Search

Nasıl davrandığımızın kontrolünün kendi elimizde olduğu fikri yani eylemlerimizin bize bağlılığı yaşamayı daha değerli bir şey olarak görmemizi sağlayan şeyin bir parçasıdır. Çünkü bu sayede yaşamlarımız gerçekten kendi başarımız ya da başarısızlığımız olabilecektir. Peki gerçekten de eylemlerimizin kontrolü bizde mi? Eylemlerimizden gerçekten sorumlu muyuz? Filozofların özgür irade problemi olarak ifade ettikleri meselenin, yapay zekâ söz konusu olduğunda var olup olmadığı bu çalışmanın temel sorusudur. Bu çalışmada yapay zekâda özgür iradenin varlığı Spinoza’nın özgür irade fikri çerçevesinde incelenmiş ve Free Guy filmi üzerinden değerlendirilmiştir. Buna göre filmin baş karakterinin nasıl eyleyeceğini seçmek noktasında özgür olmadığı bu nedenle de Spinoza’nın özgür irade anlayışına göre yapay zekâda özgür iradenin var olamayacağı iddia edilmektedir.

Nasıl davrandığımızın kontrolünün kendi elimizde olduğu fikri yani eylemlerimizin bize bağlılığı yaşamayı daha değerli bir şey olarak görmemizi sağlayan şeyin bir parçasıdır. Çünkü bu sayede yaşamlarımız gerçekten kendi başarımız ya da başarısızlığımız olabilecektir. Peki gerçekten de eylemlerimizin kontrolü bizde mi? Eylemlerimizden gerçekten sorumlu muyuz? Filozofların özgür irade problemi olarak ifade ettikleri meselenin, yapay zekâ söz konusu olduğunda var olup olmadığı bu çalışmanın temel sorusudur. Bu çalışmada yapay zekâda özgür iradenin varlığı Spinoza’nın özgür irade fikri çerçevesinde incelenmiş ve Free Guy filmi üzerinden değerlendirilmiştir. Buna göre filmin baş karakterinin nasıl eyleyeceğini seçmek noktasında özgür olmadığı bu nedenle de Spinoza’nın özgür irade anlayışına göre yapay zekâda özgür iradenin var olamayacağı iddia edilmektedir.

Bu çalışmada çalışanlarda algılanan kurumsal destek ve lider-üye etkileşiminin kariyer tatminine olan doğrudan ve öz-yeterlilik üzerinden dolaylı etkileri araştırılmıştır. Araştırmanın modeli sosyal değişim teorisi ve sosyal bilişsel kariyer teorisinden faydalanılarak oluşturulmuştur. Algılanan kurumsal destek ve lider üye etkileşiminin kariyer tatmini üzerinde hem doğrudan hem de öz-yeterlilik üzerinden dolaylı istatistiksel etkisi test edilmiştir. Araştırmanın verileri çevrim içi anket yoluyla İstanbul’da faaliyet gösteren bir eğitim ve danışmanlık firmasından eğitim almış 28 işletmenin 524 çalışana ulaşılarak toplanmıştır. Analiz sonuçlarına göre algılanan kurumsal destek ve lider üye etkileşiminin kariyer tatmini üzerinde doğrudan ve öz-yeterlilik üzerinden dolaylı istatistiksel etkisi olduğu görülmüştür. Buna göre araştırmanın bulguları çalışmanın tüm hipotezlerini destekler niteliktedir., In this study, the direct effect of perceived organizational support and leader-member exchange on career satisfaction and the indirect effect through self-efficacy has been investigated. The model of the research was set by utilizing social exchange theory and social cognitive career theory. In this context, both direct effects of perceived organizational support and leader-member exchange and also indirect statistical effect on self-efficacy have been tested. The data of the research were collected through an online survey by reaching 524 employees of 28 companies that received education from a training and consultancy firm operating in Istanbul. According to the results of the analysis, it was seen that the perceived organizational support and leader-member iexchange had a direct effect on career satisfaction and an indirect effect on self-efficacy. Accordingly, the findings of the study support all the hypotheses of the study.

