Search

Yenilenebilir enerji kaynaklarının en önemlilerinden biri olan fotovoltaik (PV) santraller neredeyse sıfıra yakın olan zararlı çevresel etkisi ve nispeten kolay kurulumları nedeniyle, ülkemizin güneş potansiyeli de göz önünde bulundurulduğunda temiz enerji anlamında büyük fırsatlar sağlamaktadır. Ayrıca Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında sunulan devlet destekleri yenilenebilir enerji kaynaklarının ekonomiye kazandırılması yönünde büyük fırsatlar sunmaktadır. Ülkemiz Cumhurbaşkanlığı yıllık programında yaptığı projeksiyona göre 2022 yılında güneş enerji santrallerinden üretilen elektrik miktarında 1000 MW artış beklenmektedir. Ayrıca güneş enerjisiyle üretilen elektriğin toplam üretim içerisindeki payının %8,5 olması öngörülmektedir. Bu çalışmada; 1MWp kapasiteye sahip çatı tipi, şebekeye bağlı dağıtık güneş enerji santralinin tasarımı ve simülasyon uygulaması PVsyst programı aracılığıyla sunulmuştur. Yapılan çalışmada panel eğimi, doğru PV modül ve inverter seçiminin son derece önemli olduğu görülmüştür. Yıllık şebekeye verilebilecek enerji miktarı 1246 MWh olarak elde edilmiştir. Yapılan simülasyon çalışmalarında eşdeğer enerji üretimine sahip bir elektrik santraline nazaran kurulan böyle bir tesisin 14000 ton 〖Co〗_2 salınımı yapmayarak iklim değişikliği etkisine olumlu katkı sunacağı vurgulanmıştır. Yeni kurulacak böyle bir tesisten ilk on yıllık süre boyunca yerli katkı ile birlikte sabit ücretle alım garantisiyle 4.485.600 ₺ gelir elde edilebileceği görülmüştür. Santralin ömrünün 25 yıl olacağı düşünüldüğündeyse YEKDEM destekleri olmasa bile tesis yatırımının son derece avantajlı olacağı söylenebilir., Photovoltaic (PV) power plants, which are one of the most important renewable energy sources, provide great opportunities in terms of clean energy, due to their almost zero harmful environmental impact and relatively easy installation, considering the solar potential of our country. In addition, the government supports offered within the scope of the Renewable Energy Resources Support Mechanism (YEKDEM) offers great opportunities to bring renewable energy resources into the economy. According to the projection made in the annual program of the Presidency of our country, an increase of 1000 MW is expected in the amount of electricity produced from solar power plants in 2022. In addition, the share of electricity produced by solar energy in the total production is expected to be 8.5%. In this study; the design and simulation application of a rooftop, grid-connected distributed solar power plant with a capacity of 1MWp was presented through the PVsyst program. In the study, it was seen that the panel slope, the right PV module, and inverter selection are extremely important. The annual amount of energy that can be supplied to the grid has been obtained as 1246 MWh. In the simulation studies, it was emphasized that such a facility, which was established compared to a power plant with equivalent energy production, would contribute positively to the impact of climate change by not emitting 14000 tons of Co2. It has been observed that revenue of 4,485,600 ₺ can be obtained from such a newly established facility for the first ten-year period with a fixed fee purchase guarantee with the domestic contribution. Considering that the life of the power plant will be 25 years, it can be said that the facility investment will be extremely advantageous even without YEKDEM support.

Bu çalışmada, Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne illerinde evsel çamaşır yıkama faaliyeti sebebiyle sucul sistemlerde biriken mikrolif miktarı, dinamik sistem modelleme yöntemi ile incelenmiştir. Bu kapsamda bölge nüfusu, çamaşır yıkama sıklıkları, filtrasyon, atıksu arıtma verimi ve mikrolif deşarjı ile ilgili parametreler oluşturulmuş ve bu parametrelerin birbirleri ile ilişkisi matematiksel olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, proje bölgesinde mevcut şartlar altında 2035 yılı sonuna kadar çamaşır yıkama faaliyetinden kaynaklanan mikrolif birikiminin yaklaşık 500 tona ulaşması tahmin edilmektedir. Ayrıca, bu değişkenlerin uzun vadede mikrolif birikimine olan etkisinin Monte Carlo Hassasiyet Analizi ile incelenmesi için iki farklı senaryo üretilmiştir. 1. senaryoda, arıtma veriminde ileri tekniklerin kullanıldığı ve çamaşır makinelerinde atıksu giderine filtre takılmasının zorunlu halde getirilmesi durumunda mikrolif birikimi incelenirken, 2. senaryoda kumaş teknolojisinde yapılacak iyileştirmelerle kumaş yıkanması esnasında lif dökümünün önüne geçilmesi ve de toplumda çamaşır yıkama alışkanlığının azaltılmasına yönelik uygulamaların bu birikime olan etkisi ele alınmıştır. Senaryo 1'de, proje süresince mikrolif birikiminin 25 ile 450 ton arasında değişeceği görülmektedir. Bu değer, Senaryo 2'de proje süresince 30-150 ton arasında değişmektedir. Sonuç olarak, kirliliğin kaynağında önlenmesine dair girişimlerin (kumaş teknolojisinin arttırılması gibi), uzun vadede kirliliği temizleme çalışmalarına kıyasla sucul sistemlerde biriken bu partiküllerin azaltılmasında daha etkili olacağı görülmüştür. In this study, the amount of microfibers accumulated in aquatic systems due to domestic laundry activity in Tekirdağ, Kırklareli and Edirne provinces was investigated by dynamic system modelling method. In this context, the parameters regarding population of the region, prevalence of washing, filtration, wastewater treatment efficiency and microfiber discharge were created and the relationship of these parameters with each other was determined mathematically. As a result, it is estimated that the microfiber accumulation resulting from the laundry activity will reach approximately 500 tonnes by the end of 2035 under the current conditions in the project region. In addition, two different scenarios were produced to examine the effect of these variables on microfiber accumulation in the long term with Monte Carlo Sensitivity Analysis. In the 1st scenario, microfiber accumulation was examined when advanced techniques are used in the treatment efficiency and the filter is required to be fitted to the wastewater drain in the washing machines, while in the 2nd scenario, the effect of practices aimed at preventing fibre shedding during fabric washing with the improvements to be made in fabric technology and reducing the habit of washing laundry in the society contribute to this accumulation was considered. In scenario 1, was seen that the microfiber accumulation varies between 25 and 450 tonnes during the project. This value changes between 30-150 tonnes during the project period in Scenario 2. As a result, it was seen that initiatives to prevent pollution at its source (such as increasing fabric technology) are more effective in reducing particles accumulated in aquatic systems in the long run compared to pollution cleaning-up efforts.

