ticaret sektöründen hizmet sektörüne değişimin yaşandığı ve rayiç değerlerin hızla arttığı İstanbul ili Beşiktaş ilçesidir. Private ownership is a very crucial issue in distribution of wealth and inequality in capitalist system and also the existance of the system is continued upon this issue. Besides, because planning intervenes the distribution of space with its decisions, it causes inequality and wealth. At this point, where system and planning concept which develops from the system itself meets is the ownership and rant that develops from ownership. In other words, the analysis of urban rant and ownership is needed to understand the source of inequality and wealth in the city.This work analyse if the urban development which is formed inside of ownership, planning and governmental system triangle, can be directed by investors, and how the rant is created by the planning decisions and laws and how the it is distributed. Considering the development plans, laws, planning amendments and market values, this work tries to understand if the increasing values in a place can be directed and the process of making and applying the planning decisions. The special research is made in Besiktas, Istanbul where the spatial rant increasing, the retail sector changes into service sektor and the market value increases gradually. 145

Çalışmanın amacı; kentsel mekân kullanımında, genelde Türkiye'de özelde Denizli'de değişim ve dönüşümü hikâye etmek; bu değişimin neden, nasıl, nerede hangi aktörler ve faktörlerin etkisiyle gerçekleşmekte olduğu sorusunu farklı teoriler ve kavramların yardımıyla kamu yönetimi perspektifinden cevaplandırmaktır. Bir diğer amacı, küreselleşmenin kentsel mekân kullanımına etkilerini Türkiye geneli ve Denizli özelinde irdelemek ve bu değişimde rol oynayan aktörleri ve faktörleri belirleyerek özellikle kamusal aktörlerin rollerini tespit etmektir. Bu çerçevede, Denizli'de ticaret, konut ve sanayi alanlarında değişim irdelenmiştir.Çalışmada veri değerlendirme yöntemi olarak; kentsel mekân kullanımında değişim gerçekleştirilirken etkin olan aktörler, kurum ve kuruluşlar belirlenmiştir. İlgili kişilerle görüşmeler teyp kaydı ile yapılmıştır. Kente ait çeşitli yıllardan derlenmiş haritalar, fotoğraflar ile kentsel mekân kullanımının yıllar itibariyle değişimi belirlenmeye çalışılmıştır.Sonuç olarak; Denizli'de kentsel mekânın kullanımında, yerel ekonominin küresel piyasalarla üretim ve tüketim zincirleri aracılığıyla eklemlenmesi süreci belirleyici bir etkiye sahiptir. Kentin gelişim yönü, yatırımların ne tür alanlarda olacağı, her ne kadar kamu yönetiminin etkisi ve yönlendirmesinde oluşsa da, bu süreçte girişimciler, spekülatörler ve mülk sahipleri belirleyici bir rol oynamaktadır. Yeni üretim ve tüketim ilişkileri ve hizmetler sektörünün yeniden organizasyonu ile birlikte, gelir gruplarında ve bu gelir gruplarının yaşam alanlarında (konut, çalışma, eğlenme, dinlenme) önemli farklılıklar oluşmakta ve bu durum mekânın kullanımına da yansımaktadır. Küreselleşmenin ortaya çıkardığı sonuçlardan birisi olan tüketim toplumunun izleri Denizli'de görülmektedir. Küreselleşme ile ekonomik vurgulu yeni dünya değerlerinin kentsel mekân üzerindeki belirleyicilikleri nettir.Anahtar Kelimeler: Kentsel Mekân, Mekân Kullanımında Değişim, Kentsel Dönüşüm, Denizli. The purpose of this study is to to document the traces of the change and transformation of the use of urban space in Turkey in general and Denizli in special; to search for answers, to the question of why, how, where and which of the actors and factors effect the change from the perspective of public administration with the help of different theories and terms. The other objective is to study the effects of globalization in the use of urban space in Turkey and in Denizli particularly and to identify the actors and the factors especially public actors and their roles in this process of change. In that framework; the transitions in the fields of commerce, housing and industry are examined in Denizli.As the method of data analysis; first of all, the active actors, corporations and foundations that have been active in the transformation in the use of urban space are determined. The interviews with related persons are taped. The traces of change is tried to be followed in urban space in retrospect with the help of the maps and photos from different years.As a result; the process of articulation of local economies with global markets? manufacture and consumption chains has a significant effect in the use of urban space in Denizli. Even if the way of the evaluation of the city, where the investments are going to be made is decided by the local authorities; in this process the investors, speculators and the land owners have a significant role. With the new manufacture and consumption relations and the reorganization of service sector, income groups and the living areas of the income groups (housing estate, work, recreational activities, rest), significant differences occur and this situation also effects the use of urban space. The traits of consumption society which is a result of globalization is seen in Denizli. The new world?s values definers which have global and economic orientation are clear on urban space.Keywords: Urban Space, Change In The Use Of Urban Space, Urban Transformation, Denizli 377