Amaç: Çalışmanın amacı OECD ülkelerinin pandemi sürecinin etkileri altında gerçekleştirdikleri inovasyon performanslarını değerlendirerek ülke yönetimlerine ve araştırmacılara önerilerde bulunmaktır. Yöntem: Değerlendirmeler, 2021 yılı Küresel İnovasyon İndeksi verileri kullanılarak bütünleşik karar verme yöntemleriyle gerçekleştirilmiştir. Entropy yöntemiyle inovasyon göstergelerinin ağırlıkları belirlenmiş, CODAS, WASPAS ve PSI yöntemleriyle de OECD ülkeleri inovasyon performansları bakımından sıralanmıştır. Bulgular: OECD ülkelerinin yerlerini belirleyen en önemli göstergenin Bilgi ve Teknoloji Çıktıları göstergesinin olduğu tespit edilmiştir. Ülkelerin inovasyon performansları bakımından yapılan sıralamalarında ise İsviçre, İsveç, ABD ve Güney Kore’nin üst sıralarda; Yunanistan, Meksika, Şili ve Kolombiya’nın da alt sıralarda yer aldığı görülmüştür. Sonuç ve Öneriler: Performans göstergelerinin ağırlıkları, inovasyon performansını yükseltmek isteyen OECD ülkelerinin yöneticilerine öncelikli olarak odaklanmaları gereken konuların neler olacağı konusunda ipuçları sunmaktadır. Kullanılan yöntemlerin oldukça farklı olmasına karşın ülkelerin üç farklı yöntemin çözümünde de benzer sıralarda yer alması, elde edilen sonuçların tutarlı olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte ülkelerin inovasyon performansını etkileyebilecek diğer etkenlerin üzerinde araştırmalar yapılması gerektiği düşünülmektedir. Özgün Değer: Bu araştırmada, OECD ülkelerinin pandemiyle mücadele sürecinde gerçekleştirdikleri inovasyon performansları ele alınmıştır. Bununla birlikte araştırmada ülkelerin inovasyon performansları Entropy, CODAS, WASPAS ve PSI olmak üzere dört farklı yöntemin bütünleşik bir şekilde kullanılmasıyla değerlendirilmiştir

Bu çalışmada çalışanlarda algılanan kurumsal destek ve lider-üye etkileşiminin kariyer tatminine olan doğrudan ve dolaylı (öz-yeterlilik üzerinden) etkisi araştırılmıştır. Araştırmanın modeli sosyal değişim teorisi ve sosyal bilişsel kariyer teorisinden faydalanılarak oluşturulmuştur. Bu bağlamda algılanan kurumsal destek ve lider üye etkileşiminin kariyer tatmini üzerinde hem doğrudan hem de öz-yeterlilik üzerinden dolaylı istatistiksel etkisi test edilmiştir. Algılanan kurumsal desteği ölçmek amacıyla Eisenberger, Huntington, Hutchison, Sowa (1986) tarafından geliştirilmiş ölçeğin sekiz ifadeli kısa versiyon için Dolma ve Dolma (2018) tarafından hazırlanan online/web tabanlı ve kâğıt–kalem ile uygulamaları bakımından ölçüm eşdeğerliliği/ölçüm değişmezliğinin test edildiği çalışmadan faydalanılmıştır. Lider-üye etkileşimini (LMX) ölçmek amacıyla Scandura ve Graen’in (1984), öz-yeterliliği ölçmek amacıyla Schwarzer ve Jerusalem’in (1995) ve kariyer tatminini ölçmek amacıyla Greenhaus, Parasuraman ve Wormley’nin (1990) çalışmalarından faydalanılmıştır. Araştırmanın verileri çevrim içi anket yoluyla İstanbul’da faaliyet gösteren bir eğitim ve danışmanlık firmasından eğitim almış 28 işletmenin çalışanlarına ulaşılarak toplanmıştır. Anketi cevaplayan katılımcı sayısı 524’tür. Andrew Hayes’in Proses makro eklentisinden faydalanılarak yapılan analiz sonuçlarına göre algılanan kurumsal destek ve lider üye etkileşiminin kariyer tatmini üzerinde doğrudan ve öz-yeterlilik üzerinden dolaylı istatistiksel etkisi olduğu görülmüştür. Buna göre araştırmanın bulguları çalışmanın tüm hipotezlerini destekler niteliktedir. In this study, the direct effect of perceived organizational support and leader-member exchange on career satisfaction and the indirect effect through self-efficacy has been investigated. The model of the research was set by utilizing social exchange theory and social cognitive career theory. In this context, both direct effects of perceived organizational support and leader-member exchange and also indirect statistical effect on self-efficacy have been tested. In order to measure perceived organizationl support, the studies of Dolma and Dolma (2018) were utilized which was tested the measurement equivalence/measurement invariance in terms of online/web-based and paper-pencil applications for the for the short version of eight-statement scale which developed by Eisenberger, Huntington, Hutchison, Sowa (1986). Studies of Scandura and Graen (1984) were utilized to measure leader-member exchange (LMX), studies of Schwarzer and Jerusalem (1995) to measure self-efficacy, and studies of Greenhaus, Parasuraman, and Wormley (1990) to measure career satisfaction. The data of the research were collected by reaching the employees of 28 companies through an online survey who has recieved training from a training and consultancy firm operating in Istanbul. The number of participants who answered the questionnaire is 524. According to the results of the analysis made by using Andrew Hayes's PROCESS-macro plugin, it has been seen that the perceived organizational support and leader member exchange have a direct statistical effect on career satisfaction and through self-efficacy there is an indirect statistical effect on career satisfaction. Accordingly, the findings of the study support all the hypotheses of the study.