Amaç: Bateristlerin dinlenim, performans sırasında ve sonrasında elde edilen periferik sinirsistemi elektrodermal deri aktivitelerinin (EDA) kendi içinde ve dinlenim sırasındaki aktiviteninise müzisyen olmayanlarla karşılaştırılması, sinir sisteminin üstün özelliklerinden biri olansanatçı yaratıcılığının nöroelektriksel temelinin psikofizyolojik yaklaşımla incelenmesi ve ilgilinöral aktivitelerin belirlenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve yöntem: Araştırmaya 15 baterist ve 15 müzisyen olmayan erkek birey katıldı.Katılımcıların EDA’sı ise serçe ve yüzük parmağına bağlanan disk elektrotlarla alındı.Elektrofizyolojik veriler bateristlerde dinlenim (bazal), bateri performansı, performansdinletilirken; müzisyen olmayanlarda ise sadece dinlenimde kaydedildi.Bulgular: Bateristlerin bazal EDA’sı, müzisyen olmayanlardan düşüktü. Bateristler en yüksekEDA’ya performansta sahipti.Sonuçlar: EDA’nın bateristlerde, müzisyen olmayanlardan düşük olması, sahne ve gösteriyehazırlıklı olan bateristlerin bazal durumda daha düşük heyecan ve emosyonel uyarılmışlığasahip olduğunun bir göstergesi olabilir.

Günümüzde enerji kaynakları, fosil yakıtların azalması nedeniyle azalmakta buna rağmen enerji ihtiyacı ise her an artmaktadır. Dolaylı olarak da olsa elektrik enerjisi arzının çoğu fosil yakıtların tüketimi ile karşılanmaktadır. Günlük yaşamda kullandığımız elektrik enerjisi insanlık için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle sahip olduğumuz kaynakları optimum faydayla kullanmak çok önemlidir. Elde edilen elektrik enerjisinin verimli kullanımı için birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan en önemlileri ise güç kalitesini artıran veya düzenleyen çalışmalardır.Elektrik enerji sistemlerinin daha verimli hale getirilmesi, kararlılığın sağlanması ve güç kalitesinin arttırılması amacıyla geleneksel çözümlere alternatif olarak FACTS (Flexible Alternating Current Transmission Systems) adı verilen sistemler geliştirilmiş ve bu sistemler ülkemizde dâhil olmak üzere dünyanın farklı bölgelerinde kullanılmaya başlanmıştır. FACTS cihazları genel olarak alternatif akım sistemlerinde empedans, gerilim ve faz açısı kontrolü sağlayan sistemler olarak tarif edilebilir. Son dönemde yapılan çalışmalarda, güç sistemlerinde kaliteyi sağlamak için statik senkron kompanzatör, statik VAr kompanzatör gibi modern teknolojiye sahip cihazların kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Bu sistemlerin en önemli özelliği sistemden bir aktif veya reaktif güç çekme gereksinimi duymadan kompanzasyon yapabilmelerinin yanında sistemin güç transferine veya kararlılığına yaptığı olumlu etkilerdir.Bu tez çalışmasında yapılan ilk çalışmada TCR ve TSC yapılarıyla oluşturulmuş statik VAr kompanzatörü tasarlanarak sistemin çalışması gözlemlenmiştir. Bu çalışmada SVC'nin kaynaktan her hangi bir güç ihtiyacı duymadan tamamen statik elemanlar üzerinden gerekli olan reaktif enerji ihtiyacını karşıladığı görülmüştür. Bu sayede sistemdeki gereksiz yüklenmelerin önüne geçilmiştir. Yapılan ikinci çalışmada ise iki makinalı bir sistemde asimetrik ve simetrik hata durumlarında iletim hattının ortasına şönt bağlanan SVC ve STATCOM'un sisteme etkileri değerlendirilmiştir. Simulasyon çalışmalarında STATCOM'un SVC'den daha üstün özellikler sergilediği görülmüştür. Bu tez çalışmasında; enerji verimliliğinin arttırılması, birim üretim başına enerji maliyetlerinin düşürülmesi, gerilim ve açı kararlılığının sağlanması gibi nedenlerle yarı iletken kontrollü kompanzasyon sistemleri tavsiye edilmektedir Today, energy resources are decreasing due to the decrease in fossil fuels, yet the need for energy is increasing at any time. Even indirectly, most of the electricity supply is met by the consumption of fossil fuels. The electrical energy we use in daily life is vital for humanity. Therefore, it is very important to use our resources with optimum benefit. Many studies have been conducted for the efficient use of the obtained electrical energy. The most important of these studies are those that increase or regulate power quality.FACTS (Flexible Alternating Current Transmission Systems) have been developed as an alternative to traditional solutions in order to make electrical energy systems more efficient, to ensure stability and to increase energy quality, and these systems have been used in different regions of the world including our country. FACTS devices can generally be described as systems that provide impedance, voltage and phase angle control in alternating current systems. In the recent studies, the use of modern technology devices such as static synchronous compensator, static VAr compensator is becoming widespread in order to ensure quality in power systems. The most important feature of these systems is that they can compensate without the need to take active or reactive power from the system, as well as the positive effects of the system on power transfer or stability.In the first study of this thesis, static VAr compensator formed by TCR and TSC structures was designed and the operation of the system was observed. In this study, it was found that SVC meets the reactive energy requirement completely through static elements without any need for power from the source. In this way, unnecessary loading in the system are prevented. In the second study, the effects of SVC and STATCOM which are connected to shunt in the middle of transmission line in asymmetric and symmetrical error situations in a two machine system were evaluated. In simulation studies, STATCOM showed superior features than SVC.In this thesis study; semiconductor controlled compensation systems are recommended for reasons such as increasing energy efficiency, reducing energy costs per unit production, and ensuring voltage and angle stability. 105

Amaç ve Hipotez: Bateristlerin dinlenim, performans sırasında ve sonrasında elde edilen elektriksel beyin aktiviteleri (EEG) ile periferik sinir sistemi elektrodermal deri aktivitelerinin (EDA) kendi içinde ve dinlenim sırasındaki aktivitenin ise müzisyen olmayanlarla karşılaştırılması, beynin üstün özelliklerinden biri olan sanatçı yaratıcılığının nöroelektriksel temelinin beyin dinamiği ve psikofizyolojik yaklaşımla incelenmesi ve ilgili nöral frekans bantlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Çalışmanın hipotezleri: 1-Bateristlerin bazal elektriksel beyin aktivite frekansları, müzisyen olmayanlardan farklıdır. 2-Bateristlerin bazal elektrodermal aktivitesi müzisyen olmayanlardan farklıdır; 3-Bateristlerin performans sırasındaki elektriksel beyin aktivitesi, müzisyen olmayanlardan daha az lateralizedir; 4-Performans sırasında bateristlerin beyin senkronizasyonu bilateral olarak artar; 5-Bateristlerin gerçekleştirdikleri performansı dinlemeleri sırasında, bazal durumuna göre farklı elektriksel beyin aktivitesi oluşur; 6-Bateristlerin gerçekleştirdikleri performansı dinlemeleri sırasında, performans durumuna göre farklı elektriksel beyin aktivitesi oluşur.Yöntem: Araştırmaya 15 baterist ve 15 müzisyen olmayan erkek birey katıldı. Katılımcıların EEG'si prefrontal ve santral bölgeden; EDA'sı ise serçe ve yüzük parmağına bağlanan disk elektrotlarla alındı. Elektrofizyolojik veriler bateristlerde dinlenim (bazal), bateri performansı, performans dinletilirken; müzisyen olmayanlarda ise sadece dinlenimde kaydedildi.Bulgular: Bateristlerin bazal EDA'sı, müzisyen olmayanlardan düşüktü. Bateristler en yüksek EDA'ya performansta sahipti. Bazalde bateristlerin prefrontal α2, prefrontal ve santral β1 ve β2'si, müzisyen olmayanlardan yüksekti. Bateristlerde performansta θ, α2 ve β2 bazaldakinden yüksekti. Performansta δ, θ, β1, β2 ve γ dinleme durumundan yüksekti. Dinlemede prefrontal ve santral α2, bazalden yüksekti.Bilateral elektrotlar karşılaştırıldığında, müzisyen olmayanların bazal C3 γ'sı, C4'ten düşüktü. Bateristlerde C4'te bazal α1, C3'den yüksekti. Bateristlerde C3 β2, C4'den yüksekti. Performansta Fp2'de β2 ve γ, soldakinden yüksekti. Dinlemede Fp2'de δ, soldan yüksekti.Sonuç: EDA'nın bateristlerde, müzisyen olmayanlardan düşük olması, sahne ve gösteriye hazırlıklı olan bateristlerin bazal durumda daha düşük heyecan ve emosyonel uyarılmışlığa sahip olduğunun bir göstergesi olabilir. Bazalde bateristlerde yüksek α2 olması, hafıza, dikkat veya sanatçı yaratıcılığının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Performansda α2 ve β2'nin artması literatüre uygun olarak müzikal ritim oluşturmak üzere yapılan karmaşık hareketlere bağlanabilir. Dinleme sırasında α2 yükselmesi literatürde belirtildiği gibi senkronizasyon veya beyinde gereksiz arka plan işlemlerinin engellenmesi nedeniyle olabilir. Sağlak bireylerden oluşan müzisyen olmayanlarda bazal C3 γ frekansının, sağdan düşük olması hemisfer baskınlığından kaynaklanabilir. Bateristlerde müzik dinleme sırasında Fp2'de yüksek δ aktivasyonu, tonasyonal geçiş bilgisinin sağ hemisferde baskın olarak işlemlenmesi sırasında hafıza, sinyalin farkına varılması, karar verme, hafıza güncellenmesinin süreçte rol almasına bağlı olabilir. Objective and Hypothesis: The electrical brain (EEG) and peripheral nervous system (EDA) activity obtained during the resting (basal), performance and listening sessions in drummers were compared in within-subject design was the aim of this study. Also, it was aimed that comparison between drummers and non-musicians' neuroelectrical activity during the basal session to investigate the neuroelectrical basis of the artist's creativity with a brain dynamics and psychophysiological approach and to determine the neural frequency bands.The hypotheses of the study: 1-The electrical brain frequencies and electrodermal activity of the drummers differ from non-musicians; 2-The brain activity of the drummers during the performance is less lateralized than the non-musicians; 3-During the performance, the brain synchronization of the drummers increases bilaterally; 4-During the listening performance of the drummers, different electrical brain activity occurs according to the basal condition of them; 5-During the listening, different electrical brain activity occurs according to performance.Method: Fifteen drummers and 15 non-musicians participated in this study. The EEG of the participants recorded from prefrontal and central region. The EDA obtained via disc electrodes that placed to the little and ring finger. Electrophysiological recording was made during the basal, performance of drumming and listening sessions in drummers; only in the basal session in non-musicians.Results: The basal EDA of the drummers was lower than the non-musicians. The drummers had the highest EDA during the performance. Prefrontal α2, prefrontal, and central β1 and β2 in drummers were found to be higher than in non-drummers in the basal session. The drummers were had higher α2 and β2 during the performance. In performance, δ, θ, β1, β2, and γ were higher than in listening. Prefrontal and central α2 during the performance were higher than basal.Comparison of the bilateral electrodes shows that the basal C3 γ of non-musicians was smaller than C4. The baseline α1 in C4 was higher than C3, and the C3 β2 was higher than C4 in the drummers. In performance, Fp2 β2 and γ were higher than the left. In listening, Fp2, δ was higher than left.Conclusion: Having lower EDA in drummers may be an indication that drummers who are prepared for the stage and show have lower excitement and emotional excitability in the basal. Having a high α2 may be considered as an indicator of memory, attention or artistic creativity in the drummers. The increase in α2 and β2 during the performance may be due to complex movements to compose the rhythm of the music. The higher α2 during listening is in the same direction as the literature and may be due to synchronization or to inhibiting unnecessary background processes in the brain. The lower γ in C3 in the basal may be due to the dominance of the hemisphere of right-handed non-musicians.The higher Fp2 δ may be due to the processing of memory, signal detection, decision making, and updating of memory during the predominant processing of tonal transition information in the right hemisphere during the listening of music in right-handed drummers. 111

Bu derlemede, olay ilişkili potansiyellerin tarihçesi, tanımı ve nöral kaynaklarıyla bileşenleri ilebazı psikofizyolojik araştırma ve klinik örnekleri anlatılmaktadır. Caton’un 1875’te sensoriyeluyaranlarla deney hayvanlarını uyarması sonucu, merkezi sinir sisteminde negatif potansiyellerizlemesiyle başlayan, nöral toplulukların elektriksel deşarjlar bütünü olan “olay ilişkilipotansiyeller (OİP)”, günümüzün bilgisayarlı elektroensefalografi / olay ilişkili potansiyel kayıtcihazları ve ileri analiz yöntemleriyle, beyin fonksiyonlarına ışık tutan pek çok psikofizyolojikaraştırmada, nöroloji ve psikiyatrik hastalıkların erken tanı ve tedavi izleminde sıklıkla kullanılırhale gelmiştir. Nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar dışında diğer hastalıkların merkezi sinirsisteminde başlattığı ve muayene ile gözlenemeyen etkilerin erken izleminde ve ilerlemesiniönlemeye yönelik tedavilerin alınmasında yardımcı bir yöntem olarak kullanılabilmektedir., In this review, the history of event-related potentials, its description and its components withneural sources, and some psychophysiological research and clinical examples are described.Event-related potentials (ERPs), which are the whole electrical discharges of neural populations,started by observing negative potentials in the central nervous system as a result of Caton’sstimulation of experimental animals in 1875 with sensory stimuli, today’s computerizedelectroencephalography / event-related potential recorders and advanced analysis methods havebeen used frequently in many psychophysiological research that shed light on brain functionsand early diagnosis and treatment of neurological and psychiatric diseases. It can be used asan adjunct to early treatment of other central nervous system diseases, except for neurologicaland psychiatric diseases, which cannot be observed by examination, and for taking treatment toprevent progression.

E-learning has many advantages in the field of foreign language learning in our day. While these advantages are in demand, those who provide this service are also aiming at raising interaction level of users and developing elearning environment so as to improve efficiency. In this study, learning management system used in Gazi University Distance Education Language School is analyzed in terms of principles of the web site usability. With this analysis, the usability of the site is assessed as a mid- level by taking users‟ views into consideration in accordance with the scale used and in order to improve the site, some suggestions are offered., E-Öğrenme günümüzde özellikle dil eğitimi alanında önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu avantajlar beraberinde talebi getirirken bu hizmeti sunanlarda eğitim verimliliğini arttırmak adına e-öğrenme ortamlarının gelişmesini ve kullanıcı etkileşiminin artırılmasını sağlamayı hedeflemektedir. Bu çalışmada uzaktan eğitim sistemi ile eğitim veren Gazi Üniversitesi İngilizce Dil Okulu tarafından kullanılan öğrenme yönetim sistemi web siteleri kullanılabilirlik ilkeleri göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Bu inceleme ile temel alınan ölçek doğrultusunda kıyaslanarak sitenin kullanılabilirliğinin kullanıcı görüşleri neticesinde orta düzeyde olduğu değerlendirilmiş ve sistemin gelişimine katkıda bulanabilmek adına öneriler getirilmiştir.

Bu çalışmada amaçlanan, Broadway `Megamüzikal' fenomeninin ortaya çıkış sebeplerinive 1980'lerden günüze kadar gelişimini araştırmak, müzikal tiyatroda yarattığı işitsel vegörsel açıdan farklı estetik anlayışlarını ortaya koymak, buna bağlı olarak da teatralstilini, teknolojisini ve sosyo-ekonomik güç olarak etkilerini incelemektir. İncelemede,türün yaratıcıları ve eserleri, eleştirmen ve seyirci algısında oluşan zıtlıklar,megamüzikalleri şekillendiren içsel ve dışsal faktörler ve bunların etkileşimleri ilemüzikal tiyatro sektöründe yarattığı sonuçlar ele alınacaktır. This study aims, to investigate the reasons to the formation and development of theBroadway `Megamusical? phenomenon since 1980s, to evaluate the impacts of its audioand visual aesthetics and to examine its theatrical style, tecnology and socio-economicforce. The creators of the genre and their works and the conflict between the reception ofthe audience and the critics will be undertaken and internal-external elements defining themegamusicals, their interactions and the industry-specific results will be discussedthroughout the process. 74

Amaç ve Hipotez: Beyindeki hemisferik asimetriye ait bilgi işlemleme açısından yüksek zamansal çözünürlüğe sahip EEG temelli bir yöntem (dikotik test) bu tezin çalışma sahasını oluşturmuştur. Elektrofizyolojik verilerin ve davranışsal sonuçların yorumlanmasında uyaran parametrelerinin etkileri duyusal (ses şiddeti, tınısı, ses oluşum zamanı, sesin yeri, vb.) ve bilişsel (dikkat yönelimi, çelişme giderme vb.) eksenlerde irdelenmiştir.Yöntem: Araştırmada, sağlıklı, gönüllü, anadili Türkçe olan, ortalama 21.65 yaşlarında 20 birey elektrofizyolojik olarak değerlendirilirken, ortalama yaşları 23.38 olan 60 kişi davranışsal veri açısından değerlendirildi. Uyaran parametrelerinin etkisinin ölçülmesinde dikotik dinleme testi kullanıldı.Bulgular: Genel olarak davranışsal veriler sağ kulak tercihi durumunun yüksek olduğunu gösterdi. Uyaran parametrelerinden, ses oluşum zamanının, kullanılan sesin niteliğinin (kadın/erkek sesi), dikkatin bir kulağa yöneltilmesinin, hecelerin veriliş şeklinin (homonim/heteronim) kulak tercihine etkisi olduğu gösterildi. Elektrofizyolojik değerlendirmelerde; genlik ve latans farklılıkları ile erken ve geç yanıtlarda farklı beyin bölgelerine ait aktivasyonlar gösterilmiştir.Sonuç: Uyaran parametrelerinin hem davranışsal veri, hem de elektrofizyolojik sonuçlar üzerine etkileri bulunmaktadır. Bu etkilerin başlıcalarını akustik ses özellikleri oluştururken, elektrofizyolojik verilerde erken ve geç yanıt bileşenleri öne çıkmıştır. Bu etkiler, uygun uyaran ve deney deseni kullanımı, standart gruplarda çalışılması gibi bazı düzenlemeler ile kontrol altına alınabilir.Tezde, elektrofizyolojik erken evre sonuçları santral bölgede oluşmakta ve duyusal işlemleme ile ilişkilendirilirken, geç bölge yanıtları ise frontal bölgede oluşmakta ve bilişsel işlemleme (çelişme giderme, vb) olarak yorumlanmaktadır. Yapısal modele uygun olarak sağ kulak tercihi epokları geç negatif yanıt bileşeni, sol kulak tercihine göre erken latansa sahip olmakta ve işitme yolundaki gecikme nedeniyle, kulak tercihi mekanizmasının zaman bağımlı olduğunu göstermektedir.Bu sonuçlar ışığında, uyaran parametrelerinin beyin işlevlerinde ve bunun gözlem aracı olan EEG'de dinamik etkileri ortaya çıkmaktadır. Bulgular, psikofizyolojik deney deseni oluşturulması, elektrofizyolojik kayıt ve analiz yöntemlerinin irdelenmesi, beyin işlevlerinin kısa ve uzun süreli gözlenmesindeki yaklaşımların belirlenmesi, psikofizik özelliklerden patolojiye kadar sonuçların yorumlanmasında alt-bileşenlerin etkisinin irdelenmesi ve ileri analiz yöntemlerinin yaşama geçirilmesinde yol gösterici ve destekleyici olabilir. Aim and Hypotesis: A method (dichotic test) which is based on EEG, with high temporal resolution about information processing of brain hemispheric asymmetry, constitutes the main area of this thesis. For interpretion of electrophysiological data and behavioral results, effects of stimulus parameters were examined in sensorial (intensity, timbre, and location of voice, voice onset time, etc.) and cognitive (attention shift, conflict detection, etc.) axes.Method: In this study, 60 healthy volunteers whose native language was Turkish (mean age 23.38) were studied for behavioural data. As a subgroup, 60 individuals whose mean age 21.65 was were studied for electrophysiological assessment. For the evaluation of the effects of the stimulus parameters dichotic test was utilized.Results: The general behavioral data indicated high right ear advantage. The stimulus parameters such as voice onset time, the property of the voice (women/men voice), directed attention to one of the ears, the presentation way of the syllables (homonym, heteronym) were shown to have an effect on the ear preference. In electrophysiological evaluations; the amplitude, latency differences and the activations of the different brain areas for early and late responses were displayed.Conclusion:The stimulus parameters affect both behavioural and electrophysiological results. While acoustical characteristics of voice causes the main effects, early and late components were prominent in electrophysiological results. These effects can be controlled by using standart groups, the appropriate stimulus and experimental design/patterns.While the early stage electrophysiological results occured in central region and were associated with sensorial processing, late stage responses were observed in frontal region and were interpreted as cognitive processing (conflict detection, etc.). Shorter LN latencies in REA condition were consistent with structural model of Kimura. This result makes it likely that the overall REA is a time-bound effect.The results indicate that the stimulus parameters have impact on the brain function and also dynamically influence the EEG which is an observatory tool of the brain. The current results may provide a support for highlighting the psychophysiological experimental design, for the assessment of the electrophysiological recording and analysis methods, for selecting the proper methods related to the short and long term processing of the brain functions, for constructing an interpretation for psychophysiological to pathological cases and for paving a road to advanced analysis methods. 135

ÖZET Bu çalışmada erkek ve dişi sıçanlarda pençe tercihi dağılımı araştırılarak; pençe tercihi, serebral asimetri ve kan beyin bariyerinin asimetrik yıkımı arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Sıçanlarda pençe tercihi besine uzanma testi ile saptanmıştır. Kan beyin bariyeri yıkımında akut hipertansiyon oluşturmak için hipertonik sıvı ve adrenalin venöz yoldan verilmiştir. Makroskobik infarkt alanlarını belirlemek amacıyla 2,3,5- Triphenyltetrazolium chlorid vital boyası ile boyandı. Mikroskobik inceleme için immunohistokimyasal boyalardan anti-Z01 ve anti-laminin antikorları kullanıldı. Deney hayvanları, %51.61 sağlak, %44.52 solak ve %3.87 ambideksterdi. Dişi sıçanlarda, %54.32 sağlak, %41.98 solak ve %3.70 ambideksterdi. Erkekler, %48.65 sağlak, %47.30 solak ve %4.05 ambidekster şeklindeydi. Sağlak ve solak sıçanlarda sağ ve sol hemisferier arasında kan beyin bariyerinin yıkımı gösteren, farklı yoğunlukta infarkt alanları makroskobik olarak tesbit edildi. İnfarkt alanlardan ve infarkt olmayan alanlardan alınan dokular mikroskobik olarak incelenerek asimetrik kan beyin bariyeri yıkımı desteklendi. Sıçanlarda pençe tercihi dağılımının şansa bağlı dağılım göstermediğini destekler nitelikte olduğu belirlendi. Sağ ve sol hemisferlerde kan beyin bariyeri permeabilitesi ile pençe tercihi arasında bir ilişki olduğu saptandı. Bu bulgular ışığında sıçanlarda pençe tercihi, serebral asimetri ve kan beyin bariyerinin asimetrik yıkımı arasında ilişki olabileceği tespit edildi. SUMMARY In this study, paw preference and the asymmetrical breakdown of the bloo brain barrier and asymmetry in paw usage were determined in male and ferns Wistar-albino rats. Paw preference was assesed by food reaching test. Acute hypertension w created by giving a hypertonic solution + adrenaline from venous syste Macroscopic infarct areas were evaluated using 2,3,5-Triphenyltetrazolium chlo staining of the brain slices. Immunohystochemical study was evaluated using ar laminin and anti ZO-1 antibodies. Among all rats %51.61 of them right pawed, %44.52 of them left pawed a %3.87 of them were ambidextrous. The %48.65 of male rats, were right pawed, a %47.30 of them were left pawed and %4.05 of them ambidextrous. In female ra %54.32 were right pawed, %41.98 were left pawed and %3.70 of them ambidextroi The distrubution of animal as 25% right pawed, 25 left pawed and 5( ambidextrous was found to be cotradictory to our findings. When brain sections were stained with 2,3,5-Triphenyltetrazolium chloi there were large unstained areas in the left brain in right pawed animals, and v versa in left pawed animals macroscopically. Present work indicated that the cerebral hemisphere contralateral to preferred paw started to be injured following acute hypertension in rats. It is v known that the use of preferred paw is under the control of the contralateral cerek cortex. 61

VII- Özet işitme bozukluğu insanlardaki sensoriyel bozuklukların en sık rastlanan formudur. Çocukluk çağı nörosensöriel işitme kayıpları %60 oranında genetik geçişlidir. İşitme kaybının prevelansı çocuklarda yaklaşık 1/1000 ile 1/2000 arasında değişmektedir. Akraba evliliğinin yüksek olduğu ülkemiz için bu oranın daha yüksek olması beklenebilir. Konjenital işitme kayıplarının erken dönemde yakalanması ve derecesinin saptanması rehabilitasyon açısından çok önem taşımaktadır. Yaptığımız bu çalışmanın amacını çocukluk çağındaki konjenital nörosensöriel tip işitme kayıplarının görülme sıklığının saptanması, işitme kaybının derecesinin ve farkedilme yaşının saptanması ve işitme kaybına neden olan etkenlerin belirlenmesi oluşturmaktadır. Çalışmada üç ayrı vaka grubu ele alınmıştır. Bunlardan birincisi; 1993 yılından başlayarak 1999 yılı sonuna kadar Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı'na işitme kaybı kuşkusu ile başvuruda bulunan toplam 1645 çocuğu kapsamaktadır. Çocukların hepsi tam bir kulak burun boğaz muayenesinden geçirilmiş ve detaylı bir anamnez alınarak elde edilen bilgiler bir bilgisayarlı veri tabanına kaydedilmiştir. Çalışmadaki ikinci grubu 1998- 1999 eğitim-öğretim döneminde İzmir işitme engelliler okulunda eğitim ve öğretim gören 443 öğrenci oluşturmaktadır. Tüm öğrenciler fizik muayene, kulak burun boğaz muayenesi ve göz muayenesinden geçirilmiştir. Ayrıca öğrencilerin pür ton odiometrik ölçümleri yapılmıştır. İncelemeye aldığımız üçüncü grup ise 2000 yılı içinde Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Anabilim Dalı'na işitme kaybı kuşkusu ile başvuruda bulunan 212 çocuk oluşturmaktadır. Bu gruba da birinci gruba yapılan işlemler uygulanmıştır. Bu gruba ait bilgiler ise daha gelişmiş bilgisayarlı kayıt programı olan İzmir H.E.A.R.'a kaydedilmiştir. Ayrıca iki veya daha fazla işitme engelli birey bulunan ve kendisine ulaşılabilen ailelerin anamnezleri derinleştirilerek soyağaçları çizilmiş ve informatif ailelerden linkage analizi için kan örneği alınmıştır. İncelemeye aldığımız birinci grupta özrün farkedildiği yaş; 2, başvuru yaşı ise 4 olarak bulunmuştur. Annelerin %86'sının normal gebelik geçirdiği saptanmıştır. Ailelerdeki Rh uyuşmazlığı oranı %7 olarak bulunmuştur, işitme kaybına eşlik eden anomaliler sorgulandığında Down sendromunun hem birinci grupta, hem de üçüncü grupta işitme 84kaybına eşlik eden en sık anomali olduğu görülmüştür. Çocukların büyük bir kısmında normal bir motor gelişim saptanmıştır. Anne-babaların hemen hepsinin işitme düzeyinin normal olduğu bulunmuştur. İşitme kaybının genetik orjini %48 olarak bulunurken, ailelerdeki akraba evliliği oranı birinci grupta %27, ikici grupta %33 ve üçüncü grupta %8 olarak bulunmuştur. Çocukların işitme düzeylerinin anlaşılması amacıyla ikinci ve üçüncü çalışma grubunda yapılan odiometrik ölçümler ve ABR ölçümleri sonunda; ikinci gruptaki çocukların %28'inin, üçüncü gruptaki çocukların %44'ünün orta-ileri derecede işitme kayıplı olduğu görülmüştür. Soyağacı Çizilen 123 ailenin 86'sında nonsendromik, 27'sinde sendromik kalıtım paterni gözlenmiştir. Nonsendromik işitme kayıpları içinde ise 35 soyağacının otozomal resesif, 7'sinin otozomal dominant ve 9'unun X'e bağlı resesif kalıtım paterni gösterdiği görülmüştür. 35 soyağacında ise genetik geçişin tipi tam olarak ortaya konamamıştır. Sendromik işitme kaybı görülen ailelerden 14'ünde Waardenburg sendromu, 8'inde Usher sendromu, 3'ünde Osteogenezis Imperfekta, 1'inde Brankio oto renal sendrom ve 1 tanesinde Treacher Collins sendromu saptanmıştır. İşitme kayıplı çocukların erken yaşlarda saptanması, bu çocukların erken işitsel rehabilitasyona alınmaları açısından önemlidir. Bunun gerçekleştirilebilmesi ailelerin bu konuda uyarılması ve bilgilendirilmesi ile mümkün olacaktır. Down sendromlu çocukların yenidoğan döneminde rutin olarak işitme testlerinden geçirilmesi, işitme kaybının sık görüldüğü bu sendromda çocukların işitme düzeylerinin saptanması açısından önemlidir. Çocukluk çağı nörosensöriel tip işitme kayıplarının çoğunda genetik geçiş rol oynamakta ve bunun da en önemli nedenini akraba evlilikleri oluşturmaktadır. Akraba evlilikleri ayrıca nonsendromik işitme kayıplarından özellikle otozomal resesif geçiş gösterenlerde de önemli bir faktördür. Bu nedenle akraba evliliklerinin eğitim yoluyla önlenmesi, genetik geçişli işitme kayıplarının önlenmesinde ilk basamak olmalıdır. 85 100

Amaç: İflitme engelli çocuklarda iflitme kaybının derecesi, fark edilme yaflı ve iflitme kayıplarındaki genetik etyoloji arafltırıldı.Hastalar ve Yöntemler: Bu çalıflmada üç grup incelendi: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB AnabilimDalı’na, iflitme kaybı kuflkusu ile 1993-1999 yıllarıarasında baflvuran 1645 çocuk, 2000 yılı içinde baflvuran 212 çocuk ve İzmir Tülay Aktafl İflitme Engelliler Okulu’nda 1998-1999 döneminde eğitim-öğretim gören öğrenciler. Tüm çocuklarda KBB muayenesi ve detaylı anamnez alımı gerçeklefltirildi. İkincive üçüncü gruptaki olguların iflitme düzeyleri odyometrik ve elektrofizyolojik testlerle belirlendi. Genetikgeçifle bağlı iflitme kaybı düflünülen hastaların soyağaçları çizildi ve kalıtım tipi belirlendi. Bu l g u l a r : Birinci grupta iflitme kaybının fark edildiğiyafl iki, baflvuru yaflı dört bulundu. İflitme kaybına efllik eden en sık anomali Down sendromunu idi. Ailelerdeki akraba evliliği oranı birinci grupta %27, ikincigrupta %8, üçüncü grupta %33 bulundu. İkinci gruptaki çocukların %44’ünde, üçüncü gruptaki çocukların%28’inde orta-ileri derecede iflitme kaybı saptandı.Soyağacı çizilen 123 ailenin 86’sında nonsendromik,2 7 ’sinde sendromik kalıtım flekli gözlendi.Sonuç: Çocukluk çağı sensorinöral tip iflitme kayıplarının çoğunda genetik geçifl rol oynamakta, bununen önemli nedenini akraba evliliği oluflturmaktadır.İflitme kayıplı çocukların erken yafllarda saptanması,iflitme rehabilitasyonunun baflarısını artıracaktır, Objectives: This study aimed to determine the severity, age of presentation, and genetic etiology in hearing handicapped children.Patients and Methods: Three groups of children were studied: children who received treatment for hearing loss at the Otolaryngology Department of Ege University Hospital between 1993 and 1999 1645 children and throughout2000 212 children , and 443 students of İzmir Tülay Aktaş Deaf School during 1998 and 1999. Ali the children underwent otolaryn- gologic examination and a detailed history taking, audiometric examinations were undertaken in the second and third groups, as well. İn children suspect- ed of having a genetic etiology, the pedigrees were drawn and the mode of inheritance was determined.Results: İn the first group, awareness of the families to hearing loss and the presentation were at ages two and four, respectively. The most common accompa- nying anomaly was Down syndrome. Consanguinity was found in 27%, 8%, and 33%, respectively.Moderate to severe hearing loss was detected in 44% of the second group, and in 28% of the third group. Of the pedigrees obtained from 123 families, 86 were nonsyndromic and 27 were syndromic.Conclusion: Genetic inheritance plays a substantial role in sensorineural hearing loss in children, with consanguinity being the majör culprit. Detection of hearing losses at younger ages will improve the success of hearing rehabilitation programs.

Amaç: Normal toplumda, iflitme ve görme engelli kiflilerde Usher sendromu sıklığını ve sendrom tiplerini ortayaç ı k a r m a k .Olgular ve Yöntemler: Ege Kara Kuvvetleri Hastanesi’ne baflvuran 115 bin birey, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’nda 1994-1999 yıllarıarasında retinitis pigmentosa tanısı almıfl hastalar, İzmirTülay Aktafl İflitme Engelliler Okulu öğrencileri ve İzmirAflık Veysel Görme Engelliler Okulu öğrencilerinde tarama ile saptanmıfl kifliler arafltırıldı. Retinitis pigmentosatanısı almıfl olan kiflilerde ayrıntılı anamnez, soyağacı çizimi, oftalmolojik ve KBB muayenesi, odyovestibüler incelemeler ve elektroretinogram yapıldı. Bulgular: Normal kiflilerde 115 bin birey içinde bir olguda; İflitme Engelliler Okulu’nda 386 öğrencinin altısında; Göz Hastalıkları Kliniği’nde retinitis pigmentosa tanısı konan 30 hastanın üçünde Usher sendromu saptandı. Görme Engelliler Okulu’nda Usher sendromunarastlanmadı. Bu hastaların aileleri de tarandığındasekiz ailede toplam 15 kiflide US olduğu görüldü. Beflailede ebeveynlerde akraba evliliği saptandı. On beflhastanın 11’i tip 1, dördü tip 2 olgulardı. Tip 3’e hiç rastlanmadı. Tip 1’in, tip 2’ye oranı 3/1 bulundu.Sonuç: Karanlıkta görme bozukluğu ve iflitme kaybıolan hastalarda Usher sendromunun arafltırılması olguların iflitsel rehabilitasyonu ve klinik izlemi açısındanönem taflımaktadır. Etkilenmifl olgularda akraba evliliğinin sorgulanması gerekir, Objectives: We investigated the incidence and types of Usher’s syndrome in normal, hearing handicapped, and visually handicapped individuals.Subjects and Methods: Ushefs syndrome was investi­ gated among 115,000 healthy young males who were screened priorto military service, among patients in whom retinitis pigmentosa was diagnosed at the Ophthalmology Department of Ege University, and among the students of İzmir Tülay Aktaş School for the Deaf and İzmir Aşık Veysel Schoolforthe Blind. Patients with retinitis pigmentosa were evaluated by comprehensive history taking, pedigree draw- ing, ophthalmologic and otolaryngologic examinations, audiovestibular tests, and electroretinography.Results: Ushefs syndrome was detected in only one sub- ject among candidates of military service, in six subjects among 386 students of School for the Deaf, and in three cases among 30 patients with retinitis pigmentosa. None of the students of the School for the Blind had Usher’s syn­ drome. Screening of the patients’ family members revealed eight families with Usher’s syndrome, yielding a total of 15 patients. Consanguinity was documented in five families.Eleven patients 73% had type 1 and four patients 27% had type 2 disease. Type 3 disease was not encountered.Conclusion: Investigation of Usher’s syndrome in patients with hearing loss and impaired Vision in the dark will promote better rehabilitation and monitoring of these patients. Consanguinity should be sought in affected individuals.

Bilişsel psikolojide, duyguya ilişkin birçok çalışmada hedeflenen duyguyu ortaya çıkarabilmek üzere duygu uyandırma yöntemleri kullanılmaktadır. Literatürde oldukça fazla duygu uyandırma yöntemi olmasına karşın belirli bir duyguyu ortaya çıkarmada en etkili olan yöntem net değildir. Önceki çalışmalarda pozitif ve negatif duygularda en etkili prosedürün film/hikaye yöntemi olduğu belirtilmesine karşın, bu çalışmalar doğrudan deneysel bir prosedürün sonucu olmayıp, genellikle meta-analiz çalışmalarının bulguları ışığında elde edilmiştir (Westermann ve ark.,1996). Yöntem: Bu çalışmada üç duygu uyandırma yönteminin (Film parçası, imajinasyon ve IAPS), üç spesifik duyguyu (korku, tiksinme ve mutluluk) ortaya çıkarmadaki güçlülükleri boyutsal yaklaşım ve duygunun bileşenler modeli çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın örneklemi, 32 üniversite öğrencisinden (19 kadın, 13 erkek) oluşmaktadır. Prosedür: Araştırmada korku, tiksinme ve mutluluk duygularını ortaya çıkarmak için 3 farklı duygu uyandırma yöntemi (film, fotoğraf, imajinasyon) denek-içi deney desenine göre uygulanmıştır. Her bir uygulama sırasında katılımcılardan duygusal tepki bileşenleri olan öznel değerlendirmelerin (self-report) yanı sıra, fizyolojik tepki (deri tepkisi, kalp atımı) ölçümleri de alınmıştır. Bulgular: Film parçası, IAPS ve imajinasyon yöntemlerinin, korku (IAPS prosedürü hariç), tiksinme ve mutluluk duygu deneyimini başarıyla uyandırdığı; ancak film yöntemi ile uyandırılan tüm duygulara öznel deneyimin yanı sıra fizyolojik değişimlerin de eşlik ettiği görülmüştür. Bu nedenle çalışmadaki hem negatif hem de pozitif duyguları uyandırmada en başarılı yöntemin, film prosedürü olduğu söylenebilir., Various experimental studies related to emotion have been conducted in cognitive psychology recently. Usually, these studies use mood induction procedures to elicit emotions. Although there are a lot of different mood induction procedures in literature, there is no agreement about which one of these procedures is most effective in eliciting a specific emotion. Previous research showed that the presentation of a film/story was the most effective way in inducing both positive and negative mood states however, these studies were comprised mostly of meta-analyses (Westermann et al.,1996) rather than being obtained from an experimental study. Method: Three mood induction techniques (film, IAPS, imagery) that are used to elicit three specific emotions (fear,disgust,happiness) are examined in the framework of dimensional model and component model of emotional responding. 3 (emotion) ×3 (Mood induction procedure) within-subject experimental design is used in the research.Thirty-two university students (19 women, 13 men) participated in the experiment. Experiential (self-report), and physiological responses of the participants are measured second-by-second during the film, imagination, and IAPS procedures that induce fear, disgust, and happiness. Results: Evaluation of the results obtained from participants' self-reports indicated that all of the three mood induction procedures were successful enough in eliciting targeted emotions, with the exception of IAPS which was not as successful as the other two to evoke fear. However, physiological changes accompanied the experience of all emotions evoked by the film procedure. In conclusion, we can say that the most successful method to awaken both negative (fear,disgust) and positive (happiness) emotions is film.